Κόκκινη Ορχήστρα – ο κύκλος του Βερολίνου

Κόκκινη Ορχήστρα – ο κύκλος του Βερολίνου 
Καθώς οι εκδηλώσεις για την αντιφασιστική νίκη των λαών συνεχίζονται καθόλη τη διάρκεια του μήνα, η κε του μπλοκ, στο κλίμα των ημερών, φιλοξενεί στο ιστορικό της ένθετο μια ακόμα πολύ καλή του άναυδου για το δίκτυο κόκκινη ορχήστρα.
Τον ευχαριστεί θερμά για τη συνεργασία κι εύχεται στους σφους αναγνώστες καλή ανάγνωση και νηφάλιο σχολιασμό.


1. Εισαγωγή
Rote Kapelle (κόκκινη ορχήστρα) ονόμασε η Γκεστάπο το κατασκοπευτικό δίκτυο των Σοβιετικών στη διάρκεια του Β’ΠΠ. Στην ορολογία της Γκεστάπο το εχθρικό κατασκοπευτικό δίκτυο παρομοιάζονταν με  μία ορχήστρα όπου ο ασύρματος ήταν το πιάνο ο χειριστής του ο πιανίστας και ο οργανωτής ο μαέστρος. Σύμφωνα με την κρατούσα αστική εκδοχή της ιστορίας η Κόκκινη Ορχήστρα δεν ήταν τίποτε άλλο παρά κατάσκοποι της ΕΣΣΔ και μάλιστα σε ορισμένες εκδοχές της προδότες της Γερμανίας.

 Στην πραγματικότητα η Κόκκινη Ορχήστρα και συγκεκριμένα ο κύκλος του Βερολίνου με τον οποίο θ’ ασχοληθούμε εδώ ήταν μια αντιναζιστική οργάνωση που σε πολύ δύσκολες συνθήκες δρούσε κυρίως στο Βερολίνο μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ.  Για οικονομία στο παρόν κείμενο θα χρησιμοποιήσουμε το όνομα Κόκκινη Ορχήστρα αν και η αλήθεια είναι ότι τα ίδια τα μέλη της δεν είχαν δώσει κάποιο συγκεκριμένο όνομα στην οργάνωση τους

 Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία είχε σαν αποτέλεσμα να τεθεί στην παρανομία το  ΚΚΓ όπως και όλα τα άλλα κόμματα. Το 1932 το ΚΚΓ είχε περίπου 300,000 μέλη ενώ στις εκλογές του Νοεμβρίου του ίδιου έτους είχε κερδίσει περί τα 6 εκατομμύρια ψήφους. Ωστόσο τα λεπτομερή αρχεία της αστυνομίας της δημοκρατίας της Βαϊμάρης διευκόλυναν τους Ναζί να προχωρήσουν σε μαζικές συλλήψεις. Μεγάλος αριθμός μελών και στελεχών του ΚΚΓ διέφυγαν στο εξωτερικό (Παρίσι, Μόσχα και Πράγα) ενώ πολλοί ήταν αυτοί που εγκατέλειψαν το κόμμα. Στον απολογισμό που έγινε αμέσως μετά το 7ο συνέδριο της Κομ. Διεθνούς (1935) από τα 422 ηγετικά στελέχη του κόμματος τα 219 βρίσκονταν στις Γερμανικές φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Άλλα 125 βρέθηκαν στην εξορία 41 είχαν εγκαταλείψει το κόμμα και 24 είχαν δολοφονηθεί από τους Ναζί. Μόλις 13 από τους 422 βρίσκονταν ενεργοί σε βαθιά παρανομία μέσα στη χώρα. Από το 1933 ως το 1938 πάνω από 150,000 κομμουνιστές βρέθηκαν στα στρατόπεδα  συγκέντρωσης και στις φυλακές και πάνω από 30,000 εκτελέστηκαν.


2.  Οι πρωταγωνιστές.
 Τα μέλη της Κόκκινης Ορχήστρας προέρχονταν από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα της γερμανικής κοινωνίας και αρκετοί δεν ήταν καν κομμουνιστές. Κάποιοι ήταν διανοούμενοι και απόγονοι ονομαστών οικογενειών της Γερμανίας άλλοι καλλιτέχνες ενώ οι περισσότεροι ήταν εργάτες   και υπάλληλοι. 

 Οι πιο σημαντικοί ήταν οι παρακάτω:
Ο Harro Schulze-Boysen γεννήθηκε το 1909 στο Κίελο και ήταν μικρανεψιός του ναυάρχου Alfred von Tirpitz . Από νεαρή ηλικία είχε ριζοσπαστικοποιηθεί και το 1931 έγινε ο αρχισυντάκτης της αριστερής εφημερίδας Gegner που την έκλεισαν οι ναζί το 1933. Κατά την σύλληψη του υποχρεώθηκε να περάσει ανάμεσα σε δύο σειρές που σχημάτισαν άνδρες των ταγμάτων εφόδου (SA) και οι οποίοι χτυπούσαν με μαστίγια με μεταλλικές ουρές τον ίδιο και τον εβραίο συγκρατούμενο του. Ο Schulze-Boysen δείχνοντας το απαράμιλλο θάρρος του  πέρασε τρεις φορές από τον διάδρομο εκείνο και γύρισε μία τέταρτη φορά γυμνός, ματωμένος και λαχανιασμένος για τον νικητήριο γύρο. Ένωσε τις φτέρνες του και είπε στους βασανιστές του: ‘Αναφέρομαι ευπειθώς, διαταγή εξετελέσθη συν άλλη μια φορά για τύχη’. Το θάρρος του εντυπωσίασε ακόμη και τους άντρες των SA. Ο συγκρατούμενος του πέθανε λίγο μετά από το βασανιστήριο αυτό. Μεσολάβησε η οικογένεια του και απελευθερώθηκε κι όταν ρωτήθηκε από έναν φίλο του τι σκόπευε να κάνει του απάντησε προφητικά ‘απλώς έβαλα την εκδίκηση μου στον πάγο’. Χάρη στη γλωσσομάθεια του προσλήφθηκε στο τμήμα πληροφοριών του υπουργείου της Αεροπορίας. Το 1936 παντρεύτηκε την Libertas Haas-Heye εγγονή Πρώσου πρίγκιπα και οικογενειακή φίλη του Hermann Göring. Ο Schulze-Boysen ήταν το πρότυπο στο οποίο βασίστηκε ο χαρακτήρας του Στιγκλιτς στο μυθιστόρημα του Γ. Σεμιόνοφ 17 στιγμές της άνοιξης. 

 Ο Arvid Harnack γεννήθηκε στο Ντάρμστατ το 1901. Καταγόταν από οικογένεια λογίων ενώ ο θείος του ήταν ο πολύ γνωστός θεολόγος Adolf von Harnack. Σπούδασε νομικά στη Γερμανία και πολιτική οικονομία στη Μ. Βρετανία. Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 είχε ιδρύσει έναν όμιλο που βασικό σκοπό του είχε τη μελέτη του κεντρικού σχεδιασμού της Σοβιετικής οικονομίας. To 1926 παντρεύτηκε τη Mildred Fish, αμερικανίδα φιλόλογο. Μέλος του ΚΚΓ επισκέφτηκε την ΕΣΣΔ το 1933 μετά από πρόσκληση του οικονομικού ακόλουθου της Σοβιετικής πρεσβείας. Στο ταξίδι του αυτό τον συνόδεψε και η Mildred η οποία στα γράμματα της προς τους οικείους της στις ΗΠΑ έγραφε ότι η Μόσχα της θύμιζε την ‘Ουάσιγκτον στις μέρες της ευμάρειας προς το τέλος του πολέμου’. Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι ‘από πολυάσχολους και ενεργητικούς ανθρώπους και ο αέρας ήταν ‘γεμάτος ελπίδα και επιτεύγματα’.

 Ο John Sieg ήταν δημοσιογράφος, εργοστασιακός εργάτης και σιδηροδρομικός. Γεννήθηκε στο Detroit και επέστρεψε στη Γερμανία το 1928. Έγινε μέλος του ΚΚΓ το 1929. Ο Adam Kuckhoff γεννήθηκε το 1888 στο Άαχεν. Ήταν συγγραφέας, δημοσιογράφος και σεναριογράφος επικεφαλής του λογοτεχνικού αλλά και πολιτικού περιοδικού Die Tat το 1928-1929. Η Greta Lorke ήταν κοινωνιολόγος. Γεννήθηκε το 1902 και σπούδασε για δύο χρόνια στις ΗΠΑ όπου συνάντησε τον Arvid και τη Mildred Harnack Παντρεύτηκε τον Adam Kuckhoff το 1937.
 Ο Hans Coppi ήταν νεαρός κομμουνιστής και εργάτης. Είχε συλληφθεί επανειλημμένα από του ναζί για αντιστασιακή δράση και είχε σταλεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Oranienburg 


3. Η δράση
 Η Κόκκινη Ορχήστρα δεν ήταν οργάνωση με τη στενή έννοια του όρου. Ξεκίνησε αυθόρμητα από τις μεμονωμένες ενέργειες ορισμένων μελών της. Αποτελούταν από πυρήνες που δρούσαν ανεξάρτητα. Μάλιστα ο Schulze-Boysen και ο Harnack οι δύο κατά τεκμήριο πρωταγωνιστές του δικτύου για αρκετά χρόνια δρούσαν χωρίς να γνωρίζουν ο ένας τον άλλο. 

 Τον Αύγουστο του 1935 ο Harnack συναντήθηκε με τον Al. Hirschfeld (πρώτο γραμματέα της Σοβιετικής πρεσβείας. Αν και ο Hirschfeld τον συμβούλεψε να διακόψει κάθε σχέση με το παράνομο ΚΚΓ παρόλα αυτά ο Harnack συνέχισε την αντιναζιστική δραστηριότητα. Ο Harnack έδωσε στους Σοβιετικούς πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις μυστικές συμφωνίες της Γερμανίας με τα Βαλτικά κράτη την Πολωνία την Περσία και άλλες χώρες. Επιπλέον τους ενημέρωνε για την κατάσταση της Γερμανικής οικονομίας και τις ξένες επενδύσεις στη χώρα. Μέσα από τις παράνομες οργανώσεις στα εργοστάσια έφταναν στη Μόσχα διαμέσου του Harnack πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Γερμανίας. Μάλιστα ο Harnack ήταν καλά πληροφορημένος για τις εξελίξεις μέσα στην ΕΣΣΔ και εξηγούσε σ’ έναν φίλο του ‘...γιατί ο Στάλιν εκτέλεσε τόσους πολλούς  στρατηγούς: δεν ήταν αξιόπιστοι. Οι σχέσεις τους με τους Γερμανούς παραήταν στενές’. Παράλληλα βοηθούσαν εβραίους και άλλους αντιστασιακούς είτε να κρυφτούν είτε να δραπετεύσουν από τη Γερμανία ενώ μετέφραζαν τύπωναν και μοίραζαν παράνομα φυλλάδια. Αν και ο απώτερο σκοπός της ομάδας του Harnack ήταν η πτώση του ναζιστικού καθεστώτος οι άμεσοι στόχοι ήταν το σπάσιμο του μονοπωλίου των ναζί στην πληροφόρηση και την προπαγάνδα και η βοήθεια στα θύματα τους. 

 Ο Schulze-Boysen που γνώριζε πέντε ξένες γλώσσες επεξεργαζόταν τις μυστικές εκθέσεις που έστελναν οι στρατιωτικοί ακόλουθοι από τις Γερμανικές πρεσβείες ανά τον κόσμο. Στη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου συγκέντρωνε και μετέδιδε πληροφορίες σχετικά με την στρατιωτική ενίσχυση του Φράνκο από τους ναζί. Αριθμός ανδρών, αεροπλάνων, τανκς όπλων και πυρομαχικών που μετέφερε η Luftwaffe  στην Ισπανία καθώς και πληροφορίες σχετικά με το πραξικόπημα που σχεδίαζαν οι εθνικιστές (με τη συνεργασία του POUM) στη Βαρκελώνη τον Μάιο του 1937 στάλθηκαν στη Σοβιετική πρεσβεία  Η αποστολέας μάλιστα συνελήφθηκε από την Γκεστάπο λίγο αργότερα Για την υπόθεση αυτή η Γκεστάπο συνέλαβε και τον Schulze-Boysen ο οποίος την γλύτωσε επειδή ο συγκρατούμενος του Werner Dissel αρνήθηκε ότι του μετέδωσε την πληροφορία για την μεταφορά στην Ισπανία της 5ης και 6ης μεραρχίας αρμάτων. Και ο κύκλος του Schulze-Boyzen βοηθούσε εβραίους και αντιστασιακούς να δραπετεύσουν ακόμη και από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και είχε στήσει δίκτυο υποδοχής τους στο Παρίσι και το Λονδίνο. Δυστυχώς δεν ήταν όλες οι αποδράσεις επιτυχημένες και τον Αύγουστο του 1939 ο Karl Behrens συνελήφθηκε επειδή ετοίμαζε πλαστά χαρτιά για τον εβραίο γαμπρό του C. Fischer ο οποίος εκτελέστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Saschsenhausen.

 Η υπογραφή του συμφώνου Μολότοφ-Ριμπερντροπ τον Αύγουστο του 1939 δεν πτόησε την ομάδα του Harnack/Schulze-Boysen που είχαν κατανοήσει ότι με το σύμφωνο αυτό η ΕΣΣΔ αγόραζε χρόνο για να προετοιμαστεί. H Greta Kuckhoff στα απομνημονεύματα της θυμάται τον Harnack να της λέει: ‘...είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι τώρα ο Χίτλερ ετοιμάζεται ακόμη πιο αποφασιστικά για πόλεμο ενάντια στην ΕΣΣΔ. Από οικονομική άποψη δεν είναι ακόμη έτοιμος. Άρα θα προσπαθήσει να θέσει κάτω από τον έλεγχο του πρώτες ύλες και παραγωγικό δυναμικό από άλλες χώρες όσο πιο γρήγορα μπορεί’. Την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου της ίδιας χρονιάς ο Schulze-Boysen παραβρέθηκε σε μια συνάντηση νέων εργατών του παράνομου ΚΚΓ. Εκεί τους είπε να μην απογοητεύονται από το σύμφωνο γιατί τελικά αυτό θα βοηθήσει την Γερμανία. Η συνδυασμένη Γερμανό-σοβιετική απειλή θα παρακινήσει τις Δυτικές δημοκρατίες να ενεργοποιηθούν ενάντια στον Χίτλερ, Επίσης η συμφωνία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να κλείσει το ιδεολογικο-πολιτικό χάσμα μεταξύ των ναζί και των σοβιετικών. Η μέχρι θανάτου πάλη τους θα συμβεί σε πιο κατάλληλο χρόνο και η ΕΣΣΔ θα ωφεληθεί από τον επιπλέον χρόνο για να προετοιμαστεί καλύτερα. Το Σύμφωνο μη-επίθεσης έλεγε ο Harro είναι στην πραγματικότητα το Σύμφωνο της μη-ακόμη επίθεσης  

 Σαν απόδειξη των παραπάνω τον Σεπτέμβριο του  1940 ήρθε σε επαφή με την ομάδα του Harnack  ο Alexander Korotkov από την πρεσβεία της ΕΣΣΔ. Συμβούλεψε τον Harnack ότι  στην περίπτωση του πολέμου μεταξύ ΕΣΣΔ και Γερμανίας θα έπρεπε να βρουν κάποιον άλλο τρόπο επικοινωνίας. Ο τρόπος αυτός δεν ήταν παρά οι ασύρματοι που στάλθηκαν στην ομάδα στις αρχές του 1941. Για τον ρόλο του χειριστή ο Schulze-Boysen επέλεξε τον Hans Coppi.

 Η έναρξη του γερμανο-σοβιετικού πολέμου είχε σαν αποτέλεσμα την ένταση της δράσης της Κόκκινης Ορχήστρας. Αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός και η συχνότητα έκδοσης παράνομων εφημερίδων περιοδικών και προκηρύξεων. Οι πιο σημαντικές ήταν το Εσωτερικό Μέτωπο (στα Γερμανικά και Γαλλικά) και ο Άγης (στη μνήμη του σπαρτιάτη βασιλιά Άγη Δ’) Δημοσίευαν συνήθως πολιτικά νέα, τις εκπομπές του Σοβιετικού ραδιοφώνου, νέα για τις μάχες στο ανατολικό μέτωπο, προτροπές στους Γερμανούς στρατιώτες και στους ξένους εργάτες να μην πιστεύουν τη Γερμανική προπαγάνδα για την επικείμενη νίκη. Επίσης καλούσαν σε σαμποτάζ στα πολεμικά εργοστάσια και σε λιποταξία από το στρατό κλπ.  Μέλη της οργάνωσης επισκέπτονταν τους χώρους πού σύχναζαν οι ξένοι εργάτες και τους μοίραζαν προκηρύξεις γραμμένες στη γλώσσα τους. Η Libertas Schulze-Boysen και ο Adam Kuckhoff μάζευαν φωτογραφικό υλικό αλλά και μαρτυρίες για τις θηριωδίες των ναζί από τους στρατιώτες της Βερμαχτ με απώτερο σκοπό να χρησιμοποιηθούν στη μελλοντική δίκη τους καθεστώτος. Ο John Sieg είχε δεσμούς με αντιστασιακούς πυρήνες σε αρκετά εργοστάσια. Ο ίδιος δημιουργούσε τεχνητές καθυστερήσεις στα δρομολόγια τρένων που μετέφερα στρατεύματα ή πυρομαχικά ενώ στα εργοστάσια της AEG, Hasse & Wrede, Alkett και αλλού γινόντουσαν σαμποτάζ καθυστερήσεις στην παραγωγή  πολιτική δουλειά και διανομή παρανόμων προκηρύξεων. 

 Επιπλέον μετέδωσαν στη Μόσχα σημαντικές πληροφορίες αναφορικά με την τοποθεσία του στρατηγείου του Χίτλερ στην Αν. Πρωσία τις προετοιμασίες των Γερμανών για χημικό πόλεμο στο Αν. μέτωπο καθώς και για την πιθανή χρήση των σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου στην επίθεση κατά της Μόσχας. Μετά την ήττα των Γερμανών τον Δεκέμβριο του 1941 ενημέρωσαν ότι δεν θα έπρεπε να αναμένεται επίθεση κατά της Μόσχας την άνοιξη του 1942 και ότι η πολεμική προσπάθεια των Γερμανών θα μεταφερθεί προς το νότο της ΕΣΣΔ Επίσης μετέδωσαν πληροφορίες αναφορικά με τα σχέδια των Γερμανών να επιτεθούν στον Καύκασο χρησιμοποιώντας αερομεταφερόμενες δυνάμεις αλλά και να χρησιμοποιήσουν ορισμένες εθνότητες της περιοχής στον πόλεμο ενάντια στην ΕΣΣΔ. Για την ύπαρξη εκτεταμένου δικτύου Γερμανών πρακτόρων στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ για τις αποστολές πρακτόρων αλεξιπτωτιστών και τα σημεία που θα γινόταν η ρίψη τους και για τα σχέδια των ναζί να στείλουν αλεξιπτωτιστές να καταλάβουν τις πετρελαιοπηγές του Μπακού και να αποτρέψουν την τυχόν καταστροφή τους από τους σοβιετικούς. Το καλοκαίρι του 1942 οι Γερμανοί ξεκίνησαν τη δεύτερη τους επίθεση στο νότο της ΕΣΣΔ. Οι σοβιετικοί χρειάζονταν περισσότερη πληροφόρηση για τα πολεμικά σχέδια των Γερμανών και για το λόγο αυτό έστειλαν με αλεξίπτωτο δύο Γερμανούς κομμουνιστές στην Αν. Πρωσία οι οποίοι έφτασαν στο Βερολίνο και συνδέθηκαν με την Κόκκινη Ορχήστρα. Στο διάστημα μεταξύ του Ιουνίου 1941 και του Αυγούστου 1942 η Κόκκινη Ορχήστρα έστειλε πάνω από 500 μηνύματα στην ΕΣΣΔ. 

4. Το τέλος
 Όπως ήταν φυσικό η δράση της οργάνωσης δεν πέρασε απαρατήρητη από τις δυνάμεις ασφαλείας του Γ’ Ράιχ. Οι Γερμανοί γνώριζαν ότι στέλνονταν από το εσωτερικό της Γερμανίας μηνύματα μέσω ασυρμάτων στη Μόσχα. Πολλά από τα μηνύματα αυτά είχαν υποκλαπεί αλλά αγνοώντας τον κώδικα κρυπτογράφησης τους δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν το περιεχόμενο τους. Ωστόσο τον Ιούνιο του 1942 συνελήφθηκε στις Βρυξέλλες μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών ο Johann Wenzel Γερμανός κομμουνιστής και μέλος του τοπικού δικτύου της GRU. Βασανίστηκε άγρια και μεταφέρθηκαν στο Βερολίνο όμως από ότι φαίνεται με τη σύλληψη του η Γκεστάπο κατάφερε επιτέλους να βρει το βιβλίο που αποτελούσε των κώδικα των μηνυμάτων της Κόκκινης Ορχήστρας. Μέσα από ορισμένα μηνύματα κατάφεραν να εντοπίσουν τόσο τον Schulze-Boysen όσο και τον Harnack. Τα υπόλοιπα ήταν εύκολη δουλειά για τους ασφαλίτες που παρακολουθώντας ους κύριους πρωταγωνιστές για ένα περίπου μήνυμα κατάφεραν ένα θανάσιμο πλήγμα στην Κόκκινη Ορχήστρα. Στις 31 Αυγούστου του 1942 εφτά μέρες μετά την έναρξη της επίθεσης των Γερμανών στο Στάλινγκραντ συννελήφθει ο Schulze-Boysen ενώ στις 5 Σεπτεμβρίου ο Harnack και η γυναίκα του Mildred. Μέχρι τα μέσα του Οκτωβρίου είχαν συλληφθεί 139 άτομα που σχετίζονταν με την Κόκκινη Ορχήστρα

 Τις ανακρίσεις των συλληφθέντων τις ανέλαβαν αξιωματικοί των SS. Χρησιμοποίησαν τα πιο σκληρά βασανιστήρια για να αποσπάσουν κι άλλα ονόματα. Οι πιο έμπειροι κομμουνιστές της οργάνωσης ήταν έτοιμοι να εξασφαλίσουν τη σιωπή τους. Στις 15 Οκτωβρίου ο Sieg μετά από τρεις μέρες βασανιστηρίων κρεμάστηκε στο κελί του. Σύμφωνα με τους συναγωνιστές του ο θάνατος του έσωσε δεκάδες ζωές και είναι γεγονός ότι πολλά μέλη της οργάνωσης του επιβίωσαν για να δουν το τέλος του πολέμου. Ενώ ήταν κρατούμενοι ο H. Schulze και ο H. Grasse αυτοκτόνησαν. Την τελευταία στιγμή οι φρουροί εμπόδισαν τον W. Husemann να πηδήξει από το παράθυρο αγκαλιά με τον ανακριτή του. 

 Στις 19 δίκες παρωδία που ακολούθησαν δικάστηκαν 79 κατηγορούμενοι. Από αυτούς 44 καταδικάστηκαν σε θάνατο και 29 στάλθηκαν στη φυλακή και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μόνο 2 κρίθηκαν αθώοι παρόλα αυτά στάλθηκαν και αυτοί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης . Όλοι οι κατηγορούμενοι στάθηκαν περήφανα μπροστά στους διώκτες τους  παρόλο που γνώριζαν το φριχτό τέλος που τους περίμενε. Στις απολογίες τους δεν αρνήθηκαν την αντιστασιακή τους δράσης αλλά τόνισαν ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να απαλλαγεί ο Γερμανικός λαός από τους δυνάστες του. Τραγική ειρωνεία στις 19 Δεκέμβρη 1942 που το δικαστήριο καταδίκαζε σε θάνατο τους πρωτεργάτες της Κόκκινης Ορχήστρας ξεκινούσε η αντεπίθεση των σοβιετικών στο Στάλινγκραντ. Στις 22 Δεκεμβρίου οι καταδικασθέντες σε θάνατο εκτελέστηκαν με απαγχονισμό. 

5. Μετά το πόλεμο
 Όπως ήταν αναμενόμενο τα μέλη της Κόκκινης Ορχήστρας αντιμετωπίστηκαν με διαφορετικό τρόπο από τα δύο στρατόπεδα των νικητών. Για τους Αγγλοαμερικάνους αλλά και τους δυτικογερμανούς δεν ήταν τίποτε λιγότερο από προδότες πράκτορες της Μόσχας. Όσοι από τους επιζώντες διάλεξαν να μείνουν στο Δυτικό τμήμα της χώρας είδαν τις συντάξεις τους να κόβονται το 1947 να θεωρούνται ύποπτοι για κατασκοπία υπέρ της ΛΔΓ και της ΕΣΣΔ και πολλούς από τους βασανιστές τους να στρατολογούνται ξανά στις σώματα ασφαλείας της ΟΔΓ. Μάλιστα αρκετά βιβλία που εκδόθηκαν στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου στον καπιταλιστικό κόσμο διέσυραν τη μνήμη τους χρησιμοποιώντας τις βρωμιές του κατηγορητηρίου της Γκεστάπο αλλά και τους ναζιστές εισαγγελείς και ανακριτές σαν ιστορικές πηγές. 

 Αντίθετα στις σοσιαλιστικές χώρες τα μέλη της οργάνωσης που επιβίωσαν αντιμετωπίστηκαν σαν ήρωες ενώ η μνήμη  των θυμάτων τιμήθηκε με πολλούς τρόπους. Έτσι. η Greta Kuckhoff διορίστηκε επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της ΛΔΓ από το 1950 ως το 1958. Η ΕΣΣΔ απένειμε μετά θάνατο το παράσημο της Κόκκινης Σημαίας στον Harnack  και στη γυναίκα του Mildred τη μόνη αμερικανίδα υπήκοο που εκτελέστηκε από τους ναζί το παράσημο του Πατριωτικού Πολέμου. Η ΛΔΓ δεν ξέχασε  τους ήρωες της Κόκκινης Ορχήστρας. Εξέδωσε σειρά γραμματόσημων στη μνήμη τους  ενώ σχολεία δρόμοι και πλατείες πήραν τα ονόματα τους. Μάλιστα το 1990 με την παλινόρθωση του καπιταλισμού στο Ανατολικό Βερολίνο όλα τα παραπάνω μετονομάστηκαν με την εξαίρεση του γυμνασίου Mildred Harnack που παρότι μετονομάστηκε σε Γυμνάσιο αρ. 5 μετά από πίεση δασκάλων γονιών και μαθητών ξαναπήρε το αρχικό του όνομα το 1993. 

 Η Κόκκινη Ορχήστρα αποτελεί ένα παράδειγμα για το ρόλο που μπορεί να κληθούν να παίξουν οι κομμουνιστές στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που έρχεται. Το ταξικό καθήκον πάνω απ’ όλα.


Ενδεικτική βιβλιογραφία
-  Shareen Blair Brysac. Resisting Hitler. Mildred Harnack and the Red Orchestra. Oxford Univeristy Press 2000.
- Anne Nelson.  Red Orchestra  The Story of the Berlin Underground. Random House.
- Frank McDonough Opposition and Resistance in Nazi Germany  Cambridge University Press 2001.
 Προβοκάτσια από Μπρεζνιεφικό απολίθωμα  

Γύρω από την ίδρυση του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) Η ίδρυση του ΕΛΑΣ

Γύρω από την ίδρυση του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ)
Η ίδρυση του ΕΛΑΣ


«Ελληνες αξιωματικοί – υπαξιωματικοί,έφεδροι πολεμιστές, Ανάπηροι!!!Προσφέρετε τις γνώσεις σας, την πείρα σας,τη δοκιμασμένη τόλμη σας στην οργάνωσητων εθνικών δυνάμεων. Το παράδειγμα τωνκαπεταναίων, των καραβοκυραίων, των ναυτώντου 1821, του Κολοκοτρώνη, του Μιαούλη, τουΚανάρη, του Οικονόμου, του Καρατζά, ας είναιοδηγός σας».

ΕΑΜ1
Στις 16 Φλεβάρη του 1942 κυκλοφόρησε πλατιά στην Αθήνα και στην Επαρχία η ιδρυτική διακήρυξη του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), του μαχητικού δηλαδή τμήματος του ΕΑΜ, που έμελλε να γράψει απαράμιλλες σελίδες ηρωισμού στον αγώνα κατά της φασιστικής κατοχής και να δώσει ξανά στη χώρα τη λευτεριά της. Η διακήρυξη εκείνη δυστυχώς δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα για να μπορεί ν’ ανατρέξει κανείς στο περιεχόμενό της. Από μαρτυρίες, όμως, που υπάρχουν πληροφορούμαστε πως καλούσε τους Ελληνες πατριώτες να πλαισιώσουν το νέο λαϊκοαπελευθερωτικό στρατό, σκοπούς του οποίου προσδιόριζε τους παρακάτω2:

- Αγώνας για την απελευθέρωση της χώρας.

- Περιφρούρηση των κατακτήσεων του λαού και των ελευθεριών του εναντίον κάθε επιβουλής.

- Εξασφάλιση της τάξης μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών, στις οποίες ο λαός να εκφράσει ελεύθερα τη θέλησή του.

Η 16η του Φλεβάρη έμεινε στην ιστορία ως η ημέρα ίδρυσης του ΕΛΑΣ. Ο καθένας όμως αντιλαμβάνεται πως η ημερομηνία αυτή ανταποκρίνεται στην ολοκλήρωση της δουλιάς που χρειάστηκε να προηγηθεί ούτως ώστε να είναι δυνατή η ανακοίνωση στον ελληνικό λαό της ίδρυσης μιας νέας αντιστασιακής οργάνωσης για τη διεξαγωγή ένοπλου αγώνα κατά των κατακτητών. Αν επομένως θέλουμε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το πώς ιδρύθηκε ο ΕΛΑΣ, οφείλουμε να ανατρέξουμε στα όσα προηγήθηκαν της 16ης Φλεβάρη του 1942.
Το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και η ένοπλη αντίσταση

Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα


Το ζήτημα της ένοπλης αντίστασης κατά του κατακτητή ήταν στην ημερήσια διάταξη από την πρώτη στιγμή που η χώρα βρέθηκε υπόδουλη του φασισμού. Επρόκειτο για μια αναγκαιότητα που ο ελληνικός λαός την αντιλαμβανόταν μέσα από την ίδια του την πείρα και που το ΚΚΕ δεν είχε καμία δυσκολία να αναγνωρίσει από την πρώτη στιγμή της ανασυγκρότησής του. Η ΚΕ του Κόμματος, για παράδειγμα, στις αρχές Ιουλίου του 1941, στην ιστορική απόφαση της 6ης Ολομέλειάς της σημείωνε χαρακτηριστικά3: «Οργανώνοντας ακούραστα τον αγώνα για τα καθημερινά ζητήματα όλων των λαϊκών στρωμάτων και την ένοπλη αντίσταση στους κατακτητές, το κόμμα και ο κάθε κομμουνιστής ξεχωριστά οφείλει να προσανατολίζεται έγκαιρα και σωστά στα σοβαρά γεγονότα που αλλάζουν και θ’ αλλάζουν κάθε μέρα με γρηγορότερο ρυθμό, να οργανώνει τις δυνάμεις της λαϊκής εξέγερσης για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση της Ελλάδας».

Στο πλαίσιο αυτής της απόφασης, από το καλοκαίρι του ’41 κομμουνιστές και άλλοι πατριώτες συγκροτούν ένοπλες αντιστασιακές ομάδες και αντάρτικα τμήματα σε διάφορα μέρη της χώρας. Στα τέλη Ιουνίου του ’41 η οργάνωση Λάρισας του Κόμματος έδωσε εντολή στους καταδιωκόμενους κομμουνιστές του Αλμυρού Θεσσαλίας, μ’ επικεφαλής τον Μήτσο Τσαρδάκα, να οργανωθούν σε ανταρτοομάδες και να συγκεντρωθούν στην Οθρη. Τον Ιούλη με απόφαση του Γραφείου Μακεδονίας – Θράκης του ΚΚΕ συγκροτείται στην περιφέρεια της Νιγρίτας η ανταρτοομάδα «Οδυσσέας Ανδρούτσος» με επικεφαλής τον κομμουνιστή δάσκαλο Θ. Γκένιο (Λασάνη) και στην περιφέρεια του Κιλκίς η ανταρτοομάδα «Αθανάσιος Διάκος» μ’ επικεφαλής τον Χρ. Μόσχο (καπετάν Πέτρο). Το ίδιο διάστημα εμφανίστηκαν αντάρτικες ομάδες στη Δυτική Μακεδονία με το όνομα «Ομάδες Ελευθερίας». Επίσης στα μέσα Ιούλιου με πρωτοβουλία του Κόμματος οργανώθηκαν οι πρώτες ομάδες ενόπλων της οργάνωσης «Πατριωτικό Μέτωπο» στην Ηπειρο (επαρχία Παραμυθιάς – Ηγουμενίτσας) και το Νοέμβρη στην περιφέρεια της Αρτας οργανώθηκε ένα στρατιωτικό τμήμα του ΕΑΜ από αξιωματικούς και πολιτικά στελέχη, με στόχο την οργάνωση του αντάρτικου στην περιοχή. Τέλος, ένοπλες ομάδες εμφανίστηκαν στη Ρούμελη, στη Βοιωτία, στην Πελοπόννησο κ.α.4
Σαράφης και Αρης


Με το θέμα του ένοπλου αγώνα ασχολήθηκε και η 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (αρχές Σεπτέμβρη του 1941), στην απόφαση της οποίας διαβάζουμε5: «Στο Απελευθερωτικό αυτό Μέτωπο μια από τις πρώτες θέσεις πρέπει νάχουν οι στρατιωτικές δυνάμεις του έθνους, μόνιμοι και έφεδροι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες, ανάπηροι κλπ. Οι δυνάμεις αυτές θα αποτελέσουν τη μαχητική βάση για την τεχνική οργάνωση του απελευθερωτικού αγώνα». Ακριβώς στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και το ΕΑΜ, στο πρώτο διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό, για το οποίο κάνουμε λόγο στην αρχή αυτού του σημειώματος.
Στην τελική ευθεία

Οι διαδικασίες ενοποίησης των αντάρτικων τμημάτων και οργάνωσης του ένοπλου αγώνα σε πανελλαδική βάση φαίνεται ότι μπαίνουν στην τελική ευθεία αμέσως μετά την ίδρυση του ΕΑΜ. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο τεύχος του θεωρητικού περιοδικού του ΚΚΕ «Λαϊκή Επιθεώρηση»6, στο κύριο άρθρο, ο Κ. Καραγιώργης έγραφε: «Ο καιρός δε μας παίρνει: πρέπει να βάλουμε γερά οργανωτικά θεμέλια σε όλη την Ελλάδα, να ετοιμάσουμε τα μαχητικά τμήματα για την άμεση δράση, για τον παρτιζάνικο πόλεμο, για το πανεθνικό σαμποτάζ». Στο ίδιο τεύχος ο Παντελής Καραγκίτσης (Ορφέας Βλαχόπουλος – Σίμος), μέλος της ΚΕ του Κόμματος, συμπλήρωνε με έμφαση: «Το κίνημα των πατριωτικών ανταρτικών σωμάτων σαν σοβαρή μορφή πάλης για το τσάκισμα των ξένων κατακτητών μας πρέπει να επεκταθεί, να οργανωθεί σε όλες εκείνες τις περιφέρειες της χώρας μας που το περιβάλλον τους επιτρέπει και επιβάλλει τη δημιουργία πατριωτικών σωμάτων»7.

Η αναγκαιότητα επιτάχυνσης των διαδικασιών οργάνωσης του ένοπλου αγώνα οδηγεί και στη συγκρότηση στρατιωτικών επιτροπών. Από τα στοιχεία που υπάρχουν, σε κεντρικό επίπεδο, λειτουργούσαν, μάλλον, τρεις σημαντικές τέτοιες επιτροπές με βαρύνουσα σημασία για όλο το αντιστασιακό κίνημα. Ηταν η «Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή» που λειτουργούσε στο πλαίσιο του ΚΚΕ υπό την καθοδήγηση του Γ. Σιάντου, ο οποίος είχε άμεσο βοηθό του γι’ αυτή τη δουλιά το μέλος της ΚΕ του Κόμματος Πολύδωρο Δανιηλίδη, ήταν η «Στρατιωτική Οργάνωση Αθήνας – Πειραιά», με επικεφαλής τον Σπύρο Κωτσάκη και το «Στρατιωτικό Οργανωτικό Γραφείο» του ΕΑΜ με καθοδηγητή τον τότε γραμματέα της Οργάνωσης Θανάση Χατζή8. Σε πολλές ιστορικές πηγές γίνεται λόγος για συγκρότηση ενός «Στρατιωτικού Κέντρου Αντίστασης» με καθοδηγητές το Σιάντο και το Δανιηλίδη, στη σύνθεση του οποίου αναφέρεται ότι συμμετείχαν οι στρατιωτικοί Θ. Μακρίδης και Ν. Παπασταματιάδης9. Πιθανότατα δεν πρόκειται για μια τέταρτη στρατιωτική επιτροπή, αλλά για την «Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή» που λειτουργούσε στο πλαίσιο της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ολοκληρώνοντας σε γενικές γραμμές την εικόνα της στρατιωτικής προετοιμασίας του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι η ΚΕ του Κόμματος, το Νοέμβρη του 1941, έστειλε στη Ρούμελη το Θανάση Κλάρα (μετέπειτα Αρη Βελουχιώτη), με αποστολή να ερευνήσει τις δυνατότητες οργάνωσης του ένοπλου αγώνα. Το Δεκέμβρη ο Κλάρας επέστρεψε και κατέθεσε θετική, ως προς το θέμα, έκθεση στην ΚΕ10, πράγμα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις ιστορικές αποφάσεις της 8ης Ολομέλειας της τελευταίας.
Η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, η ίδρυση και ονομασία του ΕΛΑΣ

Στις αρχές Γενάρη του 1942 συνήλθε η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, η οποία στις αποφάσεις της μεταξύ άλλων σημείωνε11: «Ο εθνικοαπελευθερωτικός μας ανταρτοπόλεμος έχει πρωτεύουσα σημασία για την απελευθέρωση της χώρας από τον ξενικό ζυγό. Οι κομμουνιστές πρέπει να οργανώσουν, να μαζικοποιήσουν και να επεκτείνουν το ανταρτικό κίνημα στην ύπαιθρο, να περιφρουρήσουν τον εθνικοαπελευθερωτικό του χαρακτήρα και να καταπολεμήσουν αποφασιστικά κάθε τάση που θα οδηγούσε σε αντιλαϊκούς σκοπούς, σε ληστείες και πλιατσικολογήματα».

Στο πλαίσιο αυτής της απόφασης στις 2 Φλεβάρη του 1942, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική σύσκεψη του ΕΛΑΣ σ’ ένα σπίτι στους Αμπελόκηπους, απέναντι από το Παναθηναϊκό. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο Πολύδωρος Δανιηλίδης ως στρατιωτικός υπεύθυνος της ΚΕ του ΚΚΕ, ο Σπ. Κωτσάκης εκ μέρους της Στρατιωτικής Οργάνωσης Αθήνας – Πειραιά, ο Ανδρέας Τζήμας – Σαμαρινιώτης εκ μέρους της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ και ο Θ. Χατζής, εκπροσωπώντας την ΚΕ του ΕΑΜ. Στη σύσκεψη συζητήθηκε και εγκρίθηκε η ιδρυτική διακήρυξη της νέας στρατιωτικής οργάνωσης, καθώς και το όνομα που θα έπαιρνε. Ειδικά γι’ αυτό το τελευταίο ζήτημα υπάρχουν αλληλοαντικρουόμενες απόψεις. Οι «νονοί» του ΕΛΑΣ εμφανίζονται περισσότεροι από ένας. Σύγχυση επίσης υπάρχει και για τον τόπο που πάρθηκε η απόφαση σχετικά με το όνομα. Ο Α. Τζήμας, σε μια έκθεσή του προς το Κόμμα12 αναφέρει πως ο Σιάντος είναι αυτός που έδωσε στο νέο στρατό το όνομα ΕΛΑΣ. Αντίθετα ο Π. Ρούσος ισχυρίζεται πως σε μια σύσκεψη που έγινε στου Ζωγράφου, ενώ ο Σιάντος πρότεινε ο νέος στρατός να ονομαστεί «Ελληνικός Λαϊκός Στρατός», ο ίδιος (ο Ρούσος δηλαδή) πρότεινε να προστεθεί και η λέξη «Απελευθερωτικός» κι έτσι προέκυψε το όνομα ΕΛΑΣ13. Ενας από τους βιογράφους του Βελουχιώτη, ο Γ. Χατζηπαναγιώτου (καπετάν Θωμάς) υποστηρίζει όπως ο Αρης είναι αυτός που έδωσε στο νέο στρατό το όνομα ΕΛΑΣ14.

Αντίθετα με τους παραπάνω, ο Θ. Χατζής, βάσει των στοιχείων που παραθέτει και οι Σπ. Κωτσάκης και Π. Δανιηλίδης με τα γραπτά τους υποστηρίζουν πως η ονομασία ΕΛΑΣ αποφασίστηκε στη σύσκεψη, της 2/2/1942, στους Αμπελόκηπους και εγκρίθηκε από τα ανώτερα όργανα του κινήματος, την ΚΕ του ΕΑΜ και την ΚΕ του ΚΚΕ15. Ο Δανιηλίδης μάλιστα σημειώνει πως μετέφερε στη σύσκεψη πρόταση του Σιάντου ο νέος στρατός να ονομαστεί ΕΛΣ (Ελληνικός Λαϊκός Στρατός), αλλά οι συμμετέχοντες σ’ αυτήν αποφάσισαν να προσθέσουν μεταξύ του Λ και του Σ το Α (απελευθερωτικός) κι έτσι προέκυψε το όνομα ΕΛΑΣ. «Την προσθήκη αυτή – γράφει – τη διεκδικεί ο τότε υπεύθυνος της Στρατιωτικής Οργάνωσης Αθήνας Σπύρος Κωτσάκης. Κανείς μας δε σκέφτηκε να του αμφισβητήσει την τιμή αυτή, εκτός από κείνους που θέλουν να πλαστογραφήσουν την ιστορία»16. Ο Κωτσάκης βεβαίως, στα γραπτά του, πιθανόν από σεμνότητα, δεν προβάλλει καμία διεκδίκηση.

Η ονομασία του ΕΛΑΣ συζητήθηκε στη σύσκεψη στους Αμπελόκηπους, στην ΚΕ του ΚΚΕ, στην ΚΕ του ΕΑΜ και, πολύ πιθανόν, και σε συναντήσεις ηγετικών προσωπικοτήτων της Εθνικής μας Αντίστασης. Ετσι, εκ των υστέρων, ο καθένας μεταφέρει τη συζήτηση στην οποία έλαβε μέρος, με αποτέλεσμα ο ερευνητής να δυσκολεύεται να προσδιορίσει πού, πότε κι από ποιον προτάθηκε η ονομασία ΕΛΑΣ για το νέο στρατό. Βέβαια, όλα αυτά δε θα είχαν καμία σημασία και δε θα τα συζητούσαμε τώρα, αν ο ΕΛΑΣ δεν είχε γίνει αυτός που γνωρίζουμε, ο λαϊκός δηλαδή στρατός που τίμησε και ελευθέρωσε την Ελλάδα, που απέδειξε πως δίκαια το όνομά του οδηγούσε συνειρμικά σ’ αυτήν. Οσοι αγωνίστηκαν από τις τάξεις του ασφαλώς πήραν τον μεγαλύτερο τίτλο που μπορούσε να τους δώσει η ζωή, ενώ οι νεότερες και μέλλουσες γενιές απέκτησαν ένα ανεπανάληπτο κεφάλαιο ιστορίας, αναντικατάστατο για την κοινωνικοπολιτική τους διαπαιδαγώγηση.

1. Απόσπασμα από το πρώτο διάγγελμα του ΕΑΜ 10/10/1941. Βλέπε: «Κείμενα της Εθνικής Αντίστασης», εκδόσεις ΣΕ, τόμος Α`, σελ. 19.

2. «Στ’ Αρματα! Στ’ Αρματα! – Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1967, σελ. 102-103.

3. «Το ΚΚΕ – επίσημα κείμενα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος Ε`, σελ. 40.

4. Βλέπε αναλυτικά για το θέμα: Θ. Χατζή: «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε», εκδόσεις Δωρικός, τόμος Α`, σελ. 135- 141.

5. «Το ΚΚΕ – επίσημα κείμενα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος Ε`, σελ. 48.

6. Βγήκε μόνο ένα τεύχος μ’ αυτό τον τίτλο τον Οκτώβρη του 1941. Αμέσως μετά επανεκδόθηκε η Κομμουνιστική Επιθεώρηση.

7. Βλέπε αναλυτικά: «Κομμουνιστική Επιθεώρηση της εποχής της φασιστικής κατοχής 1941-1944», ανατύπωση Αθήνα Οκτώβρης 1946, σελ. 4 και 8.

8. Βλέπε: Θ. Χατζή, στο ίδιο, σελ. 266-267 και 271, Σπ. Κωτσάκη: «Εισφορά στο χρονικό της κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα», εκδόσεις ΣΕ, σελ. 71 κ.α.

9. «Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης 1940-1945 – Δοκίμιο», εκδόσεις ΣΕ, σελ. 109, Σ. Γρηγοριάδη: «Συνοπτική Ιστορία της Εθνικής Αντίστασης 1941-45», εκδόσεις Καπόπουλος, σελ. 129 κ.α.

10. «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ», εκδόσεις ΣΕ, τόμος Α`, σελ. 396.

11. «Το ΚΚΕ – επίσημα κείμενα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος Ε`, σελ. 67-68.

12. Αρχείο ΚΚΕ.

13. Π. Ρούσου: «Η Μεγάλη Πενταετία», τόμος Α`, σελ. 187.

14. Γ. Χατζηπαναγιώτου: «Η Πολιτική Διαθήκη του Αρη Βελουχιώτη», εκδόσεις Δωρικός, σελ. 58.

15. Βλέπε: Θ. Χατζή, στο ίδιο, σελ. 272-275, Σπ. Κωτσάκη, στο ίδιο, σελ. 73 και Π. Δανιηλίδη: «Ο Πολύδωρος Θυμάται», Ιστορικές εκδόσεις, σελ. 140-142.

16. Π. Δανιηλίδη, στο ίδιο, σελ. 142.

Το ιδρυτικό κείμενο του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ)

Το ιδρυτικό κείμενο του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ)


Στις 28 Σεπτεμβρίου 1941 υπογράφτηκε το ιδρυτικό του ΕΑΜ

1. Από τους αντιπροσώπους των κάτωθι υπογραφομένων κομμάτων ιδρύεται το Εθνικόν Απελευθερωτικόν Μέτωπο της Ελλάδας (ΕΑΜ).

Εις το ΕΑΜ γίνεται ισοτίμως δεκτόν και παν άλλο κόμμα ή οργάνωσις που δέχεται τας αρχάς του παρόντος Ιδρυτικού ώς και να εργασθή δια την επιτυχίαν των σκοπών του ΕΑΜ.
 Προκειμένου να γίνει δεκτή εις το ΕΑΜ οιαδήποτε οργάνωσις, δεν εξετάζεται το παρελθόν ή αι αντιλήψεις των σχετικώς με την μελλοντικήν ανασυγκρότησιν της ελευθέρας και ανεξαρτήτου Ελλάδος, αλλά η πίστις των εις την ανάγκην του Εθνικού Απελευθερωτικού Αγώνος, η τιμιότης των απέναντι αυτού και η αποδοχή των αρχών του ΕΑΜ που περιλαμβάνονται εις το παρόν Ιδρυτικόν.

2. Σκοπός του Εθνικού Μετώπου είναι:

α) Η απελευθέρωσις του Έθνους μας από τον σημερινόν ξένον ζυγόν και η απόκτησις της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.

β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως του ΕΑΜ αμέσως μετά την εκδίωξιν των ξένων κατακτητών, μοναδικός σκοπός της οποίας θα είναι η προκήρυξις εκλογών δια συντακτικήν
 εθνοσυνέλευσιν, με βάσιν την αναλογικήν ίνα ο λαός αποφανθή κυριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του.

γ) Η κατοχύρωσις του κυριαρχικού τούτου δικαιώματος του Ελληνικού Λαού, όπως αποφανθή περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του, από πάσαν αντιδραστικήν απόπειραν,
 ήτις θα τείνη να επιβάλη εις τον λαόν λύσεις αντιθέτους προς τας επιθυμίας του και η εκμηδένισις δι’ όλων των μέσων του ΕΑΜ και των οργάνων που το αποτελούν, πάσης
 τοιαύτης αποπείρας.

3. Δια την πραγματοποίησιν των ως άνω σκοπών του το ΕΑΜ θα ασχοληθή:

α) Με όλα τα ζητήματα που απασχολούν καθημερινώς τον Ελληνικόν Λαόν υπό τας συνθήκας της ξενικής κατοχής και με την καθοδήγησιν του αγώνος του Ελληνικού Λαού εις την διεκδίκησιν των πάσης φύσεως αιτημάτων του, καθώς και την αντιμετώπισιν της εις βάρος του ασκούμενης ληστείας από τους ξένους κατακτητάς.

β) Με την διατήρησιν ακμαίου του απελευθερωτικού πνεύματος του Ελληνικού Λαού.

γ) Με την συνεχή αποκάλυψην του ρόλου της σημερινής κυβερνήσεως των προδοτών ή κάθε άλλης αντιστοίχου εις το μέλλον.

δ) Με την εξασφάλισιν κατά το δυνατόν μιας συνεργασίας με τους άλλους λαούς, οι οποίοι αγωνίζονται κατά των δυνάμεων του Άξονος και του συντονισμού του αγώνος του
 Ελληνικού Λαού με τον αγώνα των άλλων ως άνω Λαών.

ε) Με την οργάνωσιν των λαϊκών δυνάμεων επί τη βάσει του εσωτερικού οργανισμού-κανονισμού, ο οποίος αποτελεί παράρτημα του παρόντος ιδρυτικού.

στ) Με την ενέργειαν εράνων, είσπραξιν συνδρομών κλπ. από τους Έλληνας πατριώτας προς τον σκοπόν να εξασφαλίση τα αναγκαία δια την διεξαγωγήν του θνικοαπελευθερωτικού
 αγώνος μέσα.

4. Τα υπογράφοντα το παρόν ιδρυτικόν κόμματα ή τα προσχωρούντα εις αυτό, αναλαμβάνουν να υποστηρίξουν δι’ όλων των δυνάμεων τον αγώνα του ΕΑΜ και την
 πραγματοποίησιν των σκοπών του.

5. Το ΕΑΜ χωρίς να παύση να τείνη εις το να συγκεντρώση πέριξ αυτού ολόκληρον τον Ελληνικόν Λαόν δια της συγκεντρώσεως εντός των κόλπων του όλων των οργανώσεων
 που εκπροσωπούν καθ’ οιονδήποτε τρόπον τμήματα του Ελληνικού Λαού, συγκροτείται επί τη βάσει των πλέον αυστηρών συνωμοτικών κανόνων. Τούτο σημαίνει:

α) Ότι τηρείται αυστηρώς μυστική η συμμετοχή των οιωνδήποτε κομμάτων ή οργανώσεων που το αποτελούν ή προσχωρούν εις αυτό.

β) Ότι τα πρόσωπα που αποτελούν την Κεντρικήν του Επιτροπήν, τας κατά τόπους επιτροπάς πόλεων, συνοικισμών, επαγγελμάτων, επιχειρήσεων κλπ. καθώς και τας ομάδας της βάσεως, δεν γίνονται εις ουδένα άλλον γνωστά, πλην των μελών τα οποία
 συμμετέχουν εις εκάστην Επιτροπήν.

γ) Ότι το ΕΑΜ διεξάγει συνεχώς και δια παντός μέσου αγώνα εναντίον πάσης παραβάσεως των συνωμοτικών κανόνων και λαμβάνει εκάστοτε τα επιβαλλόμενα μέτρα εναντίον εκείνων,
 οίτινες παραβιάζουν τα συνομωτικά μέτρα. Ούτω το ΕΑΜ παρουσιάζεται δημόσια και πάντοτε απρόσωπον και ως απλούς εκφραστής των Εθνικοαπελευθερωτικών επιδιώξεων και
 καθοδηγητής των αντιστοίχων αγώνων του Ελληνικού Λαού.

6. Εις ουδένα αντιπρόσωπον κόμματος ή οργανώσεως, με τον οποίον το ΕΑΜ διαπραγματεύεται την προσχώρησιν της οργανώσεώς του ίνα αντιπροσωπευθή εις το ΕΑΜ ανακοινούνται οτιδήποτε σχετικώς με τας οργανώσεις, κόμματα κλπ. άτινα μετέχουν εις το ΕΑΜ προ της ανακοινώσεως εκ μέρους του ως άνω αντιπροσώπου ότι η οργάνωσίς του προσχωρεί εις το ΕΑΜ και ότι αυτός δέχεται να συμμετάσχει εις το αντίστοιχον
 όργανον του ΕΑΜ δι’ οπροορίζεται.

7. Μεταξύ των κομμάτων και οργανώσεων αίτινες συνεργάζονται εις το ΕΑΜ διατηρείται δι’ όλον το διάστημα του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνος η μεγαλυτέρα αλληλοβοήθεια
 και αλληλοϋποστήριξις δια παν ζήτημα το οποίον σχετίζεται με τον γενικόν απελευθερωτικόν αγώνα και τον ειδικώτερον εθνικοαπελευθερωτικόν αγώνα κάθε χωριστού κόμματος. Επίσης και αι συνεργαζόμεναι ως άνω οργανώσεις χρησιμοποιούν τας
 αντιστοίχους επιρροάς των δια την άμβλυσιν κάθε μέτρου που στρέφεται κατά του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνος από τους εχθρούς του Έθνους, εντοπίους προδότας ή ξένους κατακτητάς.

Εν Αθήναις τη 28η Σεπτεμβρίου 1941
 Δια το ΚΚΕ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
 Δια το ΣΚΕ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ
 Δια την ΕΛΔ ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ
 Δια το Αγρ. Κόμ. ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ

Πηγή: ΣΤ ΑΡΜΑΤΑ! ΣΤ ΑΡΜΑΤΑ! Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης 1940-1945
 σ.567-568

Το Πρόγραμμα του Λαϊκού Μετώπου μεταξύ ΚΚΕ και ΑΚΕ (Ιούλης 1936) – πρόδρομος του ΕΑΜ

Το Πρόγραμμα του Λαϊκού Μετώπου μεταξύ ΚΚΕ και ΑΚΕ (Ιούλης 1936) – πρόδρομος του ΕΑΜ


Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών / Σφυρί – Δρεπάνι

«Γενικαί αρχαί και σκοποί του Λαϊκού Μετώπου

Αι υπογεγραμμέναι κομματικαί οργανώσεις, αγωνιζόμεναι δια την υπεράσπισιν των λαϊκών συμφερόντων, την καταπολέμησιν του φασισμού, την προαγωγήν του συγχρόνου κράτους εις μίαν λαοκρατουμένην δημοκρατίαν και την δημιουργίαν μιας δικαιοτέρας κοινωνίας, που θα σέβεται την εργασίαν των ανθρώπων, απεφάσισαν την σύμπηξιν του Λαϊκού Μετώπου.

Το Λαϊκόν Μέτωπον θα επιδιώξει να έλθη εις την εξουσίαν δια της διαφωτίσεως και του προσεταιρισμού της πλειοψηφίας του λαού προς τας αρχάς και το πρόγραμμά του.
 Τα κόμματα που απαρτίζουν το μέτωπον τούτο δεν παραιτούνται της οργανικής των αυτοτελείας, περιοριζόμενα δε να επιτύχουν την άμεσον λύσιν των ουσιωδών προβλημάτων που προβάλλουν σήμερον ενώπιον του ελληνικού λαού, συμφωνούν εις τον συντονισμόν της πολιτικής των δράσεως, τόσον εντός όσον και εκτός του κοινοβουλίου. Εις τας μελλούσας εκλογάς θα κατέλθουν με κοινούς συνδυασμούς και κοινόν σήμα. Εάν δε τύχουν της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού θα θέσουν εις εφαρμογήν τας επομένας πολιτικάς και οικονομικός επιδιώξεις.

Πολιτικαί επιδιώξεις

1)Συνταγματική κατοχύρωσις των λαϊκών ελευθεριών (ελευθερία Τύπου, λόγου, απεργίας, συγκεντρώσεως και οργανώσεων) και της λαϊκής κυριαρχίας και υπερασπίσεως αυτών από πάσης επιβουλής.
 2)Πλήρης ελευθερία της συνειδήσεως και σεβασμός των θρησκευτικών πεποιθήσεων όλων των πολιτών.
 3)Πλήρης ισοτιμία των δύο φύλων.
 4)Κατάργησις του νόμου 4229 (περί ιδιωνύμου) και πασών των τροποποιήσεων αυτού, ως και των επιτροπών ασφαλείας.
 5)Καταπολέμησις των δικτατορικών φασιστικών οργανώσεων και διάλυσις όλων των οργανώσεων που αποβλέπουν εις παρομοίους σκοπούς.
 Παροχή γενικής αμνηστίας προς όλους τους πολιτικούς καταδίκους, εξορίστους και καταδιωκομένους.
 6)Καθιέρωσις της αναλογικής ως μονίμου εκλογικού συστήματος.
 8) Οργάνωσις αποκεντρώσεως και αυτοδιοικήσεως, δι’ απ’ ευθείας εκλεγμένων αιρετών οργάνων.

Εξωτερική πολιτική και ένοπλαι δυνάμεις

1)Προσανατολισμός της εξωτερικής πολιτικής προς τας δυνάμεις που ενδιαφέρονται διά την διατήρησιν της ειρήνης και την ειρηνικήν διευθέτησιν των διεθνών διαφορών.
 2)Εις περίπτωσιν εξωτερικής ιμπεριαλιστικής επιθέσεως η κυβέρνησις του Λαϊκού Μετώπου θα κινητοποιήση όλας τας εθνικάς δυνάμεις και θα αγωνισθή τόσον εναντίον των ξένων επιδρομέων όσον και κατά των πρακτόρων των εις το εσωτερικόν, δια την υπεράσπισιν της εθνικής ανεξαρτησίας και της ακεραιότητος της χώρας.
 3)Η κυβέρνησις του Λαϊκού Μετώπου θα περιβάλη με ιδιαίτερον ενδιαφέρον τας ενόπλους δυνάμεις, θα τας αποκαθάρη από κάθε παραγοντικόν φασιστικόν στοιχείον και θα φροντίση δια την δημιουργίαν στρατού ικανού ν’ ανταποκριθή τόσον εις τας ανάγκας της αμύνης της λαοκρατουμένης δημοκρατίας, όσον και εις την προάσπισιν των ελευθεριών του λαού.
 4)Προστασία των μειονοτήτων.

Εθνική οικονομία

1)Ρύθμισις υπό του κράτους της πιστωτικής πολιτικής των τραπεζών έναντι των κλάδων της εθνικής παραγωγής (ήτοι συστηματοποίηση της τοποθετήσεως των κεφαλαίων και καθορισμός του τόκου αυτών) κατά τρόπον ενιαίον και συμφέροντα εις το σύνολον και συμμετοχή του κράτους εις τα κέρδη αυτών, με τελικόν σκοπόν την εθνικοποίησιν των τραπεζών.
 2)Ενιαία συγκέντρωσις και διαχείρισις των κυριωτέρων αγροτικών προϊόντων (καπνός, σταφίδα, σταφυλή, δημητριακά, βαμβάκι, ελαία και σηροτροφική παραγωγή), υπό των αγροτών, μέσω των γεωργικών συνεταιρισμών. Βαθμιαία εθνικοποίησις τόσον των γεωργικών βιομηχανιών, που κατεργάζονται τας ύλας ταύτας, όσον και των βοηθητικών τοιούτων (ως βιομηχανία λιπασμάτων κ.λπ.).
 3)Κρατικός έλεγχος του χονδρικού εισαγωγικού εμπορίου των κυριωτέρων ειδών μεγάλης καταναλώσεως, ως σίτου, σακ- χάρεως, καφέ και καυσίμων υλών (ως βενζίνης και πετρελαίου) δια την προάσπισιν των συμφερόντων του εργαζομένου λαού κατά της αισχροκερδείας.
 4)Εθνικοποίησις της πολεμικής βιομηχανίας και της βιομηχανίας μεταφορών (κυριώτεραι: σιδηρόδρομοι και ατμοπλοΐαι).
 5)Αυστηρά καταπολέμησις της αισχροκέρδειας.
 6)Κατάργησις των προνομίων των ξένων εταιριών.

Δημοσιονομικά

1)Ριζική αναπροσαρμογή των εξωτερικών και εσωτερικών χρεών του δημοσίου, προς την σημερινήν οικονομικήν κατάστασιν του τόπου.
 2)Κατάργησις του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.
 3)Βαθειά και ριζική ανακαίνισις του φορολογικού συστήματος, με σκοπόν την ελάφρυνσιν των εργαζομένων μαζών (εργατών, αγροτών και μικροαστών) και, αντιθέτως, την επιβάρυνσιν των πλουσιωτέρων στρωμάτων.
 4)Καθιέρωσις της προοδευτικότητος εις την άμεσον φορολογίαν.
 5)Μείωσις εις ικανόν βαθμόν της εμμέσου φορολογίας επί των ειδών πρώτης ανάγκης και ανάλογος αύξησις της φορολογίας επί του εισοδήματος των μεγάλων επιχειρήσεων.
 6)Μείωσις της φορολογίας των γεωργικών προϊόντων.
 7)Αυστηρά και παραδειγματική τιμωρία των καταχραστών του δημοσίου χρήματος και των φοροκλεπτών.
 8)Κατάργησις της προσωποκρατήσεως δια τα προς το δημόσιον χρέη μέχρι ποσού πέντε χιλιάδων και γενική κατάργησις της προσωποκρατήσεως δια τα χρέη προς τραπέζας και ιδιώτας.

Εργατικαί επιδιώξεις

1)Καθολική και πιστή εφαρμογή του 8ώρου. Εισαγωγή της εβδομάδος των 40 ωρών εις τας βιομηχανίας που απασχολούν κυρίως γυναίκας και νεαρά πρόσωπα, άνευ αντιστοίχου μειώσεως του ημερομισθίου.
 2)Καθιέρωσις ελαχίστου ορίου ημερομισθίου δι’ όλους τους επί ημερομισθίω ή μισθώ εργαζομένους, ως και ανωτάτου ορίου απολαυών εις τας μεγάλας επιχειρήσεις, προς αποκατάστασιν της στοιχειώδους οικονομικής δικαιοσύνης μεταξύ των δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων.
 3)Εισαγωγή και άμεση εφαρμογή του θεσμού των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, μεταξύ εργατών και εργοδοτών, που να καθορίζουν τους όρους εργασίας και τους μισθούς κατά ενιαίον τρόπον.
 4)Άμεσος και καθολική εφαρμογή του θεσμού των Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
 5)Δημιουργία αυτασφαλείας δια τους μικροεπαγγελματίας, μικροβιοτέχνας και αγρότας.
 6)Πραγματική εφαρμογή της προστατευτικής νομοθεσίας και συμπλήρωσίς της.
 7)Καθιέρωσις δια πάντα εργάτην και υπάλληλον δεκαπενθημέρου υποχρεωτικής αδείας, κατ’ έτος, μετά πλήρων αποδοχών.
 8)Παροχή εφθηνής και υγιεινής στέγης.
 9)Αυστηρά κατάργησις της πολυθεσίας.
 10)Δημιουργία ταμείου ανεργίας προς παροχήν επιδόματος και συσσιτίου εις τους ανέργους.
 11)Καταπολέμησις της ανεργίας δια της εκτελέσεως δημοσίων και κοινοτικών έργων.
 12)Συμπληρωματική επαγγελματική εκπαίδευσις της εργατικής νεολαίας και οργάνωσις μορφωτικών και ψυχαγωγικών συλλόγων.

Αγροτικά αιτήματα

1) Άμεσος και ολοκληρωτική απαλλοτρίωσις όλων των τσιφλικιών, μοναστηριακών και δημοσίων κτημάτων υπέρ των καλλιεργητών. Απαλλοτρίωσις των ανεπιδέκτων καλλιεργείας λειβαδίων προς αποκατάστασιν των μικρών νομάδων και ποιμένων και εκχέρσωσις των θαμνωδών και αγόνων δασικών εκτάσεων προς αποκατάστασιν των ακτημόνων χωρικών.
 2)Σταθεροποίησις της ιδιοκτησίας των αγροτών.
 3)Εκτέλεσις έργων αντιπλημμυρικών, αποξηραντικών και οδοποιίας.
 4)Ριζική αναδιοργάνωσις της Αγροτικής Τραπέζης και οικονομική ενίσχυση της, αφ’ ενός δια της υποχρεωτικής μεταφοράς εις αυτήν ικανού τμήματος των παρά τη Εθνική Τραπέζη καταθέσεων ως και των κληροδοτημάτων και αφ’ ετέρου δια της συγχωνεύσεως εις αυτήν του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.
 5)Παροχή αγροτικών δανείων μικροπροθέσμων, μεσοπρο- θέσμων και μακροπροσθέσμων, με τόκον από 3,5 ως 4,5%. Μετατροπή των ανεξόφλητων γεωργικών δανείων εις μακροπρόθεσμα τοιαύτα με ηπιώτερον τόκον.
 6)Διαγραφή των αποδεδειγμένως και χαρακτηριστικώς τοκογλυφικών χρεών, εφ’ ων έχει αποσβεσθεί το αρχικόν κεφάλαιον.
 7)Αναπροσαρμογή των υπολοίπων αγροτικών χρεών προς ιδιώτας τε και τραπέζας σύμφωνα με την σημερινήν οικονομικήν κατάστασιν των ωφειλετών αγροτών, με μείωσιν εξ υπαρχής του τόκου. Προ πάσης τοιαύτης αναπροσαρμογής θέσπισις διετούς χρεωστασίου.
 8)Ολοκληρωτική διαγραφή των χρεών ακτημόνων και αστέγων γηγενών τε και προσφύγων εκ των προερχομένων εξ απαλλοτριώσεως δημοσίων και μη γαιών, διά την αποκατάστασιν και εγκατάστασιν αυτών.
 9)Μείωσις των χρεών των μισθωτών και αποκαταστημένων επί γαιών ανταλλαξίμου αγροτικής ιδιοκτησίας ή μοναστηριακών κτημάτων και ελάττωσις εξ υπαρχής του τόκου αυτών.
 10)Οικονομική ενίσχυσις των συνεταιρισμών παραγωγής και αναδιοργάνωσις αυτών ώστε να γίνουν όργανα εξυπηρετήσεως των αγροτών.
 11)Προστασία της γεωργικής παραγωγής δια της συστηματικής καταπολεμήσεως των ασθενειών εις τα ζώα και τα φυτά.

Μικροαστικού επιδιώξεις

1)Αναπροσαρμογή προς την σημερινήν οικονομικήν κατάσταση του ωφειλέτου, των χρεωστών μικροεπαγγελματιών, μικροβιοτεχνών και μικροϊδιοκτητών προς τραπέζας και ιδιώτας, δια μειώσεως του τόκου αυτών και παροχής ευκολιών περί την αποπληρωμήν των.
 2)Μείωσις του κεφαλαίου και του τόκου του χρέους προς την Εθνικήν Τράπεζαν και το δημόσιον, εξ αγοράς ή μισθώσεως ανταλλαξίμων αστικών και ακινήτων.
 3)Προστασία της επαγγελματικής στέγης.
 4)Οργάνωσις της πίστεως προς τους μικροεπαγγελματίας και βιοτέχνας.
 5)Διετές χρεωστάσιον.

Παιδεία και αθλητισμός

1)Οργάνωσις της παιδικής προνοίας και της προστασίας της μητέρας και του παιδιού, με έξοδα των δήμων και του κράτους.
 2)Οργάνωσις κοινής, υποχρεωτικής και δωρεάν λαϊκής παιδείας, δι’ επτά έτη, με γενικόν επαγγελματικόν προσανατολισμόν των προγραμμάτων του λαϊκού σχολείου.
 3)Συσσίτια και βιβλία δωρεάν δια τα πτωχά παιδιά με έξοδα των δήμων και του κράτους.
 4)Ριζική αναδιοργάνωσις της μέσης και της ανωτέρας παιδείας, καθώς και της επαγγελματικής, δια να προαχθούν αι παραγωγικαί συνθήκαι της χώρας και αι ανάγκαι του πολιτισμού της.
 5)Καθιέρωσις της δημοτικής γλώσσης, ως οργάνου όλης της πνευματικής ζωής.
 6)Οργάνωσις της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού δι’ όλην την νεολαίαν.

Υγεία

1)Οργάνωσις υγειονομικών κέντρων, λαϊκών ιατρείων και ίδρυσις νοσοκομείων και σανατορίων καθ’ όλον το κράτος.
 2)Συστηματοποίησις του αντιφυματικού ανθελονοσιακού και αντιαφροδισιακού αγώνος, δαπάναις του κράτους.
 3)Ίδρυσις και οργάνωσις δημοσίων μαιευτηρίων εις όλας τας πόλεις προς δωρεάν περίθαλψιν των απόρων επιτόκων.
 4)Δημιουργία υγειονομικών συνεταιρισμών κατά ενώσεις κοινοτήτων δια την οργάνωσιν της ιατρικής περιθάλψεως υπέρ των αγροτικών οικογενειών και συνδυασμός της λειτουργίας των συνεταιρισμών τούτων με τας επαρχιακάς οργανώσεις του κλάδου ασθενείας των κοινωνικών ασφαλίσεων.
 Το Λαϊκόν Μέτωπον θα αγωνισθή επίσης και δια τα ζητήματα των άλλων λαϊκών στρωμάτων (προσφύγων, παλαιών πολεμιστών κ.λπ.).
 Μόνον η συσπείρωσις και η πάλη του εργαζόμενου λαού κάτω από τη σημαία του Λαϊκού Μετώπου θα οδηγήση εις την ικανοποίησιν όλων των παραπάνω απαιτήσεων. Το Λαϊκόν Μέτωπον καλεί όλα τα δημοκρατικά-αντιφασιστικά κόμματα και δυνάμεις εις τον κοινόν αγώνα δια την προάσπισιν των λαϊκών ελευθεριών και την επικράτησιν της λαϊκής δημοκρατίας.

Εν Αθήναις τη 22α Ιουλίου 1936

Δια το Αγροτικόν Κόμμα της Ελλάδος

ο αρχηγός Ι. Α. ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Δια το Κομμουνιστικόν Κόμμα Ελλάδος ο γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής Β. ΝΕΦΕΛΟΥΔΗΣ.»

Ηταν απεργοσπάστες και το φωνάζουν!

Ηταν απεργοσπάστες και το φωνάζουν!

Γρηγοριάδης Κώστας

Λίγο μετά την απεργία που κήρυξε η ΑΔΕΔΥ ενάντια στην επιστράτευση των καθηγητών, συνδικαλιστές της «Πρωτοβουλίας Καθηγητών» (ΣΥΡΙΖΑ) στην ΕΛΜΕ Τρικάλων προσπάθησαν να προσδώσουν πολιτικά χαρακτηριστικά στην απεργοσπασία που έκαναν στις 14 Μάη!

Υπενθυμίζεται ότι εκείνη τη μέρα η ΑΔΕΔΥ κήρυξε απεργία για τους δημόσιους υπαλλήλους ενάντια στην επιστράτευση των καθηγητών. Το ΠΑΜΕ είχε προτείνει απεργία και στις 17 Μάη, κάτι που η ΑΔΕΔΥ δεν δέχτηκε. Ετσι, η απεργία στις 14 Μάη - όπως επιβεβαιώθηκε από τις εξελίξεις στην ΟΛΜΕ, με τις παρατάξεις της πλειοψηφίας να αποδεικνύουν τελικά ότι τα περί απεργίας στις εξετάσεις ούτε οι ίδιοι τα πίστευαν - ήταν η μοναδική ευκαιρία για αγωνιστική απάντηση στην επιστράτευση και στον αυταρχισμό. Οι εκπρόσωποι της «Πρωτοβουλίας» στην ΕΛΜΕ Τρικάλων, όμως είχαν σπεύσει να δηλώσουν: «Η μη συμμετοχή μας στην απεργία της 14ης Μάη της ΑΔΕΔΥ ήταν πολιτική πράξη ευθύνης απέναντι σε συνδικαλιστικές πρακτικές και ηγεσίες του χθες»!!! Οπως ακριβώς και οι συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ στην ΟΛΜΕ που, μαζί με αυτούς της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αναγκάστηκαν την κρίσιμη στιγμή της απόφασης για απεργία να παραδεχτούν ότι πρότειναν μια απεργία, που είχαν αποφασίσει να μην κάνουν!

Οι εξελίξεις απέδειξαν ποιος συμπορεύεται με την ΠΑΣΚ και τη ΔΑΚΕ, πού οδηγεί τελικά τους εκπαιδευτικούς και τις διαθέσεις τους για αγώνες αυτή η συμπόρευσή τους, ποιος κάνει «δώρο προς την κυβέρνηση» η οποία και τα αντιεκπαιδευτικά της μέτρα προχωρά και επιστρατευμένους κρατά ακόμα τους εκπαιδευτικούς χωρίς ο κλάδος να έχει απεργήσει τελικά ούτε μία μέρα...

Ολοι οι «σωτήρες» την ίδια... «επιτυχία» έχουνε

Ολοι οι «σωτήρες» την ίδια... «επιτυχία» έχουνε

Τη δεκαετία του '90, αλλά και ως τα μέσα της δεκαετίας του 2000, η Ιρλανδία, ο αποκαλούμενος και «κέλτικος τίγρης», ήταν το «θαύμα της ανάπτυξης». Το πώς ο «τίγρης» κατάντησε μαδημένο «γατάκι» είναι γνωστό...

Για κάποιους, όμως, η Ιρλανδία συνεχίζει να αποτελεί «υπόδειγμα»! Κυβερνητικοί αξιωματούχοι και διάφοροι ινστρούχτορες της συμφοράς το επαναλαμβάνουν σαν χαλασμένο μαγνητόφωνο:

«Δέστε - λένε - εκεί, στην Ιρλανδία, το Μνημόνιο πέτυχε»!

Προχτές, μάλιστα, από τους παραπάνω (τους ινστρούχτορες της συμφοράς) τη σκυτάλη παρέλαβε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Είπε ο κ. Σαμαράς στη συνάντηση με τον Ιρλανδό ομόλογό του:

«Η Ιρλανδία μάς δείχνει ότι δεν πρόκειται για δρόμο χωρίς τελειωμό. Η Ιρλανδία μετατρέπει τη δικιά της κρίση σε επιτυχία. Η Ιρλανδία έχει δρόμο μπροστά της, αλλά και η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερο δρόμο»!

Με άλλα λόγια, δε φτάνει που στην Ιρλανδία είχε... πετύχει το «θαύμα της ανάπτυξης» (που μετά έφερε το Μνημόνιο). Τώρα «πέτυχαν» και τα Μνημόνια και η κρίση!

Σαν να λέμε, δηλαδή, το... «θαύμα» στο... τετράγωνο!

*

Ας δούμε, επομένως, τι σημαίνει «επιτυχία» στη γλώσσα των (ανεξαρτήτως εθνικότητας) «σωτήρων»:

Η Ιρλανδία από το 2010, και μετά από τους υψηλούς ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης των προηγούμενων δεκαετιών, που (όπως και στην Ελλάδα) στηρίχτηκαν στην ασυδοσία του κεφαλαίου και στην καταβαράθρωση των εργασιακών δικαιωμάτων, υπάχθηκε σε καθεστώς Μνημονίου. Η δική της «σωτηρία» κοστολογήθηκε από την τρόικα στα 85 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αυτό που συνέβη έκτοτε είναι ότι το πολιτικό κατεστημένο της Ιρλανδίας, από τα 85 δισ. ευρώ της «διάσωσης» που καταπλάκωσε τον ιρλανδικό λαό, τα 64 δισ. ευρώ - ποσό που ανέρχεται στο 40% του ΑΕΠ της χώρας - τα διοχέτευσε στις τράπεζες!

Μεγάλο μέρος αυτής της «διάσωσης» αφορούσε την εθνικοποίηση των τραπεζών «Anglo Irish Bank» και «Irish Nationwide».

Σημείωση 1η: Τα «πακέτα» που δόθηκαν σε αυτές τις τράπεζες εγγράφηκαν στο δημόσιο χρέος της χώρας, το οποίο από 70% του ΑΕΠ εκτινάχτηκε σε πάνω από το 100% και τώρα αυτόν τον πακτωλό προς τους τραπεζίτες, που βαφτίστηκαν «δημόσιο χρέος», καλείται να τον αποπληρώσει ο ιρλανδικός λαός!

Σημείωση 2η: Ο ιρλανδικός λαός για την ενίσχυση μόνο αυτών των δύο τραπεζών, καλείται κάθε χρόνο να πληρώνει 3,1 δισ. ευρώ για κρατικά ομόλογα που εκδόθηκαν σε βάθος 40 ετών!

*

Οσο για την «επιτυχία» του νέου ιρλανδικού «θαύματος», συνίσταται στα εξής:

• Η ανεργία των νέων στην Ιρλανδία εκτοξεύτηκε στο 34,5%.
• Συνολικά η ανεργία ανήλθε στο 14,6%, κατά σχεδόν 40% μεγαλύτερη από την περίοδο προ της εισόδου της χώρας στο Μνημόνιο.
• Το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της Ιρλανδίας μειώθηκε κατά 14% την περίοδο 2008 - 2012, σύμφωνα με έκθεση της «Eurostat».
• Οι Ιρλανδοί εγκαταλείπουν μαζικά τη χώρα τους, με περισσότερους από 87.000 ανθρώπους να μεταναστεύουν από τον Απρίλη του 2011 έως τον Απρίλη του 2012, στο μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης που έπληξε τη χώρα από την εποχή του μεγάλου λιμού του 1845!
• Σε έναν πληθυσμό 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων είναι πάνω από 200.000 τα παιδιά που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
• Πάνω από 300.000 ιδιοκτήτες ακινήτων βρίσκονται σε διαδικασία πτώχευσης.

Και κάτι ακόμα: Τον άρτο τον επιούσιο εκατοντάδες χιλιάδες Ιρλανδοί τον αναζητούν πλέον στις «τράπεζες τροφίμων», που πολλαπλασιάζονται σε όλα τα αστικά κέντρα της χώρας.

Αυτό είναι το «θαύμα» της Ιρλανδίας.

Τόσο... θαυμάσιο, όσο και το ελληνικό.

Γράφει:
ο Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

«Ω, αδέλφια μας εσείς τραπεζίτες»!

«Ω, αδέλφια μας εσείς τραπεζίτες»!

Δεν υπάρχει άνθρωπος -όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στον κόσμο ολόκληρο- που να μη γνωρίζει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά, τα λαϊκά νοικοκυριά, στενάζουν κάτω από την «μπότα» των τραπεζιτών.

Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην αντιλαμβάνεται ότι οι τραπεζίτες στραγγαλίζουν τον ελληνικό λαό, λόγω της υπερχρέωσης των νοικοκυριών στις τράπεζες.

Αλλά δεν υπάρχει και κυβερνητικός παράγοντας της τριφασικής συμπαιγνίας, δεν υπάρχει πολιτευτάκιας της συμφοράς, δεν υπάρχει συστημικός ή «αντισυστημικός» μαϊντανός, που να μη δίνει φαρισαϊκή παράσταση σε κάθε δημόσια εμφάνισή του, κλαψουρίζοντας για «το κακό που έχει βρει» τον ελληνικό λαό με τις τράπεζες.

*

Ε, λοιπόν, προχτές το ΚΚΕ έκανε στη Βουλή το αυτονόητο. Εκανε αυτό για το οποίο όλοι (στα λόγια) ενδιαφέρονται: Εφερε στη Βουλή πρόταση νόμου με μέτρα για -τι άλλο;- την ανακούφιση της λαϊκής οικογένειας από την υπερχρέωση στις τράπεζες.

Πώς, όμως, αντέδρασαν οι «σωτήρες»; Πώς λειτούργησαν όλοι αυτοί, που, κατά τα άλλα, «οικτίρουν» τις τράπεζες και «συμπάσχουν» με τα νοικοκυριά;

«Απολαύστε»:

Οι μεν της ΝΔ, στη θέση του ΚΚΕ υπέρ των νοικοκυριών και κατά των τραπεζιτών, διαπίστωσαν «άρνηση πραγματισμού»! Λογικό. Γι' αυτούς ένας μόνο «πραγματισμός» είναι αποδεκτός. Εκείνος που δε φέρνει καμία άρνηση και καμία αντίρρηση στους τραπεζίτες.

Οι δε του ΠΑΣΟΚ υποστήριξαν ότι η πρόταση του ΚΚΕ «δεν είναι ρεαλιστική»! Λογικό. Γι' αυτούς «ρεαλισμός» σημαίνει μέτρα που, από τη μια, παρέχουν πακέτα δισεκατομμυρίων για να «ανακεφαλαιώνονται» οι τραπεζίτες και, από την άλλη, «κουρεύονται» και «αποκεφαλίζονται» νοικοκυριά.

Οσο για τους τρίτους, της ΔΗΜΑΡ, αφού είπαν ότι η πρόταση του ΚΚΕ δεν είναι λύση, «ορκίστηκαν» ότι τη «λύση» στο πρόβλημα θα τη φέρει σχετικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης (εδώ γελάνε).

*

Μάλιστα, οι «συμπονιάρηδες», οι «πικραμένοι» με τα βάσανα που προκαλούν οι τραπεζίτες στο λαό, δεν περιορίστηκαν στα προηγούμενα. Αυτοί οι τρεις μαζί έφτασαν και στο εξής σημείο: Να απορρίψουν την πρόταση του ΚΚΕ, χωρίς καν να τη θέσουν σε ψηφοφορία! Από μια άποψη, φυσικά, σωστά το σκέφτηκαν.

Είναι δυνατόν -σου λέει- να μπαίνουν στο αστικό μας Κοινοβούλιο για ψηφοφορία προτάσεις ενάντια στις τράπεζες, ακόμα κι αν οι προτάσεις αυτές καταψηφίζονται; Τι γνώμη θα σχηματίσουν οι τραπεζίτες για το (αστικό) Κοινοβούλιό μας;...

Τόσο «δημοκράτες» και «συμπάσχοντες» με τα λαϊκά νοικοκυριά, οι άνθρωποι. Και τόσο «εξοργισμένοι» με τους τραπεζίτες...

*

ΥΓ: Α, ναι: Ηταν και το «αντισυστημικό», «φιλολαϊκό» ασκέρι της νεοναζιστικής συμμορίας, που καταφέρθηκε εναντίον της πρότασης του ΚΚΕ. Διότι, όπως είπαν, η θέση του ΚΚΕ ήταν «ασαφής»!

Πράγματι. Τόσο... σαφής θέση, όπως η θέση ότι

«απαιτούνται νέα μέτρα ενίσχυσης της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών»(σ.σ.: αυτή ήταν η τοποθέτηση των χιτλεροειδών, διά του βουλευτή τους Παππά το Σεπτέμβρη του 2012 στη Βουλή),

είναι φύσει αδύνατον να υπάρξει από το ΚΚΕ...

Γράφει:
ο Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ