Yπό κανονικές συνθήκες, τίποτα δε θα μπορούσε να είναι πιο φυσιολογικό από το να δοθεί το όνομα του πρώτου Γερμανού στο διάστημα σε πλανητάριο. Αυτό ακριβώς που συνέβαινε από το 1978 στο πλανητάριο της πόλης Χάλε, που έφερε στον τίτλο το όνομα του Ζίγκμουντ Γιεν, το Ανατολικογερμανού κοσμοναύτη που συμμετείχε σε σοβιετική αποστολή του 1978, περνώντας 7 μέρες στο διάστημα. Η αγάπη που έτρεφε στο πρόσωπό του όχι μόνο ο λαός της τέως ΓΛΔ, αλλά και συνολικά η γερμανική κοινωνία, ήταν και ο λόγος που και μετά το 1990, οι αρχές δεν τόλμησαν να αλλάξουν το όνομα του πλανητάριου.
Ωστόσο, μια πλημμύρα που κατέστρεψε το 2013 τις παλιές εγκαταστάσεις, οδηγώντας στην κατασκευή νέου κτιρίου που θα εγκαινιαστεί μέσα στο 2021, ήταν η χρυσή ευκαιρία που έψαχναν οι συντηρητικοί κύκλοι της πόλης για να πάρουν τη “ρεβάνς”. Συγκεκριμένα, η δημοτική αρχή, που πρόσκειται στο χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, σκοπεύει το πλανητάριο να μη φέρει κανέναν τίτλο, και σίγουρα όχι του Γιεν. Η “damnatio memoriae”, δηλαδή η ρωμαϊκή πρακτική απάλειψης κάθε δημόσιας αναφοράς προσώπων ανεπιθύμητων στην τρέχουσα εξουσία, αναβιώνει στον 21ο αιώνα στο δημοτικό συμβούλιο, καθώς ο Ζίγκμουν Γιεν κρίθηκε υπερβολικά φίλια προσκείμενος στη ΓΛΔ.
Συγκεκριμένα, όπως ισχυρίστηκε η δημοτική σύμβουλος της πλειοψηφίας, Ουλρίκε Βίνσερ, ο Ζίγκμουντ Γιεν πέτυχε όσα πέτυχε μόνο επειδή ήταν “κονφορμιστής στο σύστημα”. Η αντίληψή της βασίστηκε σε εκείνη που είχε εκφράσει η “Επιτετραμμένη της επεξεργασίας της δικτατορίας του SED” για το κρατίδιο της Σαξονίας – Άνχαλτ, σύμφωνα με την οποία ο Γιεν ήταν “πηγή πληροφόρησης” της Στάζι και “ανήκε σε εκείνους, που εκπροσώπησαν τη δικτατορία της ΓΛΔ και το σύστημα ως το τέλος”. Εξέφρασε μάλιστα την ανησυχία της για το γεγονός πως 30 χρόνια μετά την ενοποίηση των δύο Γερμανιών “αποσιωπάται η πορεία του Γιεν στο SED και το Λαϊκό Στρατό της ΓΛΔ.
Ακόμα πιο μακριά το πάει ο σύλλογος “Σύγχρονης Ιστορίας” της πόλης, τον οποίο επικαλέστηκε για γνωμοδότηση η παράταξη της CDU στο δήμο. Σύμφωνα με την εισήγηση του συλλόγου, ο Γιεν δεν ήταν απλώς “κοντά στο σύστημα”, αλλά “τμήμα του καταπιεστικού συστήματος της ΓΛΔ, που πρόθυμα εκπροσωπούσε και με το οποίο ήταν συνδεδεμένος ως το τέλος”. Προσθέτει πως “παρόλες τις επιδόσεις του στο διάστημα και και τη συμπάθεια για τον περιγραφόμενο ως συγκρατημένο και ταπεινό άνθρωπο: αυτό δεν τον κάνει ήρωα εδώ στη γη”. Ως “απόδειξη” γι’ αυτό παραθέτει το γεγονός πως από τυπογράφος έγινε απόφοιτος στρατιωτικής επιστήμης, κοσμοναύτης και στρατηγός του Λαϊκού Στρατού. Στους απολογητές της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην τέως ΓΛΔ, είναι αδιανόητη η σκέψη πως θα μπορούσε με την αξία του ένα παιδί από εργατική οικογένεια, όπως ο Γιεν, να πραγματοποιήσει όλα του τα όνειρα και να κερδίσει παγκόσμια αναγνώριση. Αλλά το βασικό “έγκλημα” του Ζίγκμουντ Γιεν, ήταν ότι αρνήθηκε να προσχωρήσει μετά τις ανατροπές στο στρατόπεδο των όψιμων αντιφρονούντων και “καταπιεσμένων” και να καταδικάσει τις ιδέες της νιότης του.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι υπόλοιπες παρατάξεις του δημοτικού συμβουλίου, που κάθε άλλο παρά φιλικές προς τη ΓΛΔ μπορούν να χαρακτηριστούν (αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό και για την Die Linke που παλαντζάρει διαρκώς μεταξύ αντικομμουνισμού και προσπάθεια ικανοποίησης των παραδοσιακών της ακροατηρίων, στην πλειονότητά τους θετικά διακείμενα προς τη σοσιαλιστική κληρονομιά), υποστηρίζουν την ονοματοδοσία του πλανηταρίου προς τιμήν του Γιέν, επικαλούμενες “τα μηνύματα των πολιτών”. Η τελική απόφαση εκκρεμεί στο δημοτικό συμβούλιο της Χάλε το επόμενο διάστημα.
Με πληροφορίες από Junge Welt
