Βία και
ταξική πάλη
Ο Μαρξ όμως
Μας έδειξε
Τους νόμους της ιστορίας
Κι έβαλε το προλεταριάτο
Στο τιμόνι μπροστά
Τα βιβλία του Μαρξ
δεν είναι του τύπου στοιχεία,
δεν είναι στήλες γεμάτες στεγνούς αριθμούς.
Ο Μαρξ έταξε ορθόν τον εργάτη στην πορεία
μέσα σε φάλαγγες πιο σφικτές
Κι απ' τους σφιχτούς ζυγούς
οδηγούσε τις φάλαγγες
και φώναξε:
σωστά πολεμάτε
Βλ. Μαγιακόφσκι
Την πόρτα αν δεν ανοίγει, τη σπαν, σας είπα.
Τι στέκεστε, τι γέρνετε σκυφτοί;
Λαέ σκλάβε, δειλέ, ανανιώσου, χτύπα!
Και κέρδισε μονάχος το ψωμί
Κ. Βάρναλης
Θα μπορούσε με τους στίχους των δυο μεγάλων ποιητών - κομμουνιστών να κλείσει η συζήτηση για το ρόλο της βίας στον αγώνα της εργατικής τάξης για την απελευθέρωσή της, για την εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού. Επειδή οι μέρες είναι πονηρές επιβάλλεται να πούμε κάτι παραπάνω. Οσο θα υπάρχουν στο προσκήνιο της ιστορίας εκμεταλλεύτριες τάξεις, όσο η αλληλοσχέση παραγωγικές δυνάμεις - παραγωγικές σχέσεις δε θα λύνεται από την εργατική τάξη για δικό της λογαριασμό, η βία αντικειμενικά θα μας συνοδεύει. Οταν από το προσκήνιο της ιστορίας δεν ξεκουμπιστεί ο καπιταλισμός, βία σαν αυτή που ζούμε στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην περιοχή της Ασίας ενάντια στο λαό του Αφγανιστάν, σαν αυτή που ζήσαμε με τον πόλεμο του ΝΑΤΟ ενάντια στη Γιουγκοσλαβία και όχι μόνο, θα μας συνοδεύει. Δε χρειάζεται να μνημονεύσουμε άλλες πιο τρομακτικές βιαιότητες του καπιταλισμού.
Ετσι δυστυχώς κινήθηκε η ανθρωπότητα και δυστυχώς συνεχίζει και θα συνεχίσει μέχρι την επικράτηση της κομμουνιστικής κοινωνίας, εκεί όταν δηλαδή οι τάξεις θα χωνευτούν και τα μέσα παραγωγής θα κοινωνικοποιηθούν απόλυτα και οριστικά: εκεί και τότε θα εξαλειφθεί και το φαινόμενο της βίας. Καμία εκμεταλλεύτρια τάξη δεν έφυγε από το προσκήνιο της ιστορίας χωρίς να ασκήσει τη βία της, αλλά και καμιά ανερχόμενη δεν το απέφυγε. «Η βία είναι η μαμή κάθε παλιάς κοινωνίας όταν αυτή εγκυμονεί το καινούριο».
Μερικά ιστορικά παραδείγματα. Τι θα μπορούσε ο Σπάρτακος, που οργάνωσε την εξέγερση των δούλων, να κάνει διαφορετικό, από το να αντιτάξει τη βία των δούλων στη βία των δουλοκτητών; Η αστική τάξη που κουμαντάρει σήμερα τις τύχες της ανθρωπότητας μπορεί να μας πει πως ξεμπέρδεψε με τους φεουδάρχες; Οι φεουδάρχες έτσι απλά παρέδωσαν την εξουσία;
Πάνω από 200 χρόνια κράτησε αυτή η διαπάλη για το ποιος τελικά θα επικρατήσει. Η ανερχόμενη αστική τάξη που κουβαλούσε το πράγματι καινούριο και προοδευτικό, αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει τη βία, και η απερχόμενη φεουδαρχική εξάντλησε τα περιθώρια βίας για να κρατηθεί. Ποιος αστός θα διανοούνταν να χρησιμοποιήσει βία αν οι γαιοκτήμονες φεουδάρχες αποχωρούσαν ειρηνικά από το προσκήνιο της ιστορίας; Φυσικά κανένας.
Αν δεν είναι έτσι, τότε η Γαλλική Επανάσταση, το καμάρι του γαλλικού διαφωτισμού, δεν είναι τίποτα άλλο, με βάση τις τρέχουσες προπαγανδιστικές ανάγκες των αστών, παρά μία τρομοκρατία. Ο Ροβεσπιέρος, ο Μαρά, ο Δαντών, δεν ήταν επαναστάτες αλλά τρομοκράτες. Ο Μοντεσκιέ (άλλοι εκπρόσωποι του γαλλικού διαφωτισμού) δεν ήταν φωτεινά μυαλά που άνοιγαν δρόμους! Θα πρέπει να σερβίρονται σαν οι ιδεολογικοί αρχηγοί της τότε «τρομοκρατίας»!
Το αμερικανικό έθνος - που η ηγεσία του αυτόκλητα σήμερα αναγορεύεται σε κιβωτό της ελευθερίας και τιμωρό κάθε λαϊκού κινήματος, της «τρομοκρατίας» σήμερα - πώς συγκροτήθηκε; Χωρίς βία; Δεν υποχρεώθηκε σε διπλό πόλεμο με τη γαλλική και την αγγλική αποικιοκρατία; Δεν έλυσε μέσω του εμφυλίου την οικονομική διένεξη μεταξύ βορρά και νότου; Αν δεν είναι έτσι, τότε οι εθνικοί του ήρωες Λίνκολν, Τζορτζ Ουάσινγκτον δεν είναι τέτοιοι, αλλά κάτι σαν το δικό τους τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη, άντε το πολύ ένας Αλ Καπόνε ή Τζον Ντίλιγκερ. `Η πολύ περισσότερο από τη μεριά της τότε γαλλικής πολιτικής με τα σημερινά δεδομένα, κάτι σαν τον Μπιν Λάντεν της εποχής του. Δεν είναι όμως έτσι.
Στα πλαίσια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Επανάστασης του '21 κι όταν ο Ιμπραήμ σάρωνε την Πελοπόννησο, το σύνθημα του Κολοκοτρώνη ήταν «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για σύνθημα της πιο ακραίας βίας. Είχε άλλη επιλογή; Επαναστάτης ή τρομοκράτης;
Βία γενικά δεν υπάρχει. Βία για ποιον, είναι κάθε φορά το ζητούμενο. Και η ιστορία έδειξε ότι καμιά βαθιά κοινωνική επανάσταση δεν είναι δυνατή χωρίς μαζική πολιτική δράση, χωρίς εφαρμογή καταναγκαστικών μέτρων κατά των εκμεταλλευτών, χωρίς ορισμένη μορφή βίας.
Οταν δεν υπάρχει βία από την πλευρά της αντίδρασης, που εναντίον της πρέπει να διεξαχθεί πάλη, τότε δεν μπορεί να γίνει λόγος για οποιαδήποτε επαναστατική βία. Η ένταση και οι μορφές της επαναστατικής βίας εξαρτώνται πρώτα απ' όλα από το βαθμό και τις μορφές αντίστασης των τάξεων που ανατρέπονται. Στην εποχή που περνάμε δυο κυρίαρχες τάξεις είναι στο προσκήνιο της ιστορίας. Η διαπάλη ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική, η διαπάλη ανάμεσα στο λαό (στους λαούς) και στον ιμπεριαλισμό ξεκίνησε, συνεχίζεται, με νίκες, τραγωδίες, ήττες, ζιγκ-ζαγκ. Η ιστορία δεν κινείται ποτέ ευθύγραμμα. Η απερχόμενη αστική τάξη, ό,τι ήταν να δώσει στην ανθρωπότητα το έδωσε, δεν πρόκειται να μεταλλαχτεί, πέρασε στην πιο βάρβαρη αντίδραση, πρέπει να ξεκουμπιστεί. Το ερώτημα: θα αποχωρήσει οικειοθελώς; Η ιστορία απαντάει όχι. Η εργατική τάξη και οι δυνάμει σύμμαχοί της καλούνται να την ανατρέψουν.
Εξάλλου η βία εκδηλώνεται καθημερινά, έστω σε πιο ήπιες μορφές, και από τις δύο πλευρές. Οι εργάτες που απεργούν, που κάνουν κατάληψη του εργοστασίου, που κλείνουν δρόμους, ασκούν βία! Βία, ως απάντηση στη βία των κυβερνήσεων, των εργοδοτών, των κρατικών μηχανισμών. Οταν τα ΜΑΤ εμποδίζουν πορείες, όταν τα δικαστήρια κηρύσσουν παράνομες τις απεργίες, όταν ο εργάτης απολύεται επειδή αγωνίζεται, όλα αυτά είναι μορφή βίας, που είναι και νομικά θεσμοθετημένη!
Δε χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω στην ιστορία. Αρκεί να δούμε με ψύχραιμο μάτι την αναίσχυντη κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας στην Ευρασία. Καμία ηθικολογία δεν πρόκειται να εμποδίσει τα σχέδια των ιμπεριαλιστών, τη βία τους, παρά μόνο η πάλη των μαζών. Η πάλη που δεν έχει να κάνει με επιθέσεις «καμικάζι» σε δίδυμους πύργους. Αυτή η δική μας βία απαιτεί εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια συνειδητοποιημένους αγωνιστές που στρέφουν την πάλη τους, καθημερινά, κλιμακωμένα ενάντια στις αντιδραστικές κυβερνήσεις και σε διεθνή συντονισμό ενάντια στα ιμπεριαλιστικά υπερκέντρα τύπου ΝΑΤΟ, ΕΕ και άλλων. Αγώνα που φτάνει μέχρι την ανατροπή τους. Θα ήταν ουτοπικό να πιστεύουμε πως είναι δυνατόν να αλλάξουμε μια κοινωνία που βασίζεται στην καταπίεση και στην οργανωμένη βία χωρίς να χρησιμοποιήσουμε τη λαϊκή δύναμη, εφαρμόζοντας μόνο μια «υψηλή» ηθική. Το ηθικό κήρυγμα που αποσπάται από την κοινωνική πραγματικότητα της ταξικής πάλης, καταντάει σε τελευταία ανάλυση επιζήμιο, μιας και θολώνει την ταξική συνείδηση του εργαζόμενου λαού. Η ηθική άρνηση είναι μια φανταστική άρνηση. Αυτό στην ουσία κάνουν στις μέρες μας τα πασόκικα, νεοδημοκρατικά και γενικά τα επιτελεία των εκσυγχρονιστών και η κυρίαρχη μερίδα του ιερατείου: Δικαιολόγηση της ιμπεριαλιστικής βίας, όχι όμως και της λαϊκής!
Του
Χρήστου ΚΟΦΦΑ
Χρήστου ΚΟΦΦΑ