1 Ιουλ 2012

Ιδιωνυμο του Βενιζελου


Ιδιωνυμο του Βενιζελου

Πριν από 71 χρόνια, στις 25 Ιούλη 1929, ψηφίστηκε από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία των βενιζελικών ο ν. 4229/1929 «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας της ελευθερίας των πολιτών». Ο νόμος αυτός έμεινε στην ιστορία ως «το ιδιώνυμο» του Βενιζέλου. Τέθηκε σε εφαρμογή μετά από έξι μήνες, ουσιαστικά δηλαδή στις αρχές του 1930.


Ο νόμος περιελάμβανε 10 άρθρα. Το άρθρο 1 ήταν χαρακτηριστικό για το χαρακτήρα του νόμου και τις επιδιώξεις του: «Οστις επιδιώκει την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος, ή την απόσπασιν μέρους ή όλου της Επικρατείας, ή ενεργεί υπέρ αυτών προσηλυτισμόν, τιμωρείται με φυλάκισιν τουλάχιστον εξ μηνών. Προς τούτοις επιβάλλεται δια της αποφάσεως και εκτοπισμός ενός μηνός μέχρι δύο ετών εις τόπον εν αυτή οριζόμενον».


Το άρθρο 2 περιελάμβανε τις επιβαρυντικές περιπτώσεις που ήταν η τέλεση του αδικήματος «ενώπιον πολλών ή δια του Τύπου». Συγκεντρώσεις προσώπων που επιδιώκουν τους σκοπούς του άρθρου 1 απαγορεύονταν, όπως και η σύσταση σωματείου με τον ίδιο σκοπό. Δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, στρατιωτικοί, υπηρέτες που διέπρατταν το αδίκημα αυτό απολύονταν από τις θέσεις τους.


Τα δικαστήρια δεν είχαν τη δυνατότητα να μετατρέψουν κατά την κρίση τους την ποινή σε χρηματική όπως ίσχυε για τα άλλα πλημμελήματα. Η εκτόπιση ακολουθούσε υποχρεωτικά την ποινή. Το δικαστήριο δεν είχε τη διακριτική ευχέρεια να την επιβάλει ή όχι.


Με το νόμο αυτό η κυβέρνηση Βενιζέλου θέσπιζε ένα ιδιαίτερο, νέο (ένα ιδιώνυμο όπως λέγεται στη νομική γλώσσα) αδίκημα. Η ποινική νομοθεσία που υπήρχε δε διευκόλυνε την αντιμετώπιση των κομμουνιστών και γενικότερα κάθε αγωνιζόμενου. Οι διατάξεις περί εσχάτης προδοσίας, στάσης, πρόκλησης σε στάση προέβλεπαν εξαιρετικά βαριές ποινές και τα δικαστήρια δίσταζαν να τις επιβάλουν λόγω της κοινωνικής αντίδρασης αλλά και ερμηνευτικών δυσχερειών.


Ετσι, ψηφίστηκε ο ν. 4229/1929 που αποτέλεσε ένα ευκίνητο εργαλείο στα χέρια των διωκτικών αρχών. Η εφαρμογή του σήμανε τον πολλαπλασιασμό των συλλήψεων, τη φυλάκιση και τον εκτοπισμό μεγάλου αριθμού κομμουνιστών αλλά και άλλων αγωνιστών. Πλήθυναν επίσης οι ξυλοδαρμοί ακόμη και οι δολοφονίες αγωνιστών. Στο διάστημα 1929-1932 σε εφαρμογή ή με αφορμή την εφαρμογή του «ιδιώνυμου» έγιναν 12 χιλιάδες συλλήψεις, τραυματίστηκαν και ξυλοκοπήθηκαν 1.355, βασανίστηκαν 107 και 8 δολοφονήθηκαν.


Με βάση τον ίδιο νόμο διαλύθηκαν ακόμη μια σειρά προοδευτικές οργανώσεις. Για παράδειγμα, στις 3.1.1930 το πρωτοδικείο Αθήνας αποφάσισε τη διάλυση της Ενωτικής ΓΣΕΕ, με το αιτιολογικό ότι «εργάζεται κατά του σημερινού κοινωνικού καθεστώτος». Στις 17 Φλεβάρη του ίδιου έτους διαλύθηκε η «Εργατική Βοήθεια της Ελλάδας». Στις 21 Ιούνη 1930 διαλύθηκε η «Βιομηχανική Ενωση Οικοδόμων Αθήνας», ενώ στις 5 Σεπτέμβρη απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του περιοδικού της ΟΚΝΕ «Νεολαία».


Ο ν. 4229/1929 συνέβαλε τελικά στην αντιμετώπιση του «λαϊκού κινδύνου». Χτυπώντας πρώτα την επαναστατική πρωτοπορία της εργατικής τάξης και στη συνέχεια κάθε αγωνιζόμενο στοιχείο, η άρχουσα τάξη ήθελε να αποδυναμώσει τους λαϊκούς αγώνες που ξεσπούσαν (συνηθέστερα αυθόρμητα αφού η δύναμη του ΚΚΕ ήταν πολύ μικρή) την περίοδο εκείνη. Οι αγώνες αυτοί αναπτύσσονταν σαν αντίδραση στην πολιτική «σταθεροποίησης» του καπιταλισμού που σήμαινε επίθεση του μεγάλου κεφαλαίου ενάντια στο εισόδημα και στα δικαιώματα των εργαζομένων.


Η ουσία της νομιμότητας


Οπως σήμερα, έτσι και τότε η αφαίρεση κατακτήσεων των λαϊκών στρωμάτων στο βιοτικό επίπεδο και στα δημοκρατικά δικαιώματα εκτυλισσόταν κάτω από τη σκέπη της προστασίας της νομιμότητας ενάντια στους διασαλευτές της.


Και βέβαια με όλα αυτά έρχεται φυσιολογικά το ερώτημα: Τι είναι τέλος πάντων αυτή η περιβόητη νομιμότητα; Οι Μαρξ και Ενγκελς, για να αναφερθούμε μόνο στις πλέον γνωστές διατυπώσεις, απευθυνόμενοι στην αστική τάξη παρατηρούσαν ότι «το δίκαιό σας είναι η θέληση της τάξης σας που αναγορεύτηκε σε νόμο, θέληση που το περιεχόμενό της καθορίζεται από τις υλικές συνθήκες ύπαρξης της τάξης σας», ενώ ο Λένιν τόνιζε: «τι είναι νόμος; Η έκφραση της θέλησης των κυρίαρχων τάξεων». Αυτή είναι η ουσία του δικαίου και της κυρίαρχης νομιμότητας.


Οι ίδιες οι οικονομικές σχέσεις, που στην επιφάνεια της καπιταλιστικής κοινωνίας προβάλλουν με απατηλή μορφή συγκαλύπτοντας την εκμετάλλευση, συνιστούν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης ψευδούς συνείδησης και βάση της ιδεολογικής χειραγώγησης των εργαζομένων ώστε να επιβάλλεται η αστική νομιμότητα. Η πλύση εγκεφάλων που συντελείται από τα μέσα παραπληροφόρησης της ολιγαρχίας συμβάλλει στην εδραίωση της κυρίαρχης, της αστικής νομιμότητας. Οι αστικές αξίες, η κουλτούρα, η κυρίαρχη πολιτιστική πρόταση διοχετεύονται και επιβάλλονται μέσω του σχολείου, του πανεπιστημίου, όλων των ιδεολογικών μηχανισμών της άρχουσας τάξης, διαμορφώνοντας αλλοτριωμένες συνειδήσεις και στηρίζοντας και αυτοί την αστική νομιμότητα.


Η κυρίαρχη νομιμότητα είναι εδραιωμένη πάνω στην εξαπάτηση των εργαζομένων, πάνω στην ιδεολογική και φυσική τρομοκρατία. Είναι κυριολεκτικά η νομιμότητα του χρήματος και του αστυνομικού τμήματος. Πρόκειται για τη νομιμότητα που μετατρέπει την ισχνή μειοψηφία σε αφεντικά και δυνάστες εκατομμυρίων ανθρώπων. Η κυρίαρχη νομιμότητα, το σημερινό δίκαιο εξυπηρετούν τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, συμβάλλουν στην αναπαραγωγή των καπιταλιστικών σχέσεων.


Ομως, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι, από την άποψη της αστικής απολογητικής, νομιμότητα είναι η απαίτηση υποταγής στους νόμους που ψηφίζει η πλειοψηφία. Στην Ελλάδα τουλάχιστον, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι στην πραγματικότητα μια μειοψηφία που μετατρέπεται σε πλειοψηφία στη Βουλή μέσα από τα εξόφθαλμα -και με απλά μαθηματικά- νοθευτικά εκλογικά συστήματα. Μήπως είναι νόμιμο ή σύμφωνο με το υπάρχον Σύνταγμα να ψηφίζει η κάθε κυβέρνηση το εκλογικό σύστημα που τη συμφέρει και να κλέβει και με το νόμο ψήφους από τα άλλα κόμματα; Το όργιο του ρουσφετιού, της εξαγοράς, οι κάλπικες υποσχέσεις για μια δουλειά, οι ψευτοεξυπηρετήσεις είναι άλλωστε και αυτά κομμάτι της λεγόμενης νομιμότητας.


Η επίδραση του συσχετισμού δυνάμεων


Και πάντως, για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, η άρχουσα τάξη δεν εκστασιάζεται η ίδια μπροστά στη νομιμότητά της. Το δεισιδαιμονικό σεβασμό και το φόβο τον καλλιεργεί μονάχα για τους εργαζόμενους. Οι μεγαλοεπιχειρηματίες και οι πολιτικοί τους εκφραστές γνωρίζουν πολύ καλά την τέχνη της παράκαμψης των νόμων έτσι ώστε κανείς να μην το αντιλαμβάνεται. Το ίδιο το αστικό κράτος εξάλλου γνωρίζει την τέχνη της μη ουσιαστικής εφαρμογής νόμων που το ίδιο έχει θεσπίσει. Αυτό κυρίως γίνεται προκειμένου να ακυρωθούν στην πράξη παραχωρήσεις που έχουν γίνει στους εργαζόμενους κάτω από την πίεση των αγώνων τους.


Εξάλλου, κάθε Σύνταγμα, κάθε νόμος εμπεριέχει τη δυνατότητα της παράκαμψής του μέσα από τις ασάφειες, τις αντιφάσεις, τις επιφυλάξεις, τις παραπομπές σε ειδικότερους νόμους και, κυρίως, μέσα από ρήτρες και αόριστες νομικές έννοιες όπως, για παράδειγμα, η δημόσια ασφάλεια ή το δημόσιο συμφέρον. Από την άλλη, δεν υπάρχει αστικό Σύνταγμα που να μην προβλέπει τη δυνατότητα αυτοκατάργησής του μέσα από τις διατάξεις περί κατάστασης πολιορκίας και περί δυνατότητας επιβολής του στρατιωτικού νόμου, κάτι που άλλωστε προβλέπεται και από το άρθρο 48 του ισχύοντος Συντάγματος.


Η άρχουσα τάξη, όπως ακριβώς κάνει και η κυβέρνηση σήμερα, έχει επεξεργαστεί πολύπλοκες μεθόδους περιορισμού έως και κατάργησης των όποιων δημοκρατικών δικαιωμάτων έχει παραχωρήσει στο λαό κάτω από την πίεση του τελευταίου. Ανάλογα με το συσχετισμό των δυνάμεων και αφού εξαπολύσει μια έντεχνη και παρατεταμένη προπαγανδιστική επίθεση για να προετοιμάσει το έδαφος, περνά είτε στη συστηματική παραβίαση από πλευράς των μηχανισμών καταστολής των κατοχυρωμένων και νομικά δικαιωμάτων είτε, όταν αισθάνεται ισχυρή, ακόμη και στην κατάργηση τέτιων διατάξεων.


Υπάρχουν και στιγμές που η αστικοδημοκρατική νομιμότητα, όταν απειλείται η κυριαρχία της πλουτοκρατίας, καταργείται ολοκληρωτικά για να αντικατασταθεί από την ωμή, χωρίς προσχήματα, βίαιη, δικτατορική διακυβέρνηση. Τα πολυάριθμα φασιστικά καθεστώτα, τόσο αυτά που γνώρισε ο τόπος μας όσο και παντού στη γη, αποτελούν τρανή απόδειξη.


Δεν πρέπει να ξεχνάμε και μια άλλη πλευρά. Η άρχουσα τάξη γνωρίζει επίσης ότι κάποιες φορές προκειμένου να αποφύγει τα χειρότερα, προκειμένου να εκτονώσει τη λαϊκή οργή, μπορεί να πάρει πίσω ένα αντιδραστικό νόμο ή απλά να τον καταστήσει ανενεργό. Υπάρχουν πολυάριθμα παραδείγματα όπου έγινε κάτι τέτιο. Μήπως σε αυτές τις περιπτώσεις δε διασαλεύτηκε η νομιμότητα; Αν ισχυρίζεται σήμερα η κυβέρνηση ότι δε γίνεται να πάρει πίσω μια σειρά αντιδραστικούς νόμους είναι μόνο για να σπάσει το ηθικό του αγωνιζόμενου λαού, για να καλλιεργήσει τη μοιρολατρεία και τη θεωρία της αναποτελεσματικότητας των αγώνων.


Παράλληλα, η κυρίαρχη νομιμότητα είναι καρπός του συσχετισμού των δυνάμεων. Ενώ εκφράζει σταθερά τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, περιλαμβάνει ταυτόχρονα μια σειρά μεγαλύτερες ή μικρότερες κατακτήσεις των εργαζομένων. Η πάλη του λαού ανάγκασε τις κυβερνήσεις να τις κατοχυρώσουν νομικά και συνταγματικά.


Μήπως και αυτές οι νομικά κατοχυρωμένες κατακτήσεις δεν είναι νομιμότητα; Βεβαίως, αλλά η κυβέρνηση δε νοιάζεται γι' αυτές αλλά αντίθετα τις τσαλαπατά με κάθε ευκαιρία. Τελικά η κυβέρνηση ενδιαφέρεται μονάχα για την τήρηση της νομιμότητας σε ό,τι αφορά το βασικό της χαρακτηριστικό, το κυρίαρχο αντιδραστικό της μέρος, την εξασφάλιση δηλαδή της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας μιας χούφτας μεγαλοκαρχαριών.


Το βέβαιο είναι ότι ο λαός μας είναι αποφασισμένος να συνεχίσει την ασίγαστη πάλη του για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων και ελευθεριών του. Η υπεράσπιση των δημοκρατικών κατακτήσεων δεν αφορά μόνο το ΚΚΕ. Αφορά τα εκατομμύρια των εργαζομένων, τους εργατοϋπαλλήλους, τους αγρότες, τους μικρομεσαίους, τους επιστήμονες, τους νέους και τις νέες, όλες τις λαϊκές καταπιεζόμενες δυνάμεις, άσχετα από τις σημερινές πολιτικές τους προτιμήσεις.


Οι εργαζόμενοι της χώρας μας έχουν μεγάλη εμπειρία. Ξέρουν να υπερασπίζονται τις κατακτήσεις τους. Γνωρίζουν πώς να κερδίζουν με επίμονους αγώνες και νέες κατακτήσεις. Ο λαός μας έχει μακρά παράδοση στην ανατροπή των αντιδραστικών νόμων, στην απόκρουση των αντιδημοκρατικών μεθοδεύσεων της άρχουσας τάξης και των πολιτικών εκφραστών της. Ετσι κατακτήθηκε πρακτικά και νομοθετικά το 8ωρο.


Να θυμίσουμε μόνο τρία πρόσφατα παραδείγματα από την περίοδο της μεταπολίτευσης. Πού πήγε ο αντεργατικός ν. 330/1976; Πού πήγε ο αντιεκπαιδευτικός νόμος της ΝΔ του 1979; Τί απέγινε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του 1985 που ποινικοποιούσε, ακόμη και με πρωτοβουλία του εργοδότη, τις αυξήσεις στους μισθούς; Ανατράπηκαν στην πράξη γιατί ακριβώς ο λαός μας ξέρει να αντιστέκεται.


Οι εργαζόμενοι, η νεολαία, οι άνθρωποι του μόχθου έχουν χρέος απέναντι στην ιστορία αυτού του τόπου, απέναντι στο μέλλον, να μη σκύψουν το κεφάλι. Ξέρουν οι καθημερινοί άνθρωποι ότι η υποκρισία της άρχουσας τάξης δεν έχει όρια. Με το ένα χέρι κηρύσσει τη λιτότητα και τη νομιμότητα και με το άλλο διαπράττει τις χειρότερες ανομίες, κλέβει το μόχθο και ξεπουλά τον πλούτο του λαού και της πατρίδας μας.


Σε τελική ανάλυση, ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα και λαϊκές ελευθερίες δικαιώνεται και ολοκληρώνεται όταν η νομιμότητα των μονοπωλίων αντικατασταθεί από τη νομιμότητα των λαϊκών συμφερόντων, από μια δημοκρατία για το λαό, που είναι χίλιες και ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από την πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία.


Το ΚΚΕ παλεύει για να δημιουργηθούν οι συνθήκες που ο λαός θα πάρει όλες τις υποθέσεις της ζωής του στα χέρια του. Αγωνίζεται για μια δημοκρατία όπου θα μετράει πραγματικά ο λόγος των εργαζομένων ανθρώπων, πρώτα απ' όλα στον τόπο δουλιάς, στα πλαίσια ενός συνολικού κοινωνικού σχεδιασμού, για το πώς θα παράγεται, τί θα παράγεται, πώς θα κατανέμεται ο παραγόμενος κοινωνικός πλούτος. Μια δημοκρατία όπου η θέληση του λαού θα εκδηλώνεται μέσα από απελευθερωτικούς θεσμούς πραγματικής λαϊκής συμμετοχής, λαϊκής αυτενέργειας και όχι θεσμούς-μαϊντανό στις προειλημμένες αποφάσεις των Λάτσηδων και Βαρδινογιάννηδων, μέσα από διαδικασίες όπου κάθε λογαριασμός θα ελέγχεται από αυτούς που παράγουν τον πλούτο της χώρας.


Οι πέντε μέθοδοι


Οι βασικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σήμερα από την κυβέρνηση για τη συρρίκνωση των δημοκρατικών κατακτήσεων συνίστανται από πέντε επίπεδα που επικοινωνούν μεταξύ τους και αλληλοστηρίζονται.


Πρώτο, παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια τη ραγδαία συντηρητικοποίηση του σχετικού νομικού πλαισίου. Ενδεικτικά αναφέρουμε, εκτός από τη Συνθήκη Σένγκεν και τη δημιουργία της Ευρωπόλ που συνιστούν κυριολεκτικά ένα οργουελικό τοπίο, την ψήφιση του ν. 2472/97 που νομιμοποιεί το ηλεκτρονικό φακέλωμα, το ν. 2518/97 με τον οποίο νομιμοποιείται και επεκτείνεται η δράση της ιδιωτικής αστυνομίας.


Γενικότερα, ενισχύονται οι κατασταλτικοί μηχανισμοί. Ενισχύεται η ενσωμάτωσή τους στους διακρατικούς ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς. Ας θυμηθούμε μόνο τη σύμβαση δικαστικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ που ήρθε και για κύρωση στη Βουλή ή την αντιτρομοκρατική συμφωνία την οποία διακαώς επιθυμούν οι ΗΠΑ και θα σπεύσει η κυβέρνηση να υπογράψει όταν θα κρίνει πως πια δεν θα έχει μεγάλο πολιτικό κόστος. Στα σκαριά είναι επίσης νέα σύμβαση δικαστικής συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ.


Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις προβλέπονται, εκτός από την παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, νομικές ρυθμίσεις που αμφισβητούν ή και καταργούν κατακτήσεις που σχετίζονται με στοιχειώδεις δικονομικές εγγυήσεις έναντι του αστικού κράτους, όπως πχ. μια σειρά δικαιώματα και εγγυήσεις για τον κατηγορούμενο, που είχε κατακτήσει η αστική τάξη, τουλάχιστον για τα μέλη της, στην προοδευτική της εποχή, στην πάλη της κατά της φεουδαρχίας. Σήμερα η αστική τάξη τις παραμερίζει προκειμένου να καταπνίξει κάθε φωνή αντίστασης.


Το δεύτερο επίπεδο: παρατηρούμε την ενεργοποίηση αντιδραστικών νόμων οι οποίοι, κάτω από την πίεση του λαϊκού κινήματος, παρέμεναν μέχρι σήμερα λίγο έως πολύ ανενεργοί. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα ήταν ολότελα ξεχασμένοι ακόμη και για τους νομικούς. Χαρακτηριστικό τέτιο παράδειγμα η νομοθετική βάση της απαγόρευσης των διαδηλώσεων στην Ολυμπιάδα της Χαλκιδικής για την υπόθεση της TVX GOLD -όταν οι κάτοικοι της περιοχής είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στη ληστρική για τους ανθρώπους και το περιβάλλον παρουσία της εν λόγω πολυεθνικής- και η κυβέρνηση τις αντιμετώπισε με νομοθετικό διάταγμα της χούντας.


Τρίτο επίπεδο: είναι εμφανής η εντατικότερη χρήση παράνομων πρακτικών από τους ίδιους τους κατασταλτικούς μηχανισμούς καθώς και η επιλογή μεθόδων δράσης από τους τελευταίους που κινούνται τουλάχιστον στα όρια της νομιμότητας, όπως η «αδικαιολόγητη από τις περιστάσεις» χρήση βίας ενάντια σε διαδηλωτές, σε αφισοκολλητές, σε μετανάστες, η παρακολούθηση συνδικαλιστικών και άλλων δραστηριοτήτων, η βάναυση συμπεριφορά σε βάρος κρατουμένων και πολλά άλλα. Πληθαίνουν επίσης τα κρούσματα χρησιμοποίησης σκοτεινών, προβοκατόρικων, παρακρατικού τύπου μηχανισμών.


Τέταρτο επίπεδο: παρατηρείται συντηρητική στροφή στην ερμηνεία των νόμων από τα δικαστήρια και τη διοίκηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αντιμετώπιση των απεργιών που κρίνονται όλες πλέον ως παράνομες και καταχρηστικές. Ενα άλλο σημαντικό παράδειγμα είναι η ερμηνεία από ορισμένα δικαστήρια του νόμου που παραγράφει τα υποτιθέμενα εγκλήματα των αγωνιζόμενων αγροτών, ως αντισυνταγματικού. Πρόκειται για ερμηνεία όχι μόνο αντιδημοκρατική αλλά και επιστημονικά σαθρή. Η κυβέρνηση έχει τεράστιες ευθύνες γιατί ανέχεται, αν δεν ευνοεί ουσιαστικά αυτή την ερμηνεία, έτσι ώστε να ακυρωθεί στην πράξη η νομοθετική ρύθμιση που ψήφισε κάτω από την πίεση της λαϊκής κοινής γνώμης.


Τέλος, μια πέμπτη μέθοδος είναι αυτή της ευθείας αμφισβήτησης συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι η παράνομη και αντισυνταγματική διέλευση των ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων κατοχής από τα ελληνικά εδάφη, η απαγόρευση της διαδήλωσης την ημέρα επίσκεψης του προέδρου Κλίντον και η θέσπιση ιδιώνυμου αδικήματος για τους μαθητικούς αγώνες.


Απάντηση στην επίθεση


Είναι φανερό πως αυτή η αντιδημοκρατική λαίλαπα, η υποχώρηση του πήχυ των δημοκρατικών κατακτήσεων πηγάζει από την ανησυχία της κυβέρνησης και της άρχουσας τάξης μπροστά στην αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια. Ετσι και αλλιώς, σε παγκόσμιο επίπεδο, το μεγάλο κεφάλαιο, οι πολυεθνικές μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη ένοιωσαν πως τους λύνονται τα χέρια και πως ήρθε η ώρα να πάρουν πίσω ό,τι είχαν παραχωρήσει στους λαούς.


Παράλληλα, η άγρια επίθεση στο βιοτικό επίπεδο του λαού για να αυξηθούν τα κέρδη της πλουτοκρατίας, η επαναχάραξη των ζωνών επιρροής, οι αλλαγές στα σύνορα συναντούν την εντεινόμενη αντίδραση του ελληνικού λαού. Η κυβέρνηση, επιδιώκοντας με κάθε μέσο να παραμείνει στη διαχείριση των υποθέσεων της χώρας και να προωθήσει τα συμφέροντα της ολιγαρχίας, προσπαθεί να τρομοκρατήσει τους εργαζόμενους. Προσπαθεί να προλάβει αντιδράσεις που θα έρθουν σαν αποτέλεσμα της πολιτικής της φτώχειας και της ανεργίας, σαν αποτέλεσμα της πολιτικής εθνικής υποτέλειας, εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων που παραχωρούνται, όπως είπε ο υπ. Εξωτερικών, δίχως δογματισμό. Κατανοούν, κυβέρνηση και άρχουσα τάξη ότι θα θερίσουν θύελλες και προσπαθούν να τις αποτρέψουν.


Με τον ίδιο στόχο η κυβέρνηση υψώνει τη σημαία του χυδαίου αντικομμουνισμού. Φοβάται πως η σκέψη και η πολιτική του ΚΚΕ θα συναντιέται καθημερινά, ολοένα και περισσότερο με τις αγωνίες των εκατομμυρίων εργαζομένων, με την αναζήτηση ενός άλλου δρόμου από τις λαϊκές δυνάμεις.


Ωστόσο, ήδη υπάρχουν σαφή δείγματα ότι η επιχείρηση τρομοκράτησης του λαού δε θα περάσει. Είναι καιρός να υπάρξει μια πιο δυναμική συσπείρωση για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και στην πορεία των αγώνων του λαού μας να οικοδομηθεί ένα αντίπαλο δέος, μια λαϊκή υπερδύναμη, ένα πανίσχυρο λαϊκό μέτωπο που όχι μόνο θα υπερασπίσει τις κατακτήσεις αλλά και θα ενώσει τις καταπιεζόμενες λαϊκές δυνάμεις ενάντια στα πολεμοκάπηλα και εκμεταλλευτικά σχέδια της ολιγαρχίας και του ιμπεριαλισμού. Ολοένα και περισσότερο γίνεται ορατή η ανάγκη συγκρότησης ενός Λαϊκού Μετώπου που θα αντιπαλέψει την κυριαρχία της εγχώριας και ξένης πλουτοκρατίας

ΟΝΟΜΑΖΟΜΑΙ ΜΑΣΑ ΕΙΜΑΙ ΔΕΚΑΤΡΙΩΝ ΚΑΙ...ΝΕΟΝΑΖΙ


ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ*


ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ*
της Νίνα Αντρέγιεβα



            Σε όλες τις χώρες του κόσμου, οι φίλοι αλλά και οι εχθροί του σοσιαλισμού ρωτούν: γιατί και πώς συνέβη η μια από τις υπερδυνάμεις μέσα σε ελάχιστο χρόνο να διαλυθεί και να μετατραπεί σε ημιαποικία του σύγχρονου ιμπεριαλισμού; Ποιά είναι σήμερα η τύχη του ίδιου του σοσιαλισμού; Αυτά τα σημαντικά ερωτήματα απαιτούν καθαρές, σταράτες και μονοσήμαντες απαντήσεις.
            Υπάρχουν δύο απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα:
            Η πρώτη προϋποθέτει την αντίληψη ότι ο σοσιαλισμός είναι δήθεν αδύνατο να χτιστεί ή να επικρατήσει ιστορικά. Αργά ή γρήγορα ήταν ήδη καταδικασμένος στην ήττα. Αυτή η άποψη προωθείται δυναμικά στη συνείδηση των μαζών από τα ιδεολογικά κέντρα του ιμπεριαλισμού και της αντίδρασης. Στην ουσία πρόκειται για μοιρολατρική αντίληψη που θεωρεί την καταστροφή του σοσιαλισμού μοιραία, αναπόφευκτη και προκαθορισμένη. Οι κομμουνιστές συγκρούονται με αυτές τις απόψεις από τον καιρό του Μαρξ και του Ενγκελς ακόμη. Αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη τόσο από θεωρητική όσο και από πρακτική πλευρά. Την ιστορία την έκαναν οι άνθρωποι. Ο σοσιαλισμός είναι η δημιουργία των μαζών. Η επιτυχία ή η αποτυχία αυτής της δημιουργίας εξαρτάται από το επίπεδο καθοδήγησης των μαζών από τα κομμουνιστικά κόμματα των σοσιαλιστικών χωρών.
            Το γεγονός ότι ο ιμπεριαλισμός δεν κατόρθωσε να εξαφανίσει ολόκληρο το σύστημα των σοσιαλιστικών χωρών, δείχνει ότι η καταστροφή του σοσιαλισμού δεν είναι μοιραία και αναπόφευκτη. Η Κίνα, η Βόρεια Κορέα, το Βιετνάμ ή η Κούβα παρέμειναν στις σοσιαλιστικές θέσεις. Συνεχίζουν τη σοσιαλιστική οικοδόμηση ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των χωρών τους ή υπολογίζοντας τη σύγχρονη πολιτική κατάσταση στον κόσμο.
            Η δεύτερη εξήγηση της νίκης της αστικής αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ καταλήγει στην προδοσία των Γκορμπατσόφ, Γιάκοφλεφ, Σεβαρτνάτζε, Μεντβέντιεφ κλπ. που μπόρεσαν να οργανώσουν μέσα στην ΚΕ του ΚΚΣΕ το επιτελείο της αντεπανάστασης.  Αυτή η άποψη είναι βολονταριστική και υποκειμενική. Ολόκληρη η πολύπλοκη διαδικασία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης αντιμετωπίζεται σαν έργο κάποιων προσωπικοτήτων. Με αυτόν τον τρόπο δεν απαντά στο ερώτημα, πότε, με ποιόν τρόπο και σε ποιές συνθήκες εμφανίσθηκαν και αναρριχήθηκαν στα υψηλότερα κλιμάκια της εξουσίας οι επίορκοι που, ενάντια στη θέληση 19 εκατομμυρίων σοβιετικών κομμουνιστών ή 250 εκατομμυρίων σοβιετικών ανθρώπων, συνετέλεσαν στην τερατώδη προδοσία, όμοια της οποίας δεν γνώρισε η ανθρώπινη ιστορία.
            Στη περιοχή της ΕΣΣΔ διάφορα κομμουνιστικά κόμματα απαντούν με διαφορετικό τρόπο σε αυτά τα ερωτήματα, ανάλογα με τις ιδεολογικές και πολιτικές τοποθετήσεις τους.
            Επιτρέψτε μου να προσπαθήσω να απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα με βάση τις θέσεις του ΠΚΚ(μπ). Κατ΄ αρχήν δεν είμαστε σύμφωνοι ούτε με τη μοιρολατρική ούτε με τη βολονταριστική άποψη για την ήττα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Τα αίτια είναι βαθύτερα και αφορούν την οικονομία, την πολιτική και την ιδεολογία. Εμφανίστηκαν και διαμορφώθηκαν πολύ πριν έρθει στην εξουσία ο Γκορμπατσόφ, όταν δημιουργήθηκαν οι ιστορικές συνθήκες για την εμφάνισή τους στα τέλη της δεκαετίας του ΄50.
            Οι παραμορφώσεις του σοσιαλισμού άρχισαν πρώτα στη σφαίρα της οικονομίας. Στο σοσιαλισμό, σε συνθήκες σοσιαλιστικής ιδιοκτησίας και κρατικού σχεδιασμού, η οικονομία διαπλέκεται πολύ στενά με την πολιτική, η οποία αποτελεί και τη συμπυκνωμένη της έκφραση. Συγκεκριμένα, η καθ΄ εαυτή δημοκρατική πολιτική στηρίζεται στην παλλαϊκή ιδιοκτησία. Οι θεμελιωτές του μαρξισμού - λενινισμού συχνά υπενθύμιζαν ότι η πραγματική δημοκρατία ξεκινά από τη λύση του ζητήματος της ιδιοκτησίας των εργαλείων και των μέσων παραγωγής.
            Η παλλαϊκή ιδιοκτησία, σε αντίθεση με όλες τις μορφές ατομικής ιδιοκτησίας, είναι η πιο δημοκρατική και αναιρεί τη δυνατότητα εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο που είναι και η πιο βαριά κοινωνική ανισότητα. Ο κεντρικός σχεδιασμός της λαϊκής οικονομίας είναι αλληλένδετος με την παλλαϊκή ιδιοκτησία και αποτελεί το «κλειδί» της δημοκρατικής ανάπτυξης της κοινωνίας. Ο κεντρικός σχεδιασμός δίνει τη δυνατότητα υπολογισμού των αναγκών των κοινωνικών στρωμάτων, αναπτύσσει αυτές τις ανάγκες και δίνει τρόπους έγκαιρης εκπλήρωσής τους ανάλογα με το κεκτημένο επίπεδο παραγωγής.
            Η σοσιαλιστική ιδιοκτησία και ο κρατικός σχεδιασμός απαιτούν ιδιαίτερη πολιτική στην οποία πρέπει να πραγματώνονται τα συμφέροντα των εργαζομένων. Γι΄ αυτό το λόγο η πολιτική πορεία του σοσιαλιστικού κράτους πρέπει να στηρίζεται σε σταθερές επιστημονικές βάσεις - στη θεωρία και μεθοδολογία του μαρξισμού-λενινισμού ή με άλλα λόγια στην επιστημονική προλεταριακή ιδεολογία. Μέχρι τη δεκαετία του ΄50 η επεξεργασία της πολιτικής κατεύθυνσης, παρ΄ όλες τις δυσκολίες, γινόταν επιτυχώς από το ΠΚΚ (μπ). Από τα χρόνια ακόμα των πρώτων πεντάχρονων πλάνων η σταλινική κομματική καθοδήγηση στηριγμένη στη πολιτική στρατηγική του λενινισμού, διαμορφώνει το επιστημονικό - σχεδιαστικό σύστημα διοίκησης της λαϊκής οικονομίας. Ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος έθεσε σε δοκιμασία την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Η σοβιετική βιομηχανία, παρόλες τις σοβαρές απώλειες και την εκκένωσή της στις δυτικές περιοχές, εφοδίασε με όλα τα απαραίτητα το γιγάντιο μέτωπο της ένοπλης πάλης και, σε τελική ανάλυση, κατέκτησε διπλή υπεροχή έναντι της πολεμικής παραγωγής της Γερμανίας αλλά και όλης της κατεχόμενης Ευρώπης. Εκτός αυτού, η ΕΣΣΔ ήταν η μόνη από τις εμπόλεμες χώρες, στην οποία συνεχώς έπεφτε το κόστος των πολεμοφοδίων και των όπλων.
            Η δεύτερη ιστορική νίκη της σοσιαλιστικής οικονομίας κατακτήθηκε στην πρώτη μεταπολεμική δεκαετία (1945-1955). Το σοβιετικό κράτος κατόρθωσε να αναδιοργανώσει την κατεστραμμένη από τον πόλεμο λαϊκή οικονομία, κατέκτησε ποιοτικά άλματα στην ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής, απέτρεψε την επιστημονικο-τεχνική καθυστέρηση σε σχέση με τις καπιταλιστικές χώρες, έθεσε τις βάσεις της πυρηνικής ισχύος της χώρας που εμπόδισε ουσιαστικά την ανάπτυξη της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας. Η ΕΣΣΔ (το 1955) αναδείχτηκε πρώτη στην Ευρώπη και δεύτερη στον κόσμο βιομηχανική δύναμη και κατέλαβε την τρίτη θέση στον κόσμο για την παραγωγικότητά της στη βιομηχανία. Τέθηκαν οι βάσεις για την έξοδο του ανθρώπου στο Διάστημα και δημιουργήθηκαν νέες μορφές ειρηνικής χρήσης της ατομικής ενέργειας. Ο σοσιαλιστικός οικονομικός μηχανισμός μέσα σε 30 χρόνια (1925-1955) κατέκτησε την ετήσια αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 20%, πράγμα που σήμαινε το διπλασιασμό του βιομηχανικού δυναμικού της χώρας κάθε 5 χρόνια.
            Ποιά ήταν η αιτία του «σοβιετικού θαύματος» που θορύβησε το διεθνές κεφάλαιο; Η καπιταλιστική και η σοσιαλιστική παραγωγή έχουν διαφορετικούς στόχους. Το μονοπωλιακό κεφάλαιο απαιτεί από την παραγωγή το μέγιστο δυνατό καπιταλιστικό κέρδος. Γι΄ αυτό τον λόγο λειτουργεί. Το μέγιστο δυνατό καπιταλιστικό κέρδος βγαίνει με την εκμετάλλευση του πληθυσμού της δεδομένης χώρας καθώς και με τη συστηματική καταλήστευση των εξαρτημένων χωρών ή την απάνθρωπη εκμετάλλευση των υλικών αποθεμάτων, της φθηνής εργατικής τους δύναμης.
            Σε αντίθεση με τον «πολιτισμένο» καπιταλισμό, ο σοσιαλισμός έχει σα στόχο την ικανοποίηση των συνεχώς αναπτυσσομένων υλικών και πολιτιστικών αναγκών και απαιτήσεων όλης της κοινωνίας χρησιμοποιώντας την αδιάκοπη ανάπτυξη και τελειοποίηση της σοσιαλιστικής παραγωγής με υψηλές τεχνικές και νέες τεχνολογίες. Αυτόν το στόχο εξυπηρετεί και ο σχεδιασμός της λαϊκής οικονομίας. Γι΄ αυτό και ο σχεδιασμός έχει επιτακτικό χαρακτήρα, δηλαδή το πλάνο αποτελεί νόμο για την επιχείρηση.
            Αυτή η διαφορά των στόχων και των απαιτήσεων ανάμεσα στην καπιταλιστική και τη σοσιαλιστική παραγωγή δημιουργεί και διαφορετικά κριτήρια επιτυχίας της δουλιάς της επιχείρησης. Το βασικό κριτήριο της δραστηριότητας μιας καπιταλιστικής επιχείρησης είναι το κέρδος. Το μέγεθος των κερδών καθορίζει και την επιτυχία ή αποτυχία της δουλιάς του διοικητικού και του τεχνικού προσωπικού. Στο σοσιαλισμό βέβαια, βασικό κριτήριο της αποτελεσματικότητας της επιχείρησης αποτέλεσε η μείωση του κόστους παραγωγής και η αύξηση της παραγωγικότητας με ταυτόχρονη καλυτέρευση της ποιότητας του παραγομένου προϊόντος. Η μείωση του κόστους παραγωγής προκαλούσε και τη μείωση των χονδρικών και κατόπιν των λιανικών τιμών των εμπορευμάτων και των αντικειμένων λαϊκής κατανάλωσης, πράγμα που σήμαινε και την αύξηση της ευμάρειας των εργαζομένων. Αυτό το σύστημα οικονομικής καθοδήγησης δεν άφηνε την παραγωγή να παραμένει στάσιμη, δεν επέτρεπε στις διοικήσεις να επαναπαύονται στα κεκτημένα τους, απαιτούσε από την καθοδήγηση της επιχείρησης συνεχή τεχνολογική τελειοποίηση ή αναζήτηση ενδοπαραγωγικών εναλλακτικών λύσεων. Εννοείται βέβαια ότι η πίεση και η απαιτητικότητα των πλάνων δεν άρεσε σε πολλούς διοικητές επιχειρήσεων, αλλά κυρίως δεν άρεσε στους γραφειοκράτες υπάλληλους των υπουργείων. Φυσικά δεν τολμούσαν να αντιδράσουν ευθέως ενάντια στα πλάνα, αλλά αναζητούσαν πλάγιους τρόπους για να κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη.
            Η λειτουργία της σοσιαλιστικής οικονομίας, όπως αυτή διαμορφώθηκε στην πρακτική του λαϊκο-οικονομικού σχεδιασμού μεταπολεμικά, απαιτούσε επανεξέταση μιας σειράς αξιωμάτων της πολιτικής οικονομίας του σοσιαλισμού, τα οποία έπαψαν να αντιστοιχούν στη συνεχώς εξελισσόμενη κοινωνική πραγματικότητα. Το σύστημα του ενδιαφέροντος του ανθρώπου στην εργασία ή τα υλικά κίνητρα, έπρεπε να τελειοποιηθεί και αυτή η ανάγκη συνδεόταν με τις εμπορευματικές - χρηματικές σχέσεις. Λειτουργούν οι εμπορευματικές-χρηματικές σχέσεις στο σοσιαλισμό ή πρέπει να εξαφανιστούν μαζί με την ατομική ιδιοκτησία στα εργαλεία και τα μέσα παραγωγής; Το ερώτημα είναι περίπλοκο. Είναι γνωστό ότι αρχικά οι μαρξιστές αρνούνταν οποιεσδήποτε αγοραίες εμπορευματικές-χρηματικές σχέσεις. Θεωρούσαν ότι έπρεπε να αντικατασταθούν με την άμεση ανταλλαγή προϊόντων ανάμεσα στις σοσιαλιστικές επιχειρήσεις. Πότε όμως πρέπει να προωθηθεί η ανταλλαγή προϊόντων - αμέσως μετά την κατάληψη της εξουσίας ή στην πορεία της κοινωνίας προς τον κομμουνισμό;
            Η ΝΕΠ ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Λένιν στις αρχές του 1921. Ηρθε σε αντικατάσταση της πολιτικής του «πολεμικού κομμουνισμού» που επιβλήθηκε λόγω του εμφυλίου πολέμου και ανέτρεψε τα σχέδια για άμεση κατάργηση των εμπορευματικών χρηματικών σχέσεων. Η ανάκαμψη λοιπόν της κατεστραμμένης από τους πολέμους οικονομίας βασίστηκε τελικά σε αυτές τις σχέσεις. Ετσι δόθηκε η δυνατότητα στην πολιτικά ισοπεδωμένη, αλλά οικονομικά ισχυρή ακόμα αστική τάξη να ρίξει στην κυκλοφορία συσσωρευμένες οικονομίες. Η αστική τάξη διψούσε για πολυτέλεια (στην οποία ζούσε επί Τσάρου) και γι΄ αυτό δέχτηκε την Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ).
            Ο δεύτερος χρόνος της ΝΕΠ έθεσε το ερώτημα: Χρειάζεται καπιταλιστική αγορά σε μια χώρα που χτίζει σοσιαλισμό ή όχι; Υπογραμμίζω ότι καπιταλιστική αγορά σημαίνει ότι σαν εμπορεύματα εννοούνται και τα μέσα παραγωγής και η γη και η εργατική δύναμη.
            Τη βάση για μια συστηματική λύση του προβλήματος της αγοράς και των εμπορευματικών-χρηματικών σχέσεων έθεσε ο Ι. Β. Στάλιν στην εργασία του «Οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ» που γράφτηκε το 1952. Στην εργασία αυτή ο Στάλιν αποδεικνύει ότι η εμπορευματική παραγωγή δεν θα οδηγήσει στον καπιταλισμό, εάν η ανταλλαγή προϊόντων μέσω πώλησης-αγοράς πραγματοποιείται μόνο για αντικείμενα και προϊόντα προσωπικής κατανάλωσης. Η παραγωγή και η ανταλλαγή τέτιων αντικειμένων και προϊόντων υπόκειται στο νόμο της αξίας, ο οποίος στο σοσιαλισμό δρα σε περιορισμένη σφαίρα. Στη σοσιαλιστική κοινωνία τα μέσα παραγωγής (εργοστάσια, ορυχεία, ανθρακωρυχεία, γη, μεταφορές κλπ.) όπως και η εργατική τάξη δεν υπόκεινται άμεσα στο νόμο της αξίας. Η μόνη εξαίρεση είναι η σφαίρα του εξωτερικού εμπορίου του κράτους.
            Η εργασία αυτή του Στάλιν έθεσε και τις βάσεις της θεωρητικής θεμελίωσης της αναγκαιότητας της σοσιαλιστικής αγοράς, η οποία και θα εξασφάλιζε τον καταμερισμό των αγαθών στην κοινωνία, ανάλογα με την εργασία και όχι ανάλογα με το κεφάλαιο. Με άλλα λόγια, καθορίστηκε η σφαίρα δράσης των εμπορευματικών-χρηματικών σχέσεων στο σοσιαλισμό.
            Η πρακτική της σοσιαλιστικής οικοδόμησης απαιτούσε την εξέλιξη και τελειοποίηση της οικονομικής θεωρίας του σοσιαλισμού και έγκαιρη λύση των αντιθέσεων στον τομέα της διοίκησης και του σχεδιασμού της λαϊκής οικονομίας. Θα αναφερθούμε σύντομα σε μερικές από αυτές τις αντιθέσεις, οι οποίες και είχαν αντικειμενικό χαρακτήρα.
            Πρώτον η αύξηση του όγκου της παραγωγής δυσκόλεψε πολύ το σχεδιασμό για ολόκληρη τη χώρα. Αν κατά τη διάρκεια των πρώτων πεντάχρονων, σε συνθήκες έλλειψης και των πιο απαραίτητων, ήταν δυνατός ο περιορισμός του σχεδιασμού μόνο στους ποσοτικούς δείκτες, τώρα, με την κολοσσιαία αύξηση του συνόλου των προϊόντων, η ποιότητα των παραγομένων προϊόντων εξελισσόταν σε πρωταρχικό ζήτημα. Η εξέλιξη του ΓΚΟΣΠΛΑΝ, του κεντρικού οργάνου σχεδιασμού της ΕΣΣΔ, δεν εξασφάλιζε τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό. Μόνο η χρήση της μηχανοργάνωσης, των Η/Υ που έγινε πολύ αργότερα (από το 1950), έδωσε τη δυνατότητα στον κρατικό σχεδιασμό να λαμβάνονται υπόψη και οι ποσοτικοί και οι ποιοτικοί δείκτες παραγωγής ταυτόχρονα. Στη δεκαετία του ΄50 το πρόβλημα αυτό ήταν αδύνατο να λυθεί.
            Δεύτερον τον καιρό των πρώτων πεντάχρονων, ο υπουργός (ή λαϊκός κομισάριος) είχε υπό την εξουσία του μερικές δεκάδες εργοστασίων και μπορούσε άμεσα ή μέσω των υπαλλήλων του υπουργείου του, να ελέγχει συγκεκριμένα την εισαγωγή νέων τεχνικών ή τεχνολογιών, την αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και τους άλλους δείκτες της παραγωγής.
            Στη δεκαετία του ΄50, ο υπουργός είχε υπό την εξουσία του ήδη εκατοντάδες ή και χιλιάδες επιχειρήσεις. Ο έλεγχος της δουλιάς τους κατέληξε να γίνει πολύ δύσκολος. Γι΄ αυτό το λόγο η καθοδήγηση και ο έλεγχος της δραστηριότητας των επιχειρήσεων γινόταν όλο και πιο αδύνατος. Ολες οι προσπάθειες που έγιναν για την επίλυση αυτού του προβλήματος ήταν πολύ λίγο αποτελεσματικές.
            Τρίτον σε συνθήκες τρομερής επιστημονικο-τεχνικής προόδου ήταν αναγκαία η τελειοποίηση των κινήτρων που είχαν οι επιχειρήσεις για την εισαγωγή επιστημονικο-τεχνικών νεωτερισμών. Η τότε υπάρχουσα ικανότητα αφομοίωσης των επιστημονικο-τεχνικών νεωτερισμών ήταν εμφανώς ανεπαρκής. Σταδιακά άρχισε να δημιουργείται ο ονομαζόμενος πολυέξοδος μηχανισμός: Οταν υπήρχε ανάγκη αύξησης παραγωγής, έχτιζαν επιπλέον νέα εργοστάσια και τμήματα παραγωγής ενώ δεν επανεξόπλιζαν τα ήδη υπάρχοντα. Σε όλη τη χώρα αυξάνονταν ο αριθμός των επιχειρήσεων που χτίζονταν και συχνά μετατρεπόταν σε «χρόνιες οικοδομές». Απονεκρώνονταν έτσι τεράστια κεφάλαια που αρχικά προορίζονταν για την ανάπτυξη της παραγωγής. Ο πολυέξοδος μηχανισμός ολοκληρώθηκε στη δεκαετία του ΄80 και έγινε ένα από τα βασικά εμπόδια και μια από τις βασικές, πρωταρχικές αιτίες της καθυστέρησης της ΕΣΣΔ στον ανταγωνισμό με τον καπιταλισμό.
            Αμέσως μετά το θάνατο του Ι. Β. Στάλιν (1953), η εργασία του: «Οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ» έτυχε περιστασιακής κριτικής και απόσυρσης από τις βιβλιοθήκες. Οι ιδέες που περιείχε όχι μόνο δεν αναπτύχθηκαν όπως τους έπρεπε, αλλά βρέθηκαν τεχνητά εκτός της μαρξιστικής επιστήμης. Τα οικονομικά προβλήματα όμως παρέμειναν και παραμένοντας οδήγησαν σταδιακά τη χώρα στη κρίση και την υποχώρηση από κατακτημένες θέσεις.
            Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ΄50, η βασική κατεύθυνση και ο δείκτης της ποιότητας της δουλειάς των επιχειρήσεων, αλλά ταυτόχρονα και του επιπέδου καθοδήγησής τους, ήταν η μείωση του κόστους των προϊόντων και η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Αυτοί οι βασικοί δείκτες και κριτήρια της επιχειρησιακής δραστηριότητας αντικαταστάθηκαν επί Χρουτσιόφ με το κέρδος σε χρήμα. Το κέρδος εξελίσσεται σε βασικό στόχο της παραγωγής, εξαφανίζοντας σταδιακά το βασικό στόχο της σοσιαλιστικής παραγωγής - την εξασφάλιση της μεγίστης δυνατής ικανοποίησης των ολοένα αυξανομένων υλικών και πολιτιστικών αναγκών των σοβιετικών ανθρώπων. Οι επιχειρήσεις (μετά το 1965) προσανατολίζονται στην εξασφάλιση του κέρδους και στην έλλειψη παθητικών. Και το κέρδος όπως και η αιτιολόγηση των εξόδων υπήρχαν ανέκαθεν στην πρακτική της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Μόνο που θεωρούνταν λογιστικές και εκτιμητικές κατηγορίες και ήταν μέρος των μεθόδων εκτίμησης και υπολογισμού της αποτελεσματικότητας της παραγωγής των επιχειρήσεων και των κλάδων της λαϊκής οικονομίας.
            Μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ η κατηγορία «κέρδος» σταδιακά μετατρέπεται σε βασικό κριτήριο και στόχο της σοσιαλιστικής παραγωγής.
            Ο σχεδιασμός μετατρέπεται  σε «δόγμα», σε «πλάνο με οποιοδήποτε τίμημα». Οποιαδήποτε εισαγωγή ανακαλύψεων, ευρεσιτεχνιών, εξορθολογισμών, ο,τιδήποτε δηλαδή μπορούσε, εκ πρώτης όψεως, να οδηγήσει σε προσωρινή μείωση του κέρδους, απαγορευόταν κατηγορηματικά. Η σοσιαλιστική οικονομία άρχισε να απορρίπτει την επιστήμη. Ταυτόχρονα ο καπιταλισμός δάμαζε την επιστημονικο-τεχνική επανάσταση. Η νέα τεχνολογική βάση, η χρήση φθηνών πρώτων υλών και ανθρώπινου υλικού των χωρών του «τρίτου κόσμου» επέτρεψαν στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες να αμβλύνουν την κοινωνική ένταση, να κατευνάσουν την ταξική πάλη, να εξασφαλίσουν σχετική κοινωνική σταθερότητα, να αυξήσουν την ευμάρεια των εργαζομένων στη χώρα τους και να σπάσουν την πίστη τους στη σοσιαλιστική επιλογή.
            Η διαφορά ανάμεσα στην κατηγορία «κέρδος» της λενινιστικής-σταλινικής οικονομικής πολιτικής και της «εκδημοκρατισμένης» οικονομίας των Χρουτσιόφ- Μπρέζνιεφ είναι περίπου ό,τι και η διαφορά ανάμεσα στον ταχογράφο και τον κινητήρα του αυτοκινήτου. Ο κινητήρας κινεί το αυτοκίνητο, ενώ ο ταχογράφος δείχνει την ταχύτητα της κίνησής του. Το κέρδος είναι ο κύριος κινητήρας της καπιταλιστικής παραγωγής και ο ταχογράφος της σοσιαλιστικής.
            Την μετατροπή του κέρδους σε κινητήρα της σοσιαλιστικής παραγωγής επέβαλε με όλη του τη δύναμη ο κομματικο-κρατικός μηχανισμός στα χρουτσιωφικά και μπρεζνιεφικά χρόνια. Αυτό παραμόρφωσε τη σοσιαλιστική οικονομία και την οδήγησε σε άλυτες αντιθέσεις.
            Στη σοσιαλιστική οικονομία, η μείωση του κόστους παραγωγής και κατόπιν της χονδρικής και της λιανικής τιμής μπορεί να γίνει μόνο με την εισαγωγή νέας τεχνολογίας και τεχνικών, με την οικονομία των υλικών, των πρώτων υλών, της ενέργειας και της εργατικής δύναμης. Με την ανάδειξη του κέρδους σε βασικό δείκτη και κύριο στόχο δραστηριότητας της σοσιαλιστικής επιχείρησης, έγιναν δυνατές διάφορες τεχνητές χειραγωγήσεις με τις αυξήσεις των τιμών στα ίδια τα προϊόντα. Χάρη σε αυτό εξασφαλιζόταν το πλάνο του κέρδους και αυξανόταν το «κύρος» των οικονομικών διαχειριστών-καθοδηγητών.
            Ο προσανατολισμός των παραγωγικών επιχειρήσεων στο κέρδος οδήγησε στην επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, στην πτώση των χρηματικών αποθεμάτων και στη σταδιακή υποτίμηση του ρουβλιού. Εληξε η ετήσια πτώση των τιμών στα αντικείμενα προσωπικής κατανάλωσης και στα είδη διατροφής. Αρχισε η διαδικασία της ακρίβειας και της σταδιακής απόσυρσης από την παραγωγή και το εμπόριο των φθηνών προϊόντων. Το γενικό αποτέλεσμα ήταν η πτώση της αύξησης της παραγωγικότητας εργασίας - η καταστροφή δηλαδή του κύριου παράγοντα που καθορίζει τα αποτελέσματα του ανταγωνισμού μεταξύ του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού. Ο προσανατολισμός της δραστηριότητας των σοσιαλιστικών επιχειρήσεων στο «κέρδος» έδωσε ακριβώς τα αντίστροφα αποτελέσματα στην οικονομία. Επί Μπρέζνιεφ, αντί για «κερδοφόρα» είχαμε πολυέξοδη οικονομία.
            Η μετατροπή του κέρδους σε βασικό μοχλό της σοσιαλιστικής παραγωγής έθεσε τις αντικειμενικές βάσεις για την ανάπτυξη «σκιώδους» ή παράνομου κεφαλαίου και για την εμφάνιση σκιωδών επιχειρηματιών στην ΕΣΣΔ. Οι απατεώνες και οι λαθρέμποροι, μέσω της χειραγώγησης των τιμών, όχι μόνο τυπικά κάλυπταν τα πλάνα του κέρδους, αλλά και δημιουργούσαν «αδήλωτα» αποθέματα πρώτων υλών, πηγών ενέργειας και εργατικής δύναμης, τα οποία και χρησιμοποιούσαν στην παραγωγή της ονομαζόμενης «αδήλωτης» ή μαύρης παραγωγής.
            Για παράδειγμα: ένα εργοστάσιο παράγει φλιτζάνια τσαγιού. Το ΓΚΟΣΠΛΑΝ όριζε πλάνο στο εργοστάσιο παραγωγής 1 εκατομμύριο φλιτζάνια το χρόνο. Το κόστος κάθε φλιτζανιού είναι 1 ρούβλι. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ΄50 (εποχή Στάλιν) ο κύριος δείκτης της δουλιάς του εργοστασίου ήταν η ετήσια μείωση του κόστους του προϊόντος. Γι΄ αυτό επιβαλλόταν εισαγωγή νέας τεχνικής, αύξηση της επαγγελματικής κατάρτισης των εργαζομένων, οικονομία υλικών, πρώτων υλών και πηγών ενέργειας. Χάρη στη μείωση του κόστους παραγωγής περιοδικά μειωνόταν και η τιμή του φλιτζανιού στα μαγαζιά.
            Σαν αποτέλεσμα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων των Χρουτσιόφ-Μπρέζνιεφ και Λίπερμαν κύριος δείκτης δουλιάς έγινε το κέρδος σε χρήμα. Ενα μέρος αυτού του κέρδους αποτελούσε κρατικό έσοδο. Η διοίκηση του εργοστασίου επιλέγει έναν πολύ πιο απλό τρόπο εξαγωγής κέρδους, από ό,τι η τελειοποίηση της τεχνικής και της τεχνολογίας παραγωγής. Πχ. στο φλιτζάνι προστίθεται κάποιο διακοσμητικό σχέδιο. Σε συνθήκες μαζικής παραγωγής αυτή η επιπλέον τεχνολογική δραστηριότητα επιβαρύνει το κόστος του φλιτζανιού με μια απειροελάχιστη αύξηση, αλλά η τιμή του φλιτζανιού τεχνητά αυξάνεται 2 με 3 φορές. Το εργοστάσιο λοιπόν δεν χρειάζεται να παράγει 1 εκατομμύριο φλιτζάνια με βάση το πλάνο, αφού μπορεί να βγάλει το ίδιο κέρδος με 0,5 εκατομμύρια. Η κολλεκτίβα του εργοστασίου παίρνει πριμ, η διοίκηση επιβραβεύεται και παρασημοφορείται. Ο πληθυσμός όμως είναι υποχρεωμένος να αγοράζει φλιτζάνια σε τιμή 2-3 φορές ακριβότερα.
            Και πώς χρησιμοποιείται η ενέργεια και οι πρώτες ύλες, που παραχωρήθηκαν στο εργοστάσιο με βάση το πλάνο και σε φθηνές κρατικές τιμές για τα 0,5 εκατομμύρια φλιτζάνια που δεν παρήγαγε; Αυτό το «υπόλοιπο» χρησιμοποιείται στην παραγωγή «μαύρων, αδήλωτων» προϊόντων. Αυτά τα προϊόντα προωθούνται από απατεώνες στο κρατικό εμπόριο. Τα έσοδα από την πώληση αυτών των προϊόντων τα μοιράζονται ο διευθυντής του εργοστασίου και ο διευθυντής του μαγαζιού.
            Ετσι συσσωρεύεται στα χέρια ιδιωτών τεράστιο «σκιώδες» κεφάλαιο. Αυτό το κεφάλαιο παραμόρφωσε τις σοσιαλιστικές σχέσεις στην κοινωνία, διέλυσε τις εργατικές κολλεκτίβες και συνέβαλε στη διαφθορά των υπαλλήλων. Τη δεκαετία του ΄80 η «σκιώδης» οικονομία απορροφούσε το 1/3 των κρατικών αποθεμάτων της χώρας. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργήθηκε η πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου και μορφοποιήθηκε η οικονομική βάση της μελλοντικής αστικής αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ.
            Η διαφθορά αναπτύχθηκε και στον κομματικό μηχανισμό. Οι προσπάθειες να αντιμετωπιστεί η «σκιώδης» αστική τάξη με ενίσχυση των ποινικών ρητρών δεν απέδωσαν σοβαρά αποτελέσματα. Το υψηλό κέρδος των παρανόμων οδήγησε τη σοβιετική νεομπουρζουαζία σε απερίσκεπτη «γενναιότητα».
            Η εισαγωγή καπιταλιστικών στοιχείων στη σοσιαλιστική οικονομία προκάλεσε και αρνητικές αλλαγές στο κοινωνικοπολιτικό εποικοδόμημα καθώς και στο ηθικό-ψυχολογικό κλίμα.
            Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄60 αρχίζουν οι παραμορφώσεις στη κοινωνική δομή της σοβιετικής κοινωνίας. Η τάση για εξάλειψη των ταξικών διαφορών και η αύξηση της κοινωνικής ομοιογένειας που κυριαρχούσαν τη προηγούμενη περίοδο, τώρα αρχίζουν να υποσκελίζονται από την επαγγελματική, περιουσιακή και κοινωνικοπολιτιστική διαφοροποίηση. Αυξάνεται αδικαιολόγητα η απόσταση ανάμεσα στους υψηλόμισθους και τους χαμηλόμισθους και περισσότερο ανάμεσα στην ελιτίστικη διανόηση και τη βασική μάζα των εργαζομένων. Εμφανίζεται η λεγόμενη «επιστρέψιμη» ταξική δομή, η οποία συνδεόταν βασικά με τη «σκιώδη» οικονομία. Η «σκιώδης» οικονομία γεννά ιδιωτικά - καπιταλιστικά στοιχεία τα οποία ενισχύουν την πρωτογενή συσσώρευση κεφαλαίου. Αυτό το κεφάλαιο, αναρριχόμενο στην οικονομική κυριαρχία και την πολιτική εξουσία, αποκτά αμέσως εγκληματικό ή και καθαρά μαφιόζικο χαρακτήρα.
            Τα παράνομα «εργαστήρια» και τμήματα παραγωγής που λειτουργούσαν υπό τη σημαία των κρατικών επιχειρήσεων έφεραν τη διάσπαση και τη διάλυση στις γραμμές των εργαζομένων λόγω της τεράστιας διαφοράς των μισθών και διέφθειραν τμήμα της νεολαίας.
            Οι παράνομοι «σοβιετικοί» μπίζνεσμεν δημιούργησαν τη βάση εξαγοράς υπευθύνων στα κρατικά πόστα και άνοιξαν το δρόμο για προμήθειες και εξαγορές. Στις επιχειρήσεις εμφανίζεται ένα είδος «εργατικής αριστοκρατίας» η οποία δεν εργάζεται τόσο, όσο κάθεται στα προεδρεία διαφόρων συνελεύσεων, απασχολείται στις συμφέρουσες συνδικαλιστικές θέσεις, παίρνει αδούλευτο μισθό και δοξάζει τις ανύπαρκτες επιτυχίες των ακατάλληλων διοικήσεων.
            Σαν αποτέλεσμα της διάλυσης των Μηχανο-Τρακτερικών Σταθμών (1958) που έπαιζαν τεράστιο ρόλο στην ανάπτυξη της σοσιαλιστικής αγροτικής οικονομίας, άρχισε η καταστροφή της σύνδεσης της συνεταιριστικής-κολχόζνικης ιδιοκτησίας με την κρατική. Διαλύθηκε η συμμαχία της εργατικής τάξης και της αγροτιάς. Σε αυτή τη συμμαχία στηριζόταν η κοινωνικο-οικονομική δύναμη της χώρας. Τα κολχόζ, κατά τις χρουτσιοφικές αναμορφώσεις, μετατρέπονται σε αυθύπαρκτα νοικοκυριά που δεν καλύπτονται από την κρατική χρηματοδότηση και τον υλικοτεχνικό εφοδιασμό.
            Αρχίζει η διαστρωμάτωση της κολχόζνικης αγροτιάς, η ανάδειξη στους κόλπους της τυχοδιωκτικών στοιχείων που γνωρίζουν πώς «να τα βρίσκουν» με την εξουσία και πλουτίζουν από τις απατεωνιές και τον ξένο κόπο. Τα κολχόζ μετατρέπονται σε μη βιώσιμες επιχειρήσεις, που επιζούν χάρη στις κρατικές επιχορηγήσεις.
            Σταδιακά παρακμάζει το πολιτικό εποικοδόμημα της κοινωνίας. Η εργατική τάξη ενσυνείδητα απωθείται από την κρατική πολιτική. Η πολιτική του σοβιετικού κράτους χάνει την προηγούμενη κοινωνική της σταθερότητα και σαν αποτέλεσμα της συνεχώς μετακινούμενης «γενικής πολιτικής του κόμματος».
            Ο κρατικός μηχανισμός αυξήθηκε κατά 3 φορές σε σχέση με τη σταλινική περίοδο. Το κράτος σταδιακά έχανε τη λειτουργία του οργανωτή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αποξενωνόταν και απομακρυνόταν από τους εργαζόμενους. Η άνοδος του υπαλληλισμού υπερίσχυε των εργαζομένων στη σφαίρα της υλικής παραγωγής και ειδικά στην αγροτική οικονομία.
            Ο ανεξέλεγκτος υπαλληλισμός γρήγορα γραφειοκρατικοποιούνταν και μεταμορφωνόταν σε κλειστό στρώμα. Ολόκληρα στρώματα διαφθείρονταν. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 το προλεταριακό κράτος μεταμορφώθηκε σε «παλλαϊκό κράτος». Ολα αυτά συνέβαιναν σε συνθήκες ανόδου της «σκιώδους» οικονομίας και της εμφάνισης της «σοβιετικής» νέας αστικής τάξης.
            Ταυτόχρονα συντελείται η παραμόρφωση του κυβερνώντος κόμματος, η αποπρολεταριοποίηση του ΚΚΣΕ. Το κόμμα ανακηρύσσεται όχι κόμμα της εργατικής τάξης, αλλά κόμμα «όλου του λαού». Ολο και περισσότερο αλλοιώνεται από μικροαστούς, τυχοδιώκτες, καριερίστες που έλεγαν το ένα και έκαναν το άλλο. Δυναμικά αναρριχώνται στις καθοδηγητικές θέσεις του ΚΚΣΕ. Η καθοδήγηση του κόμματος σιγά-σιγά αποκόβεται από τις κομματικές μάζες. Οι μάζες των κομμουνιστών μετατρέπονταν σε παθητική βάση της κομματικής πυραμίδας. Τα στελέχη παύουν να εκλέγονται με βάση πολιτικά και εργασιακά κριτήρια. Στα ανώτατα κομματικά κλιμάκια εμφανίζονται οι επονομαζόμενοι «πράκτορες επιρροής». Σε αυτούς βασικά πόνταραν η ΣΙΑ και άλλες δυτικές υπηρεσίες. Σήμερα οι σοβιετικοί θεωρούν τους Γκορμπατσόφ και Γιάκοβλεφ τέτιους πράκτορες επιρροής, οι οποίοι προωθήθηκαν σε θέσεις κλειδιά του κόμματος και του κράτους όχι χωρίς εξωτερική βοήθεια.
            Την ιδεολογική βάση των κοινωνικο-οικονομικών και πολιτικών παραμορφώσεων του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, αποτέλεσε ο δεξιός οπορτουνισμός ο οποίος εξαπλώθηκε την περίοδο καθοδήγησης του Χρουτσιόφ.
            Αμέσως μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ οι αναθεωρητές κάτω από το πρόσχημα της πάλης ενάντια στην «προσωπολατρία του Στάλιν», ασχολήθηκαν με τη διάβρωση των βασικότερων θέσεων του μαρξισμού-λενινισμού. Στην αρχή σταδιακά, και μετά το 1985 εξ ολοκλήρου αποκαθίσταται ο οπορτουνισμός των τροτσκιστών και μπουχαρινικών.
            Οι οπορτουνιστές στις σοβιετικές κοινωνικές επιστήμες, κάτω από τη σημαία της «εξέλιξης της θεωρίας», άρχισαν να υποσκάπτουν την ενότητα των συστατικών στοιχείων του μαρξισμού-λενινισμού. Το αποτέλεσμα είναι να χάσει ο μαρξισμός-λενινισμός τη μονολιθικότητά του, να είναι δηλαδή όπως όριζε ο Λένιν, «φτιαγμένος από ένα ατσάλινο κομμάτι».
            Οπως είναι γνωστό, ο μαρξισμός-λενινισμός θεωρούνταν η φιλοσοφικο-κοινωνική, πολιτικοοικονομική και κοινωνικοπολιτική θεμελίωση της παγκόσμιας ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Η ουσία αυτής της αποστολής έγκειται στην εξάλειψη όλων των μορφών καταπίεσης, εκμετάλλευσης, κοινωνικής ανισότητας, βίας και πολέμων ανάμεσα στους λαούς. Τη μετασταλινική περίοδο της ΕΣΣΔ οι μαρξιστικές-λενινιστικές επιστήμες μετατράπηκαν σε ένα συνονθύλευμα από «θεωρίες» και «έννοιες» τεχνητά δομημένες πάνω σε τσιτάτα, αποκομμένα από τα υπόλοιπα κείμενα των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν. Το αχανές σύνολο αυτών των συχνά ρεβιζιονιστικών θεωριών αποπροσανατόλιζε τον κόσμο και δημιουργούσε κριτική στάση σε αυτές αλλά και σε κάθε άχρηστη και κενή θεωρητικοποίηση.
            Εννοείται βέβαια ότι ο δεξιός αναθεωρητισμός και οπορτουνισμός είχαν τις δικές τους υποκειμενικές και αντικειμενικές προϋποθέσεις και αιτίες. Μεταξύ αυτών:
 Η ενίσχυση της επιρροής των μικροαστικών στοιχείων στο σοσιαλισμό κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
 Οι βαρειές απώλειες των κομμουνιστών και της εργατικής τάξης στον αντιφασιστικό πόλεμο
 Ο σκληρός και σπάταλος ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ για ισορροπία των ατομικών εξοπλισμών.
 Τα γνωστά θετικά οικονομικά άλματα των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών που μπόρεσαν καλύτερα και αποτελεσματικότερα να εκμεταλλευτούν την επιστημονικοτεχνική πρόοδο και να καταληστεύσουν τις χώρες του τρίτου κόσμου.
Ολα αυτά υποβοήθησαν την καθιέρωση και την εξάπλωση του αναθεωρητισμού και οπορτουνισμού στην ΕΣΣΔ. Εχοντας φωλιάσει στη μετασταλινική ηγεσία του ΚΚΣΕ, ο οπορτουνισμός στην πολιτική και ο αναθεωρητισμός  στη θεωρία επηρέασαν διαβρωτικά τη μαζική συνείδηση.
            Με αφορμή την «κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση» αναπτύχθηκαν διαδικασίες έρπουσας αποπολιτικοποίησης και αποϊδεολογικοποίησης που άμβλυναν τη ταξική αυτοσυνείδηση των εργαζομένων.
            Στην κοινωνική ψυχολογία, η κολλεκτιβίστικη συνείδηση των σοβιετικών ανθρώπων άρχισε να αντικαθίσταται από τον μικροαστικό ατομισμό. Πολλοί πολίτες χάνουν τα ηθικά τους κίνητρα για εργασία. Γεννήθηκε η αδιαφορία και κατόπιν η απέχθεια για κάθε τι κρατικό και κοινωνικό. Αυξάνονται οι παραβιάσεις της εργασιακής και εκτελεστικής πειθαρχίας όπως και η καταλήστευση των λαϊκών αγαθών. Η πάλη ενάντια σε αυτά τα φαινόμενα δεν επέφερε ουσιαστικά αποτελέσματα.
            Στη δεκαετία του ΄80 παρατηρήθηκαν στοιχεία στασιμότητας στη σοβιετική οικονομία και μείωση  των ρυθμών ανάπτυξης της ευημερίας των εργαζομένων. Παρ΄ όλα αυτά η οικονομία της ΕΣΣΔ είχε ακόμη σημαντικά αποθέματα σταθερότητας. Εκτός αυτού, σύμφωνα με τους υπολογισμούς σοβαρών δυτικών οικονομολόγων, η ΕΣΣΔ είχε περισσότερες πιθανότητες να νικήσει στον οικονομικό και στρατιωτικο-πολιτικό συναγωνισμό με τις ΗΠΑ προς το τέλος του 20ού αιώνα[1].
            Δυστυχώς, στη δεκαετία του ΄80 στη ΚΕ του ΚΚΣΕ δεν υπήρξαν δυνάμεις ικανές να αντιμετωπίσουν τα φαινόμενα στασιμότητας του «καταναλωτικού σοσιαλισμού», τον οπορτουνισμό και να επιστρέψουν το κόμμα στο λενινιστικό δρόμο οικοδόμησης του σοσιαλισμού.
            Η Απριλιανή συνεδρίαση (1985) της ΚΕ του ΚΚΣΕ υποχώρησε στην πίεση των οπορτουνιστών, στρέφοντας το κόμμα στην αστική ανανέωση. Ο νέος ΓΓ Γκορμπατσόφ διακήρυξε το δρόμο προς την ανασυγκρότηση, μιλώντας υποκριτικά για «αναγέννηση του σοσιαλισμού» και «επιτάχυνση της κοινωνικο-οικονομικής του ανάπτυξης». Η ουσία αυτής της προδοτικής κίνησης δεν έγινε αμέσως αντιληπτή από την πλειοψηφία των σοβιετικών ανθρώπων και των κομμουνιστών.
            Η 30χρονη (1956-1985) βλαβερή επίδραση του οπορτουνισμού τους έκανε όλους ομήρους της αστικής αντεπανάστασης. Η προγκορμπατσοφική κομματοκρατία έγινε μια από τις κινητήριες δυνάμεις της αστικής αντεπανάστασης με ηγέτη και επιτελείο της - την ΚΕ του ΚΚΣΕ.
            Αυτές είναι λοιπόν, κατά τη γνώμη μας, οι βασικές προϋποθέσεις και αιτίες της ήττας του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ. Οι κινητήριες δυνάμεις της αστικής αντεπανάστασης είναι:
n    Ο διεθνής ιμπεριαλισμός.
n    Η «σκιώδης» σοβιετική νεομπουρζουαζία.
n    Η ελιτίστικη διανόηση που αντιπαρατάχθηκε στο λαό.
n    Η κρατικο-κομματική νομενκλατούρα του ΚΚΣΕ
            Κάθε ένας από αυτούς επεδίωκε τους δικούς του σκοπούς καταστρέφοντας το σοσιαλισμό στην ΕΣΣΔ. Τους συνένωνε όμως η τάση να εξαρθρώσουν την εξουσία των εργαζομένων. Ο αντισταλινισμός έγινε η ιδεολογικοπολιτική τους σημαία. Η κρατικοκομματική νομενκλατούρα εξουδετέρωσε την αντίσταση των οπαδών του σοσιαλισμού, αποδιοργάνωσε την εργατική τάξη και την κολχόζνικη-σοβχόζνικη αγροτιά, έφερε σύγχυση στις ένοπλες δυνάμεις και στα όργανα κρατικής ασφάλειας τα οποία και δεν μπόρεσαν να εκπληρώσουν το συνταγματικό τους καθήκον της υπεράσπισης της Σοσιαλιστικής Πατρίδας.
            Η «περεστροϊκή» περίοδος της αστικής αντεπανάστασης των Γκορμπατσόφ - Ριζκόφ αποδείχθηκε αδιέξοδη. Εληξε με το Αυγουστιάτικο πραξικόπημα του 1991. Την ίδια τύχη είχε και η εσπευσμένη θεραπεία-σοκ των ιδιωτικοποιήσεων των Γιέλτσιν- Γκαϊντάρ που στην ουσία είναι άναρχη και άτακτη καταλήστευση των λαϊκών αγαθών. Μετά την «εκτέλεση» του ρωσικού κοινοβουλίου με κανόνια τον Οκτώβρη του 1993, το χρηματιστικό - μονοπωλιακό κεφάλαιο με τις ιμπεριαλιστικές του τάσεις πέρασε στην αντεπίθεση, σε συνθήκες εξαρθρωμένης οικονομίας και χρηματιστικού συστήματος. Εκφραστές των πολιτικών του συμφερόντων είναι τώρα ο Γιέλτσιν και ο Τσερνομίρτιν. Δεν αποκλείεται το κρατικομονοπωλιακό κεφάλαιο, ερχόμενο στην εξουσία, να προσπαθήσει να περισώσει την εξουσία του μέσω της πολιτικής καταπίεσης, της αντίδρασης και του φασισμού. Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε!
            Η τραγικότητα της σύγχρονης κατάστασης έγκειται στο ότι ο κύριος και μόνιμος αντίπαλος της καπιταλιστικής εξουσίας στη Ρωσία, η εργατική τάξη, προδομένη και πουλημένη από τους οπορτουνιστές του χρουτσιοφο-μπρεζνιεφικού ΚΚΣΕ, σήμερα είναι σε σημαντικό βαθμό αποδιοργανωμένη και αποπροσανατολισμένη. Δεν συνειδητοποίησε εντελώς την πολιτική και ταξική της σημασία και τον ιστορικό της προορισμό. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι εργάτες διακηρύσσουν μόνο, προς το παρόν, τα οικονομικά τους αιτήματα, διαμαρτυρόμενοι ενάντια στη σχετική και απόλυτη εξαθλίωση.
            Μόνο τα ΚΚ τα οποία στηρίζονται γερά στις μαρξιστικές - λενινιστικές θέσεις και στη μπολσεβίκικη πλατφόρμα μπορούν να οργανώσουν την πάλη της εργατικής τάξης για τα δικαιώματά της και να βοηθήσουν την επιστροφή της χαμένης εξουσίας. Ενα από τα κύρια ιδεολογικο-πολιτικά καθήκοντα του ΠΠΚ (μπ) είναι η μπολσεβικοποίηση του κομμουνιστικού κινήματος στην περιοχή της ΕΣΣΔ. Οι νόμοι της κοινωνικής εξέλιξης δούλευαν και δουλεύουν για το σοσιαλισμό. Είμαστε πεισμένοι ότι δεν θα αργήσει ο καιρός που η εργατική τάξη και τα μαρξιστικά - λενινιστικά κόμματά της θα ηγηθούν στην πάλη των εργαζομένων για την αναγέννηση της ΕΣΣΔ.


* Ομιλία της Νίνας Αντρέγιεβα, ΓΓ της ΚΕ του ΠΚΚ(μπ) στο Ρωσο-Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στη Μόσχα το 1995.

[1] Εργασίες στη Συνδιάσκεψη, «Σοβιετική οικονομία προς το 2000», Λονδίνο 1980.

Η βιαστική Αριστεροσύνη της Ρ. Δούρου


Η βιαστική Αριστεροσύνη της Ρ. Δούρου 







"Η χθεσινή ημέρα θα πρέπει να διδάσκεται ως παράδειγμα των κανόνων του αποτελεσματικού «διαπραγματεύεσθαι»" δήλωσε η Ρ.Δούρου την επόμενη της συνόδου κι άφησε ξερό όποιον έχει μια στάλα αριστεροσύνη μέσα του. Πρώτα απ'ολα γιατί ξέχασε να μας πει για λογαριασμό τίνος διαπραγματεύθηκε ο "θριαμβευτής" τραπεζίτης Μόντι. Μήπως για λογαριασμό του Ιταλικού λαού; Προφανώς όχι. Και ο Σύριζα νομίζω είχε αρνητική θέση για το "διορισμό" του μεγαλοτραπεζίτη Μόντι στην πρωθυπουργία και μάλλον δεν έχει αλλάξει γνώμη. Εκτός αν η Ρ.Δούρου ταυτίζει πλέον τα συμφέροντα του λαού με αυτά των τραπεζών, πράγμα που θα είναι μια πρωτότυπη "Αριστερή" άποψη. Αν όμως διαπραγματεύτηκε υπέρ των τραπεζών τότε γιατί αποτελεί "παράδειγμα των κανόνων του αποτελεσματικού «διαπραγματεύεσθαι»" ο κ. Μόντι και όχι η κ.Μέρκελ που είναι 100 φορές καλύτερη 
(και θα αποδειχτεί και πάλι). Αλλά εμείς τέλος πάντων τι δουλειά έχουμε να συντασσόμαστε με τραπεζίτες και σκληρούς δεξιούς  εκπροσώπους της μεγαλοαστικής τάξης όπως ο Ραχόι και να τους χειροκροτάμε; Και συγχρόνως να είμαστε κι Αριστεροί....
 Εκτός των πολλών άλλων όμως δείχνει και ακατανόητη η βιασύνη της Ρ.Δούρου να βγάλει οπωσδήποτε θετική ετυμηγορία για τη σύνοδο. Μήπως θα έπρεπε να περιμένει τουλάχιστον μέχρι το Γιούρογκρουπ της 9/7 κρατώντας μερικές επιφυλλάξεις για το τί θα σημαινουν για τους 2 λαούς της Ιταλίας και Ισπανιας αυτές οι αποφάσεις; Ετσι για να διευκρινιστούν λίγο οι προθέσεις. Δεν βλέπει οτι υπάρχουν όπως πάντα μια σειρά από θολά σημεία που ξεκαθαρίζονται σιγά-σιγά όπως πάντα με αρνητικό τρόπο; Για παράδειγμα τα χρήματα των ΕFSF-ESM δεν θα περάσουν στους λογαριασμούς των κρατών που θα τα προσφέρουν; Αρα λοιπόν πως λένε ότι δεν θα επιβαρυνθει το χρέος; Δεν ξέρει η Ρ.Δούρου(προφανώς και το ξέρει) ότι ο τρόπος που λειτουργεί το ΕFSF σχετικα με το πώς συνεισφέρουν τα κράτη στο ταμείο(δανειζονται για να δώσουν τα χρήματα στο ταμείο με το επιτόκιο του δανεισμού τους στις αγορές και προσφέρουν ανάλογα με το μέγεθος της οικονομίας τους) είναι απόλυτα τοξικός, για το σύστημα συνολικά,  και δεν θα διαβαστεί θετικά ούτε από τις αγορές που δεν κάνουν ποτέ "στραβά μάτια" όταν έρθει η στιγμή;




"Πράγματι η χθεσινή ημέρα ήταν αποκαλυπτική: α) όταν υπάρχει πραγματική θέληση και τακτική για διαπραγμάτευση, υπάρχουν αποτελέσματα." είπε ακόμη η κ.Δούρου.
 Το τι αποτελέσματα θα υπάρξουν θα το δούμε... Ομως δεν θα έπρεπε να σκεφτεί οτι έχει σημασία να διακρίνουμε -μια στάλα ταξικά σκεπτόμενοι- το υπέρ τίνος θα είναι αυτά τα αποτελέσματα; Πραγματικά δεν βλέπει και η ίδια αλλά και όποιος άλλος πανηγυρίζει για το "θρίαμβο των Νοτίων" οτι έρχονται μνημόνια για Ιταλία, Ισπανια και φυσικά δεν έχει καμιά σημασία το ποιος θα τα επιβάλει;Ο σύντροφός της στον Σύριζα Γιάννης Μηλιός π.χ. δεν έχει καμιά αμφιβολία και το είπε. "Οι χώρες που θα μπαίνουν και σε αυτόν το μηχανισμό στήριξης θα πρέπει και πάλι να υπογράφουν "μνημόνια συνεννόησης", στα οποία θα αναφέρεται ρητά η δέσμευσή τους στις πολιτικές λιτότητας." λέει η δήλωση του Γ.Μηλιού αμέσως μετά τη σύνοδο.
Εκτός βέβαια κι αν πρόκειται από τη μεριά της Ρ.Δούρου για μια σχεδόν κυνική παραδοχή από "αριστερή" μάλιστα σκοπιά ότι το θέμα μας δεν είναι η σωτηρία των λαών της Ευρώπης από την καπιταλιστική κρίση αλλά "η σωτηρία του ευρώ και η σταθεροποίηση της οικονομιας της Ευρωζώνης" όπως λένε καθε μέρα όλοι οι τηλεαναλυτές και οι αστοί οικονομολόγοι. Τότε ναι, δικαιολογούνται καπως τα πανηγύρια.




 Λίγο βιαστική λοιπόν η τοποθέτηση της Ρ.Δούρου. Για την ακρίβεια μοιάζει μάλλον να είχε γραφτεί ακόμη και πριν τη σύνοδο και όχι μετά. Σαν να ήθελε με το ζόρι να στηρίξει τη θέση του κόμματός της περί "διαπραγμάτευσης" που έχει αρχίσει να παραπαίει.
 Κι αυτό γιατί αυτό που φαίνεται όλο και πιο καθαρά είναι πως τα περιθωρια της λεγόμενης αναδιαπραγμάτευσης ήταν και είναι από μηδαμινά έως ανύπαρκτα και όπως και να έχει δεν ενδιαφέρουν τους λαούς που τους έχουν βγάλει ήδη εισιτήριο για την κόλαση και τους το ανακοινωνουν λίγο λίγο μέσω της γνωστής τακτικής των θριάμβων. Αυτοί που έταζαν σκληρές διαπραγματεύσεις θα διαψευστούν οικτρά και η πολιτική τους ελαφρότητα  θα αποδειχτεί με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. (Βέβαια από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ δεν περιμέναμε τίποτα λιγότερο από πολιτικές απατεωνιές, απο τον Σύριζα όμως περίμεναν και περιμένουν πολλοί.)


 Ο καλύτερος τρόπος πάντως για να καταλάβουμε τι συμβαίνει  είναι να περιμενουμε ελάχιστα, πρωτα απ'όλα τον κ.Τόμσεν αύριο και δεύτερο το Γιούρογκρουπ του Ιουλίου. Τότε θα αρχίσουν όλοι να καταλαβαίνουν ποιος ήταν ο πραγματικός νικητής που δυστυχώς δεν ήταν τα λαικά συμφέροντα όσο κι αν όλοι φυσικά θα το θέλαμε.
εδώ και τώρα (ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΡΗΣ)
 Αναρτήθηκε απο  bandiera rossa

ΚΕΡΚΥΡΑ-Ξενοδοχ/λοι: Άκυρη η σύμβαση της Aquis, αν επιμείνουν πάμε σε απεργία


Ξενοδοχ/λοι: Άκυρη η σύμβαση της Aquis, αν επιμείνουν πάμε σε απεργία  








Σφοδρή επίθεση Ξενοδ/λων εναντίον Aquis. Οι εργαζόμενοι τονίζουν ότι ο Όμιλος επιτίθεται στα εργατικά δικαιώματα, προειδοποιούν με απεργία και κατηγορούν την εταιρεία για συκοφαντίες.




Το σήριαλ Aquis – Σύνδεσμος ξενδοχ/λων καλά κρατεί. Μετά την προσπάθεια της εταιρείας για σύναψη επιχειρησιακής σύμβασης στα ξενοδοχεία της και την σφοδρή αντίθεση των συνδικαλιστών του κλάδου, ακολούθησαν εκατέρωθεν κατηγορίες και επισκέψεις στην Εισαγγελέα. 
«Δεν θα περάσουν οι μειώσεις στους μισθούς και πολύ περισσότερο δεν θα επιτρέψουμε να διαλύσουν τα εργατικά δικαιώματα» διαμήνυσε ο πρόεδρος των εργαζομένων Σταμάτης Πελάης. 
Για γεγονότα προπηλακισμού έκανε λόγο ο ιδιοκτήτης της Aquis Τζων Κεντ, υποστηρίζοντας ότι δέχθηκε ύβρεις και απειλές κατά την προσπάθειά του να συναντηθεί με εργαζόμενους σε ξενοδοχείο του Ομίλου του, για την επιχειρησιακή σύμβαση. 
Τελικά κι ενώ υπήρξε ένταση, σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, δεν κατατέθηκαν μηνύσεις από τις δύο πλευρές. 
Αντ’ αυτού έγιναν δηλώσεις από την πλευρά του κ. Πελάη ενώ από την πλευρά Κεντ εκδόθηκε μακροσκελής ανακοίνωση. 
«Μελετάμε την ανακοίνωση της εταιρείας και θα απαντήσουμε για το πως στην πραγματικότητα έγιναν τα γεγονότα» απαντά η πλευρά των εργαζομένων.


Η ανακοίνωση των εργαζομένων
Στην νεώτερη ανακοίνωσή τους οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία τονίζουν:
«Την τελευταία  εβδομάδα οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία της Κέρκυρας και ολόκληρη η εργατική  τάξη  έγιναν μάρτυρες της αισχρής επίθεσης της εταιρείας Aquis στα εργατικά και μισθολογικά δικαιώματα των εργαζομένων στα ξενοδοχεία της.
Η άρνηση των εργαζομένων να δεχθούν την επιχειρησιακή σύμβαση και να αυτοευνουχιστούν οδήγησε την εταιρεία στην απώλεια ψυχραιμίας και στην  γελιοποίηση των υπευθύνων της.
Η εταιρεία έδειξε για άλλη μια φορά τον πραγματικό καθημερινό της εαυτό εκβιάζοντας ευθέως τους εργαζόμενους ότι θα κλείσει τα ξενοδοχεία αν δεν δεχτούν να υπογράψουν την σύμβαση.
Δηλαδή θα έκλεινε δήθεν 3 ξενοδοχεία όπου λειτουργούν επί 4 χρόνια με πληρότητες άνω του 90% για 6 μήνες  και  που έχουν  εξασφαλισμένες κρατήσεις του ιδίου επιπέδου μέχρι το τέλος Σεπτέμβρη. 
Οι μεγάλοι επενδυτές που αρκετά λιβανίστηκαν από τοπικούς παράγοντες κατά την έλευση τους στην Κέρκυρα  , τώρα πιέζουν αδύναμες καμαριέρες ,λαντζιέρες και καθαρίστριες  ώστε να βάλουν «πλάτη» για να επιβιώσει η εταιρεία τους  .
Στόχος της  Aquis είναι να λειτουργήσει ως λαγός για την διάλυση των όποιων εργατικών δικαιωμάτων έχουν απομείνει στην Κέρκυρα.
Επιχειρεί να κάνει με τους εργαζόμενους αυτό που έκανε με τους μικροεπαγγελματίες  του Αη Γιώργη, του Αη Γόρδη, του Πέλεκα , όπου με το all inclusive ερήμωσε τις μικρές επιχειρήσεις τους. 
Στην προσπάθεια της αυτή η Aquis έχει  συμπαραστάτη  το κράτος και τις πολιτικές δυνάμεις που το συγκροτούν 
Η τρομοκρατία και η διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων δεν θα περάσει.
Η ψευτοσύμβαση που επιχείρησαν να φτιάξουν είναι τυπικά και νομικά ΑΚΥΡΗ. 
Αν επιμείνουν στην ψευτοσύμβαση τότε θα προκαλέσουν μπαράζ απεργιακών και άλλων κινητοποιήσεων.
Η Κέρκυρα δεν θα γίνει ξέφραγο αμπέλι να σεργιανίζουν πλουτίζοντας οι διάφοροι «επενδυτάδες» και να εξαθλιώνεται ο κερκυραϊκός λαός 
Τέλος όσον αφορά τους ψευδείς και συκοφαντικούς ισχυρισμούς της εταιρείας Aquis σχετικά με τα γεγονότα που συνέβησαν την τελευταία εβδομάδα ,  το Δ/Σ επεξεργάζεται τις πληροφορίες  και σύντομα θα εκδώσει λεπτομερή ανακοίνωση με πλήρη ανάλυση των πραγματικών γεγονότων και  όχι των παραμυθιών που  η Aquis  γράφει μέσα  από τις  ανακοινώσεις της».



Ακραία μοναξιά


Ακραία μοναξιά 





1. Μέσα σ' αυτόν τον κυκεώνα ηλιθιότητας ο καθένας υποτάσσεται στη μοναξιά του.
2. Μετριότητες παντός είδους παραμορφώνουν το καθετί, πηγαινοέρχονται στη ζωή μας με τη σοβαροφάνεια που τους δίνει η τηλεόραση, ενώ έξω από το σκηνικό της μια φράση ακούγεται από κάθε πολίτη: «Δε νιώθω καλά».
3. Ο πολίτης βυθίζεται μέσα στην ψήφο του. Από τη στιγμή που αρνήθηκε τον εαυτό του, θα συναντηθεί με την αφόρητη πραγματικότητα που απλόχερα θα του χαρίσουν τα πάσης φύσεως φασισταριά.
4. Από τη στιγμή που δεν καταφέραμε ν' αναχαιτίσουμε τον μικροαστισμό στην καθημερινή μας ζωή, ήρθε η ώρα να τον υποστούμε σαν ιδεολόγημα. Θα φροντίσει η «Χρυσή Αυγή» γι' αυτό.
5. Στην προσπάθειά του να συμμορφωθεί πιστεύοντας πως έτσι θα προκαλέσει τον οίκτο των Ευρωπαίων, ο πολίτης έδωσε ό,τι είχε και δεν είχε. Πρόκειται για μια 
δυστυχία χωρίς προηγούμενο, για μια άσκηση αυτοχειρίας, για μια παγωνιά δίχως τέλος.
6. Η Ιστορία είναι σίγουρο πως δεν θα σκύψει πάνω στη μοναξιά μας. Η αναπόφευκτη ευρωπαϊκή σύρραξη προετοιμάζεται από τους συγγενείς εξ αίματος τραπεζίτες. Αυτοί θα ξετρυπώσουν και τον τελευταίο μοναχικό που ελπίζει πως, αγγίζοντας την καρδιά του με ευλάβεια, το ίδιο θα πράξουν και οι αντίπαλοί του. Ο αφελής πιστεύει ακόμα και τώρα πως μέσα από μια κατάσταση βαθιάς περισυλλογής θα αναχαιτίσει την πραγματικότητα.
7. Τώρα τι γίνεται; Οταν ακούω αυτή τη φράση, αηδιάζω. Προλαβαίνουμε να πάρουμε τώρα στα χέρια μας την πολιτική αλφάβητο και ν' αρχίσουμε να συλλαβίζουμε, ενώ έξω από το σπίτι μας θα πολλαπλασιάζεται το κακό; Θυσιάσαμε την ελευθερία μας και τώρα προσπαθούμε να κρυφτούμε αδέξια πίσω από τις φροντίδες μιας ανύπαρκτης κυβέρνησης σ' ένα ανύπαρκτο κράτος.
8. Υπάρχει μια αρχή που ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει: Πληρώνεις πάντα για τις επιλογές σου. Είναι η στιγμή να κάνουμε ταμείο. Δεν θα πληρώσουμε για τις κακές κλίσεις μας, αλλά για τον εαυτό μας, που περιφρονήσαμε ενδίδοντας.
Του Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ
 Αναρτήθηκε απο  bandiera rossa

ΕΣΣΔ-Κατακτήσεις της ανθρωπότητας


Κατακτήσεις της ανθρωπότητας

Η Ελλάδα του 2012 είναι μια χώρα τεράστιων αδιεξόδων χωρίς φως στο τούνελ, με 21% ανεργία (και με προβλέψεις στο 24% για το τέλος της χρονιάς), με βασικό μισθό πείνας και ακόμα χειρότερο επίδομα ανεργίας. Είναι μια χώρα όπου (όπως και στον υπόλοιπο ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο) σε αυτήν κυριαρχεί ο ακραίος “αγώνας εναντίον όλων”, η ακραία απομόνωση, η έλλειψη ελπίδας κλπ. κλπ. Ούτε όμως η διέξοδος από την κρίση εντός του ίδιου συστήματος (σε καμιά 20ρια χρόνια, μην φαντάζεται κανείς ότι “όπου νάνε έρχεται”) φαντάζει ελκυστική.
Κάπου έγραφε ο Jeremy Rifkin ότι στο παρελθόν θεωρούνταν ότι έχεις πρόβλημα αν είχες πάνω από 3% ανεργία και πιο μετά 4%, 5%, 6%. Στην σύγχρονη κοινωνία όμως θεωρείται πρόβλημα αν έχεις ανεργία κάτω από 10%. Η σύγχρονη κοινωνία της μερικής απασχόλησης (όπου είναι ένα ερώτημα πόσο διαφέρει αυτή από την ανεργία), της υπερεξειδίκευσης, της σταδιακής κατάργησης της σύνταξης και πολλών πολλών άλλων δεν είναι επιθυμητή. Πόσο μάλλον που αυτή η κοινωνία λόγο ακριβώς του ανταγωνισμού του οδηγεί σε ακόμα χειρότερες καταστάσεις, όπως τον ερχόμενο πόλεμο στην Συρία φέτος, στο ΙΡΑΝ το 2013 και λόγο του ανταγωνισμού των δύο κυρίαρχων πόλων (Αμερική-Ιαπωνία και BRICKS) σε καμιά δεκαετία ίσως παγκόσμιο πόλεμο. 

Είναι αυτό το τέλος; Δεν έχουμε καμία προοπτική;

“Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει” λέει μια σοφή φράση. Ας εμπνευστούμε λοιπόν, από το παρελθόν για το παρόν και το μέλλον. Από ποιό παρελθόν όμως; Από το παρελθόν αυτό που αποτέλεσε το ποιό εξελιγμένο παράδειγμα. Από αυτό όπου οι κατακτήσεις του μπορούν και πρέπει να ξαναγίνουν φάρος της ανθρωπότητας.

Ας δούμε μερικές κατακτήσεις από μια χώρα με αχανείς εκτάσεις, που κάλυπτε το 1/6 της στερεάς γης. 
Όταν κάποιος τελειώσει τις σπουδές, μαζί με το δίπλωμα παίρνει και το διορισμό του. Η δουλειά του τον περιμένει απ' την άλλη μέρα κιόλας. (σελ 8) 
Χωρίς να το πολυσκεφτούμε, μπαίνουμε μέσα και πράγματι ήταν ένα μεγάλο μαγειρείο με πολύ κόσμο που έτρωγε αυτή την ώρα. Ευκαιρία για μας να πάρουμε και την πρώτη μας γεύση απ' τη ρωσική κουζίνα. Βλέπαμε τους άλλους που κρεμού-σανε πρώτα τα παλτά τους, πλένανε τα χέρια και ύστερα παίρ-νανε το δίσκο και περιμένανε στη σειρά να πάρουν το φαγητό τους. Μπήκαμε και μεις στη σειρά και περιμέναμε χαζεύοντας τους άλλους γύρω. Μας έκανε εντύπωση που βλέπαμε τους άλλους να γεμίζουν τα πιάτα με τα κρέατα και πολλοί να βάζουν δίπλα και από ένα κομμάτι κόκκινο ψάρι. Χώρια οι σούπες και τα σαλατικά. Αμέριμνοι γεμίζανε τα πιάτα τους χωρίς να νοιάζονται για το πορτοφόλι τους. Μας φάνηκε περίεργο, σαν να 'ταν τσάμπα όλα. Όλοι ήταν καλοντυμένοι. Ιδιαίτερα οι γυναίκες, στολισμένες με χρυσά περιδέραια και πανάκριβα δαχτυλίδια. (σελ 58)
-Παράπονα; Φυσικά και έχω τα παράπονά μου. Να, εγώ για παράδειγμα, οικονομικά τώρα βολεύομαι. Δε σ' αφήνουν όμως εδώ ν' αγιάσεις. Όλοι σου λέει πρέπει να δουλεύουν κάπου. Αλλιώς έρχονται και σε ρωτούν γιατί δε δουλεύεις. Τους λέω «είμαι άρρωστος». Ζητούν ιατρική βεβαίωση. Ή λες «δε μ' αρέσει το εργοστάσιο». Τότε πήγαινε στις οικοδομές. Δε σ' αρέσουν ούτε οι οικοδομές; Τότε πιο ελαφριά δουλειά είναι οδοκαθαριστής. Θα σκουπίζεις κάποιο δρόμο τρεις ώρες την ημέρα. Θα ξυπνάς από τις νύχτες, έτσι που όταν αρχίσει η κυκλοφορία, εσύ να έχεις τελειώσει. Αφού είσαι μπουμπούνας και δε θέλεις να μάθεις γράμματα, τι να σου κάνουμε εμείς; Μόνο δεν μπορείς να κάθεσαι και να ζεις σε βάρος των άλλων. (σελ 65) 
Μα εσάς εδώ δε σας νοιάζει τι θα γίνει αύριο, που μπορείτε ξαφνικά να μείνετε άνεργοι. Ούτε και έχετε την αγωνία να ξεπληρώσετε κάποιο χρέος, που αν δεν το κάνετε έγκαιρα θ' αρχίσουν να ανεβαίνουν οι τόκοι και μπορεί να σας το κατασχέσουν στο τέλος. (σελ 95) 
Από την άλλη μέρα κιόλας μπήκα στους ρυθμούς της Τασκένδης και άνετα πια κυκλοφορούσα στους δρόμους. Από τη λέσχη περνούσα συχνά, γιατί εκτός που περίμενα να 'χω κάτι νεότερο για το ζήτημά μου, απέκτησα καινούργιες γνωριμίες όχι μόνο με Έλληνες αλλά και με ντόπιους. Μου έκανε πολύ εντύπωση και το πρόσεξα ιδιαίτερα, πως οι άνθρωποι εδώ γίνονται αμέσως φίλοι και σου ανοίγουν την καρδιά τους χωρίς να νοιάζονται ποιος είσαι και από πού κρατάει η σκούφια σου. Διαφορετικές οι ανθρώπινες σχέσεις και διαφορετικός ο τρό πος σκέψης. Και βλέπεις σε μια παρέα που τρώνε και πίνουν μαζί να είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους και με τόσο διαφορετικά επαγγέλματα! Εκεί που ο ένας είναι γιατρός, δίπλα του κάθεται ο οικοδόμος, παράμερα κάποιος στρατιωτικός να πίνει και να κουβεντιάζει με έναν εργάτη τορναδόρο! (σελ 131 – 132) 
Απ' την άλλη μέρα κιόλας άρχισε ένας αγώνας αγωνίας για μένα, να μη με διώξουν και να μου εγκρίνουν την παραμονή. Στο ειδικό τμήμα για τους ξένους του Υπουργείου Εσωτερικών συγκεντρώθηκαν κάπου είκοσι άτομα και απαιτούσαν να μου δοθεί μόνιμη παραμονή σαν κυνηγημένος απ' τη χούντα. Δεν το περίμενα αυτό και με συγκίνησε η συμπαράσταση και η κατανόηση που δείξανε απέναντι μου αυτοί οι άνθρωποι χωρίς να με γνωρίζουν και που με έβλεπαν για πρώτη φοράανάμεσά τους. (σελ 140) 
Κοντεύω δύο χρόνια που βρίσκομαι στην ΕΣΣΔ και ακόμα δεν μπόρεσα να εξηγήσω αυτή τη νοοτροπία του σοβιετικού πολίτη να αδιαφορεί τι θα γίνει αύριο και όλα τα λεφτά του να τα ξοδεύει στα φαγοπότια με τους φίλους του χωρίς καμιά αποταμίευση! Μα τουλάχιστον, έλεγα του Φώντα, πρέπει ο άνθρωπος να 'χει κάποια λεφτά στην άκρη για να κάνει κάποιες καλές διακοπές, να πάει στη θάλασσα ή όπου αλλού του αρέσει.
- Εσύ πάλι το βιολί σου, μου έβαλε τις φωνές ο Φώντας. Πότε επιτέλους θα ξεχωρίσεις αυτά τα δυο αταίριαστα πράματα. Άλλο σοσιαλιστική κοινωνία και άλλο καπιταλιστική. Μα εδώ ο εργάτης εκεί που δουλεύει είναι εξασφαλισμένος. Υπάρχουν τα σπίτια ανάπαυσης. Σου δίνει το συνδικάτο εκεί που δουλεύεις μια πουτιόφκα, δηλαδή το φύλλο πορείας, για να σε δεχτούν στα σανατόρια δωρεάν. Θέλεις θάλασσα, θέλεις δάση. Κατά-λαβέ το επιτέλους εδώ όλα λειτουργούν για να 'χει ο λαός τις ανέσεις του. Είχαμε πάει ένα καλοκαίρι με τον Κόκκινο στο Ισι-ντουκί του Καυκάσου. Κάπου ένα μήνα, όλο δάση και ποτάμια γύρω. Φαγητό, χορό τα βράδια και γλέντια. Ξοδέψαμε και κάποια λεφτά. Μηδαμινά όμως. Εάν θέλεις να αποταμιεύεις τα λεφτά σου μπορείς. Θα σε φάει όμως η μιζέρια και η κακομοιριά. Όπως τον Τάκη. (σελ 257) 
Το απογευματάκι περπατούσαμε με δύο συμφοιτητές μου κοντά σ' ένα παζαράκι, όταν πήρε το μάτι μας κάποια φασαρία δίπλα σ' ένα βαρέλι που έπινε ο κόσμος την μπίρα του. Δυο απ' τους θαμώνες της υπαίθριας μπιραρίας, φωνασκούσαν σαν να βρίζονταν μεταξύ τους, επεμβαίνει γρήγορα ένας αστυνομικός και προσπάθησε να επιβάλει την τάξη. Όπως τραβούσε απ' τον αγκώνα του έναν απ' τους δυο πιωμένους, δεν τα κατάφερνε, γιατί ο κατηγορούμενος ήταν ένας άντρας που κόντευε τα δυο μέτρα!
Μάταια αγωνιζόταν ο αδυνατούλης ο αστυνομικός να ξεκολλήσει απ' τη θέση του τον ένοχο για να τον πάει προφανώς στο αστυνομικό τμήμα. Κάποια στιγμή, αγρίεψε ο πιωμένος άντρας, έδωσε με δύναμη μια σπρωξιά με τον αγκώνα και το δυστυχισμένο όργανο της τάξης σωριάστηκε σε κάτι σανίδια! Σηκώθηκε όμως γρήγορα και άρχισε τώρα να σφυρίζει καλώντας την αστυνομία να συλλάβουν τους ενόχους! Μέσα σε κείνη τη φασαρία, οι μεθυσμένοι το 'βαλαν στα πόδια! Ο κόσμος διασκέδαζε με το θέαμα αυτό! 
- Εδώ βρε βλάκα, μην πας από κει. Να, χώσου εκεί μέσα σ' εκείνη την πόρτα! Επενέβη τώρα ο φίλος μου ο Γκένα και έδειξε στον πιωμένο άντρα πού να κρυφτεί. Εγώ τα 'βλεπα όλα αυτά, χάζευα και δεν ήξερα τι μου γίνεται!... 
- Μα αυτό που έγινε τώρα θεωρείται αντίσταση κατά της αρχής, είπα στους φίλους μου όταν απομακρυνθήκαμε. Αυτό στην Ελλάδα, τους είπα, πάει δικαστήριο και κάμποσα χρόνια φυλακή. Τι γίνεται εδώ μ' εσάς; 
- Μα δεν έκανε τίποτα ο άνθρωπος, απλώς κουβέντιαζε με το φίλο του, ήπιαν λίγο παραπάνω και λέγανε τα δικά τους. Και ποιος δε βρίζει όταν πίνει; Και πρέπει γι' αυτό να τους κλείσουν μέσα; Είναι κρίμα γιατί αν τον πήγαινε στο τμήμα θα τον κλείναν στο κρατητήριο για κάνα δυο εικοσιτετράωρα.
Απορούσα με αυτά που μου έλεγαν οι φίλοι μου. Δεν είχα τί-, ποτα να προσθέσω. Σταμάτησε εδώ την κουβέντα. Και που είναι τα τόσο σκληρά μέτρα που διατυμπανίζονται απ' την αντι-σοβιετική προπαγάνδα πως στη Σοβιετική Ένωση, όποιος πει κουβέντα ενάντια στην εξουσία τον εξαφανίζουν; (σελ 282-283)
Η Τασκένδη είχε τεράστια εργοστασιακά συγκροτήματα με δεκάδες χιλιάδες εργάτες. Το υφαντουργικό σύμπλεγμα μόνο ξεπερνούσε τους τριάντα χιλιάδες. Υπήρχαν τα εργοστάσια βαμβακοσυλλεκτικών μηχανών που απασχολούσαν πάνω από δύο χιλιάδες εργάτες. Τεράστια ήταν και τα εργοστάσια παραγωγής επιβατικών αεροσκαφών και άλλα που παρήγαγαν διάφορα είδη βαριάς βιομηχανίας. Όλα αυτά ήταν αυτάρκη, άριστα οργανωμένα, αυτοδύναμα, με εκατοντάδες ειδικούς επιστήμονες διαφόρων κλάδων. Τα εργοστάσια αυτά διατηρούσαν επαγγελματικές σχολές, παιδικά ιδρύματα, νοσοκομεία πρώτων βοηθειών, καλλιτεχνικά και αθλητικά συγκροτήματα. 
Ένα απ' αυτά επισκέφτηκα ένα βροχερό απογευματάκι, έδειξα μια κάρτα δημοσιογράφου που είχα εφοδιαστεί απ' την εφημερίδα και πέρασα στην κεντρική είσοδο. Τεράστιος χώρος και στο βάθος δεξιά η είσοδος ενός εργοστασιακού συγκροτήματος που ούτε μπόρεσα να προσδιορίσω από πού άρχιζε και πού τελείωνε. Με πλησίασε ένας ευγενικός άντρας με τη φόρμα της δουλειάς και με πήγε σ' ένα ευρύ γραφείο να κουβεντιάσουμε. Ο ίδιος ήταν, όπως μου είπε μηχανολόγος σχεδιαστής και είχε αρκετούς Έλληνες υπό την επίβλεψή του. Εκφράστηκε γι' αυτούς με τα καλύτερα λόγια. Πολλών οι φωτογραφίες ήταν αναρτημένες στον πίνακα της τιμής, που σημαίνει πως εκπλήρωναν το πλάνο τους πριν την προθεσμία.
Και τι γίνεται μ' αυτούς τους πρωτοπόρους εργάτες; τον διέκοψα για να ρωτήσω κάτι που με ενδιέφερε περισσότερο. Γι' αυτούς που είναι καλύτεροι και στην ποιότητα και στην ποσότητα και τι το ιδιαίτερο προσφέρει το εργοστάσιο σ' αυτούς;
- Αυτοί οι εργάτες, μου εξήγησε, εκτός που είναι βραβευμένοι και είναι συνέχεια στον Πίνακα της Τιμής, έχουν επιπλέον οικονομικές αμοιβές και πολλοί απ' αυτούς αναπαύονται τα καλοκαίρια στα καλύτερα σανατόρια της Μαύρης θάλασσας.
Οι μισθοί ήταν αυτοί που ήξερα απ' τις αφηγήσεις πολλών / γνωστών μου. Ξεκινούσαν από τα εκατόν πενήντα ρούβλια και φτάναν διακόσια και διακόσια πενήντα. Ανάλογα με τα χρόνια και την προϋπηρεσία. Επάνω στην κουβέντα που κάναμε, αφού κράτησα τα απαραίτητα στοιχεία για κάποιους Έλληνες που ζήτησα, με ρώτησε στο τέλος ποιος είμαι και τι πανεπιστήμιο έχω τελειώσει. Όταν του είπα ότι είμαι πρωτοετής στο θεατρικό Ινστιτούτο, με σταμάτησε με ιδιαίτερη χαρά. 
- Καλά που μου το 'πες. Ευκαιρία να δεις σήμερα τον οίκο του πολιτισμού που έχει το εργοστάσιο μας. Εκεί θα καταλάβεις πολύ περισσότερα πράματα μια και είσαι γνώστης στον πολιτιστικό χώρο. 
- Δεν το πολυκαταλαβαίνω, του είπα. Οι εργάτες που δουλεύουν στον τόρνο και άλλοι που λιώνουν το ατσάλι στα χυτήρια, τι κάνουν αυτοί στον οίκο πολιτισμού; Εξήγησέ μου, σε παρακαλώ, του είπα. Τι οίκος είναι αυτός; 
- Δε θα σου πω τώρα τίποτα, μου είπε χαμογελώντας. Θα σου βάλλω να πιεις ένα τσάι και σε μισή ώρα που τελειώνει κάποια βάρδια αρχίζουν και λειτουργούν οι καλλιτεχνικοί όμιλοι του εργοστάσιου. Ήταν ευκαιρία να δω από κοντά, εκτός απ' τη δουλειά τους στο εργοστάσιο, τι άλλη κλίση και ποια άλλη αγάπη μπορεί να έχει ένας εργάτης της βαριάς βιομηχανίας εκτός από το να πάει πιο γρήγορα στο σπίτι του να δει λίγη τηλεόραση και να κοιμηθεί; Να τα παράξενα και ανεξήγητα Via κάποιον που γνωρίζεται για πρώτη φορά με τα φαινόμενα άυ-τά της σοβιετικής πραγματικότητας! 
Δεν πέρασε ένα εικοσάλεπτο, με πήρε ο ευγενικός συνομιλητής μου και με πήγε έξω, δίπλα απ' το εργοστάσιο, σ' ένα πανέμορφο κτήριο με κολόνες. Ένα παλάτι του πολιτισμού! Με γνώρισε με τη διευθύντρια αυτού του οίκου, που καθοδηγούσε τα τμήματα όλων των καλλιτεχνικών ομίλων. Μεγάλες ευρύχωρες αίθουσες με ωραίους φωτιστικούς πολυέλαιους που σε θάμπωναν με το αισθητικό τους γούστο και σε ταξίδευαν σε έναν άλλο κόσμο! Απ' το βάθος ακούγονταν κάποιο πιάνο και κάποια μελωδική φωνή τενόρου που σιγοτραγουδούσε! Υπήρχαν αίθουσες χορού, θεάτρου, ζωγραφικής, μουσικής, ιδιαίτερος χώρος για σκάκι. Τα 'βλεπα όλα αυτά γεμάτος περιέργεια και ακόμα δεν μπορούσα να συλλάβω το βαθύτερο νόημα και το σκοπό τους.
- Αυτός ο χώρος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στους εργαζόμενους μου εξήγησε η διευθύντρια όταν περπατήσαμε στο μεγάλο διάδρομο στρωμένο μ' ένα μεγάλο πολύχρωμο χαλί. Εδώ περνούν ευχάριστα τις ώρες τους και επιδίδονται ο καθένας ανάλογα με την κλίση που έχει ο καθένας. Έρχονται και τους κάνουν μαθήματα πεπειραμένοι δάσκαλοι σε όλους τους κλάδους. Έχουμε και περιπτώσεις που μέσα απ' τους ομίλους αυτούς, ξεπετάχτηκαν τέτοια ταλέντα, απ' τους εργάτες, που αμέσως το εργοστάσιο τους έστειλε να σπουδάσουν σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Μέσα στους χιλιάδες αυτούς εργάτες ούτε μπορείτε να φανταστείτε τι ταλέντα κρύβουν αυτοί οι άνθρωποι! Υπάρχει ένας πολύ νέος στην ηλικία, οξυγονοκολλητής που όταν τον ακούσεις να παίζει βιολί μένεις με το στόμα ανοιχτό ! Τον φώναξαν στη διεύθυνση και του πρότειναν αν θέλει να τον στείλουν στο ωδείο. Για την ώρα δε μου χρειάζεται τους είπε, αφού υπάρχει ο οίκος του πολιτισμού μου φτάνει. Αργότερα ίσως να πάω. (σελ 276-278) 
Όταν μπήκαμε στο σπίτι της Βέρα, φιλενάδα της Βάριενκα, όλοι ήταν στρωμένοι στο τραπέζι, καμιά δεκαπενταριά άτομα, και μόνο εμάς περίμεναν. Όλα ήταν πανέμορφα. Το τραπέζι ήταν φίσκα από τα φαγητά, τα ποτά και τους μεζέδες. Μου έκανε εντύπωση, γιατί δε θυμάμαι, κανένα σπίτι, καμιά γιορτή που ετοιμάζουν αυτοί οι άνθρωποι, που να θύμιζε κάποια φτώχεια. Βέβαια ήξερα πως οι σοβιετικοί άνθρωποι ό,τι είχαν τα βάζαν πάνω στο τραπέζι. Δεν τους ένοιαζε καθόλου τι θα γίνει το αύριο. Θα περάσουν χρόνια ώσπου να αφομοιώσω αυτή τη δυ-σκολονόητη σοβιετική πραγματικότητα. Πέταξε φευγαλέα για λίγο ο νους μου στην καταραμένη σοφίτα της Φρανκφούρτης όταν μαζευόμαστε τα βράδια κάποιες παρέες να γιορτάσουμε και μεις κάποια μικρή γιορτή. Πώς να συγκρίνω όμως εκείνα τα τραπέζια μ' αυτά εδώ των σοβιετικών που νομίζαμε ότι πεινάνε; Και εκεί είχα φίλους ευκατάστατους που είχαν μαγαζιά και εμπορεύονταν. Έπρεπε να κάνουν όμως σκληρή οικονομία για να αποταμιεύουν κάποια λεφτά γιατί το αύριο ήταν άγνωστο. 
- Πρόποση, θέλουμε ο Έλληνας να κάνει πρόποση, άρχισαν ρλοι να φωνάζουν τριγύρω μου. 
Πήρα το ποτήρι με τη βότκα και σηκώθηκα.
- Και βεβαίως θα πιω αυτό το ποτήρι για την υγεία της Βέρα, που είναι η καλύτερη φίλη της Βάριενκά μου. Πίνω όμως και για τη δική σας την υγεία φίλοι μου, που γνωριζόμαστε απόψε σ' αυτή την πανέμορφη βραδιά με αυτό το πλούσιο τραπέζι που μας ετοίμασε η φίλη μας η Βέρα. Να είστε πάντα ωραίοι και ανοιχτόκαρδοι και ποτέ να μη σας λείπει το χαμόγελο. Όπως τώρα, αυτή τη στιγμή που βλεπόμαστε στα μάτια. Όταν μετά από λίγο έπαιξε η μουσική και χορεύαμε με τη Βάριενκα, μου ψιθύρισε κάποια στιγμή. 
- Γιατί το είπες αυτό πως η Βέρα μας ετοίμασε πλούσιο τραπέζι; Θα νομίσει ότι την κοροϊδεύεις. Όταν της είπα ότι θα 'ρθω στα γενέθλιά της με το φίλο μου τον Έλληνα, ξέρεις τι γύρισε και μου είπε; Ελάτε, μόνο μην ντροπιαστούμε στα μάτια του γιατί αυτός είναι Ευρωπαίος και αυτοί εκεί να ξέρεις είναι μαθημένοι στα πλούτη. (σελ 304-305) 
Η αγάπη και η φιλία που δημιουργούνται σ' ένα τέτοιο ζεστό περιβάλλον δεν ξεχνιούνται σ' όλη τη μετέπειτα ζωή.( Σελ 425) 
(Από το βιβλίο του Μπάμπη Ιωάννου “ΕΣΣΔ - Με το χέρι στην καρδιά - 1968-1993” εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 2011) 
Σε ρωτάω λοιπόν αγαπητέ αναγνώστη, 
δεν αξίζει πραγματικά να δώσεις ολόκληρη τη ψυχή σου για να αγωνιστής για αυτά;
Πηγή : Left Nerd

TOP READ