5 χρόνια φυλακή σε όποιον καταγράφει Ισραηλινούς στρατιώτες εν ώρα “καθήκοντος”.

Ίρις Αμάραντου

Μετά την παγκόσμια καταδίκη του Ισραήλ για την πρόσφατη σφαγή στη Γάζα, το Ισραηλινό Κοινοβούλιο παίρνει τα μέτρα του: προτείνει νόμο που απαγορεύεται τη φωτογράφηση και βιντεοσκόπηση των εγκλημάτων των στρατιωτών του.
Με το νομοσχέδιο προτείνεται πενταετής φυλάκιση για οποιονδήποτε «βιντεοσκοπεί, φωτογραφίζει ή / και καταγράφει στρατιώτες κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, με σκοπό να υπονομεύσει το πνεύμα των στρατιωτών και των κατοίκων του Ισραήλ» και δέκα χρόνια φυλάκισης για οποιονδήποτε «σκοπεύει να βλάψει την κρατική ασφάλεια».
Θα τιμωρούνται επίσης όσοι διανέμουν φωτογραφίες ή βίντεο σε κοινωνικά δίκτυα ή μέσα ενημέρωσης, εμποδίζοντας αποτελεσματικά τους δημοσιογράφους και περιορίζοντας την ελευθερία του τύπου.
Στο εισαγωγικό σημείωμα του νομοσχεδίου αναφέρεται: «Για πολλά χρόνια το κράτος του Ισραήλ έχει δει ένα ανησυχητικό φαινόμενο καταγραφής των ισραηλινών στρατιωτών. Αυτό γίνεται μέσω βίντεο, φωτογραφιών και ηχογραφήσεων από αντι-Ισραηλινές και φιλοπαλαιστινικές οργανώσεις, όπως: B’Tselem, Machsom Watch Women, Breaking the Silence».
Το νομοσχέδιο, σύμφωνα με παρατηρητές, θα χρησίμευε αρχικά για να στοχοποιήσει ισραηλινές και εβραϊκές οργανώσεις που δουλεύουν καθημερινά βοηθώντας τους Παλαιστίνιους και προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσουν την ισραηλινή κοινωνία και να  κάνουν γνωστή τη δράση των στρατιωτών στα κατεχόμενα. Οι Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν μια μακρά ιστορία παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δολοφονιών, και το νομοσχέδιο αυτό θα παγιώσει την ατιμωρησία.

Το νομοσχέδιο υποστηρίζεται από τον υπουργό Άμυνας του Ισραήλ Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, ο οποίος ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι θα ζητήσει την έγκριση για την κατασκευή περίπου 2.500 νέων παράνομων οικισμών στη Δυτική Όχθη. «Δεσμευόμαστε να οικοδομήσουμε την Ιουδαία και τη Σαμάρεια (την κατεχόμενη Δυτική Όχθη) και εκπληρώνουμε αυτή τη δέσμευση. Τους επόμενους μήνες, θα ζητήσουμε έγκριση για χιλιάδες επιπλέον οικιστικές μονάδες. Θα προωθήσουμε την οικοδόμηση σε όλη την Ιουδαία και τη Σαμάρεια, από τα βόρεια προς τα νότια, σε μικρές κοινότητες και σε μεγάλες κοινότητες», δήλωσε.

Ο επεκτατισμός του Ισραήλ στα Παλαιστινιακά εδάφη τα τελευταία 100 χρόνια

Συγκινητικό: Εκκλησία θα αναστηλώσει το πλήρωμα αμερικανικού αεροπλανοφόρου, λίγο πριν πάει να βομβαρδίσει κάποια χώρα

May 26, 2018

Ο λόγος για το αμερικανικό αεροπλανοφόρο “Harry S. Truman”, το οποίο κατέπλευσε στη βάση της Σούδας στις 23 Μαΐου.
Όπως διαβάζουμε σε δελτίο τύπου, το αεροπλανοφόρο έφτασε στη Σούδα μετά από 43 συνεχόμενες μέρες στη θάλασσα, προκειμένου το πλήρωμά του να απολαύσει μερικές μέρες χαλάρωσης αλλά και να συσφίξουν οι σχέσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ελλάδα, ενώ αναφέρεται πως “Αντιμετωπίζουμε την ελευθερία σαν μια σημαντική αποστολή, όπως όλες τις αποστολές μας στη θάλασσα”.

Συγκινητική λεπτομέρεια, είναι η προσφορά εθελοντικής εργασίας που θα κάνει το πλήρωμα στο βάψιμο μιας εκκλησίας και στη διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου με μία παιδική χαρά και φράχτες.
Έτσι το πλήρωμα του συμμαχικού αεροπλανοφόρου, θα έχει την ευκαιρία να ξεφύγει για λίγο από τον πόλεμο και το θάνατο τον οποίο σκορπά κατά καιρούς, όπως ας πούμε συνέβη στην επιχείρηση “Inherent Resolve”, στην οποία το “Harry S. Truman” συμμετείχε για 8 μήνες.
Μία επιχείρηση, που κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του συγκεκριμένου αεροπλανοφόρου, μετρούσε 11.000 αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε Ιράκ και Συρία, ρίχνοντας 12.192 βόμβες στη Συρία και 12.095 βόμβες στο Ιράκ και καταστρέφοντας περίπου 6.500 κτίρια και στις δύο χώρες.

 

Δεν θέλετε να γνωρίζουν οι 17χρονοι για τους «Γκοτζαμάνηδες», κύριε Μητσοτάκη;

 

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ

Σήμερα, ακριβώς 55 χρόνια από τη μέρα που ο Γρηγόρης Λαμπράκης άφησε την τελευταία του πνοή – ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στην εκπομπή «Ακραίως» στο ΣΚΑΪ, αναρωτήθηκε:

«Πείτε μου τώρα το παιδί των 17 ετών που θα ψηφίσει για πρώτη φορά και το ενδιαφέρει πώς θα είναι η Ελλάδα το 2030 εάν το ενδιαφέρει το 1963».

  Γιατί το είπε αυτό ο πρόεδρος της ΝΔ; 

  Ήθελε να κάνει αντιπολίτευση στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αξιοποίησε πολιτικά τη φασιστική και τραμπούκικη επίθεση στον δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, κάνοντας ακόμα και απίθανους παραλληλισμούς με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, μέσα από τα δικά του παπαγαλάκια.  Ας μην αναφερθούμε εδώ στη σχέση που μπορεί να έχει αυτό που εκπροσώπησε και εκπροσωπεί μέχρι σήμερα ο βουλευτής της ΕΔΑ, Γρηγόρης Λαμπράκης, με την «Αριστερά» του ΣΥΡΙΖΑ (των μνημονίων, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ραγιαδισμού στις ΗΠΑ), κι ας επιστρέψουμε στον κύριο Κυριάκο Μητσοτάκης. 


  Τι κατάφερε ο κύριος Κυριάκος Μητσοτάκης; 

  Να τα βάλει με την ιστορική μνήμη ενός λαού που γνωρίζει καλά τι θυμίζουν τα «τρίκυκλα», που ο πρόεδρος της ΝΔ δυσκολεύτηκε να καταλάβει αμέσως (!) όπως θα δείτε και στο βίντεο παρακάτω. 

  Ο «πολιτικός κρατούμενος 6 μηνών από τη χούντα» αυτή τη φορά δεν ήθελε αναφορές στην Ιστορία κι εμφάνισε τον εαυτό του ως εκπρόσωπο μιας πολιτικής δύναμης που έχει να πει κάτι συγκεκριμένο για την επόμενη μέρα και 

«όχι για το τι έγινε το 63 και τους Γκοτζαμάνηδες και τα τρίκυκλα». 

   Υποστήριξε πως το θέμα 

«αφορά κάποιους ανθρώπους που έζησαν αυτά τα γεγονότα»,

   για να προσθέσει αμέσως μετά πως πρόκειται για 

«εποχές πονεμένες για την ελληνική ιστορία»…

  Ο 17χρονος, κύριε Μητσοτάκη, «πολιτικέ κρατούμενε 6 μηνών από τη χούντα», δεν μπορεί πρέπει να γνωρίζει επιλεκτικά την Ιστορία του τόπου και όποτε τον συμφέρει. 

 Ο 17χρονος, κύριε Μητσοτάκη, «πολιτικέ κρατούμενε 6 μηνών από τη χούντα», ότι ο Λαμπράκης, δολοφονήθηκε. Πέντε μέρες πριν αφήσει την τελευταία του πνοή, σαν  σήμερα (ξημερώματα της 27ης Μαΐου), στις 22 Μαΐου 1963 ο οδηγός από ένα τρίκυκλο – αυτό που δυσκολευτήκατε να θυμηθείτε τι… είναι – με σκεπασμένο αριθμό πέφτει πάνω στον Λαμπράκη. Ο συνεργός του στην καρότσα χτυπά τον Λαμπράκη στο κεφάλι, ο οποίος πέφτει στην άσφαλτο και στο σημείο σχηματίζεται λίμνη αίματος ανάμεικτη με εγκεφαλικά υγρά. 

  Ο 17χρονος, κύριε Μητσοτάκη, «πολιτικέ κρατούμενε 6 μηνών από τη χούντα», που όπως είπατε πιστεύετε για τον εαυτό σας πως έχετε «καλές ιστορικές γνώσεις», θα γνωρίζετε για την τύχη και των φυσικών αυτουργών του εγκλήματος, αλλά και τους πολιτικούς αυτουργούς.  Εάν και πάλι δεν το καταλάβετε αμέσως – όπως με το τρίκυκλο – ρωτήστε κάποιον στην παράταξη σας με καλύτερες ιστορικές γνώσεις. 

«ΡΕ, ΔΕΡΝΕΤΕ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑΚΙ ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΔΕΙΡΕΤΕ ΕΜΕΝΑ» Τ΄ΑΚΟΥΣ ΡΕ ΣΚΑΛΟΥΜΠΑΚΑ;;

Έφυγαν απ΄τη Μακρόνησο ως αμετανόητοι.

 Δώδεκα μαρτυρίες για το «κολαστήριο» και μία του Σκαλούμπακα.

29 νησιά του Αιγαίου χρησιμοποιήθηκαν ως τόποι εξορίας και «εθνοκαθαρτήρια», άλλα κατοικημένα και άλλα ακατοίκητα. Σε αυτά, χιλιάδες άφησαν τα κόκαλά τους, δολοφονημένοι από τις κρατικές δυνάμεις καταστολής και τα εκτελεστικά αποσπάσματα ή πέθαναν από την πείνα, τις στερήσεις, τις αρρώστιες, τις κακουχίες και τα βασανιστήρια.
Η Μακρόνησος, το πιο μαρτυρικό ξερονήσι, το κολαστήριο του πλήρους εξευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, όπου διέπρεψαν οι Σκαλούμπακες, Βασιλόπουλοι και Μπαϊρακτάρηδες, άρχισε να λειτουργεί ως τόπος εξορίας το 1947 και υπολογίζεται ότι «πέρασαν» πάνω από 27.000 στρατιώτες και 30.000 πολίτες που έχριζαν «εθνικής αναμορφώσεως». Άλλοι υπόγραψαν τη «δήλωση μετανοίας» και άλλοι όχι, παρ΄όλα τα απάνθρωπα βασανιστήρια.



Μη σας παραξενεύει, γιατί κατά την απογραφή του 1951, σε μερικά νησιά, η αύξηση του πληθυσμού πήρε εκρηκτικές διαστάσεις, όπως στη Γυάρο π.χ. που το 1929 είχε 2 και το 1951, 7.139 κατοίκους ή στη Μακρόνησο, που το 1940 είχε 36 και το 1951, 4.484 κατοίκους. 

Ο Άη Στράτης που δεν είναι ξερονήσι, το 1928 είχε 786 κατοίκους, το 1940 είχε 1.131 και στο τέλος του Εμφυλίου είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο, με 3.849 κατοίκους. 

Βλέπετε, ο «εθνάρχης» Βενιζέλος, είχε φροντίσει με το ιδιώνυμο του 1928 να «κατοικηθούν» μερικά νησιά, που από την εποχή του Μεταξά και μετά, λειτούργησαν σαν «εθνικής αναμορφώσεως» και τόποι εξόντωσης, κυρίως, κομμουνιστών αλλά και άλλων που δεν «συμμορφώνονταν με τας υποδείξεις» (τα στοιχεία αυτά τα πήρα από τον Ημεροδρόμο και είναι του φίλου δημοσιογράφου Θανάση Ηλιοδρομίτη).
Εδώ, λοιπόν, έχω καταγράψει δέκα μαρτυρίες, τις πιο σημαντικές που ξεχώρισα και ανάρτησα κατά καιρούς στο facebook.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΡΩΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

(Μαρτυρία Κώστα Γαβριηλίδη)
«Από την 1η Νοεμβρίου αρχίζει η παράδοση των υπολοίπων εφτά χιλιάδες στο ΒΕΤΟ… οι εφτά χιλιάδες, οι περισσότεροι γέροι, βαριά άρρωστοι, ανάπηροι και ακρωτηριασμένοι ήρωες της Αλβανικής εποποιίας και της Εθνικής Αντίστασης, φυματικοί, καρδιακοί, ελκοπαθείς κλπ μεταφέρθηκαν στο ΒΕΤΟ με δόσεις από 500-700 άτομα. 

Στη είσοδο του καταυλισμού γίνονταν δεκτοί με τον πιο καννιβαλικό τρόπο. Αξιωματικοί και αλφαμίτες με κράνη και εφ’ όπλου λόγχη, έπεφταν εναντίον εκείνων που δε δέχονταν να υποκύψουν στον εκβιασμό και να υπογράψουν τις περιβόητες δηλώσεις μετανοίας. 

Απερίγραπτα είναι τα όργια των βασανιστηρίων. Μεθυσμένοι οι αλφαμίτες από οινοπνευματώδη ποτα… μαστουρωμένοι από διάφορα ναρκωτικά, τα καθάρματα και τα’ αποβράσματα αυτά της κοινωνίας, ώρες και μέρες βασάνιζαν τους τίμιους και αγνούς πατριώτες που δεν έσκυψαν τον αυχένα στο φασίστα κατακτητή».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΕΣ 

(Μαρτυρία Βικτωρίας Θεοδώρου Από το βιβλίο της)
«Το τελευταίο διάστημα παραμονής των αλύγιστων γυναικών στο Τρίκερι και τη μεταφορά τους στο Μακρονήσι και την απομόνωση της ίδιας στο φριχτό στρατόπεδο Λάρισας, κατέγραψε συνταρακτικά η Ρόζα Ιμβριώτη.

 Μια μέρα του Γενάρη του 1950, έγινε αυτό που φοβούνταν οι εξόριστες. 

Στρατηγοί, συνταγματαρχέοι, αρχηγοί Χωροφυλακής και ο μητροπολίτης Μαγνησίας καταφθάνουν στο Τρίκερι. 

Συγκεντρώνουν τις γυναίκες και φωνάζουν τα ονόματα όσων προορίζονταν για το κολαστήριο, τη Μακρόνησο. Φωνάζουν και το όνομα: Ρόζα Ιμβριώτη.
Προχωρά η ηλικιωμένη γυναίκα. Ο στρατηγός έξαλλος φωνάζει: 

«Εσύ, ε; Δε θα ζήσεις πια. Εσύ λυμαίνεσαι με το λόγο σου την Ελλάδα χρόνια τώρα. Από σήμερα ύαινα, θα σφραγιστεί το στόμα σου. Ελεος δεν υπάρχει για σένα. Κατέστρεψες τη νεολαία. Αυτοί που σκοτώνονται στο βουνό είναι θύματά σου!».

 Η Ρόζα μεταφέρεται στο στρατόπεδο Λάρισας. Εκεί την αναλαμβάνουν βασανιστές, που θα τους ζήλευαν και οι ναζί. - «Παλιόγρια θα υπογράψεις δήλωση, ναι ή όχι;»- «Οχι». 

Την πετάνε σε μπουντρούμι, χωρίς νερό και τροφή επί τρεις μέρες. Ακούει να βασανίζονται συναγωνίστριές της. 

Την τρίτη μέρα, με το πιστόλι στον κρόταφό της, ξαναρωτούν και εκείνη ξαναπαντά: «Οχι δεν υπογράφω». 

Σε ένα υπόγειο, χτυπούν όλο το κορμί της, με σιδερένιες βέργες και συρματόσκοινο. Εκείνη άφωνη και αλύγιστη. 

Ο αρχιβασανιστής, της λέει: «Δε ζητούμε υπογραφή. Μόνο να βγεις σαν παιδαγωγός ν' αποκηρύξεις το παιδομάζωμα». - «Δε μιλάω». Την κρεμούν με συρματόσκοινα επί δώδεκα ώρες. - «Δε μιλάω». 

Την ξαναβασανίζουν, ξανά και ξανά και ξανά. 

Δεν τη λύγισαν και έτσι την οδηγούν στο Μακρονήσι. Μακρόνησος - Τρίκερι - Αϊ-Στράτης».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΡΙΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

(Μαρτυρία Μιχάλη Μπούρπουλα)
«Στο έμπα της σκηνής, αντίκρισα πάνω σε ένα ράντζο ένα παλικάρι, φαντάζανε δυο ξυλοπόδαρα. Ήταν ο Γιάννης ο Βόλης, από την Λακωνία. Αλβανομάχος, που με το Εθνογερτήριο σάλπισμα του Ε.Α.Μ. έλαβε από τους πρώτους μέρος στην Εθνική Αντίσταση….
Άρχισαν να τραβούν και τους ανάπηρους. Μερικοί υπέκυψαν στην έντεχνη βία και συμβιβάστηκαν. 

Ακολούθησε μάχη καθώς σε τραβούσαν στα αντίσκηνα της Ιεράς Εξέτασης και οι στιγμές ήταν συγκλονιστικές, καθώς γλιστρούσαν τα δεκανίκια και τα ξυλοπόδαρα και βρισκόσουν να κολυμπάς μεσ’ στη λάσπη, και να σε ανακουφίζει η ανθρώπινη συμπαράσταση από τους συναδέλφους, καθώς έπεφταν πάνω στους κανίβαλους για να σε αποσπάσουν από τα χέρια τους…

Ένας θρήνος είχε πέσει στο βράχο, και τα ουρλιαχτά των τραυματισμένων αγωνιστών έφταναν σπαρακτικά, από τις χαράδρες στα αντίσκηνα του 8ου λόχου… « αίμα να βλέπω, σκοτώστε τους βουλγάρους». Και άλλα παρόμοια σαν αυτά , κι ακόμα χειρότερα, συνθέτουν την ατμόσφαιρα, που περισφίγγει το νου και την καρδιά όλων μας…»

ΑΚΟΥΣΤΕ ένα τραγούδι του Νίκου Μάργαρη για τους εξόριστους, όπως ένοιωσε κι αυτός στο πετσί του τη ''στοργή'' της μαμά-Ελλάς ΕΔΩ

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΕΤΑΡΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΕΣ 

(Μαρτυρία Ναταλίας Αποστολοπούλου.)
«Δεκαπέντε χρονών έφτασε στο στρατόπεδο (στο Τρίκερι) η Βαγγελίτσα … πάνω στους παιδικούς ώμους της κουβάλαγε τη σκληρή εμπειρία της από τα βασανιστήρια της στην Ασφάλεια και τον αγιάτρευτο πόνο για τον εκτελεσμένο αγωνιστή αδερφό της.
Στο Μακρονήσι, την ημέρα του βασανισμού, ένας γεροδεμένος αλφαμίτης την άρπαξε από τις κοτσίδες και την ταρακούναγε:
-Μίλα θα κάνεις δήλωση; Θα αποκηρύξεις;
-Όχι, απάντησε η εξόριστη.
Εκείνος σήκωσε το βούρδουλα και την έδερνε αλύπητα.
-Μίλα θα αποκηρύξεις; ξαναρώτησε.
-Ποιόν ν’ αποκηρύξω, μωρέ, το αίμα του αδερφού μου; Δεν αποκηρύσσω τίποτα! Σκευοφύλακα με λένε…χτυπάτε, φασίστες. Χτυπάτε σκυλιά. Δεν αποκηρύσσω το αίμα του αδερφού μου… Την άλλη μέρα τη μεταφέρανε στο αναρρωτήριο μαζί με τις άλλες σακατεμένες.

 Την Τρίτη ημέρα από τους φριχτούς πόνους και την αϋπνία, η Βαγγελίτσα έχασε τα λογικά της κι έπεσε σε αφασία''.
Στις φωτογραφίες που έστελναν στις οικογένειές του, γελούσαν πάντα, για να μην ανησυχούν οι δικοί τους και για να μην κοπούν από την λογοκρισία».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΕΜΠΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ 

(ποιητική μαρτυρία του Μάνου Κατράκη από τη Μακρόνησο)

«Στ' ακροθαλάσσι του Αϊ - Στράτη

 κρυφά από του Θεού το μάτι

 Ζουν άνθρωποι και ωριμάζουν

 καινούριο κόσμο ετοιμάζουν».

«Κείνο το βράδυ στη χαράδρα... 

Δεν το ξεχνάω φίλε 

Είχανε σπάσει δυο μπαμπού 

στα κόκαλά μου... 

Η ανανδρία θυμάμαι  

τα 'βαλε με τη λεβεντιά  

κείνο το βράδυ  

Μα το νεράκι πού το βρήκες  

σύντροφέ μου;  

Τώρα που πέρασαν οι πόνοι  

σε βλέπω αδύνατο κι ωχρό  

να σεργιανάς  

Κι είπα να σου 'δινα το χέρι 

για να ξοφλήσω τη δροσιά 

κείνης της νύχτας  

Μα το νεράκι πώς το βρήκες  

το νεράκι  

σ' εκείνο τ' άνυδρο το ρέμα»
Αρνούμενος να υπογράψει «δήλωση μετανοίας» εξορίστηκε στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Αη – Στράτη, μέχρι το 1952.
Ψηλός και στητός, γίγαντας παραμυθιού, άντεχε κάτω απ’ τις βροχές και τις κακουχίες, τα βασανιστήρια, το σακί μαζί με τη γάτα μέσ’ στη θάλασσα, και τις προσβλητικές βρισιές του ομαδάρχη, που σκύλιαζε απ’ το κακό του μπροστά στην αφοσίωση και την πίστη στην ιδέα.

 Όλ’ αυτά για μιαν ιδέα! Σ' εκείνο το «σχολείο επανένταξης», 

όταν έβλεπε να δέρνουν κανέναν αδύναμο, τους έλεγε «ρε, δέρνετε το γεροντάκι, ελάτε να δείρετε εμένα». Τ΄ακούς ρε Σκαλούμπακα;;;;;
Στην εξορία ζούσε σε σκηνές που τις έπαιρνε κάθε τόσο ο δυνατός αέρας του νησιού. Κουβαλούσε άσκοπα πέτρες απ’ τη μια άκρη της πλαγιάς στην άλλη. Μετά έπρεπε να τις φέρει πάλι πίσω. Ώρες αυτή η δουλειά. 

Και τα μεγάφωνα είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο να τσιρίζουν το ίδιο τραγούδι: «Ως και γράμματα μου στείλανε ανώνυμα, από δω και πέρα κάτσε φρόνιμα».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΚΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

Πριν τη μαρτυρία του εξόριστου Λεωνίδα Μεντάκη, διαβάστε:
Το "ΜΕΝΟΥ ΕΞΟΡΙΑΣ» και την ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ του βιβλιοπωλείου "Free Thinking Zone», για κάποιο βιβλίο, κάποιου Δημήτρη Φύσσα. Η παρουσίαση έγινε στην Μακρόνησο και οι συμμετέχοντες είχαν την ''ευκαιρία», μεταξύ άλλων, να δοκιμάσουν ... γκουρμέ ''Μενού Εξόριστου», δηλαδή το φαγητό που υποτίθεται ότι έτρωγαν οι κρατούμενοι.
To Free Thinking Zone "ανακάλυψε» ότι οι εξόριστοι έτρωγαν δύο φορές την εβδομάδα κρέας, άλλες δύο ψάρι, το πρωί και το βράδυ μαρμελάδα και φρούτα, ενώ το μενού περιελάμβανε και διαφορετικές τροφές που εναλλάσσονταν στο μενού ανάλογα με τη μέρα.
Ο 90χρονος Λεωνίδας Μεντάκης από τον Κουρνά Αποκορώνου, ένας από τους επιζώντες του στρατοπέδου, έλεγε στα Χανιώτικα Νέα:
«Έβαζαν σε ένα καζάνι 3 – 4 φασόλες, ένα φυλλαράκι φρύο, το έβραζαν και μας έδιναν το ζουμί. Αυτό ήταν το κυρίως φαγητό μας. Είχαμε σοβαρό πρόβλημα με το πόσιμο νερό. Ένα παγουράκι είχε ο καθένας μας. Το νερό το έφερναν με υδροφόρα από το Λαύριο, αλλά τις περισσότερες φορές δεν πινόταν γι’ αυτό και περάσαμε πολλές δίψες, όταν δε είχε θαλασσοταραχή και έκανε ημέρες να έρθει το πλοίο τροφοδοσίας, δεν τρώγαμε και τίποτα. Ήταν και μέρες που το φαγητό ήταν αλμυρό, ενώ δεν μας έδιναν νερό. Δεν ξέρω αν το έκαναν επίτηδες, αλλά γινόταν. Όσο για τους αλφαμίτες, τους αξιωματικούς, αυτοί έτρωγαν πλουσιοπάροχα».

Για κάποιους η Μακρόνησος είναι θλίψη, συγκίνηση, περηφάνια. Για κάποιους άλλους είναι ένα νησί δίπλα στο Λαύριο.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΒΔΟΜΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

(ποιητική μαρτυρία του Γιάννη Ρίτσου από τα «Μακρονησιώτικα»)
«Ήρθαν οι αρρώστιες, οι διάροιες, ο τέτανος
κουβαλάμε τους αρρώστους με τα φορεία στ’ αποχωρητήρια
κουβαλάμε τους πεθαμένους πάνου στην τάβλα ως την ακρογιαλιά
από κει μόλις βραδυάζει τους φορτώνουν στα καΐκια για το Λαύριο
οι εξόριστοι βγάζουν τα σκουφιά τους, σφίγγουν τα δόντια και
κοιτάζουν πέρα τη θάλασσα
δε μιλάνε, κοιτάζουν μακριά, πίσω απ’ το Σούνιο
ώσπου βραδυάζει κι ο άνεμος βολοδέρνει σε μια κουβέρτα πεθαμένου
ετούτος ο ατέλειωτος άνεμος που αντιχτυπιέται στη μουγκαμάρα της πέτρας
που αναστατώνει τ’ αγκάθια και τα χαρτιά του αποχωρητηρίου
παίρνει από πίσω τα καράβια, γιομίζει τις τσέπες με σπασμένα τοπεία
χωρίζει το πετσί απ’ το κόκαλο – ο μεγάλος άνεμος
που λύνει τους κόμπους των άστρων και δένει τις καρδιές μας
Ένα κρεβάτι, δυο κρεβάτια – πόσα κρεβάτια μείναν άδεια
και τα κουταλοπήρουνα των σκοτωμένων μαζεμένα στη γωνιά
σα μια φούχτα αστέρια δίχως όνομα
και το βλογιοκομμένο φεγγάρι φωνάζοντας ολονυχτίς τον τρόμο
του στη θάλασσα
όπως ανοιγοκλείνει στο σκοτάδι ένα παλιό πορτόφυλλο
κι οι μπόγοι της νύχτας δίπλα στα μαγειρεία
κι η λύπη στριμωγμένη πλάι στο φόβο
έξω απ’ την καρδιά μας.
Ύστερα πέφτει ο άνεμος
κι ακούμε που κατρακυλάνε πέτρες απ’ το βουνό
ακούμε τ’ άρβυλα των πεθαμένων
και πάρα πέρα τ’ άρβυλα της λευτεριάς
καθώς ανηφορίζει από τον κάτου κόσμο».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΟΓΔΟΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

Παναγιώτης Ελής. 

Έπεσε μαχόμενος, αλύγιστος, χιλιοβασανισμένος, αγωνιστής της ελευθερίας. Ο «Βούλγαρος» που δεν υπόγραψε.


Από τους πρώτους νεκρούς της χούντας
(μαρτυρία παλιών συναδέλφων του στο «σύρμα»)
Ο Ελής οδηγήθηκε στο ΒΕΤΟ (Δεύτερο Ειδικό Τάγμα Οπλιτών), τάγμα με 38.000 περίπου έγκλειστους στρατιώτες, που ως χτες πολεμούσαν τους ξένους εισβολείς στο βουνό και στην πόλη και αντιμετώπισε πλάι τους με καρτερία, τους βασανιστές που φορούσαν τη στολή του Έλληνα στρατιώτη. 

Αυτοί οι «Ελληνες» συναγωνίστηκαν σε θηριωδία τα γερμανικά SS, μόλις δυο χρόνια μετά τη φυγή των μεραρχιών τους, από το ελληνικό έδαφος.
«Υπόγραψε Βούλγαρε!», ωρύονταν οι ροπαλοφόροι πάνω στα αιμόφυρτα, ποδοπατημένα και ετοιμοθάνατα κορμιά, τα κορμιά αυτά, που αντιστάθηκαν στους Γερμανούς και Ιταλούς.
Και ύστερα στο περιβόητο «Σύρμα», στην «Απομόνωση», πλάι στη χαράδρα, πίσω από τον πανύψηλο τοίχο, στο κάτεργο των κατέργων, στην κόλαση της κολάσεως, στο μαρτύριο των μαρτυρίων, όπου μεταφέρονταν όσοι δεν υπέκυπταν στον ανήκουστο παιδεμό και δεν υπέγραφαν «Δήλωση μετανοίας». 

Εκεί βασανίζεται ο Παναγιώτης Ελής, μαζί με τους λίγους συναγωνιστές του, νύχτα - μέρα, από πολυάριθμους αποκτηνωμένους αλφαμίτες...
Ο Ελής θα επιβιώσει από το νέο κύκλο βασανιστηρίων, σε 24ωρη βάση μήνες και χρόνια, χάρη στο ψυχικό σθένος του και τη σωματική του αντοχή. 

Μερικοί από τους συναγωνιστές του στο "Σύρμα», θα επιβιώσουν, με το μέτωπο ψηλά κι αυτοί, αλλά σακατεμένοι δια βίου.
Και ήρθε το καινούριο πραξικόπημα της προδοτικής και ξενόδουλης κλίκας, στρατιωτικής και πολιτικής, του 1967. 

Ο Ελής συλλαμβάνεται και εκτελείται από ανθυπίλαρχο! Είναι από τα πρώτα θύματα της δικτατορίας.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΝΑΤΗ~Έφυγαν από τις εξορίες ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

(μαρτυρία της ... Γενικής Ασφάλειας: «Αυτοκτόνησε»)

Μήτσος Παπαρήγας. Γενικός γραμματέας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.

 Τον συνέλαβαν, τον ανέκριναν αλλά αυτός τσιμουδιά. Τον βασάνισαν και τον πέταξαν από τον τελευταίο όροφο της Ασφάλειας (μία εκδοχή) ή, (δεύτερη εκδοχή), δολοφονήθηκε στα υπόγεια της ασφάλειας και στη συνέχεια, δημοσίως, ισχυρίστηκαν ότι ο «άθλιος κομμουνιστοσυμμορίτης» «αυτοκτόνησε» στο κελί του, χρησιμοποιώντας τη ζώνη της πιτζάμας του. 

Οι διώξεις εναντίον του αρχίζουν από το 1923, όταν ήταν Γραμματέας του Συνδέσμου Παλαιών Πολεμιστών του Βόλου. 

Δυο χρόνια φυλακή για προκήρυξη κατά του Πάγκαλου, έξη μήνες εξορία στην Αμοργό και δύο χιλιάδες δραχμές πρόστιμο.  

Το 1930 δυόμισι μήνες φυλακή στο Ιτζεδίν. Μόλις αποφυλακίζεται ξαναπιάνεται και καταδικάζεται σε τριάμισι χρόνια φυλακή και δυο χρόνια εξορία. Κατορθώνει όμως το 1931 να δραπετεύσει από τις φυλακές Συγγρού, κρύβεται για ένα διάστημα στην Αθήνα κι ύστερα φεύγει στο εξωτερικό, όπου του δίνεται η ευκαιρία να εξοπλιστεί θεωρητικά. Επιστρέφει στην Ελλάδα και πάλι στην παράνομη δουλειά ως το 1936, όπου τον πιάνουν στην Πάτρα. 

Οχτώ χρόνια δέσμιος της μεταξικής δικτατορίας και των χιτλερικών καταχτητών. Απομόνωση της Κέρκυρας, Κίμωλος, Ακροναυπλία, Χαϊδάρι. Δραπετεύει από το Χαϊδάρι το 1944, δουλεύει παράνομα στην Αθήνα.

Το 1946, οι εργάτες του Βόλου τον εξέλεξαν αντιπρόσωπό τους στο 8ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ και το Συνέδριο τον εξέλεξε Γενικό Γραμματέα της ΓΣΕΕ. 

Το 1947 η ασφάλεια, με υπόδειξη των αμερικανών, συνέλαβε την εκλεγμένη διοίκηση της ΓΣΕΕ, μαζί και τον Παπαρήγα, ο οποίος στάλθηκε εξορία στην Ικαρία. 

 Κατορθώνει όμως και πάλι να δραπετεύσει από την εξορία, γυρίζει στην Αθήνα και αρχίζει να δουλεύει μέσα στις σκληρές συνθήκες της παρανομίας της εποχής του εμφυλίου πολέμου. Εκεί τον πιάσανε για τελευταία φορά. 

Τον έσυραν στ΄ άντρα της βίας, τον βασάνισαν σκληρά και τελικά τον δολοφόνησαν, σκηνοθετώντας δήθεν «αυτοκτονία» του μέσα στο κελί της απομόνωσής του.

Πλήρες βιογραφικό ΕΔΩ

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΔΕΚΑΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΕΣ

Ο τίτλος της ανάρτησης λειτούργησε, ίσως, αποτρεπτικά, από την εύλογη σκέψη, πως πρόκειται για τις γιαγιάδες ή μανάδες μας σε κάποιο ορεινό χωριό. 

Όχι, είναι εξόριστες και εξόριστοι δεν ήταν μόνο οι «κομμουνιστοσυμμορίτες» και οι «εαμοβούλγαροι» αλλά και ηλικιωμένες γυναίκες, «προληπτικώς εκτοπισμένες», όπως αυτές οι γυναίκες, στον Άη Στράτη. 

Πρόκειται για συγγενείς πολιτών, για τους οποίους υπήρχαν αποδείξεις ή ... υπόνοιες συμμετοχής στις δραστηριότητες του ΚΚΕ ή του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Οι προληπτικές εκτοπίσεις είχαν στόχο να εμποδίσουν τον ανεφοδιασμό του Δημοκρατικού Στρατού και να αναγκάσουν τους μαχητές του να παραδοθούν και να υπογράψουν «δήλωση». Και όμως δεν υπόγραψαν, ενώ, έμαθαν ανάγνωση και γραφή παρακολουθώντας τους κύκλους αυτομόρφωσης που λειτουργούσαν στις φυλακές και στα στρατόπεδα (στοιχεία από τη σελίδα του Ν.Σαραντάκου).


(Μαρτυρία της Κατερίνας Χαριάτη Σισμάνη)
«Στη Μακρόνησο, τρεις μέρες, μας άφηκαν ήσυχες με φοβέρα και περισυλλογή και την άλλη, στις 30 του Γενάρη 1950, μας ξύπνησαν από τις τέσσερες την νύχτα. Ήταν η μέρα της δοκιμασίας.
Χίλιες γυναίκες είχαμε φύγει από το Τρίκερι. 

Το πρωί οι οκτακόσιες, στάθηκαν στη γραμμή, χωρίς δήλωση. 

Παρ’ όλο τα βάναυσο ξύλο που δοκιμάσαμε, τα ουρλιαχτά και τις φοβέρες.
Τα καθημερινά καψόνια, αντικαταστήσανε τα μαρτύρια της ημέρας εκείνης, που μας άφησε κάμποσες πληγωμένες και κάποιες που τρελάθηκαν και φώναζαν όλη τη νύχτα.
Εγώ, την πλήρωσα μόνο με έξη βουρδουλιές και με ένα διηθητικό ίκτερο που βάσταξε τέσσερις μήνες. Ευτυχώς δεν πέθανα.
Όμως στη Μακρόνησο, δεν μας θέλανε τις γυναίκες, τους χαλάγαμε την πειθαρχία. Γίνανε και πολλά διαβήματα απ’ έξω. Ήρθε και επιτροπή του Ερυθρού, ήρθανε και εφημερίδες από την Γαλλία. 

Άλλο επεισόδιο, όταν μας κρύβανε και δείχνανε μόνο όσα θέλανε. Και τότε έγινε το ηρωικό ντου, που η Νίτσα προχώρησε, παρά τις απειλές και τους μίλησε Γαλλικά και κάνοντάς τους υπεύθυνους για τον κίνδυνο της ζωής της, τους πληροφόρησε για τις χαράδρες και την αληθινή κατάσταση.
Με αυτά και με αυτά, μας ξαναπήγανε τελικά σ’ έξη μήνες στο Τρίκερι».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΝΔΕΚΑΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

(Μαρτυρία Νίκου Μάργαρη)
ΟΙ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΗ ΣΦΑ
Από την Μακρόνησο πέρασε και η εφηβεία για αναμόρφωση.
Οι ανήλικοι κατάδικοι που βρίσκονταν κατεσπαρμένοι μέχρι την Άνοιξη του 1949 στην Κηφισιά και στα νησιά Τρίκερι και Γιούρα μεταφέρθηκαν σε μικρές αποστολές και συγκεντρώθηκαν στη ΣΦΑ.
Το νέο στρατόπεδο ανηλίκων που εγκαταστάθηκε στη ΣΦΑ περιλάβαινε ηλικίες από 14 μέχρι 17 ετών και οι κατηγορίες των κρατουμένων ήσαν δύο: ποινικοί κατάδικοι και πολιτικοί κρατούμενοι από ένα – δύο χρόνια έως ισόβια. Σύμφωνα με την εφημερίδα ΜΑΧΗ την Πρωτομαγιά του 1949, έφτασε η πρώτη αποστολή ανηλίκων από το Τρίκερι. Ήσαν περίπου 50. 

Τους οδήγησαν μπροστά στο διοικητήριο και τους μίλησαν κατά το γνωστό τρόπο για να ζητήσουν δηλώσεις [τις γνωστές δηλώσεις μετανοίας, «αποκηρύσσω μετά βδελυγμίας το ΚΚΕ και τας παραφυάδας αυτού»].
Η απάντηση ήταν αρνητική και τότε όλοι οι γνωστοί βασανιστές, ρίχτηκαν στ’ ανήλικα παιδιά και τα σάπισαν στο ξύλο. 

Και επειδή δεν είδαν ύστερα από το άγριο ομαδικό ξυλοκόπημα καμιά υποχώρηση από μέρους των παιδιών τα ρίξανε στη θάλασσα, τα σακάτεψαν κυριολεκτικά και τα βασάνιζαν απάνθρωπα μέχρι αργά το βράδυ…
Ύστερα από λίγες μέρες έφτασε δεύτερη αποστολή από τις φυλακές ανηλίκων Κηφισιάς...από τις 26 Μαΐου έως τις 8 Ιουνίου 1949 μεταφέρθηκαν από τα Γιούρα 305 καταδικασμένοι ανήλικοι...

Από τα βασανιστήρια ο Χαρ. Αλεξανδρόπουλος έμεινε αναίσθητος ο Κώστας Κανάκης έχασε το μάτι του , ο Γιάννης Μυλωνάς έχασε την ακοή του ο Θαν. Τσουκνίδας αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει καταπίνοντας την ουρά του κουταλιού του. 

Στις 18 Αυγούστου 1949, 32 ανήλικοι κρατούμενοι κάτω από το αφόρητο καθεστώς βίας αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν, καταπίνοντας ουρές κουταλιών και άλλα μικροαντικείμενα… Το Δεκέμβριο του 1949 όλο το νησί συγκλονιζόταν από τα βογκητά και τους θρήνους των απομονωμένων στα σύρματα και στα τρελάδικα.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΔΩΔΕΚΑΤΗ~Έφυγαν από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ

Ο Δημήτρης Τατάκης έφτασε στη Μακρόνησο το Νοέμβρη του 1948. 

Με το που πάτησε το πόδι του στη ΣΦΑ, δέχτηκε τον πρώτο συνήθη κύκλο βασανιστηρίων υποδοχής των νέων κρατουμένων. 

Ρίχτηκε στον κλωβό της απομόνωσης και μαζί με τους υπόλοιπους «αδήλωτους» συγκρατούμενούς του, πέρασε μια σειρά βασανιστηρίων, δίχως όμως να υποκύψει στη βία και στον εκβιασμό της δήλωσης.
Όταν οι ανακριτές – βασανιστές του αντιλήφθηκαν ότι επρόκειτο για «αμετανόητο» κομμουνιστή και ότι δεν επρόκειτο να λυγίσει, του επιφύλαξαν ένα ιδιαίτερο μαρτύριο, σχεδιασμένο να τον εξοντώσει, είτε ψυχικά είτε σωματικά: Την ορθοστασία μέχρι θανάτου! 

Επρόκειτο για ένα ιδιότυπο και ταυτόχρονα διεστραμμένο απάνθρωπο βασανιστήριο: Ο κρατούμενος ριχνόταν αρχικά στη θάλασσα φορτωμένος με όλα τα πράγματα ως το λαιμό. Κατόπιν, και αφού μουσκευόταν μέχρι το μεδούλι, στηνόταν όρθιος, ακίνητος και αμίλητος, με δύο φρουρούς να τον επιτηρούν μέρα-νύχτα, μην επιτρέποντάς του να καθίσει ούτε στιγμή ή να μιλήσει με κανέναν. Μόνο κατά τη διάρκεια του φαγητού του επιτρεπόταν να καθίσει, και αυτό μόλις 5 λεπτά, αυστηρά, με το ρολόι.

Το όλο μαρτύριο λάμβανε χώρα πάνω σε έναν βράχο, στην παραλιακή ακτή της ΣΦΑ, μπροστά στις σκηνές των χιλιάδων κρατουμένων της Μακρονήσου. 

Και αυτό, γιατί το «σπάσιμο» του αγωνιστή έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε κοινή θέα, «προς γνώσιν και συμμόρφωσιν» όλων. 

Κάθε ατομικό «σπάσιμο» στόχευε στο να αποτελέσει χτύπημα, να προκαλέσει ρήγμα στην αγωνιστική διάθεση και ηθικό του συνόλου.

Ο χρόνος περνούσε, αλλά ο Τατάκης δε λύγιζε. Οι κρατούμενοι αντλούσαν κουράγιο και οι βασανιστές της Μακρονήσου έχαναν την υπομονή τους. Και οι μέρες έρχονταν και παρέρχονταν η μία μετά την άλλη, οι πόνοι γίνονταν αβάσταχτοι, οι παραισθήσεις μόνιμος σύντροφος. 

Η ψυχή πάλευε με το σώμα, τους πόνους και την κόπωση του μαρτυρίου. 30ή, 31η, 32η, 33η μέρα. Η επίσημη γνώμη των γιατρών της ΣΦΑ ήταν πως κανείς δεν μπορούσε να υπερβεί εκ φύσεως τις 12-15 μέρες ενός τέτοιου μαρτυρίου. 

Και όμως, ο Τατάκης έμεινε όρθιος 33 ολόκληρες μέρες και νύχτες.

 Δεν έσπασε. Δεν υπέγραψε. Ο νέος Προμηθέας, τελικά, δολοφονήθηκε.

Μια ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ

ΠΑΝ.ΣΚΑΛΟΥΜΠΑΚΑΣ~Έφυγε από τη Μακρόνησο ως ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΣ

Σκαλούμπακας: Ενορχηστρωτής των πιο φρικτών βασανιστηρίων της Μακρονήσου. Διέταζε πολλές φορές
ατομικά βασανιστήρια για όσους προσωπικά ο ίδιος δεν συμπαθούσε. Επέβλεπε συχνά τα μαρτύρια λέγοντας "δεν βλέπω αίμα, δεν βλέπω αίμα". Για τις υπηρεσίες του έγινε στρατηγός. Μέχρι που έφυγε για την κόλαση, δήλωνε αμετανόητος.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ του Μίμη Βρονταμίτη, καπετάνιου του καϊκιού:
“Εζησα όλα τα δραματικά γεγονότα της Μακρονήσου το 1948. 

Ο στρατός μας με είχε επιταγμένο με το καΐκι μου «Αγιος Νικόλαος», επί μισθώ, οκτώ χιλιάδες δραχμές το μήνα. 

Κουβαλούσα από το Λαύριο πέρα στη Μακρόνησο φαντάρους, πολιτικούς υπόδικους, νερό σε βαρέλια και άλλα.
Στο φοβερό τουφεκίδι του Μάρτη 1948 ο Σκαλούμπακας μου κόλλησε το πιστόλι στο κεφάλι και με απειλές με διέταξε να κουβαλάω σκοτωμένους φαντάρους πέρα μακριά στον Κάβο Ντόρο, στο ξερόνησο Σαν Τζιόρτζιο. 

Στο Γ' Τάγμα φόρτωνα τους νεκρούς φαντάρους, που τους εξέταζε ο γιατρός Μαλάμης, κι έγραφε στο πιστοποιητικό θανάτου, τη λέξη «νεκρός». Ητανε δίπλα στο γιατρό Μαλάμη κι άλλοι δύο γιατροί.
Τους σκοτωμένους φαντάρους τους τακτοποιούσανε στριμωχτά στο αμπάρι οι Αλφαμίτες, Χούμης και Δήμητρας, Λαγός. Σ' ένα μόνο δρομολόγιο φορτώσαμε 185 νεκρούς φαντάρους.
Λέω στον Σκαλούμπακα: «Το καΐκι δε σηκώνει τόσο πράμα, είναι πολύ το πράμα, θα μπατάρει το καΐκι». Αυτός κουβέντα δεν έπαιρνε, με το πιστόλι με διέταξε. Τι να 'κανα; Το πιστόλι σε παγώνει...

Ανοιγόμασταν τη νύχτα στον Κάβο Ντόρο. Εκεί στο Σαν Τζιόρτζιο περίμενε καράβι πολεμικό. Οι ναύτες παίρνανε τους σκοτωμένους φαντάρους και τους χώνανε μέσα σε συρμάτινα δίχτυα με βαρίδια και τους φουντάρανε στο βυθό της θάλασσας. Αυτό ξανάγινε.

Οι νεκροί όλοι - όλοι ήταν 350 κοντά, τους μέτραγα έναν - έναν και ήταν 350 φαντάροι νεκροί. Αυτή ήταν η πιο τραγική περιπέτεια που έζησα στη ζωή μου”.

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΟΥΛΙΑΤΗ

Τα αντικομμουνιστικά έπη του Τζέιμς Πάρις

Από τα τανκς στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του ως την ντεμέκ “συμφιλιωτική” εμφυλιοπολεμική ταινία “Δώστε τα χέρια” .

Κατιούσα
 

Αν η χούντα είχε κινηματογραφικό άλτερ έγκο, αυτό δεν ήταν σίγουρα άλλο από τον Ελληνοαμερικανό παραγωγό Τζέιμς Πάρις, που έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα το 1982. Τα εθνικοπατριωτικά έπη που τον καθιέρωσαν, εξακολουθούν να κοσμούν τη μικρή οθόνη κατά τις εθνικές επετείους, ενώ τα τελευταία χρόνια αναβιώνει, κυρίως στο Κανάλι Ε,  τουλάχιστον το ένα από τα δύο αμιγώς αντικομμουνιστικά του πονήματα, το “Στα Σύνορα της προδοσίας”, που αξίζει να δει κάθε φίλος του καλτ έστω και για μία φορά στη ζωή του.

Ο Δημήτρης Παρασχάκης γεννήθηκε το 1921 στη Μυτιλήνη, κι αργότερα έκανε σπουδές πάνω στο γεωργικό τομέα στη Θεσσαλονίκη και τη Βηρυττό. 
Μετανάστευσε στην Αμερική το 1948, σπουδάζοντας στην κινηματογραφική σχολή της 20th Century Fox. Ακολούθησε καριέρα στο τμήμα διαφήμισης της United Artists κι ως βοηθός παραγωγής στην 20th Century Fox. Ακολουθώντας τη λογική “καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στη Ρώμη”, ο Τζέιμς Πάρις, όπως λεγόταν πια ο πολιτογραφημένος Αμερικανός, επέστρεψε στην Ελλάδα όπου ασχολήθηκε με την παραγωγή ταινιών, συνολικά 54 στον αριθμό.

Τζέιμς Πάρις

Οι πρώτες του ταινίες ήταν μελοδράματα και κωμωδίες του συρμού, ξεχασμένα εν πολλοίς σήμερα. Η στροφή του στο πατριωτικό ρεπερτόριο έρχεται λίγο πριν τη χούντα, με την ταινία “Ξεχασμένοι ήρωες”, όπου ο Γιάννης Βόγλης ως αξιωματικός του στρατού μεταμφιέζεται σε μοναχό με στόχο τη διενέργεια σαμποτάζ και παράλληλα γοητεύει μια πράκτορα των Γερμανών που περνάει με το μέρος του. Το μόνο αξιομνημόνευτο στην ταινία είναι η θεαματική διαφημιστική εκστρατεία του Πάρις στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1966, όταν έβγαλε τανκς στους δρόμους της πόλης να διαφημίζουν την ταινία, ενώ στρατιωτικό άγημα απέδιδε τιμές στην είσοδο. Το εντυπωσιακό εδώ δεν είναι μόνο η προνομιακή σχέση του παραγωγού με το στρατό και το κράτος ήδη πριν από τη δικτατορία, αλλά κυρίως το γεγονός πως η από κάθε άποψη μετριότατη ταινία απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας από μια κριτική επιτροπή που περιλάμβανε μεταξύ άλλων το Μάνο Χατζιδάκι, το Γιάννη Τσαρούχη και την Έλλη Λαμπέτη.

Η χρυσή εποχή του Τζέιμς Πάρις έρχεται φυσικά επί εθνοσωτηρίου, όταν ο ίδιος γίνεται εθνικός μας παραγωγός και οι κάνουλες των κρατικών ταμείων έρρεαν ακόμα πιο άφθονες για τη στήριξη των γυρισμάτων. Γνωστότερες σήμερα είναι οι ταινίες “Όχι” με τον Κώστα Πρέκα (“Ελάτε να τα πάρετε“) και φυσικά ο “Παπαφλέσας” με το Δημήτρη Παπαμιχαήλ (“Μην τους φοβάστε, νικάμε“), μια ταινία που υπηρετούσε άριστα τις φαντασιώσεις σύνδεσης της χούντας των συνταγματαρών με τους επαναστάτες του ’21.

Εκείνες όμως που πραγματικά ξεχωρίζουν είναι οι δυο κινηματογραφικές καταγγελίες-κόλαφοι του συμμοριτισμού, τα “Σύνορα της προδοσίας” και το “Δώστε τα χέρια”. Το πρώτο μάλιστα, πάντα με τον Κώστα Πρέκα στον πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι απλά σάρωσε τα βραβεία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1968 (όπου ο Πάρις συνέχισε τα κατορθώματά του, θεσπίζοντας βραβείο για όποια στάρλετ γδυνόταν την ώρα της απονομής), αλλά και τα ταμεία, καθώς ήταν η μόνη ταινία που κονταροχτυπήθηκε στα ίσα με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, για να έρθει τελικά δεύτερη με 711.000 εισιτήρια πίσω από “Την Αρχόντισσα και τον Αλήτη”. Αλητεία…

Στο εν λόγω αριστούργημα η χούντα παραχώρησε το κτίριο της Βουλής για τα γυρίσματα της ταινίας, κι εκεί γυρίστηκαν σκηνές όπως η δίκη του Πρέκα, και πιθανότατα και κάποιες από όσες υποτίθεται πως διαδραματίζονταν στο Κρεμλίνο. Η υπόθεση τσακίζει κόκκαλα, καθώς ο Πρέκας, Γιώργος Δημήτριεβιτς, καγκεμπίτης με σέρβικο επίθετο, φτάνει στην Ελλάδα ντυμένος γυναίκα (γιατί τέτχοιοι είναι οι κομμουνιστές), με στόχο έναν Βρετανό αξιωματικό που διαθέτει πληροφορίες για τις αντιπυραυλικές εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα. Σύνδεσμός του είναι ο Στέφανος Στρατηγός, στο ρόλο του μοχθηρού ινστρούχτορα.

Ο Πρέκας καγκεμπίτης

Μαζί προκαλούν αυτοκινητιστικό δυστύχημα για να παγιδεύσουν το Χάρλοου, ο οποίος με τη σειρά του χτυπά το αυτοκίνητο της Βέρας Κρούσκα, στο ρόλο καμπαρετζούς που εκβιάζουν οι κομμουνιστές και συμμετέχει στη σκευωρία. Σκοπός της είναι να μάθει την τύχη του πατέρα της που είναι φυλακισμένος σε γκούλαγκ (τα οποία είχαν κλείσει προ πολλού το 1968, αλλά ποτέ δεν αφήνουμε τις λεπτομέρειες να χαλάσουν μια όμορφη ιστορία). Στην πραγματικότητα βέβαια ο πατέρας έχει ήδη πεθάνει, αλλά αυτό η δυστυχής κοπέλα θα το μάθει μόνο προς το τέλος της ταινίας. Μεγαλύτερες αποκαλύψεις περιμένουν όμως τον πράκτορά μας, ο οποίος ως Γιώργος Δάρρας πλέον θα συνδεθεί με τη νεαρή δασκάλα Καίτη Παπανίκα, που κατά σύμπτωση τυγχάνει αδερφή ταγματάρχη της ελληνικής αντικατασκοπίας, που υποδύεται ο Ανδρέας Μπάρκουλης (για να δείτε πόσο σταρ ήταν ο Πρέκας, περιόριζε το Μπάρκουλη σε β’ ρόλο). Ο αδερφός τελικά συλλαμβάνει τον καγκεμπίτη, στη δίκη όμως μαθαίνουμε ότι ο Δημήτριεβιτς δεν ήταν παρά ένα ακόμα θύμα της κομμουνιστικής θηριωδίας του παιδομαζώματος. Ο ήρωάς μας βλέπει το φως το αληθινό, μιλάει μέσα του η αθάνατη ελληνική ψυχή κι η ταινία κλείνει με τους πρωταγωνιστές να αγκαλιάζονται και μια πανέμορφη στρατιωτική παρέλαση στην πλατεία συντάγματος, για όσους δεν είχαν σακουλευτεί τα υψηλά νοήματα από νωρίτερα.

Όσο υπέροχη κι αν ήταν βέβαια η προηγούμενη ταινία, δε μπορεί ν’αγγίξει τα ύψη της λιγότερο πετυχημένης εμπορικά, μα τουλάχιστον εξίσου άρτιας καλλιτεχνικά “Δώστε τα χέρια”, αυτή τη φορά με τον Χρήστο Πολίτη (κατά κόσμο Γιάγκο Δράκο)  στον πρωταγωνιστικό ρόλο, μαζί με τη Βέρα Κρούσκα και το Χρήστο Νέγκα. Δυο νέοι, ο Γιώργος κι ο Ανδρέας πολεμούν στην κατοχή κατά του κατακτητή, ο ένας ως αξιωματικός του στρατού κι ο άλλος ως αντάρτης, μαζί με την αδελφή του φίλου του Φιλιώ με την οποία διατηρεί δεσμό. Η κοπέλα εκτελείται από τους Γερμανούς, με προδοσία ενός κομμουνιστή (φυσικά), όπως μαθαίνουμε αργότερα. Στη διάρκεια του εμφυλίου οι δυο παλιοί φίλοι πολεμούν από διαφορετικά μετερίζια, ο ένας στο ΔΣΕ, που κάτα την ταινία δεν διαφέρει και πολύ από τους ναζί στη συμπεριφορά, κι ο άλλος στον Εθνικό Στρατό, όπου βασιλεύει ο ιπποτισμός και η επιείκια στον αντίπαλο. Θεϊκή η σκηνή, όπου αξιωματικός πετά χειροβομβίδα αναφωνώντας “Πάρε κουφέτα Στάλιν!”.

Όπως τα φέρνει η ζωή και το ευρηματικό σενάριο, Γιώργος και Ανδρέας καταδιώκουν ο ένας τον άλλον, μέχρι που τελικά ο πρώτος παραδίδεται στο φίλο του και οδηγείται στο στρατοδικείο, όπου ο μειλίχιος βασιλικός επίτροπος και οι υπόλοιποι στρατοδίκες πείθουν τον αντάρτη να δει την πλάνη του και να μετανοήσει. Σε ένα κρεσέντο μεταμέλειας αλλά και οργής για τους συμμορίτες που τον παρέσυραν, κατηγορεί τις δύσκολες κοινωνικές συνθήκες για την εμπλοκή του μαζί τους, αλλά και τους “λογάδες της δεκάρας” και τους “πολιτικάντηδες”, οι οποίοι ευτυχώς την εποχή των γυρισμάτων έχουν ήδη αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από τον ρωμαλέο στρατό που ήρθε να ενώσει τους Έλληνες, μακριά από κόμματα και χρώματα. Δυστυχώς ορισμένοι φανατικοί δε θέλουν να βάλουν μυαλό, κι έτσι ένας φανατικός καμουφλαρισμένος πρώην σύντροφος του κατηγορούμενου τον δολοφονεί μέσα στην αίθουσα, για να μην εφησυχάσει κανείς και θεωρήσει ότι υπάρχει άλλη λύση πέρα από τους καραβανάδες για να αντιμετωπίσει την κόκκινη απειλή που παρεισφρύει ακόμα και στην καρδιά του αντιπάλου.Στα παράπλευρα μπόνους της ταινίας η απόλυτα ταιριαστή μουσική επένδυση του Γιώργου Κατσαρού, του οποίου η χρυσή εποχή ως γνωστόν συνέπεσε με εκείνη της επταετίας και βλέποντας το έργο αναρωτιόμαστε γιατί.



Το τέλος του λεγόμενου “παλιού ελληνικού κινηματογράφου” και η πτώση της χούντας έφερε και την αντίστοιχη παρακμή του “ανθρώπου που εισήγαγε τον όρο υπερπαραγωγή στην Ελλάδα”, όπως θα διαβάσει κανείς πολλάκις στο διαδίκτυο, κι ο Τζέιμς Πάρις γύρισε ελάχιστες ταινίες στη μεταπολίτευση, με τελευταία την “Ώρα του Λύκου” το 1979. Έφυγε ξεχασμένος μάλλον εν μέσω πασοκικής αλλαγής το 1982, το έργο του ωστόσο θα μείνει να μας συντροφεύει για καιρό, για να μας θυμίζει τι ακριβώς συνέβαινε όταν οι νικητές του εμφυλίου είχαν την ιδεολογική ηγεμονία όπως εκείνοι την εννοούν, τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη.

Δύσκολες Νύχτες

http://www.katiousa.gr

Η πολιτική - μορφωτική δουλειά του ΚΚΕ στην εργατική τάξη του Βόλου

Αποσπάσματα από την ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα σε εκδήλωση για τα 100χρονα του Κόμματος

Στο κατάμεστο αμφιθέατρο «Κορδάτος» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκε, την Κυριακή 20 Μάη, η εκδήλωση της ΤΕ Μαγνησίας του ΚΚΕ με θέμα: «Η επίδραση των σοσιαλιστικών ιδεών και του ΚΚΕ στο μορφωτικό ρεύμα στο εργατικό κίνημα του Βόλου - πρώτες δεκαετίες». Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο των 100 εκδηλώσεων σε 100 πόλεις προς τιμήν του ενός αιώνα ηρωικής ζωής και δράσης του Κόμματος.
Στη συγκέντρωση, για το θέμα μίλησε η Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, παραθέτοντας πλούσιο υλικό από τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος του Βόλου, ενώ ακολούθησε μουσικό αφιέρωμα σε κομμουνιστές λογοτέχνες.
Ακολουθούν εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία της Αλ. Παπαρήγα.

***

Το εργατικό κίνημα του Βόλου, όπως και αλλού, εμφανίστηκε πριν ακόμα ιδρυθεί το ΚΚΕ, καθώς η περιοχή είχε εξελιχθεί από τον προηγούμενο αιώνα σε σοβαρό βιομηχανικό και διαμετακομιστικό εμπορικό κέντρο, άρα είχε ήδη επέλθει μια ορισμένη συγκέντρωση της εργατικής τάξης. Οι σοσιαλιστικές ιδέες ξεπήδησαν αρχικά στο Βόλο μέσα από τις νέες βιομηχανίες καπνού που μετέφεραν ειδικευμένους εργάτες από τα εργοστάσια της Αλεξάνδρειας και του Βερολίνου, οι οποίοι είχαν ήδη επαφές με σοσιαλδημοκράτες αναρχικής κατεύθυνσης, Ιταλούς και Γερμανούς. Το 1891 ιδρύθηκε ο «Εργατικός Σύλλογος» Βόλου, το 1894 ο «Σύλλογος των εμποροϋπαλλήλων» και το 1895 ο «Σύλλογος Δημοδιδασκάλων». Το 1898 πραγματοποιήθηκε απεργία από τους καρεκλάδες του Βόλου, της Πάτρας και της Αθήνας, μαζί με τους μηχανουργούς του πλοίου «Τζων» στον Πειραιά. Το αστικό κράτος μετέφερε απεργοσπάστες από την Ιταλία, που αποτέλεσε το πρώτο δείγμα της κρατικής παρέμβασης στον τομέα αυτόν. Τα πρώτα σωματεία και εργατικές οργανώσεις είχαν αρχικά τη μορφή περισσότερο λεσχών, βεβαίως στην πορεία απόκτησαν τα χαρακτηριστικά του εργατικού συνδικαλισμού και μάλιστα του κλαδικού.

Τα πρώτα σπέρματα των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα εμφανίστηκαν στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και αφού είχαν ολοκληρωθεί οι αστικές επαναστάσεις της Ευρώπης. Πριν ακόμα ενσωματωθεί η Θεσσαλία στο ελληνικό κράτος, κυκλοφορούσαν εφημερίδες που πρόβαλλαν σοσιαλιστικές ιδέες, ενώ η βολιώτικη εφημερίδα «Μέλλον» ήταν η εφημερίδα που υπεράσπισε την Παρισινή Κομμούνα το 1871 με άρθρο του Παπαθανασίου. Από το 1877 έως το 1907 κυκλοφορούσαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας 26 εφημερίδες που διέδιδαν σοσιαλιστικές, αναρχικές, ριζοσπαστικές ιδέες. Ανάμεσά τους ήταν οι βολιώτικες εφημεριδούλες «Ισότης» το 1883, ο «Ρήγας του Λαού» το 1885 με πολύ μικρή διάρκεια ζωής. Δημιουργήθηκε η Σοσιαλιστική Κίνηση Βόλου το 1894, με ιδεολογικούς προσανατολισμούς μείγμα σοσιαλιστικών και χριστιανικών ιδεών.
Η ελληνική αστική τάξη, έχοντας την εμπειρία των εργατικών αγώνων στις ισχυρές καπιταλιστικές χώρες, πήρε από την πρώτη στιγμή μέτρα ώστε οι εργάτες να μην οργανωθούν. Τους απευθύνονταν και τους ζητούσαν, όπως αναφέρει ο Γιάννης Κορδάτος, να μείνουν «πιστοί στα πάτρια», να μη μιμηθούν τους Ευρωπαίους εργάτες ιδρύοντας σωματεία και οργανώνοντας απεργίες. Τυπώθηκε από αστικούς κύκλους ένα φυλλάδιο με συμβουλές στους εργάτες με τον τίτλο «ΕΓΚΟΛΠΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΛΑΟΥ `Η ΣΥΜΒΟΥΛΑΙ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΕΣ» με θέμα γιατί δεν πρέπει να απεργούν. (...)

Οι πρώτες απόπειρες διάδοσης σοσιαλιστικών ιδεών

Η διάδοση σοσιαλιστικών ιδεών στο Βόλο άρχισε να προκαλεί κάποιες ρωγμές στο συμπαγές τείχος που είχε στήσει η αστική και μικροαστική διανόηση, ώστε το εργατικό κίνημα της Ελλάδας να είναι αποξενωμένο από την επαναστατική θεωρία.
Το 1907 ο δημοτικιστής δικηγόρος Κώστας Ζάχος ίδρυσε τον «Πανεργατικό Σύνδεσμο Αδελφότητα» και εξέδωσε την εφημερίδα «Εργάτης». Είναι ο ίδιος που μαζί με τους πιο ταξικά προσανατολισμένους τσαγκαράδες Κοσσυβά, Κατσιρέλο, Παπά, Σούλιο, Χειρογιώργο, Χαρίτο κ.ά. ίδρυσαν το ΕΚ Βόλου το 1908, σαν αποτέλεσμα και της διαπάλης με τη μικροαστική καθοδήγηση του Συνδέσμου. Στον «Εργάτη», στις 2 Ιούνη 1908 δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» (ΚΜ) μεταφρασμένο στα Ελληνικά από τον Κ. Χατζόπουλο. Το ΚΜ έδωσε σημαντική ώθηση στην κοινωνική συνείδηση του Αλέξανδρου Δελμούζου. Ο Αλ. Δελμούζος, μάλιστα, έγραψε ο ίδιος ότι διαβάζοντας το «Μανιφέστο» συγκλονίστηκε: «Σα να μ' άρπαξε ένα σιδερένιο χέρι από τα σύννεφα στο χώμα. Για κάμποσο καιρό σαν να είχα τυφλωθή από το πολύ φώς και να ζούσα μια ξένη ζωή». Σε γράμμα του προς τον διευθυντή του «Εργάτη», ανάμεσα στα άλλα, σημείωνε: «Μικρή η εργατική μας τάξη, αλλά μεγάλη η εντατική και παιδαγωγική της δύναμη». (...)
Είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ο ρόλος του ΕΚΒ στην πάλη των ιδεών, στην πολιτική και πολιτιστική αρχική αφύπνιση των εργατοϋπαλλήλων αν δεν συνδυαστεί με το ρόλο που έπαιξε η εφημερίδα «Εργάτης», που το 1911 μετά το Κιλελέρ ονομάστηκε «Εργάτης - Αγρότης». Η σημαντική αυτή εργατική εφημερίδα δημοσίευε πολιτικά άρθρα που απηχούσαν τα διάφορα ρεύματα της Διεθνούς των Εργατών, αλλά και Ελλήνων δημοτικιστών που αντιπάλευαν την αρχαΐζουσα γλώσσα των επίσημων κειμένων, των βιβλίων, στη συνέχεια άρθρα των ηγετών σοσιαλιστικών ομίλων ή λογοτεχνών, όπως ήταν ο Κ. Χατζόπουλος. Στο Βόλο αρχίζει να ακούγεται η λέξη «προλετάριοι», «προλεταριάτο», να γίνεται λόγος για τον εκπολιτισμό των εργατών, για τη νέα κοινωνία, τη σοσιαλιστική. Γινόταν σκληρή κριτική στα σάπια ιδανικά του κράτους, ιδιαίτερα με άρθρα του Αλ. Δελμούζου.
Στο 10ο φύλλο του «Εργάτη», το 1908, δημοσιεύτηκε προκήρυξη διαγωνισμού διηγήματος, με τρεις όρους: Το διήγημα να είναι γραμμένο στη γλώσσα του λαού, να είναι σύμφωνο με την ιδέα του σοσιαλισμού, να είναι παρμένο από την πραγματική ζωή του Ρωμιού εργάτη. Τα άρθρα και τα συνθήματα απείχαν πολύ από την επιστημονική θεωρία του σοσιαλισμού, ταύτιζαν το σοσιαλισμό με την παρέμβαση του κράτους υπέρ των εργαζομένων. Τα κρίνουμε παίρνοντας υπόψη ότι γράφτηκαν 110 χρόνια πριν, και κυρίως να εκτιμάμε την προσπάθεια να ανοιχτούν στους εργάτες και τις εργάτριες γενικότερα ιδεολογικά, πολιτικά, πολιτιστικά, πνευματικά ζητήματα.
Βολιώτες εργάτες στην πορεία πήραν μέρος στην ίδρυση του πανελλήνιου Συλλόγου Παλαιών Πολεμιστών, συγκρότησαν τμήμα στο Βόλο, έκαναν μαζικές κινητοποιήσεις με αιτήματα για την αποκατάσταση στη δουλειά, για μεροκάματα, επιδόματα και άλλα. Το 1918 στην Κερασιά δημιουργήθηκε η πρώτη ομάδα των μπολσεβίκων. Στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ πήραν μέρος ως αντιπρόσωποι των σοσιαλιστικών οργανώσεων του Βόλου οι Μπαλαμπανίδης, Χατζής, Αναγνωστόπουλος, Ιωάννου, Γκρέσιος. Οι τρεις πρώτοι, μόνο, υπέγραψαν το ιδρυτικό ψήφισμα.
Ενα από τα πιο σημαντικά γεγονότα ήταν η σχέση του «Εργάτη» και στη συνέχεια του ΕΚΒ με το Ανώτερο Παρθεναγωγείο Βόλου ή Πρότυπο Σχολείο Θηλέων, που ιδρύθηκε από τον γιατρό Δ. Σαράτση με διευθυντή τον Αλ. Δελμούζο. Η ίδρυσή του σοκάρισε τους αστούς του Βόλου, καθώς είχε στόχο τη μόρφωση των νέων γυναικών. Στις συγκεκριμένες συνθήκες, το Παρθεναγωγείο επιδίωκε να συνδυάσει την πνευματική ανάπτυξη των κοριτσιών με την ικανότητα να φροντίζουν το νοικοκυριό, ενώ προκάλεσε και την αντίδραση του μητροπολίτη.

Μαζί με τη δράση και η προσπάθεια για μόρφωση και καλλιέργεια των εργατών

Οι πρωτεργάτες του ΕΚ Βόλου ίδρυσαν νυχτερινό σχολείο για τη μόρφωση και καλλιέργεια της εργατικής τάξης, ένα είδος Λαϊκού Πανεπιστημίου. Η αναγγελία ίδρυσης κυρίως αναφερόταν στη δημιουργία ενός κέντρου που θα λειτουργήσει ως χώρος ταξικής λαϊκής κοινωνικής διδασκαλίας, με μαθήματα, με απαγγελία ποιημάτων, θα λειτουργούσαν μικρά αναγνωστήρια. Διδάσκονταν δημοσιογραφία, φιλοσοφία, ιστορία, κοινωνιολογία, εκπαιδευτικά μαθήματα. Ακόμα και μαθήματα έγιναν για τα συστατικά του αέρα και το ανθρακικό οξύ. Ολα τα μαθήματα γίνονταν στη δημοτική γλώσσα. Εγραψαν για τους εργάτες και δίδαξαν τους εργάτες οι Δ. Σαράτσης, Αλ. Δελμούζος, Σοφ. Τριανταφυλλίδης, Τάκης Οικονομάκης, Γ. Σακελλαρίδης, Ι. Τσαμασφύρος, Γ. Σφέτσος κ.ά.
Στον πυρήνα της πολιτικοποίησης της δράσης του ΕΚ ανήκε η υιοθέτηση θέσεων κατά της πλουτοκρατίας, ενώ η πολυμορφία παρέμβασης επεκτεινόταν ακόμα και στη δημιουργία χορωδίας που τραγουδούσε εργατικά τραγούδια. Η χρησιμοποίηση στις διαδηλώσεις της κόκκινης σημαίας, η ανάδειξη εικόνας του Χριστού με κόκκινη σημαία ήταν η αφορμή για να κατηγορηθεί το ΕΚ για κήρυξη αθεΐας, να γίνει σύγκρουση με την ίδια την Εκκλησία, στην οποία προσχώρησαν και οι μητροπόλεις των άλλων θεσσαλικών πόλεων.
Η μορφωτική δουλειά θεωρούνταν, και σωστά, ένας παράγοντας εργατικής συνένωσης, δίπλα στους άλλους που συγκροτήθηκαν, δηλαδή το Ταμείο συντάξεων και το Ταμείο απεργιών. Αποδείχτηκε αρκετά πρώιμα ότι ο πολιτισμός, η τέχνη, η γνώση είναι μορφές κοινωνικής συνείδησης, όπλα της ταξικής πάλης.
Το 1911, και ενώ είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλοι εργατικοί αγώνες από το 1909, αναπτύχθηκε οξυμένη διαπάλη: Από τη μια, ήταν το ΕΚ Βόλου και το Παρθεναγωγείο και, από την άλλη, όλο το μπλοκ της αστικής και γαιοκτημονικής αντίδρασης της πόλης, με ενορχηστρωτή την Εκκλησία, που κάλεσε σε μαζικό συλλαλητήριο με την κατηγορία της αθεΐας και του δημοτικισμού, που αποκαλούσαν ειρωνικά «μαλλιαρισμό», ενώ στο λαό διαδίδονται ότι οι «λεγόμενοι μαλλιαροί» ήταν κακοποιά στοιχεία. Το συλλαλητήριο είχε μαζικότητα, όμως δεν πήραν μέρος οι εργάτες. Το αίτημα της συγκέντρωσης ήταν η απαγόρευση λειτουργίας του Παρθεναγωγείου, το οποίο έκλεισε με απόφαση της δημοτικής αρχής που επικαλέστηκε τη δικαστική δίωξη. Ταυτόχρονα κατηγορήθηκε για αθεΐα. Τα γεγονότα αποκλήθηκαν από τους διώκτες «Αθεϊκά».
Δύο δίκες έγιναν, η μια στο Βόλο, το 1911, που απέστειλε την υπόθεση σε εισαγγελέα Εφετών, και η δεύτερη στο Ναύπλιο, στο Δικαστήριο Εφετών τον Απρίλη του 1914, με 12 κατηγορουμένους, στελέχη του ΕΚ Βόλου και του ΕΚ Λάρισας, και του Παρθεναγωγείου. Κατηγορούμενοι εκτός από τους Ζάχο, Σαράτση και Δελμούζο, εργάτες όπως οι Κοσσυβάς, Σούλιος, Χαρίτος, Χειρογιώργος, Κατσιρέλος, Ασπιώτης, Φλώρος, Μπιτζάνης. Ανακρίθηκε επίσης και ο Κώστας Βάρναλης, που ήταν τότε σχολάρχης στην περιοχή, χωρίς να παραπεμφθεί, ενώ ανώνυμα γράμματα κατατέθηκαν κατά του Γιάννη Κορδάτου με κατηγορίες «μαλλιαρισμού», αναρχισμού, αθεΐας. Ανάμεσα στους μάρτυρες υπεράσπισης των κατηγορουμένων ήταν ο Δ. Γληνός και ο Ν. Πολίτης. Η αθώωσή τους ήταν πανηγυρική. Σημειώνουμε ότι ο Αλ. Δελμούζος, που δέχτηκε τις μεγαλύτερες διώξεις, αποκαλούσε τον εαυτό του κομμουνιστή παρά το γεγονός ότι δεν γνώριζε τις μαρξιστικές κομμουνιστικές θέσεις και ιδέες. Το Παρθεναγωγείο αντικαταστάθηκε από ένα άλλο σχολείο ηθικών, όπως έλεγαν, αρχών, ενώ το ΕΚΒ και εξαιτίας της μεγάλης περιπέτειας αλλά και εσωτερικών διαφωνιών πέρασε στην αδράνεια. Το 1914, 9 σωματεία, στη θέση του αδρανοποιημένου ΕΚΒ, ίδρυσαν την Πανεργατική Ενωση Βόλου.
Το εργατικό κίνημα του Βόλου ανασυντάχθηκε βέβαια στην πορεία, με την καταλυτική επίδραση και του νεαρού τότε ΚΚΕ, συνέβαλε σε μεγάλους ηρωικούς αγώνες, και μάλιστα αιματηρές αναμετρήσεις με το στρατό και τη χωροφυλακή, την αστυνομία, χώρια τις διώξεις στα δικαστήρια, με κορυφαία γεγονότα το 1921, το 1936. Η εργατική τάξη του Βόλου αναδείχθηκε και την περίοδο της Κατοχής '41 - '44, ενώ Βολιώτες πήραν ενεργό μέρος στον ηρωικό τρίχρονο αγώνα του ΔΣΕ.

Το ΚΚΕ και το εργατικό κίνημα τον Μεσοπόλεμο

Η Οκτωβριανή Επανάσταση και η ίδρυση του ΣΕΚΕ έφεραν μια ριζική ως ουσία αλλαγή για την εργατική τάξη. Η δράση του ΚΚΕ έδινε δυνατότητες, βεβαίως ανάλογα και με την πορεία της ταξικής πάλης και του συσχετισμού δυνάμεων στο κίνημα, για την ιδεολογική, πολιτική μόρφωση των εργατών, ιδιαίτερα εκείνων που έπαιρναν δραστήριο μέρος στον αγώνα. Δεν ήταν εύκολη η αρχή, ούτε και η πορεία. Υπήρξε και αντικειμενική δυσκολία να εκδοθούν στα Ελληνικά τα έργα των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν. Επαιξε ρόλο έως ένα βαθμό και το γεγονός ότι ένα μέρος των επιστημόνων, διανοούμενων της εποχής των σοσιαλιστικών ομίλων, των πρώιμων στην Ελλάδα σοσιαλιστικών ιδεών, τελικά ενσωματώθηκαν στο σύστημα.
Το 1ο Εθνικό Συμβούλιο του ΣΕΚΕ, με ειδική απόφασή του το Μάη του 1919, κατέληξε στη συγκέντρωση των εκδοτικών δραστηριοτήτων υπό την ευθύνη της ΚΕ. Τον Ιούνη του 1919, από το εκδοτικό του ΣΕΚΕ κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση «Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Το 1921 αποφασίστηκε η έκδοση Κομμουνιστικής Επιθεώρησης (ΚΟΜΕΠ). Το Γενάρη του 1925 προσδιορίστηκε ότι «η παραμέληση της καλλιέργειας της μαρξιστικής θεωρίας και της διαδόσεως των θεμελιωδών αρχών του κομμουνιστικού προγράμματος και της κομμουνιστικής τακτικής, ο περιορισμός στον εμπειρισμό και στη στενή πρακτική προχειρότητα υπήρξε πάντοτε ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της "δράσεως" των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και ένα φαινόμενο που πάντα συνώδευσε κάθε παραστράτημα από τη βασική γραμμή του επαναστατικού μαρξισμού (...). Η συστηματική μορφωτική λενινιστική εργασία είναι μια από τις προϋποθέσεις για την μπολσεβικοποίηση των κομμουνιστικών κομμάτων».
Το 1933, στην 50ή επέτειο του θανάτου του Κ. Μαρξ, με απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ξεκίνησε η β' περίοδος της σειράς «Μαρξιστική Βιβλιοθήκη» (τεύχη στα οποία περιλαμβάνονταν σε συνέχειες μεταφράσεις μαρξιστικών έργων), στον κατάλογο της οποίας περιλαμβάνονται έργα όπως η «18η Μπρυμαίρ» του Κ. Μαρξ, η «Διαλεκτική της Φύσης» του Φ. Ενγκελς, έργα του Λένιν και του Στάλιν. Η εκδοτική δραστηριότητα και η μετάφραση μαρξιστικών έργων συνδέθηκαν άμεσα σε εκείνη τη φάση με την πάλη του ΚΚΕ ενάντια στις λικβινταριστικές - διαλυτικές και τροτσκιστικές απόψεις, κάνοντας βήματα στην εδραίωση των επαναστατικών χαρακτηριστικών του Κόμματος Νέου Τύπου. (...)
Η δράση του Κόμματος είχε επίδραση με αφετηρία την Αθήνα και σε άλλα αστικά κέντρα, όμως θα ήταν χρήσιμη η συγκεκριμένη αναλυτική αποτίμηση της περιόδου του μεσοπολέμου στο Βόλο, καθήκον δικό σας βέβαια.
Χωρίς να υποτιμάμε τη μεγάλη προσπάθεια του Κόμματός μας από το 1918 έως το 1947 που τέθηκε εκτός νόμου, θα τολμούσα να πω, αυτό που έγινε στο εργατικό κίνημα του Βόλου δεν γενικεύτηκε, δεν αναπλάστηκε, με εξαίρεση την περίοδο της Κατοχής και του ΔΣΕ, που έγινε συνδυασμός της ένοπλης πάλης με μορφωτική και πολιτιστική δουλειά.

Πολύμορφη η θεωρητική και μελετητική δουλειά του Κόμματος

Βεβαίως, το ΚΚΕ, από το '74 που κατέκτησε με το σπαθί του τη νομιμότητα, με τις εκδόσεις του, με κορυφαία τα «Απαντα» του Λένιν αλλά και έργα των Μαρξ - Ενγκελς, με τη «Μικρή Μαρξιστική Βιβλιοθήκη», με λογοτεχνικές και ποιητικές επίσης εκδόσεις, με την έκδοση των «Απάντων» του Στάλιν στην πορεία, με την επεξεργασία Δοκιμίων για την Ιστορία του ΚΚΕ, με τον «Ριζοσπάστη» και την ΚΟΜΕΠ, έχει περάσει σε μια εκτεταμένη πολύμορφη θεωρητική και μελετητική δουλειά, που με τη δράση των κομμουνιστών διαπερνά στον έναν ή τον άλλο βαθμό το εργατικό κίνημα.
Πλουτίστηκε η παρέμβαση μάλιστα και με τα επιστημονικά συνέδρια π.χ. για τον Γ. Ρίτσο, τον Ναζίμ Χικμέτ, τον Κ. Βάρναλη. Ανάλογη θετική πορεία έχει και η ΚΝΕ. Τα τελευταία χρόνια, έγινε αισθητή πρόοδος σύνδεσης της επιστημονικής, πολιτιστικής και αθλητικής δράσης αγωνιστικών εργατικών σωματείων με τον αγώνα για τα οξυμένα προβλήματα, στις περισσότερες περιπτώσεις πρωτοστάτησαν μέλη και φίλοι του Κόμματος, όμως τα περισσότερα είναι μπροστά μας και τίποτε δεν πρέπει να ανακόψει την ευθύνη των κομμουνιστών στον αγώνα για την πολιτική και πολιτιστική μόρφωση των εργατοϋπαλλήλων, ως κινητήρια δύναμη μαχητικότητας και αντοχής. Οι μορφωτικές δραστηριότητες, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις δεν είναι για μας ένας κράχτης προσέλκυσης των εργαζομένων, είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ανάπτυξης της πολιτικής συνείδησης, είναι βασικό εργατικό δικαίωμα. Ο ταξικός αντίπαλος, με την πείρα, τα ιδεολογικά μέσα που διαθέτει και τους μηχανισμούς του αστικού κράτους, της εργοδοσίας, είναι σε θέση να χειρίζεται τη συνείδηση και τους προσανατολισμούς των εργατών και εργατριών. Το «καρότο» και το «μαστίγιο» τα χρησιμοποιεί και στον τομέα της ιδεολογίας, της επιστήμης, της τέχνης, του πολιτισμού, της πληροφόρησης, και όχι μόνο στους αγώνες.

Θέλουμε την εργατική τάξη περήφανη για το ρόλο της

Τα αστικά κόμματα, τα κρατικά και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, διανοούμενοι επιστήμονες, καθηγητές πανεπιστημίων, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αποφεύγουν τον όρο εργατική τάξη, κυρίως μιλάνε για κατώτερα στρώματα ή φτωχούς, ενώ λίγο - πολύ η έννοια εργάτης, εργάτρια περιβάλλεται με ένα είδος υποτίμησης, περιφρόνησης ή με έναν ψευτορομαντισμό, γιατί τάχα η εργατική τάξη έπαψε να υπάρχει όταν έγινε η τεχνολογική επανάσταση ή σήμερα η ρομποτοποίηση.
Ακόμα και σήμερα, πολλοί εργάτες και εργάτριες απαξιώνουν τον εαυτό τους, λες και τα βάσανα που ζουν οφείλονται σε αυτούς ή είναι αποτέλεσμα προσωπικής ανικανότητας. Δεν είναι λίγες οι εργατικές οικογένειες που προσεύχονται τα παιδιά τους να περάσουν σε ενδιάμεσα στρώματα και γιατί όχι και παραπάνω.
Εμείς προβάλλουμε την εργατική τάξη ως θύμα της πιο σκληρής εκμετάλλευσης, οφείλουμε όμως να συμβάλουμε με ακόμα μεγαλύτερη ικανότητα, πειστικότητα να αναδειχθεί ο ρόλος και η ιστορική αποστολή της, που πρέπει να την κάνει περήφανη και όχι μισοκακόμοιρη. Η τάξη που από τους όρους ύπαρξής της, από τον οικονομικό της ρόλο στην παραγωγή, είναι η μοναδικά ικανή να συνενώσει όλους τους εργαζόμενους κατά της αστικής τάξης. Είναι η τάξη που ανεξάρτητα ποιοι είναι οι κυρίαρχοι ιδεολογικοί και πολιτικοί προσανατολισμοί της σήμερα, σε συνθήκες υποχώρησης, τελικά θα γίνει ο νεκροθάφτης του καπιταλισμού χέρι - χέρι με τους μισοπρολετάριους, τους φτωχούς αυτοαπασχολούμενους των αστικών κέντρων και της υπαίθρου.
Σε όλη την Ιστορία των λαϊκών αγώνων στην Ελλάδα και παγκόσμια, δεν υπήρξε ούτε θα υπάρξει κόμμα, εκτός από το επαναστατικό Κομμουνιστικό, που να αναγνωρίζει ότι η πρωτοπόρα, επαναστατική τάξη της κοινωνίας είναι η εργατική τάξη. Το ΚΚΕ αυτοπροσδιορίζεται, και δίκαια, ως η οργανωμένη συνειδητή πρωτοπορία της εργατικής τάξης, ενώ όταν αναφέρεται στο σοσιαλισμό, δεν μιλά για την εξουσία του ΚΚΕ, αλλά για την εξουσία της εργατικής τάξης. (...)
Σήμερα, 100 χρόνια μετά από την ίδρυση του Κόμματος και ενώ το μορφωτικό επίπεδο της εργατικής τάξης είναι ασύγκριτα υψηλότερο από τον 19ο και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, ενώ οι μισθωτοί επιστήμονες και διανοούμενοι ανήκουν στην εργατική τάξη ή την προσεγγίζουν, υποχρέωσή μας είναι να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της διάκρισης ανάμεσα σε κομμουνιστές της θεωρητικής - επιτελικής και τους κομμουνιστές κυρίως της πρακτικής δουλειάς. Δεν είναι εύκολη υπόθεση, την αντίθεση ανάμεσα στην εκτελεστική και την επιτελική δουλειά, που είναι χαρακτηριστική αντίθεση στον καπιταλισμό, έκφραση της αντίθεσης κεφαλαίου και εργασίας, θα την κληρονομήσει και η σοσιαλιστική οικοδόμηση. Δεν καταργείται αυτόματα με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ομως από το Κόμμα και μέσα στο Κόμμα οι δυνατότητες περιορισμού, άμβλυνσης και ισορρόπησης είναι απολύτως απαιτητές. Αλλωστε, στη ζωή και δράση του Κόμματος πρέπει να ενσαρκώνονται, και μέσα στις συνθήκες του καπιταλισμού, αρχές και ιδιότητες που απαιτούνται για τη σοσιαλιστική κοινωνία, όπως η κατάργηση της αντίθεσης ανάμεσα στην επιτελική και εκτελεστική δουλειά.
Το ζήτημα της πολιτικής και πολιτιστικής ανάπτυξης αφορά και το εργατικό - συνδικαλιστικό κίνημα, ακόμα περισσότερο σήμερα που δεν υπάρχουν πλευρές και πτυχές της κοινωνικής ζωής που δεν έχουν καταληφθεί κυριολεκτικά από τη δράση του κεφαλαίου, των μονοπωλίων. Η έρευνα, ο πολιτισμός, η ψυχαγωγία, η τέχνη, ο ελεύθερος χρόνος έχουν γίνει βορά του κεφαλαίου, άρα η ταξική πάλη πρέπει να επεκτείνεται και εδώ.
Βεβαίως, η ιδεολογική διαπάλη στις γραμμές του κινήματος δεν διεξάγεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που διεξάγεται από το Κόμμα. Τα συνδικάτα είναι μαζικές οργανώσεις, δεν είναι δυνατόν να λειτουργούν με τους όρους που λειτουργεί το Κόμμα. Είναι ευθύνη του Κόμματος να παίρνει υπόψη το χαρακτήρα των σωματείων, τη στάθμη της πάλης, να βρίσκει τους κατάλληλους τρόπους ώστε μέσα στις γραμμές του εργατικού κινήματος να αναπτύσσεται και μάλιστα με γοργά βήματα η πάλη των ιδεών, σε όλα τα μέτωπα, θεωρίας, επιστήμης, πολιτικής, πολιτισμού, στο πεδίο των αξιών.

Πολύτιμο εφόδιο η γνώση της επιστημονικής κοσμοθεωρίας μας

Η γνώση, αφομοίωση, ανάπτυξη της επιστημονικής θεωρίας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού είναι ένα πολύτιμο εφόδιο, εκτός των άλλων και για να αξιολογούμε αντικειμενικά ποια είναι τα όρια αποτελεσματικότητάς μας μέσα στα οποία κινούμαστε, είναι ισχυρό όπλο για την κριτική εξέταση της δουλειάς μας, τη μεθοδική αντιμετώπιση ελλείψεων και αδυναμιών. Το Κόμμα, άρα και η εργατική επαναστατική πρωτοπορία, πρέπει να προβλέπει, να πηγαίνει πιο μπροστά από τις τρέχουσες απαιτήσεις, από το επίπεδο πολιτικής ωριμότητας των εργατικών μαζών. Να αποκτά ικανότητα συγχώνευσης με τις εργατικές μάζες, να υπολογίζει αντικειμενικά την εξέλιξη των διαθέσεών τους, χωρίς να αλλοιώνει τη στρατηγική του. Η διαλεκτική σχέση θεωρίας και πράξης μάς βοηθά να μη νιώθουμε αιφνιδιασμό μπροστά σε απότομες θετικές ή αρνητικές καμπές, κόπωση όταν τα αποτελέσματα δεν είναι άμεσα, όταν οι θετικές διεργασίες παραμένουν υπόγειες, δύσκολα να τις εντοπίσεις.
Οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες οφείλουν να ξεχωρίζουν στη συνείδηση των ανθρώπων της τάξης τους και για τις γνώσεις τους και για την πολιτιστική τους καλλιέργεια. Απαλλαγμένοι - εννοείται - από το μικρόβιο της έπαρσης και της αυτάρκειας, της ρουτίνας. Η κομμουνιστική ταυτότητά μας να εκφράζεται και να καταξιώνεται σε όλα τα πεδία δράσης, σε όλες τις μορφές κοινωνικής συνείδησης.
Η πείρα του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης έδειξε ότι η παραμέληση της θεωρίας και της μελέτης των εξελίξεων, η υποτίμηση της μάχης με τον οπορτουνισμό, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά λάθη στην εκτίμηση των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων, των νέων αναγκών και προσαρμογών που χρειάζονται. Τελικά όταν τα λάθη παγιώνονται, οδηγούν σε συνέπειες σαν αυτές που ζήσαμε και ζούμε: Στη νίκη της αντεπανάστασης, την κυριαρχία του οπορτουνισμού, έως και εκφυλιστικών τάσεων στο ΔΚΚ. (...)
Ας αναλογιστούμε όλοι και όλες σήμερα τα δικαιώματα και τις δυνατότητες της σύγχρονης εργατικής τάξης, χωρίς να μας επηρεάζει η σημερινή μιζέρια και κρίση που κυριαρχεί στο εργατικό κίνημα. Το καινούργιο στην πάλη ζυμώνεται από μια πρωτοπορία που είναι δεμένη με τους εργάτες και τις εργάτριες, ξέρει ότι η εργατική τάξη τελικά θα παίξει το ρόλο της. Αρα, κάθε μέρα που περνάει εμείς πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, για να σηκώσει κεφάλι όσο γίνεται πιο γρήγορα, να συνειδητοποιήσει σε όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος της την ανεκμετάλλευτη ακόμα δύναμή της, την αποστολή της.