Είναι η υπεραξία ηλίθιε

 Είναι η υπεραξία ηλίθιε

Σήμερα που είναι κυριακή, θα μιλήσουμε για ποδόσφαιρο. Παίρνουμε τη σκυτάλη από άλλους red bloggers που καταπιάστηκαν με το θέμα, για να ασχοληθούμε με πολιτική οικονομία και τον κώστα μήτρογλου. Αυτόν το (λούμπεν) προλετάριο της μπάλας με τα αγροτικά σε νέα σμύρνη και περιστέρι –όπου κόλλησε (σ)την αισθητική του μπουρναζίου- που μάλλον δε θα φανταζόταν πως θα βρισκόταν μια μέρα ένας τζήμερος να τον συνδέσει με τον μαρξ και τη θεωρία της υπεραξίας. Ας μην είμαστε όμως δογματικοί. Εδώ έγινε τιμητής του μαρξισμού ένας διανοητής του διαμετρήματος του ιδρυτή της δημιουργίας ξανά. Γιατί να μη δώσουμε μια ευκαιρία και στο μήτρογλου, για να την κάνει γκολ; Αποκλείεται εξάλλου να πει χειρότερες κοτσάνες και να βγει μεγαλύτερος κάγκουρας από το θάνο.

Κάτι μου βρωμάει στο Τζημερολόγιο

Από θεωρητικής πλευράς νομίζω πως το θέμα έχει εξαντληθεί, αν και ήταν μια καλή αφορμή για να ξεσκονίσουμε σκουριασμένες γνώσεις (ή έστω την ημιμάθειά μας) πάνω στο Κεφάλαιο του μαρξ. Το τζημερικό παραλήρημα εστιάζει σε δύο βασικούς άξονες. Η αξία (δηλαδή η ενσωματωμένη εργασία) ενός προϊόντος καθορίζει το όριο γύρω από το οποίο κυμαίνεται η διατίμησή του στην αγορά, αλλά δεν ταυτίζεται με την τελική του τιμή, που διαμορφώνεται από μια σειρά παράγοντες (από τη σπάνη μέχρι τη ζήτηση του αγαθού). Ο τζήμερος αξιοποιεί αυτή τη διαφορά, για να μας πει πως η θεωρία της υπεραξίας δεν έχει καμία απολύτως αξία, γιατί όλα καθορίζονται από το αόρατο χέρι της αγοράς και τον απόλυτο νόμο της προσφοράς και της ζήτησης: τόσα δίνω, πόσα θες, στα λαδάδικα πουλάνε αυτό που θες. Και δεύτερον γιατί εκτός απ’ τους εργάτες, παράγουν αξίες κι άλλοι παράγοντες, όπως το επιχειρηματικό δαιμόνιο ενός καπάτσου καπιταλιστή.

Τι άλλο θα ακούσω χριστέ μου

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι διάλεξε ένα παράδειγμα παρασιτικής επένδυσης κεφαλαίου (που επιζητά το μέγιστο δυνατό κέρδος και έξω από τη σφαίρα της παραγωγής) για να κολυμπήσει στα κενά τάχα της μαρξιστικής θεωρίας και να βρει επιπλέοντες φελλούς που θα τον πιστέψουν. Προτού αφήσουμε όμως τον τζήμερο να ασχοληθεί με άλλα φλέγοντα οικονομικά προβλήματα, όπως την υπεραξία που παράγουν οι κότες που γεννάν αυγά και τα παράγωγα στο χρηματιστήριο ή τη διέξοδο που βρίσκουν τα συσσωρευμένα αέρια του μπαρμπουνιού, ας βάλω κι εγώ μερικά βασικά σημεία και ερωτήματα.

Κανείς καπιταλιστής δεν μπλέκεται σε μια ποδοσφαιρική ανώνυμη εταιρεία για την αγάπη του στη φανέλα, χωρίς να προσβλέπει σε άμεσα ή έμμεσα κέρδη κι οφέλη. Είτε όταν πουλά τους καλύτερους παίκτες της ομάδας, είτε όταν αγοράζει άλλους, και περιμένει να αυξήσουν τη μεταπωλητική τους αξία ή να εκμεταλλευτεί εμπορικά την εικόνα τους, για να κάνει απόσβεση της μεταγραφής. Είτε έχει μια κερδοφόρο επιχείρηση με έσοδα, από χορηγούς τηλεοπτικά δικαιώματα, εισιτήρια, την uefa, το στοίχημα, κτλ· είτε έχει ελλειμματικούς προϋπολογισμούς και χρέη που συσσωρεύονται –συνήθως με κρατική κάλυψη- αλλά αντλεί εμμέσως οφέλη για άλλες επιχειρηματικές του δραστηριότητες, μέσα από ένα λαοφιλή σύλλογο κι ένα πολύ ισχυρό μοχλό πίεσης. Την ίδια συνταγή δεν ακολουθούν άλλωστε οι μεγαλοεκδότες κι οι καναλάρχες;

Ή μήπως αγνοούν ο τζήμερος κι οι οπαδοί του πως το σύγχρονο ποδόσφαιρο έχει εξελιχθεί σε ένα μεγάλο πλυντήριο βρώμικου χρήματος; Κλασικό παράδειγμα η κοιτίδα του φιλελευθερισμού αγγλία, όπου οι μισές και παραπάνω ομάδες του πρωταθλήματος (premiere league) έχουν τέτοιο ιδιοκτησιακό καθεστώς, με άραβες πετρελαιάδες και άλλους επενδυτές από την αλλοδαπή και τον τρίτο κόσμο.

Είναι τρελοί αυτοί οι μαρξιστές

Ας πάρουμε και την περίπτωση του προλετάριου μήτρογλου. Ακόμα κι αν θεωρήσουμε εργάτες – μισθωτούς τους ποδοσφαιριστές, πόσοι απ’ αυτούς έχουν την τύχη του μήτρογλου και ανήκουν στην αφρόκρεμα που λύνει εφ’ όρου ζωής το οικονομικό της πρόβλημα; Παίρνοντας κανείς τον –πολύ συμπαθή κατά τα άλλα- μήτρογλου ως τυπικό παράδειγμα, είναι σα να μιλάμε για το δημοφιλή μύθο του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία, που ξεκίνησε από χαμηλά ως λαντζιέρης στην αστόρια και να τον ανάγουμε σε γενικό κανόνα.

Ο οποίος συμπληρώνει διαλεκτικά από την ανάποδη το μύθο του λεφτά επενδυτή, που πονά την ομάδα και βάζει κεφάλαια από την τσέπη του για να τη σώσει από το αδιέξοδο. Και αν υπάρχουν σήμερα πολλοί πρόθυμοι να τον πιστέψουν και να περιμένουν το σωτήρα καβάλα στο άσπρο άλογο, αυτό αντανακλά δυστυχώς μια γενικότερη τάση, όπου ο μέσος εργάτης έχει μάθει να βλέπει τον εργοδότη και εκμεταλλευτή του σαν ένα είδος ευεργέτη, που του χαρίζει αυτή τη δουλειά.

Είναι κρίμα πάντως που εκείνο το άνεργο παλικάρι από την ιταλία που είχε σαλτάρει από τα τρελά λεφτά που δαπανήθηκαν για την αγορά ενός παίκτη και τον χορό των εκατομμυρίων στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, έφτασε στην απελπισία κι αυτοκτόνησε, πριν ακούσει την τζημερική διδασκαλία για τα καλά κι αγαθά του συστήματος, ώστε να παρηγορηθεί και να αλλάξει την απόφασή του.

Λες να 'χε δίκιο ο Μαρξ τελικά;

Το σύγχρονο ποδόσφαιρο εξελίσσεται κατ’ εικόνα κι ομοίωση του διεθνούς καπιταλισμού -καθρέφτης σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω. Καταργεί τα σύνορα, ευνοεί νομικά και διαιτητικά τους ισχυρούς, βυθίζεται στα σκάνδαλα και τη διαφθορά. Πουλάει την ψυχή του στο διάβολο του χρήματος, της σκοπιμότητας και του αποτελέσματος. Χάνει την αθωότητά του κι ισοπεδώνει τις ιδιαιτερότητες, τη δημιουργία, το κάτι διαφορετικό που θα μπορούσε να φέρει την έκπληξη. Και ακολουθεί την τάση συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, με τους τίτλους να γίνονται μονοπώλιο μιας χούφτας ομάδων, που τους κατακτούν εναλλάξ, ενώ κάθε έκπληξη είναι μόνο η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.

Ξεβράκωμα του Τζήμερου από το Μαρξ 

Γίνεται το σύγχρονο όπιο του λαού, όπως ήταν κάποτε η θρησκεία, με τη διαφορά πως ο κάρολος εννοούσε ως όπιο το παυσίπονο που φτιάχνει ο ίδιος ο λαός με τα υλικά της φαντασίας του, για να αντέξει τη μίζερη ζωή του στην κοιλάδα των δακρύων. Και ο μαρξ δεν τα είχε με το λαό και το παυσίπονό του, αλλά με τους πρεζέμπορους, που τον αφιονίζουν συστηματικά, για να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους και την κοιλάδα των δακρύων.

Και για να τελειώσουμε επιστρέφοντας στο αρχικό παράδειγμα. Κανείς αγνός οπαδός δε θα πουλούσε τον καλύτερο παίκτη της ομάδας –πόσο μάλλον όταν ακολουθούν σε λίγες μέρες τα δύο κρίσιμα παιχνίδια της που θα καθορίσουν την ευρωπαϊκή της πορεία και τις πιθανότητες διάκρισής της.

Κάντε ησυχία, διανοείται ο Τζήμερος

Οι θεωρητικές καγκουριές του πολιτικού κομήτη θάνου τζήμερου θυμίζουν έντονα το τρολάρισμα ενός φοιτητικού σχήματος στο αριστοτέλειο με τα αρχικά «κωμήτης»: κώστας μήτρογλου η σωτηρία. Κι η πολιτική κριτική του εναντίον του μαρξ κινείται στο επίπεδο του μέσου χούλιγκαν, γιατί ένας τυπικός μυαλοπώλης σαν κι αυτόν χρειάζεται πάντα ανεγκέφαλους (σαν αυτούς των γηπέδων) για να περνάει τις εξυπνάδες του και να μπορέσει να φανεί σπουδαίος.

Αλλά όσα ενδεικτικά αναφέρθηκαν παραπάνω κι άλλα τόσα στοιχεία για τη διάβρωση του αθλήματος και την πλήρη υποταγή του στα κριτήρια του κέρδους και της αγοράς, μας δίνουν το δικαίωμα να φωνάξουμε με όλη μας τη δύναμη στο διάττοντα κάγκουρα της πολιτικής –αυτή την περίτρανη απόδειξη για τη νομοτελή σύγκλιση φιλελευθερισμού και φασισμού- τη γνωστή φράση που καθιέρωσε ο μπογιόπουλος (που έχει γράψει κι αυτός βιβλίο για το ποδόσφαιρο).

Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε!

Υγ: σε ένα από τα τρομερά σημειώματά του ο τζήμερος απευθύνεται στα… μαρξιστόπουλα -sic- και λέει πως αν καταφέρουν να του απαντήσουν στα εξίσου τρομερά ερωτήματα που τους θέτει –σαν το αίνιγμα της σφίγγας, ένα πράγμα- υπόσχεται να ψηφίσει σύριζα ή ανταρσύα –όπου εντοπίζει μάλλον τους μαρξιστές που θα ήθελε να του απαντήσουν. Κουκουέ ούτε για πλάκα δε λέει να ψηφίσει…

Οι «κραδασμοί» των αναδυόμενων οικονομιών εντείνουν φόβους και ανταγωνισμούς

Οι «κραδασμοί» των αναδυόμενων οικονομιών εντείνουν φόβους και ανταγωνισμούς

Associated Press

«Πολιτική αστάθεια», «καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων», «παρωχημένα μέτρα κρατικού προστατευτισμού» αναδεικνύονται στις αναλύσεις του δυτικού Τύπου των τελευταίων ημερών ως οι βασικές αιτίες της φυγής κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές, που επιφέρει αντίστοιχες πτωτικές πιέσεις στα εθνικά τους νομίσματα. Αρχικά, οι εκτιμήσεις δυτικών μέσων ενημέρωσης εστίαζαν στη σταδιακή αλλαγή νομισματικής πολιτικής από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) και σε ενδείξεις επιβράδυνσης που παρουσιάζουν οι οικονομικοί δείκτες της Κίνας, όμως τις τελευταίες μέρες το κέντρο «βάρους» φαίνεται ότι πέφτει στις «συστάσεις» προς τις κυβερνήσεις των αναδυόμενων χωρών, να προβούν σε «αναγκαίες» εσωτερικές μεταρρυθμίσεις.
Τηλεγράφημα του «Ρόιτερς», επικαλούμενο στοιχεία του αμερικανικού ιδρύματος «EPFR Global», που ειδικεύεται στις κινήσεις κεφαλαίων των λεγόμενων «επενδυτικών funds» ανά τον κόσμο, αναφέρει ότι χρηματικά κεφάλαια συνολικού ύψους 9 δισ. δολαρίων αποσύρθηκαν από μετοχές και ομόλογα των αναδυόμενων αγορών μέσα σε μία μόλις βδομάδα. Από τις αρχές του χρόνου το ύψος των επενδυτικών κεφαλαίων που έχουν αποσυρθεί από τις «αναδυόμενες» φτάνει τα 12,2 δισ. δολάρια, όταν το σύνολο των εκροών από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες καθ' όλη τη διάρκεια του 2013 υπολογίζεται στα 15 δισ. δολάρια.

Κατάρρευση νομισμάτων

Σοβαρό αντίκτυπο είχε η παραπάνω κατάσταση και στις ισοτιμίες των περιφερειακών νομισμάτων έναντι του ευρώ και του δολαρίου, με τις μεγαλύτερες απώλειες σε σχέση με το ευρώ να καταγράφει το πέσο Αργεντινής, με πτώση μεγαλύτερη του 36%, η τουρκική λίρα πάνω από 22%, το νοτιοαφρικανικό ραντ επίσης πάνω από 21%, σχεδόν 20% το ρεάλ Βραζιλίας και ανάλογες διψήφιες μειώσεις και πολύ κοντά στο 15% τα νομίσματα της Ρωσίας, της Χιλής και της Ινδίας. Οι Κεντρικές Τράπεζες της Ινδίας, της Τουρκίας, της Αργεντινής και της Ν. Αφρικής προσπάθησαν με παρεμβάσεις τους να ανακόψουν την πτώση των εθνικών νομισμάτων - με την «εντυπωσιακότερη» ενέργεια να προέρχεται από την τουρκική Κεντρική Τράπεζα, που αύξησε το επιτόκιο δανεισμού στο 12% από 7,75% - δίχως ωστόσο σημαντικά αποτελέσματα, καθώς οι προβλέψεις αναφέρουν ότι η φυγή κεφαλαίων και οι πιέσεις στις χρηματιστηριακές αξίες και συναλλαγματικές ισοτιμίες θα συνεχιστούν.
Ενώ οι αναλύσεις που προέρχονται από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα της Δύσης εστιάζουν στις «ενδογενείς αδυναμίες» των αναπτυσσόμενων οικονομιών, άλλες τοποθετήσεις αποδίδουν την «αναταραχή» σε επιθετικές κινήσεις στις οποίες προβαίνουν οι ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες - όπως η μείωση του προγράμματος παροχής ρευστότητας από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ - ώστε να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα των δικών τους οικονομιών και συνακόλουθα την εσωτερική ανάπτυξη, έστω και σε χαμηλούς ρυθμούς, την οποία προσδοκούν.
Ενδεικτική της έντασης που εκφράζεται το τελευταίο διάστημα μεταξύ αναπτυγμένων καπιταλιστικών κρατών και των λεγόμενων αναδυόμενων είναι η συνέντευξη που παραχώρησε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ινδίας - και πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου - Ρ. Ράτζαν, στην τηλεόραση του «Bloomberg», στην οποία υποστηρίζει ότι η «νομισματική συνεργασία σε διεθνές επίπεδο έχει διαλυθεί». Επισήμανε ταυτόχρονα ότι οι αναδυόμενες οικονομίες ήταν αυτές που ενίσχυσαν την παγκόσμια ανάπτυξη μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2008 και σήμερα είναι η σειρά των ανεπτυγμένων οικονομιών «να παίξουν το δικό τους ρόλο».
Μία μέρα νωρίτερα ο ίδιος υποστήριξε ότι οι βιομηχανικές χώρες δεν μπορούν να λαμβάνουν μέτρα ενίσχυσης των δικών τους οικονομιών, δίχως να υπολογίζουν τις συνέπειες που προκαλούνται στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Πρόσθεσε ότι η προτροπή των ανεπτυγμένων χωρών προς τις αναπτυσσόμενες να «προσαρμοστούν» στα νέα δεδομένα, ενδεχομένως να οδηγήσει σε μέτρα «προσαρμογής» που δεν θα τους αρέσουν. «Σε ένα εξωτερικό περιβάλλον υπό αναταραχή, οφείλουμε να βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας», είπε χαρακτηριστικά, δίχως να προχωρήσει σε περαιτέρω διευκρινίσεις, ενώ την Παρασκευή επανήλθε με νέες δηλώσεις, καλώντας τις ΗΠΑ να είναι πιο «προσεχτικές» σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο που ασκούν οι αποφάσεις της στον υπόλοιπο κόσμο...

Κάντε μεταρρυθμίσεις...

Δημοσίευμα της «Ντόιτσε Βέλε» απορρίπτει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο εκδήλωσης νέας κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, υποστηρίζοντας ότι οι αναδυόμενες οικονομίες οφείλουν να εισέλθουν σε μία περίοδο «αποτοξίνωσης» από το «εύκολο» χρήμα και να προχωρήσουν σε «μεταρρυθμίσεις» των εσωτερικών τους αγορών. Καταγράφει επίσης την αποτυχία που σημείωσαν οι παρεμβάσεις των Κεντρικών Τραπεζών σε Τουρκία, Βραζιλία και Ινδία να ανακόψουν την πτώση των νομισμάτων τους, καθώς τα «εργαλεία» που χρησιμοποιούν, όπως η αύξηση των επιτοκίων, θεωρούνται «παρωχημένα» υπό τις σημερινές συνθήκες διεθνοποίησης του κεφαλαίου.
Επιπλέον, παρουσιάζει τοποθετήσεις οικονομικών αναλυτών, οι οποίοι προβλέπουν με βεβαιότητα ότι τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες στις αναδυόμενες οικονομίες δεν μπορούν να αγγίξουν τον δυτικό κόσμο. Στο ίδιο άρθρο απορρίπτεται επίσης ο ισχυρισμός που καθιστά υπεύθυνες τις ΗΠΑ για τη φυγή κεφαλαίων από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, και επιρρίπτει τις ευθύνες σε «ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες που αφέθηκαν στο αγαπημένο φτηνό χρήμα των Αμερικανών»... Το δημοσίευμα υπογραμμίζει την «εσωτερική αστάθεια» που επικρατεί στο σύνολο των χωρών αυτών τόσο από πολιτική όσο και οικονομική σκοπιά, εξηγώντας ότι οι «επενδυτές» προτιμούν την «ασφάλεια» που προσφέρει πλέον η οικονομία των ΗΠΑ και σε δεύτερο βαθμό και της Ευρωζώνης, που φαίνεται να «ξεπερνά τα χειρότερα»...
Πάντως, να σημειώσουμε ότι κατά τη διάρκεια των «κραδασμών» που δέχθηκαν χρηματιστήρια και συναλλαγματικές ισοτιμίες από την Αργεντινή μέχρι την Ινδία την περασμένη βδομάδα, υπήρξαν «παράπλευρες απώλειες» και για τις πιο ευάλωτες οικονομίες της Ευρωζώνης, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, όπου τα επιτόκια δανεισμού τους πήραν και πάλι την ανιούσα. Την ίδια στιγμή, δημοσίευμα του «Ρόιτερς» το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, εξέφραζε έντονες ανησυχίες για το ενδεχόμενο μετάδοσης των «πιέσεων» και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αναφέροντας χαρακτηριστικά την Ουγγαρία και την Πολωνία, όπου η μεν πρώτη ακύρωσε προγραμματισμένη πώληση κρατικών ομολόγων, η δε δεύτερη μετέθεσε για την ερχόμενη βδομάδα τις ανακοινώσεις για το μηνιαίο δανειοδοτικό της πρόγραμμα, εν αναμονή των εξελίξεων.

Διαφορετικές οπτικές και εντός του ΔΝΤ

Διαφορετικές προσεγγίσεις για τις αιτίες του προβλήματος προβάλλονται και εντός του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου: Την περασμένη βδομάδα η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρ. Λαγκάρντ, είπε ότι η πολιτική μείωσης της ρευστότητας στις ανεπτυγμένες οικονομίες θα προκαλέσει αστάθεια στις διεθνείς αγορές με ανάλογο αντίκτυπο σε ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες, διαχωρίζοντας ωστόσο τις «σταθερά αναπτυσσόμενες που έχουν περιθώριο για ελιγμούς» και εκείνες που υπολείπονται στη λήψη «μεταρρυθμιστικών» μέτρων. Αλλο στέλεχος του ΔΝΤ, ο J. Vinals, επικεφαλής του τμήματος νομισματικών και κεφαλαιακών αγορών, σε δηλώσεις του στο «Russia Today» εξέφρασε την άποψη ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αναδυόμενες οικονομίες έχουν σχέση με τις δικές τους αδυναμίες και δεν συνδέονται με την απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ να περικόψει το πρόγραμμα νομισματικής ενίσχυσης της οικονομίας.
Το φαινόμενο βρίσκεται σε εξέλιξη και αυτή τη στιγμή, παρά τις «διαβεβαιώσεις» των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας για τη Δύση, κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει σε ασφαλή «προγνωστικά» με δεδομένο ότι, παρά τα όσα ισχυρίζονται, η καπιταλιστική κρίση δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση παρελθόν. Η αναιμική ανάκαμψη των καπιταλιστικών οικονομιών της Δύσης γίνεται ακόμη πιο εύθραυστη λόγω των προβλημάτων στις λεγόμενες αναδυόμενες καπιταλιστικές οικονομίες και της αλληλεξάρτησής τους. Είναι και αυτός ένας παράγοντας που επιδρά στους οξύτατους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Υπ' αυτές τις συνθήκες - κι επειδή όπως είναι γνωστό οι ενδοαστικές συγκρούσεις μόνο δεινά προμηνύουν για τους εργαζόμενους - ας ευχηθούμε οι λαοί να βάλουν το χέρι τους και τη «σφραγίδα» τους στις εξελίξεις...

Γιατί είναι αναγκαία η δικτατορία του προλεταριάτου; (I)

 Γιατί είναι αναγκαία η δικτατορία του προλεταριάτου; (I)

Η εξασφάλιση της πλειοψηφίας

Η αναγκαιότητα της δικτατορίας του προλεταριάτου συνδέεται άμεσα με την εξέταση της Λαϊκής Συμμαχίας και του ζητήματος της εξασφάλισης της πλειοψηφίας. Το ζήτημα της εξασφάλισης της πλειοψηφίας είναι πεδίο όπου ξεχωρίζει η ήρα απ’ το στάρι. Και αυτό γιατί οι αντιδραστικές θέσεις οπορτουνιστών, που δεν κατανοούν τη διαφορά μεταξύ δικτατορίας του προλεταριάτου και δικτατορίας της αστικής τάξης, γίνονται εμφανείς.

Συνεπώς, για να αναλύσουμε το ζήτημα της εξασφάλισης της πλειοψηφίας και να κατανοήσουμε το ρητό του Λένιν ότι ‘η επανάσταση και η πολιτική δεν είναι απλή αριθμητική αλλά άλγεβρα’, πρέπει πρώτα να γίνει κτήμα μας η μαρξιστική-λενινιστική ανάλυση του κράτους. Πρέπει συγκεκριμένα να γίνει κατανοητή η αντιπαραβολή -στο πλαίσιο της μαρξιστικής-λενινιστικής ανάλυσης του κράτους- των όρων ‘δικτατορία της αστικής τάξης’ και ‘δικτατορία του προλεταριάτου’. Ξεκαθαρίσαμε πως όταν μιλάμε για τη δικτατορία του προλεταριάτου ή τη δικτατορία της αστικής τάξης, μιλάμε για τη δικτατορία μίας τάξης επάνω στην άλλη. Μιλάμε όχι για μορφή διακυβέρνησης, όχι για μορφή πολιτεύματος, αλλά για το ταξικό περιεχόμενο της εξουσίας. Η έννοια δικτατορία, ιδωμένη ιστορικά υλιστικά, αναφέρεται στο ποια τάξη εξουσιάζει, και όχι στο με ποιόν τρόπο το κάνει.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, σε αυτή τη βάση, την ανάλυση του ζητήματος της πλειοψηφίας από τις αρχές του 20^ου αιώνα πριν έρθουμε στο πρόσφατο παράδειγμα. Πιο συγκεκριμένα, κατηγορήθηκαν οι μπολσεβίκοι από τους οπορτουνιστές της Β’ Διεθνούς ότι έδρασαν πραξικοπηματικά, ότι πραγματοποίησαν ‘εξέγερση μιας μειοψηφίας’[1]. Η κατηγορία αυτή στις μέρες μας μεταφράζεται στο εμπόδιο της μικροαστικής ψευδαίσθησης πως η κατάκτηση ή μη της πλειοψηφίας των εργαζομένων (και κατ’ επέκταση του πληθυσμού) με το μέρος του προλεταριάτου εξαρτάται από την απόκτηση της πλειοψηφίας των ψήφων  στις εκλογές μέσα σε συνθήκες κυριαρχίας της αστικής τάξης -ή αλλιώς σε συνθήκες δικτατορίας της αστικής τάξης.

Ένα από τα πολυτιμότερα διδάγματα, όμως, της Οκτωβριανής Επανάστασης είναι πως η κατάκτηση της πλειοψηφίας πραγματοποιείται μέσα στη δυναμική της επανάστασης με την εκδήλωσή της και τις πρώτες πράξεις της νέας εξουσίας. Αυτές ήταν που σταθεροποίησαν την επιρροή του (μειοψηφικού τότε) προλεταριάτου πάνω στην εργαζόμενη φτωχολογιά. Και αυτές μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν μόνο σε συνθήκες δικτατορίας του προλεταριάτου. Δε θα πραγματοποιούνταν ποτέ σε συνθήκες δικτατορίας της αστικής τάξης. Μόνο αφού το αστικό κράτος συνετρίβη και αντικαταστάθηκε από την εξουσία των εργατικών Σοβιέτ μπόρεσε να φανεί η ποιοτική διαφορά της δικτατορίας του προλεταριάτου από αυτή της αστικής τάξης, και να κερδηθεί η πλειοψηφία με το μέρος των μπολσεβίκων. Ο Λένιν έγραφε πως:

Το προλεταριάτο, για να κατακτήσει την πλειοψηφία του πληθυσμού με το μέρος του, πρέπει, πρώτο, να ανατρέψει την αστική τάξη και να πάρει την κρατική εξουσία στα χέρια του. Πρέπει, δεύτερον, να εγκαθιδρύσει τη Σοβιετική εξουσία, κάνοντας θρύψαλα τον παλιό κρατικό μηχανισμό, υποσκάπτοντας έτσι μεμιάς την κυριαρχία, το κύρος, την επιρροή της αστικής τάξης και των μικροαστών συμφιλιωτιστών μέσα στις μη προλεταριακές εργαζόμενες μάζες. Πρέπει, τρίτο, να εξαλείψει την επιρροή της αστικής τάξης και των μικροαστών συμφιλιωτιστών στην πλειοψηφία των μη προλεταριακών εργαζομένων μαζών, ικανοποιώντας επαναστατικά τις οικονομικές τους ανάγκες σε βάρος των εκμεταλλευτών.[2]

Η κρατική εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου είναι αναγκαστικά όργανο προσέλκυσης των μη προλεταριακών εργαζόμενων μαζών με το μέρος του προλεταριάτου. Και αυτό γιατί η δικτατορία του προλεταριάτου είναι το μεταβατικό στάδιο προς την αταξική κοινωνία, μέσω της συσπείρωσης των εκμεταλλευομένων στρωμάτων της κοινωνίας γύρω από την ηγεσία της εργατικής τάξης και μέσω της καταπίεσης των πρώην εκμεταλλευτών τους.

Η πλειοψηφία, έτσι, εξασφαλίζεται μετά την κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο, μετά την επαναστατική εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, μέσω της επαναστατικής ικανοποίησης των οικονομικών αναγκών των συμμάχων του προλεταριάτου. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Διάταγμα νούμερο 3 ‘για τη γη’ της 26^ης Οκτώβρη, το οποίο ικανοποίησε τις πιο ζωτικές ανάγκες των αγροτών μέσω της απαλλοτρίωσης χωρίς εξαγορά των τσιφλικάδων. Αυτό το διάταγμα ήταν αντεγραμμένο λέξη προς λέξη από τις εντολές των αγροτών που είχαν δημοσιευθεί από τους Εσέρους στην εσέρικη εφημερίδα. Μόνο που η αστική κυβέρνηση στην οποία συμμετείχαν οι Εσέροι δε θα ικανοποιούσε ποτέ στην πράξη τόσο ρηξικέλευθες υποσχέσεις. Η δικτατορία της τάξης που θέλει να διαιωνίσει ένα σύστημα εκμετάλλευσης -της αστικής δηλαδή τάξης, και δεν υπάρχει αμφιβολία για τον αστικό χαρακτήρα της προσωρινής κυβέρνησης του Φλεβάρη του 1917- δεν μπορεί να πάρει τέτοια μέτρα, γιατί είναι αντίθετα στα ταξικά συμφέροντά της. Θα ισοδυναμούσε με ταξική αυτοκτονία.

MONO η τάξη που στοχεύει στην κατάργηση των τάξεων μπορεί να πάρει τέτοια φιλολαϊκά μέτρα και MONO αφού συντρίψει το αστικό κράτος και το αντικαταστήσει με το προλεταριακό.

---

[1] Εξάλλου, οι πάσχοντες από οικονομισμό κατηγορούσαν την Οκτωβριανή Επανάσταση ως πραξικόπημα, διότι οι αντικειμενικές συνθήκες της Ρωσίας δεν ήταν έτοιμες για προλεταριακή επανάσταση. Δεν είναι ειρωνικό, όμως, που οι ιδεολογικοί τους απόγονοι κατηγορούν τους κομμουνιστές ως πάσχοντες από οικονομισμό; Οι ίδιοι που χαρακτηρίζουν άκριτα (χωρίς να βασίζουν, δηλαδή, τις κρίσεις τους σε ανάλυση των αντικειμενικών συνθηκών με βάση συγκεκριμένα κριτήρια) οποιαδήποτε κατάσταση ως επαναστατική, όπως, πχ. τον Μάη του ’68 - ενώ η περίοδος από το 1964 ως το 1971 ήταν ‘παράδεισος’ για την εργατική τάξη συγκριτικά με ό,τι ακολούθησε. Δεν είναι ειρωνικό τώρα αυτοί να ψέγουν για οικονομισμό και αντ-επιστημονικότητα το μοναδικό κόμμα που διατηρεί το στόχο της δικτατορίας του προλεταριάτου και πρωτοστατεί στην ανασύνταξη του κινήματος και στη συγκρότηση της Λαϊκής Συμμαχίας; Το μοναδικό κόμμα που επεξεργάζεται τις θέσεις του πάντα σύμφωνα με τις αρχές του επιστημονικού κομμουνισμού, θεωρητικά (μέσω του διαλεκτικού υλισμού) και πρακτικά (μέσω της ταξικής πάλης).

[2] Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 40, σελ. 14, εκδ. Σύγχρονη Εποχή

Για την ανάπτυξη της εργατικής λαϊκής πάλης, για τις Ευρωεκλογές

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ»

Για την ανάπτυξη της εργατικής λαϊκής πάλης, για τις Ευρωεκλογές

Να δυναμώσουμε την πάλη ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και την ΕΕ - Για την Ευρώπη των λαών, του σοσιαλισμού!

Τα 29 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα της Ευρώπης, ανάμεσά τους και το ΚΚΕ, που συγκρότησαν την «Πρωτοβουλία για τη μελέτη, την επεξεργασία ευρωπαϊκών θεμάτων και το συντονισμό της δράσης τους», κατέληξαν σε Κοινή Διακήρυξη που απευθύνεται στα εργατικά λαϊκά στρώματα μπροστά στις Ευρωεκλογές.
Ο «Ρ» δημοσιεύει σήμερα τη Διακήρυξη αυτή που υπογράφουν τα κόμματα της «Πρωτοβουλίας»:
«Εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι, βιοτέχνες, μικροί αγρότες, γυναίκες, νέες και νέοι, συνταξιούχοι, ΑμεΑ,
Εμείς, τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα που συνυπογράφουμε αυτή τη Διακήρυξη, απευθυνόμαστε σε σας με αφορμή τις Ευρωεκλογές του 2014.
Η πράξη αποδεικνύει ότι η ΕΕ, το ευρωπαϊκό ιμπεριαλιστικό κέντρο, ποτέ δεν υπηρέτησε τις ανάγκες του εργαζόμενου λαού. Πάντοτε αποτέλεσε εργαλείο του ευρωπαϊκού μεγάλου κεφαλαίου για να αυξήσει τα κέρδη του και να εξασφαλίσει την κυριαρχία του.
Δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί σε ριζοσπαστική κατεύθυνση και δεν μπορεί να γίνει "φιλολαϊκή". Οι προσδοκίες που καλλιεργούνται σχετικά με μια αλλαγή προς όφελος των λαών μέσα από μια αλλαγή στην προεδρία της Κομισιόν είναι απατηλές.
Οι λαοί έχουν συμφέρον να παλέψουν για την αλλαγή της κατάστασης, την αλλαγή του συσχετισμού, για την Ευρώπη του σοσιαλισμού, που θα εξασφαλίσει το δικαίωμα στη δουλειά, τα κοινωνικά, ασφαλιστικά δικαιώματα, το εισόδημα, το μέλλον των εργαζομένων.
Τα Κόμματά μας υπερασπίζονται τα δικά σας συμφέροντα, υπερασπίζονται τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, τα δικαιώματα της νεολαίας.
Εμείς παλεύουμε ενάντια στην ανεργία, στα αντιλαϊκά μέτρα που επιβάλλουν οι αστικές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Ενωση, ενάντια στη μείωση των μισθών και των συντάξεων, στην κατάργηση των εργασιακών, κοινωνικών - ασφαλιστικών δικαιωμάτων, στην εμπορευματοποίηση της Υγείας, της Παιδείας, της Πρόνοιας, στην καταστροφή του περιβάλλοντος, στην κατάργηση δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Παλεύουμε ενάντια στην ΕΕ, που προσπαθεί να ξεπεράσει την κρίση σε βάρος των λαών. Καταδικάζουμε τον αντικομμουνισμό, την καταστολή, τον περιορισμό κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Τα Κόμματά μας στηρίζουν:

• Την πάλη των εργαζομένων και των ανέργων για το δικαίωμα στην πλήρη - σταθερή εργασία.
• Αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις.
• Δημόσια - δωρεάν Υγεία, Παιδεία, Πρόνοια.
• Δημοκρατικά δικαιώματα στους χώρους δουλειάς, εργασιακά και κοινωνικά - ασφαλιστικά δικαιώματα.
• Δικαιώματα των μεταναστών εργατών.
• Στήριξη των μικρομεσαίων αγροτών.
• Την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος που θυσιάζεται για τα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου.

- Καταδικάζουμε τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις. Αγωνιζόμαστε για την ειρήνη, για την απομάκρυνση όλων των αμερικανοΝΑΤΟικών στρατιωτικών βάσεων, ενάντια στο ΝΑΤΟ, στο "Συνεταιρισμό για την Ειρήνη" και τον Ευρωστρατό, τη συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις.
- Αντιπαλεύουμε την ολομέτωπη επίθεση που κλιμακώνεται παραπέρα στις συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης υπερπαραγωγής, υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου.
- Συντασσόμαστε με τις εργατικές, λαϊκές οικογένειες που υφίστανται τις δραματικές συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης, που χειροτερεύει δραματικά την κατάσταση της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων.
- Στηρίζουμε την πάλη των λαών από τα κράτη-μέλη της Ανατολικής Ευρώπης, που υφίστανται τις οδυνηρές συνέπειες από την ένταξη των χωρών τους στην ΕΕ.

Καλούμε την εργατική τάξη, τους λαούς:

• Να αναπτύξουν την πάλη τους για κάθε λαϊκό πρόβλημα, να δυναμώσουν την αντίστασή τους στην επίθεση του κεφαλαίου, των κυβερνήσεων και των κομμάτων που υπηρετούν τα συμφέροντά του.
• Να δυναμώσουν την πάλη τους ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στην ένωση του κεφαλαίου που χτυπάει τα δικαιώματα των λαών.
• Να στηρίξουν με κάθε πρόσφορο τρόπο στη μάχη των Ευρωεκλογών, 25 Μάη 2014, τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα που καταδικάζουν την ΕΕ, να αποδυναμώσουν τα κόμματα που στηρίζουν την ΕΕ και την πολιτική της, που υπερασπίζονται τον "ευρωμονόδρομο" του κεφαλαίου.

Η στάση αυτή θα δώσει δύναμη στη λαϊκή πάλη σε όλη την Ευρώπη, οι εργαζόμενοι θα αγωνίζονται από καλύτερες θέσεις.
Η ΕΕ δεν υπηρετεί το λαό, η ΕΕ υπηρετεί την πλουτοκρατία, τους δισεκατομμυριούχους, τους πάμπλουτους, τα συμφέροντα των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, ενισχύει τα χαρακτηριστικά της ως ιμπεριαλιστικού οικονομικού, πολιτικού και στρατιωτικού μπλοκ αντίθετου στα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων.
Οι λαοί έχουν συμφέρον να αντιταχθούν στην επιχείρηση χειραγώγησης που οργανώνουν η ΕΕ, οι μηχανισμοί της, οι κυβερνήσεις και τα κόμματα που στηρίζουν την ιμπεριαλιστική ένωση.
Υπόσχονται ότι η ΕΕ μπορεί να εξασφαλίσει το δικαίωμά μας στη δουλειά, να εγγυηθεί τα εργασιακά και κοινωνικο-ασφαλιστικά δικαιώματα. Θέλουν να πιστέψουν οι λαοί ότι μπορούν να τους εξασφαλίσουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Πρόκειται για μεγάλο ψέμα.
Να θυμηθούμε τα γεγονότα: Στην ΕΕ οι άνεργοι είναι 30 εκατομμύρια, επεκτείνεται συνεχώς η υποαπασχόληση, η φτώχεια, υπονομεύεται το μέλλον της νεολαίας.
Καταργούνται θεμελιώδη δικαιώματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Ξεκληρίζονται οι φτωχοί αγρότες, στραγγαλίζονται οι αυτοαπασχολούμενοι από τον ανταγωνισμό των μονοπωλίων, εντείνεται η ανισοτιμία και οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών. Διώκονται οι μετανάστες.
Το αντιλαϊκό οπλοστάσιο της ΕΕ ενισχύεται με νέα μέτρα. Το "Σύμφωνο Σταθερότητας", η "ενισχυμένη οικονομική διακυβέρνηση" και τα άλλα αντιλαϊκά εργαλεία που χρησιμοποιούνται, διαμορφώνουν οδυνηρή κατάσταση για τους λαούς.
Η "Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας" αποτελεί επικίνδυνο μέσο για πολέμους και επεμβάσεις, στην υπηρεσία της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας.
Η κινητήρια δύναμη της καπιταλιστικής ενοποίησης είναι τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, η ΕΕ εξελίσσεται συνεχώς σε αντιδραστική κατεύθυνση κατά των λαών.
Συνεπώς, είναι φανερό ότι ούτε η διακρατική καπιταλιστική ένωση, ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορούν να γίνουν φιλολαϊκές, όπως ισχυρίζονται τα ευρωκόμματα που στηρίζουν τη στρατηγική της ΕΕ.
Ούτε, επίσης, μπορεί να αναδειχθεί η ΕΕ σε "αντίπαλο δέος" στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, όπως υποστηρίζουν οι κάθε λογής υποστηριχτές της λυκοσυμμαχίας.
Συνεργάζεται στενά με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ κατά των λαών, ενώ οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί εντείνονται και αφορούν τον έλεγχο των αγορών, το μοίρασμα της λείας.
Τα Κομμουνιστικά και Εργατικά που υπογράφουμε αυτή τη Διακήρυξη:
Σημειώνουμε πως η επίθεση του κεφαλαίου είναι ενιαία, δεν αφορά μόνο τα υπερχρεωμένα κράτη, τα κράτη που βρίσκονται στη φάση της ύφεσης. Αφορά όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς και τα υπόλοιπα που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο και στη βάση αυτή είναι ανάγκη να ισχυροποιηθεί η κοινή πάλη των ΚΚ και των λαών, να αναπτυχθεί η αλληλεγγύη στην πάλη των εργαζομένων σε όλη την Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο.
Τονίζουμε ότι υπάρχει άλλος δρόμος ανάπτυξης για τους λαούς. Μέσα από τους αγώνες των εργαζομένων προβάλλει η προοπτική μιας άλλης Ευρώπης, της ευημερίας των λαών, της κοινωνικής προόδου, των δημοκρατικών δικαιωμάτων, της ισότιμης συνεργασίας, της ειρήνης, του σοσιαλισμού.
Πιστεύουμε στο δικαίωμα κάθε λαού να επιλέγει κυρίαρχα το δρόμο ανάπτυξής του, συμπεριλαμβανόμενου του δικαιώματος αποδέσμευσης από τις εξαρτήσεις, από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και κάθε άλλο ιμπεριαλιστικό οργανισμό, να παλεύει για το σοσιαλιστικό δρόμο ανάπτυξης.
Αυτή είναι η πραγματική απάντηση ενάντια στην οργανωμένη προσπάθεια παραπλάνησης των λαών.
Αυτή είναι η πραγματική, φιλολαϊκή απάντηση στο λεγόμενο ευρωσκεπτικισμό, αλλά και τα εθνικιστικά, φασιστικά - ναζιστικά κόμματα που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν τη λαϊκή αγωνία, τα λαϊκά προβλήματα, για να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους ως αιχμή του δόρατος της δικτατορίας των μονοπωλίων. Στις αντιδραστικές, ανιστόρητες θεωρίες περί εξίσωσης του ναζισμού με τον κομμουνισμό, όπως και στον αντικομμουνισμό που σπέρνουν αυτοί, όπως και το σύστημα που τους θρέφει.
Καλούμε την εργατική τάξη, τους λαούς της Ευρώπης να ανταποκριθούν σ' αυτό το κάλεσμα ευθύνης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων.
Αποδυναμώστε τις δυνάμεις που στηρίζουν την ΕΕ - Στηρίξτε τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα, δίνοντας δύναμη στη δύναμή σας.
ΟΧΙ στην ΕΕ των μονοπωλίων, του κεφαλαίου και των πολέμων!
Για μια Ευρώπη της ευημερίας των λαών, της ειρήνης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και των δημοκρατικών δικαιωμάτων, του σοσιαλισμού!».

Επισημάνσεις πάνω στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις

Επισημάνσεις πάνω στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις

«H εξήγηση της μετριοπάθειας ενός κυρίαρχου στην εσωτερική πολιτική σκηνή Oμπάμα είναι προφανής, είναι η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις τόσο στις αναδυόμενες αγορές όσο και την Eυρωζώνη που μπορεί ανά πάσα στιγμή να επιφέρουν καίριο αποσταθεροποιητικό πλήγμα στην εύθραυστη ανάκαμψη των HΠA.

Oπως επισημαίνει ο σχολιαστής των FT (Φαϊνάσιαλ Τάιμς) Martin Wolf, οι HΠA έχουν σήμερα όλες τις εναποθέσεις να αναβαθμίσουν την αναιμική τους ανάπτυξη σε απογείωση: Χαμηλό ενεργειακό κόστος λόγω της αξιοποίησης των εγχώριων σχιστολιθικών αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, χαλάρωση της δημοσιονομικής λιτότητας, σχετική τακτοποίηση του τραπεζικού τομέα, μείωση του χρέους των νοικοκυριών και άνοδος της τιμής των ακινήτων.
Δυστυχώς, όμως, για τον Oμπάμα το αυθεντικό αμερικανικό success story παγιώνεται και ξεκαθαρίζει ως εικόνα τη στιγμή που γενικεύεται η απαισιοδοξία στις αναδυόμενες αγορές, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Κίνα, τη Βραζιλία και την Τουρκία, καθώς περιορίζεται η ρευστότητα και λόγω αύξησης των επιτοκίων αλλά και ως παράπλευρη συνέπεια του περιορισμού της αύξησης της ρευστότητας από τη Fed στις HΠA, που μειώνει τη ροή χρήματος που επενδύεται στις χώρες αυτές, μειώνεται η ζήτηση και αρχίζει να αποσαθρώνεται η εμπιστοσύνη - εσωτερική και εξωτερική - για τη μελλοντική δυναμική της Oμάδας BRICS.
Την ίδια στιγμή, η Ευρωζώνη, πέραν της εικονικής ανάπτυξης κάποιων χωρών στα όρια του στατιστικού λάθους, βυθίζεται πλέον σε μια απαισιοδοξία - δυσπιστία μακράς διάρκειας. Οι Σοσιαλδημοκράτες συνδιαχειρίζονται τη γραμμή Mέρκελ, Σόιμπλε, ο Oλάντ συνθηκολογεί και αυτός με τη σειρά του στο Βερολίνο. Από τη μεριά του ο Nτράγκι έχει αρχίσει προσεκτικά το μάζεμα της δέσμευσής του, ότι αν χρειασθεί θα παρέμβει με μαζικές αγορές δημόσιου χρέους από την πρωτογενή αγορά. Σχεδόν ταυτόχρονα ο επικεφαλής της Mπούντεσμπανκ Bάιντεμαν αντεπιτίθεται, με την Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας να εισηγείται νέα φόρμουλα δημοσιονομικής διάσωσης μέσω φορολογίας 10% επί του πλούτου αντί της χορήγησης δανείου από τον Μηχανισμό ESM».
Αυτή η εκτίμηση για την «ομιλία του Μπ. Ομπάμα στο Εθνος» (Γ. Καπόπουλος, «Ημερησία») εμφανίζεται και στο διεθνή Τύπο.

Οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Πρόσφατα το ΔΝΤ, στην έκθεσή του με τις προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη, έδινε την εξής εικόνα: Ανάπτυξη στο 3,7% φέτος μετά το 3% του 2013, ενώ το 2015 κάνει λόγο για 3,9% συνολικά. Αλλά οι κίνδυνοι συνεχίζουν να υπάρχουν, όπως ο αποπληθωρισμός, η στασιμότητα στην Ευρωζώνη και η πιο περιορισμένη εγχώρια ζήτηση στις αναδυόμενες οικονομίες.
Στις ΗΠΑ η οικονομία θα αναπτυχθεί 2,8% σε σχέση με το 1,9% του 2013, αλλά οι περισσότερες περικοπές θα παραμείνουν και το 2015, που σημαίνει ότι η ανάπτυξη αναμένεται ελάχιστα υψηλότερη από αυτή του 2014.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι στην Ευρωζώνη η οικονομία πηγαίνει για ανάκαμψη. Το 2014 θα υπάρξει ανάπτυξη στο 1% και το 2015 στο 1,4%. Εκτιμά επίσης ότι όσες χώρες έχουν ταυτόχρονα να αντιμετωπίσουν προβλήματα δημοσιονομικά και χρέους, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία, μπαίνουν σε τροχιά σταδιακής σταθεροποίησης.
Τέλος, το ΔΝΤ συνιστά στις ανεπτυγμένες οικονομίες να μη βιαστούν να ανακόψουν την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης (αυτό γίνεται τώρα σταδιακά στις ΗΠΑ), ενώ για την ΕΕ και την Ευρωζώνη εκτιμά την αναγκαιότητα για ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, την οποία η Γερμανία θέλει χαλαρή.
Στη συνέχεια ήρθαν οι εξελίξεις από τις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες με κατρακύλα των νομισμάτων τους (Ινδία, Τουρκία, Αργεντινή, Ρωσία), ενώ στην Κίνα το τελευταίο τρίμηνο του 2013 εμφανίστηκε πτώση στη μεταποίηση.
Αστοί οικονομολόγοι αναλυτές, ως αιτίες των προβλημάτων των καπιταλιστικών οικονομιών στις λεγόμενες αναδυόμενες, εμφανίζουν τη φυγή κεφαλαίων προς τις αναπτυγμένες και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ λόγω της μείωσης τυπώματος δολαρίου αλλά και αγοράς ομολόγων. Είναι ένας παράγοντας που επιδρά, στο πλαίσιο άσκησης νομισματικής πολιτικής, ιδιαίτερα σε καπιταλιστικές οικονομίες που στηρίζουν μέρος της ανάπτυξής τους σε ξένο χρηματικό κεφάλαιο. Γι' αυτό το ΔΝΤ κάνει την επισήμανση να μη βιαστούν να ανακόψουν την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης (βασικά το λέει για τις ΗΠΑ).
Αλλά υπάρχουν ορισμένες επισημάνσεις του ΔΝΤ που δείχνουν και άλλα προβλήματα. Για παράδειγμα, η μείωση της ζήτησης στις εγχώριες αγορές. Αυτό αντικειμενικά φανερώνει προβλήματα στη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου, μείωση επενδύσεων, άρα και μείωση των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ. Ας μην ξεχνάμε ότι, με εξαίρεση την Κίνα, στις καπιταλιστικές οικονομίες όλων των υπόλοιπων κρατών, μαζί και της Βραζιλίας, εκδηλώθηκε οικονομική κρίση την περίοδο 1998 - 2001. Την ξεπέρασαν, έφτασαν σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, μέχρι και πάνω από 8% του ΑΕΠ, με διαβαθμίσεις από οικονομία σε οικονομία, αλλά στη συνέχεια υπάρχει συνεχής πτώση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, που κυμαίνεται γύρω στο 2%.

Τάσεις και κίνδυνοι

Ουσιαστικά οι εκτιμήσεις που αποδίδονται στον Ομπάμα, συμπίπτουν με αυτές του ΔΝΤ. Και λένε το εξής: Οι καπιταλιστικές οικονομίες που πέρασαν κρίση βρίσκονται σε πορεία εξόδου απ' αυτήν, παρόλο που γενικά η ανάκαμψη είναι αναιμική. Αυτό συντελείται με διαβαθμίσεις: Μεγαλύτερη ανάπτυξη στις ΗΠΑ, μικρότερη στην Ευρωζώνη. Την ώρα λοιπόν που εμφανίζεται αυτή η τάση, στις υπόλοιπες καπιταλιστικές οικονομίες εμφανίζεται αντίστροφη τάση. Αλλά επειδή η αλληλεξάρτηση των καπιταλιστικών οικονομιών γίνεται ολοένα και πιο στενή, υπάρχουν φόβοι, μέσω της αλληλεπίδρασης, η όποια ανάκαμψη να επιδεινωθεί από την αρνητική τάση των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών. Ζήτημα που οξύνει τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.
Το πρόβλημα στις οικονομίες που εξέρχονται από την κρίση εστιάζεται στις επενδύσεις, στην ανάγκη διάθεσης κεφαλαίων. Το λεγόμενο «πρόβλημα ρευστότητας».
Αυτό έγινε προσπάθεια να αντιμετωπιστεί στις ΗΠΑ κυρίως με το τύπωμα δολαρίων και τη χαλαρή νομισματική πολιτική. Στην Ευρωζώνη και την ΕΕ ακολούθησαν αυστηρή δημοσιονομική πολιτική και εσωτερική υποτίμηση, στο όνομα εξασφάλισης πρωτογενών πλεονασμάτων και βεβαίως διαχείρισης του χρέους. Πολιτική στην οποία πρωτοστάτησε η Γερμανία. Ουσιαστικά ήταν μια μορφή ελεγχόμενης καταστροφής κεφαλαίου και εργατικής δύναμης. Το ίδιο επιτεύχθηκε στις ΗΠΑ με το τύπωμα χρήματος που έφερε υποτίμηση του δολαρίου.
Στην Ευρωζώνη παρουσιάζεται έλλειψη ρευστότητας, δηλαδή έλλειψη κεφαλαίων για επενδύσεις. Εδώ εστιάζονται οι αντιθέσεις για το μείγμα πολιτικής που εκφράζονται και στο εσωτερικό των κρατών - μελών, ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου, και στην Ευρωζώνη και την ΕΕ. Η αντιπαράθεση ξεκίνησε με αφορμή τα «υπερβολικά», όπως λένε, πλεονάσματα της Γερμανίας, μέχρι που και η Κομισιόν έβαλε ζήτημα ελέγχου. Εκφράστηκε με την άποψη ότι η αυστηρή δημοσιονομική πολιτική εμποδίζει την ανάκαμψη στις οικονομίες του Νότου, και συνεχίζεται με τους ελέγχους του Ευρωκοινοβουλίου στην τρόικα. Μέχρι και η Κομισιόν (η οποία συμμετέχει στην τρόικα) την θεώρησε υπεύθυνη για την πολιτική που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις των κρατών με τα μεγάλα ελλείμματα και τα μεγάλα χρέη. Η πολιτική, λέει, αυτή έφερε ανεργία, φτώχεια και εξαθλίωση. Ετσι, αφού πήραν όλα τα μέτρα δραστικής μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης, ως μέσο διαχείρισης της κρίσης σε όφελος του κεφαλαίου με μοχλό την τρόικα, τώρα μιλούν και για αρνητικές συνέπειες, τις οποίες προβάλλουν έχοντας στο επίκεντρο την αναγκαιότητα αλλαγής στο μείγμα διαχείρισης. Αυτό το ζήτημα είναι στο κέντρο της αντιπαράθεσης, γι' αυτό οξύνεται η διαπάλη μέσα στην Ευρωζώνη, ενώ ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα των καπιταλιστών απαιτούν χαλάρωση στην αυστηρή δημοσιονομική πολιτική ώστε να βρεθούν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν καπιταλιστικές επενδύσεις για ανάκαμψη και όχι βεβαίως για τις λαϊκές ανάγκες. Η συζήτηση επεκτείνεται και σε θέματα που αφορούν συνολικά την πορεία της Ευρωζώνης και της ΕΕ, αν πρέπει να αλλάξει, πώς να αλλάξει κ.λπ.
Εδώ παρεμβαίνουν και οι ΗΠΑ, ανταγωνιζόμενες τη Γερμανία, πασχίζοντας να ενισχύσουν τις δικές τους συμμαχίες με κράτη - μέλη στην Ευρωζώνη με φόντο το μείγμα διαχείρισης, στηρίζοντας το Νότο. Βεβαίως, πίσω από την κόντρα ΗΠΑ - Γερμανίας είναι η κόντρα ανάμεσα σε δολάριο - ευρώ ως διεθνή νομίσματα και αποθεματικά, οι ενδομονοπωλιακοί ανταγωνισμοί για τα μερίδια στη διεθνή αγορά μετά την κρίση κ.λπ.
Περιγράψαμε ορισμένες τάσεις που διαφαίνονται. Πώς θα εξελιχτούν; Αυτό μένει να το δούμε. Αλλά ό,τι και αν γίνει είναι πορεία βαθιά αντιλαϊκή και αντιδραστική. Που κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη οργάνωσης αντιμονοπωλιακής - αντικαπιταλιστικής πάλης από το κίνημα, τη λαϊκή συμμαχία, σε ρότα ανατροπής.

Για μια αστυνόμευση στον καιρό της κοινωνικής αναταραχής

Για μια αστυνόμευση στον καιρό της κοινωνικής αναταραχής

Την αναβάθμιση του αυταρχισμού και της καταστολής θα φέρει το σχέδιο νόμου για την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών Ασφαλείας της χώρας, που έχει καταθέσει στη Βουλή η συγκυβέρνηση. Με πρόσχημα την ενίσχυση του λεγόμενου αισθήματος ασφάλειας του πολίτη, ανασυγκροτούνται οι υπηρεσίες της δημόσιας τάξης, επιβάλλεται στην ΕΛ.ΑΣ. ένα πιο συγκεντρωτικό και στρατιωτικοποιημένο μοντέλο λειτουργίας, επιχειρείται η διάχυση της τήρησης της τάξης στις τοπικές κοινωνίες και «αστυνομικοποιείται» η διαχείριση του μεταναστευτικού. Ιδρύεται δε για την αντιμετώπιση «κρίσιμων περιστατικών εσωτερικής ασφάλειας» φορέας που θα εποπτεύεται από τον εκάστοτε πρωθυπουργό.
Είναι χαρακτηριστικό πως κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του σχεδίου νόμου, ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, Ν. Δένδιας, δήλωσε πως για την επεξεργασία του πήρε ...αόριστα υπόψη την ανταπόκριση των υπηρεσιών σε προκλήσεις τρομοκρατίας. Η τελευταία χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την ενίσχυση της αστυνόμευσης που πολλές φορές μετατρέπεται σε καταστολή (σ.σ. άλλωστε, τα όρια είναι ασαφή και τα καθορίζουν πάντα αυτοί που έχουν το μαχαίρι). Στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου ακόμα και η μικροεγκληματικότητα έχει αναχθεί «σε μείζονα απειλή για κάθε σύγχρονο κράτος» αθροιζόμενη με τη βαριά εγκληματικότητα και τη λεγόμενη τρομοκρατία. Το «μίξερ» έχει ετοιμάσει τον εσωτερικό εχθρό.
Αφού, λοιπόν, η κοινωνία απειλείται, χρειάζεται η «κινητοποίησή» της από τη βάση της. Γι' αυτό θεσπίζεται η λειτουργία Επιτροπής Περιφερειακής Συνεργασίας και Ασφάλειας (ΕΠΣΑ), ώστε να υπάρχει «ομπρέλα» διασύνδεσης της Αστυνομίας με την κοινωνία σε επίπεδο περιφέρειας. Χαρακτηριστική είναι και η σύνθεσή της. Η ΕΠΣΑ αποτελείται από τον περιφερειάρχη ως πρόεδρο, έναν περιφερειακό σύμβουλο από κάθε περιφερειακή ενότητα που ορίζεται από τον πρόεδρο, έναν εκπρόσωπο της περιφερειακής ένωσης δήμων που υποδείχνεται από τα μέλη του ΔΣ, τον περιφερειακό αστυνομικό διευθυντή και τον περιφερειακό διευθυντή ασφάλειας.
Κατά το άρθρο 12, η ΕΠΣΑ συνδράμει... «στο κοινωνικό έργο της ΕΛ.ΑΣ.», όπως και στην «ενίσχυση της συμμετοχικής δράσης και ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινωνιών στην αποτελεσματικότερη πρόληψη της εγκληματικότητας». Επίσης, η αποστολή της συνίσταται στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση προγραμμάτων (σ.σ. σε συνεργασία με τα τοπικά συμβούλια πρόληψης παραβατικότητας) με σκοπό την προληπτική αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς σε τομείς όπως η σχολική και εξωσχολική βία, η ρατσιστική βία, η οδική ασφάλεια, η χρήση ναρκωτικών. Ετσι, «αστυνομικοποιείται» η αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων. Αντί για κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, τώρα ο χειρισμός των θεμάτων αυτών δίνεται σε θεσμούς που «μυρίζουν» καταστολή. Παράλληλα, θα επιλαμβάνονται και σε ζητήματα ένταξης σε αντικοινωνικές ή εγκληματικές ομάδες, όρος αόριστος που μπορεί να χωρέσει ό,τι θέλουν οι αρχές, αλλά και σε καταστροφές ή φθορές σε δημόσια κτίρια, εγκαταστάσεις και άλλους χώρους. Εδώ, δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι παλιότερα πολλοί μαθητές οδηγήθηκαν σε δίκες, με πρόσχημα καταστροφές «εξωσχολικών» σε σχολεία. Θα παρέχει και συμβουλευτική υποστήριξη ή προτάσεις στις αρχές σε θέματα προληπτικής αστυνόμευσης ή αναβάθμισης της αστυνόμευσης.

Κινητή ΕΛ.ΑΣ. με συγκεντρωτική δομή

Ενεργοποιείται το κεντρικό συμβούλιο πρόληψης της εγκληματικότητας. Πρώτιστο μέλημα της ΕΛ.ΑΣ. θα είναι η συνεργασία με την Τοπική Διοίκηση, η θέσπιση γραφείων εξυπηρέτησης πολιτών, για την οικοδόμηση ισχυρών «δεσμών εμπιστοσύνης» με την τοπική κοινωνία. Ετσι, η ΕΛ.ΑΣ. θα συνεργάζεται με τοπικούς φορείς σε θέματα γενικής αστυνόμευσης και θα μπορεί να συνάπτει σχετικά μνημόνια συνεργασίας με τους ΟΤΑ για διαχείριση θεμάτων κοινής αρμοδιότητας. Επεκτείνεται, λοιπόν, το «χέρι» της τήρησης της δημόσιας τάξης περισσότερο στις τοπικές κοινωνίες. Υπάλληλοι των δημοτικών αστυνομιών θα ενταχθούν στην ΕΛ.ΑΣ., αφού θεσπίζεται διεύθυνση εξυπηρέτησης πολιτών και δημοτικής αστυνόμευσης που θα ανήκει στον κλάδο τάξης του αρχηγείου. Ηδη, έχει σταλεί στο αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. ο πίνακας με 2.613 δημοτικούς αστυνομικούς που θα είναι υποψήφιοι για ένταξη στις γραμμές της.
Επιπλέον, αναμένεται να μειωθούν οι περιφερειακές υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ., ενώ τα αστυνομικά τμήματα θα μειωθούν και θα αυξηθεί η δύναμή τους στο πλαίσιο του δόγματος της «κινητής» ΕΛ.ΑΣ. Στόχος είναι ...«η εκπομπή δύναμης και ασφάλειας από το αστυνομικό τμήμα».
Οσον αφορά τους μετανάστες, στο εξής η ΕΛ.ΑΣ., σύμφωνα και με τα άρθρα 11 και 18, με τη συγκρότηση του κλάδου αλλοδαπών και προστασίας των συνόρων, θα «δραστηριοποιείται» στην «πρόληψη, αποτροπή και καταστολή της παράνομης εισόδου, εξόδου αλλοδαπών στη χώρα, στον εντοπισμό και τη σύλληψη των αλλοδαπών που εισέρχονται, εξέρχονται, διαμένουν ή εργάζονται παράνομα στη χώρα και την παραπομπή τους στη Δικαιοσύνη ή τον επαναπατρισμό τους στον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων που αφορούν στην είσοδο προσώπων στο ελληνικό έδαφος και την έξοδο από αυτό, καθώς και την παραμονή και εργασία των αλλοδαπών στη χώρα, στη μέριμνα για την ασφαλή προσωρινή κράτηση και φύλαξη σε ειδικές εγκαταστάσεις». Αυτό σημαίνει στην πράξη μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο κυνηγητό για τους εξαθλιωμένους των ιμπεριαλιστικών πολέμων και της παγκοσμιοποίησης, απελάσεις, θανάτους στο Αιγαίο από ναυάγια και περισσότερους κρατούμενους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ετσι, θα ενισχυθεί η εφαρμογή της αντιμεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ και της κυβέρνησης («φράχτης» στον Εβρο, επιχειρήσεις «Ασπίδα» και «Ξένιος Ζεύς»). Χαρακτηριστικά, ο Ν. Δένδιας παρουσιάζοντας τις σχετικές διατάξεις δήλωσε ότι «είμαστε πρωταθλητές στις επαναπροωθήσεις». Ετσι, χαρακτηρίζεται επίσημα ο διωγμός των μεταναστών και των προσφύγων που καταφεύγουν στις χώρες της ΕΕ. Το 2012 ήταν 22.500, το 2013 ήταν 26.000 και το 2014 αναμένονται να είναι 30.000. Εξάλλου, θεσπίζεται εθνικό συντονιστικό κέντρο ελέγχου των συνόρων, της μετανάστευσης και του ασύλου.

Εγκλημα τα πάντα

Η ΕΛ.ΑΣ., κατά το σχέδιο νόμου, συγκροτείται περισσότερο κάθετα και συγκεντρωτικά με την ίδρυση «υπερασφάλειας» και κεντρικών βάσεων πληροφοριών. Στην ουσία, επιβάλλεται η λειτουργία τριών «παράλληλων» Αστυνομιών, στην τάξη, στην ασφάλεια και τη διαχείριση των συνόρων, που μέσω των γενικών επιθεωρητών η κάθε μία χωριστά, θα διοικείται από τον αρχηγό (σ.σ. θα επικουρείται από επιτελικό γραφείο), αφού καταργείται το επιτελείο με τα καθήκοντα που είχε. Ο κλάδος Ασφάλειας, του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., με το άρθρο 17, θα έχει επικεφαλής αντιστράτηγο (γενικός επιθεωρητής). Στον έλεγχό του. θα υπάγεται η υπηρεσία της δίωξης οργανωμένου εγκλήματος, η «αντιτρομοκρατική», το ηλεκτρονικό έγκλημα και η εγκληματολογική υπηρεσία. Ετσι, υλοποιείται η ταύτιση της λεγόμενης τρομοκρατίας με το οργανωμένο έγκλημα και στο επίπεδο του χειρισμού του από τις διωκτικές αρχές. Η διεύθυνση αντιμετώπισης ειδικών εγκλημάτων βίας (σ.σ. γνωστή ως «αντιτρομοκρατική») «εδρεύει στην Αττική, η τοπική της αρμοδιότητα επεκτείνεται σε ολόκληρη την επικράτεια και έχει ως αποστολή την αντιμετώπιση των ειδικών εγκλημάτων βίας και ιδίως την πρόληψη και καταστολή τρομοκρατικών και εξτρεμιστικών ενεργειών που στρέφονται γενικά κατά της ασφάλειας του κράτους και του δημοκρατικού πολιτεύματος, καθώς και κατά προσώπων ή πραγμάτων της χώρας μας ή άλλης χώρας». Αξίζει να σημειωθεί. πως ο όρος εξτρεμισμός χρησιμοποιείται από τις ΗΠΑ, για να περιγράψει πράξεις όπως η κατάληψη ενός δημόσιου κτιρίου, μια μαχητική διαδήλωση, τις λαϊκές κινητοποιήσεις.
Τα τελευταία χρόνια το συμβολικό χτίσιμο μιας πόρτας ενός φορέα ή μια αγωνιστική παράσταση διαμαρτυρίας σε κάποιο υπουργικό γραφείο, περιγράφονται ως ακραία συμπεριφορά με ποινικές προεκτάσεις. Η διεύθυνση εγκληματολογικών ερευνών θα θεωρείται (άρθρο 27) εθνική εγκληματολογική υπηρεσία, και μεταξύ των άλλων, θα έχει ως αποστολή «την τήρηση των εθνικών αρχείων γενετικών τύπων και δακτυλικών αποτυπωμάτων». Με την ψηφιοποίησή τους, θα υπάρξει μόνο μια πύλη εισόδου για την άντληση της σχετικής πληροφορίας από τις διωκτικές αρχές.

Εκσυγχρονισμένο φακέλωμα και εσωτερικός εχθρός

Με το άρθρο 22, συγκροτείται η διεύθυνση διαχείρισης και ανάλυσης πληροφοριών. Θα έχει ως αποστολή «τη συγκέντρωση, ιδίως μέσω των περιφερειακών υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας, την αξιολόγηση, ταξινόμηση, ανάλυση και διάθεση επεξεργασμένων ή μη πληροφοριών, προς το σκοπό αντιμετώπισης κάθε μορφής εγκληματικότητας και ιδίως της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και την τήρηση, ενημέρωση και διασφάλιση των ειδικών βάσεων δεδομένων, στις οποίες καταχωρείται και αποθηκεύεται πληροφοριακό υλικό, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία». Τα παραπάνω «μυρίζουν» φακέλωμα, απαραίτητο, όταν αποφασιστεί και εκτιμηθεί, για να χρησιμοποιηθεί κατά «εξτρεμιστών» και άλλων «κοινωνικά και πολιτικά ατακτούντων».
Καταληκτικά, με το άρθρο 62 συστήνεται «Εθνική Συντονιστική Υπηρεσία Κρίσεων Εσωτερικής Ασφάλειας» (ΕΣΥΚΕΑ), η οποία συνιστά την εθνική αρχή της χώρας μας σε θέματα συντονισμού και αντιμετώπισης σοβαρών τρομοκρατικών ενεργειών ή απειλών και κάθε είδους κρίσιμων περιστατικών εσωτερικής ασφάλειας». Το τελευταίο δεν προσδιορίζεται παραμένοντας ένας όρος που μπορεί να χωρά τα πάντα. Από μια ομηρεία, μέχρι την αντιμετώπιση σοβαρών επεισοδίων ή καταστάσεων ...διασάλευσης της δημόσιας τάξης από μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις.
Το άρθρο αναφέρει πως «η νέα υπηρεσία ιδρύεται ως αυτοτελής υπηρεσία του υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, λειτουργεί υπό την εν γένει εποπτεία του πρωθυπουργού και διοικείται από τον οικείο Διοικητή. Κατά την επιχειρησιακή της δράση η ΣΥΔΚΕΑ συντονίζεται, εποπτεύεται και ελέγχεται, κατά περίπτωση, από τους υπουργούς Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και Ναυτιλίας και Αιγαίου, ανάλογα με το αν το προς διαχείριση περιστατικό εσωτερικής ασφάλειας υπάγεται στο χώρο αρμοδιότητας της Ελληνικής Αστυνομίας ή του Λιμενικού Σώματος, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Σκοπός της σύστασης της ως άνω Υπηρεσίας είναι η κάλυψη υφιστάμενου κενού στον τομέα του αποτελεσματικού συντονισμού όλων των φορέων που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση σοβαρών τρομοκρατικών ενεργειών ή απειλών και κάθε είδους κρίσιμων περιστατικών εσωτερικής ασφάλειας και η συνακόλουθη ενίσχυση της συνεργασίας και της επιχειρησιακής τους αποτελεσματικότητας».

Μακραίνει το μονοπάτι στοιχείων για τον καρκίνο

Μακραίνει το μονοπάτι στοιχείων για τον καρκίνο

Νέες έρευνες διαμορφώνουν εικόνα για την «επάρατο», ως ακόμα πιο πολύπλοκη νόσο

Καρκινικό κύτταρο από ανθρώπινο μυελό των οστών

Συχνά η εμφανιζόμενη σε πρώτο επίπεδο πολυπλοκότητα ενός φαινομένου δεν είναι παρά «η κορυφή του παγόβουνου». Η μηχανική των κακοήθων δυσπλασιών - όπου ένα μοναδικό κύτταρο αποκτά μεταλλάξεις τη μία μετά την άλλη μέχρι να καταλήξει καρκινικό, αν και έχει ρίζες στην ιατρική εδώ και αρκετές δεκαετίες - περιγράφηκε ξεκάθαρα από τους Ντ. Χάναχαν και Ρ. Γουάινμπεργκ, σε μια δημοσίευσή τους το 2000 με τίτλο «Τα χαρακτηριστικά σημάδια του καρκίνου», που έμελλε να γίνει μια από τις δημοσιεύσεις με τις περισσότερες επιστημονικές αναφορές στον τομέα της αντικαρκινικής έρευνας.
Σύμφωνα με την κλασική πια δημοσίευση, ένα κύτταρο πρέπει να αποκτήσει 6 χαρακτηριστικά για να γίνει καρκινικό και να αρχίσει να δημιουργεί όγκους. Πρέπει να αποκτήσει την ικανότητα να αυτοεπιταχύνει την ανάπτυξή του και να αγνοεί σήματα του οργανισμού που του λένε να την επιβραδύνει. Να μάθει να αποφεύγει τους βιολογικούς μηχανισμούς ασφαλείας που κάνουν ακόμα και ελαφρώς ελαττωματικά κύτταρα να αυτοκαταστρέφονται και να υπερνικήσει τους εσωτερικούς μετρητές (τα τελομερή που βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων) που κανονικά περιορίζουν τον αριθμό των διαιρέσεων ενός κυττάρου. Να μάθει να προκαλεί αγγειογένεση (δημιουργία δικτύου αιμοφόρων αγγείων για την τροφοδοσία του όγκου) και τελικά να μπορεί να ανοίγει δρόμο, ώστε να μπει στην κυκλοφορία και να κάνει μετάσταση.

Επίπεδα πολυπλοκότητας

Η θεωρία αυτή για τον καρκίνο, που βασίζεται σε μεγάλο όγκο πειραμάτων, ονομάζεται μονοκλωνική (το αρχικό κύτταρο και το δέντρο των απογόνων του λέγεται κλώνος) και παραμένει κυρίαρχη και βάση της αντικαρκινικής έρευνας που φυσικά συνεχίστηκε και μετά το 2000. Το ξεκαθάρισμα των 6 χαρακτηριστικών, έγινε αιτία για αισιόδοξες προβλέψεις από τους συντάκτες της δημοσίευσης και άλλους συναδέλφους τους, που εξέφρασαν την ελπίδα ότι η βιολογία και η θεραπεία του καρκίνου, από συνονθύλευμα κυτταρικής βιολογίας, γενετικής, ιστοπαθολογίας, βιοχημείας, ανοσολογίας και φαρμακολογίας, θα γίνει μια επιστήμη με εννοιολογική συγκρότηση και συνεκτικότητα ανάλογη της χημείας ή της φυσικής. Από τότε η έρευνα προχώρησε, με τη διαφορά ότι αποκάλυψε ολόκληρα νέα στρώματα πολυπλοκότητας.
Μέσα στο κύτταρο υπάρχουν εξαρτήματα μέσα σε εξαρτήματα και διασυνδέσεις τόσο πυκνές και τόσο ρευστές, που μερικές φορές μοιάζει αδύνατο να ξεχωρίσεις τα μεμονωμένα νήματα. Ανεβαίνοντας ένα επίπεδο, το τι συμβαίνει μέσα σε ένα καρκινικό κύτταρο δεν μπορεί να κατανοηθεί πλήρως χωρίς να παρθεί υπόψη η θέση του μέσα σε ένα πολύπλοκο επικοινωνιακό δίκτυο άλλων κυττάρων. Ηδη το 2000, οι επιστήμονες ανακάλυπταν ότι οι καρκινικοί όγκοι δεν είναι ομογενείς μάζες κακοήθων κυττάρων, αλλά περιέχουν και υγιή κύτταρα που βοηθούν στην παραγωγή των πρωτεϊνών που ο όγκος χρειάζεται για την εξάπλωσή του, την επίθεση στους γύρω ιστούς και τη σύνδεσή του με την τροφοδοσία αίματος. Αυτό το ανώμαλο οικοσύστημα, που ονομάστηκε καρκινικό μικροπεριβάλλον είναι πλέον αντικείμενο ολόκληρων επιστημονικών συνδιασκέψεων και περιοδικών.

Ηπιες παραμορφώσεις

Τα πράγματα έγιναν πιο περίπλοκα όταν έγινε σταδιακά αντιληπτό ότι οι γενετικές μεταβολές που μπορεί να οδηγήσουν στον καρκίνο δεν προέρχονται κατ' ανάγκη από μεταλλάξεις, δηλαδή αφαιρέσεις, προσθήκες ή αναδιατάξεις των νουκλεοτιδικών «γραμμάτων» του κώδικα του DNA. Το κωδικοποιούμενο μήνυμα μπορεί να αλλάξει με πιο ήπιους τρόπους. Σε ένα γονίδιο μπορούν να συνδεθούν μοριακά μπλοκ, με τρόπο που να το αδρανοποιούν (τα μπλοκ αυτά είναι μεθυλομάδες και γι' αυτό η διαδικασία λέγεται μεθυλίωση). Τα γονίδια μπορούν, επίσης, να εκφράζονται είτε περισσότερο, είτε λιγότερο, ανάλογα με τις παραμορφώσεις που γίνονται στα μόρια του γονιδιώματος. Στην κλασική απλουστευτική εικόνα, η διπλή έλικα του DNA πλέει απομονωμένη. Στην «ακατάστατη» πραγματικότητα του κυττάρου, τα δύο ελικοειδή νήματα είναι τυλιγμένα σαν τον κισσό γύρω από συσσωματώματα πρωτεϊνών, που ονομάζονται ιστόνες. Μεθυλομάδες και άλλα μόρια μπορούν να συνδεθούν στην ίδια την έλικα του DNA ή στον πρωτεϊνικό πυρήνα της και να κάνουν ολόκληρη την κατασκευή να λυγίσει. Οταν αυτό συμβαίνει, κάποια γονίδια εκτίθενται και κάποια αποκρύπτονται.

Ο παράγοντας επιγονιδίωμα

Αυτές οι αλλαγές, που αλλάζουν τη λειτουργία ενός κυττάρου, αφήνοντας άθικτο το DNA του, ονομάζονται επιγενετικές. Οπως ένα κύτταρο έχει ένα γονιδίωμα, έτσι έχει και ένα επιγονιδίωμα, ένα στρώμα «λογισμικού» που κάθεται πάνω στο «υλικό» (hardware) του DNA. Και όπως το γονιδίωμα, έτσι και το επιγονιδίωμα κληρονομείται στα κύτταρα απογόνους.
Εκείνο που δείχνει η έρευνα, είναι ότι ο καρκίνος ίσως δεν είναι μόνο υπόθεση κατεστραμμένων γονιδίων. Διαταραχές σε ένα κύτταρο - καρκινογόνες ουσίες, δίαιτα, ακόμα και το στρες - μπορεί να αναδιατάξουν τους επιγενετικούς διακόπτες χωρίς απευθείας μετάλλαξη του DNA. Για παράδειγμα, αν μια μεθυλομάδα κανονικά κρατάει υπό περιορισμό ένα ογκογόνο (παράγοντα που επιταχύνει την κυτταρική διαίρεση) η αφαίρεση του διακόπτη μπορεί να κάνει το κύτταρο να διαιρείται σαν τρελό, αυξάνοντας τον κίνδυνο λαθών στην αντιγραφή του DNA. Ετσι, επιγενετικές αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε γενετικές αλλαγές και αυτές επηρεάζοντας τη μεθυλίωση να πυροδοτήσουν περισσότερες επιγενετικές αλλαγές κ.ο.κ.
Οι επιγενετικές αλλαγές αντιμετωπίζονται από τους ερευνητές με ανάμεικτα αισθήματα. Αν και βάζουν στην υπόθεση του καρκίνου παράγοντες που είχε αποδειχτεί ότι δεν μπορούν να προκαλέσουν γενετικές μεταλλάξεις, ωστόσο σε αντίθεση με τις γενετικές μεταλλάξεις, οι επιγενετικές είναι αναστρέψιμες. Πόσο μεγάλο ρόλο παίζουν στην υπόθεση του καρκίνου είναι ακόμα ασαφές.

Καρκινικά βλαστοκύτταρα;

Μια θεωρία που περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα είναι εκείνη των καρκινικών βλαστοκυττάρων. Σε ένα αναπτυσσόμενο έμβρυο, τα βλαστοκύτταρα είναι εκείνα τα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να ανανεώνουν τον εαυτό τους απεριόριστα, διαιρούμενα και ξαναδιαιρούμενα, χωρίς να διαφοροποιούνται σε κύτταρα κάποιου συγκεκριμένου ιστού. Οταν χρειάζονται κύτταρα κάποιου συγκεκριμένου είδους, ορισμένα γονίδια ενεργοποιούνται με συγκεκριμένη σειρά και τα βλαστοκύτταρα δίνουν εξειδικευμένα (διαφοροποιημένα) κύτταρα. Τα βλαστοκύτταρα των ενηλίκων παίζουν παρόμοιο ρόλο, για την αντικατάσταση κατεστραμμένων κυττάρων ή κυττάρων που έφτασαν στο τέλος της ζωής τους. Σύμφωνα με τη θεωρία των καρκινικών βλαστοκυττάρων οι καρκινικοί όγκοι προέρχονται από βλαστοκύτταρα το ίδιο όπως και οι υγιείς. Μόνο τα καρκινικά βλαστοκύτταρα έχουν την ικανότητα να αναπαράγονται ατελείωτα και ίσως οι χημειοθεραπείες να αποτυγχάνουν γιατί δεν σκοτώνουν τα καρκινικά βλαστοκύτταρα. Αν η θεωρία αποδειχτεί βάσιμη, τότε οι γιατροί θα έχουν ένα συγκεκριμένο στόχο, για να χτυπήσουν, ώστε να σταματήσουν την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων.

ΜικροRNA και μικρόβια

Μια άλλη περιπλοκή αποκαλύφθηκε από αλλαγές στην κατανόηση της βιολογίας των υγιών κυττάρων. Σύμφωνα με την απλουστευτική περιγραφή, το DNA αντιγράφεται σε RNA και αυτό με τη σειρά του γίνεται η μήτρα για την κατασκευή πρωτεϊνών. Ομως δεν είναι κάθε κομμάτι DNA μέρος κάποιου γονιδίου. Ενα μέρος του χρησιμοποιείται για την κατασκευή του αγγελιοφόρου και του μεταφορικού RNA. Αλλα μέρη του χρησιμοποιούνται ως διακόπτες έντασης της έκφρασης των γονιδίων που κωδικοποιούν πρωτεΐνες. Επιπλέον, τα γονίδια δεν είναι συνεχόμενα καθώς διακόπτονται από τμήματα ακατανόητου κώδικα. Για την ακρίβεια, μόνο ένα μικρό μέρος του γονιδιώματος φαίνεται να εξυπηρετεί κάποιο σκοπό. Το υπόλοιπο αποκλήθηκε «σκουπίδι DNA», ένα συνονθύλευμα από γονίδια που καταστράφηκαν ή έγιναν περιττά στο πέρασμα εκατομμυρίων ετών.
Στην αρχή της δεκαετίας του 1990, οι επιστήμονες άρχισαν να παρατηρούν ένα νέο είδος RNA που δημιουργούνταν από το «σκουπίδι DNA», που λόγω του μικρού μεγέθους του ονομάστηκε μικροRNA. Οταν μόρια μικροRNA προσκολλώνταν πάνω σε μόρια αγγελιοφόρου RNA, τα εμπόδιζαν να μεταφέρουν την πληροφορία. Τα μικροRNA έρχονται σε διάφορες ποικιλίες και ο αριθμός τους ρυθμίζει την παραγωγή διάφορων πρωτεϊνών. Αν υποθέσουμε ότι κάποιο μικροRNA περιορίζει την παραγωγή ενός ογκογόνου, τότε υπάρχει άμεση επίδραση στο θέμα του καρκίνου. Αν όπως εκτιμάται καθένα από αυτά τα μόρια ρυθμίζουν πολλά διαφορετικά γονίδια, τότε οι αλληλεπιδράσεις γίνονται εξαιρετικά περίπλοκες. Οι μεταλλάξεις στο «σκουπίδι DNA» θεωρούνταν μη επιβλαβείς, αλλά αν αλλάζουν την ισορροπία των μικροRNA, τότε θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μετατροπή ενός κυττάρου σε κακόηθες. Πέρα απ' τα παραπάνω, υπάρχει και το ζήτημα της αλληλεπίδρασης του ανθρώπινου γονιδιώματος με το γονιδίωμα των συμβιωτικών μικροβίων...
Συχνά, η επιστημονική έρευνα για να βρεθεί απάντηση σε κάποια ερωτήματα οδηγεί σε νέα και περισσότερα ερωτήματα. Ας ελπίσουμε ότι στην υπόθεση του καρκίνου ο αριθμός των χαρακτηριστικών του και των παραγόντων που οδηγούν σε αυτόν να είναι σχετικά μικρός και το όλο σύστημα των αλληλεπιδράσεων διαχειρίσιμα περίπλοκο.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American

ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ Στους αγώνες του λαού με την Τέχνη της

ΒΑΣΩ ΚΑΤΡΑΚΗ

Στους αγώνες του λαού με την Τέχνη της

Με το έργο της σημάδεψε την παγκόσμια χαρακτική δημιουργία. Το άσπρο και το μαύρο ήταν τα χρώματά της. Το άσπρο, που δέσποζε στην ψυχή της, και το μαύρο, της επίγειας διαδρομής της. Ηταν 27 Δεκέμβρη του 1988, όταν το μαύρο του θανάτου σκίασε για πάντα τα μάτια της μεγάλης Ελληνίδας χαράκτριας, Βάσως Κατράκη.

Ξεχωριστή δημιουργός, με πνοή πάντα νεανική, πρόσφερε και στην Τέχνη και στην Ελλάδα, μέσα από τις γραμμές του λαϊκού κινήματος. Τα «αντρίκεια χέρια της», όπως τα αποκαλούσαν, χάραξαν επί δεκαετίες, μορφές και δρόμους. Χάραξαν παράθυρα ανοιχτά στην ομορφιά του αύριο. Χιλιάδες χρώματα διαπερνούσαν τις πράξεις της, χιλιάδες σταθερές απόψεις αποτελούσαν το πλέγμα της σκέψης της. Πραγματικός θησαυρός τα έργα της, «καλαντάρι με τις απανωτές δυστυχίες μας και τις λιγοστές χαρές μας».
«Δε θέλω παρά να εκφράσω την αγάπη και τον ενθουσιασμό μου προς της ζωή» -έλεγε η Βάσω Κατράκη. «Κάθε στιγμή που μου ανήκει δεν θα ήθελα να είναι παρά ένας χαιρετισμός προς αυτήν. Να εκφράσω την αγάπη μου προς τον άνθρωπο και τη δικιά του ζωή, με τις χαρές, τα βάσανα και το μόχθο της. Προσπαθώ να εκφραστώ με τον πιο σαφή τρόπο. Αυτό το κάνω γιατί έτσι νιώθω. Με ενδιαφέρει να 'ρθω σε όσο γίνεται πληρέστερη επικοινωνία με τους ανθρώπους, να μιλήσω με τη γλώσσα τους. Αυτό είναι η πιο μεγάλη καταξίωση ενός καλλιτέχνη. Δε διαλέγω ορισμένα θέματα, μα βιώματα. Και αυτά μπορεί να έρχονται είτε από τη χώρα που ζεις είτε απ 'έξω, φτάνει να είναι ανθρώπινα.»

100 χρόνια από τη γέννησή της

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Βάσως Κατράκη, η αίθουσα τέχνης «έκφραση- γιάννα γραμματοπούλου» (Βαλαωρίτου 9^α Αθήνα, τηλ. 210.3607.598) παρουσιάζει έκθεση με έργα της σπουδαίας Ελληνίδας χαράκτριας από 18 Φεβρουαρίου έως 15 Μαρτίου.
Γεννημένη το 1914, σχεδόν τη στιγμή που ξεσπούσε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, η Βάσω Κατράκη έζησε τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας και σφράγισε με το έργο της μια ολόκληρη εποχή. Απεικόνισε με συνέπεια τα μεγάλα και θεμελιώδη γεγονότα που διαδραματίστηκαν στη χώρα μας μετά το Β' παγκόσμιο πόλεμο. Την Εθνική αντίσταση, τον εμφύλιο, τη χούντα και το φασισμό. Χάραξε στην πέτρα την τραγική μοίρα του λαού και τη μάχη για ελευθερία. Το 1936 εισήχθη στη Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τον Κωνσταντίνο Παρθένη στη Ζωγραφική και το Γιάννη Κεφαλληνό στη Χαρακτική. Η κατοχή τη βρήκε φοιτήτρια. Μέσα από τον πυρετό εκείνης της εποχής διαμορφώθηκε και η τέχνη της, επηρεάστηκε το έργο της και η προσωπικότητά της. Πήρε μέρος στην Αντίσταση. Οι διαδηλώσεις, τα αδικοσκοτωμένα παλληκάρια, οι διώξεις, οι κατατρεγμένοι, τα σκελετωμένα από την πείνα παιδιά, τα βιώματα με τις θυσίες και τους θανάτους έγιναν διαμαρτυρία και αυτές οι εικόνες πέρασαν στο καλλιτεχνικό της έργο. Πρόσφερε υπηρεσίες στην πατρίδα χωρίς να υπολογίζει τους κινδύνους. «Κάναμε αντίσταση με τα πινέλα και τα καλέμια» έλεγε, «Η κατοχή με έκανε χαράκτρια». Τα πρώτα της χαρακτικά ήταν εύσημα, αφίσες, κάρτες, προκηρύξεις και ψηφοδέλτια για τις ανάγκες της αντίστασης. Την 21^ηΑπρίλη του '67, πρώτη μέρα του πραξικοπήματος, τη συνέλαβαν και την εξόρισαν στα Γιούρα, το θρυλικό νησί με τη μακραίωνη ιστορία ως τόπος βασανιστηρίων και εξόντωσης. Η δύναμη όμως της τέχνης της, της έδωσε παρηγοριά και διέξοδο, ζωγραφίζοντας με μαρκαδόρο τα βότσαλα που έβρισκε στο ξερονήσι, μοιράζοντάς τα στους συγκρατούμενους της και άλλα αφιέρωνε και έστελνε στον άντρα της και τα παιδιά της. Δούλεψε μέσα στη χούντα και έκανε έκθεση στη γκαλερί «ώρα» του Ασαντούρ και της Χριστίνας Μπαχαριάν, φίλους και συναγωνιστές της.

Μαχήτρια με τόλμη και αποφασιστικότητα

Η Βάσω Κατράκη ήταν μαχήτρια στους κοινωνικούς αγώνες με τόλμη και αποφασιστικότητα. Μετέφερε στην πέτρα όλα τα θεμελιώδη θέματα, το ιδεώδες της ελευθερίας και της αξιοπρέπειάς μας. Σπαράγματα μνήμης, θρήνοι και ελεγεία γι' αυτούς που θυσιάστηκαν. Εργα κοινωνική μαρτυρία. Υπηρέτησε την Ελληνική Χαρακτική με αφοσίωση και γνώση. Ηθος και αξιοπρέπεια. Δικαίως ο τεχνοκριτικός και φίλος της Κώστας Σταυρόπουλος, τη χαρακτήρισε ως την «κορυφαία ερμηνεύτρια της ανθρώπινης τραγωδίας».
Η ίδια έλεγε: «Διερευνώντας τους παραδοσιακούς τρόπους χάραξης πάνω στα καθιερωμένα υλικά, όπως στο όρθιο και στο πλάγιο ξύλο, στο χαλκό κλπ., ένιωσα σιγά σιγά να εξαντλούνται οι εκφραστικοί τρόποι που ταίριαζαν στην ιδιοσυγκρασία μου. Στην περιπλάνηση των αναζητήσεών μου για το υλικό που θα εκπλήρωνε τις εκφραστικές μου ανάγκες, στάθηκα στον ψαμμίτη λίθο, που με την αδρή του επιφάνεια και την αδιερεύνητη περιοχή του, μου άνοιξε το δρόμο για τα μεγάλα σχήματα και στη βαθιά κι ελεύθερη χειρονομία. Η επαφή μου με την τραχιά αυτή κρητική πέτρα με οδήγησε και στην αναζήτηση καινούριων εργαλείων. Ο μαστρακάς και τα καλέμια των γλυπτών με βοήθησαν σ' αυτό. Με βαθιές εγκοπές, με σκληρά γδαρσίματα, με απότομα ή ελαφρά περάσματα από τα μαύρα στ' άσπρα κι αντίθετα, προσπάθησα να κατακτήσω την άγνωστη γλώσσα του καινούριου αυτού υλικού και να του αποσπάσω τα μυστικά, που θα βοηθούσαν στην έκφραση των αναγκών μου».

Για την αναστήλωση του πατρικού σπιτιού της

Προς τιμήν της δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2006 το κέντρο Χαρακτικών Τεχνών και Μουσείο Βάσω Κατράκη στην πατρίδα της, το Αιτωλικό Αιτωλοακαρνανίας, όπου εκτίθεται μόνιμα όλο το έργο της. Το πατρικό της σπίτι, βρίσκεται και αυτό στο όμορφο νησάκι, το Αιτωλικό, τη μικρή Βενετία, όπως την ονόμαζαν τότε. Το σπίτι βρεχόταν γύρω γύρω από τη λιμνοθάλασσα. Εκεί έζησε τα παιδικά της χρόνια, ευτυχισμένη με τους γονείς και τα τέσσερα αδέρφια της. Εκεί, στα μαθητικά της τετράδια ζωγράφισε τα πρώτα της σχέδια και πορτρέτα. Εκεί εμπνεύστηκε τις πρώτες έγχρωμες της ξυλογραφίες, από τα πρωινά, τα δειλινά και τα νυχτερινά χρώματα της ήρεμης λιμνοθάλασσας.
Σήμερα το πατρικό της σπίτι καταρρέει αδύναμο να αντισταθεί στο πέρασμα των χρόνων. Παρότι έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο, η πολιτεία δεν μπόρεσε να βοηθήσει παρά τις μελέτες που κατατέθηκαν στην Εφορεία Νεότερων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού για τη διάσωσή του.
Η έκθεση αυτή έχει κύριο σκοπό να επικοινωνήσει το έργο της με τους ανθρώπους, αυτό που ήθελε πάντα και η ίδια. Για πρώτη φορά, μετά το 1994 (20 χρόνια μετά) τα έργα που εκτίθενται θα είναι προς πώληση. Σκοπός αυτής της κίνησης είναι η συγκέντρωση χρημάτων για την αναστήλωση του πατρικού σπιτιού της Βάσως Κατράκη στο Αιτωλικό.

Σ.Αδαμίδου