Οι άλλες Μανωλάδες σε όλη τη χώρα - Ρεπορτάζ Π. Κατσάκου
Του Πέτρου Κατσάκου
Πριν από τις εκλογές του Μαΐου, θαμώνες επαρχιακού καφενείου στην Αργολίδα ρωτούσαν ειρωνικά πορτοκαλοπαραγωγό του χωριού και υποψήφιο βουλευτή της Χρυσής Αυγής στον νομό "ποιος θα μαζεύει τα πορτοκάλια αν το κόμμα σου διώξει τους ξένους" και αυτός απαντούσε κλείνοντας πονηρά το μάτι: "Έξω οι μετανάστες από την Ελλάδα, αλλά όχι από τα χωράφια μου". Εποχικοί εργάτες. Αυτοί οι "χρήσιμοι" παρείσακτοι της...
σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας.
Νομάδες των 25 ευρώ
Αυτοί οι νομάδες των 25 ευρώ την ημέρα, που περιφέρονται ανά εποχή από την Ηλεία στη Λακωνία, από την Αργολίδα στην Κρήτη, από τη Μεσσηνία στη Μακεδονία και από τα Μέγαρα στη Θήβα και τη Λιβαδειά. Ο αριθμός τους απροσδιόριστος. Υπολογίζονται μόνο κατά περιοχή και κατά εποχή. Πέντε έως επτά χιλιάδες μετανάστες - κινούνται κάθε άνοιξη και καλοκαίρι στις φυτείες της φράουλας μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Ηλείας. Η Μανωλάδα, όμως, δεν είναι μία αλλά πολλές. Πολλές μικρές Μανωλάδες, σπαρμένες σε μήκος και σε πλάτος της περιφέρειας. Μαζί με τις φράουλες, τα καρπούζια, τα πορτοκάλια, τα κηπευτικά φυτρώνουν και τα "αγκάθια" που κάποιοι επιχειρούν σήμερα να τα παρουσιάσουν ως μεμονωμένα περιστατικά.
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Αμαλιάδας, Νατάσσα Παναγιωτάρα, το θέμα με τους ανασφάλιστους εργαζομένους στα χωράφια της Μανωλάδας έχει αφεθεί ηθελημένα στην τύχη του από το κράτος. "Τόσα χρόνια δεν έχει γίνει τίποτα γιατί πολύ απλά η Μανωλάδα υπάρχει ηθελημένα, δεν εξηγείται αλλιώς. Και δεν είναι μόνο αυτή. Υπάρχουν πολλές Μανωλάδες στην Ελλάδα. Όλοι είναι γνώστες και υπήρξα μάρτυρας σε πολλές από αυτές τις επισκέψεις κλιμακίων από το 2008", λέει χαρακτηριστικά.
Εργασιακός μεσαίωνας
Ο Σπύρος Βασιλόπουλος, αγρότης από τη γειτονική Μεσσηνία, δεν μασά τα λόγια του: "Για μένα όλη η Ελλάδα είναι μία Μανωλάδα και δεν μιλάω μόνο για τους οικονομικούς μετανάστες, μιλάω και για τους ίδιους τους Έλληνες, τους εργαζόμενους κι εργάτες, οι οποίοι είναι σ' έναν εργασιακό μεσαίωνα. Μισθοί έχουν μειωθεί κατακόρυφα, το ίδιο και οι συντάξεις, το κοινωνικό κράτος έχει διαλυθεί. Οι καπιταλιστές έχουν κλέψει τις ζωές και τα όνειρά μας. Και τα Φιλιατρά είναι μία Μανωλάδα. Το πρόβλημα αυτό, όταν το θάβεις, όταν δεν το εμφανίζεις, όχι μόνο δεν βρίσκει λύση, αλλά διογκώνεται".
Ένα απέραντο εργασιακό "Ελντοράντο" για χιλιάδες επιχειρηματίες που σε συνεργασία με κυκλώματα δουλεμπόρων και την απαραίτητη ανοχή των αρχών εκμεταλλεύονται στρατιές δουλοπάροικων μεγιστοποιώντας τα κέρδη τους. Σε συνθήκες «κάτεργου» εργάζονται χιλιάδες μετανάστες, όπως πολύ καλά γνωρίζουν εδώ και πολλά χρόνια οι αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του κράτους.
Επιθέσεις στους ελεγκτές του ΙΚΑ
Τα τελευταία στοιχεία που έφεραν στην επιφάνεια οι έλεγχοι των ανδρών του ΙΚΑ επιβεβαιώνουν για πολλοστή φορά το γεγονός ότι σε πολλά σημεία της χώρας έχουν διαμορφωθεί χώροι απασχόλησης ξένων υπό δουλεμπορικούς όρους και συνθήκες. Επιθέσεις από εργοδότες ή και μπράβους σε βάρος των ελεγκτών του ΙΚΑ παραδέχθηκε δημοσίως και ο επικεφαλής της ειδικής υπηρεσίας ελεγκτών του Ταμείου Μάριος Τούντας. Ο κ. Τούντας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι στη χώρα μας υπάρχουν εκατοντάδες Μανωλάδες, την ώρα που "είκοσι πέντε ελεγκτές καλούνται να ελέγξουν 16 χιλιάδες επιχειρήσεις ο καθένας, με την ετήσια εισφοροδιαφυγή για το ΙΚΑ να υπολογίζεται στα 6,5 δισ. ευρώ".
Δούλοι στην Ήπειρο
«Φέρνουν δούλους στην Ήπειρο» κατήγγειλε πριν από λίγες ημέρες ο περιφερειάρχης Ηπείρου, Αλέκος Καχριμάνης. Μιλώντας στο Περιφερειακό Συμβούλιο με θέμα την ανασφάλιστη και μαύρη εργασία, ο κ. Καχριμάκης έκανε λόγο για "γραφεία" των Αθηνών που φέρνουν αλλοδαπούς εργάτες στην Ήπειρο χωρίς κανείς να ξέρει πού μένουν και αν είναι ασφαλισμένοι. "Ελάτε το φθινόπωρο στην Άρτα να δείτε τη δική μας Μανωλάδα" είναι τα λόγια του Περιφερειάρχη που καταγγέλλει τα κυκλώματα των δουλεμπόρων που δρουν και στη δική του περιοχή.
Δεν είναι όμως μόνο οι παραγωγοί που κερδίζουν από το καθεστώς της μαύρης εργασίας, καθώς οι περισσότεροι αυτό που κάνουν είναι απλά να "υπενοικιάζουν" το εργατικό τους δυναμικό από τους δουλέμπορους που δρουν σχεδόν ανενόχλητα στην ελληνική ύπαιθρο και γίνονται γνωστά μόνο μετά από κάποιες σποραδικές αποκαλύψεις.
Ρουμάνοι δουλέμποροι
Πρόσφατο παράδειγμα αυτό της Αργολίδας, όπου συμμορία Ρουμάνων δουλεμπόρων αποκαλύφθηκε ότι "νοίκιαζε" σε καλλιεργητές της περιοχής για 25 ευρώ την ημέρα δεκάδες ομοεθνείς τους εργάτες τους οποίους υποχρέωναν σε καταναγκαστική εργασία. Ένα οργανωμένο κύκλωμα εμπορίας ανθρώπων που με την απειλή των όπλων εκμεταλλευόταν τους "δούλους" που ζούσαν στοιβαγμένοι σε άθλιους στάβλους. Η σπείρα παρακρατούσε τα ταξιδιωτικά των "σκλάβων" και τους ανάγκαζε να εργάζονται 12 ώρες την ημέρα στη συγκομιδή πορτοκαλιών, χωρίς να τους αποδίδουν τη χρηματική αμοιβή που εισέπρατταν τα μέλη του κυκλώματος από τους εργοδότες τους. Επιπλέον τους υποχρέωναν να εφοδιάζονται από τους ίδιους τρόφιμα χρεώνοντάς τους με μεγάλα ποσά, ενώ δεν τους επέτρεπαν να απομακρυνθούν από τον χώρο του στάβλου, για τον οποίο τους χρέωναν με ενοίκιο 50 ευρώ τον μήνα κατ' άτομο.
Από την αστυνομική έρευνα προέκυψε ότι τα μέλη του κυκλώματος έφερναν με ειδικά ναυλωμένα λεωφορεία, μέσω τούρκικου τουριστικού πρακτορείου, άτομα που βρίσκονταν σε δεινή οικονομική κατάσταση από τη Ρουμανία, με το πρόσχημα ότι θα εργάζονταν σε αγροτικές καλλιέργειες, με 25 ευρώ την ημέρα και δωρεάν διαμονή σε δωμάτια που θα τους παραχωρούσαν οι εργοδότες τους.
Πόσο δωρεάν όμως είναι η διαμονή για τους δουλοπάροικους στις κατά τόπους Μανωλάδες;
Άνθρωποι στους σταύλους
Στη Σκάλα Λακωνίας ένας παλιός σταύλος μπορεί να χωρέσει έως και 60 ανθρώπινες ψυχές που πληρώνουν από 40 ευρώ τον μήνα μπορεί να αποφέρει το διόλου ευκαταφρόνητο και φυσικά αφορολόγητο ποσό των 2.400 ευρώ στον ιδιοκτήτη του. Καθόλου άσχημα για περίοδο οικονομικής κρίσης σε μια περιοχή απ' όπου δεν λείπουν τα "μεμονωμένα" περιστατικά. Στη Σκάλα μάλιστα έχουν καταγραφεί και οι δυναμικότερες αντιδράσεις από πλευράς εργατών γης καθώς πριν από λίγα χρόνια 1.500 αλλοδαποί εποχικοί εργάτες θερμοκηπίων προχώρησαν σε μαζική απεργία προκειμένου να διαμαρτυρηθούν όχι μόνο για τις συνθήκες εργασίας, αλλά κυρίως για τις απάνθρωπες και "πανάκριβες" συνθήκες διαβίωσής τους σε στάβλους και παραπήγματα. Πρόσφατα, κλιμάκιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που επισκέφθηκε την Ελλάδα βρέθηκε στις περιοχές αυτές. Η έκθεση που παρέδωσαν στα επιστημονικά όργανα του ΠΟΥ κάνει λόγο για υγειονομική βόμβα και επανεμφάνιση ασθενειών που είχαν εκλείψει από τον δυτικό κόσμο.
Το παρεμπόριο της στέγης στις μικρές "Μανωλάδες" αποτελεί μια επικερδή επιχείρηση για ιδιοκτήτες εγκαταλελειμμένων κτισμάτων αλλά και οικοπέδων εντός των οποίων στήνονται πρόχειροι καταυλισμοί από λαμαρίνες και νάιλον με το ενοίκιο να φτάνει και τα 50 ευρώ το κεφάλι.
Άνθρωποι σε κοτέτσι
Στα Μέγαρα περίπου 200 αλλοδαποί ζουν αυτή την περίοδο μέσα σε ένα εγκαταλελειμμένο πτηνοτροφείο. Κάθε ένα από τα "κοτέτσια" έχει μετατραπεί σε δωμάτιο μέσα στο οποίο ζουν από τέσσερις μέχρι έξι μετανάστες. Το κόστος ανά άτομο σύμφωνα με τους ενοίκους είναι 50 ευρώ, ποσόν που σύμφωνα με τις ενδείξεις αποτελεί πανελλαδική "ταρίφα".
Εντός ή και πέριξ των ιδιότυπων αυτών "γκέτο" λειτουργούν πάντα και τα απαραίτητα μίνι μάρκετ, από τα οποία είναι υποχρεωμένοι να ψωνίζουν οι δουλοπάροικοι. Προϊόντα αμφιβόλου ποιότητας, συνήθως αγορασμένα κοψοχρονιά από τα ληγμένα των σούπερ μάρκετ, αποτελούν το κύριο εμπόρευμα που βρίσκεται στα ράφια τους.
Ο Μπουκάτ από το Σουδάν δουλεύει τους τελευταίους μήνες σε θερμοκήπιο στα Φιλιατρά με μεροκάματο 23 ευρώ την ημέρα: "Δουλεύουμε πρωί με βράδυ. Λίγα λεφτά. Ύπνο και πρωί δουλειά με το αφεντικό. Λεφτά να πληρώσω για ύπνο. Λεφτά να ψωνίσω από το μαγαζί του αφεντικού για να φάω. Λεφτά σε 'άλλο' αφεντικό για να έχω κάθε μέρα δουλειά. Μένουν 5 ευρώ κάθε μέρα για μένα".
Μπορεί οι πυροβολισμοί της Μανωλάδας στο ψαχνό να αποτελούν μεμονωμένο περιστατικό, αλλά οι εκφοβισμοί, η τρομοκρατία και το ξύλο επιβάλλουν τον νόμο της σιωπής στα γκέτο των εποχικών εργατών. Ο Αχμέντ Καλίζ Ιμπραήμ, πρόεδρος της Ένωσης Μεταναστών Ελλάδος, τίθεται ενάντια στη βίαιη λύση των εργατικών διαφορών. "Στη Μανωλάδα δεν είναι τα μοναδικά περιστατικά προβλημάτων μεταξύ αλλοδαπών και αφεντικών. Υπάρχουν παντού. Όμως η λύση δεν βγαίνει μέσω βίας. Υπάρχουν δικαστήρια, υπάρχει αστυνομία", λέει χαρακτηριστικά και επισημαίνει ότι κάθε μέρα έρχονται δεκάδες αλλοδαποί στα γραφεία της Ένωσης για εργασιακά προβλήματα.
«Το θέμα είναι να γίνει κάτι για να μην είναι πλέον παράνομα στην χώρα. Δεν έχουν κανένα χαρτί και φοβούνται να πάνε στην αστυνομία είτε για περιστατικά επιθέσεων είτε για καθυστέρηση πληρωμών», προσθέτει.
"Κλέφτες" παπουτσιών
Συνταξιούχος αξιωματικός της αστυνομίας του Πύργου περιγράφει πώς λειτουργούσε το κύκλωμα των δουλεμπόρων στα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας. "Κάθε φορά, όταν οι μετανάστες άρχιζαν να ζητούν επιτακτικά τα δεδουλευμένα τους, τα «αφεντικά» αγόραζαν από τις λαϊκές αγορές ένα ζευγάρι παπούτσια ή ένα ρούχο και τα άφηναν στους κοιτώνες τους. Μετά ειδοποιούσαν την αστυνομία να συλλάβει και να απελάσει τους 'κλέφτες' που κλέβουν ρούχα και παπούτσια".
Στη Σκάλα Λακωνίας, όταν προ ετών συνελήφθη ένας κάτοικος της περιοχής για παράνομη εκμίσθωση μιας παλιάς αποθήκης σε 58 μετανάστες από το Πακιστάν, ο ίδιος αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση 10.000 ευρώ και στους εποχικούς εργάτες δόθηκαν σημειώματα διοικητικής απέλασης προκειμένου να φύγουν από τη χώρα μέσα σε ένα μήνα.
Σκλάβοι στα φασόν
"Μανωλάδες" δεν υπάρχουν μόνο στην Ηλεία και σε δεκάδες περιοχές της Περιφέρειας. Μόνο μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, οι ελεγκτές του ΙΚΑ ανακάλυψαν "Μανωλάδες" στα Κάτω Πατήσια, στη Νέα Ιωνία και στον Βοτανικό. Παρουσία εισαγγελία και ανδρών της Αστυνομίας, οι αρμόδιοι της Ειδικής Υπηρεσίας Ελέγχου του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων ανακάλυψαν περισσότερους από 200 αλλοδαπούς, οι οποίοι απασχολούνταν υπό συνθήκες "σκλάβων" σε 16 επιχειρήσεις φασόν. Από το σύνολο των εργαζομένων, οι 111 αλλοδαποί ήταν ανασφάλιστοι. Συντάχθηκαν και επιδόθηκαν πρόστιμα ύψους 55.000 ευρώ. Φυσικά, αναρωτιέται κανείς κατά πόσο αυτή η χρηματική ποινή μπορεί να βάλει "φρένο" σε όσους εκμεταλλεύονται χρόνια αλλοδαπούς υπό τους συγκεκριμένους όρους δουλείας, όταν τα κέρδη τους υπολογίζεται ότι, διαχρονικά, ανέρχονται σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ.
Η πλευρά των παραγωγών και τα "στιγματισμένα προϊόντα"
Οι πρόεδροι των δύο αγροτικών συνεταιρισμών φράουλας, που δραστηριοποιούνται στην Ηλεία, «Υρμίνη» και «Ήλιδα», με δημόσια επιστολή τους αναφέρονται στην ανάγκη εύρεσης λύσης για το ανθρωπιστικό ζήτημα των αλλοδαπών εργατών αλλά και τη ζημιά που προκαλείται στις πωλήσεις των προϊόντων τους.
«Οι πωλήσεις μας έχουν πέσει 50% από αυτό το περιστατικό. Εμείς δεν έχουμε ανασφάλιστους, τους πληρώνουμε κανονικά με εργόσημο. Ουδέποτε είχαμε αντιδράσεις από πλευράς τους. Τα περιστατικά είναι μεμονωμένα, το ότι ένας επιχειρηματίας δεν πληρώνει τους εργαζόμενους δεν σημαίνει ότι όλοι το κάνουμε», υποστηρίζει ο Ανδρέας Βούλγαρης, πρόεδρος του αγροτικού συνεταιρισμού «Ήλιδας», και τονίζει ότι για το περιστατικό δεν ευθύνεται κάποιος ντόπιος αγρότης, αλλά ένας επενδυτής που ήρθε από την Αθήνα, ο κατηγορούμενος Νίκος Βαγγελάτος: «Αυτός δεν είναι παραγωγός, είναι μεγαλέμπορος από την Αθήνα, δεν είναι από εδώ. Απλά έχει νοικιάσει κάποια κτήματα και τα διαχειρίζεται. Τους εργάτες του δεν τους πληρώνει λόγω κρίσης».
Μια σύντομη περιήγηση στον επαρχιακό Τύπο των τελευταίων ημερών είναι αρκετή για να δώσει το δείγμα του πανικού που επικρατεί σε δεκάδες τοπικές κοινωνίες, που προσπαθούν εναγωνίως να κρύψουν κάτω από το χαλί τους δικούς τους είλωτες.
«Δεν είναι 'Νέα Μανωλάδα' η Μεσσηνία, δεν είναι όλοι οι αγρότες ίδιοι. Είναι άδικο να μας τσουβαλιάζουν και να στοχοποιούν όλους τους αγρότες με βαρείς χαρακτηρισμούς, εξαιτίας κάποιων μεμονωμένων περιστατικών στην περιοχή ή αλλού» διαμαρτύρονται κάποιοι αγρότες στην Τριφυλία με αφορμή το αιματηρό περιστατικό στην γειτονική Ηλεία. "Οι κάτοικοι της Άρτας βοηθούν με κάθε τρόπο τους οικονομικούς μετανάστες που έρχονται κάθε Οκτώβρη για τη συγκομιδή των πορτοκαλιών" διαβεβαιώνει ο αντιπεριφερειάρχης Ηπείρου, Βασίλης Ψαθάς.
Η φθηνή και ανασφάλιστη εργασία αποτελεί μια συνωμοσία σιωπής. Οι παραγωγοί τη χρειάζονται για να μειώσουν το κόστος, οι τοπικές κοινωνίες την ανέχονται γιατί ο κύκλος εργασιών των εποχικών εργατών τονώνει την οικονομία της περιοχής τους. Πολιτικοί καλύπτουν παραγωγούς και εμπόρους που φέρνουν ψήφους. Αστυνομία, ελεγκτικοί μηχανισμοί και αυτοδιοικητικές αρχές κάνουν τα στραβά μάτια στα κενά των νόμων και η πολιτική ηγεσία δεν διακινδυνεύει να διασαλεύσει την "ισορροπία" για ευνόητους λόγους πολιτικού κόστους και τυπικής συναλλαγής.
Αναρτήθηκε από ΧΡΟΝΙΚΑ
