Που... πήγε ο "Tasos"; 




Να πρόκειται για απλή σύμπτωση; Δύο πολύ γνωστά ιστολόγια, ξαφνικά και χωρίς κάποια λογική εξήγηση, με διαφορά λίγων ωρών βρέθηκαν «εκτός λειτουργίας». Τρίτη μέρα σιγής για το φιλικό ιστολόγιο Tasos manifesto. Αργά τη νύχτα, στην ανάρτησή μας για τη σύλληψη του προέδρου των απεργών χαλυβουργών Γ. Σιφωνιό (κι άλλη… «σύμπτωση»;)
 η διαχειριστική ομάδα του ιστολογίου στέλνει μήνυμα που κάνει γνωστή τη διακοπή λειτουργίας του, παρά τη θέλησή της:

όταν η google φιμώνει τα blog

όταν η google φιμώνει τα blog


Αναρτήθηκε από τον/την redship 











λάβαμε και δημοσιεύουμε το μήνυμα από το μπλόγκ του tasos manifesto


ΕΧΟΥΝ ΜΠΛΟΚΑΡΕΙ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ ΑΠΟ ΧΘΕΣ ΤΟ ΠΡΩΙ…
 ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΠΕΓΝΩΣΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΦΕΣ ΜΕ ΤΗΝ GOOGLE , ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΝΤΟΠΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΚΟ…
 ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΟΙΞΟΥΜΕ, ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΜΕ, ΝΑ ΑΝΑΡΤΗΣΟΥΜΕ, ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΣΤΟ “TASOS MANIFESTO”..
 ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΔΙΑΔΩΣΤΕ ΤΟ ,


tasos manifesto

Οι νονοί

Οι νονοί 

Αναρτήθηκε από τον/την redship

Ευρώ ή δραχμή; Εντός σκληρού πυρήνα Ευρώπης ή εκτός; Καπιταλισμός η κομμουνισμός; Δύση ή ανατολή; Θυσίες με φτώχεια ή θυσίες με εξαθλίωση; Είναι μερικά από τα διλλήματα που θα τεθούν, έχουν ήδη αρχίσει να τίθενται, στους Έλληνες πολίτες ενόψει των εκλογών που θα γίνουν τέλος Απρίλη (μάλλον).

Διαβάζοντας τις κυριακάτικες εφημερίδες διακρίνεις αυτόν τον πανικό των γνωστών βολεμένων αρθογράφων. Διακρίνεις ταυτόχρονα και την προσπάθεια που κάνουν να πείσουν ότι ο μόνος δρόμος για τους Έλληνες και την Ελλάδα είναι η Ευρώπη. Οτιδήποτε άλλο είναι περιπέτεια. Το ότι, ο τωρινός δρόμος που είναι επίσης δρόμος της Ευρώπης είναι περιπέτεια για τους πολλούς και μάλιστα τραγική περιπέτεια χωρίς τέλος, δεν απασχολεί τις πένες του καθεστώτος.

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι τελειώνοντας την ανάγνωση των βασικών εφημερίδων, νιώθεις ότι έχεις ένα πιστόλι στον κρόταφο, ένα μαχαίρι στο λαιμό και μια θηλιά μαζί, για να αποφασίσεις…. Όχι με κριτήριο το πώς είναι η ζωή σου, η καθημερινότητά σου, η ψυχολογία σου και η γενικότερη κατάστασή σου. Αλλά σε καλούν να αποφασίσεις με βάση ένα περίπου μέλλον, μια περίπου καλή οικονομική κατάσταση  και μια ανάπτυξη περίπου. Σε καλούν να διαλέξεις μεταξύ αυτών των δυνάμεων  που έφεραν την χώρα σε αυτό το αίσχος, λέγοντας ότι «έχουν πια την εμπειρία να διαχειριστούν τη νέα κατάσταση»!!! Σε καλούν τέλος, οι γραφιάδες του καθεστώτος, να αποφασίσεις με ψυχραιμία, σύνεση, ιστορική συνείδηση, γνώση και λογική, όταν όλα τα παραπάνω απουσίαζαν πάντα από τις ηγεσίες και τις οικονομικές και δημοσιογραφικές ελίτ αυτού του τόπου.

Ζητάνε από τον Έλληνα ψηφοφόρο, καταρχήν να είναι ηλίθιος και να αποσυνδέσει όσα ζει από την ψήφο του, λέγοντας ταυτόχρονα, οι ανόητοι, ότι αυτή η ψήφος πρέπει αν είναι η μόνη τιμωρία και αντίδραση για όσα ζει!

Ζητάνε από τον Έλληνα ψηφοφόρο, να προσανατολίσει και να εγκλωβίσει την σκέψη του σε 2 – 3 διλλήματα, απορρίπτοντας, όλα τα υπόλοιπα. Πχ, του ζητάνε να αποφασίσει μεταξύ ευρώ ή δραχμής, αποκλείοντας το ενδεχόμενο να έχει απορριπτική γνώμη και για τα δύο. Να έχει δηλαδή γνώμη για την συνολική οικονομική κατεύθυνση. Έχει σημασία τι νόμισμα θα έχεις, αν στην τσέπη σου μπαίνουν ελάχιστα; Αν δεν φτάνουν για τα βασικά; Αν χρεώνεσαι συνεχώς για να καλύψεις προηγούμενα χρέη;

Δεν ξέρω πως θα ψηφίσουν οι Έλληνες, όταν έρθει η ώρα η καλή.  Ξέρω όμως βλέποντας το γενικότερο κλίμα, ότι θα τεθούν τα μεγαλύτερα, καθαρότερα διλλήματα που έχουν τεθεί ποτέ. Θα εξαπολυθεί η μεγαλύτερη εκστρατεία τρόμου και  απειλών. Θα παιχτούν τα μεγαλύτερα παιχνίδια. Θα εξαγοραστούν συνειδήσεις και ειδήσεις.
Οι δυνάμεις του καθεστώτος δηλαδή, θα αναγκαστούν να κάνουν φανερά και ξεδιάντροπα, αυτό που κάνουν χρόνια τώρα συγκαλυμμένα. Να φοβίσουν και να εκβιάσουν. Ότι κάνει κάθε μαφία, δηλαδή.

Καλές αντοχές

Ο καπιταλισμός έχει φρακάρει κι εμείς έχουμε φρικάρει...

Ο καπιταλισμός έχει φρακάρει κι εμείς έχουμε φρικάρει...

Γράφει ο Στάθης

Η τεχνολογία σήμερα είναι τόσον πολύ προχωρημένη που, στις  ανεπτυγμένες τεχνολογικώς κοινωνίες, αν ήταν εξίσου προχωρημένες φιλοσοφικώς ηθικώς και πολιτικώς, θα μπορούσαν να έχουν δουλειά όλοι οι πολίτες, να μην υπάρχει καθόλου ανεργία και η αμοιβή της εργασίας να εξασφαλίζει σε όλους ευημερία.

Μάλιστα, οι άνθρωποι θα δούλευαν πολύ λιγότερο, εξασφαλίζοντας έτσι περισσότερον χρόνο για ψυχαγωγία, μόρφωση και προσωπικές σχέσεις, στο πλαίσιο της οικογένειας της κοινότητας, της κοινωνίας.

Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο.

Οι εργαζόμενοι στις αναπτυγμένες τεχνολογικώς χώρες δουλεύουν όλο και περισσότερο και αμοίβονται όλο και λιγότερο. Μάλιστα δουλεύουν με όλο και μεγαλύτερη ένταση σε ένα περιβάλλον όλο και πιο ρευστό, όλο και πιο ανασφαλές, που φθείρει τους ανθρώπους, τις σχέσεις τους και το περιβάλλον.


Ταυτοχρόνως η ανεργία θεριεύει, όλο και περισσότεροι πολίτες ωθούνται στο περιθώριο, την ανέχεια και τη φτώχεια – συχνά και στον θάνατο. Οι οικογένειες διαλύονται, ο κοινωνικός ιστόςαποσυντίθεται, η ψυχαγωγία εκβαρβαρώνεται, η μόρφωση γίνεται προνόμιο για λίγους (τα παιδιά της εργατικής τάξης εγκαταλείπουν όλο και πιο πολλά, το σχολείο) και γενικώς όλα αυτά που η τεχνολογία και η επιστήμη θα μπορούσαν να προσφέρουν στους ανθρώπους μεταλλάσονταισε εργαλεία σκλαβιάς κι απελπισίας, ωθώντας την ανθρωπότητα προς τα πίσω, αντί προς ταμπρος.

Το μόνον που περισσεύει για τους πολλούς είναι η προπαγάνδα, η πλύση εγκεφάλου κυρίως μέσω των ΜΜΕ, η διαρκής τρομοκρατία για το χειρότερο που έρχεται ή για το καλύτερο που δεν μας αξίζει...!

Με έναν λόγο, παρ’ ότι η πρόοδος στις επιστήμες, τη γνώση, τις πληροφορίες, θα μπορούσε να έχει κάνει τη ζωή μας παράδεισο την έχει κάνει κόλαση.

Αντί οι άνθρωποι να δουλεύουν λιγότερο και να απολαμβάνουν περισσότερα, αντί να έχουν όλοιδουλειά και να ζουν ασφαλείς στο αστικό και το αγροτικό περιβάλλον, το μεν περιβάλλονκαταστρέφεται, ο δε μισός πληθυσμός αποσαρθρώνεται μαζί του.
(Αυτήν τη στιγμή το 51% των νέων είναι άνεργο)

Γιατί όμως αντί να πηγαίνουμε μπροστά, πηγαίνουμε πίσω; (Μάλιστα προς έναν γενικευέμνο –πιθανόν- πόλεμο);

Γιατί η απλή και ορθή λογική (όπως για παράδειγμα η μείωση των ωρών εργασίας που θααπελευθέρωνε θέσεις εργασίας για όλους) δεν συζητούνται ποτέ; Ενώ αντιθέτως συζητούνται συνεχώς τα κλισέ όπως το «κόστος της εργασίας» ή η «ανταγωνιστικότης»;

Γιατί φτάσαμε να ντρεπόμαστε να σκεφτούμε ότι όλοι δικαιούμεθα εργασία και ευημερία;

Γιατί σκεφτόμαστε συνεχώς με τον τρόπο που θέλουν αυτοί που μας κατέχουν για το χρέος, τους φόρους, τους άλλους, και τόσα άλλα;

Για μιαν ακόμα φορά ο γερο Μαρξ επαληθεύεται.

Ο καπιταλισμός είναι πλέον φρένο στην ανάπτυξη. Έχει φρακάρει. Ξέρει να παράγει κέρδη, ξέρει ναμην τα αναδιανέμει δίκαια, ξέρει να αλυσοδένει τους εργάτες κι όλους τους εργαζόμενους, ξέρει νακατασπαράζει το περιβάλλον, αλλά μόνον αυτά ξέρει και μόνον αυτά κάνει.

Μπορεί συνεπώς να καταστρέφει ο ίδιος την ανάπτυξη που προκαλεί, όταν τα «δικαιώματα» του επάνω της κινδυνεύσουν ή μπορεί η παραγωγή να αναζητήσει έναν άλλον, ανώτερο τρόποανάπτυξης χάριν των ανθρώπων κι όχι μόνον των κερδών.

Ο καπιταλισμός έχει φρακάρει, σκοτώνει φερ’ ειπείν την αυτοκινητοβιομηχανία στο Ντιτρόϊτ πριν από τέσσερα χρόνια για να την «αναστήσει» σήμερα, με περισσότερα κέρδη, λιγώτερους εργάτες, φθηνότερους μισθούς.

Έτσι, η τεχνολογία εξαερώνεται, για να συνεχίζουν να ζουν με υπερκέρδη πέντε ψωραλέοι αληταράδες, και να φυτοζωούν στο χαμηλό μεροκάματο ή την ανεργία εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες.

Ο καπιταλισμός έχει φρακάρει και συνεπώς η προπαγάνδα του (μας) έχει φρικάρει.

Οι φρικαλεότητες που η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία κατάφερε να πασάρει 20-30 χρόνια τώρα, η άγρια ιδεολογική τρομοκρατία που εξαπολύθηκε το ίδιο διάστημα, κυρίως μέσω των ΜΜΕ, έχουν φθάσει στα όριά τους.

Έτσι όπως πάμε, ή ο καπιταλισμός θα ντυθεί εκ νέου και μάλιστα σύντομα τους Μελανούς Χιτώνες, ή θα καταρρεύσει με πάταγο μέσα στους δρόμους των πόλεων, μέρα μεσημέρι...

Εμείς μπορούμε ... να πληρώνουμε ικανοποιητικούς μισθους και συντάξεις ωστε να καλύπτουμε τις λαικές ανάγκες VIDEO

Εμείς μπορούμε ... να πληρώνουμε ικανοποιητικούς μισθους και συντάξεις ωστε να καλύπτουμε τις λαικές ανάγκες

Μια ανάλυση του Μάκη Παπαδόπουλου στην πρωινή εκπομπή της ΝΕΤ στις 20/11/2011 που για κάποιο λόγο μας είχε ξεφύγει και την παραθέτουμε σήμερα.

Συγκέντρωση και συγκεντροποίηση στον κλάδο των S/M (Β' Μέρος)

Συγκέντρωση και συγκεντροποίηση στον κλάδο των S/M (Β' Μέρος)

Για περίπου 30 χρόνια, από την λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του `70, την ραχοκοκαλιά του λιανικού εμπορίου, αποτελούσαν αποκλειστικά τα οικογενειακά παντοπωλεία και τα μπακάλικα της γειτονιάς. Περίπου 32.000 μικρά καταστήματα καταγράφονται διάσπαρτα στην επικράτεια της χώρας το 1977, τα οποία εμπορεύονταν τρόφιμα (εκτός από κρέατα & ψάρια), μη αλκοολούχα ποτά και είδη οικιακής χρήσεως ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύονταν και από κάποιο καφενείο ή μια ταβέρνα.

Στο αντίποδα καταγράφονται το 1977 μόλις 290 καταστήματα άνω των 200 m2 με 2 τουλάχιστον ταμειακές μηχανές, στην πλειοψηφία τους στο Λεκανοπέδιο της Αττικής. Ο νέος αυτός τύπος υπεραγοράς τροφίμων, που αργότερα βαπτίστηκε ως Σούπερ Μάρκετ (S/M), έκανε την πρώτη εμφάνισή του στην χώρα στις αρχές της δεκαετίας του `60, όταν οι οικονομικά ισχυρότεροι μπακάληδες ακολούθησαν τα κελεύσματα της Ευρώπης. Το 1962-63 ιδρύονται τα πρώτα καταστήματα της Νίκη ΑΕτων αδερφών Μαρινόπουλου και της Θανόπουλος Σελφ Σέρβις ΑΕΒΕ. Λίγο αργότερα, θα μπουν στο παιχνίδι και οι άλλοι μεγάλοι παίχτες του κλάδου, όπως η Αφοί Βερόπουλοι ΑΕ (1969), η ΑΒ Βασιλόπουλος ΑΕ (1969), η Σκλαβενίτης & Σια ΟΕ (1969) και η Πέντε ΕΠΕ - Γαλαξίας (1971), όλοι στο λεκανοπέδιο της Αττικής.

Η εμφάνιση των πρώτων σύγχρονων υπεραγορών ανησύχησε τους ιδιοκτήτες των μικρών παραδοσιακών καταστημάτων και η πλειοψηφία των παντοπωλείων, η οποία δεν είχε την δυνατότητα αυτόνομης ανάπτυξης υπεραγορών, οργανώθηκε άμεσα σε προμηθευτικές και καταναλωτικές ενώσεις, ώστε να κινηθούν ανταγωνιστικά απέναντι στην «απειλή» των αλυσίδων S/M. Κάποιες μάλιστα παντοπωλιακές ενώσεις, όπως η Αθηνά, η Μάρκετ Ελλάς, η Άλφα Δέλτα, η Μακεδονία, η Μέριμνα κ.α. άρχισαν να αναπτύσσουν και συνεταιριστικά S/M, ανεξάρτητα από τα παντοπωλεία των μελών τους ενώ σε πανελλαδικό επίπεδο, οι ενώσεις παντοπωλών ίδρυσαν το 1975, την ΠΕΠΕΣΚΕ η οποία αριθμούσε στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 μέχρι και 12.000 μέλη, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο το «συνεταιριστικό παντοπωλιακό κίνημα» εκείνης της εποχής.

Ένα κίνημα όμως (το κίνημα του μικροαστού θα μπορούσαμε να πούμε), το οποίο ναι μεν καλλιέργησε ελπίδες πως οι μικροί μπορούν μαζικά να αντισταθούν στην απειλή των «κεφαλαιοκρατικών» (όπως τις ονόμαζαν οι ίδιοι) αλυσίδων, αλλά στην ουσία δεν κατάφερε να ανακόψει την πορεία τους προς την απόλυτη κυριαρχία της αγοράς. Μέχρι και την δεκαετία του ’90, οι παντοπωλιακές ενώσεις και οι κρατικοί αγροτικοί συνεταιρισμοί, κατάφεραν μεν να διατηρήσουν μεγάλα μερίδια της αγοράς, αλλά αυτό οφειλόταν κυρίως στο γεγονός πως οι οργανωμένες αλυσίδες αναπτύσσονταν ακόμα βάση της συγκέντρωσης, δηλαδή σύμφωνα με τις δυνατότητες που είχαν από την επανακεφαλαιοποίηση των κερδών τους.

Οι μεταρρυθμίσεις όμως της δεκαετίας του 90 στο τραπεζικό σύστημα και η πλημμυρίδα «εύκολου» χρήματος που ακολούθησε, όπως επίσης η ευρωπαϊκή και κρατική παρέμβαση σε ζητήματα αγοράς και φορολογίας, άλλαξε ουσιαστικά το τοπίο σε βάρος των μικρομεσαίων παντοπωλών και άνοιξε τον δρόμο για την συγκεντροποίηση (εξαγορές-συγχωνεύσεις) που κορυφώθηκε μέσα στην δεκαετία του 1990.

Τα παντοπωλεία και οι παντοπωλιακές ενώσεις εξαγοράστηκαν ή χρεοκόπησαν στην πλειοψηφία τους μέχρι το 1995, ενώ τα καταστήματα των αγροτικών & γεωργικών συνεταιρισμών, αφού με ευθύνη των αστικών κυβερνήσεων διαβρώθηκαν και υπερχρεώθηκαν, στην πλειοψηφία τους ξεπουλήθηκαν μέχρι το 2000 κατά κύριο λόγο στις μεγάλες αλυσίδες. 

 

Σήμερα από τα 32.000 μικρομεσαία καταστήματα του 1977, έχουν επιβιώσει μόλις τα 11.300, ενώ τακαταστήματα S/M & C/C από 290 το 1977 έχουν φτάσει σήμερα τα 4.400 με τα 1820 περίπου από αυτά (δηλαδή το 41% των καταστημάτων S/M) να ανήκουν στις 10 μεγαλύτερες αλυσίδες. Μάλιστα η καπιταλιστική κρίση, ως παράγοντας όξυνσης των αντιθέσεων, αναμένεται να μειώσει ραγδαία, όχι μόνο τα μικρά καταστήματα τροφίμων αλλά και τα μεμονωμένα S/M, όσο και τα S/Μ των μικρών τοπικών αλυσίδων. 

(Συνεχίζεται)

You might also like:

Συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα(απο τον σημερινό Ριζοσπάστη ...

Μια απλή ερώτηση

Ο "πράσινος" εκβιασμός, σε σκίτσα !

LinkWithin

«Μια συζήτηση ανάμεσα στον Στάλιν και στον Γουέλς»

«Μια συζήτηση ανάμεσα στον Στάλιν και στον Γουέλς»

Ο μπολσεβίκος ηγέτης Ι.Β.Στάλιν

Επέτειος θανάτου του Σοβιετικού ηγέτηΙ.Β.Στάλιν σήμερα. Σαν φόρο τιμής αναδημοσιεύουμε μία εξαιρετικά επίκαιρη συνέντευξη του, μια και μιλάει εκτός των άλλων και για τις καπιταλιστικές κρίσεις και κατά πόσο είναι δυνατό αυτές να αντιμετωπιστούν με πολιτικές τύπου “new deal”, για τον ρόλο της βίας στην ιστορία, για τις δυνατότητες "εξανθρωπισμού του καπιταλισμού",και άλλα πολύ ενδιαφέροντα για αντιλήψεις που κάποιοι πάνε να μας πασάρουν για καινούριες...

Η συνέντευξη αυτή παραχωρήθηκε στον Η. G. Wells*τον Οκτώβριο του 1934 για λογαριασμό της επιθεώρησης «The New Statesman and Nation»

Οταν πρωτοδημοσιεύθηκε η συνέντευξη που ακολουθεί (27 Οκτωβρίου 1934) είχε τον τίτλο «Μια συζήτηση ανάμεσα στον Στάλιν και στον Γουέλς». Αργότερα το κείμενο αυτό απετέλεσε αφορμή αντεγκλήσεων μεταξύ των διανοουμένων της Αριστεράς, οι οποίοι θεωρούσαν τον Στάλιν «εγωκεντρικό, φανατικό, δεσποτικό, άνθρωπο που ήθελε να μονοπωλήσει την εξουσία». Ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και ο Ερνεστ Τόλερ δημοσίευσαν μάλιστα τον εξής σχολιασμό: «Ο Στάλιν ακούει με προσοχή και σοβαρότητα όσα του λέει ο Γουέλς, απαντώντας με ακρίβεια στις ερωτήσεις του και θέτοντας το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων. Ο Γουέλς όμως φαίνεται να μην ακούει τον Στάλιν. Περιμένει υπομονετικά να σταματήσει να μιλάει ο Στάλιν για να πει τα δικά του. Δεν πήγε εκεί για να μάθει από τον Στάλιν αλλά για να τον διδάξει, καθώς φαίνεται». Ο Σο περιγράφει τον Στάλιν ως «πρώτης τάξεως ακροατή» και τον Γουέλς ως τον «χειρότερο ακροατή του κόσμου». Ο Τόλερ, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι, σε αντίθεση με όσα συνέβαιναν στις φασιστικές χώρες, στην ΕΣΣΔ την εποχή εκείνη άνοιγε ο δρόμος για όλο και περισσότερες πνευματικές ελευθερίες 

- Σας είμαι υπόχρεος, κύριε Στάλιν. Μου κάνατε μεγάλη τιμή που με δεχθήκατε. Πριν από λίγο καιρό επισκέφθηκα τις ΗΠΑ, όπου «ανέκρινα» σε μια πολύωρη συζήτηση τον πρόεδρο Ρούζβελτ. Σκοπός μου ήταν να διερευνήσω το πώς σκεπτόταν, ποιες ήταν οι ιδέες του. Το αντικείμενο της επισκέψεώς μου τώρα εδώ είναι να σας ρωτήσω τι ακριβώς κάνετε για να αλλάξετε τον κόσμο.

«Τίποτα σπουδαίο...». 

- Γυρίζω τον κόσμο ως ένας κοινός φυσιολογικός άνθρωπος και παρατηρώ τι συμβαίνει γύρω μου... 
«Οι τόσο σημαντικές διασημότητες όπως εσείς δεν είναι "κοινοί άνθρωποι". Ασφαλώς μόνο η Ιστορία θα μας πει ποιοι τελικά υπήρξαν πραγματικά σημαντικές προσωπικότητες. Οπως και αν έχει, εσείς δεν παρατηρείτε τον κόσμο με τα μάτια ενός κοινού ανθρώπου». 
- Δεν θα προσποιηθώ τον μετριόφρονα. Θέλω να πω ότι προσπαθώ να βλέπω τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός κοινού ανθρώπου και όχι από τη σκοπιά ενός πολιτικού ή ενός στελέχους της δημόσιας διοίκησης. Η επίσκεψή μου στις Ηνωμένες Πολιτείες είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε φάση ανοικοδόμησης. Ο Λένιν είχε πει: «Πρέπει να διδαχθούμε (από την Αμερική) πώς να κάνουμε εμπόριο». Σήμερα, αν κάποιοι πρέπει να πάρουν μαθήματα, αυτοί είναι οι καπιταλιστές, οι οποίοι έχουν πολλά να διδαχθούν από τη σοσιαλιστική σκέψη του. Ξέρετε τι δημιουργούν αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ; Μια σχεδιασμένη - δηλαδή σοσιαλιστική - οικονομία! Βεβαίως εσείς και ο Ρούζβελτ ξεκινάτε από διαφορετική αφετηρία. Μη μου πείτε όμως ότι δεν υπάρχουν κοινά σημεία στη σύλληψη της κεντρικής ιδέας... Στην Ουάσιγκτον, όπως και εδώ, δημιουργούν νέους οργανισμούς κρατικής παρέμβασης και ελέγχου στην προσπάθειά τους να οικοδομήσουν έναν αποτελεσματικό δημόσιο τομέα που θα καλύπτει τη βασική τους ανάγκη: την ικανότητα διοίκησης. Αυτή δεν είναι και η δική σας ανάγκη;

H.G.Wells

«Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ έχουν διαφορετικούς στόχους. Οι επιδιώξεις και οι ενέργειες των Αμερικανών έχουν αφετηρία την οικονομική κρίση. Προσπαθούν να την ξεπεράσουν μέσω των καπιταλιστών, με την ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, χωρίς να αλλάξουν, να θίξουν καν, τις βάσεις της οικονομίας τους. Εδώ, αντιθέτως, για να επουλώσουμε τις πληγές της παλιάς και κατεστραμμένης οικονομίας μας οικοδομούμε μια τελείως καινούργια βάση. Ακόμη και αν ήθελαν να περιορίσουν τις ζημιές τους στο ελάχιστο οι Αμερικανοί δεν θα διενοούντο να καταστρέψουν τις ρίζες, τις δομές της οικονομικής αναρχίας οι οποίες στηρίζουν το υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα.Συντηρούν ένα μοντέλο οικονομίας που τους οδηγεί αναπόφευκτα και με μαθηματική ακρίβεια στην παραγωγική αναρχία. Στην καλύτερη περίπτωση δηλαδή μιλάμε για προσπάθεια θεραπείας των συμπτωμάτων και όχι για ριζική θεραπεία. Για προσπάθεια αντιμετώπισης των κραυγαλέα αρνητικών χαρακτηριστικών ενός γερασμένου κοινωνικού συστήματος που γεννάει αναρχία και κρίσεις - και όχι για κατάργησή του. Πιθανώς από τη δική τους σκοπιά οι Αμερικανοί να θεωρούν ότι αναδιοργανώνουν την κοινωνία τους. Αντικειμενικά όμως αυτό που κάνουν είναι να συντηρούν την υπάρχουσα δομή της κοινωνίας. Ούτε θα σκέπτονταν ποτέ να υιοθετήσουν την κρατικά σχεδιασμένη οικονομία. Ποια είναι ακριβώς τα χαρακτηριστικά μιας σχεδιασμένης οικονομίας; Η σχεδιασμένη οικονομία αγωνίζεται για την εξάλειψη της φτώχειας και της ανεργίας. Ας υποθέσουμε ότι είναι δυνατόν να μειώσουμε το ποσοστό της ανεργίας σε ένα επιθυμητό χαμηλό επίπεδο μέσα στο πλαίσιο του καπιταλισμού, χωρίς να καταργήσουμε δηλαδή το σύστημα της "ελεύθερης", άναρχης κατ' εμέ, οικονομίας. Δεν θα βρίσκαμε ούτε έναν κεφαλαιοκράτη πρόθυμο να αποδεχθεί την πλήρη εξάλειψη της ανεργίας. Γιατί; Διότι στόχος του καπιταλιστή είναι να ασκεί πιέσεις στην αγορά εργασίας ώστε να εξασφαλίζει πολλά διαθέσιμα - άρα φθηνά - εργατικά χέρια. Καταλάβατε τώρα, κύριε Γουέλς, γιατί είναι αδύνατον να υιοθετήσουν τη σχεδιασμένη οικονομία οι αστικές κοινωνίες; Και δεν είναι μόνο αυτό. Η κρατικά σχεδιασμένη οικονομία προϋποθέτει την ανάπτυξη των κλάδων εκείνων που παράγουν τα απαραίτητα για τις ευρείες λαϊκές μάζες αγαθά. Η ανάπτυξη των παραγωγικών κλάδων στον καπιταλισμό γίνεται όμως με εντελώς διαφορετικά κριτήρια. Το κεφάλαιο στρέφεται εκεί όπου "οσμίζεται" μεγαλύτερο συντελεστή κέρδους. Ουδέποτε ένας καπιταλιστής θα δεχθεί να υποστεί ζημιές ή μείωση κερδών στο όνομα της ικανοποίησης των αναγκών του λαού. Χωρίς να απελευθερωθούμε από τους καπιταλιστές, χωρίς να καταργήσουμε την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, είναι αδύνατον να δημιουργήσουμε μια σχεδιασμένη οικονομία». 

- Συμφωνώ. Αλλά επιτρέψτε μου να διαφωνήσω κάθετα με το «δόγμα» ότι, αν μια κοινωνία υιοθετήσει τη σχεδιασμένη οικονομία, τότε θα καταργηθεί η οικονομική ολιγαρχία και θα έχουμε σοσιαλισμό. Κατά τη γνώμη μου, οι ιδέες που οδήγησαν στο «new deal» του Ρούζβελτ είναι κατά βάση σοσιαλιστικές. Αντί να δίνουμε έμφαση στην αντιπαλότητα και στον ανταγωνισμό μεταξύ των δύο διαφορετικών κόσμων μας, θα έπρεπε να βρούμε μια κοινή γλώσσα η οποία θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε καλύτερα τη δύναμη που κρύβει το εποικοδομητικό πνεύμα της συνεργασίας.

«Οταν προηγουμένως έλεγα ότι είναι αδύνατον να εφαρμόσεις τις αρχές της σχεδιασμένης οικονομίας διατηρώντας ταυτόχρονα την οικονομική βάση του καπιταλισμού δεν μιλούσα περιφρονητικά για τις προθέσεις του Ρούζβελτ ούτε είχα πρόθεση να αμφισβητήσω τις άριστες προθέσεις των πρωτοβουλιών του. Ο Ρούζβελτ είναι εξαιρετικός ηγέτης, από τους σπουδαιότερους του καπιταλιστικού κόσμου. Αλλά το βέβαιο είναι ότι δεν μπορείς να φθάσεις σταδιακά στον σοσιαλισμό, με την αγγλοσαξονική έννοια του όρου, υπό συνθήκες καπιταλισμού. Τι είδους σοσιαλισμός είναι αυτός; Στην καλύτερη περίπτωση θα βρεθεί μέσα στον ασφυκτικό κλοιό των πιο σκληρών εκπροσώπων του καπιταλισμού, του συστήματος της εκμετάλλευσης του ανθρώπου, ενώ αντίθετα προϋποθέτει την εφαρμογή της αρχής του ελέγχου της οικονομίας σε όλα τα επίπεδα. Καιαμέσως μόλις ο Ρούζβελτ προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει μέσα που θα μπορούσαν να κλονίσουν τα θεμέλια του καπιταλισμού θα υποστεί συντριπτική, εξευτελιστική ήττα. Γιατί οι τράπεζες, η βιομηχανία, οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις δεν είναι στα χέρια του, δεν θα μπορεί να τις ελέγξει. Οι σιδηρόδρομοι και ο εμπορικός στόλος, τα πάντα, είναι ατομική ιδιοκτησία. Στρατιές ολόκληρες ειδικευμένων εργατών, μηχανικών και τεχνοκρατών δουλεύουν για λογαριασμό ιδιωτικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, στον καπιταλιστικό κόσμο το κράτος είναι ένας θεσμός συνυφασμένος με την άμυνα της χώρας, τη διατήρηση της τάξης. Είναι δηλαδή απλώς μια φοροεισπρακτική μηχανή. Υπό μιαν αυστηρή έννοια λοιπόν η οικονομία δεν βρίσκεται στα χέρια του κράτους. Αντίθετα, το κράτος βρίσκεται στα χέρια της καπιταλιστικής οικονομίας, τελεί υπό τον έλεγχό της. Γι' αυτόν τον λόγο πολύ φοβάμαι ότι ο Ρούζβελτ δεν θα καταφέρει να κάνει αυτό που λέτε - αν βεβαίως υποθέσουμε ότι θα ήθελε». 

- Η πρωτοπορία της διανόησης και η σύγχρονη επιστήμη έχουν στρατολογήσει δυνάμεις που μάχονται για τη βελτίωση της οργάνωσης και της λειτουργίας της κοινωνίας - που διάκεινται, με άλλα λόγια, φιλικά προς τον σοσιαλισμό. Η ιδέα του ελέγχου των οικονομικών ατομικών δραστηριοτήτων, και κατ' επέκταση η σοσιαλιστική θεωρία, έχει κατακτήσει ήδη αρκετά σημαντικό μέρος του μηχανισμού αυτού. Ο έλεγχος των τραπεζών, της βιομηχανίας και του εμπορίου από την πλευρά του κράτους σημαίνει κρατικοποίηση όλων των κλάδων της εθνικής οικονομίας. Αυτή θα είναι η πορεία προς την κοινωνικοποίηση. Ο ατομικισμός και ο σοσιαλισμός όμως δεν είναι αντίθετες έννοιες. Μεταξύ αυτών των δύο υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες διαβαθμίσεις. Η καθιέρωση ή μη του συστήματος της σχεδιασμένης οικονομίας θα εξαρτηθεί από τους «εγκεφάλους» της οικονομικής σκέψης και από την ιντελιγκέντσια - από το τμήμα εκείνο της διανόησης που έχει ασπασθεί τις αρχές της σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας. Χωρίς οργάνωση ο σοσιαλισμός θα μείνει στη σφαίρα του ιδεατού. Η οργάνωση προηγείται της εφαρμογής των σοσιαλιστικών ιδεών.

«Δεν πρέπει - ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε - το ατομικό και το συλλογικό να αντιμετωπίζονται σαν δύο διαμετρικά αντίθετες έννοιες. Το ατομικό και το κοινωνικό συμφέρον δεν είναι ασυμβίβαστα. Ο κολεκτιβισμός, η συλλογικότητα, ο σοσιαλισμός δηλαδή, όχι μόνο δεν αρνείται, αλλά αντίθετα συνδυάζει τα συμφέροντα του ατόμου με τα συμφέροντα της κοινότητας. Μόνο η σοσιαλιστική κοινωνία μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του ατόμου. Ωστόσο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις τεράστιες διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στους κατέχοντες τα μέσα παραγωγής (τους καπιταλιστές) και στην εργατική τάξη (το προλεταριάτο). Από τη μια πλευρά δηλαδή έχουμε μια τάξη που έχει στην ιδιοκτησία της τράπεζες, ορυχεία, μεταφορές, φυτείες στις αποικίες. Γι' αυτούς τους ανθρώπους δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά το προσωπικό συμφέρον τους. Δεν υποτάσσονται στη βούληση του συλλογικού. Αντιθέτως, προσπαθούν να υποτάξουν στο δικό τους συμφέρον όλες τις υπόλοιπες ομάδες. Από την άλλη πλευρά έχουμε την τάξη των μη εχόντων, που δεν ελέγχουν ούτε βιομηχανίες ούτε τράπεζες και πρέπει να επιβιώσουν μόνο από την εργασία τους - αυτούς δηλαδή που δεν κατέχουν τα μέσα για να ικανοποιήσουν τις στοιχειώδεις ανάγκες τους. Πώς μπορείς να συμβιβάσεις, να "συμφιλιώσεις", δύο τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, δύο αντικρουόμενα συμφέροντα;». 

- Θα διαφωνήσω κάθετα. Δεν δέχομαι αυτόν τον απλοϊκό διαχωρισμό της ανθρωπότητας σε φτωχούς και σε πλούσιους. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλοί άνθρωποι που είναι σε θέση να αναγνωρίσουν ότι το υπάρχον σύστημα δεν είναι ικανοποιητικό και καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην καπιταλιστική κοινωνία του μέλλοντος.

«Μάλιστα... Εσείς απορρίπτετε ως απλοϊκό τον διαχωρισμό της ανθρωπότητας σε πλούσιους και σε φτωχούς. Ας δούμε λοιπόν τα πράγματα διαφορετικά. Ασφαλώς και υπάρχει ένα ενδιάμεσο κοινωνικό στρώμα και αυτό είναι η ιντελιγκέντσια, την οποία εσείς αναφέρατε πριν και στης οποίας τους κόλπους βρίσκει κανείς καλούς και έντιμους ανθρώπους. Βρίσκει όμως επίσης πρόσωπα κακόβουλα και ανέντιμα. Πάνω απ' όλα, δηλαδή, οι άνθρωποι χωρίζονται σε πλούσιους και σε φτωχούς, σε εκμεταλλευτές και σε ανθρώπους που τους εκμεταλλεύονται. Παραβλέποντας την πάλη των τάξεων είναι σαν να αρνείσαι το αυτονόητο, την πραγματικότητα γύρω σου. Η μάχη έχει αρχίσει. Και το αποτέλεσμά της θα κριθεί από την εργατική τάξη, το προλεταριάτο». 

- Και δεν υπάρχουν άνθρωποι, λέτε εσείς, οι οποίοι, χωρίς να είναι φτωχοί, προσφέρουν την εργασία τους στον τομέα της παραγωγής;

«Και βέβαια υπάρχουν: οι μικροκτηματίες, οι χειροτέχνες, οι μικρέμποροι... Δεν καθορίζουν όμως αυτοί την τύχη μιας χώρας. Την τύχη της την κρατούν στα χέρια τους οι εργατικές μάζες, οι οποίες μοχθούν και παράγουν τα αγαθά που χρειάζεται η κοινωνία». 

- Θα ήθελα να επισημάνω το εξής: στις αγγλόφωνες χώρες παρατηρούνται τελευταία σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τη στάση απέναντι στην ΕΣΣΔ. Τα αίτια της αλλαγής αυτής βεβαίως πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στη στάση της Ιαπωνίας και στις εξελίξεις στη Γερμανία. Υπάρχει όμως και άλλη αιτία, πιο βαθιά και από την πολιτική. Διαμορφώνεται ένα ρεύμα το οποίο εξαπλώνεται διαρκώς: αυτών που παραδέχονται ότι το σύστημα το οποίο βασίζεται στο ατομικό κέρδος βαδίζει προς το τέλος του. Εχω την εντύπωση ότι είμαι πιο αριστερός από εσάς, κύριε Στάλιν. Μάλλον έχω πεισθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από εσάς ότι το υπάρχον απαρχαιωμένο σύστημα πνέει τα λοίσθια...

«Υποστηρίζοντας ότι οι καπιταλιστές επιδιώκουν μόνο και μόνο τον πλουτισμό δεν θέλω να υποτιμήσω κανέναν, ούτε υπονοώ ότι πρόκειται για άχρηστους ανθρώπους, χωρίς καμιά αξία. Αναμφίβολα, ορισμένοι από αυτούς έχουν τεράστιες διοικητικές ικανότητες. Εμείς οι Σοβιετικοί έχουμε διδαχθεί πολλά πράγματα από τους καπιταλιστές. Εδώ όμως μιλάμε για άλλο πράγμα. Για ανθρώπους ικανούς να ξαναχτίσουν τον κόσμο. Και αυτούς δεν μπορείς να τους βρεις ανάμεσα στις τάξεις αυτών που μοναδικό τους σκοπό έχουν το κέρδος ή υπηρετούν την ιδεολογία του ατομικού πλουτισμού. Αυτοί και εμείς είμαστε δύο διαφορετικά πράγματα. Δύο αντίθετοι πόλοι. Οι υπεύθυνοι για την οργάνωση μιας καπιταλιστικής κοινωνίας ενεργούν αποκλειστικά και μόνο σύμφωνα με τις εντολές που παίρνουν από τους εργοδότες τους. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις. Η ιντελιγκέντσιαμπορεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, να κάνει θαύματα και να προσφέρει πολλά στην ανθρωπότητα. Οπως επίσης μπορεί να προκαλέσει και τεράστια ζημιά. Εμείς οι Σοβιετικοί έχουμε εμπειρία σε αυτόν τον τομέα - που δεν είναι μάλιστα διόλου ευκαταφρόνητη. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ένα μεγάλο τμήμα της ιντελιγκέντσιας, οι τεχνοκράτες κυρίως, αρνήθηκε να συμμετάσχει στην οικοδόμηση της νέας κοινωνίας. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε. Χρησιμοποιήσαμε όλα τα θεμιτά δυνατά μέσα για να τους καταφέρουμε να συμμετάσχουν στον κοινό σκοπό αλλά στάθηκε αδύνατον. Επρεπε να περιμένουμε πολύ καιρό για να δούμε την ιντελιγκέντσια να εργάζεται δυναμικά, πρόθυμα και με δική της πρωτοβουλία για λογαριασμό του νέου συστήματος. Και φθάσαμε στο σημείο σήμερα οι πιο άξιοι τεχνοκράτες και οι καλύτεροι διανοητές να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Υστερα από αυτή την πρόσφατη, ζωντανή, εμπειρία μας δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε τις δυνατότητες και τον ρόλο της ιντελιγκέντσιας. Δεν μπορούμε όμως και να καλλιεργούμε την άποψη ότι αυτή η τάξη, της διανόησης και των τεχνοκρατών, μπορεί να διαδραματίσει αυτόνομο ρόλο στην ιστορία. Η αλλαγή του κόσμου είναι σύνθετη και επώδυνη διαδικασία, γι' αυτό και ως κινητήρια δύναμη χρειάζεται μια μεγάλη τάξη. Μόνο τα μεγάλα καράβια κάνουν μεγάλα ταξίδια...». 

- Σύμφωνοι. Αλλά για το ταξίδι χρειάζεται ένας καπετάνιος και ένας θαλασσοπόρος με όραμα που να δείχνει τον δρόμο.

«Σίγουρα. Πρώτα όμως πρέπει να βρεθεί το μεγάλο καράβι. Τι είναι ο καπετάνιος χωρίς καράβι; Ενας άχρηστος άνθρωπος...». 

- Το καράβι είναι η ανθρωπότητα. Οχι μια μεμονωμένη κοινωνική τάξη.

«Απ' ό,τι καταλαβαίνω, κύριε Γουέλς, εσείς θεωρείτε δεδομένο ότι όλος ο κόσμος είναι καλός.Αντιθέτως εγώ δεν ξεχνώ ότι υπάρχουν πολλοί κακόβουλοι άνθρωποι. Δεν πιστεύω στην καλοσύνη της μπουρζουαζίας, στις καλές προθέσεις των αστών δηλαδή». 

- Αν υπάρχει ένας άνθρωπος στον κόσμο που να γνωρίζει τι σημαίνει στην πράξη επανάσταση, αυτός είστε εσείς, κύριε Στάλιν. Απαντήστε μου λοιπόν: Εξεγείρονται πράγματι οι μάζες; Είναι ψέμα η παγκοσμίως παραδεδεγμένη άποψη ότι οι επαναστάσεις είναι έργο μιας μειοψηφίας;

«Για να οδηγηθείς σε επανάσταση χρειάζεσαι μια μειοψηφία, έναν επαναστατικό πυρήνα, που θα την καθοδηγήσει. Ακόμη όμως και αυτή η "φωτισμένη" μειοψηφία δεν θα μπορούσε να καταφέρει τίποτε χωρίς την υποστήριξη μεγάλων μαζών, εκατομμυρίων ανθρώπων». 

- Παρατηρώντας την κομμουνιστική προπαγάνδα στη Δύση τη βρίσκω ξεπερασμένη.Δεν μπορείς να χρησιμοποιείς τέτοια μέσα στο όνομα της εξέγερσης. Ας μιλήσουμε ανοιχτά για τη βία. Η χρήση της βίας δικαιολογείται όταν έχεις να κάνεις με ένα καθεστώς τυραννίας. Υπό τις σημερινές συνθήκες όμως το νέο κοινωνικό σύστημα θα έπρεπε να βασίζεται στην αποτελεσματικότητα των δομών του, στην ικανότητα διοίκησης και στην παραγωγικότητα, όχι στη βία. Στη Δύση, ξέρετε, υπάρχουν ορισμένα ανοιχτά μυαλά που θεωρούν καταστρεπτική αυτή τη μορφή κομμουνιστικής προπαγάνδας.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία, κύριε Γουέλς, ότι το παλιό σύστημα καταρρέει. Εσείς αυτή τη στιγμή εξάγετε ένα λανθασμένο συμπέρασμα ξεκινώντας από σωστή βάση. Θεωρείτε δεδομένο ότι ο παλιός κόσμος εξάντλησε τα όριά του και φθάνει στο τέλος του και σ' αυτό δεν έχετε άδικο. Οταν όμως υποστηρίζετε έμμεσα ότι αυτό γίνεται "από μόνο του", κάνετε λάθος. Ολη αυτή η διαδικασία δεν συμβαίνει "αυθόρμητα". Είναι αποτέλεσμα αγώνα. Γεννιέται από την πάλη των τάξεων. Η αντικατάσταση ενός κοινωνικού συστήματος από ένα άλλο - το είπα και προηγουμένως - είναι αργή και επώδυνη διαδικασία. Και κάθε φορά που οι εκπρόσωποι ενός καινούργιου κόσμου έπαιρναν στα χέρια τους την εξουσία έρχονταν αντιμέτωποι με τους εκπροσώπους του παλαιού κόσμου οι οποίοι προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν την παλαιά τάξη πραγμάτων διά της βίας. Ο λαός στον καινούργιο κόσμο που χτίζουμε πρέπει να είναι πάντα έτοιμος να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις του παλιού. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον φασισμό. Τι είναι ο φασισμός; Μια αντιδραστική δύναμη που προσπαθεί να συντηρήσει τον παλαιό κόσμο μέσω της βίας. Εσείς πώς θα τον αντιμετωπίζατε, κύριε Γουέλς; Θα προσπαθούσατε να πείσετε τους φασίστες με λόγια; Βλέπετε ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή; Ο κομμουνισμός δεν υιοθετεί θεωρητικά τη βία. Πώς αλλιώς όμως θα γινόταν; Ο παλαιός κόσμος δεν επρόκειτο να αποσυρθεί εθελοντικά από το προσκήνιο. Βλέπετε πώς αμύνονται με νύχια και με δόντια... Γι' αυτό και λέτε ότι η εργατική τάξη απαντά στη βία με τη βία. Γιατί αλλιώς έχει δεμένα τα χέρια της. Σας επαναλαμβάνω: Εμείς οι κομμουνιστές δεν πιστεύουμε ότι η αλλαγή του συστήματος μπορεί να γίνει εθελοντικά και ειρηνικά. Είναι γέννημα χρονοβόρων και βίαιων διαδικασιών». 

- Κοιτάξτε όμως τι συμβαίνει τώρα στον καπιταλιστικό κόσμο. Δεν μιλάμε για απλή αποσύνθεση αλλά για έκρηξη αντιδραστικής βίας που μετατρέπεται σε γκαγκστερισμό. Κατά τη γνώμη μου, όταν κυριαρχεί η παράλογη βία, οι σοσιαλιστές, αντί να θεωρούν εχθρούς τους πολιτικούς οι οποίοι στηρίζουν τον αγώνα εναντίον της, πρέπει να καταφεύγουν στη νομιμότητα, σε νόμιμα μέσα πάλης.

«Οι κομμουνιστές βασίζονται στην πλούσια ιστορική εμπειρία που τους δίδαξε ότι η παλαιά τάξη δεν αποσύρεται από το προσκήνιο αμαχητί. Φέρτε στον νου σας την Αγγλία του 17ου αιώνα. Πόσοι ήταν αυτοί που υποστήριζαν ότι το παλαιό σύστημα είχε πεθάνει; Πολλοί. Χρειάστηκε όμως ένας Κρόμγουελ για να συντρίψει το παλιό με τη βία». 

- Ο Κρόμγουελ ενεργούσε στο όνομα της συνταγματικής νομιμότητας.

«Εν ονόματι του Συντάγματος κατέφυγε στη βία, αποκεφάλισε τον βασιλιά, διέλυσε το κοινοβούλιο, συνέλαβε ορισμένους αντιπάλους του ενώ άλλους τους εκτέλεσε! Θέλετε άλλο παράδειγμα από την Ιστορία; Μην πάτε μακριά. Δεν ήταν προφανές ότι ο ρατσισμός δεν είχε μέλλον; Πόσο αίμα όμως χρειάστηκε να χυθεί για να τον πολεμήσουμε; Ποταμοί. ´Η τώρα με την Οκτωβριανή Επανάσταση... Νομίζετε ότι ήταν λίγοι αυτοί που πίστευαν ότι μόνο εμείς, οι μπολσεβίκοι, δείχναμε τον σωστό δρόμο; Δεν ήταν ξεκάθαρο ότι ο ρωσικός καπιταλισμός είχε αποσυντεθεί; Και πάνω απ' όλα γνωρίζετε καλά, κύριε Γουέλς, πόσο αίμα κόστισε η προάσπιση της Επανάστασης από τους εχθρούς της, τόσο μέσα όσο και έξω από τη χώρα. ´Η θυμηθείτε τι συνέβαινε στη Γαλλία στα τέλη του 18ου αιώνα. Ηδη πολύ πριν από το 1789 πάρα πολύς κόσμος είχε πεισθεί ότι ο θεσμός της βασιλείας και το φεουδαρχικό σύστημα είχαν φθαρεί και σαπίσει. Αυτό δεν αρκούσε όμως. Δεν ήταν δυνατόν να αποτραπεί η λαϊκή εξέγερση, ο πόλεμος των τάξεων. Γιατί; Διότι οι τάξεις που "σβήνουν" παίρνουν τα όπλα και καταφεύγουν σε όλα τα μέσα προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία, να προασπίσουν τα προνόμια της άρχουσας τάξης». 

- Δεν μετείχαν, δηλαδή, νομοταγείς άνθρωποι ή εκπρόσωποι του νόμου στη Γαλλική Επανάσταση;

«Δεν προσπαθώ να υποτιμήσω τον ρόλο της διανόησης στα επαναστατικά κινήματα. Τι ήταν όμως η Γαλλική Επανάσταση; Επανάσταση δικηγόρων ή επανάσταση του λαού; Θα ήταν εφικτή η νίκη αν δεν υπήρχε κινητοποίηση των μεγάλων μαζών ενάντια στη φεουδαρχία; Οι δικηγόροι της ηγετικής ομάδας των επαναστατών ενεργούσαν σύμφωνα με τους νόμους; Φαντάζομαι λοιπόν ότι θεωρείτε ξεπερασμένα ορισμένα μέσα υποστήριξης της επανάστασης του προλεταριάτου». 

- Δεν αρνούμαι την αναγκαιότητα της βίας. Πιστεύω όμως ότι οι μορφές του αγώνα πρέπει να προσαρμόζονται, όσο αυτό είναι δυνατόν, στους νόμους και έτσι, μέσα σε ένα πλαίσιο νομιμότητας, να αντιμετωπίζονται οι επιθέσεις της αντίδρασης.

«Για να πετύχεις έναν σημαντικό κοινωνικό στόχο πρέπει να υπάρχει μια τάξη επαναστατών και στη συνέχεια να εξασφαλισθεί η στήριξή της από εφεδρικές, βοηθητικές δυνάμεις - σε αυτή την περίπτωση εννοώ το κόμμα, στο οποίο εντάσσεται και η ιντελιγκέντσια. Μιλώ για τους πιο προετοιμασμένους διανοουμένους. Το θέμα είναι: Ποιο ακριβώς είδος καλλιεργημένων ανθρώπων; Γιατί πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι είχαν ταχθεί στο πλευρό της συντήρησης και στην Αγγλία και στη Γαλλία των περασμένων αιώνων και στη Ρωσία τις ημέρες της Οκτωβριανής Επανάστασης. Η παλαιά τάξη πραγμάτων πάντα είχε στην υπηρεσία της στρατιές ολόκληρες ατόμων με μεγάλη παιδεία και εξαιρετικές ικανότητες που την υπερασπίζονταν, που πήγαιναν κόντρα στο καινούργιο. Η παιδεία είναι ένα όπλο. Σημασία έχει πώς το χρησιμοποιεί αυτός που το κρατάει. Το προλεταριάτο και ο σοσιαλισμός έχουν ανάγκη από τέτοια άτομα, από βαθιά καλλιεργημένους ανθρώπους. Δεν υποτιμώ τον ρόλο της ιντελιγκέντσιας. Αντίθετα, θεωρώ ότι είναι σημαντικότατος. Παρ' όλα αυτά, το ερώτημα είναι: Για ποιο είδος ιντελιγκέντσιας, ποιο είδος διανόησης, μιλάμε;». 

- Πάντως δεν μπορούμε να μιλάμε για επανάσταση χωρίς ριζική αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος. Και παίρνω ως παράδειγμα τη Δημοκρατία της Γερμανίας, η οποία άφησε ανέγγιχτο το εκπαιδευτικό σύστημά της και δεν μπόρεσε ποτέ να γίνει πραγματική «Δημοκρατία».

«Σωστή η παρατήρησή σας. Επιτρέψτε μου τώρα να απαντήσω σε όσα είπατε περί υποταγής στη νομιμότητα. Το πρωταρχικό για μία επανάσταση είναι η ύπαρξη κοινωνικής βάσης - στην προκειμένη περίπτωση, της εργατικής τάξης. Το δεύτερο καίριο σημείο είναι η ανάγκη μιας εφεδρείας η οποία θα στηρίζει την επανάσταση - αυτό που οι κομμουνιστές ονομάζουν κόμμα. Στο κόμμα προσχωρούν οι πιο "φωτισμένοι", οι πιο ικανοί εργάτες, καθώς και μια ομάδα διανοουμένων και τεχνοκρατών που συντάσσονται στο πλευρό του προλεταριάτου. Το τρίτο πράγμα που χρειάζεται είναι η πολιτική εξουσία ως κινητήρια δύναμη της αλλαγής. Η νέα πολιτική δύναμη που γεννάται δημιουργεί και νέους νόμους, νέα τάξη πραγμάτων, την επαναστατική νομιμότητα. Εγώ δεν υποστηρίζω αυτή τη στιγμή κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο. Απλώς πολεμώ υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Αν κάποιος από τους παλιούς νόμους εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό δεν καταργείται. Παραμένει εν ισχύι. Τέλος, πρέπει να σας πω ότι κάνετε μεγάλο λάθος αν νομίζετε ότι οι κομμουνιστές λατρεύουν τη βία. Θα ήθελαν πάρα πολύ να ξεχάσουν όλες αυτές τις απάνθρωπες μεθόδους του παρελθόντος που χρησιμοποίησε η άρχουσα τάξη για να κρατηθεί στην εξουσία, για να μην παραχωρήσει τη θέση της στο προλεταριάτο. Η ιστορική εμπειρία όμως μας διδάσκει ότι μια τέτοια αντίληψη απέχει πολύ από την πραγματικότητα». 

- Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συζήτηση που κάναμε. Σήμανε πολλά για μένα. Εσάς θα σας θύμισε μάλλον τις εποχές της παρανομίας, τότε που προσπαθούσατε να εξηγήσετε και να διαδώσετε τις αρχές του σοσιαλισμού. Θα σας γύρισα πίσω στην προεπαναστατική Ρωσία. Σας διαβεβαιώνω πάντως ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε μόνο δύο άνθρωποι μπορούν να τραβήξουν την προσοχή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον πλανήτη: εσείς και ο πρόεδρος Ρούζβελτ. Αν και δεν πρόλαβα να έχω παραστάσεις ώστε να κατανοήσω καλύτερα τι ακριβώς συμβαίνει εδώ - έφθασα μόλις χθες. Εστω και μέσα σ' αυτό το ελάχιστο διάστημα όμως μπόρεσα να δω ευτυχισμένα και υγιή πρόσωπα ανδρών και γυναικών. Και έχω πεισθεί ότι συμβαίνει κάτι πολύ σημαντικό, σε ευρεία μάλιστα κλίμακα. Ομολογώ ότι η διαφορά που παρατήρησα από το 1920 με εξέπληξε.

«Αν ήμασταν πιο έξυπνοι εμείς οι μπολσεβίκοι, θα είχαμε καταφέρει ακόμη περισσότερα πράγματα». 

- Οχι μόνο εσείς οι μπολσεβίκοι. Ολόκληρο το ανθρώπινο είδος αν ήταν πιο έξυπνο, πείτε καλύτερα...

«Οι μπολσεβίκοι το λένε αυτό αυτοκριτική. Και είναι κάτι βαθιά ριζωμένο και ευρέως διαδεδομένο εδώ στην ΕΣΣΔ...».  

«Δεν θα μείνετε να παρακολουθήσετε το συνέδριο της Ενωσης Σοβιετικών Συγγραφέων;». 

- Δυστυχώς, έχω πάρα πολλές ανειλημμένες υποχρεώσεις. Το περισσότερο που μπορώ να μείνω στην ΕΣΣΔ είναι μία εβδομάδα. Ωστόσο θα προσπαθήσω να συναντήσω και να μιλήσω με ορισμένους σοβιετικούς συγγραφείς για το ΡΕΝ Club. Πρόκειται για μια διεθνή ένωση συγγραφέων που ιδρύθηκε από τον Γκάλσγουορθι. Μετά τον θάνατό του ανέλαβα εγώ την προεδρία. Η ένωσή μας δίνει μεγάλη σημασία στην ελεύθερη έκφραση της γνώμης, ακόμη κι αν μας βρίσκει αντίθετους. Ελπίζω να μου δοθεί η ευκαιρία να συζητήσω γι' αυτό το θέμα με τον Γκόρκι. Δεν ξέρω αν είστε έτοιμοι για τέτοιου είδους ελευθερίες...

* Ο Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Η μηχανή του χρόνου».

Ανάπτυξη από ποιον για ποιον το πραγματικό δίλημμα

Ανάπτυξη από ποιον για ποιον το πραγματικό δίλημμα

Τη βδομάδα που πέρασε τα αστικά επιτελεία πανηγύριζαν γιατί ο πρωθυπουργός Λ. Παπαδήμος και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, κατά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες, συζήτησαν για το πρόγραμμα ανάπτυξης της Ελλάδας. Συμφωνήθηκαν, όπως προπαγανδίστηκε, «συμπληρωματικές δράσεις», παράλληλα με την «εφαρμογή του μνημονίου», μέσω της χρηματοδότησης προγραμμάτων από τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ περίπου 20 δισ. μέχρι το 2013 που θα δοθούν: Στη χρηματοδότηση μεγάλων έργων, κυρίως στους τομείς των μεταφορών (ολοκλήρωση μεγάλων οδικών αξόνων) και της ενέργειας (πρόγραμμα «Ηλιος», ιδιωτικές επενδύσεις στην ηλεκτρική ενέργεια κ.ά.). Τα κεφάλαια θα τα καρπωθούν μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι, οι οποίοι στη συνέχεια θα εξασφαλίσουν κέρδη πουλώντας ακριβά στα λαϊκά στρώματα υπηρεσίες, ενέργεια κ.ά. Και στη χρηματοδότηση του Ταμείου Εγγυοδοσίας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΤΕΜΠΜΕ ΑΕ) προκειμένου να χορηγήσει νέα δάνεια. Δηλαδή δώρο άδωρο στους αυτοαπασχολούμενους που τους συνθλίβει η οικονομική κρίση και ο αδυσώπητος ανταγωνισμός με τα μονοπώλια και η τεράστια φοροληστεία της κυβέρνησης.

Αυτή η αβέβαιη καπιταλιστική ανάπτυξη γίνεται πάνω στα συντρίμμια των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, στην ιδιωτικοποίηση των κρατικής ιδιοκτησίας επιχειρήσεων (ήδη προχωράνε με τη ΔΕΠΑ), άλλων κρατικών υποδομών, δημόσιας γης, ορυκτού πλούτου κλπ. ώστε να γιγαντωθούν τα μονοπώλια. Αλλά αυτή η «ανάπτυξη» δεν έχει σχέση με την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, ούτε αποτελεί - όπως την εμφάνισε η κυβερνητική προπαγάνδα - το «αντίβαρο» στα σκληρά αντεργατικά μέτρα των μνημονίων. Τα μέτρα των μνημονίων αντισταθμίζουν τις απώλειες των καπιταλιστών από την κρίση, δημιουργώντας συνθήκες γοργής και άκρατης κερδοφορίας όταν έλθει η ανάκαμψη. Από την ανάπτυξή τους σε τίποτα δε θα ωφεληθούν οι εργαζόμενοι που παράγουν τον πλούτο. Ποιες ανάγκες τους θα μπορούν να ικανοποιήσουν με μισθό 400-500 ευρώ; Η ζωή τους είναι ήδη κόλαση. Ούτε βεβαίως πρόκειται να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σταθερές και μόνιμες έτσι που έστω να μετριάσει το οξύτατο πρόβλημα της ανεργίας όπου η Ελλάδα έφτασε να είναι η δεύτερη χώρα μετά την Ισπανία στην Ευρωζώνη, με επίσημο ποσοστό ανέργων 20%.

ΚΟΥΚΟΣ

Ουσιαστικά ενισχύουν τον τομέα κατασκευών για οδικά έργα προκειμένου να μεταφέρουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι τα εμπορεύματά τους. Ασε που πρόκειται για οδικούς άξονες που δεν έχουν ολοκληρωθεί. Αλλά ακόμη και σ' αυτό τον τομέα, ο οποίος μπορεί προσωρινά να δώσει ανάσες σε κλάδους της βιομηχανίας που έχουν σχέση με τις κατασκευές (τσιμέντο, σίδερο κλπ.), δεν γίνονται δημόσια έργα για τις λαϊκές ανάγκες. Οπως π.χ. αποχετευτικά, αντιπλημμυρικά έργα, αντισεισμική θωράκιση, έργα αποταμίευσης και διαχείρισης νερού. Υπάρχει επίσης ανάγκη για παιδικούς σταθμούς που δεν υπάρχουν, για σχολεία, για νοσοκομεία, για Κέντρα Υγείας, για κατασκευή λαϊκών κατοικιών κλπ. Αλλά αυτά τα έργα δεν δίνουν κέρδος όπως οι οδικοί άξονες με τα διόδια. 

Για ποια ανάπτυξη;

Επομένως, για ποια ανάπτυξη γίνεται λόγος; Ηδη τα αστικά επιτελεία προβάλλουν την άποψη ότι χρειάζεται ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και αξιοποίηση των λεγόμενων συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας. Λένε επίσης ότι η βαριά της βιομηχανία είναι ο τουρισμός. Οτι πρέπει να δούμε και την παραγωγή στη βιομηχανία και αγροτική οικονομία γιατί η Ελλάδα κάνει εισαγωγές στο 70% των αναγκαίων εμπορευμάτων για την οικονομία της και τη ζωή των ανθρώπων.
Αλλά είναι πρόβλημα «μοντέλου» ή καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης; Τώρα π.χ. θυμήθηκαν την αγροτική παραγωγή. Εφτασαν στο σημείο τη μέρα που έκλειναν και το τελευταίο εργοστάσιο ζάχαρης να κινδυνολογούν ότι αν χρεοκοπήσει η χώρα δε θα μπορούμε να εισάγουμε ζάχαρη. Εφτασαν να λένε ότι δε θα μπορούμε να εισάγουμε φάρμακα, όταν κάποτε υπήρχε κρατική φαρμακοβιομηχανία, αλλά την έδωσαν σε επιχειρηματικούς ομίλους. Αρα δεν είναι πρόβλημα «μοντέλου», αλλά σχέσεων παραγωγής και ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής. Είναι ο καπιταλισμός. Οι κεφαλαιοκράτες επενδύουν σε τομείς και κλάδους που βγάζουν γρήγορο, μεγάλο και εύκολο κέρδος. Εδώ επιδοτήθηκαν για να μεταφέρουν επιχειρήσεις στα Βαλκάνια και αλλού, μέχρι και στην Κίνα. Την αγροτική παραγωγή την ξεκλήρισαν για να ωφεληθούν οι εισαγωγείς τροφίμων και τα μονοπώλια τροφίμων. Το κεφάλαιο δεν μπορεί και δεν πρόκειται να αναπτύξει όλες τις πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας. Αυτό απαιτεί την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, τη μετατροπή της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας σε κοινωνική, που με κεντρικό πανεθνικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο θα κινεί και θα αναπτύσσει όλες τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας στην αξιοποίηση όλων των πλουτοπαραγωγικών της πηγών σε όφελος του λαού.

Ο υπουργός Οικονομικών το τελευταίο χρονικό διάστημα μη έχοντας άλλα επιχειρήματα για να στηρίξει την πολιτική σφαγής των εργασιακών δικαιωμάτων, για να σωθεί από την οικονομική κρίση το κεφάλαιο, ως μονόδρομο για το λαό τον τρομοκρατεί με ψέματα ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, ασκώντας την πιο άθλια αντικομμουνιστική επίθεση στη στρατηγική του ΚΚΕ. Για παράδειγμα, στη Βουλή κατά τη συζήτηση των εφαρμοστικών του μνημονίου νόμων είπε ότι «η μαρξιστική Αριστερά προκρίνει την επιστροφή στη δραχμή, την έξοδο από το ευρώ, που θα οδηγήσει σε ολοσχερή καταστροφή της χώρας και σε πλήρη εξαθλίωση των πολιτών», διαστρεβλώνοντας πλήρως την πολιτική του Κόμματός μας που λέει στο λαό ότι είτε με ευρώ είτε με δραχμή έχει καταστραφεί, άρα αποδέσμευση από την ΕΕ, μονομερής διαγραφή του χρέους με εργατική λαϊκή εξουσία, κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων. Είναι ψέμα ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, άλλος δρόμος από το αδιέξοδό τους. Αλλά αυτός ο δρόμος οδηγεί στο σοσιαλισμό. Καταργεί την καπιταλιστική ιδιοκτησία.
Αυτό ξορκίζουν τρομοκρατώντας το λαό. Φοβούνται την επίδραση της πολιτικής γραμμής του ΚΚΕ στο κίνημα. Γιατί το ΚΚΕ, εξηγώντας το γιατί αυτή η πολιτική είναι βαθιά αντεργατική, αντιλαϊκή και καλώντας σε συστράτευση αγώνα για την ανατροπή της, που συνδέεται οργανικά με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, με την εργατική λαϊκή εξουσία, την κοινωνικοποίηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, έχει αποκαλύψει ταυτόχρονα πως φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση στον καπιταλισμό δεν υπάρχει. Και η γραμμή του έχει απήχηση που συνεχώς μεγαλώνει. Η λαϊκή δράση μαζί με την αδυναμία διαχείρισης της κρίσης τούς δυσκολεύουν αφάνταστα. Και τρομοκρατούν τους εργαζόμενους με αντικομμουνιστική επίθεση. Ξέρουν και οι ίδιοι ότι στο σοσιαλισμό, ο πλούτος θα ανήκει στο λαό, θα εντάσσεται στην ανάπτυξη της οικονομίας σε όφελός του.

Με το συμφέρον των εργαζομένων

Η εργατική τάξη, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι φτωχοί αγρότες πρέπει να σκεφτούν και να βγάλουν συμπεράσματα με κριτήριο το δικό τους συμφέρον. Η κοινωνικοποίηση της παραγωγής δείχνει ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, για τη μετατροπή τους σε εργατική, λαϊκή ιδιοκτησία που με τον κεντρικό, πανεθνικό σχεδιασμό θα αξιοποιούνται πλήρως όλες οι παραγωγικές δυνατότητες της χώρας προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων. Μόνο μια εργατική λαϊκή εξουσία που θα κάνει κοινωνική ιδιοκτησία όχι μόνο τη σημερινή κρατική ιδιοκτησία, αλλά και τις μεγάλες επιχειρήσεις και τα εργοστάσια, μπορεί να οργανώσει με κεντρικό σχεδιασμό την παραγωγή ώστε: Να αξιοποιούνται στο έπακρο οι παραγωγικές δυνατότητες για να καλύπτονται οι λαϊκές ανάγκες και να μειωθεί ή και να εξαλειφθεί σε ορισμένους τομείς η εξάρτηση από εισαγωγές.
Τι μπορεί να κάνει ο κεντρικός σχεδιασμός; Να σχεδιάζει την αξιοποίηση για ανάπτυξη όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας ώστε να αναπτύσσονται όλοι οι κλάδοι της βιομηχανίας και της αγροτικής οικονομίας που μπορεί να αναπτύξει η Ελλάδα. Να παράγει και να κατανέμει τα αναγκαία μέσα παραγωγής σ' αυτούς τους κλάδους. Να εκπαιδεύει και να μορφώνει το αναγκαίο εργατικό και επιστημονικό δυναμικό για την ανάπτυξη της παραγωγής. Να φροντίζει την κατανομή των παραγόμενων προϊόντων για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Να κατανέμει πόρους από την ανάπτυξη για τη δωρεάν ικανοποίηση όλων των λαϊκών αναγκών σε Παιδεία, Υγεία, Πρόνοια, Πολιτισμό, Αθλητισμό, σε έργα υποδομής όπως αντισεισμική, αντιπλημμυρική προστασία και λαϊκή κατοικία. Να αναπτύσσει την έρευνα και την επιστήμη με βάση τις λαϊκές ανάγκες προκειμένου να αναπτύσσονται γοργά οι παραγωγικές δυνάμεις ώστε να μπορούν να ικανοποιούνται οι ολοένα αυξανόμενες λαϊκές ανάγκες. Μόνο η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής παρέχει αυτή τη μοναδική δυνατότητα να διαμορφωθεί κεντρικός σχεδιασμός για την αξιοποίηση και κατανομή όλου του ανθρώπινου δυναμικού, για να εκμηδενισθεί η ανεργία. Και βεβαίως η παραγωγή θα αναπτύσσεται σε ολοένα και μεγαλύτερη κλίμακα αξιοποιώντας την έρευνα, την επιστήμη, την τεχνική για τη συνεχή ανάπτυξη των μέσων παραγωγής και της παραγωγικότητας της εργασίας. Αυτό το όφελος θα εκφράζεται και με τη μείωση του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και την αύξηση του ελεύθερου, ώστε η εργατική τάξη να μπορεί να ξεκουράζεται, να αθλείται, να απολαμβάνει τα έργα όλων των μορφών καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά πάνω απ' όλα να ασκεί εξουσία, τον εργατικό έλεγχο, να ασχολείται οργανωμένα ενεργά με την πολιτική και την οικοδόμηση της δικής της κοινωνίας.
Η εργατική, λαϊκή εξουσία θεσμοθετεί και παίρνει πρακτικά μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται η άσκηση του εργατικού και γενικότερα κοινωνικού ελέγχου, η ανεμπόδιστη άσκηση κριτικής σε αποφάσεις και χειρισμούς που εμποδίζουν την ανάπτυξη και ενίσχυση της λαϊκής οικονομίας. Είναι ζωτική ανάγκη να καταγγέλλονται πάσης φύσεως και προέλευσης αυθαιρεσίες, γραφειοκρατία ή άλλα αρνητικά φαινόμενα. Εκλέγεται από τα κάτω προς τα πάνω το ανώτατο όργανο εξουσίας με μη μόνιμους και ανακλητούς εκπροσώπους, που δεν πρέπει να ξεκόβονται από την παραγωγή. Οπου χρειάζεται γίνεται απόσπαση κατά τη διάρκεια της θητείας τους ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες. Οι αντιπρόσωποι, όπως λένε σήμερα «βουλευτές», δεν έχουν κανένα ιδιαίτερο οικονομικό προνόμιο από τη συμμετοχή τους στα όργανα εξουσίας. Από το ανώτατο όργανο ορίζονται η κυβέρνηση, οι επικεφαλής των διαφόρων εκτελεστικής αρμοδιότητας τομέων (υπουργεία, διευθύνσεις, επιτροπές, κλπ.).

Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και πόροι

Μας λένε ότι αυτά δεν μπορούν να εφαρμοστούν γιατί η εργατική εξουσία δεν θα έχει πόρους, λεφτά, πού θα τα βρει; Τους απαντάμε: Θα εξοικονομήσει σημαντικούς πόρους που σπαταλιούνται σήμερα για τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας και της εξουσίας των μονοπωλίων. Θα καταργήσει τη χρηματική αφαίμαξη και ληστεία που επιβάλλει η καπιταλιστική ιδιοκτησία, θα καταργήσει τα διάφορα χρηματικά πακέτα και επιδοτήσεις στο κεφάλαιο για να κάνει επενδύσεις που αδειάζουν τα κρατικά ταμεία. Θα διαγραφεί το δημόσιο χρέος. Θα καταργήσει τις στρατιωτικές δαπάνες για τα σχέδια του ΝΑΤΟ (π.χ. αποστολές στο Κόσσοβο, στο Αφγανιστάν). Η παραγωγικότητα της εργασίας θα ανέβει με την αξιοποίηση των τεχνολογιών και με τη συμμετοχή του λαού στον εργατικό έλεγχο. Μακριά από το κυνήγι της καπιταλιστικής ανταγωνιστικότητας θα επιτυγχάνεται η μείωση των δαπανών εργασίας και υλών, με ταυτόχρονη αύξηση παραγόμενου αποτελέσματος. Τα υπέρογκα κέρδη που βγάζει σήμερα το κεφάλαιο θα διατίθενται σε όφελος ολόκληρης της κοινωνίας για να αναπτύσσεται η παραγωγή για την κάλυψη όλων των λαϊκών αναγκών. Θα διοχετεύονται για την περαιτέρω ανάπτυξη της ίδιας της παραγωγής και θα αξιοποιούνται για τη δημιουργία υποδομών για το λαό, για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών σε δωρεάν παροχή Υγείας - Πρόνοιας, Παιδείας, Πολιτισμού κλπ.
Λένε ακόμη: Τι μπορεί να παράγει η Ελλάδα; Μπορεί να αναπτύξει βιομηχανία και αγροτική οικονομία ώστε να καλύπτει κάποιες ανάγκες που σήμερα καλύπτονται από εισαγωγές; Η Ελλάδα έχει αναξιοποίητο ορυκτό πλούτο απαραίτητη προϋπόθεση για ανάπτυξη της βιομηχανίας. Εχει βωξίτη που μπορεί να αναπτύξει τη βιομηχανία κάθε προϊόντος που έχει ως πρώτη ύλη το αλουμίνιο. Εχει νικέλιο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ανθεκτικών κραμάτων με χάλυβα. Εχει ψευδάργυρο, χρυσό. Εχει λευκόλιθο, μάρμαρο, που λόγω της ποιότητάς του κατέχει εξέχουσα θέση στη διεθνή αγορά. Εχει λιγνίτη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Εχει τεράστιο υδάτινο δυναμικό για την παραγωγή επίσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Εχει πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Βόρειο Αιγαίο, στη λεκάνη Ρόδου, νότια της Κρήτης, Ιόνιο και στον Πατραϊκό κόλπο. Υπάρχει υψηλό αιολικό δυναμικό και πηγές γεωθερμίας, ιδιαίτερα στα νησιά του Αιγαίου.
Εχει ήδη αναπτυγμένη βιομηχανία χάλυβα, σιδήρου, χαλκού, αμυντική βιομηχανία, βιομηχανία πλαστικών, παραγωγή τσιμέντου και άλλων οικοδομικών υλικών. Επίσης η μηχανοποίηση του κλάδου των κατασκευών μπορεί να καλύψει γενικά τις ανάγκες κατασκευής δημόσιων έργων - κατασκευών. Εχει επίσης δάση για ξυλεία και προϊόντα ξύλου.
Η Ελλάδα διαθέτει έμπειρο και πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, με βελτιωμένο μορφωτικό επίπεδο και εξειδίκευση και πολυάριθμο επιστημονικό δυναμικό. Διαθέτει δυνατότητες για παραγωγή σύγχρονων προϊόντων, μηχανών, εργαλείων και συσκευών.
Επίσης η Ελλάδα είχε, άρα μπορεί να αναπτύξει αγροτοκτηνοτροφική παραγωγή που να καλύπτει όλες τις διατροφικές της ανάγκες και να κάνει εξαγωγές, αντί να εισάγει. Υπάρχει επίσης μεγάλη μηχανοποίηση της αγροτικής παραγωγής. Η Ελλάδα έχει σημαντική παραγωγή σιταριού, καλαμποκιού, άλλων δημητριακών, πατάτας, φασολιών, διαθέτει υψηλής ποιότητας λάδι, οπωροκηπευτικά, κρασί, ροδάκινα, εσπεριδοειδή, σταφίδα. Εχει προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας, όπως είναι το μέλι και ο κρόκος. Η κτηνοτροφία της Ελλάδας παρουσιάζει υψηλό βαθμό συγκέντρωσης και με κεντρικό σχεδιασμό μπορεί να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των εγχώριων αναγκών κατανάλωσης σε πρόβειο γάλα, κρέας κλπ. αλλά και αναπτυγμένη βιομηχανία τροφίμων και ποτών. Επίσης η αγροτική παραγωγή μπορεί να στηρίξει τη βιομηχανία τροφίμων. Εχουμε πολύ καλής ποιότητας βαμβάκι. Αντίστοιχα, διαθέτουμε σημαντική βάση παραγωγής κλωστοϋφαντουργίας, ένδυσης, υπόδησης, καθώς και σχετική τεχνογνωσία.
Σε πολλούς κλάδους από τους παραπάνω υπάρχει ήδη εμπειρία από προηγούμενες δεκαετίες, πριν ακόμη την ένταξη στην ΕΟΚ, τη σημερινή ΕΕ, για την εγκατάλειψη πλουτοπαραγωγικών πηγών με κριτήριο το κέρδος. Σήμερα, για παράδειγμα, η βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας και ιματισμού φθίνει στην Ελλάδα, ενώ είναι αναγκαία για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Φθίνει, γιατί ο ανταγωνισμός με Κίνα, Ινδία κ.λπ., που έχουν τέτοια παραγωγή, αλλά με μεροκάματα εξαθλίωσης, δίνει πολύ φθηνότερα τέτοια εμπορεύματα. Επομένως, από την άποψη αποκόμισης κερδών, συμφέρει τους καπιταλιστές να επενδύσουν παραγωγικά σε άλλους κλάδους και να εισάγονται στην Ελλάδα τέτοια εμπορεύματα. Τα εργοστάσια του κλάδου κλείνουν. Στο σοσιαλισμό αυτός ο κλάδος θα αναπτύσσεται γιατί καλύπτει λαϊκές ανάγκες. Θα είναι ενταγμένος στον κεντρικό σχεδιασμό, που θα ξεκινά από την παραγωγή βαμβακιού, άρα θα έχουν δουλειά και εισόδημα οι σημερινοί φτωχοί αγρότες οργανωμένοι στους παραγωγικούς συνεταιρισμούς και θα οργανώνει την παραγωγή νήματος, υφάσματος και έτοιμων ενδυμάτων. Το ίδιο ισχύει για παράδειγμα και για τα εργοστάσια μετάλλου που τώρα συρρικνώνονται και κλείνουν, ενώ στο μέταλλο υπάρχουν πολλές εφαρμογές για πολλά προϊόντα. Στην Ελλάδα υπήρχε μέχρι τη 10ετία του '80, αναπτυγμένη αμαξοβιομηχανία, αλλά και κατασκευή πετρελαιοκινητήρων σε εργοστάσιο στο Βόλο, όπως και συναρμολόγησης αυτοκινήτων. Δε συνέφερε τους καπιταλιστές και τις έκλεισαν ή τις μετέφεραν στο εξωτερικό, στέλνοντας στην ανεργία χιλιάδες εργαζόμενους. Αλλά και για τη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, που φυτοζωεί, ουσιαστικά δεν υπάρχει. Τα καράβια θα είναι κοινωνική ιδιοκτησία στην υπηρεσία των αναγκών του λαού. Και η κατασκευή τους και η επισκευή τους θα δώσουν ώθηση και ανάπτυξη στα ναυπηγεία που επίσης θα είναι κοινωνική ιδιοκτησία. Το ίδιο ισχύει και για εργοστάσια που κλείνουν λόγω κρίσης.
Στην αγροτική οικονομία, η αστική προπαγάνδα που στήριξε την Κοινή Αγροτική Πολιτική, τώρα μιλά για το έλλειμμα από τις εισαγωγές αγροτικών εμπορευμάτων. Πράγματι, πριν από την ένταξη στην ΕΟΚ, που έγινε ΕΕ, κάναμε εξαγωγές αγροτικών εμπορευμάτων. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα παραγωγής βαμβακιού στην ΕΕ. Οι καλλιέργειες μειώθηκαν δραστικά. Τώρα π.χ. μπορούμε να παράγουμε ζάχαρη που να καλύπτει όλες τις ανάγκες, αλλά εισάγουμε ζάχαρη. Στο σοσιαλισμό θα αναπτύσσεται και η αγροτική παραγωγή τεύτλου και η βιομηχανία ζάχαρης.
Η κρατική βιομηχανία παραγωγής καλλιεργητικών εφοδίων, μηχανών, λιπασμάτων, αρδευτικών και άλλων υποδομών θα προμηθεύει τους αγρότες με λιπάσματα, σπόρους και άλλα εφόδια που τώρα εισάγονται και τα πληρώνουν πανάκριβα. Οι αγρότες θα παράγουν προϊόντα που θα εξασφαλίζουν φτηνή και ποιοτική διατροφή, θα έχουν ικανοποιητικό εισόδημα, ενώ αυτά τα προϊόντα θα αξιοποιούνται στην κοινωνικοποιημένη μεταποιητική βιομηχανία. Δίπλα στην κοινωνική αγροτική παραγωγή θα υπάρχει και η συνεταιριστική παραγωγή για τους μικροπαραγωγούς.
Αυτή η ανάπτυξη θα εξαλείψει την ανεργία. Και σε τομείς υπηρεσιών, όπως π.χ. η Υγεία που σήμερα οι λαϊκές ανάγκες απαιτούν πολλαπλάσιο από το υπάρχον υγειονομικό δυναμικό, ή στον τομέα Παιδείας, μειώνοντας π.χ. τους μαθητές στις τάξεις, που χρειάζεται για να παρέχεται ολοκληρωμένη μόρφωση, ενώ σήμερα γιατροί, υγειονομικοί, δάσκαλοι και καθηγητές είναι άνεργοι ή θεωρούνται πλεονάζον προσωπικό.
Βεβαίως, αυτή η ανάπτυξη δε χωρά στα πλαίσια της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Να, γιατί λέμε εργατική εξουσία, λαϊκή οικονομία και αποδέσμευση από τη συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και ενώσεις, όπως π.χ. Ευρωπαϊκή Ενωση, ΝΑΤΟ κ.λπ. Τότε δε θα αναπτύσσονται σχέσεις σε ανισότιμη βάση λόγω ανισομετρίας που είναι νομοτέλεια στον καπιταλισμό, αλλά επωφελείς για το λαό σχέσεις με άλλες χώρες. Αυτή είναι η πολιτική πρόταση - διέξοδος του ΚΚΕ και είναι μονόδρομος για φιλολαϊκή έξοδο από την κρίση και ανάπτυξη σε όφελος των εργαζομένων.