24 Νοε 2018

Αλέκα Παπαρήγα: “Όχι στις ανεμογεννήτριες στα Άγραφα”

Η Αλέκα Παπαρήγα μίλησε χτες στην Καρδίτσα, στην πολιτική συγκέντρωση της τοπικής οργάνωσης, βάζοντας μεταξύ άλλων τη θέση του κόμματος για το ζήτημα τοποθέτησης ανεμογεννητριών στα Άγραφα.
«Το ΚΚΕ είναι μαζί σας στην εναντίωσή σας να υλοποιηθεί η απόφαση της Ρ.Α.Ε. να χορηγήσει 21 άδειες στην περιοχή των Αγράφων, σε ιδιωτικά επιχειρησιακά συμφέροντα για εγκατάσταση ανεμογεννητριών», προσθέτοντας πως δεν είναι η πρώτη φορά που το ανθρώπινο και φυσικό περιβάλλον θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους και πως η αιολική ενέργεια γίνεται όχημα για την επίθεση στο περιβάλλον, αφού ο “επενδυτικός φορέας” δε δίνει δεκάρα για αυτό.
Σε άλλα σημεία είπε ότι οι αγώνες που γίνονται δεν πρέπει να είναι επανάληψη των χτεσινών, αλλά να περάσουν σε ανώτερη βαθμίδα, για να υπάρχει αποτελεσματικότητα και προπαντός προοπτική, φέρνοντας ως παράδειγμα τους αγροτικούς αγώνες. Ενώ αναφέρθηκε στο στόχο του αστικού πολιτικού συστήματος να αναδειχτεί στις επόμενες εκλογές μια κυβέρνηση συνεργασίας που θα υπηρετεί απρόσκοπτα την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και το κεφάλαιο.
Ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα από την ομιλία.
Βίντεο και πληροφορίες από Karditsalive.net

«Το ΚΚΕ ανήκει στα λίγα που με κάνουν να νιώθω υπερήφανος…»


«Στα πρώτα 100 τους ταρακουνήσαμε για τα καλά. Στα δεύτερα να τους συντρίψουμε για πάντα!»

Ένας αιώνας αγώνας και θυσία…

Ο «Ριζοσπάστης» συνεχίζει τη δημοσίευση δηλώσεων από ανθρώπους των Γραμμάτων, των Τεχνών, του Αθλητισμού και από άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής, για τα 100χρονα του ΚΚΕ.
Με αφορμή τη μεγάλη επέτειο καλλιτέχνες, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, που είτε συμπορεύονται με το ΚΚΕ στους αγώνες είτε αναγνωρίζουν τη συνέπεια και τη σταθερότητά του, την πρωτοπόρα δράση του για τα δικαιώματα και τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων και του λαού, εκφράζουν με δηλώσεις τους τις ευχές τους και την στήριξή τους.
Εμείς από τις δεκάδες δηλώσεις στήριξης ξεχωρίσαμε αυτή του Θύμιου ΚαλαμούκηΔιαβάστε την και θα καταλάβετε γιατί…

«ΚΚΕ 100 Χρόνια

Επειδή παλεύει πολλές φορές μόνο του και κόντρα στο ρεύμα. Επειδή δεν λογαριάζει το πολιτικό κόστος.
Επειδή το κατηγορούν ως ντεμοντέ!
Επειδή έχει καθαρές θέσεις.
Επειδή αγωνίζεται για μια άλλη κοινωνία.
Επειδή είναι το κόμμα του Αρη, του Μπελογιάννη, του Πλουμπίδη, του Ζαχαριάδη και των 200 της Καισαριανής.
Επειδή είναι το κόμμα χιλιάδων εξόριστων, φυλακισμένων, εκτελεσμένων, σεμνών αγωνιστών.
Επειδή ο καπιταλισμός είναι αντιανθρώπινο σύστημα, παράλογο και άδικο και επειδή θέλω να δοκιμάσουμε να χτίσουμε μαζί μια άλλη κοινωνία αξιοπρέπειας, ισότητας και ουσίας.
Επειδή η παρουσία του και η Ιστορία του με διαμόρφωσε και με διαμορφώνει.
Για όλους αυτούς τους λόγους το θέλω πάντα γερό με τους θριάμβους, ακόμη και τα λάθη του.

Στα πρώτα 100 τους ταρακουνήσαμε για τα καλά. Στα δεύτερα να τους συντρίψουμε για πάντα.

Το ΚΚΕ ανήκει στα λίγα που με κάνουν να νιώθω υπερήφανος σε αυτόν τον τόπο».

Θύμιος Καλαμούκης
Δημοσιογράφος

Εσύ ήξερες ότι η Κατερίνα Γιουλάκη είναι ΚΚΕ;

Ανάμεσα στις πολλές δηλώσεις από τον χώρο των τεχνών και των γραμμάτων (κι όχι μόνο) μπορούμε να εντοπίσουμε κι αρκετές εκπλήξεις. Από το σημερινό φύλλο του Ριζοσπάστη ξεχωρίζουμε εκείνη της Κατερίνας Γιουλάκη, η οποία με μια λιτή δήλωση μας αποκαλύπτει ότι στηρίζει το ΚΚΕ “από τα νεανικά της χρόνια”:
Στηρίζω το ΚΚΕ από τα νεανικά μου χρόνια και θα συνεχίσω να το στηρίζω. Είμαι συγκινημένη, που το Κόμμα μας έκλεισε 100 ηρωικά χρόνια. Εύχομαι να τα κάνει 200 για το καλό του λαού.
Μπορεί οι ρόλοι της στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, με προεξάρχοντα φυσικά εκείνον της Κατερίνας Σοφιανού στο “Ρετιρέ” να αποτυπώνουν την επιτομή του μετεμφυλιακού και μεταπολιτευτικού ελληνικού μικροαστισμού, φαίνεται όμως πως η ζωή δεν αντέγραψε την τέχνη στην προκειμένη περίπτωση. Οφείλουμε όμως να δηλώσουμε εντυπωσιασμένοι από το γεγονός, καθώς, αν και από τα μικράτα της φίλη του κόμματος, δε θυμόμαστε τουλάχιστον σε πρόσφατες δεκαετίες να είχε εκφράσει ανοιχτά τη στήριξή της σε αυτό.
Ίσως όμως το όνομα του ρόλου της ως – όχι πάντα εύθυμης – ζωντοχήρας στη σειρά του Δαλιανίδη να είχε τη δική του σημειολογία: Μήπως άραγε είναι μια κρυφή αναφορά στο Νίκο Σοφιανό; Και ποια η σχέση με τον ηθοποιό Φίλιππο Σοφιανό, που επίσης ήταν από τις μη άμεσα αναμενόμενες παρουσίες, τόσο στο ΣΕΦ αύριο, όσο και με τις δηλώσεις του πριν λίγες μέρες;
Είμαστε βέβαια σίγουροι πως κάποιοι στο άκουσμα της είδησης αναφώνησαν: “Ε όχι! Ε όχι!”

ΚΕΡΚΥΡΑ- Όχι στις ιδιωτικοποιήσεις και την πώληση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας.



                Την Τετάρτη 21/11/2018 μονογράφηκε η σύμβαση παραχώρησης δικαιώματος για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο», από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκη, τον πρόεδρο της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, Γ. Μπασιά, και εκπροσώπους των εταιρειών «Repsol» και ΕΛΠΕ. Μέχρι σήμερα έχουν ήδη κλείσει οι συμβάσεις δικαιωμάτων παραχώρησης στον Πατραϊκό Κόλπο (ΕΛΠΕ 50% διαχειριστής, «Edison» 50%), στο θαλάσσιο «οικόπεδο 2», δυτικά της Κέρκυρας («Total» 50% διαχειριστής, ΕΛΠΕ 25% και «Edison» 25%), και στα χερσαία οικόπεδα Άρτα - Πρέβεζα (ΕΛΠΕ 100%), Βορειοδυτική Πελοπόννησος (ΕΛΠΕ 100%) και Αιτωλοακαρνανία και Ιωάννινα («Repsol» 60% διαχειριστής, «Energean» 40%), ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται η έναρξη της εκμετάλλευσης στο Κατάκολο από την «Energean».
                Η ΤΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ εδώ και καιρό, έχει εκφράσει την αντίθεση της στην αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών που αποτελούν λαϊκή περιουσία από επιχειρηματικούς ομίλους, γιατί στόχος και κριτήριο της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων είναι τα κέρδη των μονοπωλίων και όχι η κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Το ΚΚΕ καταψήφισε στη Βουλή τις συμβάσεις παραχώρησης στους ομίλους. Οι δημοτικοί σύμβουλοι του ΚΚΕ καταψήφισαν σε όλους του δήμους, που μπήκε ως θέμα συζήτησης, την παραχώρηση αδειών στους επιχειρηματικούς ομίλους.
                Η εξόρυξη πετρελαίου στο Ιόνιο από τους μεγάλους ομίλους δεν θα οδηγήσει σε φθηνά καύσιμα για θέρμανση, μεταφορά για τα λαϊκά νοικοκυριά, τους φτωχούς αγρότες και τους αυτοαπασχολούμενους. Αντιμετωπίζει το περιβάλλον ως "χαβούζα" και ουσιαστικά εγγυάται την καταστροφή του, με τεράστιες επιπτώσεις στη δημόσια Υγεία, στις τοπικές οικονομίες, χτυπώντας ανεπανόρθωτα την τουριστική, κτηνοτροφική και αλιευτική δραστηριότητα, τη βιοποικιλότητα, ενώ εύλογος είναι και ο προβληματισμός για τα ζητήματα σεισμικότητας, αλλά και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των λαϊκών στρωμάτων.
                Επισημαίνουμε για ακόμα μια φορά, ότι η έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στην περιοχή μας εντάσσεται στο σκληρό ανταγωνισμό καπιταλιστικών χωρών και ιμπεριαλιστικών οργανισμών για τον ενεργειακό και ευρύτερο έλεγχο των αγορών της περιοχής. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υψώνει τη σημαία της γεωπολιτικής αναβάθμισης και παίζει με τη φωτιά σε μια περίοδο που αυξάνεται ο κίνδυνος διαμελισμού κρατών και στα Βαλκάνια επαναχάραξης συνόρων, γενίκευσης των πολεμικών αναμετρήσεων. Οι δρόμοι του πετρελαίου είναι βαμένοι με αίμα.           
                Αυτή η κατάσταση και οι επιπτώσεις δεν είναι μονόδρομος. Η αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας μπορεί να γίνει προς όφελος του λαού, αν παλέψουμε για ένα ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης με γνώμονα τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και όχι το καπιταλιστικό κέρδος. Χρειάζεται να γίνουν κοινωνική περιουσία τα εργοστάσια, η γη, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές, οι εγχώριες πηγές Ενέργειας, τα μέσα παραγωγής και διανομής της Ενέργειας, να καταργηθεί η σκλαβιά της μισθωτής εργασίας, να υπάρξει επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός στην οικονομία. Ένας τέτοιος δρόμος ανάπτυξης προϋποθέτει η εργατική τάξη, ο λαός να πάρει στα χέρια του το τιμόνι της εξουσίας και τα κλειδιά της οικονομίας.
                Τώρα χρειάζεται να οργανωθεί η πάλη και για το ζήτημα της Ενέργειας μέσα από τα σωματεία, το οργανωμένο εργατικό - λαϊκό κίνημα.

Να προτάξουμε πλαίσιο πάλης και διεκδικήσεων που να καλύπτουν πραγματικά τις ανάγκες μας, ενάντια στα ψίχουλα και στην απάτη της "δίκαιης ανάπτυξης".
       Αντίσταση στον αστικό ενεργειακό σχεδιασμό. Ενέργεια κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα. Διασφάλιση της κάλυψης των λαϊκών αναγκών στην Ενέργεια. Αυξήσεις στα επιδόματα θέρμανσης, κατάργηση των ειδικών φόρων στα καύσιμα και του ΦΠΑ στα καύσιμα, αφορολόγητο πετρέλαιο στους φτωχούς αγρότες όπως στους εφοπλιστές,  ούτε ένα ευρώ από την τσέπη γονιών και εκπαιδευτικών για τη θέρμανση στα σχολεία.
       Όχι στις ιδιωτικοποιήσεις και την πώληση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας.
       Σταθερή εργασία, με δικαιώματα για όλους τους εργαζόμενους του κλάδου.
       Προστασία του Περιβάλλοντος και της δημόσιας Υγείας με βάση τις σύγχρονες γνώσεις και τεχνικές.
       Απεμπλοκή από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια, επεμβάσεις και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (ΝΑΤΟ και ΕΕ).
ΤΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ

ΚΕΡΚΥΡΑ-Και στην αντιμνημονιακή εποχή το κράτος συνεχίζει με τρομοκρατία και καταστολή


.

Για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται ότι για το αστικό κράτος εχθρός είναι οι εργαζόμενοι και οι κινητοποιήσεις τους, το οργανωμένο ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα των δυνάμεων του ΠΑΜΕ, της Ομοσπονδίας αγροτικών συλλόγων. Εισαγγελέας και αστυνομία καλούν σε προανάκριση τους συνδικαλιστές που μετείχαν στην κινητοποίηση στη γέφυρα της Μεσογγής στις 21/07/2018 ως διαμαρτυρία για την απαράδεκτη κατάσταση με τη «μη διαχείριση» των απορριμμάτων στη Κέρκυρα και τα βουνά σκουπιδιών να σαπίζουν στους δρόμους, το παράνομο άνοιγμα του ΧΥΤΑ Λευκίμμης, την αστυνομοκρατία στη περιοχή που στόχο έχει να επιβάλλει σιγή νεκροταφείου!
Είναι πολύ γελασμένοι όμως αν θεωρούν ότι τέτοιες ενέργειες μπορούν να φοβίσουν!
Οι εργαζόμενοι, οι αγρότες, οι μικροί ΕΒΕ, η νεολαία να βγάλουν συμπεράσματα από τη ζωή και την πείρα τους.
Η κυβέρνηση και όλα τα παρακλάδια της έχουν  δώσει εξετάσεις και έχουν αποτύχει για τα λαϊκά συμφέροντα
·        Προσπαθώντας με «νόμους» να εμποδίσουν το δικαίωμα στην απεργία, να βάλουν εμπόδια στη συνδικαλιστική δράση
·        Βάζοντας (με το νέο προϋπολογισμό) το λαό να πληρώσει 46 δις ευρώ φόρους μειώνοντας ακόμη περισσότερο τη φορολογία για το κεφάλαιο
·        Κόβοντας συνεχώς από τις κοινωνικές παροχές σε υγεία και παιδεία, βάζοντας από τη πίσω πόρτα την ιδιωτική πρωτοβουλία «για να μας σώσει»!
·        Βάζοντας τη δημόσια υγεία σε 2ο πλάνο με τους σωρούς των σκουπιδιών να μεγαλώνουν γιατί προτεραιότητα έχει το «κέρδος»- με αυτό το γνώμονα γίνονται επενδύσεις και έργα ή όχι.

Κανείς να μη φοβηθεί κανείς να μη ξεγελαστεί από τις νέες υποσχέσεις
Δεν υπάρχει δίκαιη ανάπτυξη σε μια άδικη-ταξική κοινωνία
Η ενίσχυση των σωματείων, του εργατικού λαϊκού κινήματος είναι μονόδρομος για τα λαϊκά συμφέροντα. Πρέπει να είναι η δική μας απάντηση στη τρομοκρατία και την καταστολή.
Δίνουμε το παρόν στην απεργία 28 Νοέμβρη 10:00 π.μ. στο ΣΑΡΟΚΟ

Λιμοκτονήστε και παγώστε λέει η διεύθυνση των Εστιών του ΤΕΙ Καλαμάτας στους φοιτητές

Σε μια πρωτοφανή επίδειξη αυταρχισμού προχώρησε η διεύθυνση των Εστιών του ΤΕΙ Καλαμάτας, απειλώντας με έξωση όποιον χρησιμοποιήσει «μη εγκεκριμένες ηλεκτρικές συσκευές εντός των κοιτώνων», χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τον κίνδυνο πυρκαγιάς ανάλογης με εκείνη που κατέψαψε τις εστίες του ΑΕΙ Κρήτης πριν λίγους μήνες. Αντί να μεριμνήσει για την εξασφάλιση θέρμανσης στους φοιτητές και για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων πυρασφάλειας, όχι μόνο πετάει το μπαλάκι στους φοιτητές, ενοχοποιώντας τους εκ των προτέρων για τυχόν πυρκαγιά, αλλά ουσιαστικά τους λέει να παγώσουν. Παράλληλα, τους απογορεύει να έχουν φουρνάκια στα δωμάτιά τους, μολονότι δεν φροντίζει για τη σίτισή τους, καθώς δεν υπάρχει εστιακό εστιατόριο. Την άμεση αντίδρασή της εξέφρασε η Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας, καταγγέλλοντας τη στάση της διεύθυνσης, απαιτώντας την απόσυρση της απαράδεκτης ανακοίνωσης και τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για τη βελτίωση της ζωής των εστιακών φοιτητών. Παράλληλα στηλιτεύει τη στάση του εκπροσώπου της ΠΑΣΠ, που συντάχθηκε με τη διεύθυνση προσυπογράφοντας την απόφαση. Ολόκληρη η ανακοίνωση σημειώνει:

«Η διεύθυνση της φοιτητικής εστίας ανακοίνωσε ότι απαγορεύεται η χρήση μη εγκεκριμένων ηλεκτρικών συσκευών εντός των κοιτώνων από τους φοιτητές. Δηλαδή απαγορεύει τα φουρνάκια, τις σόμπες και τα αερόθερμα. Το πρόσχημα είναι ο κίνδυνος πυρκαγιάς με αφορμή τα γεγονότα της φοιτητικής εστίας στην Κρήτη.
Μάλιστα έφτασε στο σημείο να απειλεί με εξώσεις όσους οικότροφους δεν υπακούσουν στις εντολές της!
Τη στιγμή που τα σώματα θέρμανσης είναι λιγοστά και χωρίς συντήρηση, η διεύθυνση αποφασίζει ότι οι φοιτητές δεν πρέπει να ζεσταίνονται.
Τη στιγμή που εδώ και χρόνια έχει σταματήσει η λειτουργία του εστιατορίου στο χώρο της εστίας, και οι φοιτητές έχουν αναγκαστεί να αγοράσουν με δικά τους χρήματα φουρνάκια για να φτιάχνουν το φαΐ τους, η διεύθυνση αποφασίζει ότι οι οικότροφοι πρέπει να μένουν νηστικοί.
Τη στιγμή που υπάρχει παγωμένο νερό στα ντουζ ,τα πλυντήρια δεν είναι δωρεάν και είναι ανεπαρκή για την κάλυψη των αναγκών των οικότροφων.
Είναι προκλητική αυτή η ενέργεια της διεύθυνσης!
Αντί να ασχοληθεί και να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα που αφορούν τη στοιχειώδη διαβίωση των οικότροφων, στέλνει απειλητικές ανακοινώσεις.
Μάλιστα επικαλείται τον κίνδυνο πυρκαγιάς όπως έγινε πριν από λίγο καιρό στις εστίες στην Κρήτη. Η αλήθεια είναι όμως, ότι στη δικιά μας εστία κινδυνεύουν καθημερινά οι οικότροφοι από την ελλιπή πυροσβεστική και αντιπλημμυρική προστασία, τις παλιές ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Έχουμε πρόσφατο παράδειγμα πριν από δύο χρόνια που με μια βροχή, η εστία έγινε λίμνη και κινδύνεψαν ζωές!
Αντί να πάρει μέτρα προστασίας για τον κίνδυνο πυρκαγιάς, να εκσυγχρονίσει την πυρασφάλεια, να καταστρώσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης, λέει “μη χρησιμοποιείτε το ρεύμα”.
Δυστυχώς ο εκπρόσωπος των οικότροφων που είναι στέλεχος της ΠΑΣΠ προσυπέγραψε την απαράδεκτη ανακοίνωση. ΝΤΡΟΠΗ!
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ:
1) Λειτουργία εστιατορίου στο χώρο της εστίας.
2) Συντήρηση ηλεκτρικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων.
3) Να παρθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη φοιτητική στέγη με αντιπυρική, αντισεισμική και αντιπλημμυρική θωράκιση.
4) Λειτουργία του συστήματος θέρμανσης σε όλα τα δωμάτια και κοινόχρηστους χώρους.
5) Αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης στο ύψος των αναγκών μας.
Να σταματήσουν τώρα οι απειλές και να λυθούν τώρα τα προβλήματα της εστίας! Να δοθεί τώρα κονδύλι από τον κρατικό προϋπολογισμό!».

Συνοπτική ανακεφαλαίωση της στρατηγικής του ΚΚΕ στην Κατοχή (1941 - 1944)


...κάτω και από το φως των επεξεργασιών της Κομμουνιστικής Διεθνούς

Από μάχη του ΕΛΑΣ
Από μάχη του ΕΛΑΣ
Σημαντική στιγμή της ταξικής πάλης της χώρας μας και της εκατοντάχρονης Ιστορίας του ΚΚΕ ήταν η μάχη του Δεκέμβρη του 1944. Στο επόμενο κυριακάτικο φύλλο της εφημερίδας μας θα έχουμε αναλυτικό αφιέρωμα σε αυτήν την ηρωική μάχη με αφορμή και τη συμπλήρωση των 74 χρόνων από την έναρξή της. Σε προηγούμενα φύλλα μας ασχοληθήκαμε με την Απελευθέρωση της Αθήνας και την κατάσταση στην οποία βρέθηκε το ΕΑΜικό κίνημα στις συνθήκες επαναστατικής κατάστασης που διαμορφώθηκαν στη χώρα. Πριν προχωρήσουμε στην αποτίμηση της μάχης του Δεκέμβρη εκτιμούμε ότι θα βοηθούσαν μια συνοπτική παρουσίαση της στρατηγικής του ΚΚΕ στην Κατοχή και η συσχέτισή της με τη στρατηγική της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ). Με το σημερινό λοιπόν άρθρο ουσιαστικά «κλείνουμε» την αναφορά σε όσα προηγήθηκαν το Δεκέμβρη του 1944. Τα ζητήματα που θίγονται συνοπτικά στο κείμενο αναφέρονται αναλυτικά στο 4τομο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918 - 1949 που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες και θα διατίθεται στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στη μεγάλη εκδήλωση για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ.
Η κατάσταση του Κόμματος στον πόλεμο
Το ΚΚΕ στις 28 Οκτώβρη του 1940 βρέθηκε με ελάχιστες ελεύθερες κομματικές δυνάμεις, οι πιο πολλές ασύνδετες, καθώς το καθοδηγητικό του όργανο είχε αποδιοργανωθεί.

Από τις μάχες στην Αθήνα το Δεκέμβρη του '44
Από τις μάχες στην Αθήνα το Δεκέμβρη του '44
Τα περισσότερα έμπειρα και δοκιμασμένα στελέχη του ήταν στις φυλακές και στους τόπους εξορίας, αφού η μεταξική δικτατορία συγκέντρωσε το ταξικό μίσος της απέναντι στο ΚΚΕ, το οποίο είχε συμβάλει στην ορμητική άνοδο του κινήματος του Μεσοπολέμου και προσπαθούσε να προετοιμάσει τον ελληνικό λαό μπροστά στον επερχόμενο Β΄ Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο.
Το πρόβλημα οξύνθηκε με την επιλογή - απόφαση του υφυπουργού Ασφαλείας Κ. Μανιαδάκη να κατασκευάσει χαφιέδικη ΚΕ του ΚΚΕ με τον τίτλο «Προσωρινή Διοίκηση», έχοντας εξασφαλίσει συνεργασία με ορισμένα στελέχη που είχαν περάσει με τη δικτατορία.
Αυτό το κατασκεύασμα προβλήθηκε ως δήθεν νόμιμο καθοδηγητικό κέντρο του ΚΚΕ, απέναντι στην «Παλαιά ΚΕ» που είχε συγκροτηθεί με πρωτοβουλία ολιγάριθμων αφοσιωμένων μελών της ΚΕ και άλλων στελεχών, ώστε να καλυφθεί το καθοδηγητικό κενό που είχε δημιουργηθεί από τις συλλήψεις.
Με την έναρξη της ιταλικής επίθεσης στην Ελλάδα υπήρχε αδυναμία συλλογικής επεξεργασίας της γραμμής του Κόμματος:
-- Για το χαρακτήρα του πολέμου.
-- Τη στάση απέναντι στη δικτατορική κυβέρνηση (που κήρυξε επιστράτευση για λογαριασμό της αστικής τάξης, ώστε αυτή να διατηρήσει αλώβητη την εσωτερική της αγορά και την κυριαρχία της σε βάρος του λαού).
-- Υπέρ ποιας απελευθερωμένης Ελλάδας θα έπρεπε να μάχεται ο ελληνικός λαός.
Υπήρχε ως βάση η προπολεμική στρατηγική του Κόμματος που υιοθετούσε λαθεμένα την επαναστατική διαδικασία των δύο σταδίων, και η επιλογή των Λαϊκών Μετώπων του 7ου Συνεδρίου της ΚΔ, που έφθανε έως την ενδεχόμενη συμμετοχή των ΚΚ σε κυβερνήσεις στο έδαφος του καπιταλισμού.
Αν και η ΚΔ αρχικά χαρακτήριζε τον επερχόμενο πόλεμο ιμπεριαλιστικό και από τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα, δεν χάρασσε σαφή γραμμή, ώστε να αντιμετωπίζεται ο απελευθερωτικός αγώνας ως κρίκος για την εργατική εξουσία, ενώ στη συνέχεια, μετά την επίθεση της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ, χαρακτήρισε τον πόλεμο αντιφασιστικό. Το αντικειμενικό ήταν ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός, καθώς και ότι επετεύχθη για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αντιχιτλερική συνεργασία της ΕΣΣΔ με τον έναν ιμπεριαλιστικό πόλο (ΗΠΑ - Γαλλία - Μ. Βρετανία), για να δοθεί η δυνατότητα της υπεράσπισης του σοβιετικού εργατικού κράτους και της ήττας του φασιστικού Αξονα.
Για τα τρία γράμματα

Εορτασμός των τρίχρονων του ΕΑΜ στην Ευρυτανία
Εορτασμός των τρίχρονων του ΕΑΜ στην Ευρυτανία
Με τη δημοσίευση του σημαντικού πρώτου γράμματος του Ν. Ζαχαριάδη (31.10.1940) πήραν μεγαλύτερη διάσταση οι διαφορετικές απόψεις ανάμεσα σε μέλη της ΚΕ, για το χαρακτήρα του πολέμου και τη στάση απέναντι στην κυβέρνηση Μεταξά, που δεν εξηγούνταν μόνο από τις διαπιστωμένες οδυνηρές συγχύσεις που προκαλούσε η χαφιέδικη «Προσωρινή Διοίκηση» σε σύγκριση με την «Παλαιά ΚΕ».
Στο πρώτο γράμμα - που δημοσιοποιήθηκε από τον Μανιαδάκη - ο Νίκος Ζαχαριάδης σωστά καλούσε το λαό και το στρατό σε οργανωμένη πάλη ενάντια στον ιταλικό στρατό, χωρίς όμως να βάζει και τη θέση για πάλη ενάντια στην κυβέρνηση Μεταξά.
Η «Παλαιά ΚΕ» θεώρησε αυτό το γράμμα πλαστό και το κατήγγειλε, εκτιμώντας, σωστά και με βάση την οδηγία της ΚΔ (8 Σεπτέμβρη 1939), ότι ο πόλεμος ήταν ιμπεριαλιστικός και από τις δύο συγκρουόμενες αστικές τάξεις, Λαθεμένα, όμως, υποστήριζε ότι το ζήτημα της εξουσίας έπρεπε να τεθεί αμέσως με την έναρξη του πολέμου.
Το δεύτερο ανοιχτό γράμμα του Νίκου Ζαχαριάδη (22.11.1940) τροποποιούσε θετικά το χαρακτήρα του πολέμου σε ιμπεριαλιστικό και επέκρινε τον επεκτατικό σκοπό της μεταξικής κυβέρνησης στην Αλβανία.
Η «Προσωρινή Διοίκηση» παρέδωσε αυτό το γράμμα στη Γενική Ασφάλεια και έτσι έμεινε άγνωστο για μεγάλο διάστημα ακόμα και από την ανασυγκροτημένη ΚΕ του ΚΚΕ (Ιούλης 1941).
Στο τρίτο γράμμα (15.1.1941) ο Ν. Ζαχαριάδης επαναλάμβανε ότι ο Μεταξάς έκανε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, αναγόρευε την ανατροπή του ως το πιο άμεσο και ζωτικό συμφέρον του λαού και τόνιζε ότι λαός και στρατός πρέπει να πάρουν στα χέρια τους τη διαχείριση της χώρας και του πολέμου με σκοπό την ειρήνη, την εθνική ανεξαρτησία, το εσωτερικό αντιφασιστικό, αντιπλουτοκρατικό λαϊκό καθεστώς, την ολόπλευρη προσέγγιση προς την ΕΣΣΔ και τη βαλκανική συνεργασία με βάση την ειρηνική λύση των εσωβαλκανικών διαφορών.

Στην προκειμένη περίπτωση και ο Νίκος Ζαχαριάδης δεν έθετε ζήτημα σύνδεσης του αγώνα με την πάλη για την εργατική εξουσία. Κατήγγελλε επίσης την «Προσωρινή Διοίκηση» ως όργανο του Μανιαδάκη.
Αυτό το γράμμα (που θεωρήθηκε ως το δεύτερο από την ΚΕ, αφού το πραγματικά δεύτερο βρισκόταν στα χέρια της Ασφάλειας και ήταν άγνωστο) δημοσιεύτηκε ενάμιση χρόνο μετά, στο 2ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ (Ιούνης 1942). Στο προλογικό σημείωμα η ΚΕ βεβαίως δεν υιοθετούσε τη θέση του γράμματος για τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου.
Αλμα εν μέσω Συμπληγάδων
Παίρνοντας υπόψη σε ποια κατάσταση βρισκόταν το ΚΚΕ τον Οκτώβρη του 1940 και τους πρώτους μήνες του 1941, γίνεται αντιληπτό τι άλμα επιτέλεσε το Κόμμα, όταν κατάφερε σε μικρό χρονικό διάστημα να ανασυγκροτηθεί, να στρατολογήσει νέες δυνάμεις, να ιδρύσει το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, την Εθνική Αλληλεγγύη, την ΕΠΟΝ, την ΟΠΛΑ, τα Αετόπουλα, να δοθεί η μάχη κατά της πείνας, η μάχη της σοδειάς, να ματαιωθεί η επιστράτευση Ελλήνων εργατών για να σταλούν σε γερμανικά εργοστάσια.
Το ΚΚΕ αναδείχθηκε εμπνευστής, καθοδηγητής και αιμοδότης του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα, διαμορφωτής λαογέννητων θεσμών στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας κ.λπ.
Σε όλη την πορεία της Κατοχής επιβεβαιώθηκε ότι ο απελευθερωτικός αγώνας δεν είχε και δεν έχει καμία σχέση με τις αστικές διακηρύξεις περί «εθνικής ενότητας» και «ομοψυχίας». Αντίθετα, αναπτύσσεται, πάντα, μαζί με την ταξική πάλη, που οξύνεται προς τη λήξη του, ιδιαίτερα όταν η αντίσταση διεξάγεται πρωταρχικά και μαζικά από τον ένοπλο λαό με την καθοδήγηση του ΚΚ, στην ελληνική περίπτωση του ΚΚΕ.

Η «Παλαιά ΚΕ» του ΚΚΕ κυκλοφόρησε παράνομο «Ριζοσπάστη» στις 4 Ιούλη 1941. Δημοσιεύτηκε χαιρετιστήριο προς τον Στάλιν και τον Κόκκινο Στρατό και κύριο άρθρο με τίτλο: «Ολοι για την εξόντωση του φασισμού»
Η «Παλαιά ΚΕ» του ΚΚΕ κυκλοφόρησε παράνομο «Ριζοσπάστη» στις 4 Ιούλη 1941. Δημοσιεύτηκε χαιρετιστήριο προς τον Στάλιν και τον Κόκκινο Στρατό και κύριο άρθρο με τίτλο: «Ολοι για την εξόντωση του φασισμού»
Ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας είχε να αντιμετωπίσει - εκτός από τις δυνάμεις Κατοχής - και την υπονομευτική δράση των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων σε βάρος του (δηλαδή, από ένα μέλος της «αντιφασιστικής» συμμαχίας), που στήριζαν τις αντικομμουνιστικές στρατιωτικές επιθέσεις των ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, ΠΑΟ και άλλων, σε βάρος του ΕΛΑΣ, ακόμα και των αντικομμουνιστικών αποσπασμάτων, όπως του Τσαούς Αντόν, που συνεργαζόταν με τους Βούλγαρους κατακτητές, καθώς και με τους Βρετανούς.
Στη συνέχεια οι Βρετανοί, σε συνεργασία με τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής και αστούς πολιτικούς, έπαιξαν ουσιαστικό ρόλο στη δημιουργία των ταγμάτων ασφαλείας, προκειμένου να διασφαλίσουν μετά τον πόλεμο την εδραίωση της κλονισμένης αστικής εξουσίας, τσακίζοντας το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ.
Στη Μέση Ανατολή οι βρετανικές δυνάμεις, σε συνεργασία με την «εξόριστη» αστική κυβέρνηση (που από τις αρχές του πολέμου εγκατέλειψε την Ελλάδα), φυλάκισαν και βασάνισαν σε στρατόπεδα χιλιάδες Ελληνες αξιωματικούς, οπλίτες, ναύτες και αεροπόρους, τους οποίους η βαθιά κρίση του αστικού κράτους ώθησε να διεκδικήσουν την ένταξή τους στη δικαιοδοσία της ΠΕΕΑ.
Ελλειμμα προγραμματικής προετοιμασίας
Σε μια σειρά από συλλογικά κομματικά ντοκουμέντα, όπως στο Δοκίμιο Ιστορίας 1949 - 1968 και πιο ολοκληρωμένα στο Δοκίμιο της περιόδου 1918 - 1949, εκτιμάται ότι η πολιτική γραμμή κατά την Κατοχή, ηρωική και αποφασιστική στον αγώνα, ήταν ταυτόχρονα προβληματική.

Δοκίμιο Ιστορίας ΚΚΕ (1918 - 1949). Από τις 25 Νοέμβρη στα βιβλιοπωλεία της «Σύγχρονης Εποχής» και τις Κομματικές Οργανώσεις
Δοκίμιο Ιστορίας ΚΚΕ (1918 - 1949). Από τις 25 Νοέμβρη στα βιβλιοπωλεία της «Σύγχρονης Εποχής» και τις Κομματικές Οργανώσεις
Αυτό εκδηλώθηκε ιδιαίτερα στις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης, όταν δηλαδή είχαν κορυφωθεί οι συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, οπότε μια επιλογή υπήρχε: Η απόφαση υπέρ της ανώτερης μορφής σύγκρουσης, που είχε σημαντικές προϋποθέσεις να οδηγήσει στη νίκη και στην εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας. Εκείνη την κρίσιμη «στιγμή» βάρυνε η έλλειψη προγραμματικής προετοιμασίας του Κόμματος.
Το ΚΚΕ, βέβαια, δεν απεμπολούσε το σοσιαλισμό, τον αντιμετώπιζε όμως από το 1934 (6ηΟλομέλεια της ΚΕ) ως τελικό σκοπό, του οποίου θεωρούσε ότι έπρεπε να προηγηθεί το αστικοδημοκρατικό στάδιο. Το ίδιο και μετά (6οΣυνέδριο - 1935), που επιπλέον έθετε ως στόχο η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα να συμμαχήσουν με ορισμένες αστικές δυνάμεις και ανώτερα μεσαία στρώματα. Μια θέση που στηριζόταν σε μη αντικειμενική εκτίμηση σε σχέση με τον ελληνικό καπιταλισμό και τη σχετική καθυστέρηση της ανάπτυξής του στην Ελλάδα.
Στην πορεία προστέθηκαν το πλαίσιο της συμφωνίας - συμμαχίας συγκρότησης του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ, ο εγκλωβισμός στις συμφωνίες της Διάσκεψης του Λιβάνου (17 - 20 Μάη 1944) και της Καζέρτας (24 - 26 Σεπτέμβρη 1944).
Η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) ιδρύθηκε στις 10 Μάρτη του 1944, δύο μήνες μετά την απόφαση της αστικής ελληνικής κυβέρνησης του Καΐρου και του βασιλιά Γεωργίου Β΄ να συγκροτηθεί «κυβερνητική επιτροπή» που θα αναλάμβανε τη διοίκηση της Ελλάδας κατά την απελευθέρωση. Επιδίωξη της ΠΕΕΑ ήταν η διαμόρφωση μιας ευρύτερης κυβέρνησης «εθνικής ενότητας».
Από την πρώτη στιγμή της απελευθέρωσης συνέβη αυτό που έπρεπε να προβλεφθεί με βάση τη θεωρία και την πείρα: Οτι η αστική τάξη από κοινού με τους ιμπεριαλιστές συμμάχους της θα χρησιμοποιούσε κάθε μορφή βίας, τρομοκρατίας και με τα όπλα, για την ασφαλή ανάκτηση της κυριαρχίας της, καθώς αυτή είχε απολεσθεί εξαιτίας και της πολιτικής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ελλάδα.
Η θετική ή αρνητική έκβαση ενός αγώνα δεν κρίνεται μόνο στο πεδίο του ηρωισμού και της ετοιμότητας για προσφορά και αυτοθυσία. Κρίνεται και στη στρατηγική γραμμή, και μάλιστα στην επιλογή του κύριου καθήκοντος - κρίκου κατά τη διάρκεια κορυφαίων μαχών και αναμετρήσεων, που αλλάζουν το συσχετισμό δυνάμεων, είτε υπέρ του επαναστατικού κινήματος είτε σε βάρος του.
Το ΚΚΕ, μη έχοντας συνδέσει τον αγώνα της απελευθέρωσης με τον αγώνα για την εργατική εξουσία, δεν βρέθηκε στο ύψος των απαιτήσεων την κρίσιμη στιγμή, που έφερνε στην ημερήσια διάταξη ως άμεσο καθήκον την ανατροπή της αστικής εξουσίας.
Αν και στη διάρκεια της Κατοχής και μετά εμφανίστηκαν ορισμένες στιγμές - καμπές που έδιναν την ευκαιρία διόρθωσης της στρατηγικής, δεν αξιοποιήθηκαν, γιατί δεν εκτιμήθηκαν σωστά, δεν αντιμετωπίσθηκαν ούτε ως σινιάλο προειδοποίησης (π.χ. η δυνατότητα απόρριψης της Συμφωνίας του Λιβάνου, οι εκτιμήσεις της 11ης Ολομέλειας του 1945, αλλά και αργότερα η δυνατότητα διόρθωσης στρατηγικής στο 7ο Συνέδριο του Κόμματος).
Απελευθερωτική πάλη και αγώνας για την εξουσία
Η αλήθεια βεβαίως είναι ότι η γραμμή του ΚΚΕ κατά την Κατοχή, που απέσπασε τον αγώνα για την απελευθέρωση του λαού από την πάλη για την εργατική εξουσία, δεν ήταν αποκλειστικά δικό του πρόβλημα.
Εξέφραζε την προπολεμική στρατηγική της ΚΔ και τη διαμόρφωσή της ιδιαίτερα με τη συγκρότηση συμμαχίας ανάμεσα στις ΗΠΑ - Βρετανία και την ΕΣΣΔ, όταν η τελευταία αξιοποίησε τις ενδοϊμπεριαλιστικές διαφορές προκειμένου να αντιμετωπίσει το στρατηγικό στόχο και των δύο εμπόλεμων καπιταλιστικών συμμαχιών: Να ηττηθεί στρατιωτικά και να ανατραπεί το πρώτο, στην Ιστορία, εργατικό κράτος.
Το ότι η Αγγλία και οι ΗΠΑ συμφώνησαν σε κοινό αντιπολεμικό μέτωπο με την ΕΣΣΔ κατά του Αξονα, δεν αναιρούσε τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου και από την πλευρά τους. Αυτό άλλωστε φάνηκε από την υπονομευτική τους στάση απέναντι σε ένοπλα λαϊκά κινήματα αντίστασης, στη σκόπιμα καθυστερημένη υλοποίηση της δέσμευσης για το άνοιγμα δεύτερου μετώπου στη Νορμανδία.
Επιβεβαιώθηκε, ιδιαίτερα μετά τη λήξη του πολέμου, ότι αυτή η συμμαχία είχε αναπόφευκτα προσωρινό και όχι στρατηγικό χαρακτήρα. Από τα πιο χαρακτηριστικά ιμπεριαλιστικά εγκλήματα ήταν ο αμερικανικός βομβαρδισμός αμάχων στη Δρέσδη, το επίσης αμερικανικό έγκλημα στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ως προειδοποίηση κατά της ΕΣΣΔ, ο βρετανικού σχεδίου διαμελισμός της Ινδίας με την ίδρυση του Πακιστάν, η πολιτική τους στη Μέση Ανατολή με τη μη αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους, το «δόγμα Τρούμαν» και το «σχέδιο Μάρσαλ» στην Ευρώπη, για να μην επεκταθούμε στο νέο κύκλο ιμπεριαλιστικών πολεμικών επιδρομών και στήριξης δικτατορικών καθεστώτων.
Η όποια κριτική στην ΚΔ δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση την ευθύνη κάθε ΚΚ χωριστά για την πορεία του επαναστατικού κινήματος στη χώρα του, δείχνει έναν παράγοντα επίδρασης, δεν έχει θέση άλλοθι.
Γνωστοί οπορτουνιστές, όπως πάντα, παραμορφώνουν συνειδητά το πού επικεντρώνεται η κριτική του ΚΚΕ. Ισχυρίζονται αυθαίρετα ότι αν το θέμα της ανατροπής του καπιταλισμού έμπαινε από την πρώτη στιγμή που η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο, δεν θα αναπτυσσόταν μαζικός αντιστασιακός αγώνας.
Ομως, το ΚΚΕ δεν ασκεί αυτοκριτική γιατί το θέμα της εξουσίας δεν τέθηκε το 1940 ή το 1941, ή ακόμα και το 1942, αλλά κατά πόσο το Κόμμα είχε συνδέσει τον αγώνα κατά της τριπλής Κατοχής με την κατάκτηση της εξουσίας, εφόσον διαμορφωνόταν επαναστατική κατάσταση, όπως και συνέβη.
Αλλωστε, το ζήτημα αυτό δεν ήταν πρωτόγνωρο. Ηταν το κρίσιμο θέμα διαπάλης στον Α' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο (1914 - 1918), στη διάρκεια του οποίου επιβεβαιώθηκε η στρατηγική των μπολσεβίκων.
Οπωσδήποτε χρειαζόταν να παρθούν υπόψη οι όποιες διαφορές ή ιδιαιτερότητες χαρακτήριζαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια από τις πιο σημαντικές ήταν η ύπαρξη της ΕΣΣΔ και η αντικειμενική αδήριτη ανάγκη υπεράσπισής της, που όμως ήταν συνδεμένη όχι μόνο με την ήττα του γερμανικού στρατού παντού, αλλά και με την ανατροπή της αστικής εξουσίας σε όσο περισσότερες χώρες ήταν δυνατό.
Η κριτική αφορά στο γεγονός ότι τον Οκτώβρη του 1944 δεν έγινε καν εκτίμηση για την ύπαρξη επαναστατικής κατάστασης. Αντίθετα, στην πρώτη γραμμή έμπαιναν η «δημοκρατική ομαλότητα» και η «ανοικοδόμηση» της καπιταλιστικής ελληνικής οικονομίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένα μέρος των αστών ιστορικών, κυρίως όμως των οπορτουνιστών, προσπαθούν να «αξιοποιήσουν» το Πρόγραμμα του ΕΑΜ και το πλαίσιο της ΠΕΕΑ για να χτυπήσουν τη σύγχρονη στρατηγική του ΚΚΕ.
Ομως, το Πρόγραμμα του ΕΑΜ είχε προωθημένο για την εποχή του αντιμονοπωλιακό χαρακτήρα, κι από αυτήν την άποψη δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική υπεράσπισης του καπιταλισμού, συμμετοχής στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που ακολουθούν ο ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα αστικά κόμματα.
Και μόνο η σύγκριση που επιχειρείται, «υμνώντας» το ΕΑΜ, είναι η χειρότερη προσβολή απέναντι στον απελευθερωτικό αγώνα που έγινε με την καθοδήγηση του ΚΚΕ.
Ως επίλογος
Η μελέτη της Ιστορίας της ταξικής πάλης, της ίδιας της Ιστορίας του ΚΚΕ είναι αναγκαία για την ικανότητα του Κόμματος να κατευθύνει την ταξική πάλη στις παρούσες και κυρίως στις μελλοντικές συνθήκες.
Οι σημερινές συνθήκες δείχνουν ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ενός γενικευμένου πολέμου στο νοτιοανατολικό μέρος της Μεσογείου, στα Βαλκάνια. Η επισήμανση του κινδύνου γίνεται από το ΚΚΕ γιατί, όπως έδειξαν πολλοί πόλεμοι, συχνά η εξέλιξή τους οδηγεί σε επαναστατική κατάσταση, δηλαδή βαθιά πολιτική και οικονομική κρίση της καπιταλιστικής εξουσίας.
Παίρνουμε επίσης υπόψη μας ότι με το ξεκίνημα των εχθροπραξιών η αστική τάξη προβλέπει - ακόμα και μέσα από το αστικό Σύνταγμα - μέτρα απαγόρευσης της δράσης κομμάτων και μαζικών οργανώσεων, συγκεντρώσεων, στο όνομα της «κατάστασης πολιορκίας» και της «εθνικής ομοψυχίας». Στόχος να προσελκύσει στη δική της ταξική σημαία το μεγαλύτερο μέρος της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, να χύσουν το αίμα τους για τα δικά της συμφέροντα, να μη χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους για το δικό τους συμφέρον.
Το ΚΚΕ με την Πολιτική Απόφαση του 20ού Συνεδρίου του με σαφήνεια ανάγει σε πρώτης γραμμής καθήκον «να οργανωθεί ο αγώνας, η αντίσταση και αντεπίθεση της εργατικής τάξης, των άλλων λαϊκών στρωμάτων, της Κοινωνικής Συμμαχίας τους, για να μπει τέρμα στην αλλαγή συνόρων, σε πιθανή εισβολή - κατοχή αλλά και σε συμμετοχή σε πολέμους εκτός των συνόρων μας.
Να δυναμώσει η πάλη ενάντια στις κυβερνήσεις της αστικής τάξης, που προετοίμασαν το έδαφος με την αστική τάξη άλλων κρατών στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και οδήγησαν στο σφαγείο τα παιδιά του λαού.
Να συντονιστεί η πάλη με το εργατικό - λαϊκό κίνημα άλλων κρατών, να συνδεθεί με το στόχο ανατροπής της καπιταλιστικής εξουσίας στην Ελλάδα και σε γειτονικές χώρες, για να ζήσουν ειρηνικά οι λαοί τους με εργατική εξουσία».

100 χρόνια σε 10 στιγμές





{1} Η ιστορική φωτογραφία από το Ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ)
{1} Η ιστορική φωτογραφία από το Ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ)
«Το ΚΚΕ έρχεται από πολύ μακριά και πάει πολύ μακριά,
γιατί η υπόθεση του προλεταριάτου, ο κομμουνισμός,
είναι η πιο καθολικά ανθρώπινη,
η βαθύτερη, η πιο πλατιά».
(Από το Πρόγραμμα του ΚΚΕ)
Βαδίζοντας ήδη στη δεύτερη εκατονταετία της Ιστορίας του εργατικού επαναστατικού κινήματος στη χώρα μας, μια Ιστορία ταυτισμένη με την Ιστορία του ΚΚΕ, ο «Ριζοσπάστης» πυκνώνει σήμερα, μέσα από ένα φωτογραφικό αφιέρωμα, αυτά τα 100 χρόνια του ΚΚΕ σε δέκα «στιγμές», όπως αυτές καταγράφονται σε σειρά ιστορικών επεξεργασιών του Κόμματός μας, καθώς ήδη από σήμερα κυκλοφορεί και το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ για την περίοδο 1918 - 1949.
1. Η ίδρυση του ΚΚΕ
Η ίδρυση του ΣΕΚΕ (μετέπειτα ΚΚΕ) αποτέλεσε τομή στην ελληνική κοινωνία. Σηματοδότησε την εμφάνιση της ιδεολογικής, πολιτικής και οργανωτικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης. Εξέφραζε αντικειμενικά τη διαδικασία συνένωσης του μαρξισμού - λενινισμού με το εργατικό κίνημα. Με τις βασικές αρχές του προσέδωσε επαναστατική θεωρητική βάση και πολιτική γραμμή στα πιο δυναμικά τμήματα του εργατικού κινήματος, παρά τις αδυναμίες ή και τις θεωρητικές ανεπάρκειες στις προγραμματικές του προσεγγίσεις.
Η ίδρυση του ΣΕΚΕ ως «τέκνου της ανάγκης κι ώριμου τέκνου της οργής» ήταν καρπός της μέχρι τότε πορείας των πιο πρωτοπόρων τμημάτων του εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Την ίδρυσή του επιτάχυνε η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, που εγκαινίασε έμπρακτα τη νέα εποχή της ανθρωπότητας, την εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό. Αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για την παραπέρα πορεία του εργατικού και γενικότερα του λαϊκού κινήματος.
2. Η Μικρασιατική εκστρατεία

{6} Από τις διαδηλώσεις τον Ιούλη του 1965
{6} Από τις διαδηλώσεις τον Ιούλη του 1965
Το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), από την έναρξη ακόμη της Μικρασιατικής εκστρατείας, με την απόβαση του στρατού στη Σμύρνη, ήταν το μόνο κόμμα που αντιτάχτηκε στον άδικο, στον ιμπεριαλιστικό αυτόν πόλεμο. Πάλεψε με όλες τις δυνάμεις του για να τον αποτρέψει, αψηφώντας τις διώξεις (φυλάκιση ολόκληρης της ΚΕ του ΣΕΚΕ, φυλακίσεις και εξορίες στελεχών του). Αν και νεαρό τότε κόμμα με λιγοστές δυνάμεις, πάλευε ενάντια στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και τις επιδιώξεις της άρχουσας τάξης, που μόνο δεινά φόρτωνε στον λαό.
3. Ο Μάης του '36
9 Μάη 1936. Σχεδόν όλη η Θεσσαλονίκη απεργεί. Κλειστά και τα μαγαζιά, απεργούν και οι φοιτητές. Οι σιδηροδρομικοί, οι τροχιοδρομικοί επιστρατεύονται. Οι απεργοί αγνοούν ολότελα το διάταγμα της επιστράτευσης. Ολη η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στους δρόμους οργανωμένα. Διαδηλώνει. Η διαδήλωση γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη...
Ταυτόχρονα η Θεσσαλονίκη στρατοκρατείται. Η κυβέρνηση Μεταξά, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη μαχητική απεργία των καπνεργατών, στους οποίους με απεργία συμπαραστέκονταν και άλλοι κλάδοι αλλά και οι μικρομαγαζάτορες, έχει αποφασίσει να χτυπήσει με τον στρατό και τη χωροφυλακή. Ο στρατός παρά τις διαταγές δεν χτυπά τους διαδηλωτές. Στη συγκεκριμένη στιγμή εκφράζεται συναδέλφωση λαού - στρατού. Και οι επικεφαλής αξιωματικοί των τμημάτων που διατάχτηκαν να χτυπήσουν αρνούνται να εκτελέσουν τη διαταγή. Τον Αύγουστο κηρύσσεται η δικτατορία του Μεταξά.
4. 1940 - 1949

{8} Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 25 Σεπτέμβρη του 1974
{8} Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 25 Σεπτέμβρη του 1974
Η έναρξη του Β' Παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού Πολέμου και η συμμετοχή της Ελλάδας σ' αυτόν με την έναρξη του ιταλοελληνικού πολέμου (28 Οκτώβρη 1940) βρήκε το ΚΚΕ βαριά χτυπημένο από τη μεταξική δικτατορία. Παρ' όλα αυτά, έγινε προσπάθεια από την πρώτη στιγμή το Κόμμα να παρέμβει, να δώσει κατεύθυνση στην πάλη του λαού ενάντια στην ξένη εισβολή, με τα τρία γράμματα του Ν. Ζαχαριάδη. Βεβαίως, αυτή η προσπάθεια δεν ήταν απαλλαγμένη από αντιφάσεις και προβλήματα που είχε η στρατηγική της ΚΔ εκείνη την περίοδο σε σχέση με τον χαρακτήρα του πολέμου και τη σύνδεση της πάλης ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο με την πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου. Το 2ο και το 3ο γράμμα όριζαν σωστά τον χαρακτήρα του πολέμου ως ιμπεριαλιστικού, ενώ το ίδιο σωστά τον όριζε και η τοποθέτηση της «Παλιάς ΚΕ».
Στην περίοδο της Κατοχής, το ΚΚΕ, παρά τα προβλήματα στρατηγικής που οδήγησαν στην αδυναμία να συνδεθεί αυτός ο αγώνας με την πάλη για την εξουσία, κατάφερε να ανασυγκροτήσει τις Οργανώσεις του, να πρωταγωνιστήσει στον μαζικό πολιτικό και ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, με την ίδρυση του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της Εργατικής Αλληλεγγύης, της ΟΠΛΑ και των λαογέννητων θεσμών στην Ελεύθερη Ελλάδα, και έτσι να αναδειχτεί σε ηγετική πολιτική δύναμη και αιμοδότης του αγώνα.
Εδωσε τον μεγαλειώδη αγώνα των 33 ημερών, τον Δεκέμβρη του '44, και παρά το γεγονός ότι υπέγραψε την απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας (Φλεβάρης 1945), τελικά δεν υποτάχτηκε και οργάνωσε τον τρίχρονο ένοπλο λαϊκό αγώνα του ΔΣΕ (1946 - 1949) που αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα.
5. Οι Αλύγιστοι
Στη δεκαετία του '50, μετά την ήττα και την υποχώρηση του ΔΣΕ, το ΚΚΕ βρέθηκε σε συνθήκες παρανομίας, αντιμέτωπο με τα εγκλήματα που οργάνωναν το αστικό κράτος και τα κόμματά του. Δεκάδες χιλιάδες κομμουνιστές, αγωνιστές βρέθηκαν στην πολιτική προσφυγιά, στις εξορίες και τις φυλακές. Χιλιάδες ήταν αυτοί που αντιμετώπισαν αλύγιστοι τα εκτελεστικά αποσπάσματα.
6. Ο λάκκος των λεόντων

{4} Δεκέμβρης 1944: «Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα»
{4} Δεκέμβρης 1944: «Οταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα»
Μπροστά στο ΚΚΕ υψωνόταν το καθήκον να συνδυάσει την παράνομη με τη νόμιμη δουλειά, ώστε να ανασυνταχτεί το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Οι επιλογές που επικρατούσαν στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, οι επιδράσεις τους στο Κόμμα, σε συνθήκες ήττας του κινήματος και παρανομίας, οδήγησαν σε μια πορεία παρεκκλίσεων. Αν και σε συνθήκες βαριάς παρανομίας και παρά τις υπαρκτές ιδεολογικές - πολιτικές - οργανωτικές παρεκκλίσεις και αδυναμίες, το ΚΚΕ αντιτάχτηκε στην ένταξη της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική συμμαχία του ΝΑΤΟ και στην εγκατάσταση πυρηνικών πυραύλων και στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ. Ανέδειξε τον επικίνδυνο ρόλο του και εναντιώθηκε αποφασιστικά στη συμμετοχή της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική εκστρατεία εναντίον της Κορέας. Ακόμα, ανέδειξε έγκαιρα τον χαρακτήρα της ΕΟΚ ως ιμπεριαλιστικής συμμαχίας και επέδρασε καθοριστικά στην τοποθέτηση της ΕΔΑ ενάντια στην ένταξη της Ελλάδας, που συμπυκνώθηκε με τον χαρακτηρισμό της ΕΟΚ ως «λάκκου των λεόντων».
7. Η δικτατορία
Από την πρώτη μέρα της επιβολής της 7ετούς στρατιωτικής δικτατορίας (1967 - 1974), αντιπάλεψε, έβαλε στόχο την ανατροπή της. Ηταν το μοναδικό κόμμα που δεν ανέθετε την ανατροπή της χούντας στον ιμπεριαλιστικό παράγοντα, αποκλειστικά στις αστικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά στον οργανωμένο από τα κάτω αντιδικτατορικό αγώνα ως λαϊκή εξέγερση, χωρίς να αποκλείει και την αναγκαιότητα της ένοπλης αναμέτρησης. Οι δυνάμεις του Κόμματος και αργότερα της ΚΝΕ πρωτοστάτησαν στην οργάνωση της αντιδικτατορικής πάλης, με κορυφαία τη συμβολή τους στις καταλήψεις της Νομικής και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973.

{5} Η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, του Νίκου Καλούμενου, του Ηλία Αργυριάδη και του Δημήτρη Μπάτση
{5} Η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, του Νίκου Καλούμενου, του Ηλία Αργυριάδη και του Δημήτρη Μπάτση
Γεγονός ιστορικής σημασίας στην πορεία του ΚΚΕ αποτέλεσε η 12η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1968), στην οποία κρίθηκε η ιστορική συνέχειά του, με την καταδίκη της οπορτουνιστικής ομάδας, που επιδίωκε να πάψει να υπάρχει Κόμμα Νέου Τύπου.
8. Η αλλαγή φρουράς
Το ΚΚΕ ήταν το μοναδικό κόμμα που στις 24 Ιούλη 1974 χαρακτήρισε συναινετική την εναλλαγή της χούντας με την κυβέρνηση της «εθνικής ενότητας», διακήρυξε ότι ο ελληνικός λαός «δεν μάτωσε για να συντελεστεί μια μεταμφίεση του ζυγού του». Είχε την άμεση ετοιμότητα να κατακτήσει την ντε φάκτο νομιμοποίησή του. Εθεσε ως άμεσο στόχο τη συγκρότηση Κομματικών Οργανώσεων παντού, μαζί και της ΚΝΕ, ιδιαίτερα στους τόπους δουλειάς, στους χώρους μαθητείας - σπουδών της νεολαίας, την επαναθεμελίωση των δεσμών του με τα πιο πρωτοπόρα τμήματα της εργατικής τάξης, των λαϊκών δυνάμεων.
9. Ο μεγάλος κίνδυνος
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, η γενικότερη προγραμματική αντίληψη του ΚΚΕ για τις πολιτικές συμμαχίες οδήγησε τελικά στην επιλογή συγκρότησης του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, που «διολίσθησε» σταδιακά σε έναν τρόπο λειτουργίας ενιαίου κόμματος. Η επιλογή της ίδρυσής του και η λαθεμένη συμμετοχή του στον σχηματισμό των αστικών κυβερνήσεων Τζανετάκη (ΝΔ και Συνασπισμός) και Ζολώτα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Συνασπισμός) εξέφραζαν την ενίσχυση του οπορτουνιστικού ρεύματος και ταυτόχρονα ενίσχυαν παραπέρα αυτό το ρεύμα στην καθοδήγηση και στις γραμμές του ΚΚΕ. Η κατάσταση αυτή έδωσε τη δυνατότητα να ισχυροποιηθεί η επίθεση της αστικής τάξης για τη διάλυση του ΚΚΕ, που είχε σχεδιαστεί από τις συμμαχικές δυνάμεις στον Συνασπισμό σε σύμπραξη με ηγετικά και άλλα στελέχη του Κόμματος. Η νίκη της αντεπανάστασης στα τέλη της δεκαετίας του '80 βρήκε το ΚΚΕ με κλονισμένη την ιδεολογικοπολιτική ενότητά του, με επιπτώσεις και στην ΚΝΕ, με αποτέλεσμα το ξέσπασμα βαθιάς κρίσης, που απειλούσε την ίδια τη συνέχιση της αυτοτελούς δράσης και ύπαρξης του Κόμματος, σε συνθήκες κρίσης με εκφυλιστικά φαινόμενα του συνδικαλιστικού - εργατικού κινήματος. Ομως το ΚΚΕ μπόρεσε να σταθεί όρθιο και να ανασυγκροτηθεί οργανωτικά και πολιτικά.
10. Ξανά μπροστά

{3} Από τις απεργιακές συγκεντρώσεις τον Μάη του 1936
Motion Team
{3} Από τις απεργιακές συγκεντρώσεις τον Μάη του 1936
Το ΚΚΕ εναντιώθηκε αγωνιστικά στη Συνθήκη του Μάαστριχτ για την Ευρωπαϊκή Ενωση (1992), στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία (1999), στην ιμπεριαλιστική εισβολή στο Αφγανιστάν (2001), στο Ιράκ (2003), στη Λιβύη (2011), στη Συρία (2011), αναδεικνύοντας τη συνενοχή της ελληνικής αστικής τάξης.
Το ΚΚΕ κάλεσε το λαό να μην έχει καμιά εμπιστοσύνη σε οποιαδήποτε αστική κυβέρνηση, τόσο σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής ειρήνης όσο και σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου. Εκανε καθαρό ότι σε κάθε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας, το Κόμμα θα ηγηθεί της εργατικής - λαϊκής πάλης, ώστε αυτή να συνδεθεί με την κατάκτηση της εξουσίας, να οδηγήσει στην ήττα τόσο της εγχώριας αστικής τάξης όσο και της ξένης ως εισβολέα.
Από τις πιο σημαντικές αποφάσεις της περιόδου αυτής είναι η πρωτοβουλία του Κόμματος να ιδρυθεί και να στηριχτεί το ΠΑΜΕ ως πόλος συσπείρωσης ταξικά προσανατολισμένων πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων, στον αντίποδα του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού, με γραμμή αντιπαράθεσης στη σύγχρονη στρατηγική του κεφαλαίου.
Το ΚΚΕ, στις συνθήκες νίκης της αντεπανάστασης και μεγάλης υποχώρησης του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, προσπάθησε να μελετήσει τις εξελίξεις και να αντλήσει συμπεράσματα από την ιστορική πείρα της ταξικής πάλης στην Ελλάδα και διεθνώς. Καρπός της πολύχρονης προσπάθειας θεωρητικής επεξεργασίας του ΚΚΕ είναι οι εκτιμήσεις για τον σοσιαλισμό στην ΕΣΣΔ, που αποκρυσταλλώθηκαν στο 18ο Συνέδριο το 2009.

{7} Τρικάκι της ΚΝΕ για την Πρωτομαγιά, στη διάρκεια της χούντας
{7} Τρικάκι της ΚΝΕ για την Πρωτομαγιά, στη διάρκεια της χούντας
Το ΚΚΕ έθεσε τα θεμέλια της νέας στρατηγικής αντίληψης στο 15ο Συνέδριό του (1996) και την επεξεργάστηκε πιο ολοκληρωμένα στο νέο Πρόγραμμα που διαμόρφωσε στο 19ο Συνέδριό του (2013).
Με αυτήν τη σύγχρονη προγραμματική επεξεργασία του, το ΚΚΕ ανέδειξε ότι ο χαρακτήρας της επανάστασης σε κάθε καπιταλιστική χώρα καθορίζεται αντικειμενικά από τη βασική αντίθεση που καλείται να επιλύσει, την αντίθεση κεφαλαίου - μισθωτής εργασίας, από το χαρακτήρα της εποχής σε διεθνές επίπεδο, της εποχής του μονοπωλιακού καπιταλισμού, ανεξάρτητα από τη θέση της χώρας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Φώτισε τη δυνατότητα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, απελευθερώνοντας την εργατική δύναμη από τα δεσμά του κεφαλαίου, να δώσουν μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, να δώσουν νέα πνοή και ποιότητα σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις, σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής, ξεπερνώντας γρήγορα τις όποιες προεπαναστατικές καθυστερήσεις.
Αυτή η σύγχρονη επαναστατική στρατηγική ενισχύει τις δυνατότητες του ΚΚΕ να οργανώνει πρωτοπόρες εστίες αντίστασης και αντεπίθεσης σε κάθε εργασιακό χώρο, σε κάθε κλάδο της οικονομίας.

{10} Από τις εργασίες του 19ου Συνεδρίου του ΚΚΕ
{10} Από τις εργασίες του 19ου Συνεδρίου του ΚΚΕ

{για την περίπτωση που το χρειάζεστε ολόκληρο για να πάρετε καλύτερη ανάλυση}
{για την περίπτωση που το χρειάζεστε ολόκληρο για να πάρετε καλύτερη ανάλυση}

{9} Από τη μεγάλη απεργία στη ΛΑΡΚΟ
{9} Από τη μεγάλη απεργία στη ΛΑΡΚΟ

{2} Πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 5 Ιούλη του 1922, μέσα από το οποίο καταγγέλλονται οι διώξεις κομμουνιστών που έκαναν αντιπολεμική προπαγάνδα
{2} Πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 5 Ιούλη του 1922, μέσα από το οποίο καταγγέλλονται οι διώξεις κομμουνιστών που έκαναν αντιπολεμική προπαγάνδα

«MARS INSIGHT» Ετοιμο να πατήσει στον Αρη το σεισμολογικό εργαστήριο της NASA





Σύνθετη φωτογραφία της Γης και του Αρη, που δείχνει τη διαφορά μεγέθους μεταξύ των δύο πλανητών
Σύνθετη φωτογραφία της Γης και του Αρη, που δείχνει τη διαφορά μεγέθους μεταξύ των δύο πλανητών
Ετοιμο για προσεδάφιση στον Αρη την ερχόμενη Δευτέρα είναι το σκάφος της νέας μη επανδρωμένης αποστολής της NASA, με την ονομασία «Mars InSight» (συντομογραφία του «Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport»). Το σκάφος, που εκτοξεύτηκε στις 5 Μάη, θα είναι η συνέχεια της ήδη μακράς ακολουθίας εξερευνητικών αποστολών της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας στον κόκκινο πλανήτη, με πιο πρόσφατη προηγούμενη προσεδάφιση εκείνη του ρόβερ «Curiosity» το 2012. Σκοπός της αποστολής είναι να μελετήσει λεπτομερώς το εσωτερικό του Αρη, κάνοντας σεισμικές παρατηρήσεις και όχι μόνο. Το «Mars InSight» ακολουθούν δύο μικρότερα σκάφη σχήματος κύβου (CubeSats), τα «Mars Cube One» (MarCO), που - αν όλα πάνε καλά - κατά το πέρασμά τους από τον Αρη την ώρα ακριβώς που θα κατεβαίνει το «Mars InSight», θα αναμεταδώσουν στη Γη τα δεδομένα που θα στέλνει σε σχέση με την ατμόσφαιρα του πλανήτη.
Διαφορετικοί δρόμοι
Η Γη και ο Αρης είναι δύο πλανήτες που μοιάζουν με αδέρφια, τα οποία από νωρίς τράβηξαν διαφορετικούς δρόμους. Κάποτε ήταν και οι δύο ζεστοί, υγροί και καλυμμένοι από πυκνές ατμόσφαιρες. Αλλά αυτή η εικόνα άλλαξε πριν από 3 έως 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Μελετώντας το εσωτερικό του Αρη, από τι είναι φτιαγμένο, ποια είναι η διαστρωμάτωση των υλικών του και πόση θερμότητα ανεβαίνει από το εσωτερικό του προς την επιφάνεια, οι επιστήμονες θα κατανοήσουν καλύτερα πώς τα υλικά από τα οποία απαρτίζεται ένας πλανήτης μπορούν να τον κάνουν σε κάποια φάση ευνοϊκό πεδίο για την εμφάνιση και συντήρηση ζωής. Ο Αρης στο μακρινό παρελθόν σταμάτησε να αλλάζει γεωλογικά, ενώ η Γη συνέχισε αναπτύσσοντας τεκτονικές πλάκες, που λειτουργούν σαν ιμάντας μεταφοράς υλικών από και προς το εσωτερικό, ανάμεσά τους και πτητικών (αεριοποιούμενων σε σχετικά χαμηλή θερμοκρασία) ενώσεων, που σχετίζονται με τη ζωή, όπως το νερό, το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο.

Καλλιτεχνική απεικόνιση της τελικής φάσης προσεδάφισης του «Mars InSight» στην Πεδιάδα των Ηλυσίων (Elysium Planitia)
Καλλιτεχνική απεικόνιση της τελικής φάσης προσεδάφισης του «Mars InSight» στην Πεδιάδα των Ηλυσίων (Elysium Planitia)
Ο σεισμογράφος του «Mars InSight» δεν θα καταγράψει φυσικά σεισμούς από κίνηση τεκτονικών πλακών, αλλά σεισμικά κύματα από άλλα αίτια (π.χ. πρόσκρουση μετεωριτών). Με τη μελέτη των σεισμικών κυμάτων οι επιστήμονες θα μπορέσουν να καταλάβουν τη σημερινή διαστρωμάτωση του πλανήτη και απ' αυτή θα προσπαθήσουν να κάνουν αντίστροφη προβολή προς το παρελθόν, κάνοντας υποθέσεις για τις διαδικασίες που μπορεί να οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση του Αρη.
Ζεστή «καρδιά»
Κάθε πετρώδης πλανήτης έχει παγιδευμένο στο εσωτερικό του ένα απόθεμα θερμότητας. Ενα μέρος παγιδεύτηκε κατά το σχηματισμό του, ενώ το υπόλοιπο προκύπτει από τη φυσική διάσπαση ραδιενεργών υλικών. Αυτή η θερμότητα ανεβαίνει αργά αργά προς την επιφάνεια, λιώνοντας στρώματα πετρωμάτων, προκαλώντας ρήγματα στον φλοιό και δημιουργώντας ηφαίστεια στην επιφάνεια, από τα οποία εκλύονται και πτητικά αέρια. Η θερμότητα αυτή μπορεί να δημιούργησε θερμές πηγές στην πρώιμη ιστορία του Αρη ή να οδήγησε στην εμφάνιση ηφαιστείων που εκτόξευσαν μεγάλες ποσότητες ατμού, που μετά συμπυκνώθηκε δημιουργώντας ποτάμια και ωκεανούς.
Η θερμότητα διατηρεί τον πυρήνα ενός πλανήτη σε ρευστή κατάσταση. Τα μεταλλικά στοιχεία στον πυρήνα καθώς κινούνται δημιουργούν ηλεκτρικά ρεύματα, που παράγουν μαγνητικό πεδίο. Αυτό το μαγνητικό πεδίο είναι σαν μια αόρατη πανοπλία, που προφυλάσσει τον πλανήτη και όλες τις μορφές ζωής στην επιφάνειά του, από την επικίνδυνη ηλιακή ακτινοβολία. Ο Αρης κάποτε είχε ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Πολλά από τα σημεία του φλοιού του που έχουν μεγάλη ηλικία είναι έντονα μαγνητισμένα. Αλλά πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, το πεδίο αυτό σχεδόν εξαφανίστηκε, αφήνοντας τον Αρη απροστάτευτο.
Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν την κατάσταση του πυρήνα του Αρη και για έναν άλλο λόγο. Οταν ο πυρήνας είναι στερεός, ο πλανήτης ταλαντώνεται γύρω από τον άξονά του με διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι όταν είναι υγρός, όπως κάνει το βρασμένο αυγό συγκριτικά με το ωμό, όταν το περιστρέψουμε σαν σβούρα. Το «Mars InSight» θα μετρήσει και αυτή την ταλάντωση με ειδικό όργανο που διαθέτει.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του «Mars InSight» «επί το έργον» στην επιφάνεια του Αρη
Καλλιτεχνική απεικόνιση του «Mars InSight» «επί το έργον» στην επιφάνεια του Αρη
Ο συνδυασμός των παρατηρήσεων σχετικά με την ταλάντωση γύρω από τον άξονα περιστροφής, τη ροή θερμότητας από το εσωτερικό και το ιστορικό της τεκτονικής δραστηριότητας, θα βοηθήσει να απαντηθεί το ερώτημα γιατί απέκλιναν οι δρόμοι της Γης και του Αρη.
Τοποθεσία
Επειδή το «Mars InSight» δεν έχει ρόδες για να μετακινηθεί, θα σταθεί εκεί που θα πατήσει με τα τρία μηχανικά του πόδια. Ακριβώς γι' αυτό ήταν εξαιρετικής σημασίας η αναζήτηση κατάλληλης τοποθεσίας προσεδάφισης, ώστε να μην έχει μεγάλους βράχους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανατροπή του σκάφους, ενώ ταυτόχρονα να διαθέτει έδαφος με σύνθεση, που να μπορεί να διαπεράσει το μήκους 5 μέτρων όργανο μέτρησης της ροής θερμότητας. Ταυτόχρονα, το σημείο πρέπει να είναι σε γεωγραφικό πλάτος που να δέχεται αρκετή ακτινοβολία, ώστε σε όλη τη διάρκεια του αρειανού έτους (26 γήινοι μήνες) να μην παγώσει το σκάφος και να μπορεί να φορτίζει τις μπαταρίες του με τη βοήθεια των φωτοβολταϊκών κελιών που θα αναπτύξει μετά την προσεδάφισή του. Οι επιστήμονες της NASA επέλεξαν μια τοποθεσία στον ισημερινό του Αρη, στην Πεδιάδα των Ηλυσίων (Elysium Planitia). Αν έκαναν καλή επιλογή θα φανεί καταρχήν τη Δευτέρα. Η αποστολή «Mars InSight», στην οποία υπάρχει και ευρωπαϊκή συνεργασία (κυρίως γερμανική), προβλέπεται να έχει διετή διάρκεια.

Από τον έλεγχο του σκάφους πριν από την εκτόξευση. Σε πρώτο πλάνο η μια «μαργαρίτα» από πτυσσόμενα φωτοβολταϊκά κύτταρα
Από τον έλεγχο του σκάφους πριν από την εκτόξευση. Σε πρώτο πλάνο η μια «μαργαρίτα» από πτυσσόμενα φωτοβολταϊκά κύτταρα

Το επιδιωκόμενο σημείο προσεδάφισης της αποστολής «Mars InSight» κοντά στον ισημερινό και τα σημεία προσεδάφισης προηγούμενων αποστολών της NASA στον Αρη
Το επιδιωκόμενο σημείο προσεδάφισης της αποστολής «Mars InSight» κοντά στον ισημερινό και τα σημεία προσεδάφισης προηγούμενων αποστολών της NASA στον Αρη

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: www.nasa.gov

TOP READ