Καθ' οδόν ... Στο Τρίκκερι

Καθ' οδόν ... Στο Τρίκκερι

Μπορεί ένας παλιός τόπος εξορίας να παρουσιαστεί και ως τόπος «αναψυχής»; Να παρουσιαστεί ως προορισμός του ταξιδιού; Αν δεχτούμε πως - υπό προϋποθέσεις - μπορεί, ο δρόμος για το Τρίκκερι ανοίγει. Και οδηγεί σε μια καταπράσινη κηλίδα στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου. Σε ένα μικρό νησί, που χωρίζεται, με μια στενή γαλάζια λωρίδα από τον ανατολικό βραχίονα της Μαγνησίας.

Επισήμως, το νησί ονομάζεταιΠαλιό Τρίκκερι. Η παράδοση θέλει τους κατοίκους του να το εγκαταλείπουν από το φόβο των πειρατικών επιδρομών. Και να μετακομίζουν στην απέναντι ακτή - για την ακρίβεια στην κορυφή του αρχαίου ακρωτηρίου Αιάντειον. Εκεί έστησαν το νέο χωριό, το Τρίκκερι. Αυτό το ιστορικό θαλασσοχώρι αριθμεί σήμερα περί τους 800 κατοίκους. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ναυτικοί, ψαράδες και κύρια σφουγγαράδες, που όλο το χρόνο ξεκινούν για να τρυγήσουν σφουγγάρια στα βάθη της θάλασσας.

Οι ντόπιοι για να συνεννοούνται, αποφεύγουν τα «Παλιό» και «Νέο». Περιγράφοντας την πραγματικότητα, ονομάζουν το Τρίκκερι, «χωριό» και το Παλιό Τρίκκερι, «νησί». Στο Τρίκκερι, που διοικητικά αποτελεί κοινότητα, ανήκει και ο οικισμός της Αγίας Κυριακής. Καθώς είναι το λιμάνι του χωριού, αντικρίζεις εκεί ένα στόλο από ψαροκάικα. Στο Τρίκκερι ανήκει και ο οικισμόςΚότες, που αποτελούν το ανατολικό λιμάνι του.

Για το νησί: Στο Παλιό Τρίκκερι έχουν απομείνει περίπου 20 ψαράδες και συνταξιούχοι. Σκορπισμένοι στον Αϊ - Γιάννη (η «χώρα» του νησιού, όπου βρίσκονται και οι λίγοι ξενώνες μαζί με τις δυο ψαροταβέρνες) και στους άλλους τρεις οικισμούς: ΤονΑϊ - Γιώργη, την Αγιά Σοφιά και τον Πύθο (αποτελεί θαυμάσιο φυσικό λιμάνι).

Δεν υπάρχει ούτε ένα τετραγωνικό εκατοστό ασφάλτου. Μόνο στενοί χωματόδρομοι. Τα μοναδικά μηχανοκίνητα που κυκλοφορούν είναι ένα τρακτέρ και ένα μηχανάκι. Εχει απαγορευτεί από την κοινότητα και τους κατοίκους, η χρήση οποιουδήποτε άλλου μηχανοκίνητου στο νησί. Οι διαστάσεις του τόπου είναι τόσο μικρές και η ακουστική τόσο καλή, που η χρήση μηχανών, θα μετέτρεπε τη διαμονή σε ηχητική κόλαση. Με αυτές τις συνθήκες, όποιος θελήσει να κτίσει, θα φέρει τα οικοδομικά υλικά με το καράβι. Θα ξεφορτώσει στο μόλο και ακολούθως θα τα μεταφέρει με γαϊδούρια και μουλάρια.

Ο Αϊ - Γιάννης «βλέπει» στην απέναντι χερσόνησο του Τρίκκερι. Ακολουθώντας το χωματόδρομο προς τον Πύθο, η θέα αλλάζει και ο ορίζοντας προς τα ανατολικά και τα βόρεια σκουραίνει από τους όγκους του Πηλίου. Σκουραίνει μέχρι το βράδυ, οπότε τα φώτα από τα απέναντι χωριά τρεμοπαίζουν σαν σπίθες στο σκοτάδι.

Για να γεμίσεις τα μάτια σου με όλες τις εικόνες που δίνει ο τόπος, δεν απαιτείται μεγάλη κούραση. Η περίμετρος του νησιού δεν ξεπερνά τα οκτώ χιλιόμετρα. Τρεις ώρες πορείας είναι αρκετές για να κάνεις το γύρο του. Ετσι φτάνεις σχετικά εύκολα και γρήγορα στις βορειοδυτικές και δυτικές ακτές για να μετρήσεις το «βάθος» του Παγασητικού που απλώνεται μπροστά σου και να αγκαλιάσεις με το μάτι τα «Μικρά» (τρεις βραχονησίδες σε μικρή απόσταση από το νησί). Απέναντι από τις νοτιοδυτικές και νότιες ακτές, προβάλλει η Στερεά Ελλάδα.

Μέσα από την πορεία, μένει η εντύπωση πως στο νησί φυτρώνει μόνο ένα δέντρο, η ελιά. Βέβαια, δεν είναι έτσι. Ομως τα λιόδεντρα είναι παντού και οι κάτοικοι συνδυάζουν την καλλιέργειά τους, με την αλιεία, σε μια προσπάθεια αύξησης του ετήσιου εισοδήματος.

Στην κορυφή του νησιού, «πνιγμένο» από τέτοια λιόδεντρα, βρίσκεται και το μοναστήρι της Παναγίας. Η πρωτοβουλία για την οικοδόμησή του δεν ανήκε στον κλήρο, αλλά στους νησιώτες. Οι Τρικκεριώτες ναυτικοί που γυρνούσαν στο νησί από ταξίδι και δεν είχαν οικογένεια ή σπίτι να τους περιμένει, έμεναν στα κελιά, μέχρι να ξαναμπαρκάρουν.

Χιλιάδες «κοπέλες»

«Τις κολόνες του μοναστηριού, τις έβαψαν οι κοπέλες με κρόκο από αυγά. Εδώ έχει μεγάλη ιστορία...». Οπου κοπέλες, ο νησιώτης εννοεί τις πολιτικές κρατούμενες που στάλθηκαν για «τουρισμό» στο νησί. Εξορίστηκαν εκεί χιλιάδες αγωνιστές αρχικά και αγωνίστριες στη συνέχεια. Στο στρατόπεδο των πολιτικών εξόριστων γυναικών, το καλοκαίρι του 1949, οι κρατούμενες έφταναν τις5.000. Το στρατόπεδο λειτούργησε στο νησί μέχρι το 1953, οπότε και μεταφέρθηκε στον Αϊ - Στράτη.

Η μετάβαση στο Παλιό Τρίκκερι γίνεται με τα ιπτάμενα δελφίνια που καλύπτουν τη γραμμή Βόλος - Βόρειες Σποράδες. Αναχωρούν σχεδόν καθημερινά από την πρωτεύουσα της Μαγνησίας και η απόσταση καλύπτεται σε περίπου 25 λεπτά. Στο νησί «πιάνει» και πλοίο, αλλά όχι τακτικά. Το ταξίδι είναι φυσικά οικονομικότερο από το δελφίνι, αλλά διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα. Υπάρχει και η κουραστική, αλλά όμορφη διαδρομή, που διασχίζει - με αυτοκίνητο ή λεωφορείο - την Πηλιορείτικη χερσόνησο. Φτάνεις στο χωριό Τρίκκερι και από άσχημο χωματόδρομο καταλήγεις στην παραθαλάσσια τοποθεσία «Αλογόπυργος», απέναντι από το νησί (οι ντόπιοι «τρώνε» το «γ» και η λέξη γίνεται «Αλογόπυρος»). Στα λίγα ψαρόσπιτα που βρίσκονται εκεί, κανονίζεις το ναύλο με τον όποιο ψαρά και περνάς απέναντι με καΐκι ή λάντζα. Και έτσι, αξίζει τον κόπο.

Γράφει ο Θανάσης Μπαλοδήμας. Οι φωτογραφίες είναι του Μανώλη Πάκια.

Το κράτος στην εποχή του ιμπεριαλισμού

Το κράτος στην εποχή του ιμπεριαλισμού

«Κατά τον Μαρξ, το κράτος είναι όργανο ταξικής κυριαρχίας, όργανο καταπίεσης μιας τάξης από μιαν άλλη, είναι η δημιουργία του "κατεστημένου" εκείνου, που νομιμοποιεί και στερεώνει αυτή την καταπίεση, αμβλύνοντας τη σύγκρουση των τάξεων»(Λένιν, «Κράτος και Επανάσταση»).

Στον ιμπεριαλισμό, το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, η αστική τάξη έχει περάσει πλήρως και οριστικά στην πιο μεγάλη αντίδραση. Είναι η αντικειμενική διαδικασία, η οποία καθορίζεται από τη δράση του χρηματιστικού κεφαλαίου για την ολοένα αυξανόμενη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Με το πέρασμα του καπιταλισμού από τον ελεύθερο ανταγωνισμό στο μονοπώλιο, ο ανταγωνισμός δεν καταργείται. Ισα - ίσα γίνεται ακόμη πιο οξύς, αγκαλιάζει όλη τη σφαίρα της οικονομικής και της κοινωνικής ζωής, ενώ οξύνεται και διεθνώς στο έπακρο. Η αντίδραση είναι αντικειμενικό επακόλουθο, που επίσης είναι αναγκαία για το «κατεστημένο», προκειμένου να επιβάλει και να ενισχύει την ταξική καταπίεση, με δεδομένο ότι οι ταξικές αντιθέσεις, επίσης, οξύνονται. Επομένως, και το κράτος γίνεται ολοένα και πιο αντιδραστικό, η «δικτατορία της αστικής τάξης» γίνεται ολοένα και πιο ανυπόφορη για την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.

Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, η δύναμη του αστικού κράτους συνενώνεται με τη δύναμη των μονοπωλίων. Αυτή η συνένωση είναι ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός (ΚΜΚ). Η αναγκαιότητά του οφείλεται ακριβώς στην υπέρμετρη όξυνση του μονοπωλιακού ανταγωνισμού και των κινδύνων που προκύπτουν απ' αυτούς, για το ίδιο το κεφάλαιο, τη συσσώρευση και αναπαραγωγή του. Επίσης, αυτή η συνένωση είναι αναγκαία για την κυριαρχία των μονοπωλίων και επιβάλλει τα συμφέροντα του κεφαλαίου, με μια ακόμη μεγαλύτερη ανάμειξη στην οικονομία και σε όλη την κοινωνική ζωή από ό,τι στον προμονοπωλιακό καπιταλισμό.

Η όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ των μονοπωλίων στη διεθνή αγορά απαιτεί ισχυρό κράτος, για να στηρίζει αποτελεσματικά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων της συγκεκριμένης χώρας στη διεθνή αγορά. Ταυτόχρονα, η όξυνση των ενδομονοπωλιακών αντιθέσεων απαιτεί ισχυρό κράτος, ώστε να υπηρετούνται τα συνολικά συμφέροντα της αστικής τάξης και όχι τα ιδιαίτερα κάθε μονοπωλιακής μερίδας της.

Στην Ελλάδα, η διαδικασία συνένωσης μονοπωλίων - κράτους έγινε αργότερα απ' ό,τι στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, για ιστορικούς λόγους, πάνω σε μια πιο αδύνατη οικονομικά βάση και κάτω από το καθεστώς εξάρτησης της αστικής τάξης από το ξένο κεφάλαιο. Εξάρτηση, που, για την αστική τάξη της Ελλάδας, είναι επίσης ιστορικό φαινόμενο, αφού από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του ελληνικού αστικού κράτους, η άρχουσα τάξη είναι εξαρτημένη. Σήμερα, βεβαίως, αυτή η διαδικασία της συνένωσης μονοπωλίων - κράτους στην Ελλάδα έχει ολοκληρωθεί. Η Ελλάδα βρίσκεται στην ανώτερη βαθμίδα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, στον κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό, αλλά σε ενδιάμεση θέση, στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Τη συνένωση ή σύμφυση κράτους - μονοπωλίων δεν πρέπει να την κατανοούμε και να την αντιμετωπίζουμε απλουστευτικά. Η άποψη που αντιμετωπίζει τον κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό σαν την ενασχόληση του κράτους με την επιχειρηματική δραστηριότητα είναι λαθεμένη, όπως, επίσης, λαθεμένη είναι η άποψη που λέει ότι με τις ιδιωτικοποιήσεις παύει να υφίσταται ο κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός. Οι ρυθμίσεις που επιβάλλει το κράτος προς όφελος των μονοπωλίων, είναι η ουσία αυτής της βαθμίδας. Αν το κεφάλαιο απαιτεί κρατικοποίηση επιχειρήσεων, γιατί αυτό είναι το γενικό του συμφέρον, αυτό θα υλοποιηθεί. Στις σημερινές συνθήκες, το κεφάλαιο απαιτεί, γιατί αυτό βοηθά στη συγκεντροποίησή του, ιδιωτικοποιήσεις.

Αλλά όλες οι μεταρρυθμίσεις που επιβάλλονται με πυρήνα τις εργασιακές σχέσεις, η εισοδηματική πολιτική λιτότητας, οι ιδιωτικοποιήσεις τομέων, όπως η υγεία, η παιδεία, η πρόνοια κλπ., είναι κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις και δεν είναι οι μοναδικές.

Το κράτος, επίσης, πάντα διατηρεί σχετική αυτοτέλεια απέναντι στα ξεχωριστά μονοπώλια. Υπάρχουν περιπτώσεις, όπου, εκπροσωπώντας τα γενικά καπιταλιστικά συμφέροντα, έρχεται σε αντίθεση με ορισμένα μονοπώλια. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ το 1995 απαγόρευσαν προγραμματισμένες επενδύσεις αμερικάνικων επιχειρήσεων στο Ιράν. Στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 1975 - '76 - '77, έγιναν μια σειρά κρατικοποιήσεις από την κυβέρνηση Καραμανλή, η οποία έθεσε στην κρατική ιδιοκτησία την «Ολυμπιακή», τις αστικές συγκοινωνίες (ΕΑΣ), τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο (ΗΣΑΠ), τον όμιλο Ανδρεάδη, (Εμπορική Τράπεζα και 17 άλλες επιχειρήσεις, τις οποίες έλεγχε, π.χ. Ναυπηγεία Ελευσίνας), που συνάντησαν την αντίδραση ισχυρών κύκλων της άρχουσας τάξης. Η τότε ηγεσία του ΣΕΒ κατηγόρησε την κυβέρνηση για «σοσιαλμανία». Βεβαίως, και η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ακολούθησε ανάλογη τακτική με άλλη διαδικασία, αυτή της δημιουργίας του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ), για να διατηρήσει και να εξυγιάνει, υποτίθεται, τις προβληματικές επιχειρήσεις, προκειμένου να μην αυξηθεί η ανεργία. Ετσι, κοινωνικοποίησε τις ζημιές (τις πλήρωσε ο κρατικός προϋπολογισμός) και ωφελήθηκε συνολικά η αστική τάξη.

Ησχετική αυτοτέλεια του κράτους από την τάξη, της οποίας είναι όργανο εξουσίας, ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αστικής τάξης για αποτελεσματική άσκηση της εξουσίας της. Δημιουργείται μέσω τουκαταμερισμού εργασίας, με βάση τον οποίο την κρατική εξουσία καθοδηγεί, όχι όλη η τάξη, αλλά ένα τμήμα της τάξης, η ανώτερη κρατική γραφειοκρατία και οι αστοί πολιτικοί. Αυτός ο καταμερισμός δίνει τη δυνατότητα στο τμήμα της τάξης που ασχολείται με την πολιτική να βλέπει από μια ευρύτερη σκοπιά τα συμφέροντα της αστικής τάξης και, επομένως, να γενικεύει αυτά τα συμφέροντα και να σχεδιάζει στρατηγική για την εξυπηρέτησή τους. Στη λειτουργία του αυτή, μπορεί να έρθει σε αντίθεση με τμήματα της τάξης. Αυτό δεν είναι φαινόμενο της εποχής μας. Ηδη, ο Κ. Μαρξ το εντοπίζει σαν δυνατότητα και πραγματικότητα από τον προηγούμενο αιώνα. Βρίσκεται μέσα στη φύση της πολιτικής.

Στον κρατικομονοπωλιακό καπιταλισμό, λόγω της σύμφυσης κράτους - μονοπωλίων, τα όρια, ανάμεσα στο τμήμα της αστικής τάξης που ασχολείται με την πολιτική και στους ιδιοκτήτες, μάνατζερ, άλλα ανώτερα διευθυντικά στελέχη των μονοπωλίων, γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτα. Υπάρχει συνεχής μετακίνηση διευθυντικών στελεχών ιδιωτικών επιχειρήσεων σε ανώτερες κρατικές θέσεις, κρατικές επιχειρήσεις, σύμβουλοι κλπ. - και αντίστροφα. Είναι σύνηθες φαινόμενο στις αστικές κυβερνήσεις στην περίοδο του ιμπεριαλισμού. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις δηλώσεις του «πόθεν έσχες» των πολιτικών, αρκετοί αστοί πολιτικοί παράγοντες έχουν στην ιδιοκτησία τους μετοχές επιχειρήσεων. Επίσης, τα λεγόμενα «διαπλεκόμενα» συμφέροντα είναι μια πλευρά, μια έκφραση της σύμφυσης. Επιφανή μέλη της διεθνούς ολιγαρχίας σ' εκείνες τις συσκέψεις με τους πολιτικούς, μέσα από διάφορες «λέσχες» (γνωστή η Μπίλντεμπεργ, ή η επονομαζόμενη τριμερής ή τριεθνής) εκπονούν στρατηγικές του διεθνούς κεφαλαίου. Ενα γνωστό παράδειγμα από την ιστορία είναι ότι η άνοδος του Χίτλερ στην Καγκελαρία της Γερμανίας (30/1/1933) αποφασίστηκε σε κοινή σύσκεψη του Χίτλερ με εκπροσώπους των κορυφαίων γερμανικών μονοπωλίων, στις 4/1/1933.

Θεμελιακό στοιχείο της κρατικής λειτουργίας στο ιμπεριαλιστικό στάδιο είναι ο αντικομμουνισμός. Οι κρατικοί μηχανισμοί πάντα είναι έτοιμοι με μυστικά σχέδια να αντιμετωπίσουν τον «εσωτερικό εχθρό», τα ΚΚ. Πρόσφατα, η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τρομοκρατία αναφερόταν σχεδόν αποκλειστικά στο ΚΚΕ. Το κράτος, επίσης, δρα αντικομμουνιστικά, αξιοποιώντας τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του και όχι μόνο, όπως εκπαιδευτικό σύστημα, εκκλησία, ταινίες, σίριαλ, βιβλία, παρεμβάσεις στα ΜΜΕ από πλήθος διανοουμένων, που πληρώνονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από τον κρατικό κορβανά, είναι μερικά από τα κανάλια του αντικομμουνισμού με εκλεπτυσμένη ή χοντροκομμένη παρέμβαση, ανάλογα με τις συνθήκες. Αιχμή, επίσης, της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας είναι τα πρώην σοσιαλιστικά καθεστώτα. Η φύση, η προσφορά, οι αιτίες ανατροπής τους. Ακόμη, ο πρόσφατος μετεκλογικός αποκλεισμός του ΚΚΕ από τα ΜΜΕ, αυτό το σκοπό εξυπηρετεί.

ΟΠΤΙΚΕΣ ΛΑΒΙΔΕΣ Τα εργαλεία του μικρόκοσμου

ΟΠΤΙΚΕΣ ΛΑΒΙΔΕΣ

Τα εργαλεία του μικρόκοσμου

Τα αρχικά του Εθνικού Ιδρύματος Μέτρων και Σταθμών των ΗΠΑ φτιαγμένα από σφαιρίδια καουτσούκ διαμέτρου περίπου πέντε εκατομμυριοστών του μέτρου και τοποθετημένα με χρήση οπτικών λαβίδων

Με τον όρο «λαβίδα» εννοούμε συνήθως ένα όργανο ή εργαλείο το οποίο μας βοηθάει να χειριζόμαστε πράγματα τα οποία δεν είναι δυνατόν, για διάφορους λόγους, να τα αγγίξουμε με γυμνό χέρι. Πολλές φορές ο χειρισμός των λαβίδων απαιτεί ιδιαίτερα λεπτές κινήσεις και αυξημένη επιδεξιότητα, γιατί είναι πιθανόν να ελλοχεύουν διάφοροι κίνδυνοι. Κλασικό παράδειγμα η περίπτωση της χειρουργικής ιατρικής, όπου οι γιατροί έρχονται - μέσω των λαβίδων - σε επαφή με πολύ ευαίσθητα όργανα. Ολα όμως τα παραδείγματα χρήσης λαβίδων, σε τελική ανάλυση, αφορούν στο χειρισμό αντικειμένων της καθημερινής μας ζωής ή, όπως επιστημονικά αποκαλούμε, του μακρόκοσμου. Στις μέρες μας αναπτύσσονται τεχνικές οι οποίες μας δίνουν τη δυνατότητα κατασκευής λαβίδων για το μικρόκοσμο, μηχανισμών δηλαδή με τη βοήθεια των οποίων μπορούμε και χειριζόμαστε την κίνηση και τη θέση μικροσωματιδίων. Η λειτουργία τους βασίζεται στην αλληλεπίδραση φωτός λέιζερ με μικροσωμάτια (με διαστάσεις από μερικά χιλιοστά έως και μερικά εκατομμυριοστά του μέτρου), γι' αυτό και είναι γνωστές στη διεθνή βιβλιογραφία με τον όρο οπτικές λαβίδες (optical tweezers).

Η πίεση του φωτός

Οι οπτικές λαβίδες έλκουν την καταγωγή τους από ένα ιστορικό πείραμα, το οποίο πραγματοποιήθηκε το 1970 από τον Αμερικανό ερευνητή Α. Ασκιν στα Εργαστήρια Μπελ (Bell Labs) στις ΗΠΑ. Η αιτία η οποία οδήγησε τον Ασκιν στην ανακάλυψή του ήταν απλά και μόνο η περιέργεια για ένα αποτέλεσμα που είχε ανακοινώσει ένας διδακτορικός φοιτητής σε ένα συνέδριο. Στο πείραμα αυτό έγινε εφικτή η μετακίνηση μικροσκοπικών σφαιριδίων από καουτσούκ (με διαστάσεις γύρω στα είκοσι δισεκατομμυριοστά του μέτρου), τα οποία βομβαρδίζονται από μια δέσμη φωτός λέιζερ. Η δύναμη από τη δέσμη λέιζερ εξισορρόπησε την επίδραση της βαρύτητας πάνω στα σωμάτια (οπτική ανύψωση). Η οπτική λαβίδα εφευρέθηκε το 1980 από τον ίδιο ερευνητή και τον Σ. Τσου (Νόμπελ Φυσικής 1997), όταν κατόρθωσε να μετακινήσει και ταυτόχρονα να παγιδεύσει σε μια μικρή περιοχή μικρά διηλεκτρικά σφαιρίδια. Στα σημερινά πειράματα, για να μπορούμε να γλιτώνουμε από την επίδραση του βάρους, χρησιμοποιούμε υγρά (π.χ. νερό) μέσα στα οποία τα σωμάτια αιωρούνται λόγω της επίδρασης της άνωσης.

Ο μηχανισμός των οπτικών λαβίδων βασίζεται στη χρήση μιας καλά εστιασμένης δέσμης λέιζερ, με την οποία επιτυγχάνουμε την παγίδευση και το χειρισμό σωματιδίων με διαστάσεις από εκατό δισεκατομμυριοστά έως εκατό χιλιοστά του μέτρου. Αρχικά οι οπτικές λαβίδες βρήκαν την εφαρμογή τους σε διαφανή διηλεκτρικά σωμάτια, τα οποία πρέπει να έχουν δείκτη διάθλασης μεγαλύτερο από αυτό του μέσου στο οποίο είναι εμβαπτισμένα. Σήμερα είναι δυνατή και η χρήση οπτικών λαβίδων για αδιαφανή (ανακλαστικά) σωματίδια με τη χρήση ειδικών δεσμών λέιζερ Γκάους - Λαγκέρ. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η ίδια δέσμη λέιζερ που χρησιμοποιούμε για την παγίδευση των σωματιδίων εισάγεται ταυτόχρονα σε ένα συμβατικό οπτικό μικροσκόπιο, με αποτέλεσμα να μπορούμε να παρατηρούμε την κίνηση των σωματιδίων μέσα στο υγρό. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι οπτικές λαβίδες λειτουργούν με οποιοδήποτε μήκος κύματος, δοθέντος ότι το σωμάτιο είναι διαφανές στην ακτινοβολία, κάτι που δεν ισχύει για την παγίδευση ατόμων, όπου η συχνότητα του λέιζερ πρέπει να είναι κατάλληλα επιλεγμένη.

Πολύμορφες εφαρμογές στη βιολογία...

Οι οπτικές λαβίδες έχουν μεγάλες βιολογικές εφαρμογές που αφορούν στην παγίδευση, κίνηση και τοποθέτηση μιας μεγάλης ποικιλίας μεμονωμένων κυττάρων και υποκυτταρικών σωματιδίων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εκλογή του μήκους κύματος της ακτινοβολίας λέιζερ, γιατί είναι δυνατόν να υποστούν καταστροφές οι έμβιοι αυτοί οργανισμοί. Η εφαρμογή των οπτικών λαβίδων στην κυτταρική βιολογία είναι εφικτή γιατί τα περισσότερα κύτταρα, παράσιτα και άλλοι μικροοργανισμοί, είναι διαφανή στις ακτινοβολίες του ορατού φάσματος. Αξίζει να αναφερθούμε σε πειράματα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, όπου έχουν χρησιμοποιηθεί οπτικές λαβίδες για τη μέτρηση της ελαστικότητας της ουράς βακτηρίων! Στο Βασιλικό Κολέγιο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου έχουν χρησιμοποιηθεί για να μετρηθούν οι δυνάμεις που παράγονται από μεμονωμένες μυϊκές ίνες. Στη Γλασκώβη έχουν γίνει προσπάθειες χρήσης οπτικών λαβίδων για μελέτη και απομόνωση παρασίτων στο νερό. Στην Γκρενόμπλ γίνεται προσπάθεια για χειρισμό μαγνητικών σωματιδίων, ενώ στο Πρίνσετον μετρούνται οι ελαστικές ιδιότητες των ελίκων του DNA. Τέλος στο Πολυτεχνείο του Γουόρσεστερ στη Μασαχουσέτη έκοψαν με τη βοήθεια λέιζερ ένα κύτταρο και στη συνέχεια με τη βοήθεια μιας λαβίδας εμφύτευσαν ένα απλό βακτήριο μέσα στο κύτταρο.

... και τη νανοτεχνολογία

Πέρα από τη βιολογία, θα άξιζε να αναφέρουμε ότι με τη χρήση οπτικών λαβίδων έχει επιτευχθεί να τεθεί σε κίνηση ένα «κιβώτιο ταχυτήτων», αποτελούμενο από δύο τροχούς φτιαγμένους μόλις από ένα δισεκατομμύριο μόρια, όπου με τη χρήση μικροσκοπικών συρμάτων από κεραμικά υλικά, τα οποία παίζουν το ρόλο ιμάντα, γίνεται η προσπάθεια κατασκευής μηχανών σε μοριακές διαστάσεις! Τα πειράματα αυτά εξελίσσονται στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ (ΗΠΑ).

Κλείνοντας αυτό το σημείωμα, αξίζει να αναφέρουμε ότι το 1994 στο Πανεπιστήμιο του Σεν Αντριους (Σκοτία) επιτεύχθηκαν οπτικές λαβίδες οι οποίες ταυτόχρονα με την παγίδευση πετυχαίνουν και την περιστροφή ενός σωματιδίου. Αυτό επιτεύχθηκε με χρήση δεσμών λέιζερ Γκάους - Λαγκέρ, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ελικοειδή μέτωπα κύματος και μηδενική ένταση κατά μήκος του άξονα της δέσμης, ώστε η διατομή τους να έχει σχήμα δαχτυλιδιού ή όπως λέγονται στη διεθνή βιβλιογραφία ντόνατς (λουκουμάς). Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε σε μικρές σφαίρες από γυαλί και τεφλόν εμβαπτισμένες σε νερό ή αλκοολικό διάλυμα. Το πλεονέκτημα αυτών των δεσμών είναι ότι μπορούν να δουλεύουν με χαμηλή ισχύ και συνεπώς δεν κινδυνεύουν οι μικροοργανισμοί από καταστροφή.

Βασίλης ΛΕΜΠΕΣΗΣ
Δρ. Θεωρητικής Φυσικής

    

Η φυσική του καράτε

Ενας ειδικός του ταε κβο ντο (μαύρη ζώνη, 4 νταν) σπάει 3 σανίδες με ένα ιπτάμενο χτύπημα. Χρησιμοποιώντας στροβοσκόπιο οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι χτυπήματα σαν αυτό ασκούν εξαιρετικά μεγάλες δυνάμεις στο στόχο

Πολλοί βλέποντας μια επίδειξη καράτε που περιλαμβάνει σπάσιμο μιας ή περισσότερων σανίδων, τσιμεντένιων πλακών κλπ. θεωρούν ότι πρόκειται για τρικ, για στημένο κόλπο. Οσο κι αν φαντάζουν (και είναι) απρόσιτα για τον καθημερινό άνθρωπο τέτοια κατορθώματα, είναι εφικτά και με το παραπάνω για έναν εκπαιδευμένο αθλητή. Χρειάζεται μόνο εκπληκτική ταχύτητα, σωστή κίνηση του σώματος και μερικές χιλιάδες νιούτον (μονάδα δύναμης).

Οπως λέει ο Μάικλ Φελντ, φυσικός στο ΜΙΤ των ΗΠΑ, πρόκειται «για μια από τις πιο αποτελεσματικές σωματικές κινήσεις που συνέλαβε ποτέ ο άνθρωπος. Μελετώντας τη δε βρήκαμε τίποτα που θα μπορούσε να τη βελτιώσει». Ο Φελντ και ο Μακνέρ (φυσικός - αστροναύτης που σκοτώθηκε στην καταστροφή του «Τσάλεντζερ») ασχολούνταν και οι δύο με τις πολεμικές τέχνες. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους οι αρχάριοι του καράτε και του ταε κβο ντο μπορούν να δώσουν ένα χτύπημα με ταχύτητα που δεν ξεπερνά τα 7 μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Το χτύπημα αυτό είναι αρκετό για να σπάσει μια σανίδια πάχους 2,5 εκατοστών. Αντίθετα όσοι έχουν μαύρη ζώνη μπορούν να χτυπήσουν με τη διπλάσια ταχύτητα. Αυτό σημαίνει ότι ένα μέσου βάρους χέρι μπορεί να ασκήσει δύναμη 2.800 νιούτον (ένα νιούτον είναι περίπου ίσο με το βάρος ενός μήλου). Το σπάσιμο μιας τσιμεντόπλακας 3,5 εκατοστών απαιτεί μόλις 1.900 νιούτον.

Φυσικά και οι πυγμάχοι μπορούν να χτυπήσουν με την ταχύτητα και τη δύναμη των προχωρημένων αθλητών των πολεμικών τεχνών. Γιατί λοιπόν δε σπάει το κρανίο των συναθλητών τους που δέχονται τα χτυπήματα; Γιατί το χτύπημα του πυγμάχου έχει διάρκεια. Η γροθιά «μένει» πάνω στον αντίπαλο και έτσι η δύναμη που εξασκεί ασκείται σε αρκετά μεγάλη επιφάνεια, με αποτέλεσμα να ζαλίζει, αλλά όχι να σπάει. Αντίθετα, το χτύπημα καράτε είναι σαν το χτύπημα της κόμπρας, το χέρι ή το πόδι εκτινάσσεται, χτυπά το στόχο και επιστρέφει αμέσως. Το χέρι ενός κατόχου μαύρης ζώνης μένει πάνω στη σανίδα λιγότερο από 5 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Σκοπός είναι να μεταδώσει σχεδόν ακαριαία όλη την κινητική ενέργεια που φέρει σε όσο μικρότερη περιοχή, ώστε το αντικείμενο να περάσει το όριο της ελαστικής του αντοχής και να σπάσει.

Και πώς δε σπάνε τα κόκαλα των αθλητών πολεμικών τεχνών; Ευτυχώς, τα κόκαλα έχουν εκπληκτική αντοχή: 2.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή μιας τσιμεντόπλακας! Ο Φελντ, αν και κάποτε έφτασε να σπάσει 8 σανίδες των 2,5 εκατοστών με ένα χτύπημα δεν έχει σπάσει ποτέ ούτε ένα δαχτυλάκι. Βέβαια, εδώ υπάρχουν μερικές προϋποθέσεις. Η μακρόχρονη εξάσκηση σκληραίνει το άκρο του χεριού δημιουργώντας κάλο, που λειτουργεί σαν προφυλακτήρας αυτοκινήτου. Επίσης, όσοι κάνουν επίδειξη πολεμικών τεχνών επιλέγουν τα αντικείμενα που θα σπάσουν, βάζοντας για παράδειγμα τις σανίδες με τις ραβδώσεις να είναι παράλληλες προς το χτύπημα και προτιμώντας τις τσιμεντόπλακες από τα τούβλα.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»

Σχέδια και χαλκογραφίες του Λ. Κογεβίνα

Σχέδια και χαλκογραφίες του Λ. Κογεβίνα

«Βερόνα», οξυγραφία

Αναδρομική έκθεση του μεγάλου μας Κερκυραίου χαράκτη

Λυκούργου Κογεβίνα (1887-1940), παρουσιάζει το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας στη Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας. Περιλαμβάνει σχέδια και χαλκογραφίες του Λ. Κογεβίνα, του καλλιτέχνη που, μαζί με τους επίσης Κερκυραίους Νεοέλληνες χαράκτες Μάρκο Ζαβιτσιάνο και Νίκο Βεντούρα, άνοιξε νέους ορίζοντες στον τομέα της χαρακτικής. Τα έργα του παραμένουν ως σήμερα πρότυπα χαρακτικής τέχνης και μοναδικές καταγραφές των αρχαιολογικών μνημείων και των εκκλησιών της Ελλάδας.

Ο Λ. Κογεβίνας γεννήθηκε στην Κέρκυρα τον Ιούνη του 1887. Παιδί πολυμελούς μεσοαστικής οικογένειας, με κλασική κερκυραϊκή ανατροφή, μόλις 16 χρόνων, έκανε φανερή την κλίση και το ταλέντο του στη ζωγραφική. Ετσι, φεύγει για τη Ρώμη για να μελετήσει από κοντά τα κλασικά έργα τέχνης της ιταλικής πρωτεύουσας, ενώ το φθινόπωρο του επόμενου χρόνου (1904) εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου φοίτησε στην Ακαδημία Ζουλιέν και στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Το 1908 επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και ένα χρόνο αργότερα κάνει την πρώτη του εμφάνιση στη ζωγραφική, συμμετέχοντας στην τέταρτη έκθεση της «Ομάδας Νέων» στο Ζάππειο. Παράλληλα δημοσιεύει δύο σχέδιά του στο περιοδικό «Παναθήναια». Ηταν τα έργα «Παραλία Λοκρίδος»και «Ποταμός της Κέρκυρας».

«Λαϊκή αγορά», 1938

Τελειώνοντας το στρατιωτικό του πηγαίνει στοΜόναχο. Εκεί εντυπωσιάζεται από τα χαρακτικά του Ντύρερ, τα οποία «ευθύνονται» και για τη μελλοντική ενασχόλησή του με τη χαρακτική. Ακολουθεί το Παρίσι (1913), όπου παραμένει για ένα χρόνο. Πριν εγκατασταθεί για δεύτερη φορά στη γαλλική πρωτεύουσα, υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στους Βαλκανικούς Πολέμους και συμμετείχε σε έκθεση του«Συνδέσμου Ελλήνων Καλλιτεχνών», του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος.

Το 1914 πραγματοποιεί την πρώτη ατομική του έκθεση στον «Παρνασσό», όπου παρουσίασε θαλασσογραφίες, προσωπογραφίες, εικόνες από τον πόλεμο, απόψεις της Ακρόπολης κ.ά. Η έκθεση αυτή γνώρισε μεγάλη επιτυχία και περιλάμβανε μόνο ζωγραφικά έργα. Ενα χρόνο αργότερα, στην ίδια αίθουσα, παρουσιάζει, πρώτος στον ελληνικό χώρο, οξυγραφίες. Τα έργα αυτά έγιναν στα χρόνια 1914-1915. Το 1914 ο Λ. Κογεβίνας συνδέεται με τη«Συντροφιά των Εννέα», που μια από τις βασικές επιδιώξεις της ήταν η έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού«Κερκυραϊκή Ανθολογία». Μέλη της ομάδας ήταν οι: Κ. Θεοτόκης, Κ. Χατζόπουλος, Λ. Πορφύρας, Ειρ. Δενδρινού, Αν. Μουσούρης, Μ. Ζαβιτσιάνος, Ν. Λευθεριώτης, Π. Σταματόπουλος. Το 1916, εκθέτει έργα ζωγραφικής του στο Ζάππειο και τον ίδιο χρόνο πηγαίνει στη Σαντορίνη, όπου φιλοτεχνεί σκηνές του νησιού.

Το Δεκέμβρη του 1918 κάνει ατομική έκθεση στην αίθουσα τέχνης «Geo», με θέματα το «Αγιον Ορος», το ελληνικό τοπίο και στιγμιότυπα από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον οποίο παρακολούθησε ως ζωγράφος του ελληνικού στρατού.

Το 1919 επιστρέφει στο Παρίσι. Επί έξι μήνες εργάζεται για το αντίγραφο του έργου του Ντελακρουά «Η σφαγή της Χίου», το οποίο βρίσκεται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο και το Σεπτέμβρη εκθέτει μαζί με τους Γαλάνη, Ζαβιτσιάνο, Παρθένη, Μαλέα κ.ά. σε γκαλερί στο Παρίσι. Μέχρι το 1933, που έμεινε στη γαλλική πρωτεύουσα, εκδίδει σειρά λευκωμάτων. Στο λεύκωμα με τα «Μοναστήρια του Αγίου Ορους» (1922) σχεδιάζει και αποδίδει με ευαισθησία το φως, συνθέτει με άνεση και στερεότητα, δίνοντας έργα καθαρά ιμπρεσιονιστικά, μιας ορισμένης λιτότητας και αυστηρότητας.

Το 1924 εκδίδεται το δεύτερο λεύκωμα με χαλκογραφίες και τίτλο «Αρχαία τοπία της Ελλάδας». Οπως και το προηγούμενο περιέχει δώδεκα πρωτότυπες οξυγραφίες. Ακολουθεί (1927) το λεύκωμα «Βυζαντινή και Φράγκικη Ελλάδα», με θέματα από το Μυστρά, τη Μονεμβασιά, την Καρύταινα κ.ά. Και στα δύο αυτά λευκώματα, η εργασία του μας δείχνει μια διάθεση περισσότερο λεπτολογική και λιγότερο υπαιθριστική. Το 1929 ο Λ. Κογεβίνας εκδίδει το βιβλίο «Κέρκυρα». Περιλαμβάνει 32 πρωτότυπες οξυγραφίες και 15 αναπαραγωγές παλαιών χαρτών και χαρακτικών.

Το 1933 ο καλλιτέχνης επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα και εκθέτει μαζί με τους Γαλάνη, Κεφαλληνό, Ζαβιτσιάνο και Θεοδωρόπουλο στην γκαλερί «Στούντιο», ενώ την ίδια χρονιά εικονογραφεί το βιβλίο του Δ. Καμπούρογλου «Αι Αθήναι που φεύγουν». Εως το 1939 δημοσιεύει μερικές χαλκογραφίες του στο περιοδικό «Νέα Εστία». Παράλληλα ετοιμάζει τα βιβλία «Η οικογένεια Μάρμορα» (1937) και «Καράβια του Αγώνος» (1938).

Το καλοκαίρι του 1939 η ήδη κλονισμένη υγεία του χειροτερεύει και ο Λ. Κογεβίνας αφήνει την τελευταία του πνοή το Σεπτέμβρη του 1940, σε ηλικία 53 χρόνων.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ

Κοκτέιλ Μολότωφ #213

Κοκτέιλ Μολότωφ #213 


Πήρα διδακτορικό στην κοινωνιολογία από αγγλικό πανεπιστήμιο. Έσκασα ένα κάρο λεφτά αλλά δεν βρίσκω πουθενά δουλειά. Ποιος φταίει;
Οι μετανάστες. Όλες οι έδρες στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι κατειλημμένες από Αφγανούς και Πακιστανούς.
Έχω κατάστημα με κοσμήματα και οι πωλήσεις μου έχουν πέσει στον Καιάδα εδώ και τρία χρόνια. Ποιος φταίει;
Οι μετανάστες. Το σκούρο δέρμα ως θέαμα έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι αποτρέπει τον κόσμο απ' το να θέλει να αγοράσει χρυσαφικά.
Είμαι συνταξιούχος, μου έκοψαν την σύνταξη και τώρα πρέπει να πληρώνω τα φάρμακά μου από την τσέπη μου. Είμαι στα πρόθυρα της απελπισίας. Ποιος φταίει;
Οι μετανάστες. Δεν πληρώνουν ένσημα για να έχεις σύνταξη και δεν αρρωσταίνουν ποτέ, με αποτέλεσμα να πέσουν έξω οι φαρμακευτικές εταιρείες και να καταστραφεί το σύστημα υγείας.
Είμαι interior decorator, με δύο πτυχία, αλλά δεν ανοίγει κανένα in σπίτι και καμία επιχείρηση για να απασχοληθώ. Ποιος φταίει;
Οι μετανάστες. Έχουν κάνει must στον Έλληνα την κουρελού και δεν ενδιαφέρεται πια για interior decoration. 
Γεωπόνος είμαι, δέκα χρόνια άνεργος. Πότε θα δουλέψω;
Όταν φύγουν οι μετανάστες, που αποθαρρύνουν την ελληνική γη από το να χρειάζεται τις υπηρεσίες σου.
ΤΕΙ ιχθυοκαλλιέργιας τελείωσα, άνεργος. Θα γίνει κάτι με την περίπτωσή μου;
Μόνο αν μαζευτούν όλοι οι μετανάστες να φύγουν. Τρομάζουν τα ψάρια. 
Πολιτικός μηχανικός εδώ, κεσάτια μεγάλα. Απολύθηκα από την Κατασκευαστική όπου δούλευα από το 2009, από τότε με επίδομα τη βγάζω. Πότε θα φτιάξουν τα πράγματα για μένα;
Όταν φύγουν οι μετανάστες που έχουν αναλάβει όλα τα δημόσια και ιδιωτικά κατασκευαστικά έργα οι εταιρείες τους και σε καταδικάζουν να μη βρίσκεις δουλειά.
Μπουζουξής είμαι ρε παιδιά, δε βρίσκω δουλειά, ο κόσμος δεν βγαίνει στα κέντρα όπως παλιά. Ποιος φταίει;
Οι μετανάστες. Επέβαλλαν την έθνικ μουσική και πέρασαν τη θηλειά στο λαιμό του τίμιου, παραδοσιακού μπουζουκομάγαζου.
lenin reloaded

Στον αυτοκινητόδρομο, σήμερα το πρωί θα έρθει ο κίνδυνος»...

Στον αυτοκινητόδρομο, σήμερα το πρωί θα έρθει ο κίνδυνος»... 


Περιστατικό με πολλά ερωτηματικά...
Ενα περίεργο περιστατικό που δημιουργεί πολλά ερωτηματικά συνέβη χτες το πρωί. 
Ο γραμματέας του Σωματείου Εργαζομένων της «Ελληνικής Χαλυβουργίας», Νάσος Παυλάκης, είχε ατύχημα με τη μηχανή του καθώς πήγαινε στην εργασία του, με συνέπεια τον ελαφρύ τραυματισμό του.
Ο Ν. Παυλάκης, κατευθυνόμενος με τη μηχανή του περίπου στις 6.15 το πρωί από το Κερατσίνι προς τη «Χαλυβουργία», μέσω της Λεωφόρου Σκαραμαγκά, στο τέλος της γέφυρας που οδηγεί στη Λεωφόρο Αθηνών - Κορίνθου και πριν βγει στη Λεωφόρο, «πάτησε» σε πετρέλαιο και ανατράπηκε, με συνέπεια το θλαστικό τραυματισμό του. Στο σημείο, όπου πήγε η Τροχαία, διαπιστώθηκε ότι όντως είχε πέσει πετρέλαιο, κάτι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τους δικυκλιστές αφού είναι διάφανο (σε σχέση με τα λάδια) και δε διακρίνεται τόσο εύκολα. Αμέσως μετά τη μηχανή του συνδικαλιστή, ανατράπηκε άλλο ένα «παπάκι», ενώ μηχανή που πέρασε αμέσως μετά δεν ανατράπηκε. Κάτι που σημαίνει ότι το πετρέλαιο στο
 οδόστρωμα ήταν «φρέσκο» τη στιγμή που πέρασε από εκεί ο Ν. Παυλάκης.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι:
Το προηγούμενο διάστημα ο Ν. Παυλάκης, σύμφωνα με μαρτυρία του ιδίου στον «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» δεχόταν απειλητικά ανώνυμα τηλεφωνήματα με απόκρυψη στο σταθερό του τηλέφωνο, τα οποία είχαν ενταθεί το τελευταίο 10ήμερο. 
Σε αυτά συνήθως του έλεγαν «Να προσέχεις γιατί είσαι καλό παιδί», «Πρόσεχε τι κάνεις», «Πρόσεχε που μιλάς» κλπ.
Προχτές το βράδυ, δηλαδή μια μέρα πριν το ατύχημα με τη μηχανή του, δέχθηκε τρία τέτοια τηλεφωνήματα από τις 7 μ.μ. το πρώτο μέχρι και τις 9.45 μ.μ., το τελευταίο. 
Στο πρώτο τηλεφώνημα γύρω στις 7 μ.μ., του είπαν «Να προσέχεις στο δρόμο που πηγαίνεις γιατί είσαι καλό παιδί και έχεις οικογένεια» και αμέσως το έκλεισαν.
 Στο δεύτερο, γύρω στις 8.30 μ.μ., του είπαν: «Ο αυτοκινητόδρομος είναι επικίνδυνος» και επίσης το έκλεισαν. 
Στο τρίτο, λίγο πριν τις 10 το βράδυ, του είπαν: «Στον αυτοκινητόδρομο, σήμερα το πρωί θα έρθει ο κίνδυνος» και πάλι το έκλεισαν. Στο μεσοδιάστημα αυτών των τηλεφωνημάτων ο συνδικαλιστής είχε κι άλλες κλήσεις από απόκρυψη, στις οποίες δεν απάντησε.
Ολα αυτά γεννάνε σοβαρά ερωτηματικά.

 Αναρτήθηκε απο  tasos

ΕΥΡΩ-ΠΕΟΙ

Καδοσαυροφυλάκια 



 Αναδημοσιεύω ένα άρθρο που διάβασα στο Dailynews24.gr και όσο να ναι μου έκανε μιαν εντύπωση...
 ~~~~~
 Ο δήμος της πόλης Τζιρόνα, στη βορειοανατολική Ισπανία, ανακοίνωσε ότι τοποθέτησε λουκέτα στους κάδους απορριμμάτων των σουπερμάρκετ για να εμποδίσει όσους αναζητούν τρόφιμα στα σκουπίδια, ένα φαινόμενο που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις με την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης.
 Σε ανακοίνωσή του ο δήμος υποστηρίζει ότι έλαβε την απόφαση αυτή, σε συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες των σουπερμάρκετ διότι η κατανάλωση τροφίμων που έχουν πεταχτεί στα σκουπίδια "ενέχει κινδύνους για την υγεία". "Αυτή τη στιγμή υπάρχει μόνο ένας κάδος μπροστά στα σουπερμάρκετ που είναι κλεισμένος με λουκέτο και ο οποίος περιέχει ληγμένα ή χαλασμένα τρόφιμα, για να μην τα πάρουν οι άποροι", είπε ένας εκπρόσωπος της πόλης.
 Οι αρχές έχουν οργανώσει ένα σύστημα ενημέρωσης ώστε όσοι έχουν ανάγκη να πληροφορηθούν πού βρίσκονται τα κέντρα διανομής τροφίμων απ' όπου μπορούν να πάρουν ένα καλάθι με είδη πρώτης ανάγκης. Υπάλληλοι θα βρίσκονται κοντά στους κάδους απορριμμάτων για να ενημερώνουν τους πολίτες.
 Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο ο δήμος θέλει να επεκτείνει την πρωτοβουλία αυτή εκτός από τα σουπερμάρκετ και σε άλλα σημεία.
 ~~~~~
 Τελικά ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα των άκρων που χωράει τα πάντα αρκεί αυτά να είναι ανώδυνα για την κυρίαρχη τάξη. Όταν έγραφα το άρθρο πριν από κάμποσο καιρό με τίτλο "το κίνημα τρώγω τα σκουπίδια σου", και εναντιωνόμουν στη μεταμοντέρνα μόδα να τρώνε κάποιοι από τα σκουπίδια από άποψη και ως μορφή αντίδρασης και καλά(μη χέσω) δεν περίμενα ότι εκεί στην Ισπανία θα με πάρουν τόσο στα σοβαρά:).

 Πέρα από την πλάκα, αυτό που πραγματικά πείραξε τους "σουπερμαρκετάδες" της πόλης Τζιρόνα είναι ότι το να ψάχνουν οι άποροι τα σκουπίδια έξω από τα σούπερ μάρκετ τους για να φάνε, συνιστά ένα θέαμα που τους χαλάει την μόστρα και πλήττει το καταναλωτικό όνειρο. Έπρεπε λοιπόν οι ναοί της κατανάλωσης να προστατευθούν από αυτή τη μάστιγα με κάθε τρόπο. Επειδή όμως στην εποχή μας κανείς από αυτούς δεν λέει τα πράγματα με το όνομα του επικαλέστηκαν φιλευσπλαχνία, να μην τρώνε οι πεινασμένοι από τα σκουπίδια μπας και αρπάξουν καμιά πούντα. Σα να λέμε δηλαδή ότι το μαγαζί που πουλάει μαχαίρια για αυτόχειρες θα προσέξει να μην είναι σκουριασμένα και πάθουν κάνα τέτανο οι άνθρωποι...
 Μου θυμίζει όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου κάτι αντίστοιχο που είχε γίνει πριν 1-2 χρόνια σε κάποια πόλη της Αμερικής(δεν θυμάμαι ποια) στην οποία ένας άλλος πρωτοπόρος δήμαρχος είχε απαγορεύσει σε όσους σιτίζονταν με κουπόνια να καταναλώνουν αναψυκτικά και γλυκά προκειμένου να μην πάθει η υγεία τους. Βέβαια και η χώρα μας δεν πάει πίσω, όταν για χάρη των Ο.Α του 2004, ο κρατικός μηχανισμός μάζωξε τους τοξικομανείς και τους άστεγους από τα κέντρα των ολυμπιακών πόλεων και τους έκρυψε σαν ανθρώπινη σκόνη κάτω από το χαλί του καθωσπρεπισμού. Μιλάμε για την ύψιστη κατάντια και την μέγιστη υποκρισία, και δυστυχώς δεν έχουμε δει ακόμη την ουρά του γαιδάρου.
 Το "παράδοξο" είναι ότι και φαγητά υπάρχουν για τους πεινασμένους, και σπίτια υπάρχουν για τους άστεγους, και λεφτά υπάρχουν για τους άπορους. Όσο όμως τους γλείφουμε το χέρι για τα ψίχουλα που μας πετούν χάμω(προκειμένου να μας κρατάνε προσκυνημένους και στα τέσσερα), και όσο δεν καταλαβαίνουμε ότι τα ψίχουλα αυτά προέρχονται από το καρβέλι που ζυμώσαμε εμείς οι ίδιοι και που ποτέ δεν είπαμε δικό μας, θα είμαστε καταδικασμένοι να αποτελούμε την ενσάρκωση του ρητού "όπου φτωχός και η μοίρα του". Μια μοίρα πολύ μεθοδικά προγραμματισμένη και καθόλου αφημένη στην μοίρα της...


 Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)
 Κόκκινη προπαγάνδα εκτοξεύθηκε από  Poe

Eξαργύρωσε τον χρυσό....

Eξαργύρωσε τον χρυσό.........

:

Διαβάζω ένα άρθρο στους Financial Times με τίτλο «Cash out of gold and send your kids to college» (εξαργύρωσε τον χρυσό και στείλε τα παιδιά σου στο κολέγιο), του οποίου την αρχή μεταφράζω:

 «Ακριβώς όπως το σκυλί πού δεν γαβγίζει στην ιστορία Σέρλοκ Χολμς, η τιμή του χρυσού έχει γίνει παράξενα ανεπηρέαστη από τα συνήθη ερεθίσματα.

Η Ευρωζώνη παραμένει κλειδωμένη σε μια υπαρξιακή κρίση. Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ και την Κίνα ξεθωριάζει, και οι κατασκευαστές πολιτικής εμφανίζονται σε σύγκρουση ή απλά ανίδεοι για το πώς να ανταποκριθούν. Εν τω μεταξύ, οι απώλειες και τα σκάνδαλα στις μεγάλες τράπεζες έρχονται στο φως σε εβδομαδιαία βάση.

Όπως ήταν αναμενόμενο , οι επενδυτές τρέχουν πανικόβλητοι. Η παγκόσμια απόδραση προς ασφάλεια έχει δει το κεφάλαιο να πλημμυρίζει τον «πυρήνα» των αγορών κρατικών ομολόγων, οδηγώντας τις αποδόσεις προς τα κάτω σχεδόν σε σημείο εξαφάνισης. Εντωμεταξύ, παρά την καταιγίδα της οικονομικής αστάθειας, η τιμή του χρυσού παραμένει «ατάραχη». Το γεγονός είναι ότι την τελευταία χρονιά ο χρυσός σε μπάρες συμπεριφέρεται όπως κάθε "επισφαλές" (“risk on”) επενδυτικό στοιχείο» (Peter Tasker).

O αρθρογράφος στην συνέχεια σημειώνει ότι αυτό είναι κατανοήσιμο διότι σε όλες τις εποχές ο χρυσός λειτουργούσε σαν εναλλακτική λύση "αποθήκευσης αξίας", ειδικά σε κρισιακες περιόδους που εγκυμονούσαν «κίνδυνους». Ωστόσο,   παρατηρεί κάτι που «δεν του αρέσει να ομολογεί», όπως λεει ο ίδιος: αυτές οι εποχές ανήκουν προ πολλού στο παρελθόν. 

Γιατί, λοιπόν, το «χρυσό σκυλί» παραμένει σιωπηλό; Ένας πιθανός λόγος είναι ότι η τιμή έχει γίνει απλά πάρα πολύ «πλούσια», μας εξηγεί.  Ένας απο τους μεγαλύτερους όγκους του κεφαλαίου επενδύεται σε χρυσό, πράγμα που είναι ένδειξη της ανασφάλειας που επικρατεί στις αγορές. Παρά ταύτα, η ανταλλακτική αξία του χρυσού, όπως και κάθε άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου, είναι ευάλωτη στα καπρίτσια της αγοράς. 

Η τρέχουσα ανοδική αγορά είδε την αύξηση των τιμών χρυσού από 280 δολάρια την ουγκιά σε 1.900 δολάρια, μέσα σε 10 χρόνια. Αυτό όμως θυμίζει το ιστορικά υψηλό σημείο του 1981, μετά το οποίο ξεκίνησε μια 20-ετής κατιούσα ροπή (α «bear market» - αγορά αρκούδας»), η οποία οδήγησε σε απώλεια του 80 % σε πραγματική αξία.  Τα ιλιγγιώδη ποσά που αντιστοιχούν στην ανταλλακτική άξια του χρυσού τώρα δεν είναι ατύχημα, πλην όμως, μια ανοδική αγορά της κλίμακας αυτής απαιτεί ευρεία δυσπιστία των άλλων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, του τραπεζικού συστήματος, του ίδιου του καπιταλισμού. Εντωμεταξύ, είμαστε δώδεκα χρόνια σε μια παγκόσμια «αγορά αρκούδας» σε μετοχές. Είναι λοιπόν ο χρυσός το καταφύγιο που προσφέρει προστασία από την αναταραχή των αγορών; Όχι βέβαια. 

Έτσι, με μια δόση Αγγλοσαξονικού χιούμορ, ο αρθρογράφος καταλήγει σε μια συμβουλή για εκείνους που είναι νευρικοί κι ανήσυχοι με τις χρηματιστικές αγορές: «πρέπει να εξαργυρώσεις τον χρυσό, να πάρεις ένα ωραίο σπίτι, να προσλάβεις μερικούς εργάτες, να στείλεις τα παιδιά σου στο κολέγιο (ιδιωτικό εννοεί), να τρως μεγάλα πρωινά». 
*********** 

Νομίζω ότι είναι προφανές ότι το άρθρο αυτό δεν απευθύνεται στο τμήμα του βρετανικού πληθυσμού που όχι μόνο χρυσά δόντια δεν έχει να εξαργυρώσει αλλά ούτε δόντια να φαει το πενιχρό γεύμα της ημέρας που δεν μοιάζει καθόλου με το πρωινό που αρθρογράφος έχει υπόψη του. Δν απευθύνεται στο τμήμα του πληθυσμού που είναι βυθισμένο στην αθλιότητα και στην Βρετανία. 

Όσο για την Ελλάδα, ο «συρμός» εξαργύρωσης του χρυσού υπήρξε γεγονός. Έχουν παει βέρες, δακτυλίδια, σκουλαρίκια, οικογενειακά κειμήλια και δεν ξέρω τι άλλο σε καρχαρίες που έχουν προθυμοποιηθεί να αφανίσουν απο τον εξαθλιωμένο οτιδήποτε «χρυσίζει» που έχει απομείνει στα χέρια, στο στόμα του και οπουδήποτε αλλού. Έχοντας είδη αφαιρέσει απο τον ίδιο την δυνατότητα, όχι να ζήσει αξιοπρεπώς, αλλά απλώς να επιβιώσει. Και την ώρα που οι χρηματιστές αγωνιούν για τα μυθικά αποθέματα κεφαλαίου που έχουν μαζώξει καταγδέρνοντας και κατακαίγοντας τον κόσμο απανταχού και, κατά ειρωνεία, ψάχνουν να βρουν οικίες πολυτελείας για «επένδυση» (buy a nice house, όπως μας συμβουλεύει ο παραπάνω) και «ακίνητα» σε τιμές σφαγείου, το κακομοίρικο νοικοκυριό εδωπέρα δανείζεται για να πληρώσει χαράτσια μην τυχόν και χάσει και το σπίτι του, αν ήδη δεν το έχει χάσει ή βγάλει «στο σφυρί»,   το σπίτι που απειλούν να του αρπάξουν αν δεν πληρώσει τους φοροληστες.    Αντί να στείλει τα παιδιά του στο ιδιωτικό κολέγιο, ο φουκαράς εδώ, όχι μόνο επιλογή παιδείας δεν έχει, αλλά ούτε να δώσει πρωινό στα παιδία πριν πανε στο σχολιό, όπου  κάποια λιποθυμάνε στην τάξη απ’ την πείνα.  

Να πω και κάτι άλλο, σε ποιο αισιόδοξο τόνο. Κάπου-κάπου, όταν οι καπιταλίστες δημοσιοποιούνε αυτά που λενε ο ένας στον άλλο, ή αυτά που λενε οι ειδικοί που έχουν έμμισθους στην υπηρεσία τους, μια παράπλευρη απώλεια είναι ότι ακούμε κι εμείς εδώ κάτω... Και τι ακούσαμε τώρα;
 Ότι οι καπιταλίστες δεν έχουν λύση στο πρόβλημα που δημιουργούν, « δεν έχουν ιδέα», όπως αληθώς γράφει ο παραπάνω αρθρογράφος. Ότι η αγορά τους δεν μπορεί να τους σώσει ή και να τους δώση αίσθηση ασφάλειας, ούτε αυτή του χρυσού. Κι έχουν πολλά να χάσουν. Και φοβούνται. Ότι δεν είναι τόσο ισχυροί και παντοδύναμοι, δεν είναι τόσο δαιμόνιοι και πανούργοι. Και τελικά δεν είναι εξυπνότεροι απο την εργατική τάξη, αρκεί μόνο αυτή να καταλάβει την σοφία της που βρίσκεται κρυμμένη στο αχρησιμοποίητο ρεζερβουάρ στον χώρο της. 

Και κάτι άλλο. Μηπως είναι αντίφαση να παραδεχόμαστε ότι ενώ στον οικονομικό τομέα, που δεν κρύβεται, είναι ανεπαρκέστατη η αστική τάξη, στον πολιτικό τομέα είναι ακατανίκητη; Ακατανίκητη όχι, δεν είναι. Αρκεί να καταλάβουν οι εργάτες ότι αυτό που περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο κάνει τους αστούς πανίσχυρους είναι η απατηλή πεποίθηση των εργατών ότι οι αστοί είναι πανίσχυροι. Κάποιος σοφός είπε ότι ο τρόπος με οποίο ορίζεις την πραγματικότητα επηρεάζει την πραγματικότητα. Άλλαξε τον! Τουλάχιστον σαν φιλοσοφική στάση, σαν αρχή. 


Πηγη
 Κόκκινη προπαγάνδα εκτοξεύθηκε από  yiok-yiok  

Καθ' οδόν... στη Ρώμη

Καθ' οδόν... στη Ρώμη

Τελευταία Κυριακή του Μάη σήμερα και, ταυτόχρονα, τελευταία μέρα που είμαστε στη Ρώμη. Μπορεί να είναι πανέμορφη, μπορεί να μας μαγεύει, αλλά όλοι οι δικοί μας δρόμοι οδηγούν προς την Αθήνα. Καθ' οδόν, λοιπόν, για το σπίτι μας είμαστε και αναπολούμε αυτά που ζήσαμε και είδαμε όλη αυτή τη βδομάδα

«Αγιος Ιερώνυμος» του ντα Βίντσι

Κατά την Εποχή του Σιδήρου (στα μέσα του 8ου π.Χ. αιώνα), που ιδρύθηκε η Ρώμη, ήταν ένα χωριό με καλύβες. Το 616 πήραν την εξουσία οι Ετρούσκοι, οι οποίοι όμως εκδιώχθηκαν το 509, όταν η Ρώμη έγινε δημοκρατία. Αφού κατέκτησε το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ιταλίας, η ισχυρή πόλη στράφηκε στις υπερπόντιες κτήσεις και τον 1ο αιώνα π.Χ. κυβερνούσε ήδη την Ισπανία, τη Βόρεια Αφρική και την Ελλάδα. Για ένα διάστημα κυβέρνησε ο Ιούλιος Καίσαρας ως απόλυτος δικτάτορας, ενώ ο ανιψιός του Οκταβιανός έγινε ο πρώτος αυτοκράτορας της Ρώμης και απέκτησε τον τίτλο «Αύγουστος». Κατά τη βασιλεία του Αυγούστου γεννήθηκε ο Χριστός και, παρότι οι χριστιανοί διώκονταν μέχρι τον 4ο αιώνα, η νέα θρησκεία, τελικά, επικράτησε και η Ρώμη έγινε το βασικό κέντρο της. Κατά το Μεσαίωνα η Ρώμη άρχισε να παρακμάζει και ανέκαμψε μόλις στα μέσα του 15ου αιώνα. Για περισσότερα από 200 χρόνια εργάστηκαν στους κόλπους της οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Τέλος, το 1870 η Ρώμη έγινε πρωτεύουσα της Ιταλίας, που μόλις είχε ενωθεί.

Σήμερα το πρωί επισκεφθήκαμε το Βατικανό. Το Βατικανό των χιλίων κατοίκων, των γραφείων, των καταστημάτων, που από το 1929 έγινε ανεξάρτητο κράτος και διοικείται από τον πάπα. Διαθέτει δικό του ραδιοφωνικό σταθμό, εκδίδει μια εφημερίδα και έχει, επίσης, έναν εκδοτικό οίκο. Μα εμάς αυτά δε μας ενδιαφέρανε και πολύ. Η προσοχή μας στράφηκε στα μουσεία. Στα κτίρια αυτά που στεγάζουν μια από τις σημαντικότερες συλλογές έργων τέχνης στον κόσμο, που χτίστηκαν για τους πάπες της Αναγέννησης, όπως ο Σίξτος ο Δ΄, ο Ινοκέντιος ο Η΄ και ο Ιούλιος ο Β΄. Οι σημαντικότεροι θησαυροί του Βατικανού βρίσκονται στις αίθουσες ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης. Στην πινακοθήκη υπάρχει μια μικρή συλλογή πινάκων, που περιλαμβάνει έργα των Ραφαήλ, Τιτσιάνο και Λεονάρντο. Ανάμεσα στα έργα των ζωγράφων του 15ου αιώνα ξεχωρίζουν η «Πιετά», από τον Ενετό Τζιοβάνι Μπελίνι( 1430-1516),καθώς και ο « Αγιος Ιερώνυμος» του Λεονάρντο ντα Βίντσι, η «Αποκαθήλωση» του Καραβάτζιο και η «Κοινωνία» του Ντομενικίνο, ενώ μια ολόκληρη αίθουσα είναι αφιερωμένη στα έργα του Ραφαήλ. Μεταξύ των εκθεμάτων θα δείτε την ωραιότατη «Παναγία» του Φολίνιο και τη «Μεταμόρφωση». Μα ας ξαναγυρίσουμε για λίγο στις αίθουσες της ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης. Τα εκθέματα εκτείνονται κατά μήκος των διαδρόμων και των προθαλάμων, ενώ οι τοίχοι και τα δάπεδα είναι καλυμμένα με εξαιρετικά γλυπτά. Η πρώτη σοβαρή οργάνωση της συλλογής πραγματοποιήθηκε γύρω από το Προαύλιο Μπελβεντέρε. Ανάμεσά τους μπορούμε να θαυμάσουμε τα εξής έργα:«Ο Αποξυόμενος» (ένας αθλητής που σκουπίζει το σώμα του έπειτα από τον αγώνα), «Ο Απόλλων» του Μπελβεντέρε, «Η Λαοκούντα», έργο τριών καλλιτεχνών από τη Ρόδο, έργα κλασικά που επηρέασαν βαθιά τον Μιχαήλ Αγγελο και τους άλλους καλλιτέχνες της Αναγέννησης.

«Ο Απόλλων» του Μπελβεντέρε

Οι πάπες της Αναγέννησης - πολλοί από τους οποίους ήταν φιλότεχνοι - θεωρούσαν καθήκον τους να χρηματοδοτούν τους κορυφαίους ζωγράφους, γλύπτες και χρυσοχόους της εποχής. Μεταξύ του 16ου και του 19ου αιώνα, οι διάδρομοι γύρω από το Κορτίλε ντελ Μπελβεντέρε διακοσμήθηκαν από σπουδαίους καλλιτέχνες. Η αίθουσα περιλαμβάνει ταπισερί φτιαγμένες στις Βρυξέλλες βάσει σχεδίων των μαθητών του Ραφαήλ.

Μα και πάλι δεν έχουμε ώρα για να αφηγηθούμε όλα τα θαυμάσια έργα, όλη την ομορφιά που «καταβρόχθισαν» τα μάτια μας. Ηρθε η ώρα της επιστροφής και σιγοψιθυρίζουμε το γνωστό τραγουδάκι«Αριβεντέρτσι Ρόμα». Και γυρίζουμε στα καθημερινά μας. Στη ρουτίνα μας.

Από το Πολύπτυχο του Τζιότο

Η «Πιετά» του Μπελίνι

Το καθεστώς της αμερικανοκρατίας εκδικείται τον αρχηγό του ΕΛΑΣ

Το καθεστώς της αμερικανοκρατίας εκδικείται τον αρχηγό του ΕΛΑΣ

Αμέσως μετά το αμερικάνικο δολοφονικό χτύπημα

«Το πρωί εκείνης της μέρας είχαμε ανέβει μαζί στην Αθήνα. Εγώ τελείωσα γρήγορα τις δουλιές μου και κατέβηκα νωρίτερα στον Αλιμο, ενώ ο Στέφανος πήγε, όπως συνήθως, στα γραφεία της ΕΔΑ. Κατά τη 1, γύρισε στο σπίτι. Ημουν απασχολημένη με κάποια δουλιά του σπιτιού και τον ρώτησα: "Να την τελειώσω ή θέλεις να πάμε αμέσως στη θάλασσα για μπάνιο;". Οπως πάντα, ήθελε να πάμε αμέσως. Ετσι φορέσαμε τα μαγιό, πήραμε την τσάντα με τις πετσέτες και ξεκινήσαμε.

Λίγο παραπάνω απ' την αγορά Αλίμου, προς την κατεύθυνση της Αθήνας πήγαμε να διασχίσουμε την παραλιακή λεωφόρο, όταν, φτάνοντας στα όρια της νησίδας ασφαλείας, έγινε το κακό. Φάνηκαν ξαφνικά δύο αυτοκίνητα: Ενα μικρό, μάλλον μαύρο, που προχωρούσε κανονικά κοντά στο πεζοδρόμιο, κι έπειτα μια κούρσα χρώματος μπλε - πράσινου, που έτρεχε με ιλιγγιώδη ταχύτητα για να το προσπεράσει. Αυτή η δεύτερη κούρσα μας χτύπησε. Με το χτύπημα έχασα τις αισθήσεις μου και δε θυμάμαι τίποτε άλλο. Ο Στέφανος, χτυπημένος βαριά, ξεψύχησε στο νοσοκομείο του Κυανού Σταυρού, στη Λεωφόρο Συγγρού. Εμένα με μετέφεραν στην Αθήνα με σπασμένο το ένα πόδι».

Ετσι, κατέγραψε στη μνήμη της, την τραγική εκείνη Παρασκευή της 31ης Μαΐου 1957 η Μάριον Σαράφη, σύζυγος του τιμημένου αρχηγού του ΕΛΑΣ στρατηγού Στ. Σαράφη. Ηταν γύρω στη 1.40 μ.μ., όταν, στην παραλιακή λεωφόρο στον Αλιμο, μια βαριά πράσινη «Μπουίκ», με αριθμό ΞΑ 1941, τρέχοντας με ταχύτητα 120 χιλιομέτρων, έπεσε πάνω στον Στ. Σαράφη και στην σύζυγό του Μάριον, σκορπίζοντας το θάνατο. Οδηγός του μοιραίου αυτοκινήτου, ο Ιταλοαμερικάνος υποσμηνίας Μάριο Μουζάλι, που υπηρετούσε στην 22η μοίρα διαβιβάσεων της αμερικανικής αεροπορικής βάσης του Ελληνικού.

Η καρδιά του Στ. Σαράφη έπαψε να κτυπά μια ώρα μετά το τραγικό συμβάν, στις 2.40' με 2.45' μ.μ. Ο τιμημένος λαϊκός ηγέτης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 66 ετών.

«Τον φάγανε!!!», λέει ο λαός - αντιδράσεις του πολιτικού κόσμου

Ο στρατηγός του ΕΛΑΣ Στέφανος Σαράφης, πρώτος από δεξιά, αμέσως μετά την απελευθέρωση, 1944

Η είδηση του θανάτου του στρατηγού έγινε πολύ γρήγορα γνωστή. Οι εφημερίδες έβγαλαν έκτακτα παραρτήματα και σε λίγες ώρες πλήθος πολιτών συνέρρεε στα γραφεία της εφημερίδας της ΕΔΑ «ΑΥΓΗ», στην οδό Ομήρου, για να μάθει περισσότερες λεπτομέρειες. Σε κάθε γωνιά της Αθήνας, ο χαμός του στρατηγού - που τότε ήταν βουλευτής και γενικός γραμματέας του Γενικού Συμβουλίου της ΕΔΑ - ήταν το κύριο θέμα συζήτησης. «Τον φάγανε!!!», ήταν η γνώμη που κυριαρχούσε. «Τον φάγανε!!!», έλεγε το λαϊκό ένστικτο. Κι όταν πια έγινε γνωστό πως το μοιραίο αυτοκίνητο οδηγούσε σμηνίας που υπηρετούσε στην αμερικανική βάση, κανείς δεν είχε την παραμικρή αμφιβολία πως ο στρατηγός είχε δολοφονηθεί.

Το χαμό του Στ. Σαράφη ανακοίνωσε στην ελληνική Βουλή - κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Εξουσιοδοτήσεων - ο Ηλίας Ηλιού, τονίζοντας ότι η Κοινοβουλευτική Επιτροπή της ΕΔΑ «εις ένδειξιν τιμής και σεβασμού προς τη μνήμην του εκλιπόντος... θα αποσυρθή της σημερινής συνεδριάσεως της επιτροπής»... «ευχόμεθα το τραγικόν αυτό συμβάν, να δώση την ευκαιρίαν εις την ελληνικήν κυβέρνησιν και την εθνικήν αντιπροσωπείαν να ρυθμίση επιτέλους και να αποσεισθή από τη χώρα μας το αίσχος της ετεροδικίας».

Επίσημη ανακοίνωση του θανάτου του στρατηγού θα κάνει το απόγευμα της ίδιας ημέρας η Διοικούσα Επιτροπή της ΕΔΑ, με ανακοίνωσή της, όπου, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζεται:

Ο Στέφανος Σαράφης

«Ο τιμημένος αρχηγός του ΕΛΑΣ, ο συνεπής και γενναίος αγωνιστής του λαού, εφονεύθη από αμερικανικό αυτοκίνητο (...) Ο Στέφανος Σαράφης εξέφραζε είτε σαν στρατιώτης είτε σαν ηγέτης την ψυχή του έθνους (...). Οι συνθήκες του θανάτου του ξαναφέρνουν στην πιο οδυνηρή επικαιρότητα το απαράδεκτον πλέον καθεστώς της ετεροδικίας (...) Το εθνικό αίσθημα αξιώνει την άμεση κατάργηση του ατιμωτικού αυτού καθεστώτος» («ΑΥΓΗ» 1/6/1957).

Ανακοίνωση για το τραγικό γεγονός εξέδωσε και η ΚΕ του ΚΚΕ, όπου χαρακτηρίζει «εθνική απώλεια» το χαμό του Στ. Σαράφη. Στην ανακοίνωση, μεταξύ άλλων, τονίζεται: «Η απώλεια του στρατηγού Σαράφη προκάλεσε την οργή και αγανάκτηση του λαού, των πατριωτικών κομμάτων και οργανώσεων, κάθε Ελληνα πατριώτη ενάντια στο καθεστώς της εθνικής υποδούλωσης, της ετεροδικίας, των εθνικών εξευτελισμών, ενάντια στην εγκατάσταση ατομικών βάσεων στη χώρα μας. Η απώλεια του άξιου γιου της πατρίδας μας στρατηγού Σαράφη θα δυναμώσει πιο πολύ στην καρδιά κάθε πατριώτη τη διάθεση και θέληση για παλλαϊκή πάλη, για απαλλαγή της πατρίδας μας από τα αμερικάνικα δεσμά, για να μπει η χώρα μας στο δρόμο της λεύτερης εθνικής ζωής, της προκοπής και της ειρήνης» (Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ, τόμος 8ος, σελ. 237 - 238).

Χαρακτηριστική ήταν, επίσης, και η ανακοίνωση του ΚΣ της Νεολαίας της ΕΔΑ, γιατί φανερώνει την αξία του στρατηγού ως σύμβολου για τους νέους ανθρώπους - και τότε και σήμερα:

«Ο τιμημένος στρατηγός Σαράφης - έλεγε η ανακοίνωση - ήταν και θα μείνει αιώνιο σύμβολο και παράδειγμα για την ελληνική νεολαία. Δε θα ξεχάσουμε ποτέ ούτε τον ηρωικό αρχηγό της Εθνικής Αντίστασης, ούτε το συνεπή αγωνιστή της Δημοκρατίας, ούτε τον καρτερικό δεσμώτη του Μακρονησιού».

Ηταν πολιτική δολοφονία

Οι υποψίες ότι ο στρατηγός δολοφονήθηκε εκφράστηκαν, όπως προαναφέραμε, από την πρώτη στιγμή. Η ιστορία του, οι πατριωτικοί και πολιτικοί του αγώνες για τα δίκαια του λαού, η ηγετική πολιτική του δράση από τις γραμμές της ΕΔΑ, καθώς και οι συνθήκες του μετεμφυλιακού καθεστώτος στην Ελλάδα υπογράμμιζαν με κατηγορηματικό τρόπο ότι ο Στ. Σαράφης είχε πολλούς εχθρούς, που θα ήθελαν να τον δουν να εγκαταλείπει το μάταιο τούτο κόσμο. Και δεν ήταν λίγοι εκείνοι, που, δοθείσης ευκαιρίας, θα φρόντιζαν για μια τέτοια εξέλιξη. Πέρα, όμως, απ' αυτό, οι ίδιες οι συνθήκες κάτω από τις οποίες βρήκε το θάνατο ο Στ. Σαράφης ήταν περίεργες, πράγμα που έκανε πολλούς, ακόμη και τις αστυνομικές αρχές, να μιλούν για «ανεξήγητο γεγονός», σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας «ΑΥΓΗ» την 1/6/1957. Συγκεκριμένα:

Το μοιραίο αυτοκίνητο χτύπησε τον Στ. Σαράφη και τη σύζυγό του, όταν διέσχιζαν την παραλιακή λεωφόρο, στον Αλιμο, πηγαίνοντας στη θάλασσα. Τα θύματα, όμως, δε χτυπήθηκαν στη μέση του δρόμου, αλλά, όταν είχαν, σχεδόν, φτάσει στη διαχωριστική νησίδα που χωρίζει τα δύο ρεύματα κυκλοφορίας. Το αυτοκίνητο, μάλιστα, που προκάλεσε το μοιραίο, σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες, κινήθηκε κατά τέτοιο τρόπο λες και επιδίωκε να χτυπήσει τα θύματα του. Πέραν της υπερβολικής ταχύτητας του αυτοκινήτου, ο οδηγός του, υποσμηνίας Μάριο Μουζάλι, όταν είδε το ζεύγος Σαράφη, δεν επιχείρησε - ενώ μπορούσε - να κινηθεί προς τα δεξιά ή προς το μέσο της οδού, για να αποφευχθεί η τραγική κατάληξη. Οι αστυνομικές αρχές, που εξέτασαν τα δεδομένα, κατηγορηματικά υποστήριξαν πως ο Μουζάλι ήταν αδύνατο να μην είδε εγκαίρως τα θύματά του, αφού πρόβλημα ορατότητας δεν υπήρχε. Επίσης, ο Μουζάλι δεν κράτησε καν την αρχική πορεία του αυτοκινήτου. Κινούμενος από την αρχή στο αριστερό μέρος της λεωφόρου, παρέκκλινε το όχημα ακόμη αριστερότερα, με κατεύθυνση τη διαχωριστική νησίδα, την οποία και έξυσε ο αριστερός τροχός, γεγονός που σημαίνει πως κι αν ακόμη τα θύματα είχαν προλάβει να ανέβουν στο κράσπεδο, ήταν πολύ πιθανό να χτυπηθούν, ιδιαίτερα αν βρίσκονταν στην άκρη. Επιπλέον, από την αυτοψία που έγινε στο δρόμο, διαπιστώθηκε πως ο Μουζάλι επιχείρησε να φρενάρει (ελαφρά) σε απόσταση 45 μέτρων από το σημείο που βρίσκονταν ο στρατηγός και η σύζυγος του, στη συνέχεια ξαναανέπτυξε ταχύτητα και ξαναεπιχείρησε δεύτερο φρενάρισμα (ισχυρότερο αυτή τη φορά), όταν βρέθηκε σε απόσταση αναπνοής από τα θύματα του, αφού ήδη είχε παρεκκλίνει της πορείας του, κινούμενος όσο αριστερότερα γινόταν. Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι δίπλα στο μοιραίο πράσινο αυτοκίνητο, στο δεξιό μέρος του δρόμου - όπως σημειώνει και στη μαρτυρία της η Μάριον Σαράφη - εκινείτο ένα ακόμη αμερικάνικο αυτοκίνητο μαύρου χρώματος, το οποίο μετά το τραγικό συμβάν έσπευσε να εξαφανιστεί. Και δεν εξαφανίστηκε μόνο αυτό. Εξαφανίστηκαν, επίσης, και οι συνεπιβάτες του Μουζάλι. Για δύο, κάνουν λόγο οι αυτόπτες μάρτυρες, ενώ ο ίδιος ο δολοφόνος κατέθεσε πως είχε στο αυτοκίνητο έναν μόνο συνάδελφό του.

Αν τώρα σ' αυτά τα στοιχεία προσθέσουμε και το γεγονός ότι ο Σαράφης παρακολουθούνταν από Αμερικανούς, δε χωράει αμφιβολία πως δολοφονήθηκε εν ψυχρώ και τη δολοφονία του σχεδίασαν και εκτέλεσαν οι Αμερικάνοι και οι σχετικές με τέτοιες δουλιές υπηρεσίες τους.

Αντί επιλόγου

Ο Στ. Σαράφης κηδεύτηκε στις 3 Ιουνίου του 1957. Η νεκρώσιμος ακολουθία έγινε στη Μητρόπολη και τον τιμημένο νεκρό συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία χιλιάδες λαού, αρχηγοί κομμάτων, βουλευτές απ' όλα τα κόμματα, εκπρόσωποι οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης (ΕΑΜ και ΕΔΕΣ), εκπρόσωποι κοινωνικών οργανώσεων, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών και πλήθος άλλων. Μόνο η κυβέρνηση της ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή έλειπε. Μια απουσία, που η «ΑΥΓΗ» της επόμενης μέρας σχολίαζε, πολύ εύστοχα στην πρώτη της σελίδα, ως εξής: «Από το ξόδι το εθνικό, έλειψαν μόνο η υποτέλεια και η κυβέρνησίς της».

Τι συνέχεια, όμως, είχε η υπόθεση; Τι έγινε με το δολοφόνο του και όσους τον κατεύθυναν; Η κυβέρνηση Καραμανλή δεν προχώρησε σε καμία ουσιαστική έρευνα για να χυθεί άπλετο φως στο θέμα. Υποτελής στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό φρόντισε μόνο να κρατήσει κάποιους τύπους, ώστε να μην προκαλέσει περισσότερο το λαϊκό αίσθημα. Κρατώντας σαφή πολιτική θέση απέναντι στο νεκρό στρατηγό και στο λαϊκό κίνημα που αυτός εξέφραζε, απέφυγε - όπως προαναφέραμε - να παραστεί στην κηδεία του και απαγόρευσε να του αποδοθούν στρατιωτικές τιμές!!! Οσο για τον δολοφόνο, αυτός καταδικάστηκε τον Ιανουάριο του 1958 «για ανθρωποκτονία κλπ. από βαριά αμέλεια» (!!!) σε 20 μήνες φυλακή και 20.000 δρχ. ψυχική οδύνη!!! Αυτό ήταν όλο, γιατί αυτό ήταν το αμερικανόδουλο μετεμφυλιακό καθεστώς της υποτέλειας και των εθνικών ταπεινώσεων.

«Η προσωπικότητα του στρατηγού Σαράφη - έγραφε το Φλεβάρη του 1964 ο άλλος τιμημένος στρατηγός του ΕΛΑΣ Γεράσιμος Αυγερόπουλος - γιομίζει μια ολόκληρη εποχή (...). Και, τελικά, με το αίμα του, που χύθηκε στην άσφαλτο, φώτισε και φωτίζει το δρόμο τον ανηφορικόν στην πάλη για την Ελευθερία, την Ανεξαρτησία, τη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη.

Πέρασε στην ιστορία του έθνους. Πέρασε στο Πάνθεο των Ηρώων του Λαού μας».

Γιώργος Π

Για το ρόλο της θρησκείας στην κοινωνία

Για το ρόλο της θρησκείας στην κοινωνία

«H θρησκεία είναι μια από τις ποικιλίες των μορφών της πνευματικής καταπίεσης, που παντού και πάντοτε βαραίνει επάνω στις λαϊκές μάζες, που συντρίβονται κάτω από το βάρος μιας ασταμάτητης δουλιάς για λογαριασμό άλλων, κάτω από την εξαθλίωση και τη μοναξιά. Η αδυναμία των τάξεων που υφίστανται την εκμετάλλευση στην πάλη ενάντια στους εκμεταλλευτές γεννάει αναπόφευκτα την πίστη για μια καλύτερη μετά θάνατον ζωή, όπως η αδυναμία του άγριου στην πάλη με τη φύση γεννάει την πίστη στους θεούς, στους διαβόλους, στα θαύματα κλπ» (Λένιν, «Σοσιαλισμός και θρησκεία»).

Αυτή η προσέγγιση του Λένιν στο θέμα της πίστης και της θρησκείας, δίνει την αντικειμενική ερμηνεία σ' ένα κοινωνικό φαινόμενο που η ύπαρξή του από μόνη της δεν κάνει αντιληπτή την ουσία του. Είναι φαινόμενο κυρίαρχο στις ταξικές κοινωνίες, και στον καπιταλισμό, παρά την τεράστια ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και ιδιαίτερα της επιστήμης. Παρά το γεγονός ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει πλέον όλες τις προϋποθέσεις για να αντιμετωπίσει τις ρίζες που το γέννησαν, δηλαδή ο άνθρωπος έχει ξεπεράσει την αδυναμία αντιμετώπισης των φυσικών στοιχείων και φαινομένων, μπορεί να ερμηνεύει τους νόμους της φύσης, να τους υποτάσσει αρμονικά στη δική του δράση, να λύνει προς όφελός του την αντίθεσή του με τη φύση. Γνωρίζει τη ρίζα της ίδιας της ύπαρξής του, την προέλευση της ζωντανής ύλης, τη δική του καταγωγή, όπως και ολόκληρου του «βασιλείου της ζωής».

Οι ρίζες όμως της θρησκείας είναι τόσο βαθιές που αναπαράγουν το φαινόμενο. Και την αναπαραγωγή του φαινομένου δεν μπορούμε να την ερμηνεύσουμε έξω από τις ταξικές σχέσεις, που κυριαρχούν στις ταξικές κοινωνίες, και στον καπιταλισμό. Σαν ένα από τα βασικότερα στοιχεία του εποικοδομήματος, η θρησκεία, αξιοποιείται από την αστική τάξη για τη διατήρηση του δικού της κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Ουσιαστικά παίζει ενεργητικό ρόλο στη στήριξη και διαιώνιση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, άρα ενισχύει τα δικά της ταξικά συμφέροντα.

Χωρίς αυτήν την ερμηνεία είναι αδύνατη η αντιμετώπιση της θρησκείας, από τη σκοπιά των ταξικών συμφερόντων της εργατικής τάξης και βασικά από τη σκοπιά του νοήματος της ταξικής της πάλης και της εκπλήρωσης της ιστορικής της αποστολής, που δεν είναι άλλη από την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Αντικειμενικά η ιστορική εξέλιξη, έργο των λαϊκών μαζών, των εκμεταλλευόμενων κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων, όσο και αν είναι νομοτελειακή, χωρίς τη γνώση των νόμων που τη διέπουν και τη συνειδητή δράση σύμφωνα μ' αυτούς τους νόμους, δεν μπορεί να προχωρήσει στο επαναστατικό άλμα, για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Επομένως στα πλαίσια της ανειρήνευτης ταξικής πάλης, η κυρίαρχη τάξη έχει τα δικά της όπλα, προκειμένου να καθυστερεί την ιστορική εξέλιξη. Αντικειμενικά λοιπόν το πέρασμα από μια κοινωνία κατώτερη σε μια ανώτερη, και για την εποχή μας από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, απαιτεί τη συνειδητή επαναστατική δράση των λαϊκών μαζών, που χωρίς την αντιπαράθεση με κάθε φαινόμενο που στέκεται εμπόδιο στην προς τα μπρος πορεία της κοινωνίας, είναι αδύνατη αυτή η πορεία. Αυτό ισχύει και για τη θρησκεία, ως μια από τις πλευρές της κοινωνικής ζωής. Χωρίς το ολόπλευρο φώτισμά της ως φαινόμενο, αλλά και την ανάδειξη των δυσκολιών που δημιουργεί στην ταξική πάλη, δεν μπορεί να διεξάγεται τέτοιου είδους πάλη.

Ηθρησκεία σαν φαινόμενο και αναπόσπαστο στοιχείο του εποικοδομήματος είναι από τα πλέον δύσκολα, ως προς τη φύση και την ουσία του, ζητήματα προς αντιμετώπιση. Αφ' ενός γιατί είναι ενεργό, από τα πιο δραστήρια στοιχεία του εποικοδομήματος. Και όχι μόνο αυτό. Η θεσμοθετημένη διαπλοκή της με το κράτος, ισχυροποιεί τόσο τη με σχετική αυτοτέλεια δράση της μέσω της Εκκλησίας και των θρησκευτικών οργανώσεών της, όσο και μέσω του κράτους και των θεσμών του. Από τις πολύ μικρές μάλιστα ηλικίες όπως τα σχολεία και την προσχολική αγωγή, ως το επίπεδο των θεσμών άσκησης της εξουσίας, δεν υπάρχει οτιδήποτε που να μη διαπλέκεται με τη θρησκεία (για παράδειγμα ο όρκος). Αφ' ετέρου, έρχεται από πολύ μακριά, από το παρελθόν της Ιστορίας, διατηρώντας, από τους ξεπερασμένους ακόμη κοινωνικοοικονομικούς σχηματισμούς, θέση ως στοιχείο αναπόσπαστο της δράσης για τη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης.

Η κοινωνική συνείδηση αποτελούμενη από την ιδεολογία και την κοινωνική ψυχολογία, αναπαράγεται από την κυρίαρχη τάξη και στα δύο αυτά επίπεδα. Η θρησκεία από την εποχή της εμφάνισής της λειτουργεί και δρα και στα δύο αυτά επίπεδα. Απ' αυτή την άποψη δρα ως ένα ισχυρό ιδεολογικό και ψυχολογικό όπλο υποταγής των λαϊκών μαζών και μπορεί να διατηρεί σε ισχύ τη δράση της, αφού η προσαρμοστικότητα της, με τη συμβολή της κυρίαρχης κάθε φορά τάξης, στο πέρασμα από τη μια κοινωνία στην άλλη, είναι και το καλύτερο μέσο αντοχής της.

«Η θρησκεία θα εξακολουθεί να υπάρχει κάτω απ' αυτή την άνετη και την ευκολοπροσάρμοστη σε όλα μορφή, σαν μια άμεση και συναισθηματική αντανάκλαση της συμπεριφοράς και της στάσης γενικά των ανθρώπων, απέναντι στις φυσικές και κοινωνικές δυνάμεις που είναι ξένες γι' αυτούς, αλλά όμως κυριαρχούν επάνω τους, όσο καιρό οι άνθρωποι εξακολουθούν να βρίσκονται κάτω από την κυριαρχία αυτών των δυνάμεων. Είδαμε επανειλημμένα, ότι στη σημερινή αστική κοινωνία οι άνθρωποι κυριαρχούνται από οικονομικές σχέσεις που οι ίδιοι δημιούργησαν, και από τα μέσα παραγωγής που οι ίδιοι δημιούργησαν, και από τα μέσα παραγωγής που οι ίδιοι παρήγαγαν, σαν από μια ξένη δύναμη» (Ενγκελς, Αντι-Ντίριγκ).

Η προσαρμοστικότητα της θρησκείας, η δύναμή της στην αστική κοινωνία, παρά το γεγονός της ύπαρξης, αντικειμενικά, των προϋποθέσεων αντιμετώπισης των αρχικών αιτιών εμφάνισής της, οφείλεται στο γεγονός ότι στα κοινωνικά φαινόμενα στις ταξικές κοινωνίες, προσδίδεται από τις κυρίαρχες τάξεις φυσική αναγκαιότητα. Και ταυτόχρονα στον καπιταλισμό η ουσία της εκμετάλλευσης είναι συγκαλυμμένη. «Ο φόβος μπροστά στην τυφλή δύναμη του κεφαλαίου, που είναι τυφλή γιατί δεν μπορεί να προβλεφτεί από τις μάζες του λαού, που στο κάθε βήμα της ζωής του προλεταριάτου και του μικρονοικοκύρη η δύναμη αυτή απειλεί να του φέρει την "ξαφνική, την "αναπάντεχη", την "τυχαία" καταστροφή, τον όλεθρο, τη μετατροπή του σε ζητιάνο, σε πάουπερ, σε πόρνη, το θάνατο από την πείνα, να η ρίζα της σύγχρονης θρησκείας» (Λένιν, Εργατικό κόμμα και θρησκεία).

Ηθρησκεία, όπως και κάθε κοινωνικό φαινόμενο, υπόκειται στους νόμους της ταξικής πάλης. Σε όλες τις ταξικές κοινωνίες, από τη δουλοκτητική ως τον καπιταλισμό, βρέθηκε στο πεδίο της αντιπαράθεσης, ως στοιχείο στο οποίο επικεντρώνεται το βασικό ζήτημα της φιλοσοφίας, δηλαδή το ποιο είναι το πρωτεύον, η «Υλη» ή το «Πνεύμα», το «Είναι», ή η «Συνείδηση», που αποτελούν και τη βάση των δύο βασικών αντίθετων κατευθύνσεων στη Φιλοσοφία, τον «Υλισμό» και τον «Ιδεαλισμό». Ετσι ανάμεσα στον Υλισμό και τον Ιδεαλισμό, η θρησκεία στηρίζει τον ιδεαλισμό και στηρίζεται σ' αυτόν. Ο Ιδεαλισμός σαν αντιδραστική φιλοσοφική κατεύθυνση, απαιτεί στο πεδίο της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της ιδεολογική αντιπαράθεση, προκειμένου αυτή η πάλη να διεξάγεται αποτελεσματικά. Ταυτόχρονα δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση η όποια αντιπαράθεση μπορεί να αναδύεται μεταξύ θρησκείας (Εκκλησίας) και κράτους στις ταξικές κοινωνίες. Αυτή μπορεί να είναι υπαρκτή, αλλά αφορά ιδιαίτερες, στα πλαίσια της με σχετική αυτοτέλεια δράσης τους, και πάντως αφορά δευτερεύουσες πλευρές αυτής της δράσης. Ακόμη και τότε υπηρετεί το σκοπό της διαιώνισης αυτής της κοινωνίας. Ετσι πίσω πχ από το ζήτημα των ταυτοτήτων, το βασικό που αναδεικνύεται είναι η δημιουργία συνθηκών προσαρμογής στη Συμφωνία Σένγκεν, δηλαδή ο έλεγχος ακόμη και της συνείδησης των λαϊκών ανθρώπων, ενώ η επιμονή της Εκκλησίας στην αναγραφή του θρησκεύματος, επίσης αποτελεί δράση για 

H κρυφή Γοργόνα

H κρυφή Γοργόνα

Γεννήθηκε στην ενδοχώρα. Κόρη πανώρια. Μπουμπούκιαζε και το χωριό τρελαίνονταν απ' την ομορφιά. Ανθισε και το χωριό αναστέναζε.

Φτωχό το χωριό και οι επαφές με την πόλη λιγοστές. Ακόμα πιο λιγοστές οι επαφές με τη θάλασσα. Στα δεκατέσσερα εκείνη γνώρισε τη θάλασσα. Κατέβηκαν με ένα φορτηγό, - αρκετοί απ' το χωριό.

Μπροστά της εκστασιάστηκε. Τη γοήτευσε το απέραντο γαλάζιο. Και τη φόβισε. Δειλά δειλά πάτησε στο νερό. Η επαφή του την ανατρίχιασε. Ο πατέρας της τη δίδαξε κολύμπι. Μα αυτή αμέσως άρχισε να επιπλέει στο νερό. Να κινείται με άνεση.

Παιχνίδια και μακροβούτια. Εκσταση και χαρά. Ομως σε μια στιγμή που ήταν κάπως απομακρυσμένη, της συνέβη το απίστευτο. Εκεί που κουνούσε τα πόδια της να επιπλέει, τα ένιωσε να ενώνονται, και στην άκρη τους να σχηματίζεται ουρά ψαριού. Κατατρόμαξε. Ομως κάτι μέσα της της είπε πως δεν πρέπει να το ομολογήσει στους άλλους. Στα λίγα διαβάσματά της είχε διαπιστώσει πως οι διαφορετικοί πάντα τιμωρούνται, - από ζήλια, από φθόνο, από φόβο. Με τρόμο λοιπόν είδε πως είχε μεταμορφωθεί σε Γοργόνα.

Αγγιζε δειλά δειλά το κάτω μέρος του σώματός της. Κούναγε λίγο την ουρά της, και αμέσως μετακινούνταν. Καμώνονταν όμως την αδιάφορη. Ενιωθε πως μπορούσε να πλεύσει με υπερβολική ταχύτητα, όμως κολυμπούσε αργά αργά, στην ταχύτητα των ανθρώπων.

Μετά το πρώτο ξάφνιασμα, «σαν έτοιμη από καιρό, σαν θαρραλέα», αποδέχτηκε το γεγονός. Σ' εκείνα τα λίγα διαβάσματα, πολλές μεταμορφώσεις είχε συναντήσει. Πολλά μυστήρια της ζωής και της φύσης την είχαν προβληματίσει.

Μα τώρα την απασχολούσε αν η μεταμόρφωση αυτή είναι οριστική ή προσωρινή. Κάτι πάλι μέσα της της είπε να βγει προς την ακτή. Οταν η ουρά της άγγιξε το βυθό, εξαφανίστηκε. Νάτα πάλι τα ωραία της πόδια που καρδιές έχουν κάψει μαζί με την ωραία της μορφή.

Βγήκε στην ακτή. Κάθισε στην άμμο. Η καρδιά της πήγαινε να σπάσει. Μην ήταν φαντασίωση; Μήπως η προηγούμενη μεταμόρφωση δεν έγινε στην πραγματικότητα και την ένιωσε σαν αποτέλεσμα προσωρινής παραίσθησης, σαν πραγματοποίηση κρυφής επιθυμίας.

Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα. Ξαναμπήκε στο νερό. Μόλις απομακρύνθηκε αρκετά, νάτηνε πάλι η ουρά. Μόλις επέστρεψε στην ακτή, νάτα πάλι τα ωραία της πόδια.

Το επανέλαβε αρκετές φορές κι ύστερα ξάπλωσε στην ακτή. Ποια μοίρα κουβαλάει μέσα της. Από ποιον κόσμο έρχεται; Και πώς γεννήθηκε στο χωριό της ενδοχώρας; Ο πατέρας της, απ' ότι γνωρίζει, δεν ταξίδεψε με τα καράβια. Η μητέρα της... Μήπως και η μητέρα της ήτανε σαν κι αυτήν και δεν το ομολόγησε ποτέ; Σ' αυτήν αμέσως γεννήθηκε το ένστικτο της αποσιώπησης, άρα και η μητέρα μπορεί να κρύβει καλά το μυστικό της. Απλή χωριάτισσα δείχνει. Σπίτι, χωράφι. Φούρνος και πλυσταριό η ζωή της. Και λιγομίλητη. Κι ο πατέρας της όμως λιγομίλητος. Και ποιος θα μου πείτε, γονιός είναι πολυμίλητος; Σ' έναν αγώνα βιοπάλης όλοι δοσμένοι, κουράζονται όλη μέρα, μιλάνε για τη δουλειά και τις ανάγκες, και ποτέ για επιθυμίες, οράματα - πού τέτοιο πράγμα - και συναισθήματα.

Ετσι, ξαπλωμένη στην ακτή, έφτιαξε τη δική της εκδοχή, μια και προτιμούσε η μητέρα της να μην ξέρει ή μάλλον να μην είναι ξεχωριστή σαν αυτήν, για να έχει, αυτή πρώτη, τη μοναδικότητα.

Εννέα λοιπόν μήνες πριν αυτή γεννηθεί, κατέβηκαν όπως τώρα απ' το χωριό, με φορτηγό, ή με μουλάρια όπως κατέβαιναν τότε. Ητανε όμορφη η μάνα της, σ' αυτό μοιάζανε. Εκεί λοιπόν που κολυμπούσε, τη βλέπει απ' το βυθό της θάλασσας ένας Τρίτων - μυθική οντότητα της θάλασσας. `Η μάλλον, γιατί ένας ταπεινός Τρίτων; Τη βλέπει απ' την κορυφή του Ολύμπου ο Θεός των Θεών, ο φοβερός και τρομερός, ο ερωτύλος Δίας. Κατεβαίνει στο βυθό, μετατρέπεται σε Τρίτωνα, και τη βατεύει. Τώρα αυτή, η Μάνα, ή δεν κατάλαβε τίποτα, κι ένιωσε την ηδονή, όπως και οι τόσες και τόσες ερωμένες του Δία που μας αναφέρει η μυθολογία, και κρύβει καλά καλά το μυστικό της. Θα μάθουμε.

Η εκδρομή τελείωσε. Στην καρότσα του φορτηγού, και επιστροφή στο χωριό. Η κρυφή Γοργόνα πετάει απ' τη χαρά της. Τραγουδάει. «Εχω ένα μυστικό κρυμμένο στης καρδιάς τα βάθη...». Οι άντρες της παρέας λιγώνονται. Οι γυναίκες ζηλεύουν. Ομως κανένας δεν μπορεί να υποπτευθεί. Κι αυτή χαίρεται, χαίρεται. Γιατί απ' όλα της ζωής τα ασήμαντα πλάσματα - συγχωρήστε της την έπαρση - αυτή είναι κάτι ξεχωριστό. Αυτή έχει ένα μυστικό - που δεν ξέρει αν θα της βγει σε καλό ή σε κακό - όμως ξέρει πως θα την οδηγήσει σε εμπειρίες μοναδικές, πως θα γνωρίσει κόσμους θαυμαστούς.

Στο χωριό, όσο κι αν προσπαθεί από τη μάνα της να μάθει, τίποτα δεν μπορεί να ψαρέψει. Σφίγγα η μάνα, ή... αθώα περιστερά. Δε θέλει να της εκδηλωθεί. Φοβάται.

Αραιά και πού κατεβαίνουν στη θάλασσα. Και τότε χαίρεται το μεγάλο της μυστικό. Κι ύστερα πάλι στο χωριό. Σε μια ζωή μίζερη, χωρίς προοπτικές.

Τα γράμματα δεν τα παίρνει. Δύσκολα - πλάσμα αιθέριο αυτή - μπορεί να σκύψει σε πρακτικά βιβλία. Παραμύθια και σινερομάντσα τα διαβάσματά της. Και τότε λέει στη μάνα..., αφού όπως γίνεται στα χωριά, αυτή είναι που πρέπει να διερμηνεύσει στον πατέρα, ο οποίος θα πάρει την τελική απόφαση. Λέει λοιπόν στη μάνα να κατέβει στην πόλη, έστω και ως υπηρέτρια, κι ύστερα ως πωλήτρια, μπας και βρει καλύτερη τύχη, αφού εδώ θα έχει μια ζωή μίζερη, χωρίς προοπτικές.

Να μην κάνουμε τα πράγματα δύσκολα. Να πούμε πως ο πατέρας της συγκατένευσε.

Νάτην λοιπόν η μικρή μας κρυφή Γοργόνα στην πόλη. Υπηρέτρια ή πωλήτρια, το ίδιο κάνει. Κοντά στην πόλη η θάλασσα. Στο πρώτο της ρεπό, νάτην στη θάλασσα. Διαλέγει μια απόμερη ακτή. Μόνη στην παραλία. Μπαίνει στη θάλασσα, και να η μεταμόρφωση. Σκίζει με υπερβολική ταχύτητα τα νερά. Ομως γρήγορα μαζεύεται. Ετσι και τη δουν απ' την ακτή, ή από κανένα καράβι, πάει, χάθηκε. Οι διαφορετικοί, το είπαμε ήδη, τιμωρούνται. Ετσι, στην επιφάνεια, κολυμπάει όπως οι άνθρωποι. Ομως διαπιστώνει πως μπορεί να μείνει ώρα πολλή κάτω απ' την επιφάνεια του νερού. Ξεκινάει λοιπόν ένα ταξίδι αναγνώρισης του βυθού.

Φεύγει και πάει. Πότε αργά, πότε γρήγορα. Κοράλλια και αστερίες, ψάρια πολύχρωμα, σπηλιές. Ο δικός της, ο κρυφός ο μαγικός κόσμος. Και χαίρεται, χαίρεται. Γιατί επιτέλους τον ζει, τον απολαμβάνει. Και χαίρεται, χαίρεται. Γιατί ξέρει πως στη ζωή λίγοι έχουμε την τύχη να ζήσουμε, να απολαύσουμε τον κρυφό, τον μαγικό μας κόσμο...

Κι έτσι περνάει η ζωή της. Δουλειά και θάλασσα. Καθημερινότητα και επιθυμία. Ρεαλισμός και φαντασίωση.

Και περνάει ο καιρός. Μεστώνει. Ο Ερωτας αρχίζει ν' ανθίζει στην καρδιά της. Κάθε όμορφο παλικάρι και Ερωτας. Ομως, σε συνδυασμό με την κρυφή της ιδιαιτερότητα, οι ναύτες είναι η προτίμησή της. Τους βλέπει που σκαρφαλώνουν στα άλμπουρα, που τραβάνε τα σχοινιά, που απλώνουν τα πανιά. Τους φαντάζεται μεσοπέλαγα, άπρακτους, να θαυμάζουν τα χρώματα του δειλινού, ή, φοβισμένους, να γαντζώνονται στην κουπαστή καθώς το καράβι χτυπιέται απ' τα κύματα. «Ναύτη θα πάρω», συλλογιέται η κρυφή μας Γοργόνα. «Οταν θα φεύγει, χωρίς αυτός να το ξέρει, θα του παραστέκομαι. Θα ξέρω το στίγμα του στη θάλασσα. Θα βουτάω και θα είμαι συνέχεια δίπλα απ' το καράβι του. Και αν - χτυπάω ξύλο - του τύχει κανένα ναυάγιο, εγώ θα τον σώσω, θα τον μεταφέρω στην ακτή».

Αυτά συλλογιέται η κρυφή μας Γοργόνα, όμως ο πατέρας της άλλα απεργάζεται. Αν και απούσα απ' το χωριό, δεν ξεχάστηκε. Κάποιο παλικάρι που την αγαπούσε χρόνια, πήγε και τη ζήτησε από τον πατέρα της. Αυτός δεν είχε λόγους να αρνηθεί. Καλό το παλικάρι - όμορφος, δουλευτής - τι καλύτερη τύχη να περίμενε για τη θυγατέρα του; Της έστειλε τα προξενιά.

Κεραμίδα της ήρθε. Δεν είχε προλάβει να αγαπήσει κάποιο ναύτη. Να τον αντιτάξει στον Ερωτα του παλικαριού. Να τους πει: Ιδού ο άντρας μου. Τώρα, το μόνο της επιχείρημα ήταν πως δεν ήθελε να γυρίσει στο χωριό.

Παρακάλεσε τον πατέρα της, παρακαλούσε τη μάνα της, παρακαλούσε τη θάλασσα, έκλαιγε. Στην απελπισία της, αν και δεν πίστευε πια στο παραμύθι που έφτιαξε, παρακάλεσε και το Δία, τον κρυφό της ίσως πατέρα. Μάταιο.

Ετσι σιγά σιγά συμβιβάστηκε. Στην απόλυτη βεβαιότητα του ερωτευμένου παλικαριού, ακόμα και στην ίδια, άρχισε να φαντάζει ουτοπία η αναζήτηση ενός ναύτη αντεραστή, αντίβαρο στη γειωμένη ζωή που θα της πρόσφερε το χωριό.

Εγινε ο γάμος. Επνιγε μέσα της τη λύπη. Καλός ο γαμπρός. Και όμορφος. Και δουλευτής. Δεν την άφηνε να κουράζεται στα χωράφια.

Αραία και πού, κατέβαιναν στη θάλασσα. Τότε ξανάβρισκε τον κρυφό της εαυτό. Ομως δεν της έδινε πια χαρά. Σα να προδίδει τον άντρα της ένιωθε κάθε φορά που ως Γοργόνα κολυμπούσε στα βαθιά.

Κι ύστερα ήρθε ο πρώτο της παιδί. Αγόρι. Ολοι χαρήκανε. Γιατί αγόρια είναι που ζητάει η κοινωνία.

Ομως, την επόμενη φορά που κατέβηκαν στη θάλασσα, ένιωσε την καταστροφή. Επειδή είχε περάσει πολύ καιρός και είχε κουραστεί πολύ με τη γέννα, ήθελε να μεταμορφωθεί σε Γοργόνα, να χαρεί τον κρυμμένο της εαυτό. Ομως όσο βαθιά κι αν πήγε, δεν έγινε η μεταμόρφωση. Βγήκε στην ακτή, ξαναμπήκε, τίποτα.

Και τότε κατάλαβε. Κι έκλαψε. Εκλαψε πολύ. Ισως να ήταν ο συμβιβασμός. Η τιμωρία της γιατί δεν επέμενε. Γιατί δεν περίμενε το ναύτη. Το μεγάλο Ερωτα. Ισως πάλι, σκεφτόταν, αυτό να συμβαίνει σε όλες τις κοπέλες που γίνονται γυναίκες. Ισως δηλαδή να μην ήταν η μοναδική που μέσα στο νερό μεταμορφωνόταν σε Γοργόνα. Ισως όλες οι κοπέλες, ακόμα και η μάνα της, όταν υπήρξε κοπέλα, και οι αδελφές της, και οι φίλες της, να μεταμορφώνονται σε Γοργόνες κάθε που ανοίγονται στα βαθιά, και κάθε μια να κρατάει κρυμμένο για τον εαυτό της το μυστικό της. «Πόσα και πόσα της ζωής μυστήρια δεν τα γνωρίζουμε», σκέφτηκε ανακουφισμένη, και σκούπισε τα δάκρυά της.

Οταν επέστρεψαν στο χωριό, αγκάλιασε - πρώτη φορά - με αγάπη και πόθο το σύζυγό της. Βιαζόταν να δώσει κι αυτή στη ζωή μια δική της Γοργόνα.

Του
Βασίλη ΙΩΑΚΕΙΜ

Τα χημικά αίτια της δράσης των μέσων καθαρισμού

Τα χημικά αίτια της δράσης των μέσων καθαρισμού

Γιατί καθαρίζει το σαπούνι; Γιατί στο σκληρό νερό χρειάζεται απορρυπαντικό; Πώς λευκαίνει η χλωρίνη και πώς το λουλάκι;

Ο καθαρισμός των ρούχων, των πιάτων, αλλά και των μαλλιών μας θα ήταν εύκολος, αν οι διάφοροι ρύποι και λεκέδες διαλύονταν στο νερό, γιατί τότε δε θα χρειαζόταν τίποτα άλλο παρά ένα ξέβγαλμα. Αλλά οι διαλύτες, όπως το νερό, επιδείχνουν επιλεκτικότητα στις ουσίες που διαλύουν. Είναι θέμα έλξης: Αν τα μόρια του διαλύτη ελκύονται πιο ισχυρά μεταξύ τους απ' ό,τι με τα μόρια των ρύπων, τότε δεν μπορούν να τους διαλύσουν εύκολα. Δυστυχώς, πολλές από τις βρωμιές που θέλουμε να ξεφορτωθούμε δεν είναι υδατοδιαλυτές.

Το νερό είναι εξαίρετος διαλύτης για πολικές ουσίες, όπως τα άλατα, που διασπώνται σε ηλεκτρικά φορτισμένα ιόντα, ή τα σάκχαρα, που επίσης έχουν φορτισμένες περιοχές. Το ίδιο το νερό είναι πολική χημική ένωση: Τα δύο άτομα υδρογόνου που περιέχει το μόριό του έχουν ένα μικρό θετικό φορτίο και το άτομο του οξυγόνου ένα ισομέγεθες αρνητικό φορτίο. Οταν τα μόρια του νερού συναντήσουν ένα μόριο κάποιας πολικής ουσίας, η ηλεκτροστατική έλξη τα κάνει να «αγκαλιάσουν» το μόριο και να το παρασύρουν μαζί τους. Αλλά οι μη πολικές ουσίες, όπως τα λίπη και τα έλαια, δεν έχουν φορτισμένες περιοχές που να ελκύουν το νερό. Αυτοί οι ρύποι μπορούν να διαλυθούν μόνο από μη πολικούς διαλύτες, που συχνά είναι τοξικές και βλαβερές για το περιβάλλον οργανικές ενώσεις.

Απάντηση στο πρόβλημα αυτό έρχονται να δώσουν τα σαπούνια και τα απορρυπαντικά. Τα μόριά τους είναι πολικά στο ένα άκρο και μη πολικά στο άλλο. Γι' αυτό κινούνται με την ίδια άνεση τόσο σε πολικά, όσο και σε μη πολικά περιβάλλοντα. Στο νερό, τα μόρια των σαπουνιών και των απορρυπαντικών σχηματίζουν μικροσκοπικά σφαιρίδια, τα μικκύλια, που έχουν τα φορτισμένα άκρα στραμμένα προς τα έξω και τα μη φορτισμένα προς το εσωτερικό του μικκυλίου. Τα μη πολικά άκρα διαλύουν τα λίπη εγκλωβίζοντας και παρασύροντας τα μόριά τους.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: Αρθρο του Λούις Μπλούμφιλντ στο «Scientific American»

    

Ξέρατε ότι...

Οταν βρέχονται τα μαλλιά, αλλά και πολλά υφάσματα αποκτούν ένα ασθενές αρνητικό φορτίο. Αυτό το φορτίο απωθεί τα αρνητικά φορτισμένα μικκύλια σαπουνιού ή απορρυπαντικού και δεν τους επιτρέπει να εναποθέσουν και πάλι τα μόρια λιπαρής βρωμιάς που μεταφέρουν. Αντίθετα τα μοριακά ιόντα στα περισσότερα μαλακτικά και κοντίσιονερ έχουν θετικά φορτισμένα άκρα, που τα έλκουν στα μαλλιά και τα υφάσματα, επιτρέποντάς τους να παραμείνουν εκεί καθώς το νερό εξατμίζεται. Στη συνέχεια εκδηλώνουν τη μαλακτική ή ενυδατική συμπεριφορά τους.

Δύο σε ένα

Είναι δύσκολο να συνδυαστεί σαμπουάν και κοντίσιονερ σε ένα δοχείο, ακριβώς γιατί τα αρνητικά φορτισμένα ιόντα του σαμπουάν και τα θετικά φορτισμένα ιόντα του κοντίσιονερ τείνουν να εμποδίζουν το ένα το άλλο. Γι αυτό τα καθαριστικά μαλλιών που περιέχουν και τα δύο, εγκλωβίζουν τα μόρια του κοντίσιονερ σε κρυσταλλικά κελύφη ή συμπλέγματα μορίων που ανοίγουν μόνο όταν εκτεθούν σε περίσσεια νερού. Ετσι τα μόρια του κοντίσιονερ είναι κρυμμένα όσο σαπουνίζεστε και απελευθερώνονται στο ξέβγαλμα.

Στεγνό καθάρισμα

Πολλά υφάσματα φέρουν πολωμένες χημικές ομάδες στις οποίες τα μόρια του νερού προσκολλώνται σθεναρά, κάνοντάς τα να ξεχειλώνουν όταν βρέχονται. Οταν οι ίνες του υφάσματος στεγνώσουν επιστρέφουν στο αρχικό τους μέγεθος, αλλά όχι στο αρχικό τους σχήμα. Το αποτέλεσμα είναι η αλλαγή της μορφής του ρούχου. Για να αποφευχθεί το φαινόμενο αυτό, στα συγκεκριμένα υφάσματα πρέπει να γίνεται στεγνό καθάρισμα με μη πολωμένους, αλλά, δυστυχώς, τοξικούς διαλύτες. Συχνά, στους διαλύτες αυτούς προστίθενται απορρυπαντικά για να δημιουργήσουν αντίστροφα μικκύλια (με τα φορτισμένα άκρα των μορίων στο κέντρο του μικκυλίου) που μπορούν να διαλύσουν βρωμιές πολικών ουσιών (συνήθως υδατοδιαλυτών).

    

Σαπούνια

Τα περισσότερα σαπούνια είναι άλατα λιπαρών οξέων και αποτελούνται από θετικά φορτισμένα ιόντα νατρίου και αρνητικά φορτισμένες οργανικές (ανθρακικές) αλυσίδες. Τα φορτία των αρνητικών ιόντων βρίσκονται στο ένα άκρο τους, όπου η μη πολική αλυσίδα τελειώνει με μια πολική ομάδα που λέγεται καρβοξύλιο. Οταν προσθέτετε σαπούνι στο νερό, τα θετικά ιόντα του σαπουνιού κατανέμονται ομοιόμορφα, ενώ οι αρνητικά φορτισμένες αλυσίδες σχηματίζουν μικκύλια, δηλαδή μικροσκοπικά συσσωματώματα με ακτινική διάταξη. Οι αλυσίδες αυτές μειώνουν επίσης την επιφανειακή τάση του νερού με αποτέλεσμα τα σταγονίδιά του να διαβρέχουν καλύτερα τα υφάσματα.

    

Λευκαντικά

Μερικοί λεκέδες, όπως από μελάνη, προσκολλώνται τόσο ισχυρά στα υφάσματα που δεν μπορούν να διαλυθούν, παρά μόνο να καταστραφούν. Το χρώμα τους συχνά το οφείλουν σε ασθενώς συνδεδεμένα ηλεκτρόνια, σαν αυτά που δημιουργούν τους διπλούς δεσμούς στην ανθρακική αλυσίδα των οργανικών ενώσεων. Τα λευκαντικά χρησιμοποιούν άτομα όπως το οξυγόνο και το χλώριο που έχουν την τάση να αφαιρούν ηλεκτρόνια από άλλες ουσίες και στην περίπτωση που συζητάμε αυτό γίνεται κυρίως από τα σημεία των διπλών δεσμών. Αλλάζοντας τη δομή του μορίου του λεκέ, αυτός γίνεται συνήθως άχρωμος και... αόρατος.

    

Απορρυπαντικά

Δυστυχώς, το σαπούνι δεν είναι αποτελεσματικό στο σκληρό νερό (νερό με πολλά άλατα). Τα θετικά φορτισμένα ιόντα ασβεστίου, μαγνησίου και σιδήρου στο σκληρό νερό ενώνονται με τις αρνητικά φορτισμένες αλυσίδες και αντί για το σχηματισμό μικκυλίων καταβυθίζονται άλατα που επικάθονται στα υφάσματα, προκαλώντας το λεγόμενο γάριασμα. Αντίθετα, τα απορρυπαντικά δεν έχουν πρόβλημα με το σκληρό νερό. Διαθέτουν συνθετικές πολικές ομάδες ενωμένες με την ανθρακική αλυσίδα που τους επιτρέπουν και σ' αυτές τις συνθήκες το σχηματισμό μικκυλίων. Αν και οι ομάδες αυτές φέρουν αρνητικό φορτίο, η έλξη τους προς τα θετικά ιόντα του σκληρού νερού είναι μικρή και γι' αυτό καθαρίζουν καλά.

    

Ενισχυτικά λεύκανσης

Με τη γήρανση (λόγω οξείδωσης κλπ.) τα λευκά υφάσματα αποκτούν μια κιτρινωπή απόχρωση γιατί αρχίζουν να απορροφούν φως στο μπλε άκρο του φάσματος, αντί να το ανακλούν κι αυτό όπως και τα υπόλοιπα χρώματα. Για να αντισταθμιστεί το γεγονός αυτό μπαίνουν ενισχυτικά λεύκανσης στα περισσότερα απορρυπαντικά. Πρόκειται για φθορίζουσες βαφές που απορροφούν το αόρατο υπεριώδες φως και το επανεκπέμπουν σαν μπλε φως. Αυτό το επιπλέον μπλε φως κρύβει την κιτρινίλα του υφάσματος. Οταν ένα λευκασμένο ύφασμα εκτεθεί απευθείας στις ηλιακές ακτίνες, η φθορίζουσα βαφή δίνει μια έντονη γαλάζια φωταύγεια που το κάνει να φαίνεται λαμπερά λευκό. Είμαστε τόσο συνηθισμένοι σ' αυτό το λευκό, που σχεδόν όλα τα λευκά υφάσματα υποβάλλονται στο εργοστάσιο κατασκευής τους σε επεξεργασία με ενισχυτικά λεύκανσης, ώστε το λευκό τους να ανταποκρίνεται σ' αυτό το καθιερωμένο πια πρότυπο λευκού.