O αντισυστημικός χρυσαυγίτης!

O αντισυστημικός χρυσαυγίτης!

Με βάση την διπλανή φωτογραφία που τυχαίως βγήκε στο φως της δημοσιότηταςγράφονται πολλά στα blogs και σε διάφορα ενημερωτικά site. Από κουτσομπολιό ως την προέλευση της παντοΥφλας και λοιπά άλλα κίτρινα.

Τι δε γράφεται όμως;

Η αντισυστημικότητα της Χρυσής Αυγής!

Που μετά τα ξεγυρισμένα λαϊκά σισσίτια οι λαοφιλείς βουλευτές που έχουν ζήσει με ψωμί και αλάτι κάνουν ζωή high society με αθλήτριες και μοντέλα, παίζουν με όρους life style.

Άντε Λιάκο.. Η επόμενη εμφάνιση να είναι στα mad awards!

Ο ΠΙΟ ΚΑΛΟΣ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ...

Ο ΠΙΟ ΚΑΛΟΣ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ...

ΣΥΡΙΖΑ

«Πάνω από τη βάση» στις εξετάσεις των αστών

«Επρεπε ν' ανοίξει η δίοδος επικοινωνίας του ΣΥΡΙΖΑ με τον ΣΕΒ», ισχυρίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ και δείχνει πώς το εννοεί στην πράξη

Eurokinissi

Να επιβεβαιώσει ότι άξιζε τα συγχαρητήρια που απέσπασε απ' τους βιομηχάνους βάλθηκε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, κι ενώ το μελάνι της πολιτικής απόφασης του συνεδρίου του είναι ακόμα νωπό, αναιρεί κι αυτά τα ψήγματα των δημαγωγικών υποσχέσεων -ούτε καν σκιές των «θα» που αράδιαζε μέχρι πρότινος- που περιλαμβάνονται σ' αυτή.

Την ίδια ώρα που ο Αλ. Τσίπρας και άλλα στελέχη, όπως ο Γ. Μηλιός διαβεβαιώνουν την αστική τάξη πως ο -κλεμμένος απ' το λαό- πλούτος που κατέχει, όχι μόνο είναι διασφαλισμένος με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και πως ακόμα θα κάνουν ό,τι περνάει απ' το χέρι τους για να τον αυγατίσει, άλλοι όπως ο Δ. Παπαδημούλης απευθύνονται στο λαό και τον προτρέπουν να «μαζέψει» τις προσδοκίες που οι ίδιοι του καλλιεργούν για να τον βάλουν στο χέρι.
«Επρεπε ν' ανοίξει η δίοδος επικοινωνίας του ΣΥΡΙΖΑ με τον ΣΕΒ», δηλώνει ο υπεύθυνος οικονομικής πολιτικής του κόμματος Γ. Μηλιός, συμπληρώνοντας πως «ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συζητά μαζί τους και να τους εξηγεί ότι πρέπει να πληρώνουν φόρους, να σέβονται τις εργασιακές σχέσεις, ότι θα πρέπει να επενδύουν τα κέρδη τους στη χώρα...». Το ζουμί αυτής της δήλωσης είναι πως τα κέρδη των αστών δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο.
Το δεύτερο που προκύπτει καθαρά, είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει οι καπιταλιστές να έχουν κέρδη και να τα επανεπενδύουν στην παραγωγή. Δε λέει όμως ότι οι εργασιακές σχέσεις είναι σήμερα ξεχαρβαλωμένες με το νόμο, και πως ακριβώς αυτή είναι η προϋπόθεση για να κερδοφορούν οι επιχειρήσεις. Οσο για το αν αυτά τα κέρδη οι καπιταλιστές θα τα βάλουν στο σεντούκι ή θα τα ρίξουν ξανά στην παραγωγή, από ένα πράγμα εξαρτάται: Από το αν ο ΣΥΡΙΖΑ σαν κυβέρνηση θα διαμορφώσει όρους για ακόμα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, πράγμα που αντικειμενικά οδηγεί σε παραπέρα μείωση της εργατικής δύναμης, στη διάνοιξη νέων πεδίων δράσης για τους επιχειρηματίες (ιδιωτικοποιήσεις, απελευθερώσεις, συμπράξεις), σε βάρος του λαού. Ολα τα άλλα είναι παραμύθια για μικρά παιδιά.
Στα παραπάνω, ο Γ. Μηλιός προσθέτει πως «δεν είναι υπέρ της κρατικοποίησης των πάντων», αλλά είναι υπέρ της «κοινωνικής οικονομίας» και της «αυτοδιαχείρισης από τους εργαζόμενους (...) των επιχειρήσεων που κλείνουν ή χρεοκοπούν λόγω κρίσης». Επαναλαμβάνει όσα ο Αλ. Τσίπρας είχε πει σε εργαζόμενους και άνεργους στη Χαλκίδα, ότι δηλαδή θα τους παραχωρήσει τα κουφάρια των επιχειρήσεων που έπαψαν να είναι κερδοφόρες και οι καπιταλιστές τις εγκατέλειψαν. Ο ΣΥΡΙΖΑ κοροϊδεύει με τον ισχυρισμό ότι είναι δυνατόν οι εργαζόμενοι να αυτοδιαχειριστούν εργοστάσια στο πλαίσιο ενός ανελέητου ανταγωνισμού και κανόνων που διαμορφώνουν ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι.

Ταυτόχρονα, ομνύοντας στην κοινωνική οικονομία, είναι σαν να ομολογεί πως ούτε θέλει ούτε μπορεί να κάνει κάτι για τη φτώχεια που θα μεγαλώνει. Η κοινωνική οικονομία, εξάλλου, είναι πατενταρισμένη εφεύρεση του συστήματος για τη διαχείριση της φτώχειας και την ανακύκλωση της ανεργίας, την άμβλυνση της δυσαρέσκειας και οργής που τα φαινόμενα αυτά προκαλούν. Γι' αυτό και πριμοδοτείται από ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και καπιταλιστικά κράτη (π.χ. Γαλλία, Βρετανία κ.ά.).

Η κοινωνική οικονομία είναι απαραίτητη για τη χειραγώγηση ενός λαού που θα στενάζει όσο βαθύτερα πορεύεται στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, στο όνομα του οποίου ο ΣΥΡΙΖΑ πίνει νερό. Αυτόν τον δρόμο είχε κατά νου ο Αλ. Τσίπρας όταν έλεγε, στο πλαίσιο ομιλίας του στην Ηγουμενίτσα, ότι πρέπει να αλλάξει το«δηλητηριώδες μείγμα του μνημονίου που καταστρέφει την ελληνική οικονομία», θέση που απηχεί ευθέως αυτή οργανισμών, όπως το ΔΝΤ, για τη διαχείριση της κρίσης. Αλλά και μερίδων της ντόπιας αστικής τάξης, που ζητάνε εδώ και τώρα ζεστό χρήμα που θα τροφοδοτήσει επενδύσεις, με δοσμένη τη συντριβή εργασιακών, ασφαλιστικών δικαιωμάτων και συνολικά της τιμής της εργατικής δύναμης.
Ηταν παραπάνω από σαφές όταν πρόσθετε ότι η μόνη λύση για να ξεκολλήσει ο τροχός απ' τη λάσπη της καπιταλιστικής κρίσης είναι«η διαγραφή χρέους και η χρηματοδότηση της ανάπτυξης» και πως για το λόγο αυτό ζητά «αναθεώρηση της δανειακής σύμβασης και αναπτυξιακό αναπροσανατολισμό κάθε κονδυλίου από την Ευρωπαϊκή Ενωση», η οποία έχει δοσμένη φιλομονοπωλιακή στρατηγική και μόνο εκεί κατευθύνει τα κονδύλιά της.
Αλλωστε και η βουλευτής του κόμματος Ρ. Δούρου, δήλωνε υπερηφάνως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με βάση τον ιδιωτικό τομέα. Δηλαδή ανάπτυξη, ανύψωση κερδών και ανταγωνιστικότητας, συνεπώς καταβύθιση της τιμής της εργατικής δύναμης, της ποιότητας ζωής της εργατικής λαϊκής οικογένειας. Δεν είπε τίποτα διαφορετικό ο πρόεδρος του ΣΕΒ όταν κατά την επίσκεψη Σόιμπλε δήλωσε πως ο ιδιωτικός τομέας είναι ο μοναδικός σήμερα μοχλός ανάπτυξης στην Ελλάδα. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ απλώς προσθέτει σ' αυτό ότι αν κυβερνήσει θα τους παραδώσει και το δημόσιο τομέα, για να έχουν έναν ακόμα μοχλό εκτίναξης της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Την ίδια ώρα που τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αυτά που κατά κανόνα διαμορφώνουν την πολιτική του, διαγκωνίζονται στα διαπιστευτήρια προς το μεγάλο κεφάλαιο, άλλα στελέχη, όπως ο κοινοβουλευτικός τους εκπρόσωπος, Δ. Παπαδημούλης, κάνουν άνοιγμα στη ΝΔ (και σε ψηφοφόρους της), λέγοντας ότι «οι διαφορές που έχουμε είναι μεγάλες (...) αυτό όμως δεν μας εμποδίζει, αλλά αντίθετα μας υποχρεώνει, αν από τα εκατό συμφωνούμε σε δύο, τρία ή πέντε, αυτά να τα φροντίζουμε από κοινού»!

Συγχρόνως, ο Δ. Παπαδημούλης κλείνει τη στρόφιγγα της υποσχεσιολογίας, υπερασπιζόμενος «αξιοκρατικές αλλαγές» στο Δημόσιο και ακόμα ότι «αυτό που χρειάζεται η Δημόσια Διοίκηση είναι αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμός, ριζικές αλλαγές που να αξιοποιούν τη μετεκπαίδευση, τη μετάταξη, την αλλαγή οργανογραμμάτων. Με απλά λόγια, να φύγει κόσμος από εκεί που περισσεύει και να πάει εκεί που λείπει»!
Πρόκειται για επιχειρήματα - καρμπόν με αυτά που αναμασά η κυβέρνηση για να βαφτίσει τις απολύσεις «κινητικότητα» και «διαθεσιμότητα». Το ζήτημα σήμερα δεν είναι να διευκολύνεις το αστικό κράτος να κατανείμει το προσωπικό του με βάση τις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου και να απολύσει το μισό, αλλά να διαμορφωθούν όροι για σταθερή δουλειά με δικαιώματα για όλους. Ενας αγώνας με αυτά τα χαρακτηριστικά, μαζικός και απλωμένος σε κάθε κλάδο, μπορεί να αποτρέψει και τις απολύσεις. Αντίθετα, η επιχειρηματολογία του ΣΥΝ τον υπονομεύει.
Προσθέτει ο Δ. Παπαδημούλης στα παραπάνω: «...ας μην περιμένει κανείς από εμάς να πάμε στην εύκολη υποσχεσιολογία ότι θα τους επαναπροσλάβουμε όλους ή θα πατήσουμε ένα κουμπί και θα γυρίσουμε στο 2008 και το 2009» (...) «ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει αποστάσεις από το παρελθόν της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που έταζαν λαγούς με πετραχήλια προεκλογικά και έκαναν τα εντελώς ανάποδα μετεκλογικά (...) Ποτέ δεν υποσχεθήκαμε ότι θα πατήσουμε ένα κουμπί και οι μισθοί, οι συντάξεις, οι κοινωνικές παροχές θα βρεθούν εκεί που ήταν το 2008 ή το 2009. Είμαστε αριστεροί, όχι δημαγωγοί και τσαρλατάνοι».
Ειδικότερα για το θέμα του Δημοσίου, προανήγγειλε ότι θα οχυρωθούν πίσω απ' την (αγαπημένη τους) αστική νομιμότητα, την οποία υπηρετούν και η οποία έχει οριστικά κι αμετάκλητα αποφανθεί υπέρ των αντιλαϊκών μέτρων: «Οπου υπάρχουν αδικίες, φυσικά θα προσπαθήσουμε να τις επανορθώσουμε. Τα ίδια ισχύουν και στο θέμα του Δημοσίου. Αν απολυθούν κάποιοι επίορκοι για παράδειγμα, η δική μας δέσμευση δεν είναι να τους επαναπροσλάβουμε (...) Οπου πάλι υπάρχουν αποφάσεις άδικες, αναξιοκρατικές και αντισυνταγματικές, φυσικά θα επανορθώσουμε τις αδικίες και θα επαναφέρουμε τα πράγματα στη νομιμότητα, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες που θα μας δίνει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας τότε».

Δηλαδή, όσοι απολυθούν απολύθηκαν για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος θα εξετάσει «προβληματικές» αποφάσεις, αλλά υπό το πρίσμα των δυνατοτήτων της δημοσιονομικής κατάστασης, που όποιες κι αν είναι θα είναι για την παραγωγική ανασυγκρότηση με βάση τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις!

Αν ληφθούν υπόψη, σαν παράδειγμα, οι απολύσεις των 2.662 εργαζομένων στην ΕΡΤ, μια ενδεχόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα εξέταζε αν αυτή η απόφαση π.χ. είναι αντισυνταγματική. Ομως, ήδη το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ότι οι απολύσεις στην ΕΡΤ είναι συνταγματικές. Αρα ο ΣΥΡΙΖΑ θα «κρυφτεί» πίσω από τη νομιμότητα.
Μάλιστα, ο Δ. Παπαδημούλης προέτρεψε τους Α. Σαμαρά και Κ. Μητσοτάκη «να μας απαλλάξουν απ' τα ρουσφέτια τους», ώστε «να μην την πληρώσουν οι δημοτικοί αστυνομικοί, οι σχολικοί φύλακες, οι εκπαιδευτικοί», υιοθετώντας κι αναπαράγοντας μια χυδαία προπαγάνδα που δεν αποσκοπεί παρά στο να δικαιολογήσει τις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και να σπείρει διχόνοια και ανάμεσά τους και μεταξύ αυτών και των ιδιωτικών υπαλλήλων.
Για να μην υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές είναι οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ο Δ. Παπαδημούλης ξεκαθαρίζει πως αυτά που ο ίδιος λέει είναι και η επίσημη θέση της ηγεσίας: «επί λέξει, τα ίδια είπε και ο Αλ. Τσίπρας, στις αρχές Ιουλίου, και αυτή είναι η συλλογική μας θέση».
Το ρόλο του δημαγωγού τον παίζουν άλλοι στον ΣΥΡΙΖΑ, στο πλαίσιο του σχετικού καταμερισμού που αποσκοπεί στο να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη χειραγώγηση του λαού, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα ενιαία αντίληψη για το τι χρειάζεται σήμερα το κεφάλαιο.
Την ώρα που ο Δ. Παπαδημούλης έκοβε το βήχα σε όσους εναποθέτουν ελπίδες στον ΣΥΡΙΖΑ, ο Δ. Στρατούλης δήλωνε: «Η αριστερή κυβέρνηση θα προωθήσει την ακύρωση των μνημονίων (...) τη φορολόγηση των πλουσίων και του πλούτου και ένα σχέδιο αναπτυξιακής και παραγωγικής ανασυγκρότησης με προτεραιότητες την αντιμετώπιση της ανεργίας, την αποκατάσταση και ενίσχυση των λαϊκών εισοδημάτων και δικαιωμάτων και την αναβάθμιση των κοινωνικών πολιτικών. Από τα πρώτα μέτρα της θα είναι η επαναφορά του κατώτερου μισθού στα 751 ευρώ, η αποκατάσταση και αναβάθμιση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και της εργατικής νομοθεσίας, η θέσπιση φραγμών στις απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα και η απαγόρευσή τους στο δημόσιο, η οικονομική στήριξη των ασφαλιστικών ταμείων και η ενίσχυση καταρχήν των κατώτερων συντάξεων».

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 4-8-13 σελίδα 16 και για περισσότερα ΕΔΩ

Ντιτρόιτ: Πτωχεύει η φτωχολογιά, κερδίζουν τα «αρπακτικά»

Ντιτρόιτ: Πτωχεύει η φτωχολογιά, κερδίζουν τα «αρπακτικά»
Δεν πάει πολύς καιρός που το Ντιτρόιτ των ΗΠΑ κήρυξε πτώχευση αδυνατώντας να ανταποκριθεί στο δυσθεώρητο χρέος του. Οι συνέπειες για τους κατοίκους του θα αργήσουν μάλλον να ξεδιπλωθούν πλήρως. Σταδιακά ωστόσο αρχίζει να συμπληρώνεται η εικόνα. Ο διορισμένος από την αμερικανική κυβέρνηση διαχειριστής των οικονομικών του Ντιτρόιτ, Κέβιν Ορ, δεν αποκλείει την πώληση έργων τέχνης για να καλυφθεί ένα μέρος του χρέους. Οι μισθοί και οι συντάξεις των εργαζομένων στον δήμο αναμένεται να υποστούν μεγάλο ψαλίδι. Κίνδυνο πώλησης αντιμετωπίζουν χώροι ψυχαγωγίας όπως και ο ζωολογικός κήπος.

Να σημειώσουμε ότι ο Κ. Ορ διορίστηκε απ' τον κυβερνήτη της πολιτείας το 2012 επισήμως για να αποτρέψει τη χρεοκοπία του Ντιτρόιτ, ωστόσο λέγεται και γράφεται ότι ο ρόλος που του ανατέθηκε και ανέλαβε είναι να καθορίσει τους όρους της χρεοκοπίας και πιο συγκεκριμένα ποιοι θα ζημιωθούν λιγότερο απ' τους πιστωτές της πόλης και σε κάθε περίπτωση να ζημιωθούν λιγότερο επιχειρηματίες και τράπεζες, σε σχέση με τους κατοίκους του Ντιτρόιτ. Αν ευσταθούν δε οι πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες περίπου τα μισά απ' τα 18 δισ. δολάρια που χρωστάει ο δήμος οφείλονται στους συνταξιούχους, τότε γίνεται περισσότερο αντιληπτός ο ρόλος που πολλοί προσάπτουν στον Κ. Ορ. Κι ακόμα περισσότερο αν συνυπολογιστεί η πρόταση που έγινε προς τις τράπεζες να δεχτούν «κούρεμα» 25% και στους συνταξιούχους 90%!

Ορισμένα στοιχεία - «τροφή» για παραπέρα σκέψεις για την πτώχευση του Ντιτρόιτ: Λέγεται ότι αυτή επισπεύσθηκε αφού ο κυβερνήτης δεν του απέδιδε χρήματα που του ανήκαν. Λέγεται ότι αρκετοί εποφθαλμιούν τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης που ακόμα ανήκουν στον δήμο, όπως και το πάρκο στο ποτάμι και το μουσείο της πόλης που συγκαταλέγεται στα δέκα καλύτερα γενικού ενδιαφέροντος των ΗΠΑ, έχοντας στην μόνιμη συλλογή του έργα των Ρέμπραντ, Καραβάτζιο, Μπρέγκελ, Βαν Γκονγκ και Ριβιέρα.

Οι αναλογίες είναι προφανείς κι εύκολα γίνεται αντιληπτό πως σε κάθε παρόμοια περίπτωση, ανεξάρτητα αν αφορά ένα κράτος ή ένα δήμο, οι χαμένοι της υπόθεσης είναι πάντα οι ίδιοι. Η φτωχολογιά, τα δικαιώματά της, η δυνατότητα ικανοποίησης ορισμένων αναγκών της, η πρόσβασή της σε στοιχειώδεις υπηρεσίες είτε αυτές αφορούν στην Υγεία, είτε στην Παιδεία, είτε στον αθλητισμό, στην ψυχαγωγία κ.λπ..

Η Επανάσταση των Ανθρωπίδων

 Η Επανάσταση των Ανθρωπίδων

του Neil Faulkner (μτφ. Proletariates)



Πριν 3,2 εκατομμύρια χρόνια, μια νέα μορφή αρχαϊκών πιθήκων περιφερόταν στην έρημο Αφάρ στην Αιθιοπία: ο Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ (afarensis) (ο Νότιος Πίθηκος της Αφάρ). Το 1974 οι ανθρωπολόγοι ανακάλυψαν 47 απολιθωμένα οστά ενός απ’ αυτούς τους αυστραλοπίθηκους – το 40% ενός πλήρους σκελετού.

Από τη σχετικά «κομψή» μορφή τους υπέθεσαν ότι ανήκαν σε γυναίκα και την ονόμασαν Λούση (αν και μπορεί να ήταν άνδρας). 

Είχε ύψος μόλις 1,1 μ, ζύγιζε περίπου 29 κιλά και πιθανότατα ήταν κοντά στα 20 όταν πέθανε. Μετρίου αναστήματος και με κοντά πόδια, μακριά χέρια και μικρό εγκέφαλο, η Λούση μάλλον θα έμοιαζε με έναν σύγχρονο χιμπατζή. 

Αλλά υπήρχε μια κρίσιμη διαφορά: περπατούσε με δυο πόδια. Το σχήμα της λεκάνης της και των ποδιών της και οι σύνδεσμοι στο γόνατο από ένα μέλος του είδους που βρέθηκε σε κοντινή απόσταση, το αποδεικνύουν πέρα από κάθε αμφιβολία. 

Η Λούση ήταν μάλλον μέλος μιας μικρής ομάδας που περιφερόταν στην περισοχή προς αναζήτηση τροφής – φρούτα, ξηρούς καρπούς, σπόρους, αυγά κλπ.

Καθώς η κλιματική αλλαγή μείωνε τα δάση και στη θέση τους δημιουργούσε σαβάννες, η φυσική επιλογή ευνόησε τα είδη που είχαν την ικανότητα να μετακινούνται σε μεγαλύτερες αποστάσεις προς αναζήτηση τροφής. 

Αλλά ο διποδισμός της Λούση είχε επαναστατικές επιπτώσεις. Απελευθέρωσε τα χέρια που μπορούσαν πλέον να φτιάξουν εργαλεία και να χρησιμοποιηθούν για εργασία. Αυτό, με τη σειρά του, ευνόησε τα είδη με μεγαλύτερη εγκεφαλική χωρητικότητα. 

Και μπήκε σε κίνηση μια ισχυρή διαλεκτική της εξελικτικής αλλαγής: κίνηση, χέρια και εγκέφαλος, εργασία και νόηση, δεξιότητα και σκέψη προκάλεσαν αυτήν την εκρηκτική αλληλεπίδραση της οποίας η αποκορύφωση θα ήταν οι σύγχρονοι άνθρωποι. 

Δεν γνωρίζουμε αν η Λούση ήταν ικανή να κατασκευάζει εργαλεία. Δεν έχει βρεθεί κάτι που να συσχετίζεται μαζί της ή με τους συντρόφους της. Αλλά 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν, οι απόγονοι της Λούση, σίγουρα κατασκεύαζαν. Μαχαίρια από άτεχνα πελεκημένες πέτρες αποτελούν το αρχαιολογικό αποτύπωμα ενός νέου είδους που προσδιορίζεται από την ικανότητα κατασκευής εργαλείων: οι ανθρωπίδες. Τα εργαλεία ενσαρκώνουν την εννοιολογική σκέψη, τον προωθημένο σχεδιασμό και τη χειρωνακτική επιδεξιότητα. Αποκαλύπτουν τη χρήση του εγκεφάλου – νόησης και την ικανότητα τροποποίησης της φύσης με στόχο την πιο αποτελεσματική εκμετάλλευση των πόρων της. Τα άλλα ζώα χρησιμοποιούν τη φύση έτσι όπως είναι.

Οι ανθρωπίδες, όπως και αυστραλοπίθηκοι πριν από αυτούς, προωθήθηκαν στην Αφρική και έμειναν εκεί για περίπου 1,5 εκατομμύρια χρόνια.

Αν και έχουν βρεθεί απολιθώματα ηλικίας 1,8 εκατομυρίων χρόνων στη Γεωργία, κοντά στη Μαύρη Θάλασσα, φαίνεται ότι αντιπροσωπεύουν μόνο ένα σύντομο πέρασμα από τη Δυτική Ασία.

Δεν είναι παρά μόλις ένα εκατομμύριο χρόνια που ένας είδος του αρχαϊκού ανθρώπου – ο Homo Erectus – μετανάστευσε στη Νότια και Ανατολική Ασία.

 Αργότερα, ένα πιο εξελιγμένο είδος – ο Homo Ηeidelbergensis – εγκαταστάθηκε στη Δυτική Αφρική και την Ευρώπη. Αλλά οι πληθυσμοί ήταν μικροί και ασταθείς. Οι ανθρωπίδες ήταν δημιουργήματα της Εποχής των Πάγων, πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια. 

Η κλιματική αλλαγή της Εποχής των Πάγων είναι δυναμική, με μεταβολές μεταξύ «παγετώνων» και σχετικά θερμών περιόδων. Η εποχή μας είναι μια τέτοια σχετικά θερμή περίοδος αλλά 20000 χρόνια πριν ήταν στο μέσο ενός παγετώνα. Το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής ήταν καλυμμένο με ένα στρώμα πάγου πάχους 4,3 χιλιομέτρων. Οι χειμώνες διαρκούσαν 9 μήνες και οι θερμοκρασίες ήταν κάτω από τους -20 °C.

Οι πρώιμοι ανθρωπίδες δεν ήταν προσαρμοσμένοι στο κρύο και έτσι μετανάστευαν προς τα βόρεια κατά τις θερμές περιόδους και προς τα νότια όταν οι εμφανίζονταν οι πάγοι. Επισκέφτηκαν την Μ Βρετανία πριν 750000 χρόνια και από τότε την εγκατέλειψαν και επέστρεψαν τουλάχιστον 8 φορές.

Η Βρετανία ήταν πιθανότατα καταλυμένη μόνο για το 20% της παλαιολιθικής εποχής(700000-10000 πΧ). Ο Homo Ηeidelbergensis φαίνεται ότι είχε εγκατασταθεί σε παράκτιες (παραθαλάσσιες, παραλίμνιες ή παραποτάμιες) περιοχές όπου οι πόροι τροφής ήταν πολλοί και ποικίλοι. Τα συνηθισμένα εργαλεία του ήταν είτε ο Αχίλιος Πέλεκυς  είτε το Κλακτόνιο Λεπίδι.

Αυτά τα γενικής χρήσης εργαλεία παράγονταν μαζικά αν ήταν αναγκαίο.

Ανασκαφές στο Boxgrov (Sussex) έφεραν στο φως 300 πελέκεις (και τα σχετικά θραύσματα) ηλικίας 500000 χρόνων. Τους χρησιμοποιούσαν για να σφάζουν άλογα, ελάφια και ρινόκερους κι ότι άλλο της πανίδας της περιοχής τους. Ωστόσο, κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων δεν έλαβε χώρα γενική οπισθοχώρηση. 

Ο Homo Νeanderthalensis ήταν ένας ανθρωπίδης, εξέλιξη του HomoΗeidelbergensis στην Ευρώπη και την Δυτική Ασία πριν 200000 χρόνια περίπου και ήταν προσαρμοσμένος στις παγερές συνθήκες.

Η προσαρμογή του Νεαντερτάλιου ήταν και βιολογική και πολιτισμική. Με μεγάλο κεφάλι, μεγάλη μύτη, ισχυρά φρύδια, κεκλιμένο μέτωπο, χαμηλό και ογκώδες σαγόνι, δυνατό-χαμηλού κέντρου βάρους σώμαμ ο Νεαντερτάλιος ήταν «σχεδιασμένος» για να επιζήσει σε χειμώνες με μέσες θερμοκρασίες κάτω από τους -10 °C.

Αλλά η πολιτισμική προσαρμογή ήταν ακόμα σημαντικότερη. Και σχετιζόταν με την εγκεφαλική ισχύ. Οι εγκέφαλοι των ανθρωπίδων είχαν αυξηθεί σε μέγεθος.

Η φυσική επιλογή για αυτό το χαρακτηριστικό ήταν ιδιαίτερης σημασίας. Ο εγκεφαλικός ιστός είναι πολύ «ακριβότερος» από ιστούς άλλου τύπου. Οι εγκέφαλοί μας, αν και αποτελούν το 2% του σωματικού βάρους, καταναλώνουν όχι λιγότερο από την ενέργεια που λαμβάνουμε με την τροφή.

Και προκαλούν πόνο και την αίσθηση του κινδύνου στα θηλυκά όπως και αυξημένα ποσοστά εμβρυακής θνησιμότητας.

Κι αυτό γιατί, όταν μιλάμε για εγκύους, ένας μεγάλος εγκέφαλος επιβάλλει μεγάλες πιέσεις στη λεκάνη ενός ζώου που έχει προσαρμοστεί στη δίποδη μετακίνηση. Αλλά υπήρχαν και πλεονεκτήματα.

Οι μεγάλοι εγκέφαλοι έδωσαν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να δημιουργούν και να διατηρούν κοινωνικές σχέσεις με, συνήθως, 150 άλλα άτομα.

Οι άνθρωποι δεν είναι απλά κοινωνικά ζώα αλλά κοινωνικά ζώα σε ακραίο βαθμό, με τους εγκεφάλους τους ειδικά αυξημένους και εκλεπτυσμένους γι’ αυτόν τον σκοπό.

Η κοινωνικότητα παρέχει εξαιρετικά εξελικτικά πλεονεκτήματα. Οι ομάδες των κυνηγών-συλλεκτών ήταν μάλλον πολύ μικρές – μάλλον 30 ή 40 άτομα. Αλλά έπρεπε να έρθουν σε επαφή με άλλες ομάδες, στο σύνολο 200 άτομα, με τις οποίες μοιράζονταν συντρόφους, πόρους, εργασία, πληροφορίες και ιδέες. Κοινωνικότητα, συνεργατικότητα και πολιτισμός είναι στενά συνδεδεμένες συμπεριφορές.

Και η επίτευξή τους απαιτεί υψηλό επίπεδο νοημοσύνης: σε βιολογικούς όρους, εγκεφαλικό ιστό. Οι Νεαντερτάλιοι ήταν σίγουρα έξυπνοι.

Τα Μουστεριανά εργαλεία του κλασικού Νεαντερτάλιου αποτελούνταν από εξειδικευμένα μαχαίρια και ξέστρα – έως και 63 διαφορετικών τύπων σύμφωνα με μια διάσημη αρχαιολογική μελέτη που έγινε στη νοτιο-δυτική Γαλλία.

Ευφυείς, δικτυωμένοι και καλά εξοπλισμένοι, οι Νεαντερτάλιοι ήταν εξαιρετικά προσαρμοσμένοι για τις ακραίες περιόδους της Εποχής των Πάγων και μπορούσαν να κατασκευάζουν καταφύγια, ρούχα και να οργανώνουν μεγάλης κλίμακας κυνήγια στις παγωμένες πεδιάδες.

Το Lynford στο Norfolk ήταν μια περιοχή κυνηγιού μαμούθ πριν από 60000 χρόνια. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν Νεαντερτάλια εργαλεία που σχετίζονταν με κόκκαλα, δόντια και χαυλιόδοντες από μαμούθ.

Αλλά οι φυσικοί οργανισμοί είναι συντηρητικοί σχετικά με την εξελικτική τους βελτιστοποίηση. Οι Νεαντερτάλιοι, με το που προσαρμόστηκαν τόσο καλά στις κρύες συνθήκες, εισήλθαν σε ένα βιολογικό αδιέξοδο (cul-de-sac).

Εν τω μεταξύ, στην Αφρική, ένας νέος τύπος υπερ-ανθρωπίδη εξελίχτηκε από την αρχαίο ορίζοντα erectus. Και ήταν τέτοια η δημιουργικότητά του, η οργάνωση της συνεργατικότητας του και η πολιτισμική προσαρμοστικότητά του, που μεταναστεύοντας από την Αφρική πριν 85000 χρόνια, εξαπλώθηκε στον κόσμο και αποίκισε στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.

Το νέο είδος ήταν ο Homo Sapiens – ο σύγχρονος άνθρωπος – ο οποίος ανταγωνίστηκε και οδήγησε στην εξαφάνιση όλα τους άλλους ανθρωπίδες. 

 Η Επανάσταση των Ανθρωπίδων που ξεκίνησε 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν, οδήγησε σε ένα είδος του οποίου η περαιτέρω πρόοδος δεν θα καθοριζόταν από τη βιολογική εξέλιξη αλλά από την ευφυΐα, τον πολιτισμό, την κοινωνική οργάνωση και τη σχεδιασμένη συλλογική εργασία. 

Η Περσική Αυτοκρατορία

Η Περσική Αυτοκρατορία

του Neil Faulkner (μτφ. Proletariates)

Οι αυτοκρατορίες της εποχής του Μπρούτζου ήταν μικρές και διακριτές. Βασίζονταν στα προσχωσιγενή εδάφη που διαμόρφωσαν ο Νείλος στην Αίγυπτο, ο Τίγρης κι ο Ευφράτης στο Ιράκ, ο Ινδός ποταμός στο Πακιστάν και ο Κίτρινος ποταμός στην βόρεια Κίνα. Αχανείς εκτάσεις ερήμου, στέπες και βουνά χώριζαν αυτά τα πρώιμα κέντρα του πολιτισμού.

Με τα ξύλινα και λίθινα εργαλεία ή παραγωγικότητα ήταν χαμηλή και τα πλεονάσματα μικρά. Με τη τεχνολογία του μπρούτζου, μόνο οι αποδόσεις της πολύ γόνιμης γης που ήταν κοντά στους ποταμούς ήταν ικανές να δώσουν τον αναγκαίο πλούτο για την κατασκευή μεγάλων πόλεων, τη συντήρηση μεγάλων στρατευμάτων και τη δημιουργία αυτοκρατοριών.

Ακόμη και στην Ύστερη Εποχή του Μπρούτζου, κέντρα όπως η Κνωσός, οι Μυκήνες και η Τροία ήταν μέρη μιας σχετικά υποανάπτυκτης περιφέρειας. Τα παλάτια τους, οι ακροπόλεις τους και τα μνημεία τους ήταν μετρίου μεγέθους. Ο πλούτος των μινωικών πριγκίπων – εμπόρων και των μυκηναίων αρχόντων – πολεμάρχων δεν συγκρινόταν με τον πλούτο του Νέου Βασιλείου των φαραώ.


Αυτό άλλαξε τον 10ο πΧ αιώνα: η κλίμακα των πολιτισμών και των αυτοκρατοριών πέρασε σε άλλη τάξη μεγέθους. Οι γεωργοί της Εποχής του Σιδήρου, απέκτησαν πρόσβαση σε περιοχές με σκληρό έδαφος και μπόρεσαν να τις καλλιεργήσουν. Η παραγωγικότητα και ο πληθυσμός αυξήθηκαν κατά πολύ. Τα διαθέσιμα πλεονάσματα έδωσαν τη δυνατότητα στους δημιουργούς των αυτοκρατοριών της Εποχής του Σιδήρου να επισκιάσουν τις αυτοκρατορίες που προηγήθηκαν. 

Η Κίνα τον 3ο πΧ αιώνα ενοποιήθηκε από τον Qin Shi Huan, ο οποίος κυβέρνησε ια περιοχή πέντε φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Δυναστείας Shang.

Ένα αιώνα πριν, τον 4ο αιώνα πΧ, ο Mauryan Chandragupta, ίδρυσε την πρώτη ινδική αυτοκρατορία. Υπό την κατοχή του ήταν η κοιλάδα του Ινδού ποταμού, όλες οι βόρειες περιοχές, η κοιλάδα του Γάγγη, το Νεπάλ και μεγάλο τμήμα του Ντακάν. 

Ακόμη πιο πριν, στα μέσα προς τα τέλη του 6ου αιώνα πΧ, τρεις μεγάλοι Πέρσες κατακτητές, ο Κύρος, ο Καμβύσης και ο Δαρείος, δημιούργησαν μια ακόμη μεγαλύτερη αυτοκρατορία. Στο απόγειό της, περίπου το 500 πΧ, απλωνόταν από τη Βουλγαρία στη δύση έως το Πακιστάν στην ανατολή και από τον Καύκασο στα βόρεια έως την έρημο της Νουβίας στο νότο. 

Οι Πέρσες ήταν γεωργοί εγκαταστημένοι στις ορεινές σκληροτράχηλες πεδιάδες του νοτιοδυτικού Ιράν. Οι Μήδοι ήταν μια νομαδική φυλή της μεγάλης στέπας του βορειοανατολικού Ιράν. Το 550 πΧ οι Περσία και η Μηδία ενώθηκαν ενώ δυο γενιές αργότερα προστέθηκαν το Ιράκ, η Τουρκία, η Αίγυπτος, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν.

Υπό την κατοχή της περσικής αυτοκρατορίας ήταν τρία από τέσσερα κέντρα του πολιτισμού – ο Νείλος, ο Τίγρης-Ευφράτης και ο Ινδός. Οι περιοχές αυτές, όπως κι οι περιοχές ανάμεσά τους ενώθηκαν σε ένα αυτοκρατορικό κράτος και κυβερνιόταν ως επαρχίες με υποχρέωση καταβολής φόρου υποτέλειας.

Δεν έγινε καμιά προσπάθεια συγκερασμού των επαρχιών της αυτοκρατορίας σε ένα ενιαίο πολιτισμικό σύνολο. Ο Πέρσης Αυτοκράτορας ήταν ο «Μεγάλος Βασιλιάς» και κυβερνούσε μια σειρά από διαφορετικούς λαούς με τη δική τους εθνική και θρησκευτική ταυτότητα, τη δική τους οικονομική και κοινωνική οργάνωση και τις δικές τους πολιτικές δομές. Η σκάλα που οδηγούσε στη βασιλική αίθουσα ακρόασης στην Περσέπολη ήταν διακοσμημένη με πέτρινα γλυπτά τα οποία απεικονίζουν 23 αντιπροσωπείες από διαφορετικούς λαούς να φέρνουν δώρα στο Μεγάλο Βασιλιά: ρούχα, μεταλλικά δοχεία, χρυσό, ελεφαντόδοντο, άλογα και καμήλες, αντιλόπες, λιοντάρια και καμηλοπαρδάλεις.

Επιγραφές στην Περσέπολη καταγράφουν τους ευγενείς της αυτοκρατορίας ενώ χιλιάδες πλάκες καταγράφουν πληρωμές σε τροφή ή σε ασήμι στη βασιλική οικογένεια, στους αξιωματούχους και στους τεχνίτες.

Πώς γινόταν η συλλογή των φόρων σε μια τόσο μεγάλη περιοχή; Η αυτοκρατορία ήταν διαιρεμένη σε επαρχίες που διοικούνταν από τους σατράπηδες. Ένα δίκτυο δρόμων και ένα ταχυδρομικό σύστημα συνέδεε τις σατραπείες με την αυτοκρατορική πρωτεύουσα. Ο Βασιλικός Δρόμος, για παράδειγμα, συνέδεε την επαρχιακή πρωτεύουσα στις Σάρδεις στη δυτική Τουρκία με την αυτοκρατορική πρωτεύουσα στα Σούσα στο δυτικό Ιράν.

Οι σατράπηδες διοικούσαν μεγάλους στρατούς και στόλους. Αλλά στην περίπτωση εξεγέρσεων ή ξένων επιδρομών, σχηματιζόταν ένας πελώριος στρατός υπό τη διοίκηση του Μεγάλου Βασιλιά. Η σύνθεσή του αντανακλά τον πολύγλωσσο χαρακτήρα της αυτοκρατορίας: κάθε ξεχωριστή εθνική ομάδα μαχόταν με τον δικό της τρόπο.

Ο πλούτος του Μεγάλου Βασιλιά αναδεικνύεται από το μέγεθος των παλατιών στην Περσέπολη, στα Σούσα, στα Εκβάτανα, στους Πασαργάδες και στη Βαβυλώνα. Η Περσέπολη ήταν ένα τεράστιο σύμπλεγμα από αίθουσες ακρόασης, χώρους υποδοχής, βασιλικές κατοικίες, αποθήκες για τους φόρους, στρατώνες για τους αυτοκρατορικούς φρουρούς, ένα περιτοιχισμένο πάρκο για κυνήγι και μια μεγάλη πόλη για τους τεχνίτες, τους εμπόρους και τους εργάτες.

Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλαβε την Περσέπολη το 331 πΧ, ο πλούτος που βρέθηκε ισοδυναμούσε με το ετήσιο εισόδημα 300 χρόνων της Αθήνας, της πλουσιότερης ελληνικής πόλης.

Παρά τον πλούτο της, η περσική αυτοκρατορία ήταν σχετικά ασταθής και είχε μικρή διάρκεια ζωής. Ο Κύρος είχε δημιουργήσει ένα πανίσχυρο μέσο κατακτήσεων με την ένωση της Περσίας με τη Μηδία. Οι πέρσες αποτελούσαν το πεζικό, εξοπλισμένο με λόγχες και τόξα. Οι Μήδοι ήταν εξαίρετοι αναβάτες. Το συνδυασμένο αποτέλεσμα κινητικότητας, ισχύος και αιφνιδιασμού ήταν ένας ανεμοστρόβιλος κατακτήσεων.

Αλλά η στρατιωτική υπεροχή δεν ισοδυναμεί ούτε με πολιτική ηγεμονία ούτε με κοινωνικό μετασχηματισμό. Οι Πέρσες απλά ενσωμάτωναν τις υπάρχουσες άρχουσες τάξεις και αντίστοιχο τμήμα των πλεονασμάτων τους. Αλλά η αυτοκρατορία δεν είχε ουσιαστική συνεκτικότητα παρά μόνο επιβεβλημένη. Η απεραντοσύνη και η ποικιλομορφία της αυτοκρατορίας αδυνάτισαν το κέντρο της. Ιθαγενείς βασιλιάδες και επαρχιακοί σατράπες απέκτησαν μεγάλη δύναμη. Η ανυπακοή ήταν ενδημική, ιδιαίτερα στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.

Η περσική αυτοκρατορία ήταν μια προσπάθεια συνένωσης γεωπολιτικά διαφορετικών και πολιτισμικά ξένων οντοτήτων – Τουρκία, Αίγυπτος, Ιράκ, Ιράν και Πακιστάν. Και λόγω αυτού, η φυσική τάση ήταν η διάσπαση και όχι η συνένωση.

Ωστόσο, αυτό που έδωσε το χαριστικό χτύπημα στην ασταθή αυτοκρατορία ήταν μια εξωτερική δύναμη. Καθώς έφτασε στο απόγειό της στα τέλη του 6ου πΧ αιώνα, η περσική αυτοκρατορία συγκρούστηκε με έναν άλλο πολιτισμό στα απόμακρα βορειοδυτικά της σύνορα. Ο πλούτος της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας που είχε γνωρίσει ο κόσμος θα μοιραζόταν ανάμεσα σε κάποιες μικρές κοινότητες αγροτών-γεωργών.

Η σύγκρουση ήταν ανάμεσα σε δυο ολότελα διαφορετικά κοινωνικά και πολιτικά συστήματα. Και τα δύο ήταν προϊόντα της Εποχής του Σιδήρου. Ενώ όμως το ένα ήταν μια αντιγραφή του αρχαίου ιμπεριαλισμού σε παγκόσμια σχεδόν κλίμακα, το άλλο ήταν ένα εντελώς νέο σύστημα που δημιουργήθηκε μέσα στις διαμάχες και τους αλληλοσπαραγμούς της επανάστασης.

 Ήταν οι μικρές πόλεις – κράτη της Αρχαίας Ελλάδας, το πιο προχωρημένο πολιτικοκοινωνικό σύστημα που έδωσε ο μετασχηματισμός της Εποχής του Σίδηρου.

 Αλλά πριν το δούμε από κοντά, πρέπει να χαρτογραφήσουμε τους δρόμους που ακολούθησε ο πολιτισμός στην Ινδία και την Κίνα.

Ανύπαρκτες ...υπάρξεις

Ανύπαρκτες ...υπάρξεις

Διασημότητα πριν γεννηθεί, σίγουρα και καθ' όλη τη διάρκεια του βίου του. Για χάρη του ξεροστάλιαζαν δημοσιογράφοι έξω απ' το μαιευτήριο και η γέννησή του έγινε θέμα σε όλο τον κόσμο, και σε πολλές χώρες πρώτο θέμα. Οτιδήποτε τον αφορά μεταδίδεται με ταχύτητα φωτός σε όλο τον πλανήτη. Το νεοαποκτηθέν μέλος της «γαλαζοαίματης» οικογένειας της Βρετανίας έχει μπροστά του μια μάλλον προβλέψιμη ζωή. Βεβαιότατα δε θα τον απασχολήσουν ποτέ ταπεινά προβλήματα που απασχολούν εκατομμύρια συνομήλικούς του και μη, όπως η εξεύρεση τροφής, στέγης κ.λ.π.. Οι εικόνες και οι ειδήσεις, που τα τηλεοπτικά δίκτυα, τα περιοδικά, οι εφημερίδες, οι ιστοσελίδες φρόντισαν να κατακλύσουν τον κόσμο, έρχονται μοιραία σε σύγκριση και σε βίαια σύγκρουση με την είδηση ότι 51 εκατομμύρια μωρά, δηλαδή το ένα τρίτο των παιδιών που γεννιούνται στον πλανήτη κάθε χρόνο, δεν έχουν πιστοποιητικό γεννήσεως και σύμφωνα με το νόμο είναι «ανύπαρκτα».

Υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν στον κόσμο περίπου 220 εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας μέχρι πέντε ετών, των οποίων η γέννηση δεν καταγράφηκε ποτέ σε κανένα ληξιαρχείο. Χωρίς πιστοποιητικό γέννησης δεν μπορεί κανείς να αποδείξει ούτε την ηλικία ούτε την εθνικότητά του. Είναι ευάλωτος στην καταναγκαστική εργασία, το λαθρεμπόριο, την καταναγκαστική στρατολόγηση και την κακομεταχείριση. Δε δικαιούται να πάει στο σχολείο, να βγάλει διαβατήριο, να ψηφίσει ή να βρει κανονική δουλειά... Είναι δηλαδή εκτεθειμένος σε κάθε είδους δηλητηριώδες «φρούτο», απ' όσα σε αφθονία ευδοκιμούν στον σάπιο, βάρβαρο καπιταλισμό.

Σύμφωνα με τη UNICEF, στη Σομαλία το ποσοστό αυτό είναι τεράστιο: Αγγίζει το 97% των νεογέννητων, ενώ σε περιοχές της Νότιας Ασίας, το 63%. Δεν αφορά όμως μόνο την Αφρική ή την Ασία το πρόβλημα αυτό. Φαίνεται να εξαπλώνεται και στα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη, σε πολλά απ' τα οποία η εγγραφή στο ληξιαρχείο συνοδεύεται από αντίτιμο, που πολλοί γονείς αδυνατούν να καταβάλλουν.

Διαμορφώνεται έτσι μια στρατιά ανύπαρκτων! Μια στρατιά ανθρώπων, των οποίων η ύπαρξη δεν έχει καταγραφεί πουθενά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε έναν κόσμο που στηρίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Σε έναν κόσμο που κάποιοι, λίγοι, έχουν το δικαίωμα να εκμεταλλεύονται σκληρά τους πολλούς, πόσο μάλλον όταν οι πολλοί δεν ...υπάρχουν και κανείς δε θα ζητήσει λογαριασμό για όσα υπομένουν στα χέρια των καθόλα υπαρκτών υπανθρώπων εκμεταλλευτών.

Πηγή: 902.gr

Δημοσίευση: Σάβ, 03/08/2013 - 21:30 

H δικτατορία της 4ης Αυγούστου

H δικτατορία της 4ης Αυγούστου

Ο Γκαίμπελς μαζί με τον Μεταξά

Στις 4 Αυγούστου του 1936, ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς ενημέρωνε το λαό με διάγγελμά του, που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» και τοιχοκολλήθηκε στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά πως «η Κυβέρνησις (...) προέβη, τη εγκρίσει της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως εις την κήρυξιν του Στρατιωτικού Νόμου καθ' άπασαν την χώραν, και την διάλυσιν της Βουλής»ⁱ. Ο λόγος που επέβαλε αυτήν την απόφαση, σύμφωνα με τον Μεταξά, ήταν η πεποίθηση της κυβέρνησης ότι «βρίσκεται στα πρόθυρα οργανωμένης κινήσεως προς ανατροπήν του κοινωνικού καθεστώτος»ⁱⁱ από τους κομμουνιστές.

Η επιβολή της μοναρχοφασιστικής δικτατορίας, βέβαια, δεν ήταν μονάχα μια απόφαση του Γεωργίου Β' και του Μεταξά, ούτε έγινε για να «σωθεί η χώρα» από τους κομμουνιστές. Ηταν απόφαση των κύριων πολιτικών εκφραστών της αστικής τάξης, με βαθύτερα αίτια και είχε σκοπό να εξυπηρετήσει τα συνολικά της συμφέροντα, τόσο τα εσωτερικά όσο και τις ανάγκες που προέκυπταν από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που βρισκόταν προ των θυρών. Το δικό τους ρόλο είχαν και οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές, με τους όποιους είχε «στενές σχέσεις» το ελληνικό κεφάλαιο.

Οι ευνοϊκές διαθέσεις του αστικού πολιτικού κόσμου υπέρ των δικτατορικών «λύσεων»

Μέλη της κυβέρνησης της 4ης Αυγούστου με επικεφαλής τον Ι. Μεταξά

Τα χρόνια, πριν την επιβολή της δικτατορίας, χαρακτηρίζονται από την όξυνση των ενδοαστικών αντιθέσεων, που εκφράζεται μέσω της σύγκρουσης των δύο αστικών παρατάξεων, των «βενιζελικών» και των «αντιβενιζελικών».

Σε αυτές τις συνθήκες, στελέχη και των δύο αστικών παρατάξεων διατυπώνουν απόψεις υπέρ μιας δικτατορικής «λύσης» ή εκφράζουν το «θαυμασμό» τους στα πρόσωπα του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Ας σταχυολογήσουμε τα εξής χαρακτηριστικά:

Στις 5 Μάρτη του '33 ενώ έβγαιναν τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, ο Ν. Πλαστήρας είπε στον Ελευθέριο Βενιζέλο: «Χάνουμε τας Αθήνας! Θα γίνουν ταραχές, συλλήψεις βενιζελικών, δολοφονίες και Κύριος οίδε τι άλλο! Γι' αυτό εγώ σκέπτομαι να πάω στους συνοικισμούς, να εξεγείρω τους πρόσφυγας και να τους φέρω εις την πόλιν για να ζητήσουν εγκαθίδρυσιν δικτατορίας. Θα κάμουμε ό,τι και στην Ιταλία, που, χάρις, στο φασισμό, προοδεύει.»ⁱⁱⁱ

Απαντώντας ο Βενιζέλος προέβη σε διάφορες φιλοφρονήσεις για το Μουσολίνι: «Η Ιταλία επήγαινε καλά, διότι εκεί υπήρχε δικτάτωρ. Εγώ δε νομίζω, αγαπητέ φίλε στρατηγέ Πλαστήρα, ότι είσαι ικανός να κάμης τον δικτάτορα ως ο Μουσολίνι. Οχι μόνον δεν είσαι ικανός, αλλά δεν έχεις και την πλειάδα, τας εκατοντάδας των εκλεκτών συνεργατών του Μουσολίνι!»^iv

Συνεργεία από φαλαγγίτες-ισσες με ονομαστικές καταστάσεις στα χέρια, εξανάγκαζαν τους πολίτες να συνεισφέρουν για την ΕΟΝ. Για λόγους εντυπωσιασμού τα λάφυρα συγκεντρώνονταν σε κουβέρτες. Αργότερα η λεία κατέληγε προς πώληση στο Μοναστηράκι και στο Βαρδάρη σε όφελος των αξιωματικών της ΕΟΝ

Ο Μεταξάς, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Καθημερινή» στις 6 Γενάρη του '34 είπε:«Συνεπώς δι' ημάς τους Ελληνας, το πρόβλημα δεν είναι πώς θα μείνωμεν εις τον κοινοβουλευτισμόν, αλλά διά ποίας θύρας θα εξέλθωμεν εξ αυτού. Διά τας θύρας του κομμουνισμού ή διά τας θύρας του εθνικού κράτους» ενώ στις 3 Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς είπε στη Βουλή ότι «η λύσις του πολυπλόκου ελληνικού πολιτικού και κοινωνικού προβλήματος ουδόλως δύναται πλέον να επιτευχθή διά της συνεχίσεως εφαρμογής κοινοβουλευτικών μεθόδων».

Ο Γ. Κονδύλης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα του Ναζιστικού Κόμματος της Γερμανίας «Λαϊκός Παρατηρητής», στις 7 Απρίλη '34 δήλωνε:«Ο κοινοβουλευτισμός είναι ανίκανος να κυβερνήσει. (...) Το σύστημα διευθύνσεως του Χίτλερ είναι μια θαυμάσια ιδέα η οποία πρέπει να αποβή καρποφόρος».

Ο Γεώργιος Παπανδρέου -που τον είπαν και «γέρο της δημοκρατίας»- έγραψε στην «Καθημερινή», την 1η Ιούλη του '34: «Πιστεύω ότι η Δικτατορία ημπορεί εις ωρισμένας περιστάσεις να αποτελέση ιστορικήν ανάγκην δι' έναν τόπον. Οταν την επιβάλλη ο υπέρτατος νόμος της σωτηρίας της Πατρίδος».

Πρέπει να επισημάνουμε ότι αυτή η σύμπνοια των παρουσιαζόμενων ως «δημοκρατικών» - «κεντρώων» με τους φιλομοναρχικούς - «δεξιούς» ως και τους ακροδεξιούς εκφράστηκε και στην πράξη. Αμφότεροι, τόσο οι «κεντρώοι» (π.χ. Πλαστήρας το 1933, «κίνημα» Πλαστήρα - Βενιζέλου τον Μάρτη του '35 αλλά και παλαιότερα δικτατορία του Παγκάλου) όσο και οι «δεξιοί» επιχείρησαν και πραγματοποίησαν στρατιωτικά «κινήματα» για την επιβολή δικτατοριών.

Τα γεγονότα μέχρι την επιβολή της δικτατορίας

Ο Ιωάννης Μεταξάς συνομιλεί με τον αρχιστράτηγο Αλέξανδρο Παπάγο, στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετάνια»

Ας δούμε, όμως, πώς εξελίσσονται τα γεγονότα. Στις 3 του Νοέμβρη του '35 έγινε Δημοψήφισμα για το πολιτειακό. Οι εκλογείς κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ Αβασίλευτης και Βασιλευόμενης Δημοκρατίας. Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων φανέρωσε την έκταση της νοθείας που είχε πραγματοποιηθεί. Ετσι, σύμφωνα με τα αρχικά αποτελέσματα, υπέρ της επανόδου του Βασιλιά ψήφισε περίπου το... 105% των ψηφοφόρων! Αργότερα, τα αποτελέσματα διορθώθηκαν και τελικώς υπέρ της Βασιλείας ανακοινώθηκε ότι ψήφισε το 97,8%.

Με την αρχή της νέας χρονιάς, πραγματοποιήθηκαν εκλογές, όπου η παράταξη των «Βενιζελικών» πήρε 574.655 ψήφους και 142 έδρες και οι «Αντιβενιζελικοί» πήραν 602.840 ψήφους και 143 έδρες. Το «Παλλαϊκό Μέτωπό» (ΚΚΕ - Σοσιαλιστικό Κόμμα, Αγροτιστές κ.ά.) πήρε 73.411 ψήφους και 15 έδρες. Στη βάση αυτών των αποτελεσμάτων, ο σχηματισμός αυτοδύναμης κυβέρνησης ήταν αδύνατος.

Τότε, άρχισαν επαφές μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων κάθε παράταξης (Κόμμα των Φιλελευθέρων και Λαϊκό Κόμμα) μα η συνεργασία τελικά ναυάγησε.

Ρόλο στις εξελίξεις έπαιζε και ο «Στρατιωτικός Σύνδεσμος» που από τη μια μεριά πίεζε το Λαϊκό Κόμμα και τον Π. Τσαλδάρη προκειμένου να μην προχωρήσει η συνεργασία με τους Φιλελευθέρους και από την άλλη προετοιμάζονταν και για το ενδεχόμενο επιβολής δικτατορίας.

Παράλληλα, και ο Ι. Μεταξάς, σε συνεργασία με το παλάτι, τον Βρετανό πρεσβευτή Σ. Ουάτερλοου, τον Δημήτρη Λαμπράκη, εκδότη της εφημερίδας «Ελεύθερον Βήμα» και στελέχη του Λαϊκού Κόμματος και των Φιλελευθέρων ετοιμαζόταν και αυτός για δικτατορία.

Στις συζητήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης, ενεπλάκη και το Παλλαϊκό Μέτωπο, που είχε συζητήσεις και με το Λαϊκό Κόμμα και με τους Φιλελευθέρους με τους οποίους ήρθε σε συμφωνία (Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα) στις 19 Φλεβάρη. Το Σύμφωνο προέβλεπε πως το Παλλαϊκό Μέτωπο θα ψήφιζε τους Φιλελεύθερους για το Προεδρείο της Βουλής και θα έδινε ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση που θα σχημάτιζαν. Απ' την άλλη, η κυβέρνηση θα έπαιρνε ορισμένα μέτρα όπως χορήγηση αμνηστίας, ελάττωση της τιμής του ψωμιού, διάλυση φασιστικών οργανώσεων, καθιέρωση απλής αναλογικής, άμεση εφαρμογή κοινωνικών ασφαλίσεων κ.ά. Το Σύμφωνο τελικά δεν εφαρμόστηκε ενώ η δημοσιοποίησή του αργότερα (2 Απρίλη), προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις και έξαρση του αντικομμουνισμού.

Στις αρχές του Μάρτη του '36 και ενώ ακόμα δεν είχε σχηματιστεί κυβέρνηση, ο Αλ. Παπάγος, υπουργός των Στρατιωτικών στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Κ. Δεμερτζή που παρέμενε ακόμα στην αρχή, ύστερα από σύσκεψη της Ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας ζήτησε από τον βασιλιά να παυτεί η υπηρεσιακή κυβέρνηση και να σχηματιστεί εξωκοινοβουλευτική κυβέρνηση της εμπιστοσύνης του παλατιού και των Ενόπλων Δυνάμεων.^v

Υστερα από αυτήν την εξέλιξη, ο βασιλιάς πρότεινε στον Μεταξά να αναλάβει αυτός υπουργός των Στρατιωτικών. Ετσι και έγινε.

Στις 6 του Μάρτη, συνήλθε η Βουλή για να εκλέξει Προεδρείο. Με τις ψήφους και των βουλευτών του Παλλαϊκού Μετώπου, ο Θεμιστοκλής Σοφούλης του Κόμματος των Φιλελευθέρων εκλέχτηκε Πρόεδρος της Βουλής. Η εκλογή αυτή έδινε την «δεδηλωμένη» στους Φιλελεύθερους, ο Θ. Σοφούλης όμως επέστρεψε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον βασιλιά, προτείνοντας μάλιστα να σχηματιστεί κυβέρνηση εκ νέου από τον Δεμερτζή αρκεί να παρέμενε υπουργός των Στρατιωτικών ο Μεταξάς!^vi

Πράγματι, ο Κ. Δεμερτζής σχημάτισε νέα κυβέρνηση στις 14 Μάρτη, στην οποία ο Ι. Μεταξάς ανέλαβε Αντιπρόεδρος και υπουργός των Στρατιωτικών και της Αεροπορίας. Ο «Ριζοσπάστης» την επόμενη μέρα χαρακτήρισε αυτή τη κυβέρνηση ως «αντιθάλαμο της μοναρχοστρατιωτικής δικτατορίας» και δεν έκανε λάθος, το σχέδιο για την επιβολή της δικτατορίας προχωρούσε.

Στις 28 Μάρτη, το ΚΚΕ προειδοποιούσε τους εργαζόμενους πως «κάτω από τη σκέπη της μοναρχίας, εξυφαίνεται η πιο αντιλαϊκή, η πιο άτιμη, η πιο εγκληματική συνωμοσία. Αρχηγός της συνωμοσίας αυτής είναι ο Μεταξάς. Συνεργάτες του και συνένοχοί του είναι όλα τα πλουτοκρατικά κόμματα, από τα αντιβενιζελικά που πλειοδοτούν στα αντιλαϊκά μέτρα και σχέδια της κυβέρνησης, ίσαμε τα βενιζελικά, που στηρίζουν την κυβέρνηση και την αντιλαϊκή πολιτική της».

Οι εξελίξεις δικαίωσαν γρήγορα τις εκτιμήσεις του Κόμματος. Στις 13 Απρίλη, ο πρωθυπουργός Κ. Δεμερτζής πέθανε και την ίδια μέρα, ο βασιλιάς, χωρίς να πάρει τη γνώμη της Βουλής όρκισε πρωθυπουργό τον Ι. Μεταξά!

Στις 25 του Απρίλη, ο Μεταξάς διαβάζει στη Βουλή τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του και χειροκροτείται από την πλειοψηφία των βουλευτών των αστικών κομμάτων. Την επόμενη μέρα, ο Δ. Λαμπράκης έγραφε στο «Ελεύθερον Βήμα»: «Τα εν τη Βουλή κόμματα είναι σχεδόν ασφαλές ότι δε θα περιορίσουν την ευμένειάν των εις τα χειροκροτήματα (...) αλλά θα περιβάλουν την κυβέρνησιν ταύτην και διά της θετικής ψήφου εμπιστοσύνης των». Ο Λαμπράκης, φυσικά, ήξερε τι έγραφε. Η κυβέρνηση του Μεταξά πράγματι πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από όλα τα αστικά κόμματα (241 ψήφοι υπέρ), κατά ψήφισε μόνο το Παλλαϊκό Μέτωπο και 3 αστοί βουλευτές (ο Γ. Παπανδρέου, ο Κ. Βλαχοθανάσης και ο Α. Δενδρινός), υπήρξαν ακόμα και 4 αποχές.

Η ψήφος αυτή των αστικών κομμάτων ήταν συνειδητή ψήφος υπέρ της σχεδιαζόμενης δικτατορίας. Ο ίδιος ο Μεταξάς, σε ομιλία του, αφού είχε επιβληθεί η δικτατορία, τον Νοέμβρη του '38 έλεγε χαρακτηριστικά: «Και είναι δι' εμέ απορίας άξιον εάν δεν εγνώριζαν πως εις τα 1936 όταν η φορά των πραγμάτων και η θέλησις του Βασιλέως με έφεραν τον Απρίλιον εις την εξουσίαν, πως λέγω τότε, αντί να εξαναστούν εκείνοι που ενόμιζαν ότι ο κοινοβουλευτισμός είναι η μόνη σωτηρία της χώρας, διότι ήξευραν καλά τας σκέψεις μου, τα σχέδια και τας ιδέας μου, αντί, λέγω να εξαναστούν, να με καταψηφίσουν και να με κάμουν να φύγω εκ της εξουσίας, μου έδωκαν όλοι ομόθυμον την εμπιστοσύνην εις την τότε υπάρχουσαν Βουλήν».^vii

Τα πράγματα είναι έτσι ακριβώς όπως τα περίεγραφε ο δικτάτορας. Τα αστικά κόμματα έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στον Μεταξά γνωρίζοντας ότι επιθυμούσε την κατάργηση του κοινοβουλευτισμού. Γι' αυτό και δεν έμειναν μόνο στην ψήφο εμπιστοσύνης αλλά στις 30 Απρίλη δέχτηκαν και τη διακοπή της λειτουργίας της Βουλής ως τις 30 Σεπτέμβρη!

Η κυβέρνηση του Μεταξά δεν άργησε να δείξει γιατί είχε την εμπιστοσύνη της αστικής τάξης, πνίγοντας στο αίμα την εξέγερση των εργατών της Θεσσαλονίκης το Μάη του '36. Η αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση του λαϊκού παράγοντα, όπως θα πούμε και παρακάτω, ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που οι αστοί προέκριναν τη «λύση» της δικτατορίας.

Στις 18 του Μάη, ο Μεταξάς διόρισε υπουργό Εσωτερικών τον απόστρατο Συνταγματάρχη Θ. Σκυλακάκη, ιδρυτή της ναζιστικής οργάνωσης «Εθνικόν Κυρίαρχον Κράτος». Δυο μέρες μετά, ο «Ριζοσπάστης» βγαίνει με πρωτοσέλιδο: «Φως στο σχέδιο Μεταξά για δικτατορία. Το βραδύτερο υπολογίζει για τον Σεπτέμβρη», σημειώνονταν ακόμα «αν όμως βρει ευκαιρία κατάλληλη και πριν από τον Σεπτέμβρη, φυσικά δεν θα διστάσει».^viiiΓια άλλη μια φορά, ο «Ριζοσπάστης» δεν έπεφτε έξω. Αντίστοιχες πληροφορίες δημοσίευσε και η εφημερίδα «Μακεδονία».

Στα τέλη του Ιούνη, ο Σοφοκλής Βενιζέλος ήρθε σε συμφωνία, μέσω του Σκυλακάκη με τον Μεταξά να υποστηρίξει τη δικτατορία και να γίνει Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Η αποκάλυψη αυτή έγινε από τον ίδιο τον Βενιζέλο σε άρθρο του στην εφημερίδα «Ελευθερία» του Παρισιού, τρία χρόνια αργότερα (21 Ιουλίου 1939) όπου εξιστορώντας αναλυτικά το παρασκήνιο της συμφωνίας έγραφε πως «όχι μόνο δεν αντέδρασα, αλλά και υπεβοήθησα εις την κήρυξιν της δικτατορίας»^ix. Στις εφημερίδες της Θεσσαλονίκης επίσης, δημοσιεύτηκαν στις 29 Ιούνη δηλώσεις του Πλαστήρα όπου χαρακτήριζε την πιθανότητα επιβολής δικτατορίας ως «ευχής έργον»^x.

Στα τέλη του Ιούλη, οι Φιλελεύθεροι και το Λαϊκό Κόμμα κατέληξαν σε συμφωνία να συνεργαστούν αλλά οι αποφάσεις είχαν ήδη παρθεί.

Με πρόφαση τη σχεδιαζόμενη πανεργατική απεργία της 5ης Αυγούστου, μία μέρα πριν επιβλήθηκε η Δικτατορία. Είχε προηγηθεί δημιουργία «κλίματος» περί σχεδιαζόμενης εξέγερσης από τους κομμουνιστές (πυρκαγιά σε αποθήκες πυρομαχικών του Ναυτικού στις 31 Ιούλη) και συνάντηση του Μεταξά με τον Βρετανό πρεσβευτή Σίντνεϊ Ουατερλόου, στις 2 Αυγούστου. Μετά τη συνάντηση αυτή, ο Μεταξάς βεβαίωνε τους συνεργάτες του, ότι η επιβολή της δικτατορίας έχει τη συγκατάθεση της Αγγλίας.^xi

Οι πραγματικοί λόγοι επιβολής της δικτατορίας

Ο Ι. Μεταξάς στο διάγγελμά του, που αναφέραμε εισαγωγικά, υποστήριζε πως οι λόγοι επιβολής της δικτατορίας ήταν βασικά δύο: Ο «κομμουνιστικός κίνδυνος» και η χρεοκοπία του κοινοβουλευτισμού.

Πίσω από την προπαγάνδα της δικτατορίας, κρύβονταν πραγματικές ανάγκες της αστικής τάξης της χώρας. Απ' τη μια η ανάγκη για θωράκιση και σταθερότητα του αστικού πολιτικού συστήματος, η ανάγκη για μια κυβέρνηση που θα εφάρμοζε μια πολιτική πυγμής, με αποφασιστικότητα και χωρίς καθυστερήσεις και θα έδινε «διέξοδο» στις ενδοαστικές αντιθέσεις.

Απ' την άλλη, όταν μιλούσαν για «κομμουνιστικό κίνδυνο», γνώριζαν πως δεν απειλούνταν άμεσα από το κίνημα της εργατικής τάξης, επιθυμούσαν όμως μια κυβέρνηση που θα έβαζε στην άκρη τον λαϊκό παράγοντα, που θα τσάκιζε το λαϊκό κίνημα. Υπήρχαν επίσης σημαντικά γεγονότα, με κορυφαία την εξέγερση του λαού της Θεσσαλονίκης τον Μάη του '36, τα οποία δυσκόλευαν τις κινήσεις και τους χειρισμούς της αστικής τάξης.

Σαφώς, στην απόφαση της αστικής τάξης να στηρίξει τη δικτατορία, βάραινε και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος που ουσιαστικά είχε ήδη αρχίσει. Η δικτατορία κηρύχτηκε στο διάστημα που οι «δημοκρατικές» ιμπεριαλιστικές χώρες έδιναν τα πάντα στην ναζιστική Γερμανία για να την στρέψουν κατά της ΕΣΣΔ (η λεγόμενη πολιτική του «κατευνασμού»). Οι χώρες των Βαλκανίων - ιδιαίτερα η Ελλάδα, που είναι μεσογειακή χώρα - τους ήταν απαραίτητο ελεγχόμενο στήριγμα στα σχέδιά τους. Ηθελαν ένα λαό αλυσοδεμένο. Και βεβαίως η προώθηση του στηρίγματος προϋπέθετε έντονο αντικομμουνισμό και αντισοβιετισμό, παράνομο ΚΚΕ, πλήρως ελεγχόμενα συνδικάτα και Τύπο.

Ισως η καλύτερη επιβεβαίωση ότι η δικτατορία επιβλήθηκε για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της αστικής τάξης, προέρχεται από τον ίδιο τον Μεταξά, που σε λόγο του στην Καβάλα, τον Μάρτη του '38 είπε απευθυνόμενους στους αστούς: «Οι αστοί το εζήσατε σεις περισσότερον πάσης άλλης τάξεως, διότι σεις προ παντός οι αστοί έχετε ανάγκην ησυχίας και γαλήνης, διά να εργασθήτε και να αποδώσητε και να αυξήσετε και τον πλούτον της χώρας και τον πολιτισμόν αυτής. Δι' αυτά έχετε ανάγκην εσωτερικής ησυχίας και τάξεως, άνευ των οποίων οι αστοί δεν δύνασθε να προκόψητε και να ζήσετε».^xii

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου ήταν η πολιτική έκφραση των συμφερόντων της αστικής τάξης στο επίπεδο της διακυβέρνησης, τη δοσμένη χρονική στιγμή. Ηταν αναγκαία για τη στήριξη, τη θωράκιση και την ενίσχυση του ελληνικού καπιταλισμού, σε συνθήκες προετοιμασίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η δικτατορία έλυσε προσωρινά τις ενδοαστικές αντιθέσεις των αστικών «κοινοβουλευτικών» κομμάτων που της ανέθεσαν μέσω του κοινοβουλίου την εξουσία.

Ηταν δημιούργημα της εγχώριας πλουτοκρατίας, του παλατιού, των αστικών κομμάτων και των Εγγλέζων. Εργο δηλαδή όλου του αστικού πολιτικού κόσμου και της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία διατηρούσε στην Ελλάδα και ενίσχυε (σχεδόν προνομιακά) μεγάλα οικονομικά, πολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα. Ηταν αυτή που είχε το πάνω χέρι από την πλευρά του ξένου παράγοντα, λήστευε το λαϊκό ιδρώτα και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας.

Ο αστικός Τύπος στο πλευρό της 4ης Αυγούστου

Σχεδόν σύσσωμος ο αστικός Τύπος τάχθηκε στο πλευρό της δικτατορίας. Ορισμένες εφημερίδες μάλιστα είχαν ταχθεί υπέρ της επιβολής της προτού εκδηλωθεί (π.χ. «Καθημερινή», «Εστία», «Ελεύθερον Βήμα»).

Με την αρθρογραφία του, ο αστικός Τύπος ενίσχυε την προπαγάνδα για τους λόγους επιβολής της δικτατορίας, αλλά ταυτόχρονα αποκάλυπτε και τις πραγματικές επιδιώξεις της αστικής τάξης.

Το «Εθνος» την 5η Αυγούστου '36 βγήκε με τίτλο: «Η κυβέρνησις έλαβε δραστικά μέτρα προς την περιφρούρησιν του αστικού καθεστώτος», ενώ ο Γεώργιος Βλάχος εκδότης της «Καθημερινής» έγραφε, στις 7 Αυγούστου '36: «Η από της παρελθούσης Τρίτης επιβληθείσα νέα τάξις πραγμάτων εις την Ελλάδα, δεν ευρίσκει απλώς σύμφωνον την εφημερίδα αυτήν. Την ευρίσκει εν μέρει υπεύθυνον. Διότι από μακρού χρόνου η εφημερίς αυτή συνέστησε και ηυχήθη όπως έλθη ημέρα, κατά την οποίαν το κράτος του κοινοβουλευτισμού και των ελευθεριών αντικαταστήση, έστω και προς καιρόν, νέον κράτος επιβολής και αυστηρότητος».

Η «Εστία» ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτική, αφού έγραφε πως η επιβολή της δικτατορίας«δεν δύναται βεβαίως να χαρακτηρισθή ως απροσδόκητος», στη συνέχεια περίγραφε την κατάσταση αστάθειας του αστικού πολιτικού συστήματος λόγω των ενδοαστικών αντιθέσεων. Εγραφε η εφημερίδα: «Δεν πρόκειται μόνον περί της χρεωκοπίας του κοινοβουλευτισμού, ανίκανου και εις άλλας χώρας του κόσμου να ανταποκριθή προς τας πολλαπλασιασθείσας ανάγκας του κρατικού οργανισμού, χρεωκοπίας, η οποία επεδεινώθη από την αισχράν κομματικήν φαυλοκρατίαν και από τον αιματηρόν πολλάκις εσωτερικόν διχασμόν. Πρόκειται κυρίως περί της βαθμιαίας εξουδετερώσεως του Κράτους, ως έννοιας επιβαλλούσης τον σεβασμόν, την εκτίμησιν και δι' αυτής την τάξιν, την κοινωνικήν ευρυθμίαν, την πρόοδο της χώρας και την ευημερία του Λαού».^xiii

Η ανάγκη της απρόσκοπτης προώθησης των συμφερόντων της αστικής τάξης υπογραμμίζονταν και στην εφημερίδα «Ακρόπολις»: «Το κύριον χαρακτηριστικόν του (σ.σ. του καθεστώτος της δικτατορίας) είναι η απόλυτος και απεριόριστος εξουσία. Καμμιά αντίδραση, κανένα πρόσκομμα, κανένα εμπόδιον, τυπικόν ή ουσιαστικόν, δεν περιορίζει την εξουσίαν αυτήν και δεν αντιτάσσεται εις αυτήν. (...) Ημπορεί να εργασθή απερίσπαστος, ανενόχλητος, με όλας της τας δυνάμεις».^xiv

Βέβαια, σύσσωμος ο αστικός Τύπος αναπαρήγαγε κύρια την προπαγάνδα περί κομμουνιστικού κινδύνου, γράφοντας για «πράκτορες της Μόσχας» κ.ά. Μια αποστροφή της εφημερίδας «Τύπος» είναι ενδεικτική των πραγματικών επιδιώξεων των αστών: «Τα μέτρα (σ.σ. εναντίον του ΚΚΕ), τα οποία η νέα κατάστασις υπόσχεται να λάβη, άγουν τους πολίτας εις την σκέψιν: "Αλήθεια: όλα αυτά, γιατί δεν τάκανε έως τώρα το Κράτος, παρά τους άφηνε έτσι;"».^xv

Οι αστοί απαιτούσαν δηλαδή ένταση των κατασταλτικών μέτρων ενάντια στο ΚΚΕ και το λαϊκό κίνημα, όχι γιατί υπήρχε άμεσος κίνδυνος ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά επειδή ήθελαν να λάβουν σκληρότερα μέτρα αποτροπής αυτού του ενδεχομένου. Ηθελαν το λαό αλυσοδεμένο, λαμβάνοντας υπόψη και την άνοδο της ταξικής πάλης και την ενδυνάμωση του ΚΚΕ.

Η 4η Αυγούστου, δικτατορία του κεφαλαίου

Η δικτατορία, από την πρώτη στιγμή, προσπάθησε να εμφανιστεί ως φιλεργατική και φιλοαγροτική. Η προπαγάνδα αυτή αναπαράγεται ακόμα από τους φασίστες της Χρυσής Αυγής και από άλλους, με την προκάλυψη της επιστημοσύνης. Οπως θα δούμε παρακάτω, τα χρόνια της δικτατορίας ήταν χρυσή εποχή για το κεφάλαιο.

Προτού παραθέσουμε συγκεκριμένα στοιχεία, για την πολιτική της 4ης Αυγούστου, υπέρ του κεφαλαίου, ας δούμε τι έλεγε ο ίδιος ο δικτάτορας, τον Απρίλη του 1939: «Ευχαριστώ από της θέσεως ταύτης τους αστούς, διά τας θυσίας, εις τας οποίας υπεβλήθησαν υπέρ της ευημερίας του αγρότου και του εργάτου, η οποία δεν είναι δυνατόν παρά να συντελέση εις την αύξησιν των κερδών αυτών των ιδίων».^xvi Τι ομολογεί ο Μεταξάς; Οτι τα δήθεν φιλεργατικά μέτρα, οι μικροπαραχωρήσεις που οι ίδιοι οι καπιταλιστές έκαναν προς τον εργάτη και τον αγρότη ήταν υπέρ της κερδοφορίας τους και φυσικά υπέρ της εξουσίας τους, συνέβαλαν στην ενσωμάτωση στο σύστημα.

Το καθεστώς του Ι. Μεταξά με τον ιδεολογικό μανδύα της «εθνικής επανάστασης» και «κοινωνικής ευημερίας» εφάρμοσε στοιχεία της κεϊνσιανής θεωρίας περί «κρατικής ρύθμισης της καπιταλιστικής οικονομίας», όπως έκαναν τότε διάφορες αστικές κυβερνήσεις, από τον Χίτλερ μέχρι τον Ρούσβελτ (new deal) μετά την οικονομική κρίση 1929 - 1933. Η προσωρινή οικονομική ανάκαμψη του καπιταλισμού μέχρι τη νέα κρίση του το 1939, έδωσε, σε συμφωνία με τους καπιταλιστές, τη δυνατότητα μικροπαραχωρήσεων στους εργαζόμενους, με στόχο τη γενικότερη στήριξη του καπιταλισμού.

Η 4η Αυγούστου ήταν ένα αντικομμουνιστικό, αστικό, ταξικό κράτος. Παρενέβη κατασταλτικά αλλά και με την άμεση ανάληψη από το κράτος ενός μέρους της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης με κρατική κοινωνική πολιτική, με στόχο την ενσωμάτωση στην πολιτική του των λαϊκών στρωμάτων.^xvii

Κέρδη - ρεκόρ για τους καπιταλιστές

Στα χρόνια της 4ης Αυγούστου, μέσω της έντασης της εκμετάλλευσης των εργαζομένων αλλά και της άμεσης κρατικής παρέμβασης στην οικονομία (δημόσια έργα κτλ.) αυξήθηκε σημαντικά η καπιταλιστική κερδοφορία.

Ταυτόχρονα, προχώρησε σημαντικά η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου και η σύμφυση του τραπεζικού με το βιομηχανικό κεφάλαιο. Ενδεικτικό είναι το εξής στοιχείο: Μονάχα μια τράπεζα (Τράπεζα Αθηνών) κατείχε το 15% όλων των ανώνυμων εταιρειών της χώρας.

Η αστική τάξη στήριξε ανοιχτά τη δικτατορία με τον Μποδοσάκη, την Εθνική Τράπεζα, την Τράπεζα Αθηνών, την «Πάουερ», τον Λαναρά, την Εταιρεία Λιπασμάτων του Κανελλόπουλου, τους καπνέμπορους και την ΑΓΕΤ Ηρακλής στην πρώτη γραμμή.

Εκπρόσωποι των κεφαλαιοκρατών μάλιστα συμμετείχαν από υπουργικές θέσεις στη δικτατορία. Ο Ανδρέας Χατζηκυριάκος για παράδειγμα, ιδιοκτήτης της ΑΓΕΤ Ηρακλής και Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων και Βιοτεχνών έγινε υπουργός Εθνικής Οικονομίας. Διάφορα στελέχη της Εθνικής Τράπεζας έγιναν επίσης υπουργοί.

Υπολογίζεται πως στη περίοδο της δικτατορίας, το ποσοστό του βιομηχανικού κέρδους έφτανε το 25%, ενώ το ποσοστό της υπεραξίας στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας έφτανε στα 400%.^xviii

Στην έκδοση του υφυπουργείου Τύπου και Τουρισμού της δικτατορίας «Απολογισμός μιας διετίας» αναφέρονται τα εξής όσον αφορά τα οφέλη που προσέφερε η 4η Αυγούστου στους εφοπλιστές: «Οι εφοπλισταί, πεπεισμένοι επί την επιβολήν του νέου κράτους, ερρίφθησαν με όλας των τας δυνάμεις εις τον τραχύν αγώνα του διεθνούς ναυτιλιακού συναγωνισμού, προσφέροντας ολόκληρον τον ιδρώτα και τον κόπον των και διαθέτοντες τον τελευταίον οβολόν των υπέρ της αναπτύξεως της Ναυτιλίας μας, βέβαιοι όντες ότι κόπος, ίδρως και χρήμα θα επροστατεύετο από την εθνικήν κυβέρνησιν κατά τρόπον αποτελεσματικόν. Κατενόησαν, ευθύς αμέσως ότι οιονδήποτε "άνοιγμά των" δεν επρόκειτο να ανατραπή, ούτε από τας εσωτερικάς μας ανωμαλίας, ούτε από τας σπασμωδικότητας και την προσωρινότητα των κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Ετσι, με ασφαλισμένα, θα ελέγομεν, τα νώτα, ερρίφθησαν προς τον διεθνή αγώνα των».^xix

Πράγματι και σύμφωνα με στοιχεία που δίνουν η ίδιοι οι φασίστες της 4ηςΑυγούστου, σε μόλις δύο χρόνια τα κέρδη των εφοπλιστών αυξήθηκαν κατά 100%!

Συγκεκριμένα, τα κέρδη της εμπορικής ναυτιλίας, την 4η Αυγούστου 1936 ήταν 1,5 εκατομμύριο λίρες Αγγλίας. Ενα χρόνο μετά ήταν 1,75 εκατομμύρια και την 4η Αυγούστου 1938 ήταν 3 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας!^xx Υπολογίζεται επίσης, πως το 1939, το ποσοστό κέρδους του εφοπλιστικού κεφαλαίου ήταν 30% που σημαίνει κέρδη 4,2 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας.^xxi

Στην ίδια έκδοση, περιγράφεται πόσο «ευεργετική» για το Χρηματιστήριο Αθηνών ήταν η επιβολή της δικτατορίας: «Η Μεταβολή της 4ηςΑυγούστου εγένετο ενθουσιωδώς δεκτή εις το Χρηματιστήριον, όπου αμέσως ο ψυχολογικός παράγων εβελτιώθη και αι τιμαί έδειξαν σαφώς καλύτερας τάσεις εις όλας τας αξίας. Η αποκατάστασις ενός ομαλού ρυθμού εις την καθόλου οικονομικήν ζωήν της Χώρας, η τόνωσις του αισθήματος της ασφάλειας και της τάξεως και η γενική συναίσθησις της υπάρξεως ενός Κράτους σταθερώς κατευθυνομένου προς ωρισμένον σκοπόν, εμψυχώνουν τας συναλλαγάς, το δε μέχρι τούδε περίφοβον Κεφάλαιον εξέρχεται της κρύπτης του και αρχίζει να ενδιαφέρεται διά τας καλάς αξίας και κατά κύριον λόγον διά τας κρατικάς τοιαύτας».^xxii

Πάλι με στοιχεία της ίδιας της δικτατορίας, προκύπτει η μεγάλη αύξηση των τιμών των μετοχών σε ελάχιστο χρόνο. Το 1937 για παράδειγμα, η τιμή της μετοχής της «Εθνικής Τράπεζας» αυξήθηκε κατά 12%, της «Τράπεζας Αθηνών» κατά 37%, της «Ατλας» κατά 256,6% ενώ το «γενικόν, κατά μέσον όρον, ποσοστό αυξήσεως ανέρχεται εις 68,8%».^xxiiiΥπογραμμίζονταν επίσης, πως η αύξηση αυτή μέχρι τον Ιούνη του '38 ήταν ακόμα μεγαλύτερη.^xxiv

Τέλος, η ευεργετική επίδραση που επέφερε στα κέρδη του Χρηματιστηρίου η πολιτική της 4ηςΑυγούστου σημειώνονταν και στην Εκθεση του ΔΣ της ΑΕ του Χρηματιστηρίου Αθηνών «επί των πεπραγμένων της χρήσεως 1937».^xxv

Η 4η Αυγούστου και το ξένο κεφάλαιο

Η δικτατορία ενδυνάμωσε τις διασυνδέσεις του ελληνικού καπιταλισμού με το ξένο κεφάλαιο. Μια από τις πρώτες πράξεις της δικτατορίας ήταν να συμφωνήσει με τους δανειστές της χώρας (Αγγλικό τραπεζικό κεφάλαιο - Χάμπρο, κατά κύριο λόγο) τηναύξηση του τοκοχρεολύσιου για τα έτη 1935-37 σε 40% από 30% που πλήρωναν οι προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις, ενώ αργότερα, το 1940 το τοκοχρεολύσιο έφτασε στο 43%.

Αποκαλυπτικά επίσης για τα προνόμια που απολάμβανε το αγγλικό κεφάλαιο είναι όσα έγραφε ο Μεταξάς σε μια επιστολή του στον πρεσβευτή της Ελλάδας στο Λονδίνο: «Αι μόναι προνομιακαί επιχειρήσεις εν Ελλάδι είναι αι Αγγλικαί».^xxvi

Ενα ακόμα από τα «εθνικά» κατορθώματα της 4ηςΑυγούστου, ήταν η παραχώρηση της εκμετάλλευσης των νερών του ποταμού Αχελώου στις αμερικάνικες εταιρείεςHugh Cooper and Co Inc και Chemical Construction Corporation. Η σύμβαση προσέφερε απίστευτα προνόμια στην εταιρεία που έφτιαξαν τα δυο αμερικάνικα μονοπώλια και θα διαρκούσε μέχρι τις 31.12.2010!! Μπορούσε μάλιστα να ανανεωθεί άλλα 25 χρόνια!^xxviiΤελικά λόγω του πολέμου, η σύμβαση δεν πρόλαβε να εκτελεστεί.

Ο λαός δεμένος με αλυσίδες

Απ' την πρώτη κιόλας νύχτα, η 4η Αυγούστου στράφηκε ενάντια στο λαό και το κίνημά του, και φυσικά ενάντια στην πρωτοπορία της εργατικής τάξης, το ΚΚΕ, με εκατοντάδες συλλήψεις. Ηταν μόνο η αρχή. Η 4η Αυγούστου εγκαθίδρυσε ένα κράτος άγριας ταξικής βίας, αστυνομοκρατίας και χαφιεδισμού, βασανιστηρίων, φυλακών και εξοριών.Χιλιάδες φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν ανάμεσά τους πολλά στελέχη του ΚΚΕ και μεταξύ αυτών και ο Νίκος Ζαχαριάδης, ΓΓ της ΚΕ του.

Τότε ιδρύθηκε το κάτεργο της Ακροναυπλίας, ενώ ανάμεσα σ' αυτούς που δολοφόνησε η 4η Αυγούστου ήταν ο Χρήστος Μαλτέζος, Γραμματέας της ΟΚΝΕ, ο Μήτσος Μαρουκάκης, δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη», ο Νίκος Βαλιανάτος, ο δάσκαλος Σταυρίδης.

Με την πολιτική της επίσης, παρά τις σχετικές διακηρύξεις για την πρόνοια για τις «ενδεείς τάξεις», δυνάμωσε την εκμετάλλευση, το χαράτσωμα του λαού.

Ακρως ενδεικτικά της ακραίας ταξικής ανισότητας και της φτώχειας του λαού είναι τα στοιχεία των εισοδημάτων κατά οικογένεια το 1938. 630.000 οικογένειες δηλαδή το 39% του πληθυσμού της χώρας είχαν ετήσιο εισόδημα 18.727 δραχμές. 632.768 οικογένειες, το 38,44% του πληθυσμού είχαν εισόδημα 36.275 δραχμές. Υπολογίζονταν δε πως για κάπως άνετη ζωή χρειάζονταν τουλάχιστον 60.000 δραχμές. Την ίδια ώρα που ο λαός ήταν σε εξαθλίωση, υπήρχαν μια χούφτα στην κυριολεξία οικογένειες, 900 όλες και όλες, το 0,05% του πληθυσμού που είχε ετήσιο εισόδημα 2.125.000 δραχμές!^xxviiiΑν δηλαδή η 4η Αυγούστου δεν είχε «φιλολαϊκή πολιτική» τι θα συνέβαινε;

Στα χρόνια της 4ης Αυγούστου, επιβλήθηκαν στο λαό περίπου 3 δισεκατομμύρια νέοι φόροι! Η ακρίβεια ήταν τόσο μεγάλη που ο Μεταξάς αναγκάστηκε να ανακοινώνει τη σύσταση Επιτροπής για την καταπολέμηση των αιτίων «που προκαλούν αδικαιολογήτως υπερτίμησιν ειδών πρώτης ανάγκης».

Ετσι οι όποιες αυξήσεις δόθηκαν εξανεμίστηκαν. Υπολογίζεται ότι ενώ μεταξύ 1935-1940, οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 50%, η πραγματική αύξηση των αποδοχών των εργαζομένων δεν ξεπερνούσε το 5%. Οι υποχρεωτικές άλλωστε συλλογικές συμβάσεις, που η δικτατορία διαφήμιζε ως φιλεργατική πολιτική, ελάχιστα προσέφεραν στους εργαζομένους λόγω της αναστολής των συνδικαλιστικών ελευθεριών και της απαγόρευσης των απεργιών.

Τα όποια μέτρα, πάντως, πάρθηκαν υπέρ των εργαζομένων, ήταν εφαρμογή και συνέχεια αποφάσεων προηγούμενων αστικών κυβερνήσεων (π.χ. γενίκευση του 8ωρου, εφαρμογή κοινωνικών ασφαλίσεων) προϊόντα της ταξικής πάλης στην Ελλάδα και παγκόσμια με τις κατακτήσεις της ΕΣΣΔ. Πόσο υπολογίζει πραγματικά τους εργαζόμενους, η δικτατορία το έδειξε π.χ. όταν άρπαξε τα αποθεματικά του ΙΚΑ και άλλων ασφαλιστικών οργανισμών με πρόσχημα την εθνική άμυνα ή από το γεγονός πως, ενώ η φυματίωση θέριζε πολλούς κλάδους εργαζομένων δεν έφτιαξε ούτε ένα σανατόριο για τους εργάτες.^xxix

Στο στόχαστρο της 4ης Αυγούστου μπήκε ιδιαίτερα η νεολαία, την οποία προσπάθησε να εξαπονδρίσει και μυήσει στα σάπια «ιδεώδη» του φασισμού και του «Γ' Ελληνικού Πολιτισμού» μέσω της ΕΟΝ. Την ώρα που το καθεστώς ξόδευε εκατομμύρια για τα κουστουμάκια, τις φιέστες και τους μισθούς των στελεχών της ΕΟΝ αύξησε τα διάφορα δίδακτρα και χαράτσια στην εκπαίδευση ενώ αυξανόταν κάθε χρόνο ο αριθμός των παιδιών που εγκατέλειπαν την εκπαίδευση, περιορίστηκε ο αριθμός των εισακτέων στα ανώτατα ιδρύματα, μειώθηκαν τα κονδύλια για την Παιδεία.

Η 4η Αυγούστου και η «φαυλοκρατία»

Η δικτατορία απ' την αρχή ισχυρίστηκε πως θα αντιμετώπιζε τη διαφθορά των κομμάτων και τη φαυλοκρατία. Η αλήθεια είναι ότι και η ίδια υπήρξε καθεστώς σκανδάλων, διαφθοράς και φαυλοκρατίας. Και δε θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά στο έδαφος του καπιταλισμού, που γεννά και θρέφει τέτοια φαινόμενα. Αξίζει να παραθέσουμε μερικά ενδεικτικά παραδείγματα από την «αντιμετώπιση» της διαφθοράς από τους φασίστες της 4ης Αυγούστου.

Πριν ακόμα τη δικτατορία, είχαν αποκαλυφθεί διάφορα σκάνδαλα στον Δήμο Αθηναίων, όταν Δήμαρχος ήταν ο Κ. Κοτζιάς. Προκειμένου, να μη διωχθεί ποινικά ο Κοτζιάς, ο Μεταξάς τον έκανε Υπουργό!^xxxΟ Μεταξάς επίσης διόρισε καθηγητές Πανεπιστημίου και τους δυο γαμπρούς του!

Μεγάλες ρεμούλες έγιναν και στη «ΓΣΕΕ», ενώ εκατομμύρια ξοδεύονταν και στους εργατοπατέρες. Τότε καθιερώθηκε και η σύνταξη των «συνδικαλιστών» - εργατοπατέρων.

Ισως, το μεγαλύτερο άντρο της διαφθοράς, ήταν το «καμάρι» του δικτάτορα, η φασιστική οργάνωση νεολαίας, η ΕΟΝ. Ως και τα δέματα για τους φαντάρους που πολεμούσαν στα βουνά της Πίνδου πουλούσαν και μοιράζονταν οι διάφοροι βαθμοφόροι της ΕΟΝ.

Τα εκατομμύρια επίσης που άρπαζαν με τους διάφορους υποχρεωτικούς εράνους και την «εθελοντική» προσφορά μεροκάματων από τους εργαζομένους κατέληγαν στις τσέπες διάφορων αετονύχηδων.

Τέλος, ο Ι. Διάκος, στενός συνεργάτης του Μεταξά, φεύγοντας από την Ελλάδα μετά την εισβολή των Γερμανών είχε αρπάξει μαζί του 805 χρυσές λίρες Αγγλίας, 147 χρυσά γαλλικά εικοσοφράγκα, πάνω από 2 κιλά χρυσό, 686 χρυσές λίρες Αγγλίας, 5.700 δολάρια, 100 λίρες Αιγύπτου και 15 εκατομμύρια δραχμές σε πεντοχίλιαρα!

Ενα συμπέρασμα

Η επιλογή της αστικής τάξης, να στηρίξει τη διδακτορική «λύση» του φασίστα Ι. Μεταξά και αργότερα τη στρατιωτική δικτατορία των συνταγματαρχών (1967), φανερώνει ότι διαχρονικά η αστική εξουσία εναλλάσσει, μεταμφιέζει τις μορφές της εξουσίας της, προκειμένου να την ενισχύσει και να τη θωρακίσει, για να αντιμετωπίσει δυσκολίες λόγω εσωτερικών αντιθέσεων ή για να επιτύχει τη χειραγώγηση των λαϊκών μαζών.

Ετσι, αξιοποιεί διάφορες εναλλακτικές λύσεις και σχήματα, εναλλάσσει την τρομοκρατία και την καταστολή με το «καρότο» και τις αυταπάτες. Δε διστάζει όμως να φτάσει και στην ανοιχτή δικτατορία, την κατάργηση του Κοινοβουλίου, να αξιοποιεί φασιστικές - ναζιστικές οργανώσεις, όπως τη Χρυσή Αυγή. Η ιστορία αποδεικνύει ότι είναι μύθος ο απόλυτος διαχωρισμός μεταξύ δημοκρατικών και μη αστικών πολιτικών δυνάμεων.

Κάθε μορφή ή μεταμφίεση της αστικής εξουσίας εξυπηρετεί κάθε φορά την ενίσχυση της κερδοφορίας των μονοπωλίων, τη διαιώνιση της μισθωτής σκλαβιάς και εκμετάλλευσης. Γι' αυτό, η εργατική τάξη και το κίνημά της δεν πρέπει να παγιδεύονται στα σενάρια διαχείρισης της αστικής εξουσίας, στην εναλλαγή των κομμάτων, στον έναν ή τον άλλο πολιτικό σχηματισμό, αλλά να παλεύει για την κατάκτηση της εξουσίας, για να αλλάξει η τάξη που βρίσκεται στην εξουσία.

---------------------------

Παραπομπές:

i «Ακρόπολις», 6.8.1936, σ. 1

ii Ο. π.

iii Γ. Δαφνής, «Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων», τ. Β', Ικαρος, Αθήνα, 1974, σ. 183

iv Ο. π.

v Σπ. Λιναρδάτος, «Πώς φτάσαμε στην 4η Αυγούστου, Διάλογος», Γ' εκδ. Αθήνα, 1978, σ. 197

vi Ο. π., σ. 204

vii Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», «Θεμέλιο», Ε' εκδ. Αθήνα, 1988, σ. 29-30

viii «Ριζοσπάστης», 20.5.1936, σ. 1

ix Σπ. Λιναρδάτος, «Πώς φτάσαμε στην 4η Αυγούστου», ό. π, σ. 255

x Ο. π., σ. 256

xi Ο. π., σ. 264

xii Ι. Μεταξάς, «Λόγοι και Σκέψεις», τ. Α', «Ικαρος», Αθήνα, 1969, σ. 334-335

xiii «Εστία», 3.8.1936, σ. 1

xiv «Ακρόπολις», ό. π.

xv «Τύπος», 6.8.1936, σ. 1

xvi Ι. Μεταξάς,« Λόγοι και Σκέψεις», τ. Β', «Ικαρος», Αθήνα, 1969, σ. 71

xvii Δ. Αρβανιτάκης, «Ο Ιωάννης Μεταξάς και το "Κοινωνικό Κράτος"» στον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη», 27-28.10.2012. σ. 12-13

xviii Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», ό. π., σ. 128

xix Υφυπουργείον Τύπου και Τουρισμού, «Ο απολογισμός μιας διετίας», εκδόσεις 4ης Αυγούστου, Αθήνα, 1938, σ. 43

xx Ο. π., σ. 183

xxi Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», ό. π., σ. 129

xxii Υφυπουργείον Τύπου και Τουρισμού, ό. π., σ. 176

xxiii Ο. π., σ. 178

xxiv Ο. π., σ. 178-179

xxv Ο. π., σ. 179

xxvi Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», ό. π., σ. 130

xxvii Ο. π., σ. 135-138

xxviii Γ. Νέζης, «Η κατανομή του προπολεμικού φορολογικού βάρους στην Ελλάδα» στη «Νέα Οικονομία», τ. 1, 1947, σ. 12. Αναφέρεται στο Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», ό. π. 114-116

xxix Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», ό. π. σ. 119

xxx Δες πιο αναλυτικά Σπ. Λιναρδάτος, «Η 4η Αυγούστου», ό. π. σ. 43-45

Του Στρατή ΔΟΥΝΙΑ*
* Ο Σ. Δούνιας είναι Αρχισυντάκτης του «Οδηγητή» και μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ