Το μονοκομματικό σύστημα στη Σοβιετική Ένωση

.

Κατιούσα

Απόσπασμα από το άρθρο του Φ. Πετρένκο “σοσιαλισμός: μονοκομματικό η πολυκομματικό σύστημα;” που βρίσκουμε στη συλλογική έκδοση “κομμουνισμός: ερωτήματα και απαντήσεις”, από τις εκδόσεις Πλανήτης. Στο απόσπασμα αυτό γίνεται ιστορική αναδρομή στα συγκεκριμένα γεγονότα και τους λόγους που οδήγησαν στο μονοκομματικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ σε άλλα σημεία του άρθρου εξετάζονται οι διαφορές με άλλες χώρες της σοσιαλιστικής κοινότητας, όπου υπήρχαν κι άλλα κόμματα εκτός από το κομμουνιστικό (καθώς το ζήτημα αυτό λυνόταν ιστορικά και όχι από θέση αρχής).

Πριν από τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία, υπήρχαν πολλά πολιτικά Κόμματα. Πώς έγινε όμως κι επιβίωσε ένα μονάχα κόμμα στην ΕΣΣΔ; Το απαιτούσε η κομμουνιστική θεωρία, κι η θέληση των ηγετών της σοσιαλιστικής κοινωνίας, ή στάθηκε μια συνέπεια κάποιων άλλων περιστάσεων και γεγονότων; Μια κάποια ιστορική αναδρομή θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε σωστά στα ερωτήματα αυτά.
Μόνο οι Κομμουνιστές, με επικεφαλής το Λένιν αποδείχτηκαν ικανοί να προσφέρουν στη χώρα τους ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα: η Ρωσία έπρεπε αμέσως να πάψει να μετέχει στον Πόλεμο. Η καλλιεργήσιμη γη έπρεπε να διανεμηθεί στους αγρότες χωρίς καθυστέρηση. Η πολιτική εξουσία έπρεπε να μεταφερθεί αμέσως στα Σοβιέτ Αντιπροσώπων Εργατών, Στρατιωτών κι Αγροτών.
Το Μπολσεβίκικο Κόμμα βλέποντας ότι οι Μενσεβίκοι κι οι Σοσιαλιστές-Επαναστάτες δεν επρόκειτο να υπερασπιστούν τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, τα συμφέροντα ολόκληρου του εργαζόμενου λαού, αποφάσισαν να προχωρήσουν προς τη σοσιαλιστική επανάσταση. Οι Κομμουνιστές μπόρεσαν να πείσουν τις μάζες σχετικά με την ορθότητα των ιδεών τους. Ο εργαζόμενος λαός, με αυξανόμενη καθαρότητα άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι μόνο το Μπολσεβίκικο Κόμμα ήταν σε θέση να λύσει τα θεμελιακά προβλήματα της επανάστασης.
Μια κοντινή ματιά σε αυτά και σε άλλα γεγονότα εκείνων των χρόνων, καθώς και τα στοιχεία που προκύπτουν από τα σχετικά έγγραφα και που περισώθηκαν, αποκαλύπτουν τούτο το ξεκάθαρο γεγονός: το Λενινιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αυτό μόνο αντιπροσώπευε τα συμφέροντα της πλειοψηφίας του λαού, σε εκείνη την κρίσιμη καμπή στην Ιστορία της Ρωσίας. Τα άλλα Κόμματα και οι διάφορες πολιτικές ομάδες τελικά απώλεσαν την εμπιστοσύνη των λαϊκών μαζών -είτε εξαιτίας της προσκόλλησής τους στον καπιταλισμό, είτε για την αστάθειά τους, την ανικανότητα ή την απροθυμία τους να κατανοήσουν και να εκφράσουν σωστά τα συμφέροντα του λαού.
Αυτά τα αίτια βρίσκονται και κάτω απ’ την πτώση του Μενσεβίκικου Κόμματος. Παρόλο που αυτό το Κόμμα διακήρυσσε την πίστη του στο Μαρξισμό και τη σοσιαλιστική επανάσταση, στην πραγματικότητα μεταπήδησε στις θέσεις του αστικού φιλελευθερισμού και του συμβιβασμού. Οι Μενσεβίκοι ήταν ανίκανοι να πάρουν ξεκάθαρη στάση απέναντι στο πρόβλημα του Πολέμου. Δεν μπορούσαν να προσφέρουν στους αγρότες μια ικανοποιητική λύση του αγροτικού προβλήματος. Και τελικά δεν μπόρεσαν να υιοθετήσουν μια σωστή θεώρηση για λύση του οξύτατου προβλήματος των εθνοτήτων. Για παρόμοιους λόγους αποδείχτηκε λιγόζωη κι η δημοτικότητα των Σοσιαλιστών-Επαναστατών, που γρήγορα έχασαν σαν Κόμμα την πολιτική τους επιρροή.
Οι Μενσεβίκοι κι οι Σοσιαλιστές-Επαναστάτες, ωστόσο, εξακολουθούσαν να έχουν την υποστήριξη ορισμένων τμημάτων του πληθυσμού, στο αρχικό στάδιο της σοσιαλιστικής επανάστασης. Για αυτό το λόγο ο Λένιν κι οι Μπολσεβίκοι τους κάλεσαν να πάρουν μέρος στην κυβέρνηση αμέσως μετά τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αλλά αυτοί αρνήθηκαν κι άρχισαν να ακολουθούν την πολιτική του “περιμένουμε και βλέπουμε”. Τέσσερις μέρες μετά την Επανάσταση, ο Λένιν δήλωνε: “Δεν είναι από λάθος δικό μας που οι Σοσιαλιστές-Επαναστάτες κι οι Μενσεβίκοι έφυγαν. Τους καλέσαμε να μοιραστούν την πολιτική εξουσία, αλλά θέλησαν να σταθούν στο φράχτη και να περιμένουν μέχρι που να τελειώσει ο αγώνας με τον Κερένσκι. Εμείς ωστόσο ζητάμε από τον καθένα να πάρει μέρος στην κυβέρνηση”.
Ύστερα από λίγο οι ηγέτες της Αριστερής πτέρυγας του Σοσιαλιστικού – Επαναστατικού Κόμματος, βλέποντας ότι οι μάζες εμπιστεύονταν κι ακολουθούσαν τους Μπολσεβίκους, κι από φόβο μήπως χάσουν ολότελα την υποστήριξη του λαού, αποφάσισαν να πάρουν μέρος στη Σοβιετική Κυβέρνηση. Επτά από τα 18 υπουργεία δόθηκαν έτσι στους αριστερούς Σοσιαλιστές-Επαναστάτες, κι ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονταν τα υπουργεία (τότε “Λαϊκές Επιτροπές”) Δικαιοσύνης, Πολιτισμού, Επικοινωνιών κι άλλα. Η συνεργασία αυτή διακόπηκε το Μάρτη του 1918 από τους ίδιους τους Σοσιαλιστές-Επαναστάτες που εγκατέλειψαν την Κυβέρνηση με το πρόσχημα της διαφωνίας σχετικά με την υπογραφή της Συνθήκης του Μπρεστ-Λιτόφσκ με τη Γερμανία.
Εκείνη την εποχή, η πολιτική των Μενσεβίκων και των Σοσιαλιστών-Επαναστατών ακροζυγιαζόταν ανάμεσα στην επανάσταση και την αντεπανάσταση, μέχρι που και τα δύο αυτά κόμματα να βρεθούν τελικά στην άλη μεριά των χαρακωμάτων, ενάντια στην πλειοψηφία του λαού. Αμέσως μετά την αποχώρησή τους από την κυβέρνηση, οι αριστεροί Σοσιαλιστές – Επαναστάτες άρχισαν έναν απελπισμένο αγώνα κατά της εξουσίας των Σοβιέτ. Οργάνωσαν ένοπλες εξεγέρσεις στη Μόσχα, στο Γιαροσλάβλ και σε άλλες περιοχές προσπαθώντας να κλονίσουν τη Σοβιετική εξουσία. Διεξάγοντας αυτόν τον αγώνα οι αριστεροί Σοσιαλιστές-Επαναστάτες ουσιαστικά ενώθηκαν με τη Δεξιά πτέρυγα του κόμματός τους και με τους Μενσεβίκους που μπόρεσαν να καταλύσουν τη σοβιετική εξουσία σε πολλές επαρχίες και να εγκαταστήσουν κυβερνήσεις που υποστηρίζονταν από τις ξιφολόγχες των Λευκοφρουρών (τσαρικών) και των ξένων στρατευμάτων της Δυτικής επέμβασης. Οι δεξιοί Σοσιαλιστές-Επαναστάτες οργάνωσαν δολοφονίες ηγετών του Κομμουνιστικού Κόμματος και σκότωσαν πολλούς ξεχωριστούς αγωνιστές κι επαναστάτες. Έτσι, συμμαχώντας με τις δυνάμεις εκείνες που ανοιχτά αγωνίζονταν ενάντια στο νέο σοσιαλιστικό καθεστώς, τα Κόμματα αυτά αποκλείστηκαν από μόνα τους από την πολιτική ζωή του έθνους.
Οι εχθρικές δραστηριότητες των αριστερών Σοσιαλιστών-Επαναστατών ανάγκασαν το 5ο πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, τον Ιούλη του 1918, να διαγράψει τους αριστερούς Σοσιαλιστές-Επαναστάτες που είχαν αναμιχθεί σε συνωμοσίες κατά της επανάστασης κι είχαν αναπτύξει αντι-σοβιετικές δραστηριότητες και να τους απολύσει από τις κρατικές υπηρεσίες όπου απασχολούνταν μέχρι τότε. Οι σοβαρές αυτές εσωτερικές διαφορές προκάλεσαν μια διάσπαση μέσα στο αριστερό Σοσιαλιστικό-Επαναστατικό Κόμμα: ένα μέρος από τα μέλη τους σχημάτισε το “Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κόμμα” και το “Λαϊκιστιικό-Κομμουνιστικό Κόμμα” που αργότερα ενώθηκαν με τους Μπολσεβίκους.
Όπως είδαμε μέχρι τώρα δεν έχει καμία σχέση η “κομμουνιστική βία” με το γεγονός ότι τα άλλα κόμματα εξαφανίστηκαν από το Ρωσικό πολιτικό προσκήνιο. Το Μενσεβίκικο και το Αριστερό Σοσιαλιστικό-Επαναστατικό κόμμα, παρόλη την εχθρότητά τους απέναντι στη σοβιετική εξοησία, λειτουργούσαν πολύ φανερά, είχαν δικές τους οργανώσεις και κυκλοφορούσαν τις κομματικές τους εφημερίδες στην περίοδο που ακολούθησε την Οχτωβριανή Επανάσταση. Και τα δύο αυτά κόμματα εκπροσωπήθηκαν στο δεύτερο, τρίτο και τέταρτο πανρωσικό συνέδριο των σοβιέτ και μετείχαν στα συνέδρια των τοπικών σοβιέτ. Αλλά χρησιμοποιούσαν αυτή τη δυνατότητα που τους πρόσφερε η σοβιετική εξουσία όχι για να αναπτύξουν πολιτική δραστηριότητα, αλλά για να ανατρέψουν την ίδια αυτή εξουσία των Σοβιέτ με την ένοπλη βία. Δεν ήθελαν με κανένα τρόπο την προτεινόμενη συνεργασία.
Ήταν οι ίδιοι οι Σοσιαλιστές-Επαναστάτες που γκρέμισαν το δικομματικό σοβιετικό σύστημα που προέκυψε μετά τη νικηφόρα επανάσταση. Έχοντας κατά νου τη θέση των μη προλεταριακών κομμάτων σε σχέση με το νέο πολιτικό σύστημα που ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής επανάστασης από την εργατική τάξη σε συμμαχία με την αγροτιά, η σοβιετική εξουσία δεν είχε άλλο να διαλέξει έξω από το να παρεμποδίσει τις εχθρικές δραστηριότητες απέναντί της και να υιοθετήσει αυστηρά μέτρα με σκοπό να εδραιώσει το προλεταριακό κράτος.
Έτσι σχηματίστηκε το μονοκομματικό σύστημα στην ΕΣΣΔ. Κι αυτό οφειλόταν στις ιδιαίτερες ιστορικές συνθήκες κάτω από τις οποίες εξελίχθηκε η σοσιαλιστική επανάσταση, κι όχι επειδή οι Μπολσεβίκοι αντιτάσσονταν -σα θέμα αρχής- στο πολυκομματικό σύστημα, όπως μερικοί μη αντικειμενικοί πολιτικοί επιστήμονες της Δύσης προσπαθούν να ισχυριστούν.
Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση.

Προτιμώ να γ…έστε παρά να είστε κομμουνιστές

Κατιούσα

Απόσπασμα από το συγκλονιστικό ημερολόγιο της φυλακής του Ανδρέα Νενεδάκη με τίτλο “Απαγορεύεται” (Εκδ. Σύγχρονη Εποχή) που περιγράφει τις κακουχίες και τα βασανιστήρια που υφίσταντο οι κομμουνιστές και οι άλλοι κρατούμενοι στο κολαστήριο της Γιούρας.

Η “λογοκρισία” είναι ένα καινούριο μαρτύριο. Τα γράμματά μας, αυτά που στέλνουμε ή αυτά που παίρνουμε, θα περάσουν πρώτα από τα χέρια του Αβραάμ Παπαδόπουλου, του Δεβετζή, του Πόγκα, του Ζάγκα και όλων των άλλων. Κόβουν, ξεσκίζουν και στέλνουν όσα θέλουν, πριν, όμως, θα βγάλουν τα γραμματόσημα για να μας τα ξαναπουλήσουν. Ο Γιουγκοσλάβος Ρεσούλοβιτς και ο Κραφτσένκο -“αλλοδαποί” και οι δύο, αλλά γερά πόστα στη Γιούρα, στο “Γραφείο” και στη φυλακή- έχουν γεμάτες τις τσέπες τους λεφτά, παρόλο που δεν πήραν ποτές τους επιταγή.
Όταν έρθουν τα γράμματα τώρα, δε μοιράζονται. Τα παίρνει το “γραφείο”, τα διαβάζει και φωνάζει τον παραλήπτη για να του το δώσουν.
-Έχεις γράμμα από τον πατέρα σου, σου γράφει για τη χάρη.
-Καλά… το ξέρω, έχω κάμει εγώ την αίτηση.
-Ποια αίτηση μωρέ; Αν δε δηλώσεις στο μεγάφωνο, δεν παίρνεις χάρη, ας έχεις μπάρμπα τον ίδιο το βασιλιά.
-…
-Θα υπογράψεις;
-…
-Τότε δε θα το διαβάσεις το γράμμα…
Και το σκίζουν μπροστά του. Οι διαμαρτυρίες του πηγαίνουν στο βρόντο. Έπειτα, πάνω από τον Αβραάμ στέκει ο φύλακας Χριστόπουλος του πειθαρχείου. Κάθε παραπάνω διαμαρτυρία ή και απειλή για καταγγελία και τα ρέστα ισοδυναμεί με ξενύχτι στο βρεγμένο πειθαρχείο όρθιος. Όμως και να μη διαμαρτυρηθείς μπορεί να πας, αν φαίνεσαι “έξυπνος” ή δε μιλάς από “εξυπνάδα”.
-Η γυναίκα σου σού γράφει για τα παιδιά που πεινάνε…
-…
-Δεν ενδιαφέρεσαι για τα παιδιά σου; Παλιάνθρωπε, αφού δεν ενδιαφέρεσαι για τα δικά σου παιδιά, τι σ’ ενδιαφέρουν “τα κοινά”; Πολιτικός είσαι;
Και το ξύλο στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητο, γιατί ένας από το “Γραφείο” έχει συγκινηθεί από το γράμμα με την “έκκληση”, που τις πιο πολλές φορές είναι γραμμένη από τους ίδιους. Ο Ιάσων Μανδηλάρης, να πούμε, ο βασανιστής της Κατοχής στα μπουντρούμια της Ειδικής, είναι στα μέσα και στα έξω.
-Ο πατέρας σου γράφει πως θ’ αναγκαστεί να πουλήσει το χωράφι. Πρέπει να βοηθήσεις το σπίτι σου και συ. Να φροντίσεις να βγεις.
-Είναι λογαριασμός δικός μου τι να κάνω.
-Είσαι προδότης.
-Βούλγαρε.
-Αλήτη.
-Γ… τη μάνα σου, την αδερφή σου, την Παναγία σου.
-.-
Ο Μπουζάκης (σ.σ.: ο νέος διευθυντής) δεν ήρθε μοναχός, έφερε ολόκληρη συμμορία από ποινικούς κατάδικους που τους είχε χρησιμοποιήσει σε πολλές δουλειές του στις φυλακές Κηφισιάς. Ο Ζαχαριάδης ήταν το δεξί του χέρι εκεί, πολλές φορές τον άφηνε στο ποδάρι του, σαν υποδιευθυντή όταν έλειπε. Ένας άλλος είναι ο Κατσάμπουλας κι αυτός από τα πρωτοπαλίκαρά του.
Πολλοί λένε πως ο Μπουζάκης λέει πάντοτε τον τελευταίο λόγο, όμως, μέχρι τότες αλωνίζουν οι υποτακτικοί του και ο λόγος του έρχεται σα σφράγισμα. (…) Όλα φαίνονται θαυμάσια και καλά και πίσω από τη βιτρίνα είναι η βρόμα και η δυσωδία. Τώρα, φαίνεται, που “τακτοποιεί τα του οίκου του” με τα “Γραφεία” αναμορφώσεως και επαναπροσαρμογής, βάλθηκε να ξαναρχίσει την παλιά του τέχνη της Κηφισιάς.
Στον Πρώτο όρμο ήταν σε ξεχωριστό διαμέρισμα τ’ ανήλικα και τα περισσότερα είχαν απαλλαχτεί από τις αγγαρείες. Ο κουλοχέρης, ο Άγγλος οργανωτής, είχε απαιτήσει από το Γλάστρα να τα προσέχει, να ‘χουν ιδιαίτερο διαμέρισμα και να παίρνουν εκατό δράμια ψωμί παραπάνω. Ο πατήρ Προκόπιος τους έκανε επισκέψεις, ήταν όλα στο κατηχητικό, είχαν καθημερινά “εθνικού και χριστιανικού περιεχομένου”. Τα ‘δερνε ο φύλακάς τους κάθε που του ‘ρχονταν το χέρι και ζούσαν ξεχωριστά από τους άλλους κρατούμενους.
Ο Μπουζάκης έβαλε μπρος ένα άλλο σχέδιο: Έδιωξε όλα όσα ήταν ζωηρά, τα χαρακτήρισε “στελέχη” και τα απομόνωσε. Ύστερα μάζεψε όλους τους ποινικούς ανήλικους από τους άλλους όρμους και τους έριξε στο διαμέρισμά τους, έβαλε στις σκηνές του και μεγάλους, το Ζαχαριάδη, τον Κορομάντζο, τον Καρδαμίτση -φονιάδες όλοι ποινικοί- και διόρισε φύλακα το συνεργάτη του της Κηφισιάς, Κατσάμπουλα. Κάθε μέρα τώρα καλεί στο γραφείο του μερικά και τους κάνει μάθημα πατριδογνωσίας, τα “νουθετεί” και τα πιέζει να κάνουν δηλώσεις. Οι ανήλικοι τον ξέρουν όλοι.
-Προτιμώ να γαμιόσαστε μεταξύ σας παρά να είστε κομμουνιστές, τους έλεγε στην Κηφισιά και ‘δω δεν μπορεί να το ξεχάσει κανένα.
Στις σκηνές τους έχει βάλει “αδερφές” που μιλούν ανοιχτά για τις σχέσεις τους, φωνάζουν, γλεντούν και οργιάζουν τις νύχτες -κάνουν ό,τι μπορεί να φανταστεί ο νους των και προσπαθούν με κάθε τρόπο να παρασύρουν και τους ανήλικους. Τα πορνογραφήματα κυκλοφορούν στο διαμέρισμα των ανηλίκων ελεύθερα, τα πιοτά, το χασίς είναι στη διάθεση όποιου θέλει. Τα προσχήματα, βέβαια, κρατιούνται. Αυτοί που καπνίζουν, λένε, πως τα μπάζουν κρυφά, όμως, αυτοί είναι έμπιστοι του Μπουζάκη, αν δεν ήθελε, τίποτα δε θα μπορούσε να περάσει.
Οι “δεξιοί” μικροί κάνουν μπρος στους “αριστερούς” όλα όσα τους πουν αυτοί που διευθύνουν τον κλωβό. Οι “αριστεροί” τους σπάζουν στο ξύλο ένα βράδυ, τότες ο Μπουζάκης διατάζει τους “δεξιούς” να επιτεθούν στους “αριστερούς”, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Ο Μπουζάκης το χαρακτηρίζει “στάση”.
Τα πειθαρχεία γεμίζουν, οι μαγκουροφόροι του κλωβού σπάζουν κεφάλια, πλευρά και τους πιο πολλούς τους τακτοποιούν στο πειθαρχείο και στη συκιά, τους κάνουν επιθέσεις τις νύχτες, τα ξεγυμνώνουν, τα τραβούν στις σκηνές και τα ρεζιλεύουν, πολλά τα κατηγορούν για σχέσεις ανώμαλες, διαδίδουν πως τα εξέτασε ο γιατρός και δεν τα βρήκε “εντάξει”… Ο Μπουζάκης είναι ανεξάντλητος όταν θέλει να “στήσει” μια κατηγορία ή να συκοφαντήσει, είναι, όμως, σε όλο τον κόσμο γνωστές οι προβοκάτσιες του και οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί έχουν ξεθωριάσει. Τον ξέρουν όλοι -πριν από αυτόν έφτασε η φήμη του- κανείς δε δίνει προσοχή σε όλ’ αυτά, δεν μπορούν, όμως, να συνεχίσουν.
Στο πειθαρχείο χειρότερα. Κάθε μέρα τραβά ένα-δυο ανήλικους και τους βασανίζουν οι δεσμοφύλακες. Πολλές φορές είναι ο ίδιος μπροστά. Έχει ένα σαδισμό χωρίς βάθος, χαίρεται όταν ακούει να βογκούν, γελά με το γελάκι του το μισό που στάζει δηλητήριο και ξερνά διαταγές:
-Κωλόπαιδο, θα;… Ε; Θα; Όχι;… Ε, τότε δώσ’ του μερικές… Ε;… Θα;… Ναι;… Όχι; Χι, χι… δώσ’ του, δώσ του… χι, χι, χχι… ε;
Θέλει να υπογράψουν δηλαδή, αυτό είναι. Όταν γίνει, είναι ελεύθερος ο δηλωσίας από αγγαρείες και υποχρεώσεις και αν τον βοηθήσει κιόλας… να πάρει, ας πούμε, άλλη μια δήλωση, μπορεί να του κάμει και καμιά καλή πρόταση στο υπουργείο γι’ απόλυση ή το λιγότερο για μεταγωγή.

Η επίθεση του αστικού στρατού στο Μάλι Μάδι και η αντεπίθεση του ΔΣΕ

Λίγες μέρες μετά τον ελιγμό του ΔΣΕ από τον Γράμμο στο Βίτσι, στις 24 Αυγούστου, ο αστικός στρατός αρχίζει την επίθεση στο Βίτσι και δύο μέρες μετά, με την 53η ταξιαρχία, επιτίθεται στο κεντρικό τμήμα του μετώπου και καταλαμβάνει τα υψώματα Πρεκοπάνα - Γκολίνα - Κουκλουθούρια.
Η 9η Μεραρχία του ΔΣΕ, που έχει την ευθύνη της επιχείρησης με την 108η Ταξιαρχία στον ορεινό όγκο του Μάλι Μάδι και με την 16η Ταξιαρχία στον τομέα Δενδροχώρι - Ιεροπηγή, δέχεται την κύρια επιθετική προσπάθεια του αστικού στρατού με τη 15η μεραρχία που εξορμά με τις ταξιαρχίες 45η και 73η.
Η 45η ταξιαρχία με την υποστήριξη πυροβολικού και αεροπορίας προωθείται στην κατεύθυνση Ιεροπηγής και καταλαμβάνει τα υψώματα του Αγ. Αθανασίου - Κουκοβίτσαινα - Κουλέ. Τις νυχτερινές ώρες προς 31η Αυγούστου τμήματα της 16ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ ανέτρεψαν την 45η ταξιαρχία του αστικού στρατού από Αγιο Αθανάσιο - Κουκουβίτσαινα και την κυνήγησαν έως τις βάσεις εξόρμησής του.
Η 73η ταξιαρχία του αστικού στρατού επιχειρεί στην περιοχή της Κρανιώνας και στον τομέα Δενδροχωρίου. Οι μάχες είναι επίμονες και διεξάγονται όλη τη μέρα. Εκτός του πυροβολικού και της αεροπορίας χρησιμοποιούνται 15 τεθωρακισμένα. Τα τμήματα του ΔΣΕ προκαλούν μεγάλες απώλειες στον αστικό στρατό και καταστρέφουν 2 τεθωρακισμένα.
31.8.1948. Στον τομέα Ιεροπηγής οι μάχες συνεχίζονται όλη τη μέρα και τη νύχτα. Τα τμήματα του ΔΣΕ προκαλούν τεράστιες απώλειες στην 45η ταξιαρχία.
Η 73η ταξιαρχία του αστικού στρατού με τη βοήθεια του πυροβολικού και αεροπορίας καταλαμβάνει το ύψωμα Βούτσι (1715).
1.9.1948. Τμήμα της 45ης ταξιαρχίας του αστικού στρατού που μάχεται στην κατεύθυνση Οινόη - Αγ. Αθανάσιος - Κουλέ με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη του υψώματος Μάλι Μάδι (1655) καταλαμβάνει το ύψωμα Μεσκίνα.
2.9.1948. Τα σχέδια του αστικού στρατού δεν προχωρούσαν όπως είχαν προγραμματιστεί, γι' αυτό έφθασε στην Καστοριά ο Αμερικανός στρατηγός Βαν Φλιτ, που διέταξε τη συνέχιση της επίθεσης ενάντια στον ΔΣΕ.
Η 45η ταξιαρχία του αστικού στρατού στον τομέα της Ιεροπηγής είχε τεράστιες απώλειες σε αξιωματικούς και οπλίτες, οι οποίες ήταν συνέχεια στις απώλειες που είχε η ίδια ταξιαρχία στην Αλεβίτσα. Το αποτέλεσμα ήταν να κριθεί μη αξιόμαχος και να μεταφερθεί στα μετόπισθεν για ανασυγκρότηση. Για την αντικατάστασή της μετέφεραν από το Αργος Ορεστικό την 22η ταξιαρχία που άρχισε τις επιχειρήσεις στην περιοχή Κουκουβίτσαινα - Αγ. Αθανάσιος - Ιεροπηγή.
Τα τμήματα της 16ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ, με την υποστήριξη του πυροβολικού, αντιμετώπισαν με επιτυχία όλες τις μαζικές επιθέσεις.
Για να ενισχυθεί η επιθετική προσπάθεια, το επιτελείο του αστικού στρατού μετέφερε την 3η ορεινή ταξιαρχία που άρχισε να ενεργεί στον ορεινό όγκο του Μάλι Μάδι στην κατεύθυνση των υψωμάτων Τσουτσέρα - Πόρτα - Μπούτσι. Οι μάχες ήταν ιδιαίτερα σκληρές και συνεχίστηκαν μέχρι το βράδυ. Παρά την υποστήριξη πυροβολικού και αεροπορίας η 3η ορεινή ταξιαρχία απέτυχε σε όλες τις προσπάθειες. Τη μέρα αυτή για την κατάληψη του ορεινού συγκροτήματος Μάλι Μάδι - Μπρένιτσα ο αστικός στρατός έριξε στην επίθεση 4 ταξιαρχίες, 40 κανόνια, αεροπορία και τανκς κάτω από την προσωπική διεύθυνση του αντιστράτηγου Κιτριλάκη.
4.9.1948. Η 3η ορεινή ταξιαρχία που επιτίθεται στην κατεύθυνση Τσουτσέρα - Πόρτα - Μπούτσι πετυχαίνει την κατάληψη του υψώματος 1228. Στις μάχες αυτές η αντιαεροπορική άμυνα του ΔΣΕ κατέρριψε ένα καταδιωκτικό αεροπλάνο.
Η 22η ταξιαρχία του αστικού στρατού που μάχεται στον τομέα Ιεροπηγής στα υψώματα 1420 και 1186 δεν καταφέρνει να προχωρήσει. Για την ενίσχυση του αστικού στρατού στην περιοχή του Βίτσι φθάνει από τον Γράμμο η διοίκηση της 2ης μεραρχίας με την 21η ταξιαρχία.
5.9.1948. Από το πρωί η 15η μεραρχία του αστικού στρατού που είχε την ευθύνη της επιχείρησης, με τις ταξιαρχίες 73η και 3η, εκδηλώνει επίθεση.
Η 73η ταξιαρχία με τα τρία τάγματά της, τα 573, 574, 575, εξορμά από τα υψώματα Βούτσι και Μεσκίνα και καταλαμβάνει στις 10.50 π.μ. τα σημαντικά υψώματα Ραμπαντίνα και Πόποβα - Νίβα.
Η 3η ταξιαρχία το μεσημέρι καταλαμβάνει το ύψωμα Πόρτα (1634). Στη συνέχεια κίνησή της προς το Μπούτσι ανατρέπεται από τα τμήματα της 16ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ.
Η κατάληψη των Ραμπατίνας - Πόποβα - Νίβας - Πόρτας δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για τον αστικό στρατό, του έδινε τη δυνατότητα να προχωρήσει προς δύο κατευθύνσεις. Μία προς το ύψωμα Μάλι Μάδι (1655) και μετά στην Κρυσταλλοπηγή, η άλλη προς το ύψωμα Μπούτσι και μετά στο Βατοχώρι.
Από τις δύο επιλέχθηκε η δεύτερη κατεύθυνση. Η κατάληψη του Μπούτσι και στη συνέχεια του δημόσιου δρόμου Βατοχωρίου - Κρυσταλλοπηγής θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τον ΔΣΕ αφού θα έφερνε τη διακοπή της επικοινωνίας με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας.
Αμέσως ο διοικητής του Β' Σώματος Στρατού, Κιτριλάκης, δίνει διαταγές στην 3η ταξιαρχία να προχωρήσει γρηγορότερα για να καταλάβει το Μπούτσι και η 73η ταξιαρχία να κινηθεί προς το ύψωμα Μάλι Μάδι (1655) και την Κρυσταλλοπηγή.
6.9.1948. Τη νύχτα 5ης προς 6η Σεπτέμβρη δύο τάγματα του ΔΣΕ περνούν στην αντεπίθεση. Το ένα τάγμα εξορμώντας από το ύψωμα Κορίτσι κτυπά στα πλευρά την 73η ταξιαρχία στα υψώματα Μεσκίνας προκαλώντας της μεγάλες απώλειες και παίρνοντας όλο τον εφοδιασμό της και τα μεταγωγικά.
Το άλλο τάγμα, με κατεύθυνση Σαμόβιτσα - Γκρέκα - Μάλι Μάδι (1655), κτυπά κατά μέτωπο την 73η ταξιαρχία στη Ραμπατίνα και την αναγκάζει να εγκαταλείψει την προσπάθειά της να καταλάβει το Μάλι Μάδι (1655).
Οι μάχες που συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της 6.9.1948, προκάλεσαν σύγχυση στον αστικό στρατό και έδωσαν χρόνο για την πραγματοποίηση των σχεδίων της γενικής αντεπίθεσης στον ΔΣΕ.
7.9.1948: Στις κορυφές Βούτσι - Μεσκίνα - Ραμπατίνα προωθείται η 22η ταξιαρχία με τα 2 τάγματά της, τα 509 και 508, για να αντικαταστήσει την 73η ταξιαρχία που μεταφέρεται στην περιοχή του Αλιάκμονα προς ανασυγκρότηση. Από το πρωί το πυροβολικό του αστικού στρατού που ήταν εγκατεστημένο στο Δενδροχώρι, έβαλλε συνεχώς πάνω στο Μπούτσι, το οποίο βομβαρδιζόταν και από το σύνολο της αεροπορίας. Παράλληλα, η επίλεκτη 3η ορεινή ταξιαρχία ξεκινά την επίθεση και οι μάχες συνεχίζονται όλη τη μέρα, με αποτέλεσμα να καταλάβει το ύψωμα 1531, την Μπρένιτσα και τα νότια αντερείσματα του Μπούτσι. Απειλούσε την τελευταία κορυφή, την Πυραμίδα (1776), που την εμπόδιζε να βγει στο δημόσιο δρόμο Βατοχωρίου - Κρυσταλλοπηγής. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες που έκανε για την κατάληψή της, η 3η ταξιαρχία απέτυχε.
Γι' αυτόν το λόγο ο διοικητής του Β' Σώματος Στρατού, Κιτριλάκης, αναγκάστηκε να επισκεφτεί την εμπόλεμη ζώνη για να εμψυχώσει τους επιτιθέμενους στρατιώτες. Από το ύψωμα Πόρτα παρακολουθούσε την εξέλιξη της μάχης και έδινε εντολές, αλλά και πάλι δεν κατάφερε τίποτα. Το τάγμα Αλευρά (16η Ταξιαρχία του ΔΣΕ) που υπεράσπιζε και «με τα δόντια» κράτησε άπαρτο το Μπούτσι, την ίδια νύχτα ενισχύθηκε με άλλα δύο τάγματα του ΔΣΕ. Ετσι δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ να προετοιμάσει τα σχέδια της αντεπίθεσης.

Η αντεπίθεση

Η κατάσταση που δημιούργησε ο αστικός στρατός στο Μάλι Μάδι από τις 30 Αυγούστου μέχρι τις 7 Σεπτέμβρη ήταν πολύ σοβαρή για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.
Τη σοβαρότητά της αντιλαμβάνεται έγκαιρα το Γενικό Αρχηγείο (ΓΑ) του ΔΣΕ και εκδίδει την ΕΠΕ 314/7-9 ώρα 23.20 Διαταγή προς τον διοικητή της 9ης Μεραρχίας, με την οποία τον διατάσσει: «Τα υψώματα Μπούτσι να κρατηθούν πάση θυσία. Να ενισχυθούν με το Τάγμα Νώντα και το Τάγμα Θησέα τα οποία να εγκατασταθούν απόψε σ' αυτά και να τα υπερασπιστούν. Να πάρουν δραστήρια μέτρα για την οχύρωση του εδάφους...».
Την επόμενη μέρα, 8 Σεπτέμβρη 1948, το ΓΑ του ΔΣΕ εξέδωσε την ΕΠΕ 320 Διαταγή Επιχειρήσεων και αμέσως τα ενδιαφερόμενα τμήματα άρχισαν τις προετοιμασίες και μετακινήσεις με την απαιτούμενη τάξη και μυστικότητα προς τις καθορισμένες θέσεις.
Νύχτα 9ης προς 10η Σεπτέμβρη
Η έναρξη της επιχείρησης ξεκινάει με την κίνηση των τμημάτων της 107ης Ταξιαρχίας με τρία Τάγματα συν μία Διλοχία και είχε αποστολή να κινηθεί προς το Πολυάνεμο. Να το καταλάβει και από κει να συνεχίσει προς Οινόη - Αγία Κυριακή και να φτάσει στο Δενδροχώρι, όπου ήταν εγκατεστημένες τρεις πυροβολαρχίες του αστικού στρατού. Να τις καταστρέψει κι από κει να επιτεθεί προς το Ορλοβο και να καταλάβει το Βούτσι.
Από τα υψώματα βόρεια του χωριού Αγιος Δημήτριος όπου ήταν εγκατεστημένη η 107η Ταξιαρχία, το απόγευμα της 9ης Σεπτέμβρη 1948 μόλις βράδιασε άρχισε την κίνηση των τμημάτων της προς το Πολυάνεμο. Εκεί δίνει σκληρή μάχη και αγκιστρώνεται, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να προχωρήσει σύμφωνα με την αποστολή της.
Μετά την αποτυχία της διείσδυσης της 107ης Ταξιαρχίας, η διεύθυνση της επιχείρησης Μάλι Μάδι το μεσημέρι 10 Σεπτέμβρη τής αλλάζει πορεία και την κατευθύνει προς το ρήγμα που είχε δημιουργηθεί στη Ραμπατίνα - Μεσκίνα και απ' αυτή τη μεριά την διατάζει να καταλάβει το Βούτσι. Η 107η Ταξιαρχία έφτασε στην περιοχή τις απογευματινές ώρες και μαζί με άλλα τμήματα κατέλαβε το Κουλέ, στη συνέχεια από κει άρχισε να πιέζει το Βούτσι - Ορλοβο.
Τις πρώτες ώρες μετά τα μεσάνυχτα προς 10η Σεπτέμβρη, δύο Διλοχίες της 103ης Ταξιαρχίας και 14ης Ταξιαρχίας της 10ης Μεραρχίας του ΔΣΕ εξορμούν από τα Γιάματα και πριν από τα ξημερώματα, αφού αιχμαλώτισαν τη φρουρά, κατέλαβαν το ύψωμα 1224. Από κει άρχισαν να επιτίθενται και ν' απειλούν από τα νώτα την 3η ορεινή ταξιαρχία.
Η κατάληψη του υψώματος 1224 δυσκόλεψε πολύ τη θέση της 3ς ορεινής ταξιαρχίας, διότι ο μόνος δρόμος επικοινωνίας με τα άλλα τμήματα του κυβερνητικού στρατού ήταν η Πόποβα - Νίβα, η οποία ήταν συνεχώς κάτω από τα πυρά του ΔΣΕ. Ενας ακόμη λόγος που δυσκόλεψε την 3η ορεινή ταξιαρχία ήταν ότι με την κατάληψη του υψώματος 1224, ο ΔΣΕ έλεγχε τη μοναδική πηγή νερού που υπήρχε στην ανατολική πλευρά του Μάλι Μάδι και οι στρατιώτες άρχισαν να στερούνται το πόσιμο νερό. Ισχυρές αντεπιθέσεις της 3ης ταξιαρχίας για την κατάληψη του υψώματος 1224 που υπερασπιζόταν ο ΔΣΕ δεν έφεραν αποτέλεσμα.
Στο ύψωμα Μάλι Μάδι (1655) παραμονή της επίθεσης εγκαταστάθηκε το τάγμα Βολάνη του ΔΣΕ με αποστολή απ' αυτήν την κατεύθυνση να επιτεθεί και να καταλάβει τη Ραμπατίνα, πάνω στην οποία ήταν δύο τάγματα της 22ης ταξιαρχίας του κυβερνητικού στρατού που είχαν επίσης διάταξη στο ύψωμα 1600 - Μεσκίνα - Τούμπα - Βούτσι.
Τη νύχτα της 10ης Σεπτέμβρη το πυροβολικό του ΔΣΕ από την πλευρά του Μπούτσι αρχίζει να βομβαρδίζει για μισή ώρα τα υψώματα Πόποβα - Νίβα και Ραμπατίνα. Ρίχνει με ταχύ ρυθμό 100 βλήματα στο κάθε ύψωμα και με τις εύστοχες βολές του προκαλεί τον τρόμο στην 22η ταξιαρχία. Αμέσως μετά τον τερματισμό της βολής του πυροβολικού, στις 5 η ώρα το πρωί, οι μαχητές του Τάγματος, που ξεκίνησαν από το ύψωμα Μάλι Μάδι (1655), είχαν πλησιάσει τη Ραμπατίνα και ήταν έτοιμοι με ένα άλμα να βρεθούν στις θέσεις που κατείχε η 22η ταξιαρχία.
Μια διμοιρία μαχητών του ΔΣΕ που αποβραδίς, παραμονή της επίθεσης, είχε προωθηθεί στη Ραμπατίνα, έπιασε θέσεις ακριβώς κάτω από τα βράχια που κατείχε το 508ο τάγμα της 22ης ταξιαρχίας του αστικού στρατού. Με το σταμάτημα της βολής του πυροβολικού, η Διμοιρία όρμησε σαν θύελλα στις θέσεις του 508ου τάγματος και το χτύπησε με χειροβομβίδες, σπέρνοντας τον πανικό και τον τρόμο, ενώ πίσω ακολουθούσαν οι Λόχοι του Τάγματος του ΔΣΕ, ανεπτυγμένοι σε επιθετική διάταξη, που με τη σειρά τους έβαλλαν με αυτόματα, οπλοπολυβόλα, «Πάντζερ». Οι στρατιώτες αιφνιδιάστηκαν και πανικόβλητοι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους παρασέρνοντας και τα υπόλοιπα τμήματα της 22ης ταξιαρχίας που βρίσκονταν σε άλλες θέσεις στη Ραμπατίνα. Πανικόβλητοι και φοβισμένοι ο ταξίαρχος και οι ταγματάρχες μαζί με τους στρατιώτες έφτασαν στο Βούτσι. Οι στρατιώτες δεν σταμάτησαν και συνέχισαν να τρέχουν σαν τρομαγμένα κοπάδια μέσα από τις χαράδρες προς Δενδροχώρι και Αλιάκμονα. Εκεί όμως τους περίμενε η ΕΣΑ (Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία) για να τους συλλάβει, να τους περάσουν στρατοδικείο και να τους εκτελέσουν. Ακόμη και ο διοικητής του Β' Σώματος Στρατού, αντιστράτηγος Κιτριλάκης, καβάλα στο άλογο έτρεχε πυροβολώντας τους στρατιώτες και τους αξιωματικούς προσπαθώντας να τους σταματήσει καθώς έτρεχαν προς την Καστοριά.
Τη νύχτα της 9ης προς 10η Σεπτέμβρη η 22η ταξιαρχία του αστικού στρατού στο ύψωμα Μεσκίνα είχε δεχτεί την επίθεση της 108ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ που ενεργούσε με δύο Διλοχίες από την κατεύθυνση του Κουλέ. Στην αρχή τα τμήματα του ΔΣΕ βρήκαν αντιστάσεις και δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν. Αλλά μετά την κατάληψη της Ραμπατίνας οι μαχητές του ΔΣΕ στράφηκαν προς τη Μεσκίνα και τα δύο Τάγματα μαζί χτύπησαν κατά μέτωπο και από τα πλευρά τα υπόλοιπα τμήματα της 22ης ταξιαρχίας, τα οποία κάτω από την ορμητική επίθεση του ΔΣΕ άρχισαν να εγκαταλείπουν ένα ένα τα αμέτρητα τσουγκάρια της Μεσκίνας και να τρέχουν προς το Βούτσι.
Παραμονή της αντεπίθεσης μια Διλοχία πυροβολητών του ΔΣΕ, που ήταν οργανωμένη σε τμήμα Πεζικού, ξεκίνησε από την Κρυσταλλοπηγή και έφτασε στο Μπούτσι (υψ. 1776) όπου έπιασε τις θέσεις και αποδέσμευσε το Τάγμα Νώντα του ΔΣΕ που ήταν έτοιμο για την επίθεση. Το Τάγμα αυτό είχε αποστολή να επιτεθεί από το Μπούτσι προς Πόποβα - Νίβα και στη συνέχεια προς Ραμπατίνα. Μετά τον βομβαρδισμό από το Πυροβολικό του ΔΣΕ κατά της Πόποβα - Νίβας και της Ραμπατίνας, κατά τις 5 η ώρα το πρωί, το Τάγμα εξορμά από το Μπούτσι και ενεργεί μετωπικά κατά της Πόποβα - Νίβας και τις άλλες θέσεις της 3ης ορεινής ταξιαρχίας.
Παρά τις επανειλημμένες επιθέσεις καθ' όλη τη διάρκεια της μέρας, τα Τμήματα του ΔΣΕ δεν σημείωσαν καμιά πρόοδο και η 3η ταξιαρχία κράτησε τις θέσεις της.
Την πρώτη μέρα της αντεπίθεσης ο ΔΣΕ ύστερα από ηρωικό αγώνα κατέλαβε διαδοχικά το ύψωμα 1228 Ραμπατίνα - Μεσκίνα - Κουλέ. Διέλυσε μέχρι το βράδυ 10 Σεπτέμβρη τα 508ο και 507ο τάγματα της 22ης ταξιαρχίας, πήρε λάφυρα ολόκληρο τον οπλισμό της και απομόνωσε σχεδόν την 3η ορεινή ταξιαρχία.

Σε άτακτη φυγή

Κάτω από τα δυνατά χτυπήματα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και μπροστά στις αποτυχίες του, ο αντιστράτηγος Κιτριλάκης, υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού και διοικητής του Β' Σώματος Στρατού εξέδωσε το πρωί της 11ης Σεπτέμβρη την παρακάτω τηλεγραφική διαταγή προς τα τμήματά του:
«Αριθμός Πρωτοκόλλου 29. Προς 45η, 22η, 73η, 61η και 3η ορεινή Ταξιαρχίες. Αναφέρατε τις θέσεις σας και κατάστασιν ανέμου, προκειμένου χρησιμοποιηθούν σήμερον ασφυξιογόνα αέρια. 11/9/48 ώρα 10.40 Κιτριλάκης». Τελικά τα ασφυξιογόνα αέρια δεν χρησιμοποιήθηκαν.
Η 3η ορεινή ταξιαρχία δέχεται την επίθεση του ΔΣΕ από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις. Η κατάστασή της είναι τραγική και, μπρος στον κίνδυνο της αιχμαλωσίας, ζητά επειγόντως να εγκαταλείψει τις θέσεις της.
Το Τάγμα του ΔΣΕ που επιτίθεται από το ύψωμα Μπούτσι, μετά από σκληρό αγώνα καταλαμβάνει τα νότια αντερείσματα του υψώματος και την Μπρένιτσα. Το απόγευμα άλλα τμήματα του ΔΣΕ από δύο αντίθετες κατευθύνσεις, μία από την περιοχή του Γαύρου και η άλλη από τη Ραμπατίνα, εξαπολύουν θυελλώδη επίθεση κατά της Πόποβα - Νίβας και ενώνονται νικηφόρα πάνω στα υψώματά της και στο ύψωμα 1600. Κοντά στο ηλιοβασίλεμα ξεκινά νέα επίθεση προς τα υπόλοιπα υψώματα που κατείχε η 3η ορεινή ταξιαρχία. Με τις πρώτες βολές του Πυροβολικού του ΔΣΕ η 3η ορεινή ταξιαρχία με τα 501, 502 και 593 Τάγματά της, μπροστά στην απειλή της κύκλωσης και εξόντωσής της, εκμεταλλευόμενη το σκοτάδι, τράπηκε σε άτακτη φυγή προς τις χαράδρες του Γαύρου.

«Ολόκληραι ταξιαρχίαι διαλύονται»

Την τρίτη μέρα των επιχειρήσεων στον κυβερνητικό στρατό απέμεινε μόνο το ύψωμα Βούτσι στο νοτιοανατολικό τμήμα του συγκροτήματος Μάλι Μάδι που το υπερασπιζόταν η 73η ταξιαρχία του, η οποία ενισχύθηκε με τμήματα της 45ης ταξιαρχίας και της 61ης ταξιαρχίας.
Το Πυροβολικό του ΔΣΕ από την κατεύθυνση του Μπούτσι αρχίζει να βομβαρδίζει διαδοχικά τα βασικά υψώματα στο Βούτσι, ενώ οι μαχητές του ΔΣΕ με τη σειρά τους επιτίθονταν και καταλάμβαναν αυτά τα υψώματα το ένα μετά το άλλο. Ο κυβερνητικός στρατός ήταν αδύνατο να κρατήσει τις θέσεις του μπροστά στη θυελλώδη επίθεση του ΔΣΕ και στην εύστοχη βολή του Πυροβολικού του, που μαζικά χρησιμοποιήθηκε στην επίθεση αυτή και είχε υπέροχα αποτελέσματα.
Ο κυβερνητικός στρατός μέσα στη νύχτα πανικόβλητος και διαλυμένος εγκατέλειψε τεράστιες αποθήκες εφοδιασμού σε πυρομαχικά, τρόφιμα, ιματισμό. Σκοτώνοντας ή τραυματίζοντας τα μεταγωγικά του, ρίχτηκε μέσα στις χαράδρες και έτρεχε προς το Οσόι - Ορλοβο συνεχίζοντας προς τον κάμπο για να γλιτώσει την αιχμαλωσία από τον ΔΣΕ.
Για την τραγική κατάσταση στην οποία βρέθηκε ο αστικός στρατός, έγραψαν σχετικά οι στρατηγοί του:
- Τσακαλώτος: «Κάτω από τα χτυπήματα των ανταρτών, ολόκληραι ταξιαρχίαι διαλύονται».
- Πεντζόπουλος: «Αντί να εκκαθαρίζεται το Βίτσι, κινδυνεύει η Καστοριά».
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ γίνεται πιο αποκαλυπτικός και μιλάει πιο καθαρά για το αποτέλεσμα των στρατοδικείων: «Οι άνδρες πέταξαν τα όπλα τους και καταληφθέντες από πανικό εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και έσπευσαν προς την Καστοριά... Συνελήφθησαν από την Στρατιωτική Αστυνομία και παραπέμφθηκαν αμέσως σε στρατοδικεία... Εβδομήντα οχτώ φυγάδες εξετελέσθησαν εκείνες τις ημέρες».
Η βασική επιδίωξη του αντιπάλου να εξοντώσει τις δυνάμεις του ΔΣΕ στο χώρο του Μάλι Μάδι απέτυχε. Ο ΔΣΕ ύστερα από πετυχημένη αντεπίθεσή του σε συνεχή αγώνα τριών ημερών, διέλυσε και έθεσε εκτός μάχης την 22η, την 3η ορεινή και την 73η ταξιαρχία και προκάλεσε σημαντικές απώλειες στην 45η ταξιαρχία του κυβερνητικού στρατού.

Οργανώνουμε την πάλη με σύνθημα «Μπροστά οι δικές μας ανάγκες»!

Από παλιότερη κινητοποίηση ταξικών συνδικάτων και φορέων

Η φετινή ΔΕΘ αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς οξύνεται η κάλπικη προπαγάνδα της κυβέρνησης για «δίκαιη ανάπτυξη» και για μια «νέα» τάχα εποχή, μετά την «έξοδο από τα μνημόνια», ενώ ταυτόχρονα ανοίγει όλη τη βεντάλια για να πείσει το λαό ότι η λύση βρίσκεται στη «γεωστρατηγική αναβάθμιση» της χώρας.
«Τιμώμενη χώρα» είναι φέτος οι ΗΠΑ, παίρνοντας τη σκυτάλη από την Κίνα πέρυσι και τη Ρωσία πρόπερσι. Τον τόνο στη φετινή ΔΕΘ δίνουν αναμφισβήτητα οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις και δηλώσεις του πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, ο οποίος με κάθε αφορμή σημειώνει το ρόλο που παίζει η Ελλάδα ως «γεωπολιτικός μεντεσές» για τα αμερικανικά οικονομικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή.
Ρόλο τον οποίο ο λαός πληρώνει με τη μετατροπή της χώρας σε ιμπεριαλιστικό ορμητήριο, με τη δημιουργία νέων βάσεων και την αναβάθμιση αυτών που ήδη υπάρχουν, με επικίνδυνη εμπλοκή σε ανταγωνισμούς και σχέδια που μυρίζουν μπαρούτι, με την ανάληψη «αποστολών» που αφορούν την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» στα Βαλκάνια, ανταγωνιστικά προς τις άλλες δυνάμεις και κυρίως τη Ρωσία.
Για την υπηρέτηση αυτών των επικίνδυνων αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών, αξιοποιούνται λιμάνια, αεροδρόμια και στρατιωτικές υποδομές στην περιοχή μας, όπως το Γ' Σώμα Στρατού, που υπάγεται κατευθείαν στα ΝΑΤΟικά επιτελεία και παίρνει εντολές από ΝΑΤΟικούς διοικητές για ταχεία επέμβαση όπου χρειαστεί.

Δίκαιη ανάπτυξη σε ένα άδικο σύστημα δεν μπορεί να υπάρξει!

Την «επιστροφή στην κανονικότητα» που υπόσχεται η κυβέρνηση, τη ζουν ήδη οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα στην Κεντρική Μακεδονία, όπως και σε όλη τη χώρα. Ορισμένα παραδείγματα αυτής της «κανονικότητας» στην περιοχή μας είναι τα εξής:
Οι εργάτες του εργοστασίου ΤΙΤΑΝ βιώνουν περικοπές κατώτατων μισθών μέχρι και 32%, τη στιγμή που ο όμιλος έχει κέρδη 43 εκατ. ευρώ το Α' τρίμηνο του 2018.
Οι εργαζόμενοι στα ΕΛΠΕ και τα λαϊκά στρώματα των γύρω δήμων πληρώνουν πολύ ακριβά την κερδοφορία των 224 εκατ. ευρώ στο A' εξάμηνο του 2017. Κέρδη που βγήκαν από τον ιδρώτα και την εκμετάλλευση των εργατών, τη γενίκευση των εργολαβιών, την καταστροφή του περιβάλλοντος στην ευρύτερη περιοχή.
Οι εργάτες και οι εργάτριες στα εργοστάσια τροφίμων αμείβονται με μισθούς πείνας, όπως στη «ΜΕΒΓΑΛ», που μετράει κερδοφορία επειδή μείωσε τα μεροκάματα, ή στο εργοστάσιο της «Κρι Κρι», όπου η αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 22% μεταφράζεται για τους εργαζόμενους σε μισθούς των 580 ευρώ.
Τα «μεγάλα λόγια» της κυβέρνησης καταρρέουν επίσης μπροστά στις τραγικές συνέπειες από τις πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική και τις πλημμύρες στη Μάνδρα, από τις μεγάλες ελλείψεις και στην περιοχή μας σε αντισεισμική - αντιπλημμυρική - αντιπυρική θωράκιση, σχολική στέγη, συγκοινωνίες, ελεύθερους χώρους. Αποτελεί πρόκληση για το λαό της περιοχής, το 2018, να καταγράφονται πολυήμερες διακοπές υδροδότησης της ΕΥΑΘ, να συνεχίζεται η απαράδεκτη κατάσταση με τον ΟΑΣΘ.

Η «γεωστρατηγική αναβάθμιση»

Οι «μάγοι με τα δώρα» δεν είναι οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που θα εκπροσωπηθούν στη ΔΕΘ, όπως τις παρουσιάζει η κυβέρνηση. Η ανάπτυξη της κερδοφορίας αυτών των πολυεθνικών κολοσσών και το άνοιγμα νέων πεδίων δράσης στην ευρύτερη περιοχή, με επενδύσεις και στην Ελλάδα, από τις οποίες προσδοκά «αναπτυξιακά οφέλη» το ντόπιο κεφάλαιο, προϋποθέτουν βαθύτερη εμπλοκή της χώρας στους ευρωΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς, βάζοντας σε περιπέτειες και κινδύνους το λαό.
Η λεγόμενη «γεωστρατηγική αναβάθμιση» που προωθεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, με την οποία συμπλέουν και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, εξειδικεύεται στη Βόρεια Ελλάδα και στην Κεντρική Μακεδονία με την ανάδειξη της περιοχής σε «εφαλτήριο» για τα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Θεσσαλονίκη, που με την κατασκευή του TAP προσδένεται ακόμα περισσότερο στα ανταγωνιστικά σχέδια για την Ενέργεια και τους αγωγούς μεταφοράς.
Το ομολόγησε ο ίδιος ο Αμερικανός πρέσβης, Τζ. Πάιατ, σε πρόσφατη συνέντευξή του, λέγοντας ότι «οι αμερικανικές εταιρείες έχουν να προσφέρουν σημαντική τεχνογνωσία για τους σταθμούς LNG (υγροποιημένου αερίου) στην Ελλάδα. Αυτή είναι η ενεργειακή διάσταση όσον αφορά το ρόλο της Θεσσαλονίκης, ως ιστορικής πύλης των Βαλκανίων, βοηθώντας τον προσανατολισμό των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων προς ευρωπαϊκούς και ευρωατλαντικούς θεσμούς».
Ετσι, η περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας, συνολικά η Ελλάδα, μετατρέπεται σε πεδίο αντιθέσεων ισχυρών μονοπωλίων και ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως δείχνουν άλλωστε η ένταση στις σχέσεις με τη Ρωσία, η όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων κ.ά. Απ' αυτήν τη σκοπιά πρέπει να ιδωθεί και η ΝΑΤΟικής έμπνευσης συμφωνία με την ΠΓΔΜ, που προωθεί τον ευρωατλαντικό σχεδιασμό και διατηρεί το σπέρμα του αλυτρωτισμού και του εθνικισμού.

«Αμερικανικό όνειρο» για ποιον;

Ταυτόχρονα, μέσα από το παράδειγμα μονοπωλιακών ομίλων των ΗΠΑ, όπως η «Lockheed Martin», η «Microsoft», η «Pfizer», η «Coca Cola», η «Cisco», η «Hewlett Packard», η «IBM Hellas», η «Facebook», η «Google» κ.ά., η φετινή ΔΕΘ διαφημίζει το ρόλο της «καινοτομίας» στην ανάπτυξη της παραγωγικότητας, άρα και της κερδοφορίας των μονοπωλίων, που αποτελεί βασικό άξονα στα θεματικά περίπτερα της Εκθεσης.
Η αλήθεια είναι όμως ότι η αξιοποίηση των επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας στον καπιταλισμό γίνεται με κριτήριο τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων και όχι για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών. Ετσι, για παράδειγμα, μπορεί η «καινοτομία» να αποτελεί έναν από τους τομείς όπου έχει προβάδισμα το αμερικανικό κεφάλαιο, αλλά την ίδια ώρα που η κεφαλαιοποίηση της «Apple» αγγίζει το 1 τρισ. δολάρια, ο αριθμός των νοικοκυριών στις ΗΠΑ με ετήσιο εισόδημα μικρότερο των 15.000 δολαρίων, απαγορευτικό για ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, αυξήθηκε κατά 37% μεταξύ 2000 και 2016.

Να μην εγκλωβιστεί ο λαός

Η ΔΕΘ δεν είναι και δεν ήταν ποτέ ένα πανηγύρι που είχε να κάνει με τη ...μαύρη μπίρα και τις συναυλίες. Ωστόσο, για μια σειρά δυνάμεις αποτελεί κάθε χρόνο αφορμή για «παρέλαση», ένα πανηγύρι νόθου ριζοσπαστισμού και προσπάθειας εγκλωβισμού των εργαζομένων.
Αυτό επιδιώκει ο εργοδοτικός συνδικαλισμός, με τη συγκέντρωση των ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ - ΕΚΘ, που διαδηλώνουν με σημαία τη «δίκαιη ανάπτυξη», όπως έκαναν και στην τελευταία πανεργατική απεργία στις 30 Μάη. Τότε που λάνσαραν για πρώτη φορά την «κοινωνική συμμαχία» με τις ηγεσίες των ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, Επιμελητηρίων και άλλους, αναπαράγοντας αιτήματα και στόχους βγαλμένους από τα περιφερειακά «αναπτυξιακά» συνέδρια και την «εθνική αναπτυξιακή στρατηγική», που διαμορφώνει η κυβέρνηση μαζί με βιομήχανους, τραπεζίτες, εφοπλιστές, μεγαλοξενοδόχους.
Καλούν τους εργαζόμενους, τους αυτοαπασχολούμενους, τους μισθωτούς επιστήμονες να στοιχηθούν πίσω από τη στρατηγική που «αγωνιά» και υπηρετεί την ανάκαμψη της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου και ταυτόχρονα σπέρνουν αυταπάτες ότι με «εναλλακτικές» τάχα πολιτικές, με «ανθρωποκεντρική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς» (!) που θα «στηρίζεται στο κράτος δικαίου», τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων μπορούν να συνυπάρξουν με τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα και τις σύγχρονες ανάγκες.
Κοντά σε όλους αυτούς και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η οποία, αφού τα προηγούμενα χρόνια σκόρπισε αυταπάτες για το ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ, τώρα αναπαράγει τα συνθήματα που πρόβαλλε ο ίδιος πριν γίνει κυβέρνηση, υπονομεύοντας στην πράξη την οργάνωση της πάλης των εργαζομένων.
Φέτος, τέλος, τις μέρες της ΔΕΘ, συλλαλητήρια οργανώνουν και διάφορες αντιδραστικές - εθνικιστικές δυνάμεις, που αντιδρούν στη συμφωνία των Πρεσπών. Ο καβγάς γίνεται στο έδαφος της ονοματολογίας και συνειδητά αποκρύπτει την ουσία, που είναι οι επικίνδυνοι σχεδιασμοί των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή, με τους οποίους άλλωστε δεν διαφωνούν οι διοργανωτές του συλλαλητηρίου, πέρα από ιδεολογικές αφετηρίες και πολιτικές αναφορές.

Βήμα για επιθετική προβολή της πραγματικής διεξόδου

Απέναντι σε όλα αυτά, αποκτά μεγάλη σημασία η δράση των κομμουνιστών, ώστε και με αφορμή τη ΔΕΘ να εκφραστεί μαζικά η αντίθεση στην κυβερνητική πολιτική και στο σχεδιασμό του κεφαλαίου. Να δυναμώσει η δουλειά για την προβολή της πρότασης διεξόδου του Κόμματος, να αναδειχθούν επιθετικά η αναγκαιότητα και ο ρεαλισμός του δρόμου ανάπτυξης που προτείνει το ΚΚΕ, η αναγκαιότητα της κοινωνικής ιδιοκτησίας, του κεντρικού σχεδιασμού, της εργατικής - λαϊκής εξουσίας.
Ταυτόχρονα το επόμενο διάστημα, τα μέλη, οι οπαδοί και οι φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ θα πρωτοστατήσουν μέσα από τα συνδικάτα και τους άλλους φορείς του κινήματος, σε χώρους δουλειάς και γειτονιές, για την επιτυχία του συλλαλητηρίου που οργανώνει το ΠΑΜΕ στη ΔΕΘ, το Σάββατο 8 Σεπτέμβρη στις 6 μ.μ. στην πλατεία Αριστοτέλους, και στο οποίο καλούν Εργατικά Κέντρα, Συνδικάτα, Αγροτικοί Σύλλογοι, Σύλλογοι της ΟΓΕ, φοιτητικοί και σπουδαστικοί Σύλλογοι της ευρύτερης περιοχής.
Με το σύνθημα του συλλαλητηρίου «Μπροστά οι δικές μας ανάγκες και όχι τα κέρδη των λίγων», ανοίγουμε παντού τη συζήτηση για την ανάγκη να ανασυνταχθεί το εργατικό κίνημα, να δυναμώσει η συμμαχία των εργαζομένων με τους αυτοαπασχολούμενους και τη μικρομεσαία αγροτιά, να ενισχυθούν τα αντικαπιταλιστικά - αντιμονοπωλιακά χαρακτηριστικά της πάλης.
Να δυναμώσει σε κάθε χώρο δουλειάς, σε κάθε γειτονιά η εναντίωση στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την ελληνική εμπλοκή, να δυναμώσει η απαίτηση για απεμπλοκή από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, για αποδέσμευση από ΝΑΤΟ και ΕΕ, με το λαό νοικοκύρη στη χώρα.
Να αποκρουστεί κάθε προσπάθεια εφησυχασμού και εξαπάτησης του λαού, όπως μεθοδεύεται από την κυβέρνηση, τα άλλα αστικά κόμματα και τα επιτελεία της αστικής τάξης, με την προπαγάνδα περί «τέλους των μνημονίων». Με οργάνωση στους τόπους δουλειάς και στους κλάδους, να γίνει πιο ισχυρή η πάλη για την ανάκτηση των απωλειών από τα χρόνια της κρίσης, για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.

Του
Θανάση ΧΡΗΣΤΙΔΗ*
* Ο Θ. Χρηστίδης είναι μέλος του Γραφείου Περιοχής της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ

Φεύγουν τα μνημόνια που μένουν...

ΤΑΦΙΛΗΣ

Η περιβόητη «έξοδος από τα μνημόνια» και το κυβερνητικό σόου στην Ιθάκη σηματοδοτούν τη νέα προπαγανδιστική προσπάθεια συσκότισης της πραγματικότητας.
Βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι πως η νέα «μεταμνημονιακή» εποχή θα φέρει φιλολαϊκή οικονομική ανάπτυξη, αφού η «προοδευτική κυβέρνηση» του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας πλέον στα χέρια της την οικονομική πολιτική της χώρας, θα απλώσει τα οφέλη της ανάπτυξης σε ολόκληρη την κοινωνία, επαναφέροντας τη χώρα στην περίφημη «ευρωπαϊκή κανονικότητα».
Τα μνημόνια, ισχυρίζεται η κυβέρνηση, είχαν ως αποτέλεσμα τη «δέσμευση» της οικονομικής πολιτικής σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις - απαιτήσεις των δανειστών, ενώ η έξοδος απ' αυτά επιτρέπει πλέον την εκπόνηση αυτοτελούς οικονομικής πολιτικής από την κάθε κυβέρνηση, φέρνοντας στην επιφάνεια και τις τεράστιες τάχα διαφορές στα πολιτικά σχέδια της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Ο ταξικός χαρακτήρας της πολιτικής των μνημονίων

Το κυβερνητικό αφήγημα για τάχα φιλολαϊκή στροφή της πολιτικής μετά τη «λήξη» των μνημονίων είναι σαθρό από τα θεμέλιά του. Η πολιτική των μνημονίων δεν αποτελεί ένα «νεοφιλελεύθερο πείραμα» που εφαρμόστηκε στη χώρα μας. Αντίθετα, αποτελεί τη νομοτελειακή προώθηση των αναγκών του μεγάλου κεφαλαίου.
Η οικονομική πολιτική κάθε αστικής κυβέρνησης, στην Ελλάδα, στην ΕΕ, σε κάθε καπιταλιστική χώρα, έχει ως στόχο την καπιταλιστική ανάπτυξη, ανάπτυξη που προέρχεται μέσα από τη θωράκιση των κερδών των μονοπωλίων. Πρόκειται για τη διαχρονική πολιτική της ΕΕ, διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, η ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων διασφαλίστηκε και διασφαλίζεται με φθηνή εργατική δύναμη, επίθεση στα κοινωνικά δικαιώματα, διευκολύνσεις στη δράση του μεγάλου κεφαλαίου, κανονιστικές, χωροταξικές και χρηματοδοτικές, επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και της «απελευθέρωσης» της αγοράς.
Η φθηνή εργατική δύναμη είναι η κυρίαρχη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου.
Ετσι, η «ευρωπαϊκή κανονικότητα» - την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει ως τη γη της επαγγελίας - δεν είναι παρά ακριβώς η πολιτική ολοένα και μεγαλύτερης εκμετάλλευσης των εργαζομένων προκειμένου να θωρακιστούν τα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου.
Μπορούμε να βρούμε αναρίθμητα παραδείγματα σε όλη την ΕΕ, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση, που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Από τις μεταρρυθμίσεις Σρέντερ στη Γερμανία μέχρι την πρόσφατη «σφαγή» των εργατικών δικαιωμάτων από τον επιστήθιο φίλο του Αλ. Τσίπρα, Μακρόν, στη Γαλλία.
Στην ελληνική πραγματικότητα, η πολιτική διασφάλισης της κερδοφορίας των ομίλων, ο άξονας της πολιτικής της ΕΕ, εξειδικεύτηκε με τα μνημόνια.
Τα μνημόνια δεν είναι μία «παρέκκλιση» από την «ευρωπαϊκή κανονικότητα» της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Είναι η εφαρμογή της στην Ελλάδα.
Γι' αυτό και όλες οι βασικές κατευθύνσεις των μνημονίων βρίσκονται στα κείμενα των εκπροσώπων του μεγάλου κεφαλαίου, του ΣΕΒ, του ΣΕΤΕ, της ΕΕΕ, της ΕΕΤ. Οι διαχρονικές απαιτήσεις των εργοδοτικών ενώσεων για φθηνή εργατική δύναμη, με μειώσεις μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δικαιωμάτων, δημοσιονομική θωράκιση με φορολόγηση του λαού για να χρηματοδοτούνται οι όμιλοι, ελευθερία δράσης του κεφαλαίου με αλλαγές στο πλαίσιο, ελευθερία χωροθέτησης εγκαταστάσεων, ιδιωτικοποιήσεις για να τοποθετηθούν τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαιά τους, είναι ακριβώς το περιεχόμενο όλων των μνημονίων όλων των κυβερνήσεων, ανεξαρτήτως χρώματος.
Γι' αυτό και τα μνημονιακά μέτρα όχι απλά δεν πρόκειται να αρθούν, αλλά θα κλιμακωθούν περαιτέρω το επόμενο διάστημα. Επειδή η κυρίαρχη τάξη στην Ελλάδα, η αστική τάξη, και το σύστημά της, απαιτούν αυτά ακριβώς τα μέτρα.
Σε τελευταία ανάλυση, τα μνημόνια δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια επίθεση στα δικαιώματα του λαού από το μεγάλο κεφάλαιο, το κράτος του, την ΕΕ και κάθε αστική κυβέρνηση. Τα μνημόνια εξειδίκευσαν την ταξική πολιτική που έχει ανάγκη το μεγάλο κεφάλαιο και η οποία τσακίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Αν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τον Τσίπρα, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα...

Πέραν της σαθρής βάσης στην οποία αναφερθήκαμε παραπάνω, το κυβερνητικό αφήγημα για τη «νέα» «μεταμνημονιακή» πραγματικότητα βρίθει από τερατώδεις προπαγανδιστικές θέσεις, που δεν αντέχουν στοιχειωδώς σε κριτική.
1. Το ίδιο το επιχείρημα της «εξόδου από τα μνημόνια». Πρόκειται για θρασύτατο ψεύδος. Η περίοδος που διανύουμε προβλέπει συνέχιση της ενισχυμένης επιτόπιας εποπτείας στην εφαρμοζόμενη πολιτική, με ποινές χρηματοδότησης που δεν αφορούν τους γενικούς κανόνες της ΕΕ αλλά τα ελληνικά ομόλογα σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, την πρόβλεψη για νέες «αξιολογήσεις» της πορείας της οικονομίας και νέες αλλαγές στις ρυθμίσεις του χρέους. Ουσιαστικά η ελληνική οικονομία δεν «φεύγει» από τα μνημόνια, αλλά αντικαθιστά το 3ο πρόγραμμα με ένα νέου τύπου, «υβριδικό» πρόγραμμα, στο οποίο η εφαρμογή των μέτρων θα ελέγχεται αυστηρά και θα καθορίζει δημοσιονομικές διευκολύνσεις, ενώ την ίδια στιγμή θα γίνεται σταδιακή μετατροπή του διακρατικού χρέους (μέσω ESM, EFSF κ.λπ.) σε κρατικό χρέος προς τις τράπεζες.
2. Η λεγόμενη «αυτοτέλεια» της οικονομικής πολιτικής, που θα επιτρέψει μια σταδιακή απομάκρυνση από τη «νεοφιλελεύθερη συνταγή» των μνημονίων, στο βαθμό που στο τιμόνι της χώρας βρίσκονται δυνάμεις προοδευτικές και όχι συντηρητικές.
Ομως, όπως είδαμε παραπάνω, η αυτοτελής πολιτική οποιασδήποτε αστικής κυβέρνησης υπηρετεί τη νομοτελειακή πορεία του καπιταλισμού, που απαιτεί ένταση της εκμετάλλευσης για να θωρακίζονται τα κέρδη. Στο δημοσιονομικό επίπεδο, η αυτοτελής αστική πολιτική αφορά τη δυνατότητα διασφάλισης καλύτερων όρων χρηματοδότησης της εγχώριας αστικής τάξης μέσα από το κράτος και γενικότερα την επίτευξη των στόχων της αστικής τάξης.
Παράλληλα, αυτή η αυτοτέλεια αντικειμενικά περιορίζεται, τόσο από το ευρωπαϊκό πλαίσιο χρηματοδότησης, από τις γενικές κατευθύνσεις και τους μηχανισμούς ελέγχου της ΕΕ που αφορούν το σύνολο των κρατών - μελών της, όσο και από τους ειδικούς όρους για τη χώρα μας, οι οποίοι αφορούν συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να υλοποιηθούν και τον έλεγχο που συνδέεται με αυτά και αφορά την υλοποίησή τους. Η συμφωνία του Γιούρογκρουπ αναφέρει ρητά πως το επόμενο διάστημα πρέπει να υλοποιηθούν συγκεκριμένα μέτρα (όπως η μείωση των συντάξεων και οι αλλαγές στη φορολογία), προβλέποντας μάλιστα ποινές σε περίπτωση μη υλοποίησης.
3. Το κυβερνητικό επιχείρημα για τα επιτεύγματα στο δημοσιονομικό επίπεδο και για τα «υπερπλεονάσματα», που επιτρέπουν μια «κοινωνική πολιτική».
Τα φορολογικά έσοδα που παράγουν τα πλεονάσματα προκύπτουν μέσα από τη φορολόγηση των λαϊκών στρωμάτων, αφού το μεγάλο κεφάλαιο απολαμβάνει ουσιαστικής φορολογικής ασυλίας. Το περιβόητο υπερπλεόνασμα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ακόμα μεγαλύτερο «ξεζούμισμα» των εργαζομένων, ενώ το τμήμα του που διανέμεται είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι του. Αποτελεί κραυγαλέα πολιτική απάτη του ΣΥΡΙΖΑ να καλεί το λαό να πανηγυρίσει για το υπερπλεόνασμα, αφού το πληρώνει κυριολεκτικά από την τσέπη του.
4. Το επιχείρημα για το ποιος θα διαχειριστεί τη νέα περίοδο, ο ΣΥΡΙΖΑ ή η ΝΔ.
Οπως είδαμε παραπάνω, η κυβερνητική πολιτική κάθε αστικής κυβέρνησης έχει ενιαίους και σταθερούς στόχους, την εγγύηση της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Γι' αυτό, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ δεν διαφοροποιούνται ουσιαστικά σε οποιοδήποτε ζήτημα έχει ουσία, όπως στους τομείς προτεραιότητας, την επιμονή στη φθηνή εργατική δύναμη, στη διατήρηση και προώθηση των «μεταρρυθμίσεων» των τελευταίων ετών. Δεν πρόκειται παρά για δύο ελαφρά διαφορετικές εκδοχές της ίδιας συνταγής. Και οι δύο θα εφαρμόσουν τους εκατοντάδες νόμους και μέτρα που συμφωνήθηκαν για την επόμενη περίοδο.
5. Βασικό στοιχείο της κυβερνητικής προπαγάνδας είναι οι «θετικές εξελίξεις» στην ελληνική οικονομία.
Δεν πρόκειται όμως για επιτυχίες του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κύκλος της καπιταλιστικής κρίσης εμπεριέχει και φάση ανόδου, ενώ η επαναφορά της οικονομίας σε φάση ανάπτυξης περιλαμβάνει εκτός από την καταστροφή τμήματος του κεφαλαίου και το σύνολο των αντιλαϊκών μέτρων που διασφαλίζουν την κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου. Οι «θετικές εξελίξεις» στην οικονομία προϋποθέτουν την αντιλαϊκή επίθεση που έχει τσακίσει τους εργαζόμενους. Πέραν αυτού, η μεσοπρόθεσμη διατήρηση της ανάπτυξης είναι ιδιαίτερα επισφαλής, λόγω της ολοένα αυξανόμενης πιθανότητας εκδήλωσης νέας γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης αλλά και της αστάθειας στην περιοχή, που οξύνεται από τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ και η οποία μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε φαινόμενα κρίσης στενά στην εγχώρια οικονομία.
6. Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για «φορολόγηση των πλουσίων».
Η κλιμάκωση της φοροεπίθεσης σε μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους, όπως και οι περικοπές στις συντάξεις, επενδύονται προπαγανδιστικά με το μανδύα της «φορολόγησης των πλουσίων». Ως πλούσιοι στοχοποιούνται όλοι όσοι δεν βρίσκονται σε κατάσταση απόλυτης εξαθλίωσης. Οι σύγχρονες παραγωγικές δυνατότητες, όμως, οδηγούν σε ένα αυξημένο επίπεδο αναγκών, και συνεπώς είναι προκλητικό ένας μισθωτός των 1.000 - 1.500 ευρώ μηνιαίως να χαρακτηρίζεται πλούσιος. Αντίθετα με τις διακηρύξεις του, ο ΣΥΡΙΖΑ αυξάνει ποικιλότροπα τις παροχές προς τον πραγματικό πλούτο, τους ομίλους και τα κέρδη τους, διατηρώντας τη σχεδόν απόλυτη φοροασυλία του και πολλαπλασιάζοντας τα κονδύλια με τα οποία τον χρηματοδοτεί.
7. Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που θα ξεκαθαρίσει τη κατάσταση του παλιού, διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος, το οποίο κατηγορείται για την πρόκληση της κρίσης, για τη διασπάθιση δημόσιου χρήματος, για προκλητική στήριξη του κεφαλαίου κ.λπ.
Η γραμμή αυτή, άλλωστε, όπως μαρτυρά και η τοποθέτηση Τσίπρα για τους «Μνηστήρες» από την Ιθάκη, αποτελεί και βασικό προπαγανδιστικό άξονα μπροστά στις εκλογές. Ομως, η διαφθορά παράγεται νομοτελειακά από ένα σύστημα που παράγει με κριτήριο το κέρδος, και αποτελεί πολιτική εξαπάτηση η διακήρυξη ότι μπορεί να διατηρηθεί ο καπιταλισμός, που μετατρέπει τα πάντα σε εμπόρευμα, και παράλληλα να εξαλειφθεί η διαφθορά. Την ίδια στιγμή, η κρίση δεν οφείλεται στην κακοδιαχείριση και στη διαφθορά, αλλά στην ίδια την επιτυχία του καπιταλιστικού συστήματος, που απλά δεν μπορεί να συνεχίσει να επενδύει με ικανοποιητική απόδοση τα κέρδη του, ενώ η χρηματοδότηση του μεγάλου κεφαλαίου από το κράτος δεν είναι «διαφθορά» αλλά ένας από τους λόγους ύπαρξης κάθε αστικού κράτους.
Ο «νέος» ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί σε τίποτα στη «διαφθορά» από τους «παλιούς», και το πλήθος «σκανδάλων» της νέας κυβέρνησης αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Με το ΚΚΕ στο δρόμο της ανατροπής

Η «μεταμνημονιακή περίοδος», είτε τη διαχειριστεί ο ΣΥΡΙΖΑ είτε η ΝΔ, δεν θα έχει φιλολαϊκό πρόσημο. Η καπιταλιστική ανάπτυξη, με ή χωρίς μνημόνια, απαιτεί όξυνση της εκμετάλλευσης, διαιώνιση των αντιλαϊκών μέτρων, υλοποίηση και προώθηση νέων, ενώ η εκδήλωση μιας νέας κρίσης όχι απλά δεν αποφεύγεται αλλά αντίθετα έρχεται πιο κοντά.
Οι εργαζόμενοι μπορούν να ζήσουν πολύ καλύτερα. Το εμπόδιο στην ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών είναι το σύστημα του κέρδους, ο καπιταλισμός, οι μονοπωλιακοί όμιλοι που αποφασίζουν για το τι θα γίνει με κριτήριο την κερδοφορία τους. Αυτός είναι ο πραγματικός αντίπαλος των εργαζομένων, του λαού.
Το ΚΚΕ καλεί τους εργαζόμενους, όλο το λαό, να μην πιστέψει τις νέες υποσχέσεις για μια τάχα φιλολαϊκή στροφή τη νέα περίοδο. Να οργανώσει την πάλη του απέναντι στην πολιτική κυβέρνησης - ΕΕ - άρχουσας τάξης, που θυσιάζει και θα συνεχίσει να θυσιάζει τα δικαιώματα των εργαζομένων για τα κέρδη των ομίλων. Να παλέψει για να μην εφαρμοστούν νέα μέτρα, για να ανακτηθούν οι απώλειες, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες, να συγκεντρώσει δυνάμεις για την ανατροπή του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος και για τον ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης της εργατικής εξουσίας, της κοινωνικοποιημένης συγκεντρωμένης παραγωγής και του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού που μπορεί να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες. Αυτός ο δρόμος, αντίστασης, αντεπίθεσης και ανατροπής, είναι μονόδρομος για τα συμφέροντα του λαού.

Του
Γρηγόρη ΛΙΟΝΗ
* Ο Γρ. Λιονής είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας της