14 Σεπ 2012

Τροϊκομματικά «σοβιέτ» βλακείας!


Τροϊκομματικά «σοβιέτ» βλακείας!
Γράφει:
ο Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ


Δείτε τώρα πώς αρθρώνεται ο πολιτικός λόγος των «σωτήρων» αυτού του τόπου:
Προχτές ο Βρούτσης, ο νυν υπουργός Εργασίας με το αστραποβόλο βλέμμα, αυτός που θα «επαναδιαπραγματευόταν» προς όφελος του λαού τα θέματα των εργασιακών σχέσεων με την τρόικα,
αυτός που τελικώς επί των ημερών του οι εργαζόμενοι απειλούνται να δουλεύουν (όταν δουλεύουν) για 13 ώρες την ημέρα και για 6 μέρες τη βδομάδα, να πληρώνονται (όταν πληρώνονται) για μια μέρα τη βδομάδα και να απολύονται αυθημερόν χωρίς αποζημίωση,
είναι αυτός που, για να υπεραμυνθεί των διατάξεων του δεύτερου Μνημονίου (το οποίο η ΝΔ, το κόμμα του, το ψήφισε και εφαρμόζει η τροϊκομματική κυβέρνηση) δήλωσε ότι μέχρι τώρα και πριν από την «ευλογία» του δεύτερου Μνημονίου, αυτό που επικρατούσε στην Ελλάδα στις εργασιακές σχέσεις ήταν μοντέλο... «σοβιέτ»!
*
Περιττό να πούμε ότι την επίμαχη λεξούλα αυτής της ανυπέρβλητης, σε γνώσεις και σε ιδεολογική συγκρότηση, υπουργάρας, την πήραν αμέσως μετά τα καρακόλια της «δημοσιογραφίας» και την έκαναν ρουλεμάν στα μαγαζιά της προπαγάνδας,
με προφανή στόχο μην και υπάρξει Ελληνας εργαζόμενος που δεν ακούσει ότι τα δεινά που τραβάει οφείλονται στο γεγονός ότι μέχρι πρότινος η Ελλάδα τελούσε υπό...«σοβιετικό καθεστώς»!
*
Αρα και επομένως, αυτά που ξέρατε ξεχάστε τα.
Επί Σαμαρά, Βενιζέλου, Κουβέλη (και Βρούτση, βεβαίως)
  • το 24% της ανεργίας με το 53% να αφορά τους νέους,
  • η εκ περιτροπής λεγόμενη εργασία,
  • το δόγμα της «απασχολησιμότητας»,
  • το δουλεμπόριο των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων,
  • τα 400 ευρώ βασικό,
δεν είναι «προϊόντα» της κεφαλαιοκρατικής ασυδοσίας, δεν είναι παράγωγα της εργοδοτικής αγριότητας, δεν είναι το αποτέλεσμα του κεντροαριστεροδέξιου νεοφιλελευθερισμού, δεν είναι το κτηνώδες μοντέλο της καπιταλιστικής «ανάπτυξης».
Είναι πολιτική... «σοβιετική»!
*
Ως εκ τούτου, μέχρι να φτάσουμε στον Βρούτση που θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους, όλοι οι υπουργοί Εργασίας που πέρασαν από αυτόν τον τόπο,
από τον Κατσιμήτρο (του «υπουργό» του Τσολάκογλου) μέχρι τον Λάσκαρη (που «κατάργησε» την πάλη των τάξεων),
από τον Γιαννίτση (της ασφαλιστικής λαίλαπας), μέχρι τον Λοβέρδο (του «δεν υπάρχει σάλιο») κι από τον Ρέππα (των «πέντε ανοικτών δακτύλων»), τον Παναγιωτόπουλο(τον και... «κόκκινο Πάνο»), μέχρι τον Τσοχατζόπουλο (ναι, ναι, υπήρξε κι αυτός υπουργός Εργασίας),
δεν ήταν υπουργοί Εργασίας του καθεστώτος της πλουτοκρατίας,
δεν ήταν υπουργοί Εργασίας των κυβερνήσεων που υπηρετούσαν το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης,
δεν ήταν υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, του Καραμανλή, του Παπανδρέου, του Μητσοτάκη και του Παπαδήμου,
ήταν... «σοβιετικοί επίτροποι»!
*
Τόσο γελοία,
ένα απέραντο «σοβιέτ»... βλακείας
(καθώς η βλακεία είναι το μοναδικό είδος που έχουν και που επιδιώκουν να προσφέρουν προς «κοινωνικοποίηση»),
είναι η προπαγάνδα τους.
Τόσο αστείο και τόσο προσβλητικό να ασχολούνται μαζί της οι διαθέτοντες δυο δράμια μυαλό,
που αν δεν αφορούσε την ίδια τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων κι αν δεν την επιδοτούσαν όλες οι πυροβολαρχίες του μιντιακού ψεύδους, δεν θα της άξιζε ούτε να τη φτύσεις.


Ελιγμοί για να κατοχυρώσουν τον άθλιο συμβιβασμό


ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - «ΖΗΜΕΝΣ»
Ελιγμοί για να κατοχυρώσουν τον άθλιο συμβιβασμό
Το υπουργείο Οικονομικών απέσυρε χτες τη ρύθμιση για την έναρξη ισχύος της συμφωνίας με την πολυεθνική, χωρίς να αλλάζει το περιεχόμενό της
Αποσύρθηκε χτες εσπευσμένα στη Βουλή από το υπουργείο Οικονομικών η προκλητική ρύθμιση που τροποποιούσε τις ημερομηνίες έναρξης ισχύος της απαράδεκτης συμφωνίας της κυβέρνησης με τη «Ζήμενς», με την οποία επιχειρείται να μπει ταφόπλακα στο σκάνδαλο της γερμανικής πολυεθνικής, που σύμφωνα με μαρτυρίες στελεχών της χρηματοδοτούσε από τα «μαύρα ταμεία» τόσο το ΠΑΣΟΚ, όσο και τη ΝΔ.
Η απόσυρση έγινε λίγο πριν την έναρξη της ονομαστικής ψηφοφορίας για τη συγκεκριμένη ρύθμιση, καθώς ήταν ορατό το ενδεχόμενο να καταψηφιστεί, αφού εκτός από τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντίθετη δήλωσε και η ΔΗΜΑΡ, με προφανή στόχο να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τη συνολική στήριξη που προσφέρει στην πολιτική της συγκυβέρνησης.
Η συμφωνία στην οποία είχε καταλήξει το ελληνικό δημόσιο με τη «Ζήμενς» και είχε κυρωθεί από τη Βουλή την άνοιξη, προέβλεπε ότι αυτή ισχύει εφόσον υπογραφεί από τα δύο μέρη μέσα σε 45 μέρες από την ψήφισή της. Επειδή οι 45 μέρες είχαν περάσει χωρίς να υπογραφεί, η ρύθμιση που αποσύρθηκε προέβλεπε ότι η συμφωνία ισχύει από τη μέρα που θα την υπογράψουν και τα δύο μέρη.
Ανακοινώνοντας την απόσυρση, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, χαρακτήρισε τη διάταξη «περιττή», αφού ήδη η «Ζήμενς» με επιστολή της αποδέχεται τη συμφωνία, την οποία μάλιστα χαρακτήρισε «επωφελή για το Δημόσιο».
Υπενθυμίζεται ότι με την απαράδεκτη αυτή συμφωνία, η γερμανική πολυεθνική θα δώσει στην Ελλάδα μόλις 80 εκατομμύρια ευρώ ως αποζημίωση, ενώ ξεπερνώντας κάθε όριο πρόκλησης του λαού αναλαμβάνει να διοργανώσει στην Ελλάδα σεμινάρια κατά της διαφθοράς και υπέρ της ενίσχυσης της διαφάνειας!
Η απόσυρση προκάλεσε αντιπαράθεση στη Βουλή, με την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ να κομπάζει ότι πρόκειται για «πανωλεθρία και άτακτη υποχώρηση της κυβέρνησης και της διαπλοκής» και να ισχυρίζεται ότι η συμφωνία πλέον είναι άκυρη.
Η θέση του ΚΚΕ
Παρεμβαίνοντας στη συζήτηση ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Θανάσης Παφίλης τόνισε:
«Εγινε πολλή συζήτηση σε οξυμένους τόνους για το θέμα της "Ζήμενς" συνολικά. Υπάρχει μια εκκρεμότητα, κύριε υπουργέ. Αποσύρθηκε το άρθρο 4ο (σ.σ. η επίμαχη διάταξη). Η συμφωνία ισχύει, ναι ή όχι;
Τι είναι αυτή η συμφωνία; Είναι μια συμφωνία αίσχος, μια συμφωνία - πλυντήριο για τη "Ζήμενς", μια συμφωνία χυδαίας πρόκλησης απέναντι στον ελληνικό λαό.
Για σκεφθείτε, λοιπόν, ότι η "Ζήμενς" θα δώσει λεφτά για να καταπολεμάται η διαφθορά! Μέχρι εκεί έχουμε φτάσει, θα γίνει μια συμφωνία που λέει ότι η "Ζήμενς" θα συμβάλει στην πάταξη της διαφθοράς και αυτή χαρακτηρίζεται θετική.
Εμείς τη θεωρούμε απαράδεκτη και τη θεωρούμε ζημιογόνα για το Ελληνικό Δημόσιο και τον ελληνικό λαό.
Τέθηκαν ορισμένα ερωτήματα οξυμένα, "γιατί δεν βρέθηκε τίποτα από την Εξεταστική Επιτροπή που ασχολήθηκε με το θέμα;". Εμείς ήμασταν οι πρώτοι που παρότι συμμετείχαμε και φάγαμε 900 ώρες από τη ζωή μας, είπαμε από την αρχή ότι δεν πρόκειται να βρεθεί άκρη. Βρέθηκε; Οχι. Ποιος φταίει; Εδώ χρειάζεται απάντηση.
Ποιοι είχαν τα κλειδιά του ονομαζόμενου σκανδάλου της "Ζήμενς"; Πρώτον, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, αφού αυτοί κυβερνούσαν, αυτοί καταγράφονται ότι πήραν λεφτά σε κομματικά ταμεία. Αν λοιπόν ήθελαν οι ηγεσίες - είναι διαχρονικό το θέμα - αυτών των κομμάτων θα μπορούσαν να πουν "ναι, αυτό συνέβη". Δεν το είπαν. Κουβέντα περί αυτού.
Δεύτερον, τα κλειδιά ουσιαστικά τα είχε η "Ζήμενς". Τι έκανε λοιπόν η "Ζήμενς", γιατί ο ελληνικός λαός ξεχνάει και αυτά δεν προβάλλονται; Με το που έσκασε το σκάνδαλο και αφού την κοπάνησε ο Χριστοφοράκος και στη συνέχεια έγιναν όσα έγιναν, έκανε μια συμφωνία σιωπής, μαφίας - ο κόσμος σας, η ΕΕ, η Γερμανία, το "δίκαιο" - με τους τρεις, Χριστοφοράκο, Σίκατσεκ και Κουτσενρόιτερ, που ήταν επικεφαλής στα "μαύρα ταμεία", που τάχα δεν ήξερε η "Ζήμενς" και τους δέσμευσε ότι δεν πρόκειται να πουν τίποτα για όσα συνέβησαν με την εταιρεία.
Μήνυσαν - εδώ είναι τώρα ο κόσμος σας - τον εαυτό τους, έκανε μήνυση ο Χριστοφοράκος στον εαυτό του, όπως και ο Σίκατσεκ και ο Κουτσενρόιτερ, έφαγαν δύο χρόνια με αναστολή, διασφάλισαν και τα τρισέγγονά τους και ξέρετε τι έγινε; Οταν πήγαμε στο Μόναχο, μας κορόιδευαν αισχρά. Ξέρετε τι είπαν; Δεν δώσαμε ποτέ σε κανένα κόμμα και σε κανέναν πολιτικό λεφτά. Την ίδια στιγμή υπήρχαν οι καταθέσεις στο δικαστήριο του Μονάχου, που έλεγαν ότι έδωσαν λεφτά.
Τρίτο, λοιπόν, κλειδί, η γερμανική Δικαιοσύνη, η Ευρώπη των "αξιών" και του "δικαίου", η οποία ανέχτηκε να κλείσει, να κλειδώσει, να τριπλοκλειδώσει τον φάκελο "Ζήμενς". Εδώ υπήρξε αναίρεση καταθέσεων, υπήρξε τέτοιος εμπαιγμός που δε γίνεται ούτε στα καταγώγια. Τέθηκαν 28 ερωτήσεις στον υπεύθυνο της "Ζήμενς" και πήραμε 26 "δεν γνωρίζω". Τέθηκαν 19 ερωτήσεις στον διευθύνοντα σύμβουλο, 17 "δεν γνωρίζω" και οι άλλες τίποτα, αέρας.
Και ξέρετε ποια ήταν η κατάληξη; "Εμείς θα βοηθήσουμε την Ελλάδα, σκεφτόμαστε να κάνουμε μια επένδυση 100 εκατομμυρίων". Αυτό ήταν το αποτέλεσμα ενός μεγάλου σκανδάλου, που έχει να κάνει με τις στρατηγικές επιλογές που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ ιδιαίτερα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών.
Τέταρτο εμπόδιο - και εδώ δεν ακούμε κανέναν να τοποθετείται - είναι το θεσμικό πλαίσιο. Το σύστημα που παράγει και αναπαράγει σκάνδαλα, έχει φτιάξει και έναν τρόπο να μη βγαίνουν ποτέ στην επιφάνεια. Μπορείς να ανοίξεις λογαριασμούς σε "οφσόρ" εταιρείες και να βρεις ποιος είναι από πίσω; Οχι. Υπάρχει αυτό το δαιδαλώδες σύστημα, είναι στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Ασία οι χώρες που ξεπλένουν το μαύρο χρήμα. Ο καπιταλισμός στο μεγαλείο του.
Μπορείς να βρεις τι περιουσία έχει ο καθένας; Οχι, γιατί οι μετοχές είναι ανώνυμες. Και όταν προτείνει το ΚΚΕ να είναι ονομαστικές, δε συμφωνεί κανένας σε αυτή την αίθουσα και μετά λέτε ότι μπορούμε να βρούμε τα σκάνδαλα.
Ετσι ακριβώς ήταν η κατάσταση και πολύ χειρότερα, που αποδεικνύει ότι τα σκάνδαλα είναι συνυφασμένα με το ίδιο το σύστημα που είναι άδικο, βάρβαρο, που βασίζεται στην εκμετάλλευση, δεν μπορεί να σταθεί εάν δεν έχει καταστολή, αν δεν έχει και λάδι, γράσο, όπως λένε απλά, δηλαδή εάν δεν χρηματοδοτεί, δεν εξαγοράζει, δεν κάνει σκάνδαλα.
Βγήκε η "Λόκχιντ" δημόσια και είπε ότι εξαγόρασε κυβερνήσεις 75 χωρών για να πουλήσει αεροπλάνα. Ποιοι μιλούν για σκάνδαλα; Ποια Ευρώπη; Μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο είναι πασίγνωστο το τι γίνεται. Αυτοί είναι που ελέγχουν και την Ελλάδα για σκάνδαλα. Τι ρόλο παίζουν εταιρείες, όταν έρχεται η "Ritch", όταν παίρνονται αποφάσεις για σοβαρά οικονομικά ζητήματα, το τι εξαγορά υπάρχει, το τι δυσωδία. Αυτός είναι ο καπιταλιστικός κόσμος και δεν πρέπει να απορεί κανένας.
Παρ' όλα αυτά, εμείς κάναμε προσπάθεια και ξανακάνουμε να βρεθούν, να πάνε φυλακή, να τιμωρηθούν. Αλλά, πέστε μας, τι έβγαλαν όλες οι εξεταστικές επιτροπές; Αυτό είναι το πολιτικό ζήτημα.
Εμείς λοιπόν δεν είμαστε ικανοποιημένοι, ούτε θεωρούμε νίκη την απόσυρση πριν ολοκληρωθεί όλη αυτή η κατάσταση με τη "Ζήμενς", έστω πριν δοθούν χρήματα. Η εξεταστική επιτροπή είπε δύο δισ. ότι ήταν η ζημιά. Αλήθεια, γιατί καμία κυβέρνηση μέχρι τώρα - τρεις πέρασαν - δεν ανέθεσε σε μια επιτροπή να αποτιμήσει τη ζημία της "Ζήμενς"; Ποιος θα την αποτιμήσει; Η "Ντόιτσε Τέλεκομ" στον ΟΤΕ; Σε ποιον θα βάλετε; Στον ένα συνεταίρο να κυνηγήσει τον άλλο; Αλλά δεν αξιώθηκε μέχρι τώρα το Δημόσιο να κάνει έστω μια στοιχειώδη αποτίμηση».

Xρυσή Αυγή»: Η άλλη όψη της αστικής δημοκρατίας


Xρυσή Αυγή»: Η άλλη όψη της αστικής δημοκρατίας



Γράφαμε προχτές στον «Ριζοσπάστη» πόσο πολύ βολεύει το αστικό πολιτικό σύστημα και τους καπιταλιστές η δράση της «Χρυσής Αυγής». Τους δίνει σπουδαίο πάτημα για να συκοφαντήσουν το εργατικό - λαϊκό κίνημα, να βάλουν στο ίδιο τσουβάλι το ΚΚΕ, που παλεύει καθημερινά για το δίκιο του λαού, με τη δολοφονική «Χρυσή Αυγή». Ετσι, προχτές, ο δημοσιολόγος της «δεύτερης σελίδας» της «Καθημερινής» έγραφε: «...Γιατί, δηλαδή, μας σοκάρει ότι ο Ν. Μιχαλολιάκος χλευάζει το δημοκρατικό πολίτευμα από τις Θερμοπύλες, όταν η Αλέκα Παπαρήγα δηλώνει από το βήμα της Βουλής ότι το κόμμα της δεν αναγνωρίζει το Σύνταγμα; Ειλικρινά, δεν βλέπω σε τι διαφέρει, επί της ουσίας, ένα φασιστικό κόμμα που αναλαμβάνει αυθαιρέτως αστυνομικά καθήκοντα στα πανηγύρια από ένα λενινιστικό που εμποδίζει την είσοδο της τρόικας στο υπουργείο Εργασίας - και τα δύο περιφρονούν εξίσου τη νομιμότητα. Αν μας ενοχλούν παρόμοια φαινόμενα, είναι ίσως καιρός να σκεφθούμε μήπως πρέπει να θεσπισθεί νόμος περί κομμάτων, στο πρότυπο του γερμανικού, που θα θέτει τον σεβασμό του δημοκρατικού καθεστώτος (του χειρότερου, αν εξαιρέσει κανείς όλα τα υπόλοιπα, για να θυμηθούμε τον Τσόρτσιλ) ως προϋπόθεση για τη νόμιμη λειτουργία οιουδήποτε κόμματος. Εκτός αν προτιμάμε να περάσουμε πρώτα από τη φάση της Βαϊμάρης...».
Η «Χρυσή Αυγή», η δράση της, η αντιδραστική ιδεολογία της είναι η άλλη όψη αυτού που ονομάζουν αστική δημοκρατία. Είναι ο καλύτερος σύμμαχος των θιασωτών ενός δημοκρατικού καθεστώτος όπου η ανεργία έχει εκτιναχθεί στο 25%, όπου ο ένας στους τρεις νέους είναι χωρίς δουλειά, όπου οι συνταξιούχοι τρώνε μία φέτα ψωμί τη μέρα με τις συντάξεις που παίρνουν, όπου οι καρκινοπαθείς πεθαίνουν επειδή δεν μπορούν να κάνουν θεραπεία, όπου οι ανασφάλιστες μανάδες πάνε στα κοινωνικά ιατρεία και ζητάνε να γεννήσουν επειδή δεν έχουν μία... Και δικά τους παιδιά είναι όσα χτυπούν εξαθλιωμένους που παλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί και σουλατσάρουν στις επιχειρήσεις για να δηλώσουν ότι συμπαρίστανται στους καπιταλιστές που τα φέρνουν δύσκολα με την κρίση... Οπως δικά τους δημιουργήματα είναι τα εγκληματικά κυκλώματα στα οποία δρουν και Ελληνες και ξένοι.
Το λέει καθαρά η «Καθημερινή». Προετοιμάζει την κοινή γνώμη. Ταυτίζει την οργανωμένη ταξική εργατική δράση κόντρα στον καθολικό πόλεμο του κεφαλαίου και των κυβερνήσεών του με τη δράση ομάδων και μηχανισμών τραμπούκων ναζιστών που στοχεύουν στην υπονόμευση, στο τσάκισμα του οργανωμένου εργατικού - λαϊκού κινήματος, της αντιμονοπωλιακής αντικαπιταλιστικής πάλης. Εμφανίζουν ένα δικό τους μοχλό στήριξης της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και εξουσίας, αυτό κάνουν οι συγκεκριμένες ομάδες φασιστοειδών, ως δήθεν εχθρό της κοινωνίας, αφού τάχα δρα με ακραίες ενέργειες και δράσεις, και τον ταυτίζουν, για να τρομοκρατήσουν τις λαϊκές δυνάμεις, με το οργανωμένο εργατικό - λαϊκό κίνημα, η πάλη του οποίου επίσης χαρακτηρίζεται ακραία, αντικοινωνική. Λένε ότι είναι ίδιο πράγμα η δράση των κομμουνιστών και του ΚΚΕ που παλεύουν για να ανατρέψουν το αστικό πολιτικό σύστημα, με τη δράση των φασιστοειδών που το υπερασπίζουν χτυπώντας εργαζόμενους. Εμφανίζονται τώρα να καταγγέλλουν τους χρυσαυγίτες που πριν μερικούς μήνες στο Σύνταγμα τους αποθέωναν ως «αγανακτισμένους».
Ο,τι προβιά και να φοράνε η ουσία δεν αλλάζει. Είναι δικό τους δημιούργημα. Οι θιασώτες της αστικής δημοκρατίας, της δικτατορίας των μονοπωλίων ενάντια στο λαό φουντώνουν και πυροδοτούν τη δράση τους για να παίξουν το ρόλο τους την κατάλληλη στιγμή. Οπως ακριβώς και στη Βαϊμάρη...

Κώστας ΠΑΣΑΚΥΡΙΑΚΟΣ


Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 26: Οι διεθνείς επαφές του ΚΚΕ το 1947 (Εμφύλιος, η στάση της ΕΣΣΔ, ο διεθνής συσχετισμός)


Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 26: Οι διεθνείς επαφές του ΚΚΕ το 1947 (Εμφύλιος, η στάση της ΕΣΣΔ, ο διεθνής συσχετισμός)

Οι διεθνείς επαφές του ΚΚΕ το 1947
Meros29_Photo3_small.jpg
Οι διεθνείς επαφές του ΚΚΕ, με θέμα την ενίσχυση του κινήματος στην Ελλάδα – μαζικού και αντάρτικου – θα συνεχιστούν και το 1947, όταν ο ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος θα περάσει στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, μετά τη δολοφονία του Γ. Ζεύγου, ο Ν. Ζαχαριάδης θα ανέβει στη Θεσσαλονίκη στις 22/3/1947, όπου και θα πάρει μέρος στην πένθιμη συγκέντρωση που θα γίνει στην πόλη (η κηδεία του Ζεύγου είχε γίνει μια μέρα πριν). Κατόπιν, θα προετοιμάσει με τον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος την έξοδό του από τη χώρα και στις 6 Απρίλη του 1947 θα περάσει παράνομα τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα, κατευθυνόμενος προς το Βελιγράδι. Στη γιουγκοσλαβική πρωτεύουσα, θα έχει μια σειρά επαφές με τον Τίτο και τα ηγετικά στελέχη του ΚΚ Γιουγκοσλαβίας, με σκοπό την ενίσχυση του κινήματος στην Ελλάδα. Επίσης, θα πάρει στα χέρια του την καθοδήγηση της δουλιάς του Κόμματος στο εξωτερικό, που όλο αυτό το διάστημα διηύθυνε ο Ιωαννίδης κι από κει θα καθοδηγεί την κομματική δουλιά στην Ελλάδα, ερχόμενος σε επαφή, κυρίως, μέσω ραδιοτηλεγραφημάτων με το ΠΓ στην Αθήνα και με την ηγεσία του ΔΣΕ στο βουνό.
Από τις διεθνείς επαφές του Ζαχαριάδη στο εξωτερικό, αυτή την περίοδο, σημαντικότερη είναι η επίσκεψή του στη Μόσχα και η συνάντησή του με ανώτατα ηγετικά στελέχη του ΚΚΣΕ – το πιο πιθανόν και με τον ίδιο τον Στάλιν.
Η επίσκεψη του Ζαχαριάδη στη Μόσχα
Ο Ζαχαριάδης έφτασε στη Μόσχα στις αρχές του δεύτερου δεκαήμερου του Μάη 1947. Στις 13/5 θα καταθέσει μνημόνιο προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ, με τίτλο “Για την κατάσταση στην Ελλάδα”. Την επομένη, θα ζητήσει εγγράφως να έχει συναντήσεις με το Στάλιν και τον Μολότοφ. Το αν έγιναν αυτές οι συναντήσεις, δεν το γνωρίζουμε. Είναι πολύ πιθανό να έγιναν. Εκείνο που γνωρίζουμε – απ’ όσα περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση της Ι. Παπαθανασίου στο συνέδριο των ΑΣΚΙ, 4 – 5/5/96 – είναι πως ο Ζαχαριάδης συναντήθηκε στις 22/5/1947 με τον Ζντάνοφ. Πριν, όμως, αναφερθούμε σ’ αυτή τη συνάντηση, αξίζει τον κόπο να δώσουμε μια εικόνα όσων αναφέρει ο Ζαχαριάδης στο μνημόνιό του προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ.
Στο μνημόνιο αυτό, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ περιγράφει με συμπυκνωμένο, αλλά σαφή τρόπο την ελληνική μεταπολεμική πραγματικότητα και δίνει στοιχεία για την κατάσταση στο Κόμμα και στο ΔΣΕ. Ειδικά για το ΔΣΕ και τις προοπτικές του, αναφέρει: “Η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (στα μέσα του Φλεβάρη του 1946) κατέληξε σε αποφάσεις, αποτέλεσμα των οποίων ήταν να οργανωθεί ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας.
Από τότε, η αντίδραση, με την άμεση καθοδήγηση των Αγγλοσαξόνων, προχώρησε σε δεκάδες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, αλλά το αποτέλεσμα ήταν ότι κάθε φορά ο Δημοκρατικός Στρατός έβγαινε πιο δυνατός.
Σήμερα, ο Δημοκρατικός Στρατός αριθμεί πάνω από 20 χιλιάδες μαχητές υπό ενιαία οργάνωση και καθοδήγηση (…).
(…) Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, σε συνεδρίασή του στα μέσα του Φλεβάρη 1947, αφού εξέτασε την κατάσταση, κατέληξε ότι το δημοκρατικό κίνημα, συνεχίζοντας την πλήρη εκμετάλλευση όλων των νόμιμων δυνατοτήτων, πρέπει να θεωρεί ότι η ένοπλη πάλη γίνεται κυρίαρχη και πήρε σε σχέση μ’ αυτά μια σειρά πρακτικών μέτρων.
Η εσωτερική κατάσταση της Ελλάδας συνεχίζει να παρουσιάζει αισιόδοξες προοπτικές. Παρά τη βοήθεια που παίρνει ο μοναρχοφασισμός, τόσο άμεσα, από τον αγγλοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό, όσο και έμμεσα από όλη τη διεθνή αντίδραση (διεθνείς παρατηρητές στις εκλογές και στο δημοψήφισμα, πλειοψηφία της Επιτροπής Ερευνας του ΟΗΕ).
Το λαϊκό δημοκρατικό κίνημα στην Ελλάδα, βασικά με τις δικές του δυνάμεις και την απαραίτητη βοήθεια όλων των δημοκρατικών φίλων του εξωτερικού, είναι σε θέση ακόμα και μέσα στο 1947 να δώσει αποφασιστικά χτυπήματα κατά του μοναρχοφασισμού και των υπηρετών του στη χώρα.
Οι μεγαλύτερες αδυναμίες του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας είναι ο ανεπαρκής εξοπλισμός του και η έλλειψη στρατιωτικών στελεχών. Ανεξάρτητα από την ενιαία κεντρική οργάνωση, ο Δημοκρατικός Στρατός δεν ξεπέρασε το παρτιζάνικο στάδιο του κατακερματισμού και του πρωτογονισμού, για να μετατραπεί σε τακτικό στρατό.
Υπό τον όρο ότι ο Δημοκρατικός Στρατός θα αποκτήσει την αναγκαία βοήθεια για να υπερνικήσει τις αδύνατες πλευρές του, θα μπορέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα να έχει 50 χιλιάδες μαχητές και να καταχτήσει πολιτική και στρατηγική ενότητα και περιεχόμενο, που θα του επιτρέψουν να πραγματοποιήσει τους ευρύτερους δυνατούς στόχους του λαϊκού δημοκρατικού κινήματος” (ολόκληρο το Μνημόνιο του Ν. Ζαχαριάδη προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ υπάρχει στα “Αρχεία ΚΚΕ – ΑΣΚΙ”, με αριθμό αρχειοθέτησης Κ383/Φ: 20/33/11).
Η συνάντηση με τον Ζντάνοφ
Για τη συνάντηση του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με τον Ζντάνοφ, οι πληροφορίες που έχουμε αντλούνται από την ανακοίνωση της Ι. Παπαθανασίου στο Συνέδριο των ΑΣΚΙ που έχουμε προαναφέρει. Η ιστορικός αντλεί, επίσης, τις πληροφορίες της από το υλικό των πρακτικών αυτής της συνάντησης, που μελέτησε στα σοβιετικά αρχεία. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα λέει η Ι. Παπαθανασίου, ο Ζαχαριάδης ενημέρωσε τον Ζντάνοφ για την κατάσταση στην Ελλάδα, για την πολιτική του ΚΚΕ, για την κατάσταση στο Κόμμα και το ΔΣΕ. “Μας χρειάζεται – τόνισε μεταξύ άλλων ο Ζαχαριάδης στον συνομιλητή του – πολεμικό υλικό. Εάν μας δοθεί το αντίστοιχο πολεμικό υλικό, στη διάρκεια αυτής της χρονιάς και υπολογίζοντας ότι οι Αγγλοαμερικάνοι θα συνεχίσουν τους ίδιους ρυθμούς βοήθειας στην ελληνική αντίδραση, εμείς στη Βόρεια Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, μπορούμε να δημιουργήσουμε νέα κατάσταση”. Ειδικά για το ζήτημα του εξοπλισμού του ΔΣΕ, ο ηγέτης του ΚΚΕ σημείωσε: “Μας χρειάζεται εξοπλισμός για 50.000 στρατό. Το πώς εσείς θέλετε να βοηθήσετε, εσείς θα το κρίνετε. Νομίζω ότι χρηματικά θα συνεισφέρετε. Τα όπλα πρέπει να τα αγοράσουμε… Αυτό το υλικό μπορούμε να το αγοράσουμε κι εμείς. Θα βρούμε τα απαραίτητα καράβια για να φορτώσουμε το αγορασμένο πολεμικό υλικό και να το μεταφέρουμε στην Ελλάδα χωρίς μεγάλους κινδύνους. Ακόμα κι αν ένα μέρος πέσει στα χέρια της κυβέρνησης, δε θα μας κάνει ζημιά. Ας ενημερωθεί η κυβέρνηση ότι αγοράζουμε στρατιωτικό υλικό, μέσω Γαλλίας, Αιγύπτου και Παλαιστίνης”.
Για το τι τύχη είχε η πρόταση του Ζαχαριάδη, να αγοραστεί υλικό από τη διεθνή αγορά όπλων, δε γνωρίζουμε. Πάντως, η ΕΣΣΔ και οι Λαϊκές Δημοκρατίες ενίσχυσαν στη συνέχεια το ΔΣΕ με οπλισμό, ο οποίος ήταν σύγχρονος και προερχόταν κυρίως από λάφυρα του Β` Παγκοσμίου Πολέμου.
Η απάντηση του ΚΚΣΕ και του Δημητρώφ
Στα ζητήματα που έθεσε το ΚΚΕ με την έκθεση που επέδωσαν ο Ιωαννίδης και ο Ρούσος στον Δημητρώφ, δόθηκε απάντηση από το Βούλγαρο ηγέτη – και για λογαριασμό του ΚΚΣΕ – το Νοέμβρη του 1946. Η απάντηση αυτή μας είναι γνωστή από ραδιοτηλεγράφημα που έστειλε ο Ιωαννίδης στον Ζαχαριάδη στην Αθήνα, στις 10/11/1946. Το ραδιοτηλεγράφημα – το οποίο υπάρχει στα “Αρχεία ΚΚΕ – ΑΣΚΙ” με αριθμό αρχειοθέτησης Κ146/Φ: 7/33/115 – έχει ως εξής:
“Ν. 9
Νίκο
Συναντηθήκαμε Παππού Σόφιαν.
Τόνισε τα εξής σαν γνώμη δική του και των απάνω.
ΠΡΩΤΟ: Περίοδος Χειμώνος και διεθνής κατάσταση επιβάλλουν να μην πάρει μεγάλη έκταση ένοπλο κίνημα.
ΔΕΥΤΕΡΟ: Κέντρο βάρους να είναι ο μαζικός λαϊκός πολιτικός αγώνας και να διατηρηθούν και οι πιο ελάχιστες νόμιμες δυνατότητες, ώστε να διατηρηθεί η σύνδεση του κόμματος με τις μάζες.
ΤΡΙΤΟ: Να διαφυλάξουμε τα κομματικά στελέχη και να μην τα εκθέτουμε στους κινδύνους της εξόντωσής τους.
Τονίσαμε ότι γραμμή κόμματος συμπίπτει με υποδείξεις.
Στο ζήτημα της ουδετερότητας παππούς συμφωνεί και ρωτάμε αν πήρες με άλλο δρόμο γνώμη των απάνω. Τηλεγράφησέ μας αμέσως.
Τονίστηκε ανάγκη να επισπεύσεις αναχώρηση δική σου και Γιώργη.
10/11/46
Διονύσης”.
(Σ. σ. “Απάνω” είναι το ΚΚΣΕ. “Νίκος” είναι ο Νίκος Ζαχαριάδης. “Παππούς” ο Γκ. Δημητρώφ. “Γιώργης” ο Γ. Σιάντος και “Διονύσης” ο Γ. Ιωαννίδης).
Ορισμένα ακόμη στοιχεία για την ουδετερότητα
Οφείλουμε να προσθέσουμε ορισμένα ακόμη στοιχεία γύρω από το ζήτημα της ουδετερότητας της Ελλάδας, μια και το θέμα τίθεται τόσο στην έκθεση του ΚΚΕ προς τα αδελφά κόμματα, όσο και στο παραπάνω τηλεγράφημα του Ιωαννίδη προς τον Ζαχαριάδη. Το ζήτημα αυτό το συζητούσε τότε το ΚΚΕ με τα άλλα κομμουνιστικά κόμματα, ζητώντας τη γνώμη τους για το αν ήταν σωστό ένα τέτοιο σύνθημα να προβληθεί από το Κόμμα και το ΕΑΜ. Τα στοιχεία, που θα προσθέσουμε, προέρχονται από τα αρχεία του σοβιετικού υπουργείου Εξωτερικών, όπως τα παρουσιάζει ο Π. Ανταίος στο βιβλίο του “Ν. Ζαχαριάδης: Θύτης και Θύμα” (σελ. 453-454). Συγκεκριμένα στο βιβλίο αυτό του Π. Ανταίου αναφέρεται: “Στις 29 Ιουλίου 1946 ο Σοβιετικός πρεσβευτής μετέδωσε στη Μόσχα ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Ζαχαριάδης, μέσω του ανταποκριτή του ΤΑΣΣ, ζητά τη γνώμη μας σχετικά με το σύνθημα της “ουδετερότητας της Ελλάδας” που προτείνει η ηγεσία του ΕΑΜ. Το σύνθημα αυτό σημαίνει ανεξαρτησία της Ελλάδας, που δε θα υπάγεται στην κατά προτεραιότητα σφαίρα επιρροής καμιάς χώρας και δε θα έχει ξένες στρατιωτικές βάσεις στο έδαφός της. Ο Ζαχαριάδης προσθέτει ότι το σύνθημα αυτό προϋποθέτει, κατά τη γνώμη του, και εγγυήσεις για την ασφάλεια της Ελλάδας από όλες τις μεγάλες δυνάμεις.
Ο Σοβιετικός πρεσβευτής ζήτησε την άδεια ν’ απαντήσει στην ερώτηση του Ζαχαριάδη, ως εξής: “Σύμφωνα με τις αρχές μας για τη μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις, δεν μπορώ να ζητήσω υποδείξεις για το ζήτημα αυτό από τη σοβιετική κυβέρνηση και επίσης δεν μπορώ να δώσω προσωπικές συμβουλές. Μπορώ μόνο να εκφράσω την κατωτέρω προσωπική μου γνώμη.
1. Το σύνθημα της πραγματικά ανεξάρτητης Ελλάδας, που στο έδαφός της δε θα υπάρχουν ξένα στρατεύματα ή βάσεις, θα έχει ασφαλώς την επιδοκιμασία της κοινής γνώμης των δημοκρατικών χωρών.
2. Δεν υπάρχει ανάγκη να συνδυάζεται υποχρεωτικά το σύνθημα αυτό με το σύνθημα των εγγυήσεων της ανεξαρτησίας της Ελλάδας από τις μεγάλες δυνάμεις. Πρώτον, αυτό το τελευταίο σύνθημα πρέπει να διακριβωθεί και μπορεί κατά τη συζήτηση γι’ αυτό το πολύπλοκο ζήτημα να αναφυούν και ζητήματα διεθνούς δικαίου. Δεύτερο, το σύνθημα αυτό έμμεσα αναγνωρίζει την ύπαρξη πραγματικής απειλής της Ελλάδας από την πλευρά άλλων χωρών, απειλής, που τώρα δεν υφίσταται”.
Η παρόμοια απάντηση στον Ζαχαριάδη εγκρίθηκε από τον Ι. Β. Στάλιν και μεταδόθηκε από τον ανταποκριτή του ΤΑΣΣ, ως προσωπική γνώμη του Σοβιετικού πρεσβευτή στην Αθήνα”.
Το πότε μετέδωσε ο ανταποκριτής του ΤΑΣΣ στην Αθήνα Λ. Βελιτσάνσκι την πιο πάνω απάντηση στον Ζαχαριάδη δε μας είναι γνωστό. Το πιο πιθανό είναι πως αυτή η απάντηση δεν είχε δοθεί, όταν η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, ο Ιωαννίδης και ο Ρούσος δηλαδή, έφυγε για το εξωτερικό. Είναι επίσης πολύ πιθανό ότι στο παραπάνω ραδιοτηλεγράφημά του προς τον Ζαχαριάδη, ο Ιωαννίδης μάλλον εννοεί την αναμενόμενη απάντηση από τη σοβιετική πρεσβεία, όταν ρωτάει τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ αν έλαβε “με άλλο δρόμο γνώμη των απάνω” στο θέμα της ουδετερότητας. Πρέπει ακόμη να σημειώσουμε ότι με την απάντησή της – μέσω του πρεσβευτή της στην Αθήνα – η ΕΣΣΔ, διαχωρίζοντας το θέμα της ουδετερότητας από τη διεθνή εγγύηση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας, ανάμεσα στα άλλα, ουσιαστικά προφυλάσσει το ΚΚΕ από την εκτόξευση ενός συνθήματος, που θα μπορούσε να βοηθήσει την προπαγάνδα της αντίδρασης, η οποία εκείνο το διάστημα επικαλούνταν απειλή των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας από τις γειτονικές βαλκανικές Λαϊκές Δημοκρατίες.
Ορισμένες παρατηρήσεις και συμπεράσματα
Meros29_Photo2_small.jpg
Ασφαλώς, ο αναγνώστης θα έχει παρατηρήσει, απ’ όσα έχουμε αναφέρει γύρω από τις διεθνείς επαφές του ΚΚΕ στο διάστημα 1946-1947, ότι τα αδελφά κόμματα, και κυρίως το ΚΚΣΕ, αντιμετώπιζαν επιφυλακτικά και με πολύ προσεκτικό τρόπο τις εξελίξεις στην Ελλάδα, συμβουλεύοντας το ΚΚΕ να μην εγκαταλείψει τις νόμιμες δυνατότητες δράσης και να μην κάνει ριψοκίνδυνες ενέργειες. Για τη στάση τους αυτή έχουν επικριθεί από πολλούς ιστορικούς και συγγραφείς της περιόδου του εμφυλίου. Ιδιαίτερα έχει επικριθεί το ΚΚΣΕ. Και τι δεν έχει γραφεί. Μόνιμο δε επαναλαμβανόμενο ρετρό είναι η άποψη ότι η ΕΣΣΔ χρησιμοποίησε για δικά της συμφέροντα το ΚΚΕ και το ΔΣΕ ή ότι πούλησε τον αγώνα του Κόμματος και του αντάρτικου κινήματος. Οι εκτιμήσεις αυτές είναι βεβαίως τραβηγμένες από τα μαλλιά, αφού όσοι τις προβάλλουν δεν εξηγούν με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο τι άλλο θα έπρεπε να κάνει η Σοβιετική Ενωση στο δοσμένο για την εποχή διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Κι ακριβώς εκεί, στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων της εποχής και στην εντεινόμενη αντεπίθεση του διεθνούς ιμπεριαλισμού – που ξεδιπλώνεται έντονα την ίδια περίοδο, με επίκεντρο μάλιστα την Ευρώπη – οφείλει, όποιος θέλει να έχει αντικειμενική γνώμη, να αναζητήσει την ερμηνεία της στάσης της ΕΣΣΔ και των άλλων Λαϊκών Δημοκρατιών απέναντι στο ΚΚΕ, με εξαίρεση ίσως τη Γιουγκοσλαβία, όπου η γνώμη του εκεί ΚΚ ήταν – ευθύς εξαρχής – να αναπτυχθεί γρήγορα και σε μεγάλη έκταση ο ένοπλος αγώνας του ΔΣΕ στην Ελλάδα.
Οι πηγές οπλισμού για το ΚΚΕ
Από τη στιγμή που το ΚΚΕ δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει αλλιώς την κατάσταση στη χώρα παρά μόνο μέσω των ένοπλων μορφών πάλης, άλλος δρόμος δεν υπήρχε από την οργάνωση στρατού. Ο στρατός, όμως, για να φτιαχτεί, ήθελε οπλισμό και το ΚΚΕ δεν είχε τον οπλισμό που του χρειαζόταν. Επρεπε συνεπώς να αναζητήσει πηγές οπλισμού. Η μία πηγή ήταν να πάρει τον οπλισμό που χρειαζόταν από τον εχθρό. Κι αυτό μπορούσε να γίνει μόνο αν επιλεγόταν – με όποιες δυνατότητες επιτυχίας – η ένοπλη πανελλαδική εξέγερση ή η εξέγερση στα βασικά αστικά κέντρα και την πρωτεύουσα. Εχει υποστηριχτεί – και σε κομματικά σώματα του ΚΚΕ που ασχολήθηκαν με τον εμφύλιο – πως αν αυτή η εξέγερση οργανωνόταν καλά και ξεσπούσε μέσα στο 1946, θα είχε πολλές πιθανότητες επιτυχίας και σε τελευταία ανάλυση θα δημιουργούσε άλλη κατάσταση στη χώρα. Το 1946 δεν είχαν ακόμη οργανωθεί οι δυνάμεις καταστολής του κράτους και το ΚΚΕ διέθετε ισχυρές δυνάμεις σ’ αυτούς τους μηχανισμούς, ιδιαίτερα δε στο νεοσύστατο στρατό. Ακόμη, η Αγγλία “έπνεε τα λοίσθια” και η διαδικασία “παράδοσης” της χώρας στο νέο, υπερατλαντικό ηγεμόνα του ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου δεν έχει ακόμη ουσιαστικά αρχίσει.
Η δεύτερη πηγή εξεύρεσης οπλισμού για το ΚΚΕ ήταν οι νεοσύστατες Λαϊκές Δημοκρατίες και η ΕΣΣΔ. Κι αυτή ακριβώς η πηγή επιλέχθηκε από τη στιγμή που εγκαταλείφθηκε η ιδέα της πανεθνικής εξέγερσης. Τι σήμαινε όμως αυτή η επιλογή για την προοπτική του ένοπλου αγώνα του ΔΣΕ; Σήμαινε πολύ απλά ότι η εξέλιξη του αντάρτικου κινήματος εντασσόταν στους περιορισμούς που έβαζε για τη Σοβιετική Ενωση και τις Λαϊκές Δημοκρατίες ο διεθνής συσχετισμός δυνάμεων. Κι αυτοί ακριβώς οι περιορισμοί λειτούργησαν αντιστρόφως ανάλογα με τις προοπτικές νίκης ή διαφορετικής θετικής εξέλιξης που είχε το κίνημα στην Ελλάδα.
Βασικές πλευρές του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων
Meros29_Photo1_small.jpg
Το 1946 δεν είχε ακόμη υπογραφεί η συνθήκη ειρήνης, με την οποία θα έμπαινε και τυπικά τέρμα στον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης, ο ιμπεριαλισμός είχε κάνει σαφές, τόσο με τη ρίψη των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία όσο και με τα ψυχροπολεμικά κηρύγματα του Τσόρτσιλ στο Φούλτον, πως άνοιγε ένα νέο κύκλο αντιπαράθεσης με τη Σοβιετική Ενωση και το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, τα όρια του οποίου ήταν αδιευκρίνιστα και κανείς δεν μπορούσε να αποκλείσει το ενδεχόμενο ενός νέου θερμού πολέμου. Η ΕΣΣΔ συνεπώς είχε κάθε λόγο να επιθυμεί διακαώς την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης και να εξασφαλίσει μέσα από αυτή την ειρήνη τα λαϊκοδημοκρατικά καθεστώτα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Δεν πρέπει, επίσης, να μας διαφεύγει ότι μια σειρά χώρες, που μετά τον πόλεμο βρέθηκαν στο στρατόπεδο της λαϊκής δημοκρατίας και του σοσιαλισμού, κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν με το μέρος του φασιστικού άξονα (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία, ουσιαστικά δε και η Αλβανία). Ακόμη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ιμπεριαλισμός έκανε ό,τι μπορούσε για να πάρει με το μέρος του την Πολωνία, διατηρώντας έτσι μια δίοδο προς τα σύνορα της ΕΣΣΔ και φυσικά ένα μέρος της παλιάς “υγειονομικής ζώνης” γύρω από αυτή. Η πραγματικότητα αυτή φανερώνει πως η Σοβιετική Ενωση πήγαινε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ουσιαστικά μόνη, χωρίς διεθνή ερείσματα, πέρα των λαϊκών κινημάτων στη Δύση, και με στόχο να διαφυλάξει μια σειρά ευάλωτες κατακτήσεις του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Να, γιατί υπήρξε τόσο προσεκτική απέναντι στο ελληνικό ζήτημα και απέφευγε μια περισσότερο ανοιχτή και ενεργό ανάμειξη στο πλευρό του ΚΚΕ και του ΔΣΕ. Παρ’ όλα αυτά με διπλωματικό τρόπο και άλλα μέσα προσπάθησε να βοηθήσει το κίνημα στην Ελλάδα.
Η διάσκεψη για την ειρήνη και το οριστικό κλείσιμο του Β` Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε στο Παρίσι στις 29 Ιουλίου του 1946 και η συνθήκη ειρήνης υπογράφηκε τελικά στις 10/2/1947. Στο διάστημα αυτό, ένας νέος σκόπελος εμφανίστηκε, εμποδίζοντας την εκδήλωση ανοιχτής συμπαράστασης και βοήθειας προς το ΔΣΕ εκ μέρους των Λαϊκών Δημοκρατιών και της ΕΣΣΔ. Στις 19/12/1946 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποφάσισε τη σύσταση και αποστολή στην Ελλάδα Διεθνούς Επιτροπής Ερευνας, η οποία θα διερευνούσε τις καταγγελίες της κυβέρνησης των Αθηνών, για παραβιάσεις των συνόρων της χώρας από τη Βουλγαρία, τη Γιουγκοσλαβία και την Αλβανία και ενίσχυση του ΔΣΕ με στρατιωτικές δυνάμεις αυτών των χωρών. Η Διεθνής Επιτροπή ήρθε στην Ελλάδα στις 29 Ιανουαρίου του 1947 και έμεινε περίπου τρεισήμισι μήνες, διεξάγοντας έρευνες, διενεργώντας ανακρίσεις κ. ο. κ. Οπως γίνεται αντιληπτό, στο διάστημα που η επιτροπή βρισκόταν σε ελληνικό έδαφος η αποστολή βοήθειας στον ΔΣΕ από το εξωτερικό περιορίστηκε σημαντικά για ευνόητους λόγους. Κι αυτό το γεγονός είναι ταυτόχρονα και η βασική αιτία, που εξηγεί γιατί άργησε τόσο το ολοκληρωτικό πέρασμα του ΚΚΕ στις ένοπλες μορφές δράσης, καθώς και η παροχή της απαραίτητης βοήθειας από τις Λαϊκές Δημοκρατίες και την ΕΣΣΔ.
Ενα χρήσιμο συμπέρασμα
Η πραγματικότητα αυτή υπογραμμίζει τις ευθύνες της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ, που δε στάθμισε όπως έπρεπε την κατάσταση. Δεν ανέλυσε σωστά τον εσωτερικό και διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και το συνδυασμό τους, δεν εκτίμησε το χρόνο όπου οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές για το κίνημα και ταυτόχρονα, δεν επέλεξε τις κατάλληλες λύσεις και μορφές πάλης, ούτως ώστε να εξασφαλιστούν τα μέγιστα δυνατά, θετικά αποτελέσματα. Κι αυτό αποτελεί ουσιαστικά μια παραγνώριση των μαρξιστικών – λενινιστικών κανόνων της ταξικής πάλης και σε τελευταία ανάλυση της επανάστασης. Βέβαια, θα μπορούσε να πει κανείς πως με βάση τη μαρτυρία του Παρτσαλίδη, το ΚΚΕ είχε τότε τη συμβουλή του ΚΚΣΕ να αποφύγει προς το παρόν την πανεθνική εξέγερση. Αυτό είναι σωστό. Ομως, εξίσου σωστό είναι πως το ΚΚΕ έπαιρνε τις τελικές αποφάσεις και κανένας άλλος. Συνεπώς, αν το ΚΚΕ είχε σαφή και ακριβολογημένη εκτίμηση της κατάστασης, μπορούσε να αγνοήσει την υπόδειξη του ΚΚΣΕ. Αλλωστε, ο αναγνώστης δε θα πρέπει να ξεχνάει πως ο Λένιν μπροστά στην Οχτωβριανή Επανάσταση υπογράμμιζε στους μπολσεβίκους ότι η επανάσταση – ως προς την εκτέλεσή της – είναι τέχνη. “Χθες ήταν νωρίς – αύριο θα είναι αργά”, τόνιζε ο Λένιν. Κι αυτό τον κανόνα, για κάθε επανάσταση δεν τον είχε αφομοιώσει όσο έπρεπε το ΚΚΕ εκείνη την εποχή.
Πηγή: Ειδικό αφιέρωμα Ριζοσπάστη
Πίσω στα περιεχόμενα
http://erodotos.wordpress.com/istoria-dse/

Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 25: Οι διεθνείς επαφές μετά την 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946)


Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 25: Οι διεθνείς επαφές μετά την 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946)

ΜΕΤΑ ΤΗ 2Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Νέος κύκλος διεθνών επαφών του ΚΚΕ
Ο Ζαχαριάδης στο εξωτερικό
Μετά τη 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ – και αφού γύρισε η ΕΑΜική αντιπροσωπεία (Μ. Παρτσαλίδης και Π. Ρούσος) από το εξωτερικό – ένας νέος κύκλος διεθνών επαφών του Κόμματος άνοιξε, αυτή τη φορά από τον ίδιο το Ν. Ζαχαριάδη. Στις 20 Μάρτη του 1946, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, συνοδευόμενος από τον Μ. Πορφυρογένη, αναχώρησε για το εξωτερικό, με σκοπό να παραστεί στο συνέδριο του ΚΚ της Τσεχοσλοβακίας. Με την ευκαιρία αυτή, πραγματοποίησε συναντήσεις με ηγετικά στελέχη κομμουνιστικών κομμάτων, ιδιαίτερα δε των κομμάτων της βαλκανικής χερσονήσου και συζήτησε μαζί τους την κατάσταση στην Ελλάδα και τις προοπτικές του αγώνα του λαϊκοδημοκρατικού κινήματος. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο Ζαχαριάδης δεν περιορίστηκε στις συναντήσεις αυτές, αλλά ταξίδεψε και στη Μόσχα, όπου είχε συνάντηση με τη σοβιετική ηγεσία και τον ίδιο τον Στάλιν. Γι’ αυτό το ταξίδι του Ζαχαριάδη στη Σοβιετική Ενωση, έχουν γράψει ο Λ. Ελευθερίου (“Συνομιλίες με το Νίκο Ζαχαριάδη”, εκδόσεις “Κένταυρος”, σελ. 34 – 35), ο οποίος λέει ότι στηρίζεται σε προσωπική μαρτυρία του τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, ο Π. Ρούσσος με πολύ γενικό τρόπο (“Μεγάλη Πενταετία”, τόμος β`, σελ. 418 – 430) και άλλοι. Περισσότερα, όμως, στοιχεία – αδιάσειστα – γύρω από αυτό το θέμα, δεν έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας κι έτσι είμαστε είμαστε υποχρεωμένοι απλώς να καταγράψουμε τις μαρτυρίες, χωρίς να επεκταθούμε περισσότερο και χωρίς να είμαστε σε θέση να τις επιβεβαιώσουμε. Αλλωστε, ο ίδιος ο Ζαχαριάδης, αν και είχε σημαντικούς λόγους να επικαλεστεί την προαναφερόμενη συνάντησή του με τον Στάλιν, το 1956 – τότε που τον χτυπούσαν από παντού για τις επιλογές του, σχετικά με τον Εμφύλιο – δεν το έπραξε, ενώ έκανε λόγο για όλες τις άλλες διεθνείς επαφές, που είχε την άνοιξη του 1946.
Μιλώντας στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το Φλεβάρη του 1957, είπε μεταξύ άλλων: “Οταν πήγαμε με το Μιλτιάδη τον Πορφυρογένη για το συνέδριο του Τσεχοσλοβάκικου Κόμματος, εγώ είδα και τον Τίτο και την ηγεσία του γιουγκοσλάβικου κόμματος και τους συντρόφους του αλβανικού κόμματος και τον Δημητρόφ πήγα και τον είδα. Εβαλα τη γραμμή της 2ης Ολομέλειας. Εκείνο που τόνισε ο Δημητρόφ είναι ακριβώς αυτό. Προοδευτικό πέρασμα στον ένοπλο αγώνα” (“Πρακτικά 7ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, 1957″, μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 209 και Π. Δημητρίου: “Η διάσπαση του ΚΚΕ”, τόμος Α`, σελ. 94).
Η συνάντηση με τον Δημητρόφ
Για τη συνάντηση του Ζαχαριάδη με τον Δημητρόφ, έχουμε ορισμένα στοιχεία παραπάνω, τα οποία προέρχονται από την ανακοίνωση της ιστορικού Ι. Παπαθανασίου στο συνέδριο των ΑΣΚΙ, που πραγματοποιήθηκε στις 4 – 5/5/1996. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η Ι. Παπαθανασίου, από έρευνα στα σοβιετικά αρχεία, ο Ν. Ζαχαριάδης συναντήθηκε με τον Δημητρόφ στη Σόφια και αφού συνομίλησε μαζί του, του παρέδωσε υπόμνημα, με τίτλο “Σύντομες σημειώσεις για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα”. Το υπόμνημα αυτό, ο Βούλγαρος κομμουνιστής ηγέτης το παρέδωσε στα στελέχη του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του ΚΚΣΕ Μπαράνοφ και Μοσέτοφ, οι οποίοι και το συμπεριέλαβαν στην έκθεσή τους προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ. Την έκθεση αυτή παρέλαβε ο Σουσλώφ στις 26/4/1946 και την επομένη ενημέρωσε για το περιεχόμενό της τους Μαλένκοφ, Μπέρια και Ζντάντοφ. Οι πληροφορίες, που παρουσίασε η ιστορικός Ι. Παπαθανασίου, στην ανακοίνωσή της στο συνέδριο των ΑΣΚΙ, γύρω από το υπόμνημα του Ζαχαριάδη στον Δημητρόφ, αντλούνται όλες από την προαναφερόμενη έκθεση των Μπαράνοφ και Μοσέτοφ προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ. Σύμφωνα, λοιπόν, μ’ αυτή την έκθεση, ο Ζαχαριάδης στο υπόμνημά του δίνει στοιχεία για την κατάσταση του Κόμματος και του κινήματος στην Ελλάδα. Ενημερώνει, επίσης, για τη στρατιωτική οργάνωση του Κόμματος και ζητάει τη βοήθεια των αδελφών κομμάτων προς το ΚΚΕ. Λέει, συγκεκριμένα, η έκθεση των δύο Σοβιετικών αξιωματούχων: “Οσον αφορά στην πρακτική βοήθεια που υπολογίζει το ΚΚΕ, ο σ. Ζαχαριάδης υποδεικνύει τα παρακάτω:
1. Δημιουργία σε Γιουγκοσλαβία, Αλβανία και Βουλγαρία κέντρων εκπαίδευσης 8.000 στελεχών, αξιωματικών και μαχητών, που θα κατανεμηθούν ως εξής: 4.000 στη Γιουγκοσλαβία και από 2.000 στην Αλβανία και τη Βουλγαρία.
2. Να σκεφτούμε το ζήτημα της ενίσχυσης με πολεμικό υλικό του αγώνα μας, το οποίο πρέπει να επιλυθεί μέσω Γιουγκοσλαβίας.
3. Να οργανώσουμε στα μεγάλα κέντρα των βαλκανικών χωρών και των χωρών της Ευρώπης κέντρα πληροφόρησης και βοήθειας για την Ελλάδα και από την Ελλάδα.
4. Να δοθεί βοήθεια σε εκδοτικά μέσα στο ΚΚΕ, με την αποστολή τυπογραφικών μηχανών και χαρτιού”.
Είναι σαφές, απ’ όσα έχουμε αναφέρει, πως οι συναντήσεις του Ζαχαριάδη με τα αδελφά κόμματα, κυρίως της Βαλκανικής, επιβεβαιώνουν τη θέση του ΚΚΕ – και τη συμφωνία, αλλά και υπόδειξη των άλλων κομμάτων – για προοδευτικό πέρασμα στην ένοπλη πάλη, ανάλογα με τις εσωτερικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Η βοήθεια δε, που ζητάει ο ηγέτης του ΚΚΕ από τα αδελφά κόμματα, εντάσσεται ακριβώς σ’ αυτήν την προοπτική.
Μόνιμη κομματική αποστολή στο εξωτερικό
Μια έκθεση στα αδελφά κόμματα
Meros28_Photo1_small.jpg
Οι διεθνείς επαφές του ΚΚΕ θα ενταθούν το καλοκαίρι του ’46 και τούτο είναι εξηγήσιμο, αφού, μετά τις εκλογές του Μάρτη, η ντόπια και ξένη αντίδραση όξυναν με την πολιτική τους τις εσωτερικές αντιθέσεις, αύξησαν στο έπακρο τα μέτρα καταστολής κατά του ΕΑΜικού κινήματος, κατέστησαν τη μοναρχοφασιστική τρομοκρατία υπόθεση του κράτους. Τα πράγματα συνεπώς, οδηγούνταν με μαθηματική ακρίβεια προς τον εμφύλιο πόλεμο και το ΚΚΕ όφειλε να λάβει υπόψη του τη νέα κατάσταση, φροντίζοντας να προετοιμαστεί για την αντιμετώπισή της. Αυτό, εκ των πραγμάτων, σήμαινε την υλικοτεχνική προετοιμασία του Κόμματος, ούτως ώστε να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει το πολεμικό μένος των αντιπάλων του, με τα ίδια μέσα που αυτοί χρησιμοποιούσαν. Ταυτόχρονα, σήμαινε και τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για αποφασιστικό ξεδίπλωμα της παράνομης δουλιάς, αφού τα νόμιμα μέσα συνεχώς περιορίζονταν.
Ετσι, τον Αύγουστο του ’46 αντιπροσωπεία του Κόμματος, αποτελούμενη από τους Γ. Ιωαννίδη και Π. Ρούσο, φεύγει για το Βελιγράδι, με σκοπό να αποκαταστήσει μια μόνιμη επαφή με τα κομμουνιστικά κόμματα της Βαλκανικής Χερσονήσου και το ΚΚΣΕ και να εξασφαλίσει την απαραίτητη βοήθεια, για την ενίσχυση του Κόμματος και του αντάρτικου κινήματος. Στο Βελιγράδι, η αντιπροσωπεία θα φτάσει στις 25 Αυγούστου και στις 28 του ιδίου μήνα θα ταξιδέψει για τη Σόφια με σκοπό να έχει συνάντηση με το Δημητρόφ. Στόχος της αντιπροσωπείας είναι να πάει, αν είναι δυνατόν, και στη Σοβιετική Ενωση, αλλά αυτό το ταξίδι δεν έγινε κατορθωτό, όπως δεν έγινε κατορθωτή και η συνάντηση με τον Δημητρόφ, ο οποίος εκείνο το διάστημα έλειπε από τη βουλγάρικη πρωτεύουσα. Τελικά, η συνάντηση με το Βούλγαρο κομμουνιστή ηγέτη θα πραγματοποιηθεί λίγες μέρες μετά, πιθανόν στις 12 Σεπτέμβρη του 1946. Στα πλαίσια αυτής της συνάντησης, ο Ιωαννίδης θα επιδώσει εκ μέρους του ΚΚΕ έκθεση προς τα αδελφά κόμματα, που φέρει ημερομηνία 12/9/46 και τίτλο “Η κατάσταση στην Ελλάδα και τα επείγοντα προβλήματα του κινήματός μας”. Η έκθεση αυτή βρίσκεται στο “Αρχείο ΚΚΕ – ΑΣΚΙ” – με αριθμό αρχειοθέτησης Κ383/Φ: 20/33/1 – απ’ όπου και λάβαμε γνώση της.
Η έκθεση προς τα αδελφά κόμματα
Meros28_Photo2_small.jpg
Η έκθεση, σκιαγραφώντας την κατάσταση στην Ελλάδα, σημειώνει τα εξής: “Με τις ψευτοεκλογές στις 31 του Μάρτη η βρετανική πολιτική ανέδειξε στην εξουσία στην Ελλάδα τη μοναρχοφασιστική παράταξη (Λαϊκό Κόμμα κλπ.) με σκοπό να πνίξει το Λαϊκό Δημοκρατικό Κίνημα και να προετοιμάσει την παλινόρθωση της μοναρχίας και του βασιλιά Γεωργίου σαν του πιο πιστού υπηρέτη της για τη στερέωση της θέσης των Αγγλων στην Ελλάδα. Το δημοψήφισμα την 1/9/46, οργανωμένο μέσα σε πρωτάκουστες συνθήκες τρομοκρατίας και νοθείας, επισφραγίζει την επικράτηση του μοναρχοφασισμού και ανοίγει νέα περίοδο οξύτατων εσωτερικών αγώνων, οδηγεί στη γενίκευση του εμφυλίου πολέμου και διεθνείς περιπλοκές. Οποιαδήποτε βρετανική “μανούβρα” δεν αλλάζει αυτές τις βασικές διαπιστώσεις. Η κατάκτηση των δημοκρατικών ελευθεριών είναι έργο αποκλειστικό της πάλης του λαού με την επικουρία των άλλων φιλελευθέρων λαών. Το γεγονός ότι παρά την καταφανή αντίθεση της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, η Μ. Βρετανία κατέφυγε στη βίαιη, απροκάλυπτη παλινόρθωση της χρεοκοπημένης προδοτικής και φασιστικής μοναρχίας, δείχνει πόσο σκληρά παλεύει και θα παλέψει για τη στρατηγική θέση της στην Ελλάδα, σαν ορμητήριο ενάντια στις Βαλκανικές Δημοκρατίες και στη Σοβιετική Ενωση.
Η δήλωση του Μοντγκόμερι στη μυστική σύσκεψη του ελληνικού Γενικού Επιτελείου, που μας έγινε γνωστή, δείχνει τις τάσεις της βρετανικής πολιτικής και βεβαιώνεται από τα γεγονότα: (Να κρατήσουμε την Ελλάδα, που αποτελεί τη δεξιά λαβή κατά της ΕΣΣΔ και γι’ αυτό πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τη σοβιετική πέμπτη φάλαγγα, δηλ. το ΚΚΕ).
Τίποτα δε γίνεται στην Ελλάδα χωρίς τη γνώση και τη γνώμη των Αγγλων”. Η δύναμη του ΚΚΕ
Στη συνέχεια της έκθεσης σκιαγραφείται αναλυτικά το ελληνικό πρόβλημα στα πλαίσια της αγγλικής κατοχής, της μοναρχοφασιστικής τρομοκρατίας και δίνονται στοιχεία για το συσχετισμό δυνάμεων, την οικονομική κατάσταση, τους μαζικούς αγώνες που αναπτύσσονται, την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το ΚΚΕ, την εξέλιξη του αντάρτικου κινήματος.
Ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που περιέχονται στην έκθεση για τη δύναμη του ΚΚΕ. Συγκεκριμένα αναφέρεται: “Στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα το Κόμμα μας έγινε κόμμα μαζικό. Δημιούργησε παντού οργανώσεις και στο τελευταίο χωριό. Ο αριθμός των μελών του έφτασε στο Δεκέμβρη του 1944 στα 420.000 μέλη. Σ’ αυτή την περίοδο δημιουργήθηκαν πολλές χιλιάδες κατώτερα και μεσαία στελέχη. Σήμερα ο αριθμός των μελών του κόμματος είναι 45.000 περίπου.
Η διαφορά αυτή οφείλεται στους εξής λόγους:
α) Υστερα από την απόφαση του 7ου Συνεδρίου του Κόμματος (Οχτώβρης 1945) για την πραγματοποίησης της πολιτικής ενότητας στο χωριό πέρασαν στο Αγροτικό Κόμμα περίπου 250.000 μέλη μαζί με όλα τα αγροτικά στελέχη.
β) Με την εκκαθάριση που έγινε στο Κόμμα μας ύστερα από τη συμφωνία της Βάρκιζας αποκλείστηκαν 20 – 25.000 μέλη, και
γ) Τα υπόλοιπα διέρρευσαν μετά το Δεκέμβρη του 1944.
Σήμερα έχουμε 7 – 8.000 έμπειρα, κατώτερα και μεσαία, στελέχη (στις καθοδηγήσεις των Κομματικών Οργανώσεων της βάσης, στις Αχτιδικές Επιτροπές, στις Επιτροπές Πόλης, στα συνδικάτα και στις άλλες εξωκομματικές οργανώσεις)”.
Το αντάρτικο κίνημα
Ειδικά, για την πορεία του αντάρτικου αγώνα, υπογραμμίζεται: “Το δυνάμωμα του εκφασισμού της χώρας, η τρομοκρατία και οι μαζικές δολοφονίες δημιούργησαν για το Λαό ανυπόφορες συνθήκες. Πολλοί αγρότες και άλλα στελέχη του Λαϊκού Κινήματος υποχρεώθηκαν να καταφύγουν στα βουνά.
Το καλοκαίρι του 1946 ο αγώνας άρχισε να περνάει σε οργανωμένη δράση αντάρτικων ομάδων από παλιούς και νέους αντάρτες.
Οι ομάδες αυτές, αν και ανεπίσημες, βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο και την καθοδήγησή μας.
Τον Αύγουστο υπήρχαν στα κυριότερα βουνά της Ελλάδας, ιδίως στη Μακεδονία και Θεσσαλία, περίπου 4.000 αντάρτες εξοπλισμένοι… Για να εκπληρώσει ο αντάρτικος αγώνας αποτελεσματικά τους σκοπούς που βάζει η σημερινή πολιτική κατάσταση, πρέπει να ενισχυθούν και να αυξηθεί ο αριθμός των ανταρτών.
Η προοπτική μας είναι ν’ ανεβούν σύντομα σε 15 – 20.000 πολεμιστές. Αρχισε κιόλας η δουλιά μας προς αυτήν την κατεύθυνση. Παίρνονται μέτρα για το συντονισμό της δράσης τους.
Ποια θα είναι η παραπέρα εξέλιξη της πάλης, αυτό εξαρτάται όχι μόνο από τις εσωτερικές συνθήκες αλλά και από τις διεθνείς.
Πάντως σήμερα, έχοντας υπόψη και τις ιδιαίτερες δυσκολίες του χειμώνα που πλησιάζει, δεν είμαστε σε θέση μόνοι μας να αντιμετωπίσουμε όλες τις ανάγκες του αντάρτικου αγώνα”.
Η αιτούμενη βοήθεια
Η έκθεση ολοκληρώνεται με μια σειρά αιτήματα για βοήθεια, ούτως ώστε να αντιμετωπιστούν ορισμένα επείγοντα προβλήματα του κινήματος. Συγκεκριμένα, αναφέρεται: “Στη λύση των ακόλουθων προβλημάτων του αγώνα μας έχουμε την ανάγκη της βοήθειάς σας.
1. Εφόσον οι Αγγλοι δε δείχνουν πρόθεση να εγκαταλείψουν την Ελλάδα και η ελληνική μοναρχοφασιστική κυβέρνηση τούς υπηρετεί σε όλα και παρουσιάζει μπροστά στον ελληνικό λαό την παραμονή των αγγλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα σαν εγγύηση από τον κίνδυνο επίθεσης των Βορείων Δημοκρατικών γειτόνων της και ειδικά του Σλαβισμού, θέτουμε υπόψη σας την άποψη κατά πόσο συμφέρει και στην πολιτική της ΕΣΣΔ και των Δημοκρατικών χωρών να κηρυχθεί η Ελλάδα ουδέτερη χώρα, κάτω από την εγγύηση των μεγάλων δυνάμεων.
2. Για την προετοιμασία 15 – 20.000 ανταρτών μάς χρειάζεται η βοήθειά σας. Τον καιρό της Βάρκιζας κατορθώσαμε να κρύψουμε οπλισμό για 20.000 άτομα. Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος λόγω της βιαστικής απόκρυψης έπεσε στα χέρια της αντίδρασης ή χάλασε. Η βοήθεια χρειάζεται, επίσης, σε ιματισμό, ακόμα και σε τρόφιμα…
3. Εκτός από αυτό έχουμε ανάγκη οικονομικής βοήθειας για το Κόμμα, το ΕΑΜ και τα συνεργαζόμενα κόμματα και οργανώσεις, καθώς και για τα θύματα του αγώνα…
Υπάρχουν και άλλα ζητήματα, στα οποία έχουμε ανάγκη της βοήθειάς σας, όπως η κομματική δουλιά και η προπαγάνδα μας για τον ελληνικό αγώνα στο εξωτερικό, ίδρυση ραδιοσταθμού, η προμήθεια τυπογραφείων και άλλων, που μπορούμε να τα λύσουμε χωριστά με τα αντίστοιχα όργανα, εφόσον κατ’ αρχήν αποφασιστεί αυτό”.
Πηγή: Ειδικό αφιέρωμα Ριζοσπάστη
Πίσω στα περιεχόμενα
http://erodotos.wordpress.com/istoria-dse/

Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 24: Οι διεθνείς επαφές πριν την 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946)


Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 24: Οι διεθνείς επαφές πριν την 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946)

Εισαγωγή
Πάντοτε τα εσωτερικά προβλήματα μιας χώρας αλληλοδιαπλέκονται με τις διεθνείς εξελίξεις και ποτέ ένα εσωτερικό πρόβλημα δεν κλείνεται αποκλειστικά μέσα στα σύνορά της. Συνεπώς, το ελληνικό ζήτημα της περιόδου 1944 – 1949 δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση του κανόνα, πολύ περισσότερο δε, που η αγγλική επέμβαση στην Ελλάδα – αμέσως μετά την απελευθέρωση – εκ των πραγμάτων το διεθνοποίησε. Ετσι, δίπλα στην τακτική της αντίδρασης – ντόπιας και ξένης – το ΚΚΕ και το ΕΑΜικό κίνημα όφειλαν να αντιτάξουν ανάλογη τακτική, αναζητώντας διεθνή στηρίγματα στη δική τους πολιτική, ούτως ώστε μέσω αυτής της διεθνοποίησης του ελληνικού ζητήματος να αντισταθμίζεται και ως ένα βαθμό να εξουδετερώνεται η πρακτική του αντιπάλου, με σκοπό την εξεύρεση λύσης, που θα ικανοποιούσε τις λαϊκές απαιτήσεις. Και ήταν φυσικό και επόμενο, για το ΕΑΜ και το ΚΚΕ, να αναζητήσουν τους πραγματικούς τους συμμάχους στα λαϊκά – δημοκρατικά κινήματα στην Ευρώπη, στα κομμουνιστικά κόμματα, στην ΕΣΣΔ και στο ΚΚΣΕ, στις νεοσύστατες λαϊκές δημοκρατίες και κυρίως σ’ αυτές της Βαλκανικής Χερσονήσου.
Πολλοί ιστορικοί, ερευνητές και άλλοι συγγραφείς της περιόδου του εμφυλίου βάζουν στο ίδιο τσουβάλι τις διεθνείς σχέσεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, μ’ αυτές που ανέπτυξε η ντόπια αντίδραση στην περίοδο που μελετάμε. Ετσι, εμφανίζουν τη μεταπελευθερωτική Ελλάδα, ως μια σκακιέρα, στην οποία ανταγωνίζονταν ξένα συμφέροντα, τα οποία χρησιμοποιούσαν για ιδίον όφελος τα εσωτερικά προβλήματα και τους κοινωνικοπολιτικούς ανταγωνισμούς που αναπτύσσονταν στη χώρα. Κι αφού το πράττουν αυτό, είτε καταλήγουν στο δακρύβρεχτο συμπέρασμα, πως “όλοι στην Ελλάδα, και δεξιοί και αριστεροί, κεφαλαιούχοι και λαϊκές μάζες υπήρξαν θύματα της πολιτικής των ξένων” – είτε αποδίδουν ίσες ευθύνες στο ΚΚΕ και στην ντόπια αντίδραση, για την πορεία που πήραν τα πράγματα με το ξέσπασμα του εμφυλίου και την κατάληξη που αυτός είχε. Η κατ’ αυτόν τον τρόπο προσέγγιση της διεθνούς διάστασης του ελληνικού ζητήματος της περιόδου 1945 – 1949 είναι απλοϊκή και – λιγότερο ή περισσότερο – σκόπιμη. Πάντως, όπως και να ‘χει, είναι μια προσέγγιση που διαστρεβλώνει την ιστορική πραγματικότητα και τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει – εκ των πραγμάτων – δημιουργούν την εντύπωση πως έχουμε να κάνουμε με συνειδητό δόλο.
Στη μεταπελευθερωτική Ελλάδα αναμφισβήτητα εκδηλώθηκε διεθνής ανταγωνισμός συμφερόντων, ο οποίος μπορεί να ερμηνευτεί ορθά, μόνον αν εξεταστεί στα πλαίσια της διεθνούς διάστασης της ταξικής πάλης και με γνώμονα τον τότε διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Ο ψυχροπολεμικός, άλλωστε, λόγος του Τσόρτσιλ στο Φούλτον και το δόγμα Τρούμαν είναι αρκετή απόδειξη γι’ αυτό. Επίσης, δεν πρέπει να μας διαφεύγει, πως αν δεν υπήρχε η αγγλική επέμβαση και κατοχή, η λύση του ελληνικού ζητήματος θα ήταν θέμα ορισμένων ημερών, αν όχι ωρών, και μάλιστα θα ήταν ομαλή και ειρηνική. Ηταν τέτοιος ο εσωτερικός συσχετισμός δυνάμεων, που το ΚΚΕ και το ΕΑΜ δεν είχαν κανένα λόγο να αναζητήσουν ξένη βοήθεια για την επίτευξη των πολιτικών τους επιδιώξεων. Κι αυτό ίσχυε και το 1946, όταν άρχισε να φουντώνει ο εμφύλιος πόλεμος. Και τότε ακόμη, αν σταματούσε η ξένη ιμπεριαλιστική επέμβαση, πάλι τα πράγματα θα έπαιρναν το δρόμο τους, χωρίς το λαϊκοδημοκρατικό κίνημα της χώρας να χρειάζεται ξένη βοήθεια. Τέλος, ελλείψει ξένης επεμβάσεως στην Ελλάδα, ούτε οι διεθνείς σύμμαχοι του ΚΚΕ και του ΕΑΜικού κινήματος θα είχαν κανένα λόγο να αναμειχθούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις ελληνικές υποθέσεις. Αυτή είναι η πραγματικότητα κι αυτή την πραγματικότητα παρακάμπτουν όσοι έντεχνα βάζουν στο ίδιο τσουβάλι την όποια βοήθεια της ΕΣΣΔ και των λαϊκών δημοκρατιών στο ελληνικό κίνημα, με την ωμή επέμβαση του αγγλικού και στη συνέχεια του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Για τη διεθνή διάσταση του ελληνικού ζητήματος από την πλευρά της ντόπιας αντίδρασης έχουμε μιλήσει αναλυτικά κι έχουμε υπογραμμίσει την πολιτική του ιμπεριαλισμού – και τις συνέπειες που αυτή είχε – στην Ελλάδα. Αξίζει, όμως, να δούμε και τις διεθνείς επαφές και σχέσεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜικού κινήματος αυτό το διάστημα, ιδιαίτερα δε την περίοδο 1946 – 1947, μέχρι και τη στιγμή που πραγματοποιείται η 3η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, όπου λαμβάνεται η απόφαση για μεταφορά του κέντρου βάρους της κομματικής δουλιάς στις ένοπλες μορφές δράσης. Η περίοδος αυτή έχει χαρακτηριστεί, σαν η πιο κρίσιμη για την προώθηση των σκοπών του λαϊκοδημοκρατικού κινήματος. Κι αυτό, γιατί είναι ευρέως αποδεκτό, πως οι διάφορες αυταπάτες και οι ταλαντεύσεις, που σφράγισαν – στον ένα ή άλλο βαθμό – τη δράση της ηγεσίας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στο διάστημα 1946 – 47, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη και τελική έκβαση του αγώνα. Η εξέταση, επομένως, των διεθνών επαφών και σχέσεων του ΚΚΕ αυτό το διάστημα, είναι απαραίτητη για τη συνολική ερμηνεία της πολιτικής και της δράσης του κινήματος και αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας του αγώνα του ΔΣΕ.
ΚΚΕ – ΕΑΜ
Οι διεθνείς επαφές πριν τη 2η Ολομέλεια της ΚΕ
Meros27_Photo1_small.jpg
Από τα τέλη του 1945 – όπως προκύπτει από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε υπόψη μας – στην ηγεσία του ΚΚΕ αποκρυσταλλώνεται η εκτίμηση, ότι τα πράγματα στην Ελλάδα οδηγούνται σε ρήξη. Οι τελευταίες ελπίδες του ΕΑΜικού κινήματος, ότι η κυβέρνηση Σοφούλη – για την οποία στην αρχή είχε εκδηλώσει ανοιχτά την ανοχή του – μπορούσε να εξασφαλίσει τις ελάχιστες προϋποθέσεις ειρηνικών εξελίξεων στη χώρα, εξανεμίστηκαν. Η κυβέρνηση αυτή, όχι μόνο δεν έκανε τίποτα για να αντιμετωπίσει τη μοναρχοφασιστική τρομοκρατία, αλλά δέσμια των Εγγλέζων υπηρέτησε πιστά τα σχέδια της αντίδρασης. Ετσι, γρήγορα το ΕΑΜ εγκατέλειψε τη στάση ανοχής και επέστρεψε στη θέση της μαχητικής αντιπολίτευσης.
Το Δεκέμβρη του 1945 αντιπροσωπεία του ΕΑΜ, αποτελούμενη από τους Μ. Παρτσαλίδη, Ν. Γρηγοριάδη και Αλκ. Λούλη, ξεκίνησε κύκλο επισκέψεων στις πρωτεύουσες των Αγγλίας, Γαλλίας και ΕΣΣΔ, με σκοπό να ενημερώσει για την κατάσταση στην Ελλάδα και να ζητήσει τη συμπαράσταση της διεθνούς κοινής γνώμης. Ο Μ. Παρτσαλίδης μάλιστα είχε ειδική κομματική αποστολή να ενημερώσει τα αδελφά κόμματα, ότι τα πράγματα στην Ελλάδα οδηγούνταν σε ένοπλη αντιπαράθεση και να ζητήσει τη συμβουλή τους, για το πώς έπρεπε να ενεργήσει το ΚΚΕ.
Η αντιπροσωπεία θα φτάσει στη Μόσχα το Γενάρη του 1946, όπου ο Παρτσαλίδης θα συναντηθεί με τα μέλη του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του ΚΚΣΕ Μπαράνοφ, Πετρόφ και Ζμίχοφ, στις 18/1/1946. Ακόμη, θα ζητήσει συνάντηση με τους Στάλιν – Μολότοφ, χωρίς να καταφέρει τελικά να συναντηθεί μαζί τους. Τέλος, στις 31/1/1946 θα καταθέσει υπόμνημα προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ, στο οποίο θα εκθέσει την κατάσταση στην Ελλάδα και τις προοπτικές που ξανοίγονταν. Για τις επαφές του Παρτσαλίδη στη Μόσχα βρίσκουμε πληροφορίες στα δικά του γραπτά, αλλά και σε όσα συζητήθηκαν σε κομματικά Σώματα, τα οποία και θα παραθέσουμε στη συνέχεια. Ξεχωριστό επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζουν όσα ανακοίνωσε στο συνέδριο των ΑΣΚΙ (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας), στις 3 – 4 Μάη 1996, η ιστορικός Ιωάννα Παπαθανασίου, η οποία μελέτησε το θέμα μέσα από τα σοβιετικά αρχεία.
Σύμφωνα με την Ι. Παπαθανασίου, εκείνο που συζήτησε με τους Σοβιετικούς αξιωματούχους, ο Μ. Παρτσαλίδης στη Μόσχα, είναι η προοπτική του ένοπλου αγώνα στην Ελλάδα και τίποτε άλλο. “Σίγουρα – αναφέρει η Ι. Παπαθανασίου στην ανακοίνωσή της στο συνέδριο των ΑΣΚΙ, που προαναφέραμε – η επαναστατική στρατηγική, που υιοθετεί το ΚΚΕ από το 1945, έχει δύο όψεις: αυτή της κοινοβουλευτικής εξέλιξης και την άλλη της ένοπλης αναμέτρησης. Ο στόχος είναι ένας: Εξουσία και αναδημιουργία μιας δημοκρατικής Ελλάδας. Αυτή την εναλλακτική τακτική της ένοπλης αναμέτρησης διαπραγματεύεται ο Μ. Παρτσαλίδης στο υπόμνημά του προς τους Σοβιετικούς ηγέτες. Θεωρώντας δεδομένη την απόλυτη πλειοψηφία του συνασπισμού του ΕΑΜ στην περίπτωση διεξαγωγής των εκλογών από μια αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, με την υποχρεωτική συμμετοχή των εκπροσώπων του, δε θέτει ούτε το ζήτημα της αποχής από τις εκλογές, ούτε συζητά για τους όρους που θα διασφαλίσουν το ενδεχόμενο της δημοκρατικής κοινοβουλευτικής μετάβασης. Επικεντρώνει στο ενδεχόμενο της σύγκρουσης”. Ομως, τι έγραφε σ’ αυτό το υπόμνημα ο Μ. Παρτσαλίδης; Μη έχοντάς το ολόκληρο στα χέρια μας, θα αρκεστούμε σε όσα περιλαμβάνονται απ’ αυτό το υπόμνημα στην προαναφερόμενη ανακοίνωση της ιστορικού Ι. Παπαθανασίου.
Το υπόμνημα του Μ. Παρτσαλίδη στο ΚΚΣΕ
“Υπάρχει – έγραφε στο υπόμνημά του ο Παρτσαλίδης – η πεποίθηση πως πολύ δύσκολα μπορούμε να βγούμε από τη σημερινή κατάσταση “ειρηνικά”. Με τους Εγγλέζους δεν είναι εύκολο να ξεμπλέξουμε. Η κατάσταση αναπόφευκτα οξύνεται συνεχώς. Τουλάχιστον τυπικές συγκρούσεις των οπλισμένων ομάδων μας (που σήμερα αποτελούνται από στελέχη του ΕΛΑΣ που καταδιώκονται) με τις φασιστικές συμμορίες και τις δυνάμεις του κράτους θα ‘χουμε. Νομίζω πως οι συνθήκες σήμερα είναι ευνοϊκότερες από το Δεκέμβρη του 1944 για τέτοιου είδους ενδεχόμενο. α) Η οριστική συντριβή του χιτλερισμού ετελείωσε και η Σοβιετική Ενωση μπορεί να θέσει σήμερα, ήδη το έθεσε καθαρά, το ελληνικό ζήτημα. β) Στις γειτονικές χώρες τα δημοκρατικά καθεστώτα σταθεροποιούνται. γ) Στην ίδια την Αγγλία ο λαός δεν μπορεί να χωνέψει πως οι αγγλικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της εργατικής, μεταχειρίζονται έτσι την Ελλάδα. δ) Σ’ όλο τον κόσμο οι συμπάθειες για το ανερχόμενο κίνημα της εθνικής αντίστασης στην Ελλάδα είναι ζωηρές. Φυσικά εμείς πρέπει να εκμεταλλευτούμε και την πιο ελάχιστη δυνατότητα για ειρηνική και δημοκρατική εξέλιξη. Αλλά στο μεταξύ προετοιμαζόμαστε και οργανωτικο – τεχνικά και για την άμυνα ενάντια σε πραξικοπηματική επίθεση της αντίδρασης και για πέρασμα στην ενεργητική αντεπίθεση”. Ακόμη, ο Παρτσαλίδης υπογράμμιζε, ότι “ο ελληνικός λαός στο άπειρο δεν μπορεί να ανεχτεί τη σημερινή φασιστική τρομοκρατία. Θα αναγκαστεί στο τέλος να απαντήσει με τα ίδια μέσα στη δολοφονική τρομοκρατία”.
Ο Παρτσαλίδης ενημέρωσε επίσης τους Σοβιετικούς αξιωματούχους, με τους οποίους συναντήθηκε, για τις συζητήσεις που είχε στην Αγγλία με τον ηγέτη του ΚΚ Βρετανίας, Χ. Πόλιτ. “Ο σ. Παρτσαλίδης – έγραφαν οι συνομιλητές του προς την ηγεσία του ΚΚΣΕ – είχε προσωπική συνάντηση με το ,σ. Politt, τον οποίο παρακάλεσε να του απαντήσει στο εξής ζήτημα: Πώς θα συμπεριφερθεί το ΚΚ Αγγλίας σε περίπτωση εμφύλιας σύγκρουσης στην Ελλάδα; Οπως μας είπε ο Παρτσαλίδης, ο Πόλιτ απάντησε ότι το ΕΑΜ και οι Ελληνες κομμουνιστές είναι υποχρεωμένοι να υπολογίζουν ότι οι σχέσεις μεταξύ ΕΣΣΔ και Αγγλίας είναι τεταμένες, έτσι όπως ήταν το 1939. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να επιδείξουν προσοχή και να πάρουν όλα τα μέτρα, ώστε να αποφύγουν τον εμφύλιο πόλεμο” (Ι. Παπαθανασίου: Ανακοίνωση στο Συνέδριο των ΑΣΚΙ, 4 – 5/5/1996).
Αξία, βεβαίως, δεν έχει μόνο τι ο Παρτσαλίδης συζήτησε στη Μόσχα αλλά και τι οι Σοβιετικοί απάντησαν σε όσα τους είπε. Οι πληροφορίες που έχουμε σ’ αυτό το θέμα είναι επίσης αξιοπρόσεκτες.
Η απάντηση των Σοβιετικών
Από τα αποτελέσματα που είχαν οι συναντήσεις του Παρτσαλίδης στη Μόσχα, εκείνο που είναι περισσότερο γνωστό αφορά τη συμβουλή να πάρει μέρος το ΚΚΕ και το ΕΑΜ στις εκλογές. Συνειδητά ή ασυνείδητα αυτή η πλευρά των συναντήσεων της Μόσχας προβλήθηκε περισσότερο, επισκιάζοντας την άλλη, την πιο σημαντική, που σχετιζόταν με την προοπτική της ένοπλης σύγκρουσης στην Ελλάδα και τη στάση που έπρεπε – κατά τη γνώμη του ΚΚΣΕ – να κρατήσει το ΚΚΕ. Να, τι λέει σχετικά πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, ο ίδιος ο Παρτσαλίδης στο βιβλίο του “Διπλή αποκατάσταση της Εθνικής Αντίστασης” (Εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ, 1978, σελ. 199): “Κατά την επίσκεψη της ΕΑΜικής αντιπροσωπείας στη Μόσχα, στις αρχές του 1946, μου δόθηκε η ευκαιρία να ενημερώσω τους συντρόφους του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων της ΚΕ του αδελφού κόμματος για την προοπτική της ηγεσίας του Κόμματός μας σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης στην Ελλάδα. Τόνισα πως με τις συνεχιζόμενες σφαγές των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης φαίνεται πολύ δύσκολη η αποφυγή της ένοπλης αναμέτρησης. Ελπίζουμε πως τώρα δεν υπάρχουν τα εμπόδια του πολέμου για την πλήρη ανάπτυξη της συμπαράστασης προς το λαό μας. Η συμβουλή της καθοδήγησης του ΚΚΣΕ ήτανε: Τώρα να πάρετε μέρος στις εκλογές. Μετά βλέποντας και κάνοντας. Ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης τότε, το κέντρο βάρους θα μπορούσατε να το ρίξετε πότε στις νόμιμες μορφές πάλης και πότε στον ένοπλο αγώνα”.
Ακρως ενδιαφέροντα πάνω στο θέμα που εξετάζουμε είναι και όσα κατέθεσε ο Μ. Παρτσαλίδης, μιλώντας στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1950. “Η υπόδειξη της ΚΕ του ΠΚΚ(μπ) για συμμετοχή μας στις εκλογές – είπε μιλώντας στην Ολομέλεια ο Μ. Παρτσαλίδης – είχε το νόημα που σας είπα. Θα μπορούσαμε, ανάλογα με τις εξελίξεις, πότε το κέντρο βάρους να το ρίξουμε στον ένοπλο αγώνα, πότε στις νόμιμες μορφές. Και όπως είναι γνωστό, συνοδευόταν με μία άλλη υπόδειξη, ότι αυτή τη στιγμή πανελλαδική εξέγερση δεν είναι σκόπιμη. Αλλο το ζήτημα της ένοπλης αυτοάμυνας, που αναπτυσσόταν και δεν μπορούσε παρά ν’ αναπτυχθεί” (“Η 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, 14 – 18/5/1950, εισηγήσεις, λόγοι, αποφάσεις, μόνο για εσωκομματική χρήση”, σελ. 36). Από τα παραπάνω, προκύπτει πως η συμβουλή του ΚΚΣΕ προς το ΚΚΕ ήταν η χρήση όλων των μορφών πάλης, ανάλογα με τις κάθε φορά συνθήκες, χωρίς την εγκατάλειψη, όμως, των ειρηνικών μαζικών πολιτικών μορφών πάλης και της αξιοποίησης των όποιων δυνατοτήτων υπήρχαν για ομαλές εξελίξεις. Αξιοσημείωτη δε, είναι η μαρτυρία του Παρτσαλίδη πως το ΚΚΣΕ συμβούλευε να μην επιχειρηθεί, προς το παρόν, ένοπλη πανελλαδική εξέγερση. Ισως, εδώ βρίσκεται η εξήγηση, γιατί στο ΚΚΕ, μετά τη 2η Ολομέλεια, δεν ξανατέθηκε τέτοιο ζήτημα.
Η συμβουλή του Δημητρόφ
Κλείνοντας το θέμα των διεθνών επαφών του ΚΚΕ, πριν τη σύγκλιση της 2ης Ολομέλειας της ΚΕ του, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι συναντήσεις με αδελφά κόμματα και με τον Βούλγαρο κομμουνιστή ηγέτη Γκ. Δημητρόφ, είχε αυτό το διάστημα, για λογαριασμό του ΚΚΕ, και ο Π. Ρούσος. Σύμφωνα με όσα ό ίδιος ο Ρούσος κατέθεσε μιλώντας στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1957, ο Δημητρόφ “συνιστούσε για κείνη τη στιγμή, κείνη την περίοδο, περίοδο της 2ης Ολομέλειας, να συνεχίσουμε την ανάπτυξη της μαζικής πάλης, να συμμετάσχουμε στις εκλογές, να διαφυλάξουμε την ΕΑΜική συμμαχία, να δημιουργήσουμε καλύτερες προϋποθέσεις πάλης” (“Πρακτικά 7ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, 1957″, μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 171).
Πηγή: Ειδικό αφιέρωμα Ριζοσπάστη
Πίσω στα περιεχόμενα
http://erodotos.wordpress.com/istoria-dse/

Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 23: Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946), ντοκουμέντα και μαρτυρίες


Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 23: Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1946), ντοκουμέντα και μαρτυρίες

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ
Μαρτυρίες σε κομματικά Σώματα και ντοκουμέντα
“Το ΕΑΜ επιμένει στην εξασφάλιση εγγυήσεων για ελεύθερες εκλογές”, γράφει ο “Ριζοσπάστης”, στο κύριο θέμα του, στις 21 Φλεβάρη 1946
Meros25_Photo1_small.jpg
Για τις αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας υπάρχουν μια σειρά μαρτυρίες μελών της ΚΕ, που συμμετείχαν σ’ αυτήν και που κατατέθηκαν στις εργασίες της 7ης πλατιάς Ολομέλειας του 1957, σε περίοδο δηλαδή “μεταζαχαριαδική”. Οι μαρτυρίες αυτές έχουν τη σημασία τους, αν και ο αναγνώστης πρέπει να πάρει υπόψη του, ότι κατατίθενται μέσα σε βαρύ αντιζαχαριαδικό κλίμα με ό,τι επιπτώσεις έχει αυτό στο ζήτημα της προσέγγισης της ιστορικής αλήθειας. Ας τις δούμε σε συντομία:
Μ. Βαφειάδης: “Θα πείτε σύντροφοι. Καλά η αποχή. Αλλά η Ολομέλεια αποφάσισε ένοπλη εξέγερση. Είναι σωστό αυτό; Οχι σύντροφοι. Η Ολομέλεια σαν Σώμα δεν ασχολήθηκε ούτε με αυτό το ζήτημα” (Πρακτικά 7ης πλατιάς Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ, Φλεβάρης 1957, Βιβλίο απόρρητο, μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 395).
Π. Μαυρομάτης: “Απλώς εκείνο που αποφασίστηκε στην Ολομέλεια ήταν να προσανατολιστεί το κόμμα προς την ένοπλη πάλη γενικά και αφηρημένα. Και εκείνη η αφηρημένη θέση σημειώθηκε με αποσιωπητικά, που στην ουσία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά αποκάλυψη του σχεδίου μας στον εχθρό” (στο ίδιο, σελ. 545).
Λ. Στρίγκος: “Η αλήθεια είναι ότι η 2η Ολομέλεια δεν πήρε απόφαση για αντάρτικο αγώνα, όπως ισχυρίζεται ο Ζαχαριάδης. Τόσο στη 2η Ολομέλεια όσο και στη στρατιωτική σύσκεψη που έγινε, η ιδέα που επικράτησε κατ’ έμπνευση του Ζαχαριάδη ήταν ότι έπρεπε να οργανωθεί ένοπλη εξέγερση” (στο ίδιο, σελ. 371).
Μ. Τσάντης: “Σύντροφοι, θα ήθελα να πω δυο λόγια τώρα, μάλλον για ξεκαθάρισμα ιστορικό, γι’ αυτή την 2η Ολομέλεια. Γιατί, δεν ξέρω, υπάρχουν πρακτικά, άλλος έτσι, άλλος έτσι, και ήμουνα και εγώ στη 2η Ολομέλεια. Η 2η Ολομέλεια σύντροφοι, για τις εκλογές συζήτησε, αλλά δεν πήρε απόφαση. Το άφησε να το λύσει το ΠΓ. Ετσι είναι. Για το αν θα γίνει επανάσταση ή όχι: Αυτό το συζήτησε. Οχι, όμως, σαν κύριο θέμα με την έννοια να καθίσει να πει θα κάνουμε επανάσταση, τι επανάσταση θα κάνουμε, ποιος θα την κάνει κλπ. Αλλά πήρε μια απόφαση: Αποκλείεται ο δημοκρατικός δρόμος και επομένως τραβάμε για να λύσουμε το πρόβλημα διά των όπλων. Κι αυτό δείχνει τον επιπόλαιο χαρακτήρα των αποφάσεων. Και το ζήτημα αυτό μπήκε και στην απόφαση, μονάχα που δε δημοσιεύτηκε και μείνανε τα αποσιωπητικά, για να ξέρουνε και οι άλλοι ότι πήραμε τέτοια απόφαση… στο κλείσιμο που έκανε ο Ζαχαριάδης είπε ότι μπορεί να γίνει (σ.σ. ο ένοπλος αγώνας) και μακρόχρονο αντάρτικο, μπορεί να γίνει και με ένοπλη εξέγερση (σ.σ. εννοεί σύντομη ένοπλη πάλη με εξέγερση στις πόλεις και κατάληψη της εξουσίας)”. (στο ίδιο, σελ. 508 – 509).
Ν. Ζαχαριάδης: “Η Ολομέλεια αποφάσισε παραπέρα ανάπτυξη, προοδευτική ανάπτυξη του κινήματος με ενίσχυση των ομάδων των καταδιωκομένων για προοδευτικό πέρασμα στον παρτιζάνικο αγώνα, στην ένοπλη αντίσταση… με σκοπό να απομονώσουμε, να δείχνουμε όπως ήταν στην πραγματικότητα, ότι αυτοί κάναν τον ένοπλο αγώνα εναντίον μας και τον κάνανε. Μας σφάζανε. Οτι εμείς αντιστεκόμαστε και περνάμε έτσι στον ένοπλο αγώνα. Για να απομονώσουμε τους Εγγλέζους. Ν’ αποκλείσουμε επέμβαση άμεση των Εγγλέζων. Σύντροφοι αυτή ήταν η γραμμή… Δεν ήταν στρατιωτικό σχέδιο. Πήραμε πολιτική απόφαση. Λοιπόν, δεν πήραμε στρατιωτικό σχέδιο ενεργειών, αυτό επεξεργάστηκε μετά” (στο ίδιο, σελ. 208 και Π. Δημητρίου: “Η διάσπαση του ΚΚΕ”, τόμος Α’, σελ. 93 – 94).
Τι λένε τα κατοπινά κομματικά ντοκουμέντα
Για την ολοκληρωμένη εξέταση του προβλήματος των αποφάσεων της 2ης Ολομέλειας έχει σημασία αναφερθούμε και σε όσα λένε για το θέμα τα κομματικά ντοκουμέντα, τόσο της ζαχαριαδικής όσο και της μεταζαχαριαδικής εποχής. Συγκεκριμένα:
Στην ομιλία του, στην 6η Ολομέλεια της ΚΕ, το 1949, που κυκλοφόρησε σε μπροσούρα με τίτλο “Καινούργια κατάσταση – καινούργια καθήκοντα”, ο Ν. Ζαχαριάδης αναφέρει: “Η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, στις 12 του Φλεβάρη 1946, στην πρώτη επέτειο της συμφωνίας της Βάρκιζας, αφού στάθμισε εσωτερικούς παράγοντες, βαλκανική και διεθνή κατάσταση, αποφάσισε να προχωρήσει στην οργάνωση της νέας ένοπλης λαϊκής πάλης ενάντια στο μοναρχοφασιστικό αφηνιασμό, μέσα σε συνθήκες που η χώρα βρισκότανε κάτω από στρατιωτική αγγλική κατοχή” (Ν. Ζαχαριάδης: “Συλλογή έργων”, σελ. 464). Τα ίδια υποστηρίζει ο Ζαχαριάδης και σε επόμενα κείμενά του, όπως: “Δέκα χρόνια πάλης” (εισηγητικά άρθρα για την 3η Συνδιάσκεψη, 1950. Δημοσιεύτηκαν στο Περιοδικό “Νέος Κόσμος”), “Τα προβλήματα καθοδήγησης στο ΚΚΕ” (Μπροσούρα που εκδόθηκε το 1952 από την ΚΕ του ΚΚΕ) κ.ά. Οι ισχυρισμοί αυτοί του Ζαχαριάδη, για το τι αποφάσισε η 2η Ολομέλεια, δεν αντικρούστηκαν από τους αντιπάλους του μέσα στο Κόμμα, στα κομματικά Σώματα που έγιναν την περίοδο που αυτός ήταν ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Π.χ. ούτε στην 5η Ολομέλεια του 1949 – που συζητήθηκε η γνωστή πλατφόρμα του Μ. Βαφειάδη – ούτε στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ το 1950, που η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από θέματα της κομματικής γραμμής στην περίοδο της αντίστασης και του εμφυλίου, ούτε στην 3η Συνδιάσκεψη του ’50, που εξετάστηκε όλη η κομματική πολιτική γύρω από την αντίσταση και τον εμφύλιο, ούτε και στην 6η Ολομέλεια του 1956 όπου καθαιρέθηκε ο Ζαχαριάδης και ασκήθηκαν οι πρώτες κριτικές για το βίο και την πολιτεία του στο Κόμμα, αναφέρθηκε τίποτα που να αμφισβητεί το γεγονός ότι η 2η Ολομέλεια με τις αποφάσεις της προσανατόλισε το ΚΚΕ και στον ένοπλο αγώνα.
Στην 6η Ολομέλεια του 1956 όπου, όπως αναφέραμε, καθαιρέθηκε ο Ζαχαριάδης από ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, ο Γκ. Γκ. Ντεζ στην εισήγηση που έκανε εκμέρους της διεθνούς επιτροπής των έξι αδελφών κομμάτων αναφέρει: “Το φλεβάρη του 1946 η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ πήρε απόφαση να προσανατολιστεί για διεξαγωγή ένοπλου αγώνα” (Πρακτικά 6ης Ολομέλειας 1956 – Μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 24 και Π. Δημητρίου “Η διάσπαση του ΚΚΕ”, τόμος β’, σελ. 566).
Τέλος, στο 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ που έγινε το 1961, ο Κ. Κολιγιάννης στην εισήγησή του αναφέρει: “Σ’ αυτή την κρίσιμη για το κίνημα φάση, η ΚΕ του Κόμματος με τις λαθεμένες αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας του 1946, εμμένοντας στη θέση της αποχής από τις εκλογές και προσανατολίζοντας το κόμμα στην ένοπλη πάλη, οδήγησε το κίνημα σε λαθεμένο δρόμο” (Ντοκουμέντα 8ου Συνεδρίου, Εκδόσεις ΠΛΕ, σελ. 100). Επίσης, στην Πολιτική Απόφαση του Συνεδρίου (στο ίδιο, σελ. 155) διαβάζουμε: “Η ΚΕ μπροστά στην πίεση των Αγγλων ιμπεριαλιστών και της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, που έσπρωχναν επίμονα τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο, δεν μπόρεσε να εκτιμήσει σωστά όλη την περίπλοκη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί και αποφάσισε, στη 2η Ολομέλειά της (Φλεβάρης 1946) την αποχή από τις εκλογές και τον προσανατολισμό στην ένοπλη πάλη”.
Μαρτυρίες από άλλες πηγές
Το ερώτημα, αν η 2η Ολομέλεια συζήτησε και αποφάσισε τον προσανατολισμό του Κόμματος στην ένοπλη πάλη, επιχείρησαν να απαντήσουν πολλοί ερευνητές, απομνημονευματογράφοι – ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ στα χρόνια του Εμφυλίου – αλλά και ιστορικοί. Σταχυολογούμε ορισμένα απ’ αυτά τα δημοσιεύματα, με κριτήριο τις μαρτυρίες, που περιέχουν και που συμπληρώνουν την εικόνα των μαρτυριών, που έχουμε ήδη αναφέρει. Συγκεκριμένα:
Ο Μ. Βαφειάδης επιμένει στην άποψή του – ότι, δηλαδή, η 2η Ολομέλεια δεν απασχολήθηκε με το ζήτημα του ένοπλου αγώνα – και στα απομνημονεύματά του που δημοσιοποιήθηκαν προς το τέλος της ζωής του. Συγκεκριμένα, λέει ότι “απόφαση για ένοπλο αγώνα η ολομέλεια δεν πήρε” κι ότι η άποψη πως πάρθηκε απόφαση, κατασκευάστηκε αργότερα (Μ. Βαφειάδης: “Απομνημονεύματα”, τόμος 5ος, σελ. 80 – 88, εκδόσεις “Παπαζήση”, 1992).
Την αντίθετη ακριβώς άποψη με τον Βαφειάδη υποστηρίζει στα γραπτά του ο Β. Μπαρτζιώτας, που το 1946 ήταν μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στο βιβλίο του “Ο Αγώνας του ΔΣΕ” (Εκδόσεις “Σύγχρονη Εποχή”, σελ. 27 – 38) ο Μπαρτζιώτας κάνει εκτενή αναφορά στην 2η Ολομέλεια του 1946 και υποστηρίζει ότι σ’ αυτήν πάρθηκε απόφαση για προοδευτικό πέρασμα του Κόμματος στην ένοπλη πάλη. Τα ίδια αναφέρει και στο βιβλίο του “Εξήντα χρόνια κομμουνιστής” (εκδόσεις ΣΕ), όπου (σελ. 236) προσθέτει ότι υπήρξε μυστικό εδάφιο στις αποφάσεις της Ολομέλειας, το περιεχόμενο του οποίου αφορούσε τον προσανατολισμό του Κόμματος στην ένοπλη μορφή πάλης. Ο Μπαρτζιώτας παρουσιάζει αυτό το εδάφιο, το οποίο, όπως λέει, αντέγραψε από τα αρχεία του ΚΚΕ. Το εδάφιο αυτό – πάντα κατά τον Μπαρτζιώτα – είναι ταυτόσημο με όσα αναφέρει για την 2η Ολομέλεια ο Ν. Ζαχαριάδης στην μπροσούρα του “Καινούργια κατάσταση – καινούργια καθήκοντα”. Εχει μια σημασία να αναρωτηθεί κανείς γιατί ο Μπαρτζιώτας δε γνωστοποίησε το μυστικό εδάφιο στο βιβλίο του για το ΔΣΕ – όπου τόσο πολύ χρησιμοποιεί τα προσωπικά του αρχεία (σημειώσεις, ημερολόγια κλπ.), σχετικά με τις συζητήσεις και τις αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας – αλλά περίμενε να κάνει μια τόσο σημαντική αποκάλυψη σε μεταγενέστερο, εκδοτικά, έργο του!!!
Η μυστική απόφαση παρ’ ολίγον να δημοσιευτεί!
Την ύπαρξη μυστικού εδαφίου, στην Πολιτική Απόφαση της 2ης Ολομέλειας, που μιλούσε για προσανατολισμό του Κόμματος στην ένοπλη δράση, επιβεβαιώνει, επίσης, ο Τ. Βουρνάς, ο οποίος στηρίζεται – άμεσα ή έμμεσα δεν το γνωρίζουμε – στη μαρτυρία του Π. Ζαβερδινού, στελέχους του “Ριζοσπάστη” στα 1946. Από τον τόμο για τον Εμφύλιο της “Ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας” του Τ. Βουρνά (σελ. 20 – 21) διαβάζουμε: “Η απόφαση της 2ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (Φεβρουάριος 1946), που αποφάσισε την αποχή από τις εκλογές του Μάρτη 1946, είχε ένα ιδιαίτερο μυστικό εδάφιο, το οποίο αναφερόταν στην ένοπλη λύση της κρίσης, που είχε προκαλέσει η Δεξιά υπό την επίνευση της αγγλοκρατίας. Οπως ήταν επόμενο, το εδάφιο αυτό της απόφασης δεν έπρεπε να δημοσιευτεί και θα ήταν γνωστό μόνο στα ανώτατα στελέχη της ΚΕ που πήραν μέρος στην 2η Ολομέλεια του Φεβρουαρίου του 1946. Από ένα ολέθριο όμως λάθος της αρχισυνταξίας του “Ριζοσπάστη”, η απόφαση εκείνη στάλθηκε στο τυπογραφείο, μαζί με το μυστικό εδάφιο! Πέρασε από τους λινοτύπες, οι οποίοι τη στοιχειοθέτησαν και έφτασε στο διορθωτήριο. Επικεφαλής ήταν τότε ένας πεπειραμένος δημοσιογράφος και καταρτισμένος ιδεολογικά συνάδελφος, ο Παναγιώτης Ζαβερδινός, πεθαμένος πια από το 1973. Οταν έπεσε στο μάτι του το μυστικό εδάφιο, έμεινε εμβρόντητος. Σταμάτησε τη σελιδοποίηση, πήρε τηλέφωνο στα γραφεία του “Ριζοσπάστη” και, τέλος, επικοινώνησε με τον αείμνηστο διευθυντή του, Κώστα Καραγιώργη, στον οποίο εξέθεσε τα συμβαίνοντα στο τυπογραφείο και ιδιαίτερα την αποκάλυψη ενός μυστικού που αγνοούσε η κομματική μάζα. Και τον ρώτησε αν διάλεξαν αυτό τον τρόπο για ν’ ανακοινώσουν μια πράξη τεράστιας πολιτικής ευθύνης. Ο Καραγιώργης έμεινε εμβρόντητος και παρακάλεσε το Ζαβερδινό να απαλείψει το μυστικό εδάφιο, όπως και έγινε. Το λάθος οφειλόταν σε αμέλεια του αρχισυντάκτη, ο οποίος έστειλε την απόφαση, όπως την έλαβε από το κόμμα, στο τυπογραφείο!”.
Ο Β. Μπαρτζιώτας, στο βιβλίο του “Εξήντα χρόνια Κομμουνιστής”, σελ. 237 – 238, επιβεβαιώνει τα παραπάνω και προσθέτει ότι το λάθος, που παρ’ ολίγο να στοιχίσει τη δημοσίευση του μυστικού εδαφίου δεν ήταν της αρχισυνταξίας του “Ριζοσπάστη”, αλλά του Γ. Ιωαννίδη, μέλους της Γραμματείας του τότε ΠΓ. Μάλιστα, ο Μπαρτζιώτας λέει ότι για το θέμα αυτό συγκλήθηκε έκτακτα το ΠΓ, ασκήθηκε κριτική στον Ιωαννίδη και το γεγονός καταγράφηκε στα πρακτικά της συνεδρίασης του οργάνου. Μένει συνεπώς και γι’ αυτές τις μαρτυρίες (του Ζαβερδινού, που την έχουμε μέσω του Τ. Βουρνά και του Β. Μπαρτζιώτα, που την έχουμε άμεση) ο ιστορικός να διερευνήσει αν ανταποκρίνονται στην αλήθεια. Μένει, δηλαδή, να εξακριβωθεί αν υπήρξε μυστικό εδάφιο στην Πολιτική Απόφαση της 2ης Ολομέλειας ή, αν αυτό δε βρεθεί, αν είναι καταγραμμένη κριτική προς τον Γ. Ιωαννίδη στα πρακτικά του ΠΓ, σύμφωνα με όσα λέει ο Μπαρτζιώτας.
Η στρατιωτικοπολιτική σύσκεψη
24 Φλεβάρη 1946: Μια μέρα πριν οι Χίτες, με τη βοήθεια της Αστυνομίας και των Αγγλων, χτύπησαν στην Καισαριανή. Το γεγονός καταγγέλλει ο “Ριζοσπάστης” και ζητάει τη σύλληψη και τιμωρία των δολοφόνων
Στα πλαίσια της 2ης Ολομέλειας πραγματοποιήθηκε επίσης στρατιωτικοπολιτική σύσκεψη, στην οποία πήραν μέρος στρατιωτικά στελέχη του ΚΚΕ, ο στρατιωτικός σύμβουλος του Κόμματος Θ. Μακρίδης (Εκτορας), οι γραμματείς των Κομματικών Οργανώσεων Περιοχής, που ήταν μέλη της ΚΕ, ο Ν. Ζαχαριάδης και ο Γ. Ιωαννίδης. Οι γνώμες, για το χρόνο που πραγματοποιήθηκε η σύσκεψη, διίστανται. Αλλοι υποστηρίζουν ότι η σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια των εργασιών της Ολομέλειας (Μ. Βαφειάδης) και άλλοι αμέσως μετά τη λήξη των εργασιών αυτών (Β. Μπαρτζιώτας κ. ά.). Πάντως, όλες οι πηγές συμφωνούν ότι η σύσκεψη κράτησε λιγότερο από μια ώρα και δεν κατέληξε σε οριστικές αποφάσεις, αλλά τέθηκαν σκέψεις για το πώς θα έπρεπε να οργανωθεί ο ένοπλος αγώνας.
Από τις μαρτυρίες που υπάρχουν, δημοσιευμένες και μη, προκύπτει πως εισηγητής ήταν ο Ν. Ζαχαριάδης, ενώ υπάρχει η γνώμη πως εισήγηση έκανε και ο Θ. Μακρίδης. Ο τελευταίος – που αρνείται ότι μίλησε στη σύσκεψη – φέρεται ότι πρότεινε αντί του μακρόχρονου αντάρτικου αγώνα, την εξέγερση και κατάληψη της εξουσίας στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη). Κατά τον Μ. Βαφειάδη, οπαδός της εξέγερσης, στη σύσκεψη εμφανίστηκε και ο τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. (“Απομνημονεύματα”, τόμος 5ος, Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ, σελ. 83). Την πρόταση αυτή για ένοπλη εξέγερση ο Μ. Βαφειάδης, μιλώντας στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ, το 1957, τη χαρακτήρισε πραξικόπημα “σαν εκείνα που έχει γνωρίσει αρκετά η χώρα μας στο παρελθόν” (Πρακτικά 7ης Ολομέλειας, Φλεβάρης 1957, μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 396). Στην ίδια Ολομέλεια του 1957 ο Θ. Μακρίδης παραδέχτηκε ότι αυτός – μαζί με άλλους στρατιωτικούς – υποστήριζε το σχέδιο της ένοπλης εξέγερσης και κατάληψης της εξουσίας στα μεγάλα αστικά κέντρα. Είπε συγκεκριμένα: “Ενας από τους στρατιωτικούς που τέλος πάντων είχε αυτό το σχέδιο είμαι εγώ… “. Ο Μακρίδης, όμως, αρνείται ότι έκανε οποιαδήποτε εισήγηση στη στρατιωτικοπολιτική σύσκεψη και ξεκαθαρίζει ότι αυτή η σύσκεψη έγινε, αφού πρώτα η 2η Ολομέλεια κατέληξε σε πολιτική απόφαση για προσανατολισμό του Κόμματος στον ένοπλο αγώνα: “Υπενθυμίζω – λέει ο Μακρίδης – σε κείνους που ήταν στη Δεύτερη Ολομέλεια του 1946 και να μαρτυρήσουνε, πρώτα πάρθηκε η πολιτική απόφαση και ύστερα έγινε η στρατιωτική σύσκεψη, στην οποία εγώ δεν άνοιξα το στόμα μου” (Πρακτικά 7ης Ολομέλειας 1957…, σελ. 333-334). Σχετικά με το πού κατέληξε η στρατιωτικοπολιτική σύσκεψη, αξιοσημείωτη είναι η μαρτυρία του Μ. Τσάντη, όπως καταγράφηκε στα πρακτικά της 7ης ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ το 1957. Λέει ο Τσάντης: “Στη σύσκεψη που έγινε μετά (σ. σ. εννοεί μετά την Ολομέλεια της ΚΕ ή μετά τη λήψη απόφασης από την ΚΕ για προετοιμασία του ένοπλου αγώνα), τη λεγόμενη στρατιωτική, που ήταν μια συσκεψούλα πέντε λεφτά, εκεί ζητήθηκαν στοιχεία απ’ τις οργανώσεις των περιοχών (τι έχουμε εμείς σε οπλισμό και οργανωμένες δυνάμεις της αυτοάμυνας). Πήρε (σ. σ. ο Ζαχαριάδης εννοεί) τα στοιχεία και ύστερα – μια και έριξε το ζήτημα της ένοπλης εξέγερσης – με μια μικρή συζήτηση δόθηκε η λύση ότι δεν μπορεί να γίνει και σταμάτησε αυτού, χωρίς συγκεκριμένη απόφαση. Είπε τότε (σ. σ. ο Ζαχαριάδης) ότι κάθε περιφέρεια, κάθε περιοχή να κάνει το δικό της σχέδιο ανεξάρτητο και αργότερα θα γίνει ένα κεντρικό”. (Πρακτικά 7ης Ολομέλειας… σελ. 509).
Συνεπώς οφείλουμε να συμπεράνουμε πως η σύσκεψη, που το πιο πιθανό είναι να έγινε αφότου η 2η Ολομέλεια κατέληξε σε απόφαση για προσανατολισμό του Κόμματος στην ένοπλη πάλη, ήταν περισσότερο διερευνητικού χαρακτήρα. Δεν πήρε αποφάσεις, δεν επεξεργάστηκε κανένα πολεμικό σχέδιο και άφησε το ζήτημα της οργάνωσης της ένοπλης πάλης στην αρμοδιότητα των κομματικών οργανώσεων, χωρίς συγκεκριμένο κεντρικό κομματικό σχεδιασμό. Την πραγματικότητα αυτή την παραδέχτηκε και ο Ν. Ζαχαριάδης, όπως φαίνεται από την ομιλία του στην 7η Ολομέλεια του 1957.
Ορισμένα συμπεράσματα
Από τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε παραθέσει γύρω από την 2η Ολομέλεια και τις αποφάσεις της, προκύπτουν αβίαστα τα εξής συμπεράσματα:
Ανατρέπεται πλήρως ο ισχυρισμός ότι η 2η Ολομέλεια δεν ασχολήθηκε με το ζήτημα της ένοπλης πάλης. Το σύνολο των μαρτυριών – πλην αυτής του Μ. Βαφειάδη – συνηγορούν ότι η Ολομέλεια συζήτησε το ζήτημα της ένοπλης πάλης και αποκρυστάλλωσε αυτή τη συζήτηση στην πολιτική της απόφαση, ανεξαρτήτως αν αυτή η αποκρυστάλλωση ταυτίζεται – ή όχι – με τα περίφημα αποσιωπητικά του σημείου 4 του δημοσιευμένου κειμένου. Αν δηλαδή στα αποσιωπητικά αντιστοιχεί μυστικό εδάφιο που μιλά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, για την ένοπλη μορφή αγώνα. Βεβαίως, οι μαρτυρίες μελών της τότε ΚΕ και άλλων – που λένε ότι στα αποσιωπητικά αντιστοιχεί μη δημοσιευμένο εδάφιο το οποίο μιλά για τον προσανατολισμό του Κόμματος στην ένοπλη πάλη – δεν είναι σωστό να θεωρούνται άνευ αξίας, επειδή μέχρι στιγμής η έρευνα δεν έχει εντοπίσει αυτό το εδάφιο. Αντίθετα, υποχρεώνουν ερευνητές και ιστορικούς να τις λάβουν σοβαρά υπόψη τους, να συνεχίσουν την έρευνα – πολύ περισσότερο που το έδαφος παραμένει ακόμη παρθένο – και να εξετάσουν την ορθότητά τους. Αφού, όμως, συζητήθηκε στην Ολομέλεια το ζήτημα του ένοπλου αγώνα, δύο πράγματα μπορεί να συνέβησαν στο σκέλος των αποφάσεων: `Η απορρίφθηκε η σκέψη για προσανατολισμό του κόμματος και σ’ αυτή τη μορφή πάλης ή υιοθετήθηκε. Κι επειδή κανένα στοιχείο δεν υπάρχει, που να αφήνει έστω και υπονοούμενο για απόρριψη ενός τέτοιου προσανατολισμού, ο προσανατολισμός αυτός πρέπει να θεωρείται δεδομένος, ως απόφαση της Ολομέλειας, ανεξαρτήτως αν γράφηκε στο χαρτί ή πήρε το χαρακτήρα προφορικής συμφωνίας μεταξύ των μελών της ΚΕ, στη βάση όσων ειπώθηκαν στο πλαίσιο της συζήτησης, όσων ανέπτυξε στην εισήγησή του ο Ν. Ζαχαριάδης και όσων συνοψίστηκαν στον τελικό του λόγο, το περιεχόμενο του οποίου δε μας είναι γνωστό μέχρι σήμερα.
Πολιτική απόφαση χωρίς στρατιωτικό σχέδιο δράσης
Η απόφαση της Ολομέλειας, για τον προσανατολισμό του Κόμματος στην ένοπλη πάλη – όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας – ήταν γενικού χαρακτήρα, δε συνοδευόταν από συγκεκριμένο σχέδιο στρατιωτικής δράσης, αλλά έμενε μόνο στο πολιτικό επίπεδο. Δεν προέβλεπε τη μεταφορά του κέντρου βάρους της κομματικής δουλιάς στο πεδίο των πολεμικών – στρατιωτικών ενεργειών, αλλά στην – καλύτερη περίπτωση – έδινε ίσης βαρύτητας σημασία τόσο στην ένοπλη όσο και στην ειρηνική μορφή πάλης. Φαίνεται, όμως – και απ’ όσα μαρτυρούνται για τη στρατιωτικοπολιτική σύσκεψη που έγινε στα πλαίσια της Ολομέλειας – ότι το στρατιωτικό σχέδιο απασχολούσε τα επιτελεία του κόμματος στη βάση δύο τακτικών: α. Ενοπλη εξέγερση και κατάληψη της εξουσίας στα βασικά αστικά κέντρα και β. ξεδίπλωμα του ένοπλου αγώνα από το χωριό προς την πόλη με την οργάνωση και ενίσχυση του αντάρτικου κινήματος, που εκείνο τον καιρό εκφραζόταν από τους καταδιωκόμενους – από την αντίδραση – ένοπλους αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.
Τέλος, με τις αποφάσεις της η Ολομέλεια – πιθανόν λόγω αυταπατών που έτρεφε η ηγεσία του Κόμματος για την ύπαρξη περιθωρίων ειρηνικών εξελίξεων ή για άλλους λόγους – δε συνέδεε το ζήτημα του ένοπλου αγώνα με το ζήτημα κατάληψης της εξουσίας. Απλά, έβλεπε την ένοπλη πάλη – σε μεγαλύτερη και πιο οργανωμένη βάση απ’ ό,τι στο παρελθόν – ως μέσο πίεσης του αντιπάλου, για σταμάτημα από μέρους του, του μονόπλευρου εμφυλίου πολέμου και δρομολόγησης ειρηνικών εξελίξεων γύρω από το ελληνικό ζήτημα. Ταυτόχρονα, έβλεπε περισσότερο πιθανό από τον προηγούμενο χρόνο και το ενδεχόμενο ολικού περάσματος της κομματικής δουλιάς στην ένοπλη πάλη, αλλά – πέραν των διακηρύξεων για προετοιμασία – άφηνε για το μέλλον την αντιμετώπιση των προβλημάτων που πήγαζαν απ’ αυτό το ενδεχόμενο. Γεγονός που αφ’ ενός, οδηγούσε σε μια τακτική “βλέποντας και κάνοντας”, αφήνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στον αντίπαλο και αφ’ ετέρου, ξαναφέρνει και πάλι στην επιφάνεια τις προαναφερόμενες αυταπάτες για ομαλές εξελίξεις.
Συνεπώς, όταν γίνεται λόγος γι’ αυτές τις αποφάσεις, είναι σωστό να λέγεται ότι προσανατόλισαν το Κόμμα και στον ένοπλο αγώνα. Δεν είναι σωστό να μηδενίζεται – ως μη γενόμενος ή ως μη απόφαση – ο προσανατολισμός του κόμματος προς αυτή την κατεύθυνση. Ισα – ίσα που ένας τέτοιος προσανατολισμός πρέπει να αναγνωρίζεται. Η όποια κριτική των αποφάσεων, μάλλον πρέπει να επικεντρωθεί στο γεγονός – όπως δείχνουν όλα τα σχετικά στοιχεία – ότι ο προσανατολισμός έμεινε στο επίπεδο της πολιτικής απόφασης. Δεν αντιμετώπισε τα καθήκοντα που απέρρεαν απ’ αυτόν και πολύ περισσότερο δεν αποφάσισε άμεση μεταφορά του κέντρου βάρους της δράσης του Κόμματος στην ένοπλη πάλη.
Πηγή: Ειδικό αφιέρωμα Ριζοσπάστη
Πίσω στα περιεχόμενα
http://erodotos.wordpress.com/istoria-dse/

TOP READ