Προκόπης Κωφός
Τμήμα Χημείας ΑΠΘ
Οι υποστηριχτές του καπιταλιστικού συστήματος προτιμούν να παίζουν
στο γήπεδο το δικό τους, της χωρίς συζήτηση αποδοχής δηλαδή του
καπιταλισμού και της άρνησης της αμφισβήτησής του. Προσπαθούν με
κάθε τρόπο να αντιπαρατίθενται «εντός των τειχών του συστήματος»
ανάγοντας την κάθε συζήτηση σε «αντιπαραθέσεις» για παράδειγμα
μεταξύ των υποστηριχτών του κεϋνσιανού «μοντέλου» καπιταλισμού
και του φιλελεύθερου ή του νεοφιλελεύθερου ή στο «μίγμα» πολιτικής
που ασκείται! Αντικειμενικά βέβαια, όσο και να επιδιώκουν οι θιασώτες
του καπιταλισμού, να παίζουν αποκλειστικά στο δικό τους γήπεδο, είναι
υποχρεωμένοι να παίξουν και σε ξένο, στο πεδίο της αμφισβήτησης του
συστήματος, κι αυτό όχι μόνο για να υπηρετηθεί ο ορθός λόγος, αλλά και
γιατί η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί παγκοσμίως στις ανεπτυγμένες
καπιταλιστικές κοινωνίες, ύφεση, ανεργία, απόλυτη και σχετική
εξαθλίωση των εργαζομένων, σκοτεινές προοπτικές για επιδείνωση, θέτει
αντικειμενικά την υπόθεση της ανατροπής του καπιταλισμού και της
οικοδόμησης του σοσιαλισμού στις άμεσες προτεραιότητες των
εργαζομένων, γιατί είναι υπόθεση επιβίωσης και αξιοπρέπειας της ζωής
τους.
Αυτοί που παραμένουν ιδεολογικά στην υποστήριξη του καπιταλισμού και
προβάλουν την υπεροχή του έναντι του σοσιαλισμού, αν και το θέμα κακώς
τίθεται έτσι, ο σοσιαλισμός είναι αναγκαιότητα και ως αναγκαιότητα θα
επικρατήσει και όχι επιλογή να επιλέξουμε το καλύτερο, είναι σχετικά
λίγοι. Οι περισσότεροι υποστηριχτές του καπιταλισμού σήμερα δέχονται
τα αδιέξοδα, τις αντιφάσεις, τις αδυναμίες, ακόμα και την παρακμή του
συστήματος, αλλά ισχυρίζονται, είτε πως ο σοσιαλισμός είναι κάτι σαν
ουτοπία και δεν μπορεί να οικοδομηθεί, είτε πως κι εκεί που
εφαρμόστηκε απέτυχε, αποδέχονται δηλαδή τον καπιταλισμό ως αναγκαίο
κακό! Στις καπιταλιστικές χώρες η προπαγάνδα του συστήματος έχει καλά
αποτελέσματα και πετυχαίνει να κρατάει εγκλωβισμένους στη λογική του
συστήματος πολλούς. Συγκεκριμένα η προπαγάνδα του συστήματος
αποδίδει όλες τις αδυναμίες και όλα τα προβλήματα, πραγματικά
η επινοημένα, των πρώην σοσιαλιστικών χωρών στο σοσιαλισμό,
αποσιωπώντας τα ασύγκριτα για τους εργαζόμενους επιτεύγματά του.
Αντίθετα, τα προβλήματα του καπιταλισμού, ανεργία, εξαθλίωση
εργαζομένων που έχουν μια πραγματική
ατυχία στη ζωή τους, φτώχια, εξοντωτικοί όροι εργασίας, υποταγή στον
εργοδότη, ναι αφεντικό!, ζητιανιά, γόνιμο έδαφος για «φιλανθρωπίες»,
μια υποτιθέμενη δημοκρατία του καφενείου, που σταματάει ακόμα κι αυτή
στις πύλες των μεγάλων επιχειρήσεων και σε συνθήκες καπιταλιστικής
κρίσης, δραστική μείωση της αμοιβής της εργασίας, ανατροπή των
εργασιακών κατακτήσεων του προηγούμενου αιώνα, περιορισμός των
κοινωνικών παροχών σε υγεία, εκπαίδευση, ασφάλεια εργασίας, εξαθλίωση
που θεριεύει, συσσίτια, αναζήτηση τροφής στους σκουπιδοτενεκέδες,
αυτοκτονίες, μηδαμινές προοπτικές της νέας και των επόμενων γενεών,
όλα αυτά τα καταλυτικά προβλήματα δεν τα αποδίδουν στον καπιταλισμό,
όπως το έκαναν και το κάνουν για τα προβλήματα του σοσιαλισμού. Τα
αποδίδουν στις ασκούμενες πολιτικές και τα «μοντέλα», στην ανικανότητα
των πολιτικών και στη διαφθορά τους, στην τεμπελιά, στην ανικανότητα
και στην καλύτερη περίπτωση στην τύχη των εργαζομένων που έτυχε να
είναι άτυχοι στη ζωή τους! Γίνεται όμως με την απάτη της προπαγάνδας
να ξεγελάς τόσους πολλούς και για πάντα, όταν μάλιστα έχεις καθορίσει
το μισθό για να ζήσει η επόμενη γενιά στα πεντακόσια και λιγότερα ευρώ
και να παρακαλούν οι νέοι σε όλη τους τη ζωή να τα πάρουν κι αυτά τα
πεντακόσια;
Εδώ στην Ελλάδα υπάρχει και ένα πρωτοφανές φαινόμενο! Πολλοί,
ανάμεσα στους οποίους και εργαζόμενοι, δεν δέχονται πως έχουμε
καπιταλισμό, λένε πως έχουμε σοσιαλισμό, «σοβιετία»,
το άκουσαν προφανώς στην τηλεόραση, και αποδίδουν
όλα τα κακά στο «σοσιαλισμό» μας! Άλλοι πάλι
δέχονται μεν πως έχουμε καπιταλισμό, αλλά σκέπτονται πως αυτό δεν έχει
σημασία και οι όποιες σκέψεις και αναλύσεις για την κατάσταση και τα
«χάλια» της χώρας δεν χρειάζεται να ξεκινούν από αυτό το βασικό
δεδομένο, πως έχουμε καπιταλισμό, αλλά από το δεδομένο πως έχουμε
«δημοκρατία» και μπορούμε να αποφασίζουμε ό,τι θέλουμε! Αυτές οι
«απόψεις» δεν δείχνουν τίποτα άλλο παρά τη δύναμη της προπαγάνδας που
ασκείται, που παρουσιάζει το μαύρο για άσπρο, χειραγωγώντας τους
εργαζόμενους να αφήνουν στην άκρη την καθημερινή τους βιωματική
εμπειρία από τη δουλειά τους και τη ζωή τους, να κλείνουν για
παράδειγμα τα μάτια στην κυριαρχία των μονοπωλίων που μπορούν να τη
διαπιστώσουν «ιδίοις όμασι» την επόμενη φορά που θα πάνε στο σούπερ
μάρκετ προσέχοντας μία-μία τις ετικέτες στα ψώνια που θα κάνουν, και
να δέχονται τις «επεξεργασμένες» ανοησίες περί «σοβιετίας» και
«σοσιαλισμού»!
Αυτή είναι η συζήτηση που πρέπει να γίνει για τον καπιταλισμό, στη
βάση της αμφισβήτησής του, αλλά για να γίνει οι θιασώτες του και οι
χειραγωγημένοι πρέπει να παίξουν εκτός έδρας! Οι λέξεις «καπιταλισμός»
και «μονοπώλια» που η προπαγάνδα τα έκανε ταμπού δείχνουν πως αυτή τη
συζήτηση δεν την τολμούν! Μήπως όμως η κατάσταση, η καπιταλιστική
κρίση και ο καπιταλιστικός μεσαίωνας στον οποίο έχουμε εισέλθει θα
τους υποχρεώσει αντικειμενικά να την κάνουν; Αλλά αν την κάνουν, τι θα
πουν στους εργαζόμενους για την εξαθλίωσή τους;