ΚΚΕ και BRexit

 ΚΚΕ και BRexit

Εν αρχή ήταν η ΕφΣυν και η σπέκουλα για τη "διγλωσσία" του ΚΚΕ, που άλλα λέει μέσα (ως ΚΚΕ εσωτερικού;) κι άλλα έξω. Γιατί -λέει- άλλο το "ούτε-ούτε" του ΓΓ, ούτε BRemain ούτε BRexit, και άλλο να χαιρετίζεις τις τάσεις απογαλακτισμού, εναντίωσης, κτλ, από την ΕΕ. Που δε βγάζει πολύ νόημα βέβαια (δίνεις το χέρι σου σε όποιον σηκώνεται, αλλά του εξηγείς τι χρειάζεται για να μείνει όρθιος), αλλά σημασία έχει να μείνει κάτι στον κόσμο ως αίσθηση, προτού κατακαθίσει η σκόνη.

Η πλάκα είναι πως ακόμα κι αν πάρεις τοις μετρητοίς τα λεγόμενά τους και προσπαθήσεις να βγάλεις άκρη, πέφτεις σε αξεδιάλυτες αντιφάσεις, καθώς ο Κουτσούμπας βγαίνει ο εκφραστής της "σκληρής, αριστερίστικης γραμμής", ενώ ο Μαρίνος και ο Βαγενάς εμφανίζονται "πιο διαλλακτικοί". Αλλά αν το ψάξουμε πχ για τη Συρία και την Ουκρανία, θα δούμε πως τότε έλεγαν τα αντίθετα και μοίραζαν ανάποδα τους ρόλους! Η ομιλία του ΓΓ στην εκδήλωση στο Σπόρτιγκ ήταν "πιο διαλλακτική" ενώ τα άρθρα του Βαγενά πχ "έξαλλος αριστερισμός" που αγνοούσε τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και δεν τις αξιοποιούσε.

Αυτό που είναι πιο κοντά στην αλήθεια είναι πως το ΚΚΕ είναι πολύ προσεκτικό στις διατυπώσεις τους στα πλαίσια των διεθνών του σχέσεων, όπου προσπαθεί να βρει κοινή γλώσσα και ένα πλαίσιο αναφοράς με διάφορα ΚΚ, που δεν έχουν ωστόσο ταύτιση απόψεων με το δικό μας. Από αυτήν την κοινή γλώσσα μέχρι τη "διγλωσσία, η απόσταση είναι τεράστια.

Μετά ήταν η σπέκουλα για το ΚΚΕ που απεμπολεί μια πάγια και χαρακτηριστική θέση του για την αποδέσμευση από την ΕΕ και την αποδυνάμωση της τελευταίας. Ας τα δούμε ένα προς ένα.

Καταρχάς, γενικά μιλώντας, είναι πολύ περίεργο, εφόσον μιλάμε για τακτική, δηλ για το ευέλικτο κομμάτι της στρατηγικής, να θεωρείται ως προδοσία και όχι ως δείγμα τακτικής ευελιξίας (ή τέλος πάντων να κριθεί συγκεκριμένα) η αλλαγή μιας θέσης. Και μάλιστα από τους ίδιους, που σε αντίθετη περίπτωση, θα μιλούσαν για την ίδια κασέτα, απολιθωμένες θέσεις, κοκ.

Ναι αλλά δεν είναι καν αυτή η περίπτωση. Μιλάμε εξάλλου για ένα κόμμα που κατέβαινε με βασικό τρίπτυχο στην προεκλογική περίοδο: διαγραφή χρέους, αποδέσμευση από την ΕΕ, κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων. Για τέτοια εγκατάλειψη του στόχου της αποδέσμευσης μιλάμε...

Πάμε παρακάτω. Παρά τις όποιες αναλογίες μπορεί να βρει κανείς ανάμεσα στα δύο δημοψηφίσματα (το βρετανικό φέτος και το ελληνικό πέρυσι), είναι εμφανώς διαφορετικές περιπτώσεις οι δύο χώρες και το πώς τίθεται το ζήτημα της εξόδου σε κάθε μία, τι στάση τηρεί η κάθε αστική τάξη σχετικά με αυτό και με ποια ενδεχόμενα φλερτάρει. Αλλιώς μπαίνει (αναλύεται, τεκμηριώνεται) δηλ το ζήτημα σε μια χώρα, όπου αναπτύσσονται ισχυρές φυγόκεντρες τάσεις και μια μερίδα των μονοπωλίων της τάσσεται ανοιχτά υπέρ της αποδέσμευσης και αλλιώς στη χώρα μας, όπου ο ευρωμονόδρομος είναι στρατηγική επιλογή της αστικής τάξης.

Παρόλα αυτά, το δια ταύτα είναι και στις δύο περιπτώσεις το ίδιο: αποδέσμευση με κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων κι αλλαγή της τάξης στην εξουσία. Τόσο στη Βρετανία, όπου είναι κομβικής σημασίας να μη στοιχηθεί πίσω από ένα αστικό, ευρωσκεπτικιστικό  μπλοκ η εργατική τάξη κι η πρωτοπορία της, όσο και στην Ελλάδα όπου μια πιθανή αποδέσμευση από μόνη της δε θα αρκούσε για να δώσει επαναστατική, ριζική λύση.

Δηλ το ΚΚΕ θεωρεί προϋπόθεση της αποδέσμευσης τη λαϊκή εξουσία; Και πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτή η τελευταία εντός του ευρωενωσιακού ιμπεριαλιστικού πλαισίου; Δε θα 'ταν σε κάθε περίπτωση καλύτερα τα πράγματα και πιο ευνοϊκά για την υπόθεσή μας αν ήμασταν εκτός ΕΕ;
Ναι. Αλλά αν είναι έτσι, γιατί να μη βάλομε ως αυτόνομα αίτημα και στόχο πάλης και την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα; Δε θα είναι καλύτερα τα πράγματα και πιο ευνοϊκά για την υπόθεσή μας, αν δεν ήμασταν στο ευρώ; Εκτός κι αν πιστεύει κανείς ότι μπορεί να αρχίσει να οικοδομεί σοσιαλισμό εντός ευρωζώνης.
Αλλά αν ακολουθούμε τόσο απλοϊκό σκεπτικό και σκεφτόμαστε σχηματικά σα σχολαστικιστές, θα οδηγούμαστε σε τόσο άθλια συμπεράσματα.

Το ζήτημα (κι η ίδια η ζωή βασικά δεν μπαίνει σε ξεχωριστά κουτάκια, βήματα, στάδια, κοκ, αλλά συγκεκριμένα. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία περίπτωση να κληθούμε να ψηφίσουμε σε κάποιο δημοψήφισμα για την παραμονή μας ή όχι στην ΕΕ (κι η περυσινή αντίστοιχη πρόταση του ΚΚΕ δε θα γινόταν ποτέ δεκτή από το αστικό κοινοβούλιο). Αν για κάποιο λόγο (που σήμερα δε φαίνεται καν στον ορίζοντα) τεθεί ζήτημα αποδέσμευσης, αλλά αυτή μείνει μετέωρη, χωρίς να συνοδευτεί από τα επόμενα, απαραίτητα βήματα (όπως μπαίνουν από το τρίπτυχο του κόμματος), η χώρα δεν πρόκειται να λειτουργήσει ομαλά, σε συνθήκες εργαστηρίου, εντός κάποιας προστατευτικής γυάλας, ώστε να δούμε πώς θα αξιοποιήσουμε την κατάσταση ως μια επαναστατική ευκαιρία, αλλά σε ένα δυσμενές, άγριο περιβάλλον πίεσης και περικύκλωσης (και μάλιστα χωρίς τα εργαλεία και τις δυνατότητες που θα είχε μια επαναστατική εξουσία), όπου κάθε αρνητική επίπτωση θα γύριζε εις βάρος μας, κατά το (αήττητο) σκεπτικό: εσείς δεν ήσασταν που θέλατε την αποδέσμευση; Τα δικά σας λουζόμαστε τώρα...
Κι άντε να εξηγήσεις εκ των υστέρων, και μες στο γενικό χαμό, ότι η δική σου πρόταση είναι τελείως διαφορετική, διαχωρίζεται από αυτήν την κατάσταση, υπήρχε αστερίσκος στο σύνθημα, κτλ...

Η αποδέσμευση δεν μπαίνει ούτε ως προϋπόθεση ή προαπαιτούμενο της λαϊκής εξουσίας, ούτε και αντίστροφα, αλλά ταυτόχρονα, ως το πρώτο βήμα που πρέπει να συνδυαστεί άμεσα με τα υπόλοιπα (και σαν φόρα για το μεγάλο άλμα), αλλιώς θα μείνει μετέωρο και θα καταλήξει σε μια ακροβασία, σαν τον ποδηλάτη που σταματάει να κωπηλατεί στη μέση του σκοινιού. Δυστυχώς για όλους όσους επιμένουν να σκέφτονται σχηματικά (κι ευτυχώς για όλους τους υπόλοιπους) η σημερινή ανάγνωση της κατάστασης, μας λέει πως η ζωή και το επαναστατικό κίνημα δε θα σταματήσει σε ένα πιθανό GRexit (σκέτο με ολίγη) ή ένα δημοψήφισμα κι ότι η πραγματική ζωή κυλάει χωρίς να κοιτάζει τις ιδεοληψίες και τη μελαγχολία του καθενός, συνδέοντας εκ των πραγμάτων κάθε σοβαρό βήμα με το στρατηγικό στόχο που θα το διασφαλίσει. Αρκεί προφανώς κι ο υποκειμενικός παράγοντας να είναι έτοιμος να δράσει σε αυτή την κατεύθυνση και να μην αφήσει την ευκαιρία αναξιοποίητη.

Εκκρεμεί από την αρχή ένα ακόμα ζήτημα. Μήπως έτσι το ΚΚΕ αυτοκτονεί πολιτικά κι εγκαταλείπει την κρίσιμη στιγμή μια πάγια θέση του που την καλλιέργησε κόντρα στο ρεύμα στους πιο δύσκολους καιρούς, (πχ το 92', εν μέσω αντεπανάστασης και ψήφισης του Μάαστριχτ); Απεναντίας.

Υπενθυμίζω ότι ο στόχος πάλης για αποδέσμευση έμπαινε σχετικά αυτόνομα με κεκτημένη ταχύτητα από την εποχή της ΕΟΚ, όταν η έξοδος σήμαινε σχεδόν αυτομάτως σύνδεση με το συνασπισμό των σοσιαλιστικών χωρών και τη Σοβιετική Ένωση που ήταν τότε πολύτιμος σύμμαχος κάθε αντίστοιχης προσπάθειας-διαφοροποίησης. Με άλλα λόγια, ο στόχος της εξόδου δεν ήταν ρεφορμιστικός, αλλά ρεαλιστικός και ο παγκόσμιος συσχετισμός ήταν τέτοιος που διασφάλιζε τους υλικούς όρους για τη συμπλήρωση του στόχου.

Σήμερα που αυτό το ευνοϊκό διεθνές πλαίσιο δεν υφίσταται, δεν υπάρχει τίποτα ευκόλως εννοούμενο για να παραλειφθεί και να μην προβλεφτεί συγκεκριμένα, κανένας επιμέρους στόχος που να μπορεί να σταθεί χωρίς μια συνολική πρόταση κι έξω από αυτήν.

Κατά συνέπεια, αυτό που οφείλει να (συνεχίσει να) κάνει το ΚΚΕ, κατά τη γνώμη μου, είναι να μπει μπροστά, να σηκώσει με θάρρος και έντονα το μέτωπο της αποδέσμευσης, ενάντια σε όλο το φάσμα του αστικού πολιτικού κόσμου, να συσπειρώσει τις αντι-ΕΕ διαθέσεις των λαϊκών μαζών. Και να μη φοβηθεί την επαφή και τη ζύμωση με ευρύτερα λαϊκά στρώματα που η συνείδησή τους φτάνει μόνο ως το σημείο της εναντίωσης με την ΕΕ, χωρίς να έχει σκεφτεί ή να συμφωνεί με το παρακάτω.

Και από την άλλη, να εξακολουθήσει επίμονα να εξηγεί, να ζυμώνει, να καλλιεργεί το σύνθημα και την ανάγκη να συνδεθεί η αποδέσμευση με το στρατηγικό στόχο, να εργάζεται ακούραστα για την ωρίμανση, την ενίσχυση του μαζικού κινήματος και το μπόλιασμά του με αυτούς τους στόχους. Τόσο απλό (στα λόγια) και τόσο σύνθετο συνάμα (στην πράξη).

   Μια δεύτερη ανάγνωση του Brexit

Από herko

Γράφει ο Θανάσης Αλεξίου* //

Αυτό που αναδεικνύεται ως το κύριο πρόβλημα στη Μ. Βρετανία μετά το δημοψήφισμα είναι η έλλειψη του πολιτικού υποκειμένου που υπερβαίνοντας τις ενδοαστικές αντιπαραθέσεις που εκφράζονται όχι μόνο σε επίπεδο μερίδων του κεφαλαίου αλλά   και σε επίπεδο χωρών (Σκοτία, Β. Ιρλανδία κ.ά.) θα δώσει ταξικό πρόσημο στη λαϊκή ετυμηγορία. Αλλιώς η έμφαση στη «διαδικασία» (Legitimacy per Procedure), και ανεξάρτητα από το τι ψήφισαν τα εργατικά και λαϊκά στρώματα, θα φετιχοποιήσει «δημοψηφισματικές» πρακτικές εγκλωβίζοντας αυτά τα στρώματα στην κοινοβουλευτική λογική.
Αυτό δεν έγινε και τον Ιούλιο του 2015 στη χώρα μας όταν κομμάτια της κινηματικής και «ριζοσπαστικής» αριστεράς, προσπάθησαν να φτιάξουν κίνημα μέσα από τη θολούρα του δημοψηφίσματος; Που πήγε λοιπόν παραπέρα ο ελληνικός λαός μετά το δημοψήφισμα για να δημιουργηθούν οι όροι ενός λαϊκού κινήματος; Όπως όλοι/όλες γνωρίζουμε το  ΟΧΙ έγινε χωρίς μεγάλες δυσκολίες ΝΑΙ (σε όλα) και γι’ αυτό ο Τσίπρας είναι  σήμερα «περιζήτητος» στην Ευρώπη. Που είναι οι «ανώτερες»  μορφές οργάνωσης και η ταξική συνείδηση που θα προκύπταν από το ΟΧΙ, όπως διαλαλούσαν αυτοί που σήμερα επενδύουν πολιτικά  στο Brexit; Όπως η αλλαγή νομίσματος δεν σημαίνει αλλαγή κοινωνικών σχέσεων έτσι και το Brexit δεν σημαίνει αλλαγή κοινωνικού καθεστώτος  στη Μ. Βρετανία, πόσο μάλλον όταν η αποχώρηση μιας χώρας από ένα «προωθημένο» σύστημα κοινωνικών σχέσεων σε ένα προγενέστερο επιτείνει  ανισόμετρες οικονομικές σχέσεις και κοινωνικές ασυγχρονίες.
Αντίθετα υπάρχει πραγματικά ο κίνδυνος παθητικοποίησης και χειραγώγησης του λαϊκού παράγοντα, καθώς όλα αφήνονται στον «αυτόματο πιλότο» των διαδικασιών. Αυτό όμως απαξιώνει την αναγκαιότητα της πολιτικής οργάνωσης και του ταξικού αγώνα δίνοντας την εντύπωση πως αρκεί η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία για να αλλάξουν τα πράγματα. Το τελευταίο όμως είναι ψευδαίσθηση που συνάδει με τη «συστημική λογική».
Συνάδει επίσης με την νοοτροπία  μεσο(αστικών) στρωμάτων που εκθειάζοντας τις κοινοβουλευτικές και εκλογικές διαδικασίες φαντασιώνονται, υπό την καθοδήγηση τους την πτώση της Βαστίλης. Με αυτό τον τρόπο όμως καλλιεργούν αυταπάτες συμβάλλοντας (είναι αλήθεια) με «δημιουργικό» τρόπο, -υιοθετώντας μάλιστα μια αντικαπιταλιστική φρασεολογία-, στην ανανέωση του πολιτικού συστήματος και στην αναπαραγωγή των σχέσεων κυριαρχίας.
* Ο Θανάσης Αλεξίου είναι Καθηγητής Κοινωνιολογίας/Πανεπιστήμιο Αιγαίο

   «Οι αστοί τρομάξανε», η ιστορία του θρυλικού Μπεζαντάκου

Από herko 

Επιμέλεια Ηρακλής Κακαβάνης //

Το τραγούδι «Οι αστοί τρομάξανε» είναι ένα από τα πιο γνωστά επαναστατικά τραγούδια εμπνευσμένο από την απόδραση του Μιχάλη Μπεζεντάκου από τις φυλακές Συγγρού στις 4 Μάρτη 1932.  Ο Μιχάλης Μπεζεντάκος είχε συλληφθεί την 1 Αυγούστου  1931 για το φόνο του  αστυφύλακα Γυφτοδημόπουλου.
«Η 1η Αυγούστου, επέτειος της κήρυξης του Α΄ Π.Π., είχε καθοριστεί από την ΚΔ ως «αντιπολεμική ημέρα» και ημέρα υπεράσπισης της Σοβιετικής Ένωσης ενόψει ενός νέου αντισοβιετικού πολέμου. Το ΚΚΕ στα 1931 συνέδεσε την επέτειο με την πάλη ενάντια στον φασισμό, και συγκεκριμένα τη δράση φασιστικών οργανώσεων στην Ελλάδα, την παραγγελία πολεμικών εξοπλισμών από την κυβέρνηση Βενιζέλου κατηγορώντας την ότι προετοιμάζεται για πόλεμο παρά τις ειρηνόφιλες διακηρύξεις. Οι τροτσκιστές συμμετέχουν στις αντιπολεμικές διαδηλώσεις μέσα από δικές τους παρόμοιες προσεγγίσεις
Το κράτος απαγόρευσε ρητά κάθε εκδήλωση για εκείνη την ημέρα. Ο Ριζοσπάστης και η Πάλη των Τάξεων τονίζουν την πρωτοφανή αστυνομική τρομοκρατία, καθώς πεζικά, έφιππα και μηχανοκίνητα τμήματα είχαν καταλάβει κεντρικά και πολιτικά σημεία πολλών μεγάλων πόλεων. Γενικά, καλλιεργείται από τον αστικό τύπο κλίμα τρομοκρατίας υποστηρίζοντας ότι μυστική εγκύκλιος του ΚΚΕ καλούσε σε ταραχές (…)
Οι κομμουνιστές της Δραπετσώνας είχαν καλέσει συγκέντρωση για την 1^η Αυγούστου σε ένα καφενείο της περιοχής. Η αστυνομία του Πειραιά εμπόδιζε την προσέγγιση. Εκεί συνελήφθη ως ύποπτος για ταραχές το μέλος του ΚΚΕ Κώστας Σαρίκας. Ο αστυνομικός Γεώργιος Γυφτοδημόπουλος ανέλαβε να τον οδηγήσει στο αστυνομικό τμήμα Ταμπουρίων. Σε ένα σκοτεινό σημείο τρεις κομμουνιστές περίμεναν για να τον απελευθερώσουν. Από τη συμπλοκή τραυματίσθηκε θανατηφόρα ο αστυνομικός (…)»[1].
Από εδώ και πέρα ας δούμε πώς αφηγείται τα γεγονότα η αδελφή του Μιχάλη Μπεζεντάκου στον «Ριζοσπάστη»[2]. Σε επόμενη ανάρτηση θα αναδημοσιεύσουμε σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο του του Δημήτρη Γκιώνη «Οι μεγάλες αποδράσεις».
***

Η ιστορία του θρυλικού Μπεζεντάκου

«Θα σου πω πώς γίνηκε η σύλληψή του και πώς δραπέτευσε… Το 1931 ήταν 19 χρόνων, δούλευε σε καρφιτσάδικο. Και δεν τον φώναζαν μάλιστα με το όνομά του. «Καρφίτσα» τον λέγανε.

Ο Μιχάλης Μπεζεντάκος

Ηταν πολύ δραστήριος. Πρώτος στις εργατικές διεκδικήσεις… Πρώτη Αυγούστου του 1931. Στη Δραπετσώνα κάνανε απεργία στα λιπάσματα οι εργάτες. Κείνες τις μέρες ο Μιχάλης βρισκόταν στην Ελευσίνα, σε ένα σαπουνάδικο. Έμαθε για την απεργία και ήρθε για συμπαράσταση. Συμπτωματικά την προηγούμενη μέρα είχε έρθει από ταξίδι ο αδερφός μας ο Γιώργης. Εφερε και τρία όπλα. Τάχαμε βάλει σε τούτο δω τούτο δωματιάκι που τότε ήταν κουζίνα. Πάνω στην πιατοθήκη. Έφυγε ο Γιώργης για κηνύγι με τους φίλους του. Το μεσημέρι θυμάμαι ήρθε κουρασμένος ο Μιχάλης. Τούβαλα να φάει κι ύστερα τούστρωσα στην αυλή να ξαποστάσει, γιατί εγώ άσπριζα στην κουζίνα. Σαν ξαπόστασε πήρε ένα όπλο από την κουζίνα, τόβαλε στο ζωνάρι του και τράβηξε για τη Δραπετσώνα. Μόλις έφτασε αντάμωσε ένα φίλο του, τον Σαρίκα που τον πήγαινε αλά μπρατσέτα ο αστυφύλακας Νίκος Γυφτοδημόπουλος.
–          Ακόμα δε μαζευτήκαμε συνοδεία σε πάνε; Λέει του Σαρίκα
–          Ας’ τον ήσυχο, λέει μετά του αστυφύλακα. Εκείνος έκανε πως δεν άκουσε και προχώρησε. Επέμεινε ο Μιχάλης και έτσι αρπαχτήκανε. Τράβηξε πρώτα πιστόλι ο αστυφύλακας κι όπως ήταν αγκαλιασμένοι τον πυροβόλησε κάτω από το μπράτσο. Αστόχησε όμως κι η σφαίρα τον τραυμάτισε ελαφρά. Πριν προλάβει να ξαναπυροβολήσει ο Γυφτοδημόπουλος, τραβάει ο Μιχάλης το δικό του και με μια παταριά τον έριξε κάτω. Ετσι έγινε το φονικό, βρέθηκαν και τα δυο τα πιστόλια καπνισμένα.
–          Δυο μήνες αργότερα, τον Οκτώβρη, ο Μιχάλης είπε στις Αρχές:
–          «Τον σκότωσα πριν προλάβει να με σκοτώσει».

Τους είχαν κομματιάσει

Κείνη την ημέρα φορούσε ο Μιχάλης ένα καινούριο γκρι κοστούμι. Αμέσως μετά το φονικό εξαφανιστηκε. Συλλάβανε επί τόπου τον Κώστα Σαρίκα, τον Μόσχο Δουλγέρη, τον Αβραάμ Δαβίσογλου, τον Γιάννη Καλογερίδη και τον Βοσνάκη.
Τους τυράννυσαν πολύ για να μαρτυρήσουν ποιος ήταν ο άνθρωπος με τα γκρι ρούχα. Εκείνοι δεν ξέρανε το όνομά του. Ξέρανε μονάχα το σπίτι που μέναμε, φέρανε εδώ απ’ έξω, πάνω στην καρότσα μιας μοτοσικλέτας, τον Σαρίκα και τον Δουλγέρη. Βουτηγμένους στο αίμα, γυμνούς, με σπασμένα χέρια και πόδια. Τους είχαν κομματιάσει Όπως μάθαμε ύστερα, του Καλογερίδη δεν τούχαν αφήσει ούτε νύχια, ούτε δόντια. Φυσικά ο Μιχάλης δεν ήταν εδώ. Κι ούτε ξέραμε πού βρισκόταν. Μας κάνανε άνω κάτω. Μας εκβίαζαν να μαρτυρήσουμε. Μας παρακολουθούσαν στενά. Πιάσανε και το Γιώργη. Μας ρήμαξαν το σπιτικό. Είχαμε μια παράγκα γεμάτη βιβλία του Μιχάλη. Τα φόρτωσαν σε ένα φορτηγό και τα κάψαν μπροστά στο Δημοτικό Θέατρο για να βλέπει και να παραδειγματίζεται ο κόσμος. Ο,τι φωτογραφίες βρήκανε τις πήρανε κι αυτές… Τι τραβήξαμε παιδί μου… Τι τραβήξαμε…

Το ‘λεγε η καρδιά του

–          Ήταν ατρόμητο παλικάρι. Τόλεγε η καρδιά του. Δε δείλιαζε μπροστά σε τίποτα και σε κανέναν. Δεν ήξερε τι θα πει κίνδυνος, φόβος. Μέχρι που τον συλλάβανε είχε καταφέρει να βγάλει πλαστά χαρτιά. Πως δήθεν, είχε υπηρετήσει στο Ναυτικό΄- την έχω αυτή τη φωτογραφία – πως ήταν φοιτητής… Μια μέρα τον συνάντησε ο Μπίρκας ένα αρχειομαρξιστής. Του πρότεινε να τον κρύψει. Ετσι τον πήρε στο εξοχικό του στην Μαγκουφάνα (έξω από το Μαρούσι). Λίγο καιρό μετά τον πιάσανε στον ύπνο. Από το παράθυρο μπήκανε ένα τσούρμο αστυφύλακες και τον αιφνιδιάσανε. Δυο πιστόλια είχε πάνω του ο Μιχάλης. Δεν θα τον πιάνανε εύκολα. Μάθαμε αργότερα πως ο Μπίρκας τον κατάδωσε. Του δώκανε 100.000 χιλιάδες δραχμές. Για τα λεφτά, το παραδέχτηκε και ο ίδιος. Ήρθε σε εμένα ο Μπίρκας για να εξιλεωθεί. Μουυ είπε πως πιάσανε το Μιχάλη αφού παρακολουθήσανε την αδελφή μας την Ευανθία. Εκείνη όμως δεν πήγε ποτέ να τον δει… Τον πήγανε στις φυλακές Συγγρού. Η δίκη του Μιχάλη και των 5 συντρόφων του θα γινόταν στι 7 Μάρτη του ’32. Ήταν σίγουρο πως θα τον τουφεκίζανε. Οι σύντροφοί του για να διευκολύνουν τη φυγή του, κατάφεραν να μεταφερθεί σε ένα άλλο δωμάτιο, μαζί με τον Μαρμέλλη[3] και τον Νεφελούδη[4].

Το ιστορικό της απόδρασής του είναι λίγο πολύ γνωστό. Τρεις μέρες έκανε τον άρρωστο. Έδενε το κεφάλι του με μια πετσέτα γιατί τάχατες είχε φοβερό πονοκέφαλο. Δεν δεχόταν να δει κανέναν μας. Ενας ξάδερφός μας τσαγκάρης του προμήθευσε κρυφά ένα λοστό. Ο Θεοδόσης Μπεζεντάκος. Πλήρωσε πολλά κι αυτός μετά.
Στο πλυσταριό, όπου άνοιξε την τρύπα πριν από τον εξωτερικό τοίχο υπήρχε ένας χαμηλότερος μεσότοιχος και ενδιάμεσα ένα κενό. Εμπαινε λοιπόν στο κενό και έβρεχε τον εξωτερικό τοίχο μέχρι να πέσουν οι σοβάδες.
Στις 4 Μάρτη τη νύχτα, φυσούσε ένας λυσσασμένος αγέρας[5]. Ετσι ούτε και όταν έπεσε η μεγάλη πέτρα ο φρουρός που έστεκε στη γωνία ακριβώς από πάνω δεν άκουσε τίποτα. Πήδηξε μετά και ο Μιχάλης. Καθώς έπεφτε χτύπησε στο κεφάλι. Το πρωί, σε μια γούβα νερό, κάτω από την τρύπα βρέθηκε και αίμα. Οι σύντροφοι ου τον περίμεναν τον πήραν κι έγιναν άφαντοι. Όταν ένας εξωτερικός φρουρός ανακάλυψε την τρύπα και έγιναν οι σχετικές έρευνες βρήκαν στο κρεβάτι του Μιχάλη το ομοίωμά του. Ένα παντελόνι και ένα πουκάμισο γεμάτα άχυρα απ’ το στρώμα του. Στο ψεύτικο κεφάλι ήταν δεμένη η πετσέτα. Στον Αβραάμ τον Δερβίσογλου είχε στείλει σημείωμα πούγραφε: «Το περίμενες ποτέ πως θα σκάσει δίπλα σου μια βόμβα και δε θα πάρεις είδηση;».
Ο ίδιος ο Αβραάμ αναρωτιόταν αργότερα: «Ούτε γάτος νάτανε. Πώς ανέβηκε το μεσότοιχο;». Ηταν αρκετά ψηλός βλέπεις».

Ετσι έγινε η απόδραση του Μπεζεντάκου.
Ο «Ριζοσπάστης» την άλλη μέρα έγραφε: Ύστερα από απόφαση του ΠΓ απόδρασε απ’ τις φυλακές Συγγρού ο σ. Μπεζεντάκος. Το ΠΓ της ΚΕ».
Αμέσως μετά φυγαδεύτηκε στη Σοβιετική Ενωση όπου δούλευε σε μεταλλουργικό εργοστάσιο. Σύμφωνα με επίσημε πληροφορίες πούχε στα χρόνια της Κατοχής το ΚΚΕ ο Μ. Μπεζεντάκος πολέμησε και σκοτώθηκε στις μάχες της Ισπανίας.
«Λίγες μέρες μετά την απόδραση συνεχίζει η κυρα-Κρυστάλλω – πήραμε ένα σημείωμα: «Η Μαρία είναι στην Πόλη και είναι καλά» Καταλάβαμε πως ήταν δικό του από το γραφικό χαρακτήρα. Από τότε δεν ξαναμάθαμε τίποτα.

[1] «Οι αστοί τρομάξανε..», η υπόθεση του φόνου του αστυνομικού Γυφτοδημόπουλου, Κώστας Παλούκης (ilesxi.wordpress.com)
[2] «Η ιστορία του θρυλικού Μπεζεντάκου», συνέντευξη της αδελφής του Μ. Μπεζεντάκου στην Αρετή Αθανασίου
[3] Μαρμαρέλης, δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη»
[4] Συνδικαλιστής. Μαζί τους ήταν και ο επίσης συνδικαλιστής Χριστοδουλάκης
[5] Είχε προηγηθεί πρώτη απόπειρα απόδρασης την προηγούμενη νύχτα, όμως δε κατάφερε, όπως υπολόγιζε, να ανοίξει τον τοίχο πάχους 8 εκ. Ετσι πήρε την απόφαση, να συνεχίσει την επομένη.

Ρωγμές σε Ευρωζώνη - ΕΕ σε φόντο αδύναμης ανάκαμψης

Ρωγμές σε Ευρωζώνη - ΕΕ σε φόντο αδύναμης ανάκαμψης

Ζ. Κ. Γιούνκερ, Μ. Ντράγκι, Β. Σόιμπλε

Ποια πραγματικότητα διαμορφώνεται σε ΕΕ - Ευρωζώνη μετά το Brexit; Δύσκολο να απαντήσει κανείς, αλλά φαίνεται να ενισχύονται οι φυγόκεντρες δυνάμεις. Με φόντο τους ανταγωνισμούς που οξύνονται περισσότερο, όπως θα δούμε παρακάτω.
Ξεκινάμε με την είδηση πως το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας αποφάσισε ότι «το πρόγραμμα επείγουσας αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) δεν υπερβαίνει τις αρμοδιότητές της. Επιπλέον, αν εφαρμόζεται σύμφωνα με τους κανόνες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (σ.σ. είχε πάρει τη γνώμη του), δεν συνιστά συνταγματική απειλή για τη Γερμανία». Το δικαστήριο αποφάσισε ότι η ΕΚΤ επιτρέπεται, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, με γερμανική συμμετοχή, να στηρίζει χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν οξύ πρόβλημα χρηματοδότησης, αγοράζοντας κρατικά ομόλογά τους, στηρίζοντας έτσι το ευρώ. Η απόφαση αφορούσε προσφυγή 35.000 Γερμανών, με επικεφαλής πολιτικούς και ακαδημαϊκούς, στο Συνταγματικό Δικαστήριο, που υποστήριζαν ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα της ΕΚΤ συνιστούσε παράνομη νομισματική χρηματοδότηση.

Διαφορές για την τραπεζική ένωση

Δεν είναι πρώτη φορά που τμήματα του κεφαλαίου της Γερμανίας εναντιώνονται σε ΕΚΤ και Κομισιόν. Για παράδειγμα, η Γερμανία αμφισβητεί το δικαίωμα της ΕΚΤ, που προκύπτει από αρμοδιότητά της, για πλήρη έλεγχο στις γερμανικές τράπεζες. Μάλιστα, έχει ψηφιστεί νόμος γι' αυτό.
Σε πρόσφατη παρέμβασή του, από το Λουξεμβούργο, ο Β. Σόιμπλε είπε ότι η Γερμανία είναι πρόθυμη να συμφωνήσει σε ένα σχέδιο από τις Βρυξέλλες σχετικά με την προστασία των καταθέσεων στις προβληματικές τράπεζες μέσω ενός πανευρωπαϊκού σχήματος, λέγοντας: «Για την ενίσχυση της τραπεζικής ένωσης δεν θα ξεκινήσουμε με το (ευρωπαϊκό) σχήμα εγγύησης καταθέσεων, αλλά αντί αυτού θα αρχίσουμε να μειώνουμε τους υφιστάμενους κινδύνους του τραπεζικού κλάδου βήμα βήμα». Η Κομισιόν επιζητεί λύση στο ποιος πληρώνει τις ζημίες των τραπεζών σε περίπτωση χρεοκοπίας, αναζητώντας συμβιβασμό μεταξύ των διαφορετικών κανονιστικών πλαισίων που έχουν ήδη υιοθετήσει Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία («Financial Times»).
Η Γερμανία έχει αλλάξει τη νομοθεσία ώστε να είναι ευκολότερη η επιβολή ζημιών σε κάθε είδους ομόλογα υψηλής εξασφάλισης. Η επιλογή των Γάλλων ήταν να δημιουργήσουν μια νέα κατηγορία τραπεζικού χρέους. Η ιταλική κυβέρνηση προτίμησε να προτάξει την προστασία των καταθετών έναντι των ομολογιούχων (μετά και το πολιτικό φιάσκο πέρυσι, όταν αρκετές ιταλικές τράπεζες είχαν επιβάλει «κούρεμα» σε μικροκαταθέτες, τους οποίους οι τραπεζίτες είχαν πείσει να μετατρέψουν τις καταθέσεις τους σε ομόλογα με δέλεαρ λίγο υψηλότερη απόδοση). Φιλοδοξία της Κομισιόν είναι να συμφωνηθεί μια κοινή σειρά με την οποία θα επιβάλλονται ζημίες στους επενδυτές των τραπεζών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η Κομισιόν προτιμάει το γαλλικό και το ιταλικό μοντέλο. Το γερμανικό μοντέλο θα μπορούσε να προκαλέσει αρκετές «αρνητικές επιπτώσεις», συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών μεσοπρόθεσμα.

Επίθεση στην ΕΚΤ...

Τον Απρίλη του 2016, υπήρξαν ρεπορτάζ για την επίθεση του Β. Σόιμπλε στον Μ. Ντράγκι, με περιεχόμενο το πρόγραμμα νομισματικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Ο Β. Σόιμπλε επιτέθηκε στον Μ. Ντράγκι για τα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ, που πλήττουν, όπως έλεγε, τις συνταξιοδοτικές παροχές και τις αποταμιεύσεις των Γερμανών, κατηγορώντας τον ως υπαίτιο για το ότι δεν αυξάνεται το εισόδημα των συνταξιούχων λόγω χαμηλών επιτοκίων, προβάλλοντας μάλιστα κινδύνους φτωχοποίησης. Ουσιαστικά, τα χαμηλά επιτόκια δυσκολεύουν τα κέρδη των τραπεζών.
Στις επιθέσεις απάντησε ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης, Γ. Βάιντμαν, στηρίζοντας τον Ντράγκι. Ο δε σοσιαλδημοκράτης Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ζ. Γκάμπριελ, είπε ότι «πρέπει να δοθεί ένα τέλος στο παιχνίδι κατηγοριών εις βάρος της ΕΚΤ (...) Το πρόβλημα δεν είναι η ΕΚΤ και ο κ. Ντράγκι αλλά η άρνηση να παραιτηθεί κανείς από την μονόπλευρη πολιτική της λιτότητας».
Η Γερμανία, όπως έχει δηλώσει ο Β. Σόιμπλε, εναντιώνεται στην αρμοδιότητα ελέγχου των κρατικών προϋπολογισμών των κρατών - μελών της Ευρωζώνης από την Κομισιόν, και προτείνει τη δημιουργία ανεξάρτητης αρχής ελέγχου. Ουσιαστικά, το πρόβλημα έχει σχέση με την αυστηρή τήρηση των δεικτών του Συμφώνου Σταθερότητας ως μέσο που συμβάλλει στην καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη. Δηλαδή, την τήρηση του 3% στα ελλείμματα των προϋπολογισμών και του 60% του ΑΕΠ στο κρατικό χρέος. Είναι μέρος της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής.

...και στην Κομισιόν

Σε άρθρο του «Spiegel» για τον Ζ. Κ. Γιούνκερ γραφόταν: «Για το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ο κ. Γιούνκερ φαίνεται να πιστεύει ότι δεν ισχύει πλέον. "Επειδή είναι η Γαλλία", απάντησε πρόσφατα, όταν ρωτήθηκε γιατί επιτρέπει στη χώρα αυτή πρόσθετες εξαιρέσεις από τους κανόνες του χρέους, σπάζοντας επί της ουσίας ένα ταμπού, μιλώντας για "εξαιρετικά προβληματική" συμπεριφορά του Ζ. Κ. Γιούνκερ. Μερικοί από τους πολιτικούς συμμάχους (Juncker από το γερμανικό κόμμα CDU της Α. Μέρκελ) έχουν επίσης εκφράσει την ανησυχία τους. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, είπε πρόσφατα στην επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι ανησυχεί πολύ για το πώς η Κομισιόν ως θεματοφύλακας των Ευρωπαϊκών Συνθηκών θα πρέπει να "ενεργήσει με σαφείς, διαφανείς και αντικειμενικούς λόγους", έτσι ώστε να αποφευχθεί η εντύπωση ότι αντιμετωπίζει μεγαλύτερες χώρες με διαφορετικό τρόπο από ό,τι τις μικρότερες. Ανάλογη κριτική δέχεται ο Γιούνκερ και για την καθυστέρηση των κυρώσεων σε Ισπανία και Πορτογαλία, για τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματά τους» («Ημερησία», 19/6/2016).

Να αλλάξει, αλλά σε ποια κατεύθυνση;

Σύμφωνα με ρεπορτάζ σε αστικά ΜΜΕ τη βδομάδα που πέρασε, ο Β. Σόιμπλε, μιλώντας σε οικονομικό συνέδριο στο Βερολίνο, είπε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αλλάξει, είτε η Βρετανία ψηφίσει να παραμείνει είτε ψηφίσει να αποχωρήσει από την ΕΕ, αναφέροντας συγκεκριμένα: «Η Ευρώπη δεν είναι σε καλή κατάσταση». Οποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, είπε, «δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε όπως κάναμε μέχρι τώρα».
Τα ίδια είπε και ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Π. Μοσκοβισί, λέγοντας ότι «ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στις 23 Ιουνίου, θα πρέπει να αναλάβουμε δράση. Η ΕΕ δεν θα είναι η ίδια μετά την ψηφοφορία, ασχέτως του αποτελέσματος, δεν θα πρέπει να αποτρέψει άλλους να προχωρήσουν περαιτέρω... πρέπει να προχωρήσουμε».
Την ίδια ώρα, σε άρθρο τους στο «Βήμα» στις 18/6/2016, οι Ζ. Κ. Γιούνκερ και Μαρκ Ρούτε, πρωθυπουργός της Ολλανδίας, πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αντίστοιχα, έγραφαν:
«Επισημάναμε μερικές από τις πλέον επείγουσες προτεραιότητες για την ενιαία αγορά της Ευρώπης, ώστε αυτή να λειτουργήσει για όλους...
Οταν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα συναντηθούν στο τέλος αυτού του μήνα, τους καλούμε να υποστηρίξουν πλήρως τις προτάσεις αυτές και πολλές άλλες που υπέβαλε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ζητούμε να κάνουν δύο πράγματα επειγόντως: Να αναλάβουν σαφή δέσμευση έγκρισης όλων των νομοθετικών πράξεων για την ενιαία αγορά πριν από το τέλος του 2018 και να υποβάλλουν κάθε χρόνο κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου απολογισμό της προόδου σχετικά με την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν τα δύο επόμενα χρόνια, αλλά οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της Ευρώπης δεν μπορούν να περιμένουν».
Αλήθεια, σε ποια ρότα θα προχωρήσουν, με δεδομένους τους οξύτατους ανταγωνισμούς σε ΕΕ και Ευρωζώνη, όπως φαίνεται απ' όλες τις πιο πάνω αναφορές; Με τη Γερμανία να εναντιώνεται σε ΕΚΤ - Κομισιόν (εκφράζεται με επίθεση σε Ντράγκι - Γιούνκερ), με την Κομισιόν να συμφωνεί με προτάσεις των Γαλλίας - Ιταλίας για την «καρδιά» της οικονομίας, τις τράπεζες, και βεβαίως να επιμένει ότι οι προτάσεις της για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ πρέπει να ψηφιστούν;

Υπαρκτά τα ρήγματα

Αυτό που τους δυσκολεύει αφάνταστα είναι η αδύναμη ανάκαμψη και οι κίνδυνοι νέας κρίσης. Αυτή η κατάσταση ωθεί κάθε κράτος - μέλος να ενδιαφέρεται πρωτίστως για τους δικούς του καπιταλιστές και την ενίσχυσή τους, γεγονός που οξύνει τους ανταγωνισμούς, αποδυναμώνει την τάση ενοποίησης και προκαλεί διαφορετικούς προβληματισμούς ως προς την πορεία των Ευρωζώνης - ΕΕ. Ουσιαστικά, τα ρήγματα στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη μεγαλώνουν. Δεν είναι μόνο η Βρετανία που με το δημοψήφισμα αποφάσισε την έξοδο από την ΕΕ ή η διαίρεση Βορρά - Νότου, ή τα κράτη του Βίσεγκραντ, (Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία), με επικεφαλής την Πολωνία, που διεκδικούν θέση ως ένας ακόμη πόλος. Υπάρχουν βαθιές αντιθέσεις μεταξύ τμημάτων του κεφαλαίου στο εσωτερικό των κρατών - μελών. Πρώτ' απ' όλα φαίνεται ανάγλυφα με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Βρετανία. Φαίνεται επίσης στη Γερμανία όταν ο Β. Σόιμπλε εναντιώνεται στον Μ. Ντράγκι, ενώ οι Βάιντμαν και Γκάμπριελ τον υπερασπίζονται, ή με την ενδυνάμωση του Afd, (Εναλλακτική για τη Γερμανία) που θέλει επιστροφή στο μάρκο ως νόμισμα. Φάνηκε στην Πολωνία όταν αστικά κόμματα οργάνωσαν τεράστιες διαδηλώσεις υπεράσπισης της ΕΕ, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση της χώρας δρα περισσότερο εθνικιστικά απέναντι στην ΕΕ. Και στη Γαλλία υπάρχουν ανάλογες διαιρέσεις, στην Ιταλία κ.α.. Υπάρχουν τμήματα του κεφαλαίου που τα συμφέροντά τους δεν εξυπηρετούνται πλέον εντός της ΕΕ, προσπαθούν δε να αξιοποιήσουν την οξυμένη λαϊκή δυσαρέσκεια από τις συνέπειες της κρίσης και την πολιτική διαχείρισής της σε όφελος του κεφαλαίου.
Το Brexit ενισχύει τέτοιες αντιθέσεις. Για παράδειγμα, οι ηγέτες των ισχυρών κρατών της ΕΕ, λένε οτι πρέπει να προχωρήσει γρήγορα η έξοδος, προβάλλοντας το ενιαίο των 27 πλέον, προβάλλοντας το «περισσότερη Ευρώπη».Τα κράτη του Βίζενγκραντ θέλουν, αντίθετα, αλλαγές χαλάρωσης, «λιγότερη Ευρώπη», δηλαδή ενίσχυση των εθνικών κυβερνήσεων. Για ανάλογο δημοψήφισμα μιλά η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και τα σύμμαχά της κόμματα σε Ολλανδία, Αυστρία, Δανία.
Στην «Καθημερινή», στις 16/06/2016 αναφερόταν πως το ΔΝΤ στην Εκθεσή του για την Ευρωζώνη «εκτιμά ότι για την τόνωση της ανάπτυξης και την προώθηση της ενοποίησης εντός της Ευρωζώνης απαιτείται ένα πιο ισορροπημένο μείγμα πολιτικής. Επισημαίνει ότι απαιτείται να αναληφθούν σε κεντρικό επίπεδο πρωτοβουλίες για τη στήριξη της ζήτησης και του καταμερισμού του κινδύνου, προκειμένου να καταστήσουν τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη περισσότερο ελκυστική, τη συνέχιση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής και την επιτάχυνση της εξυγίανσης των τραπεζών που θα διευκολύνει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης». Πλαίσιο που βρίσκει αντίθετη τη Γερμανία. Σ' αυτό το πλαίσιο βεβαίως πασχίζει και η ελληνική οικονομία να ανακάμψει, με αβέβαιη αυτήν την προοπτική.
Η απ' εδώ και πέρα πορεία των Ευρωζώνης - ΕΕ, όποια και αν είναι, θα εκφράζεται με άκρατη επιθετικότητα του κεφαλαίου στην εργατική τάξη, στους λαούς της ΕΕ, σε συνδυασμό με ρωγμές στο αστικό πολιτικό σύστημα. Το ΔΝΤ στην Εκθεσή του αναφέρει ότι οι εντεινόμενες πολιτικές διαιρέσεις εντός της Ευρωζώνης και ο αυξανόμενος ευρωσκεπτικισμός έχουν αποδυναμώσει τις προοπτικές για την ανάπτυξη συλλογικών δράσεων. Το αποτέλεσμα είναι η Ευρωζώνη να γίνεται ολοένα και πιο ευάλωτη σε μια σειρά από κινδύνους, σε μια εποχή μάλιστα που τα περιθώρια πολιτικών παρεμβάσεων στενεύουν.
Η εργατική - λαϊκή πάλη χρειάζεται να μεγαλώνει τέτοιες ρωγμές. Πάλη για την ικανοποίηση εργατικών - λαϊκών αναγκών σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή ρότα, με ανασύνταξη του κινήματος, λαϊκή συμμαχία, για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου.

ΠΕΛΑΓΟΡΝΙΘΑ ΣΑΝΤΕΡΣΙ Το μεγαλύτερο πουλί που πέταξε ποτέ στους ουρανούς της Γης

ΠΕΛΑΓΟΡΝΙΘΑ ΣΑΝΤΕΡΣΙ

Το μεγαλύτερο πουλί που πέταξε ποτέ στους ουρανούς της Γης

Πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια, τεράστια πουλιά, με μέγεθος μικρών αεροπλάνων και ράμφη με θανατηφόρα μυτερά δόντια, πετούσαν στον ουρανό της σημερινής Καρολίνας των ΗΠΑ. Απολιθώματά τους βρέθηκαν κοντά σε ...αεροδρόμιο της περιοχής. Το 1983, μια ομάδα παλαιοντολόγων, με επικεφαλής τον Αλ Σάντερς, ξέθαψαν κάποια απολιθωμένα οστά και κατάλαβαν ότι ανήκαν σε ένα μεγάλο πουλί. Αλλά εκείνη την περίοδο είχαν πολλά άλλα απολιθώματα να εξετάσουν, με αποτέλεσμα τα οστά του πτηνού να αποθηκευτούν για μελέτη, όταν θα δινόταν η ευκαιρία. Τρεις δεκαετίες πέρασαν μέχρι να 'ρθει αυτή η ώρα και να φανεί πόσο εξαιρετικό ήταν το ξεχασμένο ζώο. Ο Σάντερς και οι συνάδελφοί του είχαν ανακαλύψει το μεγαλύτερο πουλί που γνωρίζουμε να πέταξε ποτέ στους ουρανούς της Γης, ένα είδος που δεν ήξερε κανένας έως τότε και ανήκει στην αινιγματική ομάδα πτηνών, που ονομάζονται πελαγορνιθίδες. Ενας από τους μελετητές των απολιθωμάτων ονόμασε το πτηνό Πελαγόρνιθα σαντέρσι, προς τιμή του Σάντερς, που το ανακάλυψε.

Ιπτάμενοι δεινόσαυροι

Εδώ και ενάμιση αιώνα, οι παλαιοντολόγοι γνωρίζουν ότι κάποτε οι πελαγορνιθίδες περιπολούσαν στον αέρα. Αλλά μόνο με μερικά θραύσματα οστών που ήταν διαθέσιμα για μελέτη, λίγα μπορούσαν να συναχθούν για τον τρόπο που πετούσαν αυτά τα πουλιά, πώς ζούσαν και πώς η εξέλιξη οδήγησε σε τέτοιες ακραίες διαστάσεις. Η ανάλυση του Pelagornis sandersi και μερικών άλλων, επίσης πολύ μεγάλων πτηνών, βοήθησε να γεμίσουν πολλά κενά και να έχουμε σήμερα την πληρέστερη εικόνα γι' αυτά τα καταπληκτικά ζώα. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι πελαγορνιθίδες κυριάρχησαν μετά την πρόσκρουση στη Γη του αστεροειδούς που, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, οδήγησε στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων και φυσικά των πτερόσαυρων. Οι πτερόσαυροι ήταν οι κοντινότεροι συγγενείς των πελαγορνιθίδων, που όπως και όλα τα σημερινά πτηνά, είναι ιπτάμενοι δεινόσαυροι, οι μόνοι επιζώντες απόγονοι των δεινοσαύρων, που κυριάρχησαν στη Γη επί 160 εκατομμύρια χρόνια. Οταν οι πτερόσαυροι βγήκαν από το κάδρο, οι πελαγορνιθίδες εξελίχθηκαν έτσι ώστε να φτάσουν σε αυτό το τεράστιο μέγεθος, που τους διευκόλυνε να πετάνε και να κυνηγάνε στους ανοιχτούς ουρανούς, πάνω από τους ωκεανούς. Αλλά, ανεξάρτητα από την αιτία που οδήγησε στο γιγαντισμό τους, τα πουλιά αυτά ξεπέρασαν το μέγεθος που ορισμένοι ερευνητές θεωρούσαν ως όριο για ένα πουλί με ικανότητα πτήσης.

Αγριο «χαμόγελο»

Το σχεδόν πλήρες κρανίο του πουλιού Pelagornis sandersi, που εμφανίζεται εδώ υπό διάφορες γωνίες, δείχνει τα χαρακτηριστικά «ψεύτικα δόντια» της οικογένειας των πελαγορνιθίδων. Τα δόντια είναι στην ουσία προβολές που σχηματίζονται από το οστό της γνάθου. Εκτιμάται ότι βοηθούσαν σημαντικά το πουλί - κυνηγό να πιάνει και να συγκρατεί τα θηράματα που κυνηγούσε

Στην πρώτη σειρά των ασυνήθιστων χαρακτηριστικών των πελαγορνιθίδων βρίσκεται η σειρά από μυτερές προεξοχές σαν δόντια, τόσο στην πάνω όσο και στην κάτω γνάθο τους. Τα πουλιά έχασαν την ικανότητα να σχηματίζουν κανονικά δόντια πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια. Αλλά οι πελαγορνιθίδες εμφάνισαν μια εξελικτική παραλλαγή των δοντιών. Αντί για πραγματικά δόντια με αδαμαντίνη, οδοντίνη κ.τ.λ. που είναι τοποθετημένα μέσα σε κόγχες, τα ψευδοδόντια των πελαγορνιθίδων είναι κούφιες προεξοχές που σχηματίζονται απευθείας από τα οστά της γνάθου. Είναι πολύ πιθανό τα ψευδοδόντια να καλύπτονταν από το ίδιο υλικό που είναι φτιαγμένα τα ράμφη των σημερινών πουλιών. Η όψη του στόματος των πελαγορνιθίδων ήταν πάντως τρομακτική.
Το κρανίο των πελαγορνιθίδων ήταν ευέλικτο. Εκεί που η θήκη του εγκεφάλου συναντούσε το ράμφος, υπήρχε ένας ισχυρός μεντεσές, που του επέτρεπε να λυγίζει. Επιπλέον, η κάτω γνάθος είχε περίπου στο μέσο κάθε πλευράς της μια άρθρωση. Το σαγόνι κρατιόταν έτσι με ένα ευλύγιστο σύνδεσμο. Αυτά τα χαρακτηριστικά του κρανίου πρέπει να επέτρεπαν στο ζώο να κρατάει και να καταπίνει μεγάλα θηράματα.
Τα οστά των φτερών τους είναι τόσο πεπλατυσμένα, που ορισμένοι παλαιοντολόγοι κατά λάθος έβαζαν ανάποδα το βραχιόνιο οστό, σε παλιότερες ανακατασκευές του σκελετού των πελαγορνιθίδων. Τα πουλιά αυτά πήγαν στα άκρα και το χαρακτηριστικό όλων των πτηνών: να έχουν κούφια κόκαλα. Τα οστά τους είναι εξαιρετικά λεπτά, με αποτέλεσμα να έχουν πολύ μικρό βάρος, προσόν απαραίτητο για τόσο μεγάλα ιπτάμενα ζώα. Ομως, τα λεπτοκαμωμένα κόκαλα έχουν ένα μειονέκτημα: Μια τυχαία σύγκρουση μπορούσε να είναι καταστροφική. Πελαγόρνιθα με σπασμένο φτερό δεν θα μπορούσε να πετάξει και να βρει τροφή.

Τα οστά των ποδιών είναι τα πιο φυσιολογικά μέρη των πελαγορνιθίδων, αλλά είναι κωμικά κοντά συγκρινόμενα με τα οστά των φτερών. Εχουν, όμως, ενισχυμένα τοιχώματα και συμπαγές σχήμα, που τα έκανε σχετικά ανθεκτικά. Οι πελαγορνιθίδες, όπως και ορισμένα σημερινά πουλιά, δυσκολεύονταν να περπατήσουν στη στεριά. Απ' την άλλη, το μόνο που χρειάζονταν ήταν να πάρουν φόρα για να απογειωθούν.

Ανεμόπτερο

Η Πελαγόρνιθα σαντέρσι έχει βραχιόνιο οστό μήκους ενός μέτρου, δηλαδή μεγαλύτερο από το μήκος του χεριού ενός μέσου ανθρώπου. Ορισμένοι επιστήμονες είχαν υπολογίσει ότι το μέγιστο άνοιγμα φτερών ενός πουλιού για να μπορεί να πετάει είναι 5,1 μέτρα. Πέρα από αυτό το μέγεθος, το πουλί θα ήταν πολύ βαρύ για να παραμείνει στον αέρα. Οπως διαπιστώθηκε, το άνοιγμα φτερών του P. sandersi ήταν από 6 έως 7,4 μέτρα απ' άκρο σ' άκρο. Με βάση τη διάμετρο των ποδιών του, το βάρος του πρέπει να ήταν μεταξύ 22 και 40 κιλών. Αν και πολύ βαρύ σε σύγκριση με τα σημερινά πουλιά, το ζώο ήταν λεπτοκαμωμένο σε σχέση με το άνοιγμα φτερών που είχε, χάρη στο μικρό του σώμα και τον υπερελαφρύ σκελετό.
Η μελέτη των χαρακτηριστικών του σκελετού του P. sandersi οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ανεμοπορούσε, ανεβοκατεβάζοντας τα φτερά του κυρίως κατά την απογείωση και ελάχιστες φορές κατά την πτήση. Μπορούσε να κάνει αδιάκοπες πτήσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων, με ταχύτητα πτήσης γύρω στα 40 χιλιόμετρα την ώρα και το πετύχαινε με ελάχιστη προσπάθεια. Μόλις κατάφερνε να κερδίσει 45 μέτρα ύψος, μπορούσε να ανεμοπορίσει απόσταση μεγαλύτερη του χιλιομέτρου, χωρίς καμιά περαιτέρω κίνηση των φτερών του.

Γίγαντας

Ο γιγαντισμός δεν είναι πάντα πλεονέκτημα. Τα μεγαλύτερα ζώα χρειάζονται περισσότερη τροφή, μεγαλύτερους χώρους για να φωλιάσουν και τείνουν να έχουν μικρότερους πληθυσμούς σε σχέση με τα ζώα μικρότερου μεγέθους. Παρά τα μειονεκτήματα, πάλι και πάλι η εξέλιξη οδήγησε σε ιπτάμενα ζώα μεγάλου μεγέθους. Η έλλειψη σήμερα ενός πτηνού στο μέγεθος του P. sandersi φαίνεται να είναι η εξαίρεση παρά ο κανόνας. Γιγάντια ζώα (οι πτερόσαυροι) πετούσαν στους ουρανούς επί 120 εκατομμύρια χρόνια. Φαίνεται ότι το μέγεθος αυξάνει την αποτελεσματικότητα για πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, ενώ κάνει άτρωτο το πουλί, από τη στιγμή που θα απογειωθεί, απέναντι σε οποιονδήποτε εναέριο θηρευτή.
Οι πελαγορνιθίδες κυριάρχησαν στους ουρανούς 10 εκατομμύρια χρόνια μετά την εξαφάνιση των πτεροσαύρων, πετώντας κυρίως πάνω από τους ωκεανούς. Εξαφανίστηκαν πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια κατά την Πλειόκαινη Εποχή. Αιτία ήταν ίσως η υπερεξειδίκευσή τους όσον αφορά την τροφή και οι αλλαγές στα θαλάσσια ρεύματα. Το άλμπατρος ήταν ένα από τα μικρότερα είδη της οικογένειας των πελαγορνιθίδων, που επέζησαν έως σήμερα.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΒΕΑΚΗΣ Ο κορυφαίος ηθο-ποιός του 20ού αιώνα 65 χρόνια από το θάνατό του

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΒΕΑΚΗΣ

Ο κορυφαίος ηθο-ποιός του 20ού αιώνα

65 χρόνια από το θάνατό του

Ο Αιμίλιος Βεάκης ως «Βασιλιάς Ληρ»

Πηγαία μέγιστο το ταλέντο του και αδιαλείπτως εξελισσόμενο, τον κατέταξε πρώτον στη χορεία των «αθανάτων» του ελληνικού θεάτρου. Ως προπορευόμενο, μάλιστα, της εποχής του «νεωτεριστή» ηθοποιό του 20ού αιώνα.
Γιος του δικηγόρου, συγγραφέα και δραματουργού Ιωάννη Βεάκη, ο Αιμίλιος γεννήθηκε στον Πειραιά (13/12/1884) και πέθανε, αιφνίδια (29/6/1951), από εγκεφαλικό.
Η δόξα του μεγάλη, αλλά γεμάτη πίκρες η ζωή του. Μικρούλης έχασε μάνα και πατέρα. Κόντρα στους κηδεμόνες συγγενείς του, το 1900 εισάγεται στη νεοσυσταθείσα «Βασιλική Δραματική Σχολή», με δάσκαλο τον Θωμά Οικονόμου. Σύντομα η σχολή κλείνει. Ο Οικονόμου τον έβγαλε «στα παλιοσάνιδα της σκηνής» (από το «Ημερολόγιό» του). Παίζει στο θίασο της Ευαγγελίας Νίκα (1900 - 1901) σε γαλλικές κωμωδίες. Επί δέκα χρόνια, σε περιοδεύοντες θιάσους, «ασκείται» με πλήθος ποικίλων ρόλων. Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους οργανώνει παραστάσεις, επιστρατεύεται, πολεμά (1912 - 1913) και προάγεται «επ' ανδραγαθία» (από το βιβλίο του «Πολεμικαί εντυπώσεις», 1914).
Οι ερμηνείες του τη δεκαετία του 1910 «ακόνιζαν» ανοδικά την υποκριτική, πνευματική, ιδεολογική και κοινωνική εξέλιξή του. Εξέλιξη που - καθ' όλα - ποιούσε Ηθος.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα, συνεργάζεται με το θίασο των Λεπενιώτη - Καλογερίκου (1914). Συμπρωταγωνιστεί με τις Μ. Κοτοπούλη (1915 - 1916) και Κυβέλη (1917 - 1918). Στο «Βασιλικό Θέατρο» (14/1/1918) παίζει τον Ιάσονα στη «Μήδεια» του Λεγκουβέ, σε καθαρευουσιάνικη μετάφραση του Αγγελου Βλάχου. Ο πρωτοπόρος, «φωτισμένος» ιδεολογο-αισθητικά Φώτος Πολίτης για την ερμηνεία του Βεάκη έγραφε ότι «αναγκάστηκε να παίζει στην καθαρεύουσα», αλλά «ήτανε τόσο γερό τάλαντο, δεν τον τσάκιζε καμιά καλλιτεχνική κακοτυχία! Η εποχή ακόμα είναι ακαταστάλαχτη. Ο πρώτος μεγάλος τραγωδός του δημοτικισμού μπορεί να παίζει ό,τι τύχει».

Ο Αιμίλιος Βεάκης ως «Οιδίπους Τύραννος»

Ο Βεάκης, με σκληρή δουλειά, μεγάλη στέρηση (τότε - όπως σήμερα - στους ηθοποιούς δεν υπήρχαν Συλλογικές Συμβάσεις και ασφάλιση, παρά μόνο τα ψίχουλα που έριχναν από το τραπέζι τους οι θιασάρχες), «με το σπαθί» του κέρδισε τα πρωτεία του.
Πρώτος μεγάλος, «μυθικός» σταθμός στην πορεία του - και στην Ιστορία του ελληνικού θεάτρου - ήταν η ερμηνεία του στον «Οιδίποδα Τύραννο» (μετάφραση - σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη, με την «Εταιρία Ελληνικού Θεάτρου», πρεμιέρα 20/5/1919).
Παραθέτουμε σπάραγμα κειμένου του Φ. Πολίτη για την ερμηνεία του Βεάκη: «Ο ρόλος του Οιδίποδος είναι ασφαλώς η μεγαλυτέρα επιτυχία του κορυφαίου των Ελλήνων ηθοποιών. Ο Βεάκης συγκλονίζει το ακροατήριον, σκορπά την φρίκην, τον τρόμον, γεννά τον οίκτον, αποσπά δάκρυα. Μετρημένος, ήσυχος, υπερήφανος, μεταπίπτει απότομα, μετά την αποκάλυψιν του τραγικού μυστικού της γεννήσεώς του (...) Ακολουθεί η πτώσις η ολοσχερής. (...) Ο Οιδίπους ωρύεται, μουγκρίζει από φυσικόν και ηθικόν πόνον». Και ο Αλκης Θρύλος («Νουμάς», 25/5/1919) για την ερμηνεία του έγραφε: «...έπαιζε πολύ νεωτεριστικά. Τον έδειξε σαν έν' άνθρωπο (...) έπαιζε τέλεια».
Στις δεκαετίες 1920 και 1930 ενσαρκώνει δεκάδες «γιγάντιων» πρωταγωνιστικών ρόλων αρχαιοελληνικού, σαιξπηρικού, μολιερικού, κλασικού, νεότερου ευρωπαϊκού και αμερικανικού και νεοελληνικού θεάτρου. Και μόνον η καταγραφή των συγγραφέων και των έργων θα απαιτούσε πολλές σελίδες. Ο Βεάκης, με τη δύναμη, τη φυσικότητα των εύπλαστων υποκριτικών μέσων του, την πνευματικότητα, την αλήθεια και αμεσότητά του, αριστοτεχνούσε με τη δραματουργία όλων των εποχών. «Κεντούσε» ό,τι κι αν έπαιζε. Δράμα, κωμωδία, φάρσα.
Το 1930, συμπτύσσοντας θίασο με το ζεύγος Μινωτή - Παξινού, παρουσιάζει σπουδαία έργα. Από το 1931 το Εθνικό Θέατρο διευθύνει ο Φώτος Πολίτης και ο Βεάκης μεγαλουργεί, μπορώντας «να υποδυθεί τους κορυφαίους ρόλους της ειδικότητάς του και να τους πλουτίσει με το πολύχυμο ταλέντο του» (Μάριος Πλωρίτης). Το 1938 σημαδεύεται από έναν ακόμα μεγάλο ερμηνευτικό «σταθμό» του. Τη συναρπαστικού δραματικού «κάλλους» ερμηνεία του ως «Βασιλιάς Ληρ». Ερμηνεία «με ανεπανάληπτο μεγαλείο, συντριβή, οργή και απόγνωση» (Μάριος Πλωρίτης), στην οποία υποκλίθηκε ο Λόρενς Ολίβιε.
Κατοχή. Γνωστός - από τα νιάτα του - για τις αριστερές ιδέες του, ο Βεάκης παίζει τον «Οιδίποδα Τύραννο» (Ηρώδειο, 16-27/7). Στις 29/7 συλλαμβάνεται. «Χωρίς απολογία ή ανάκριση» φυλακίζεται στου Αβέρωφ «ως επικίνδυνος προπαγανδιστής». Στις 5 Αυγούστου ελευθερώνεται.
Αψηφώντας «προειδοποιητική» σύλληψη, μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, εντάσσεται σ' αυτό (δραστηριοποιήθηκε στην «Εθνική Αλληλεγγύη»), όπως και η δεύτερη σύζυγός του, ηθοποιός Σμαράγδα (το γένος Μπόλλα) και τα παιδιά τους Γιάννης, Μαίρη, Δημήτρης, επίσης ηθοποιοί (ο Γιάννης, μετά τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, αναγκασμένος σε πολιτική προσφυγιά στη Ρουμανία, αναδείχθηκε σε επιφανή σκηνοθέτη του ρουμανικού Κρατικού Θεάτρου).
Ο Βεάκης διώκεται από το Εθνικό Θέατρο. Συνεργάζεται με ιδιωτικούς θιάσους. Το 1944, μεταξύ άλλων ΕΑΜιτών ηθοποιών, συλλαμβάνονται τα παιδιά του Γιάννης και Μαίρη. Με εντολή του πρωθυπουργού Ιωάννη Ράλλη, οι Γιάννης Βεάκης, Γιώργος Γληνός και Πέλλος Κατσέλης κλείνονται στα γερμανικά κρατητήρια της οδού Ελπίδος. Με αίτημα πολλών γνωστών καλλιτεχνών (μεταξύ τους και η Μαρίκα Κοτοπούλη) και οι τρεις αποφυλακίζονται στα τέλη του Μάη.
Μετά την απελευθέρωση, ο Βεάκης και τα παιδιά του συμμετέχουν ως ηθοποιοί στον ΕΑΜικό θίασο «Ελεύθεροι Καλλιτέχνες», στον οποίο, όπως και σε άλλους ΕΑΜικούς θιάσους - και πριν τον ηρωικό Δεκέμβρη του 1944 - επιτίθενται Χίτες. Ο Βεάκης τραυματίζεται. Ανακρινόμενος, δηλώνει ότι ως «δημοκράτης και ανθρωπιστής δεν μπορούσα να λείψω από την Αντίσταση στον κατακτητή».
Μετά το Δεκέμβρη του 1944, με πολλούς ΕΑΜίτες καλλιτέχνες, το ζεύγος Βεάκη, τα παιδιά του Γιάννης και Μαίρη και η οκτάχρονη κορούλα της Μαριάννα (ο Δημήτρης είχε επιστρατευτεί στην Εθνοφυλακή), ακολούθησαν την υποχώρηση του ΕΛΑΣ και έδιναν δωρεάν παραστάσεις στις περιοχές της ελεύθερης, ακόμη, Ελλάδας. Λόγω του δολοφονικού οργίου και στην ύπαιθρο, η οικογένεια επιστρέφει στην Αθήνα.
Ακολουθούν χρόνια δεινά. Η Μαίρη εξόριστη από το 1947. Ο Γιάννης στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας και μετά στην πολιτική προσφυγιά. Κι ο πατέρας «έφυγε» χωρίς να τον ξαναδεί... Για την επιβίωση της οικογένειας παίζει σε δυο-τρεις παραστάσεις. Το 1947, πικραμένος, αποσύρεται με μια σύνταξη πείνας.
Το Μάη του 1951 ερμηνεύει ραδιοφωνικά την τελευταία σκηνή του «Οιδίποδα Τύραννου» και το «Κύκνειον Ασμα» του Τσέχοφ. Επίσης Μάη, το Εθνικό Θέατρο, ως «ελεημοσύνη», τον καλεί να παίξει δυο μικρούς ρόλους (ο ένας ήταν σχεδόν βουβός) στα έργα «Δάφνη Λωρεόλα» και «Τρεις κόσμοι». Ακόμη και βουβός, ο Βεάκης «κλέβει» την παράσταση. Συνταράσσει το κοινό, αποδεικνύοντας για έσχατη φορά, προπαραμονές του θανάτου του, ότι κατείχε την τέχνη να είναι μέγιστος στους μεγάλους ρόλους αλλά και να καθιστά μέγιστους και τους ελάχιστους ρόλους.

Αρ. Ελληνούδη

Πλευρά των γενικότερων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών

Πλευρά των γενικότερων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών

Με απόφαση της ΔΟΕ κάποιοι από τους Ρώσους αθλητές/τριες θα δώσουν τελικά το «παρών» στο Ρίο

Η πρόσφατη απόφαση της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Στίβου (IAAF) να παρατείνει την τιμωρία της Ρωσίας και, ουσιαστικά, να την αποκλείσει από τα αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, σίγουρα προκάλεσε αίσθηση. Με αφορμή το μεγάλο σκάνδαλο ντόπινγκ στη χώρα, που αποκαλύφθηκε το 2015, με ιδιαίτερα σκοτεινό παρασκήνιο, τα πλοκάμια του οποίου άγγιζαν μέχρι και τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, το ότι από τότε μέχρι σήμερα οι αρμόδιοι του αθλητισμού της χώρας δεν προχώρησαν στις μεταρρυθμίσεις (διοικητικές και τεχνικές) που είχαν οριστεί, οδήγησε την ΙAAF στην απόφαση για παράταση του αποκλεισμού. Απόφαση που θεωρείται πρωτόγνωρη αφού για πρώτη φορά συμβαίνει κάτι τέτοιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ωστόσο, τα όσα ακολούθησαν, με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, για τους δικούς της λόγους, να ακολουθεί διαφορετική διαδρομή και να αμβλύνει κάπως τις συνέπειες της απόφασης της ΙAAF, ουσιαστικά επιτρέποντας σε κάποιους αθλητές (πολλοί εκ των οποίων πρωτοκλασάτα ονόματα) να πάρουν τελικά μέρος, έδωσαν μια διαφορετική τροπή στο ζήτημα.

Πολύπλευρες κόντρες με πολιτικό αντίκτυπο

Από την άλλη και ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης του ...σίριαλ, που ακόμα δείχνει να έχει και άλλα επεισόδια (η Ρωσία προσέφυγε στο Διεθνές Αθλητικό Δικαστήριο) και της όποιας αίσθησης προκαλούν τα γεγονότα που έγιναν, γίνονται και θα γίνουν, αναδεικνύεται και κάτι πιο ουσιαστικό: Το χοντρό παιχνίδι διαφόρων συμφερόντων που παίζεται στο έδαφος του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού, πρόσφορο πεδίο δράσης για κάθε είδους αντίπαλες συμμαχίες, που υπερβαίνουν κατά πολύ τον αθλητισμό. Πεδίο δράσης που είτε έχει να κάνει με τον καθαρά εμπορικό ανταγωνισμό (π.χ. μάχη χορηγών) με σκοπό την πρωτοκαθεδρία στα κέρδη είτε σε άλλες περιπτώσεις με ζητήματα ευρύτερης σημασίας και άσχετα με τον αθλητισμό, όπως οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες που κλιμακώνονται σε όλο τον πλανήτη, στο φόντο και των δυσκολιών ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας από την κρίση.

Associated Press

Ο πρόεδρος της IAAF, Σεμπάστιαν Κόου, ήταν από τους υπέρμαχους του αποκλεισμού των Ρώσων αθλητών από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο

Αλλωστε, μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι σε μια στιγμή όξυνσης αυτών των αντιπαραθέσεων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, η καπιταλιστική Ρωσία, που αποτελεί έναν από τους βασικούς αντιπάλους των ΗΠΑ, της ΕΕ και άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, έχει βρεθεί αρκετές φορές στο στόχαστρο και για αθλητικά ζητήματα, ενώ και η ίδια αξιοποιεί τον αθλητισμό για την προώθηση των συμφερόντων της.
Αρκεί να θυμηθεί κανείς τις απειλές Γερμανών, Γάλλων και ΗΠΑ για μποϊκοτάζ στους Χειμερινούς Αγώνες του Σότσι το 2014 με πρόσχημα την καταπάτηση δικαιωμάτων στη Ρωσία αλλά και την επίδειξη δύναμης (και οπλικών συστημάτων) της ηγεσίας της Ρωσίας με αφορμή την ασφάλεια της εν λόγω διοργάνωσης, την υπόθεση του Μουντιάλ 2018 (η Ρωσία κατηγορείται για χρηματισμό παραγόντων της FIFA), αλλά και τα όσα διαδραματίστηκαν έξω και μέσα στα γήπεδα του EURO προ ημερών, με «πρωταγωνιστές» τους Ρώσους χούλιγκανς, ως μερικά χαρακτηριστικά επεισόδια. Και βέβαια τις πρόσφατες αποκαλύψεις για το σκάνδαλο ντόπινγκ αλλά και την πλήρη κάλυψη που πρόσφεραν στη Ρωσίδα αθλήτρια που μίλησε γι' αυτό οι ΗΠΑ, αφού πλέον διαμένει εκεί μόνιμα.

ΙΑΑF: Πόλεμος στη Ρωσία υπό... αμερικανο-βρετανικές ευλογίες

Μπορεί όταν ανέλαβε την προεδρία ο πρώην Βρετανός πρωταθλητής μεσαίων αποστάσεων Σεμπάστιαν Κόου να είχε ως σημαία το «μέτωπο κατά της διαφθοράς» στη μέχρι τότε ιδιαίτερα λαβωμένη στο εν λόγω ζήτημα Παγκόσμια Συνομοσπονδία (ο πρώην πρόεδρός της, Λαμίν Ντιάκ, είναι υπό δίωξη), ωστόσο το σίγουρο είναι ότι άνοιξε αρκετά μέτωπα. Σχεδόν ένα χρόνο μετά ο Κόου έχει κατηγορηθεί για τη διπλή απευθείας ανάθεση των Παγκοσμίων Πρωταθλημάτων κλειστού στίβου 2016 και 2018 σε Πόρτλαντ και Μπέρμιγχαμ αλλά και τις ιδιαίτερες σχέσεις με πολυεθνικές - χορηγούς προερχόμενους από τις ΗΠΑ. Η αποκάλυψη του ρωσικού σκανδάλου ντόπινγκ τού έδωσε την αφορμή να ανοίξει... πόλεμο με τους Ρώσους, παίρνοντας σκληρές αποφάσεις εναντίον τους υπό το ...χειροκρότημα αμερικανικών και βρετανικών (κυρίως) πολυεθνικών, αθλητικών παραγόντων και ΜΜΕ από τις δύο χώρες.
Η τελευταία απόφαση της ΙAAF να μη ρίξει νερό στο κρασί της, επιτρέποντας τουλάχιστον σε όσους δεν εμπλέκονται στο σκάνδαλο να πάρουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, πρόσφερε ιδιαίτερη ικανοποίηση. Ικανοποίηση μάλιστα που έγινε ακόμα μεγαλύτερη από την υποσημείωση της απόφασης, η οποία ανέφερε ότι ο μόνος τρόπος συμμετοχής ενός Ρώσου πρωταθλητή θα είναι να αποδεχθεί την παρουσία του στο Ρίο υπό τη λευκή σημαία της ΔΟΕ. Η τελευταία θα είχε και την τελική επιλογή για να συμβεί αυτό και γι' αυτόν το λόγο, παίρνοντας τη σκυτάλη απ' τον Κόου, ο πρόεδρος της Γερμανικής Ομοσπονδίας Στίβου, Κλέμενς Πρόκοπ, και ο Βρετανός πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Αντιντόπινγκ συν τοις άλλοις άσκησαν ιδιαίτερη πίεση στον πρόεδρο της ΔΟΕ, Τόμας Μπαχ, να συμπορευτεί με την ΙAAF.

ΔΟΕ: Η προστασία του «προϊόντος» επέβαλε αλλαγή πλεύσης

Ωστόσο, εάν ο Σεμπάστιαν Κόου και η ηγεσία της IAAF είχαν τους λόγους τους για τον «ανένδοτο» κατά των Ρώσων, από την πλευρά της η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή είχε τους δικούς της να δει κάπως διαφορετικά το θέμα. Οι ρωσικές απειλές και μάλιστα σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας, με τον εκπρόσωπο του Προέδρου, Βλ. Πούτιν, να κάνει λόγο για πλήρες μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο άναψε ουκ ολίγες φωτιές στη ΔΟΕ. Από τη μία η προστασία του ίδιου της του «προϊόντος» από την απαξίωση για μια σειρά λόγους. Οπως, για παράδειγμα, οι συνέπειες της απουσίας μιας εκ των τριών (μαζί με Τζαμάικα, ΗΠΑ) λεγόμενων μεγάλων δυνάμεων στον κλασικό αθλητισμό ή ο στιγματισμός (για μια ακόμη φορά) της διοργάνωσης από πολιτικά παιχνίδια. Ζητήματα που φυσικά επέφεραν και την ανάλογη πίεση από τους χορηγούς της ΔΟΕ. Συν τοις άλλοις ο πρόεδρος της ΔΟΕ, Τόμας Μπαχ, φέρεται να έχει σαφώς καλύτερες σχέσεις (τουλάχιστον σε σχέση με τον Κόου) όχι μόνο με τους Ρώσους παράγοντες του αθλητισμού, αλλά ακόμα και με τον ίδιο τον Πρόεδρο Πούτιν. Ετσι, η ΔΟΕ αποφάσισε να ρίξει αυτή το νερό στο κρασί. Αν και θεωρητικά συμφώνησε με την απόφαση της IAAF, πρακτικά λειτούργησε διαφορετικά, επιτρέποντας σε όσους Ρώσους αθλητές γυμνάζονται στο εξωτερικό και έχουν δεχθεί ελέγχους αντιντόπινγκ από διεθνείς οργανισμούς και όχι από αυτούς της Ρωσίας (για τους οποίους υπάρχει η επιφύλαξη) να αγωνιστούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Και μάλιστα υπό τη σημαία της χώρας τους και όχι της ΔΟΕ, που θα επιθυμούσε ως μόνη υποχώρηση η IAAF.