“Τώρα που μας κλείνουν τα μικρόφωνα, να ακουστεί παντού η φωνή μας”

 

Κατιούσα

Τώρα που μας κλείνουν τα μικρόφωνα, δυναμώνουμε τη φωνή μας να ακουστεί παντού

Ήταν το σύνθημα που έριξε ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος για τη σημερινή κινητοποίηση στα Προπύλαια, στην οποία έδωσαν παρών και τα μέλη του ΣΕΗ και του ΣΕΘΕΑ (ηθοποιοί και εργαζόμενοι στο θέαμα-ακρόαμα).

Μπορεί οι συνυλιακοί χώροι να είναι με διαφορά οι πιο ασφαλείς δημόσιοι χώροι με αυστηρά μέτρα ασφαλείας, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συμβαίνει πχ στα ΜΜΜ, αυτό όμως δεν εμπόδισε την κυβέρνηση να μπλοκάρει τη διεξαγωγή τους, καταδικάζοντας τους μουσικούς να μείνουν χωρίς πόρους επιβίωσης και αδιαφορώντας πλήρως για την τύχη τους.

«Η κυβέρνηση με απόφαση που εξέδωσε την Παρασκευή σταματά κάθε δραστηριότητα για το επάγγελμά μας, λόγω της αύξησης των κρουσμάτων στην Αττική. Αδιαφορεί για το πώς θα ζήσουμε, αφήνοντας το 80% των εργαζόμενων στον Πολιτισμό χωρίς καμία επιδότηση. Ταυτόχρονα βάζει όριο στις συναθροίσεις περιορίζοντας το δικαίωμά μας να διαδηλώσουμε», σημειώνει μεταξύ άλλων ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος.

Το πρωί δόθηκε η πρώτη απάντηση στον δρόμο, με τους μουσικούς να κατευθύνονται στο Υπουργείο Εργασίας και να απαιτούν να μη μείνει κανείς συνάδελφος χωρίς επίδομα και να ανασταλούν τα χρέη τους προς ΔΕΚΟ, εφορία και τράπεζες.

Οι υπεύθυνοι του Υπουργείου έπαιξαν το γνωστό κρυφτούλι, λέγοντας πως δεν υπάρχει κανείς υπεύθυνος στο κτίριο, η κυβέρνηση έστειλε τα ΜΑΤ για να “ανοίξουν τον δρόμο” αλλά οι διαδηλωτές ήταν ανυποχώρητοι και εξασφάλισαν συνάντηση στο Υπουργείο για αύριο το μεσημέρι, όπου ανανεώνουν το αγωνιστικό τους ραντεβού.

Η κόκκινη Πότα των νησιών της εξορίας «Αν γινόταν χούντα σήμερα στην Ελλάδα, πάλι εμένα θα έπιαναν πρώτη!»

 

Κατιούσα

Τη γνώρισα το 1998, στα γυρίσματα μιας εκπομπής μου στη Μακρόνησο. Είχα ακολουθήσει τότε μια μεγάλη συντροφιά παλιών εξόριστων που επέστρεφαν στο νησί των βασανιστηρίων τους. Το ταξίδι ήταν οργανωμένο από την «Πανελλήνια Ένωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου», πενήντα ένα χρόνια από την ίδρυση και τη λειτουργία του στρατοπέδου.

Όλοι στο καράβι μού μιλούσαν για την Πότα Κακκαβά. Άρχισα να την ψάχνω. Όταν τη βρίσκω, με πιάνει από το μανίκι και επιλέγει να γίνουν οι συστάσεις μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο:

«Πρόσεχε καλά αυτό το χώμα που πατάς. Σεβάσου κάθε πέτρα, κάθε αγκάθι και κάθε λιθαράκι αυτής της γης. Έχουν επάνω τους το αίμα μας! Εδώ σταυρωθήκαμε! Εγώ είμαι η Πότα Κακκαβά».

Πρέπει να ήταν γύρω στα 65 τότε. Αγέρωχη, μαχητική, νευρώδης, αεικίνητη, πολυλογού και με χιούμορ.

Την ξαναβρήκα αυτές τις μέρες, ύστερα από 22 χρόνια. Αυτή η γυναίκα, που με τη στάση της έχει διεμβολίσει τον χρόνο, κατακτώντας μια θέση στην ιστορία των αγώνων αυτού του τόπου, είναι σήμερα στα 88 της, ακόμη πιο δυναμική από τότε. Με ισχυρή άποψη, πείσμα και τον ίδιο πάντα χαμογελαστό τσαμπουκά.

Στη Μακρόνησο κρατήθηκαν και βασανίστηκαν πάνω από 100.000 άτομα, πολίτες ή στρατιωτικοί. Ανάμεσά τους και 300 παιδιά. Το 1950 πήγαν εκεί και γυναίκες. Η Πότα πρώτη και καλύτερη. Και στο ξύλο πρώτη. Έμπαινε πρώτη στη σειρά, να τρώει το περισσότερο και να προστατεύει όσο μπορούσε τις υπόλοιπες.

Η περιπέτειά της ξεκινάει στα Καλύβια της Καλαμάτας. Είναι 3 Φεβρουαρίου του 1948. Τρίτη, 3 το μεσημέρι. Είναι η πρώτη φορά που τη συλλαμβάνουν. Είναι μικρό κορίτσι και περνάει στρατοδικείο. Ο βασιλικός επίτροπος, όταν διαπιστώνει πόσο θαρραλέα και αγέρωχα τα αντιμετωπίζει όλα και όλους, λέει χαρακτηριστικά: «Αυτή δεν είναι κορίτσι, αυτή είναι ο ίδιος ο αρχηγός της Καμόρα».

Καταδικάζεται σε θάνατο. Ο φιλοβασιλικός πατέρας της κοντεύει να πάθει εγκεφαλικό. Τρία παιδιά τού είχαν απομείνει από τα έξι που είχε, και τα τρία κομμουνιστές. Είπε, για να τη γλιτώσει και φυσικά εν αγνοία της, ότι η μικρή αποκηρύσσει τον κομμουνισμό! Καταφέρνει μ’ αυτόν τον τρόπο να μην την εκτελέσουν. Όταν, όμως, εκείνη το μαθαίνει, γίνεται θηρίο. Διευκρινίζει με τον γνωστό πληθωρικό της τρόπο ότι είναι αμετακίνητη στις ιδέες και στα πιστεύω της και άμα θέλουν ας την εκτελέσουν.

Λίγο αργότερα, η Πότα παίρνει τον δρόμο για την εξορία. Πρώτα Χίος, μετά Τρίκερι, Μακρόνησος και πάλι Τρίκερι. Κάποια στιγμή, χρόνια μετά, «παραθερίζει» και στη Γυάρο. Συλλαμβάνεται την πρώτη μέρα της χούντας στην Καλαμάτα, μία γυναίκα ανάμεσα σε 750 άντρες . Εκεί, ο Ρίτσος, κάθε φορά που ανταμώνουν, τη χαιρετάει: «Γεια σου, Καλαματιανάκι!».

«Θυμάμαι, δυο μέρες πριν, σε μια συγκέντρωση στο Μαρούσι, που ο Λεωνίδας Κύρκος προσπαθούσε να με καθησυχάσει, όταν χτυπιόμουν για να τον πείσω ότι ετοιμάζεται δικτατορία στην Ελλάδα, ότι δεν υπάρχει καμία τέτοια πιθανότητα και ότι εμείς δεν θα επιτρέψουμε ποτέ κάτι τέτοιο».

Όλο αυτό το λέει σχεδόν μονολογώντας.

«Να σου πω κάτι;» μου λέει μετά, γελώντας. «Αν γινόταν χούντα σήμερα στην Ελλάδα, πάλι εμένα θα έπιαναν πρώτη!»

Η Πότα Κακκαβά πριν από λίγες μέρες στη Μακρόνησο για τα αποκαλυπτήρια μνημείου για τους εξόριστους.

ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ

— Από τα μέσα της δεκαετίας του ’40 μέχρι το τέλος της, πόσες φυλακές και τόποι εξορίας υπήρχαν; Θυμάσαι;

Φυσικά και θυμάμαι, ξεχνιούνται ποτέ αυτά; Είχαμε 49 φυλακές και 35 τόπους εξορίας. Όμως πρέπει να υπολογίσεις και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων που χρησιμοποίησε ο αστικός στρατός, αλλά και τα κρατητήρια της Χωροφυλακής και της Ασφάλεια, απ’ όπου περάσαμε και ανακριθήκαμε χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι.

— Υπήρξαν και 21 νοσοκομεία στα οποία κρατούνταν ασθενείς αγωνιστές;

Βέβαια, πρόσθεσε και 21 νοσοκομεία-φυλακές, όπως το «Σωτηρία» και το «Άγιος Παύλος».

— Πες μου έναν στίχο που καθρεφτίζει απολύτως τη Μακρόνησο;

Θα σου πω κάτι που έρχεται στο μυαλό μου κάθε φορά που σκέφτομαι τα βράχια όπου τουφεκίστηκαν οι 300 αγωνιστές του Α’ Τάγματος. Είναι του Ρίτσου:

… τούτα τα φύκια είναι μια τούφα μαλλιά
ξεκολλημένα μαζί με το πετσί
απ’ το καύκαλο ενός συντρόφου
που αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση

• • • • •

ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΞΕΒΡΑΚΩΤΟΥΣ

Το ανήλικο πεισματάρικο κορίτσι από την Καλαμάτα, που βασανίστηκε όσο κανένα σ’ εκείνες τις ματωμένες πέτρες των ξερονησιών και στου Αβέρωφ, δεν σταμάτησε στιγμή να πιστεύει ότι είχε νόημα ο αγώνας για έναν δίκαιο κόσμο. «Και χίλιες φορές να έπρεπε να πεθάνω», λέει, «θα πέθαινα για τους ξεβράκωτους. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για μένα. Γι’ αυτούς πάλεψα και παλεύω. Δεν είμαι με την πλευρά των βρακωμένων».

Μιλάει με πάθος, δυνατά και με μια απέχθεια στις τελείες, ασχέτως του αν εγώ τις προσθέτω στο κείμενο. Έζησε σε μια άγρια εποχή, που η χώρα ήταν μια απέραντη φυλακή.

Στη Μακρόνησο κρατήθηκαν και βασανίστηκαν πάνω από 100.000 άτομα, πολίτες ή στρατιωτικοί. Ανάμεσά τους και 300 παιδιά. Ήταν η εποχή που έχει ανακοινωθεί ήδη το Σχέδιο Μάρσαλ και διακηρυσσόταν το Δόγμα Τρούμαν. Το 1950 πήγαν εκεί και γυναίκες. Η Πότα πρώτη και καλύτερη. Και στο ξύλο πρώτη. Έμπαινε πρώτη στη σειρά, να τρώει το περισσότερο και να προστατεύει όσο μπορούσε τις υπόλοιπες.

«Για εμάς τις γυναίκες», λέει, «η επιβίωση στη Μακρόνησο ήταν ακόμα πιο δύσκολη, αφού οι ξυλοδαρμοί ήταν καθημερινοί και άγριοι, άλλο αν εγώ προσπαθούσα να μην αποχωρίζομαι το χοντρό παλτό μου, για να πονάω λιγότερο από τις ροπαλιές και τον βούρδουλα».

«Δεν αρμόζουν οι αλυσίδες του κομμουνισμού στα χέρια σας, οι γυναίκες γεννηθήκατε για να αγαπάτε, όχι για να μισείτε» μας φώναζαν από τα μεγάφωνα, ανάμεσα σε εμβατήρια, όταν φτάσαμε στη Μακρόνησο. Κατάλαβες; Ξεφτίλιζαν ακόμα και την Αντιγόνη.

— Τι είδους τέρατα ήταν οι βασανιστές σας;

Οι αλφαμίτες ήταν πρώην δηλωσίες. Φοβισμένοι, και γι’ αυτό τόσο βίαιοι και λυσσασμένοι. Ένας, μάλιστα, ήταν απ’ τα μέρη μου. Ήμουν στην ίδια σκηνή με την ηθοποιό Αλέκα Παΐζη. Ήταν μπροστά όταν του έλεγα πως μια ζωή θα ‘ναι σκουλήκι που θα σέρνεται κι αυτός τότε μου ζητούσε να βγάλω το παλτό και με χτυπούσε με μανία παντού. Εγώ ούτε φώναζα, ούτε έπεφτα κάτω κι όταν μ’ έριχνε, ξανασηκωνόμουν. Του έλεγα πως κάποτε θα ‘ρθει η στιγμή που θα βρεθούμε έξω και όταν τον πιάσω στα χέρια μου, θα ξηγηθούμε μια και καλή… Ήμουν 18 χρονώ τότε.

— Και; Έτυχε να τον ξαναδείς;

Ναι. Τον συνάντησα μετά από χρόνια, στην Καλαμάτα, αυτόν τον συγκεκριμένο αλφαμίτη, τον βασανιστή μου. Τον είδα ξαφνικά μπροστά μου (είχε μια αξίνα στην πλάτη) σ’ έναν γάμο που ήμουν κουμπάρα. Μόλις κατάλαβε ποια είμαι, πάγωσε!

— Κι εσύ τι έκανες;

Τι να κάνω; Τον κάλεσα στο τραπέζι μου για να τον κεράσω.

— Λες αλήθεια τώρα;

Ρώτα όλη την Καλαμάτα να σ’ το πει. Μάλιστα, όταν με είδε και με κατάλαβε, έσκυψε το κεφάλι από ντροπή κι έμεινε ακίνητος. Τότε τον απείλησα: «Κώστα Σταθόπουλε», του λέω, «σήκω κι έλα να πιεις μαζί μας, πριν πω στον πατέρα μου ότι εσύ είσαι αυτός που βάραγε το παιδί του και έρθει εδώ να σου σπάσει το κεφάλι».

— Ήρθε τελικά;

Αν ήρθε; Τσακίστηκε. Ήρθε και ήπιε στην υγειά μου. «Στην υγειά σου, Πότα, πάντα άξια» μου είπε κι εγώ του απάντησα: «Εγώ το ξέρω, κοίτα να το μάθεις κι εσύ».

• • • • •

ΤΟ ΥΠΕΡΟΧΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΤΩΝ ΑΣΩΤΩΝ!

Μου θυμίζει αυτά που έλεγε ο τότε υπουργός Στρατιωτικών Παναγιώτης Κανελλόπουλος, όταν έδινε συγχαρητήρια στους επιτελείς των ταγμάτων στη Μακρόνησο, στους αρχιβασανιστές δηλαδή: «Η ιστορία θα γράψει πως η στροφή της παγκοσμίου καταστάσεως εδώ άρχισε, στη Μακρόνησο. Στο ξερονήσι αυτό, υπέροχον σχολείον αναβαπτίσεως των ασώτων υιών του έθνους, εβλάστησεν σήμερον η Ελλάς ωραιοτέρα παρά ποτέ».

Η Πότα μου υπενθυμίζει με δυνατή φωνή: «Κοίτα να μην ξεχνάς ποτέ ότι η αστική τάξη, μέχρι τις αρχές του 1947, είχε μαντρώσει σχεδόν 6.000 κρατούμενους στα νησιά της εξορίας και άλλες εντεκάμισι χιλιάδες σε φυλακές και στρατόπεδα, που περίμεναν την εκτόπισή τους. Ξέρεις τι άλλα έλεγαν σ’ εμάς τις γυναίκες από τα μεγάφωνα με τις αγριοφωνάρες τους; Ούρλιαζαν: «Δύο χιλιάδες βρωμογύναια δεν θ’ αλλάξετε την ιστορία της Ελλάδας. Πετάξτε από τα χέρια σας τις βαριές αλυσίδες του κομμουνισμού. Αλλιώς εδώ θα πεθάνετε όλες».

Έπαιρναν παιδιά από τις μάνες, που τις θεωρούσαν ανάξιες να τα μεγαλώσουν, για να τις εκβιάσουν να υπογράψουν.

— Οι θυσίες και οι αγώνες σας θεωρείς πως δικαιώθηκαν;

Εμείς, όταν αποφασίσαμε τους αγώνες μας, δεν περιμέναμε προσωπική δικαίωση. Εμείς αγωνιζόμασταν για τις ιδέες μας και για το κοινό καλό. Είμαστε παγκόσμιοι άνθρωποι. Αυτό δηλώνω εγώ, είμαι παγκόσμιος άνθρωπος. Για το γενικό καλό νοιαζόμαστε εμείς. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε, σκύψαμε με τη θέλησή μας για να πατήσετε πάνω μας εσείς και να προχωρήσετε. Με τον εαυτό μας, μέσα μας, είμαστε δικαιωμένοι, έχουμε κάνει το καθήκον μας.

Ξέρεις γιατί έγινε τότε όλο αυτό; Οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί, σε συνεργασία με το ελληνικό αστικό κράτος, προσπάθησαν να εξουδετερώσουν το λαϊκό κίνημα, να μην υπάρχουν μέσα στον στρατό δυνάμεις που θα δημιουργούσαν εξεγέρσεις. Ήθελαν, πάνω απ’ όλα, να μην έχει ο Δημοκρατικός Στρατός πολύτιμες εφεδρείες και να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν περισσότερες υπογραφές δηλώσεων αποκήρυξης του ΚΚΕ και της ιδεολογίας του, ώστε να επηρεαστεί αρνητικά ο κόσμος.

— Τι θυμάσαι από το περιβόητο Κόκκινο Τάγμα;

Αυτό ήταν το Α’ Τάγμα, που το έλεγαν και «Κόκκινο», και εκεί κρατούνταν οι πιο επικίνδυνοι οπλίτες, στο Β’ Τάγμα ήταν οι «συμπαθούντες» και στο Γ’ οι «ύποπτοι».

Ειδικά στο πρώτο, η βία και τα ψυχολογικά και σωματικά βασανιστήρια ήταν μια φριχτή καθημερινότητα, που πάει να πει ξύλο με σύρματα, με καδρόνια και ξύλα μπαμπού. Έκαναν φάλαγγα, ψυχρολουσίες, υποχρέωναν τους κρατούμενους να είναι ακίνητοι επί ώρες στον ήλιο και στο κρύο, τους έκαιγαν με πυρωμένα σίδερα και τσιγάρα, τους κρατούσαν ακόμη και μέρες όρθιους, τους έβαζαν να κουβαλάνε τεράστιους βράχους, και όλα αυτά για να τους κάνουν να αποκηρύξουν τις ιδέες τους. Υπήρχαν φορές που δεν έδιναν φαγητό για 12 μέρες.

— Ποιο ήταν το πιο μελανό σημείο αυτού του «μεγάλου σχολείου της Εθνικής Αναμορφώσεως», όπως το έλεγε ο στρατηγός Βεντήρης;

Ποιο άλλο; Η ομαδική σφαγή το 1948, στο πρώτο τάγμα, περισσότερων από 300 φαντάρων. Τότε μιλούσαν από το ΓΕΣ και τις εφημερίδες τους τάχα για «στάση» αυτών των παιδιών. Τα κουφάρια τους τα πέταξαν στη θάλασσα μέσα σε συρμάτινα δίχτυα. Μαρτυρίες αναφέρουν πως ήταν 350 οι νεκροί και πολλοί οι ομαδικοί τάφοι στο Λαύριο.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ ούτε τη χαράδρα των βασανιστηρίων, ούτε το ξεροπήγαδο όπου έβαζαν φωτιά και έκαιγαν τα βιβλία, ούτε τον καταυλισμό για τους ανθρώπους που είχαν χάσει τα λογικά τους από τα βασανιστήρια.

— Είναι αλήθεια ότι την πρώτη μέρα της Μεταπολίτευσης, και πριν νομιμοποιηθεί το ΚΚΕ, άνοιξες τα πρώτα γραφεία του κόμματος στην Καλαμάτα;

Βέβαια και είναι αλήθεια. Έβαλα και μια μεγάλη κόκκινη σημαία να ανεμίζει, να τα βλέπουν όλοι.

— Από τότε δραστηριοποιείσαι στις οικοδομικές επιχειρήσεις της οικογένειάς σου;

Ναι. Δεν σταμάτησα να εργάζομαι.

— Πρωτοστατείς ακόμη στον αγώνα για τη δικαίωση των σφαγιασθέντων στην Καλαμάτα από τους ναζί…

Είναι καθήκον μου. Για να ξέρεις, μετά την Κατοχή, τη δεκαετία του ’50, αν είχαν σκοτώσει μέλη της οικογένειάς σου Γερμανοί και ταγματασφαλίτες, και τα θύματα και εσύ ήσασταν… προδότες. Οι ζωντανοί, δε, ήταν κομμένοι από παντού. Έκοβαν συντάξεις, μας έπαιρναν τα βιβλιάρια και κανείς από την οικογένεια του σκοτωμένου «προδότη» δεν έβρισκε δουλειά. Όσο για τα θύματα της Κατοχής, τους σφαγιασθέντες της Καλαμάτας, επίσημα έλεγαν πως είναι 30-40. Εμείς τους βρήκαμε εκεί όπου τους είχαν παραχώσει και αποδείξαμε πως είναι πάνω από 500. Για την ακρίβεια, 534.

— Μετάνιωσες που δεν έκανες οικογένεια;

Ούτε στιγμή. Έβλεπα τη μάνα μου πώς σπάραζε για τα παιδιά της, έβλεπα τις συγκρατούμενές μου πώς ούρλιαζαν όταν τους έπαιρναν τα δικά τους, ζούσα τον πόνο των μανάδων μπροστά στα σκοτωμένα παλικάρια τους κι έτσι το αποφάσισα από νωρίς, «εγώ μάνα δεν θα γίνω ποτέ!».

— Τι είναι αυτό που σε νοιάζει τώρα;

Η Ιστορία ήταν για μας κακιά μητριά κι εμείς τα ξενοπαίδια της. Γράφτηκε όπως βόλευε κάποιους. Πρέπει να ψάξετε και να μάθετε όλη την αλήθεια. Ο καπιταλισμός αγριεύει κάθε μέρα και πιο πολύ, καταργεί δικαιώματα που κερδίσαμε με αίμα, ισοπεδώνει λαούς. Μόνο από τα νέα παιδιά περιμένω φως. Μόνο αν καταλάβουν καλά τι έχει συμβεί και τι συμβαίνει γύρω μας, αν αποφασίσουν να κινητοποιηθούν, μπορεί κάτι ν’ αλλάξει. Μέχρι τότε εγώ θα είμαι συνέχεια εδώ. Μάχιμη!

• • • • •

Δεν έχω ιδέα τι επίλογος της ταιριάζει. Σκέφτομαι μόνο πως θα ήθελα να είμαι μια κομμουνίστρια σαν κι αυτήν.

Σεμίνα Διγενή – Πηγή: Lifo.gr

Μεγαλώνει το γεωπολιτικό παζάρι, μαζί και οι ορέξεις του κεφαλαίου.

 

Χάρτης Ανατολικής Μεσογείου / Πηγή: Google

Του Αλέξη Πανούση*

Οι πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού της Αλβανίας, Έντι Ράμα, με αφορμή την ελληνοιταλική συμφωνία για την ΑΟΖ, ξεδιπλώνουν το μεγάλο γεωπολιτικό παζάρι που λαμβάνει χώρα αυτή τη στιγμή στην Ανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο, τα Βαλκάνια. Γνωρίζουμε ήδη ότι η ελληνική κυβέρνηση σε ένα κρεσέντο διπλωματικών κινήσεων, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνεται και από τις συμφωνίες με την Αίγυπτο και την Ιταλία, επιδιώκει να υπηρετήσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του ελληνικού κεφαλαίου και ειδικότερα τμημάτων του. Υπό την αιγίδα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, στο έδαφος των μεγάλων ανταγωνισμών, διεθνών πόλων ισχύος, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία και η Γερμανία, πέρα από τις τοπικές και περιφερειακές δυνάμεις, η Ελληνική κυβέρνηση διεκδικεί τον ρόλο της ως προωθητή των συμφερόντων του Ευρωνατοϊκού άρματος στην περιοχή, ακόμα και με τις μερικές υποχωρήσεις και συμβιβασμούς που βλέπουμε τόσο στις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο, όσο και με την πορεία των εξελίξεων στο Αιγαίο και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο, στα ελληνοτουρκικά.

Με τις τελευταίες εξελίξεις, μόνο τυχαίες δεν μπορούν να θεωρηθούν οι δηλώσεις του Αλβανού Πρωθυπουργού, σχετικά με την Συμφωνία Ελλάδας Ιταλίας, τις θαλάσσιες ζώνες και την ανάγκη για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, πέραν των πολιτικών σκοπιμοτήτων στην αλβανική πολιτική σκηνή. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την συζήτηση, η οποία έλαβε χώρα στο πλαίσιο του συνεδρίου του Economist στην Αθήνα, με την συμμετοχή και του Αλβανού Πρωθυπουργού. Στην ουσία των δηλώσεων του Ράμα, φαίνεται ότι το αλβανικό κεφάλαιο βλέπει ευκαιρία για να ανοίξει η συζήτηση για ελληνοαλβανική συμφωνία γύρω από τις θαλάσσιες ζώνες μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Η Αλβανία θέλει να μπει στο παζάρι εκμεταλλευόμενη την κατάσταση.

Παράλληλα, η επίσκεψη του Ράμα στην Τουρκία και η ακόλουθη συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, τις προηγούμενες μέρες, με θέμα την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορονοϊού και την κατάσταση στα δυτικά Βαλκάνια, συνηγορούν στο γεγονός πως αυτή τη στιγμή διεξάγεται ένα ευρύ διπλωματικό και γεωπολιτικό παιχνίδι, με «όρους συμμετοχής» τις ανάγκες αντιμετώπισης των συνεπειών της νέας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, την επιδημία του κορονοϊού, και συνολικά την συνολική αναδιάταξη του διακρατικού συστήματος Ισχύος, παγκόσμια, άρα και την μελλοντική «θέση» κάθε κρατικού δρώντα στο υπό διαμόρφωση παγκόσμιο διακρατικό Σύστημα.

Συνάντηση («Δείπνο Εργασίας») Κ. Μητσοτάκη με Έντι Ράμα, Πρωθυπουργού Αλβανίας, στην Αθήνα – 15/9/2020 / Πηγή: Eurokinissi

Για να είμαστε ακριβείς, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης, έχουμε τα εξής στοιχεία, τα οποία την διαμορφώνουν.

• Η κατάσταση στο Αιγαίο με την τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα, επιτάχυνε την διπλωματική δραστηριοποίηση της Ελλάδας για την συγκρότηση των συμμαχιών του ελληνικού κεφαλαίου αλλά και των απαραίτητων διπλωματικών και πολιτικών, από νομικής και διπλωματικής άποψης, ερεισμάτων, μέσω των συμφωνιών για τις θαλάσσιες ζώνες με τα λοιπά γειτονικά κράτη.
• Στο έδαφος των ελληνοτουρκικών εξελίξεων πάλι, η ελληνική κυβέρνηση και τα τμήματα του κεφαλαίου που διαπλέκονται αποφασιστικά με την ΕΕ και τις ΗΠΑ βλέπουν την ανάγκη για συμβιβασμό με την τουρκική πλευρά, ώστε να αναβαθμιστεί ο ρόλος της ελληνικής πλευράς στην περιοχή, με μεγαλύτερη πρόσδεση στο Ευρωνατοϊκό άρμα, του οποίου η συνοχή και η ισχύς κρίνεται αποφασιστικά ειδικά για την Ανατολική Μεσόγειο με την Τουρκία στο πλευρό του. Η Ελλάδα έχει, εδώ και πολλά χρόνια, αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή για λογαριασμό του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, με τελευταία πράξη την συμφωνία των Πρεσπών, προσφορά ΣΥΡΙΖΑ(!)
• Ο πάγιος στρατηγικός στόχος του ελληνικού κεφαλαίου, ο οποίος καθορίζει τελικά όλες τις πολιτικές επιλογές των ελληνικών κυβερνήσεων, οι οποίες με συνέπεια, ανεξαρτήτως πολιτικής και ιδεολογικής απόχρωσης τον υπηρετούν είναι αυτός μιας Ελλάδας κόμβου μεταφοράς ενέργειας και εμπορευμάτων, και πιο πρόσφατα, πυλώνα ψηφιακού μετασχηματισμού και πράσινης ανάπτυξης, στην περιοχή.

Όλες οι επιλογές της κυβέρνησης καθορίζονται από αυτά τα βασικά στοιχεία.

Τώρα, όσο αφορά την Αλβανία:

Η Αλβανία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, δεν είναι μέλος της ΕΕ. Η ενταξιακή της πορεία κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από την έκταση και την ποιότητα των σχέσεων της με την Ελλάδα, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει πολλές διακυμάνσεις. Ενώ υπάρχει και η εξής βασική παράμετρος για την γείτονα χώρα: Η Αλβανία είναι βασικός στρατηγικός εταίρος της Τουρκίας στα Βαλκάνια για διάφορους λόγους. Συνεπώς, η παρακολούθηση των ελληνοαλβανικών σχέσεων και η ενταξιακή πορεία του αλβανικού κράτους στην ΕΕ συνοδεύεται από την κατάσταση των ελληνοτουρκικών και Ευρω-τουρκικών σχέσεων. Ακριβώς σε αυτό το έδαφος μπορούμε να ερμηνεύσουμε και τις δηλώσεις του Ράμα για τη συμμετοχή τρίτων μερών, ίσως φωτογραφίζοντας την Τουρκία, και τη συνδρομή του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ακόμα καλύτερα, όπως ανέφερε, για την διευθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ

Εκτός των άλλων, το ζήτημα των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, έφτασε πολύ κοντά στην κατάληξη συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών, το 2009, αλλά κατέρρευσε από μέρους της Αλβανίας, καθώς κρίθηκε αντισυνταγματική από το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο.4 Η συμφωνία έφτασε στο Συνταγματικό Δικαστήριο ύστερα από προσφυγή του Ε. Ράμα, αρχηγού της αντιπολίτευσης τότε. Από κει κι έπειτα, στην πραγματικότητα οι ελληνοαλβανικές σχέσεις και κατ’ επέκταση η ενταξιακή πορεία της Αλβανίας έχουν κάνει βήματα πίσω και φαίνεται ότι αυτή η κατάσταση συσχετίζεται με τις Τουρκικές επιδιώξεις.

Στο ρευστό πεδίο των διεθνών εξελίξεων, επιβεβαιώνεται πως οι συμφωνίες που υπογράφτηκαν με τους όρους και στο πλαίσιο που αυτές πραγματοποιούνται, περιπλέκουν δραματικά την κατάσταση, καθώς όπως προμήνυσε το ΚΚΕ, συμβιβασμοί χωρίς αρχές, με όρους ισχύος και ειδικά κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ πολλαπλασιάζουν τους κινδύνους και ανοίγουν τις ορέξεις. Δεν προσφέρονται για ειρηνική διέξοδο, παρά μόνο πρόσκαιρη και μάλιστα ως σκαλοπάτι για μεγαλύτερη αναζωπύρωση των αντιθέσεων, που με μαθηματική ακρίβεια θα οδηγήσει σε σκληρότερες αντιπαραθέσεις, και εμπόλεμες. Για τους λαούς, ο δρόμος αν και δύσκολος είναι συγκεκριμένος: Καμία συμφωνία και ειρήνη με το πιστόλι στον κρόταφο. Καμία αλλαγή συνόρων, καμία συμμετοχή στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και σχεδιασμούς. Ο ελληνικός λαός μπορεί να ανοίξει το δρόμο στην περιοχή, για πραγματική απαλλαγή από την ανασφάλεια, την προσφυγιά την φτώχια και τον πόλεμο. Να ακολουθήσει την πρόταση του ΚΚΕ.

*Αλέξης Πανούσης
Μεταπτυχιακός φοιτητής γεωπολιτικής ανάλυσης, γεωστρατηγικής σύνθεσης και σπουδών άμυνας και διεθνούς ασφάλειας