73 χρόνια εκτοπισμοί και εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων«Νάκμπα» σημαίνει «Καταστροφή». Η
Παλαιστινιακή Νάκμπα, όμως, που ξεκίνησε στις 15 Μάη του 1948, δεν είναι, απλά,
μια μεγάλη Καταστροφή. Για τον Παλαιστινιακό λαό η «Νάκμπα» σηματοδοτεί μια
Καταστροφή από τις 15 Μάη του 1948 που είναι σε πλήρη και συνεχή
εξέλιξη, 73 χρόνια τώρα. Η φετινή επέτειος δεν σηματοδοτεί 73 χρόνια από την
Νάκμπα αλλά μάλλον 73 χρόνια διαρκούς Νάκμπα.
Η Νάκμπα
ξεκίνησε με την εθνοκάθαρση τουλάχιστον 531 χωριών και πόλεων μεταξύ του 1947
και του 1949, τη δολοφονία 15.000 Παλαιστινίων και τον αναγκαστικό εκτοπισμό
των δύο τρίτων του Παλαιστινιακού πληθυσμού — 950.000 άτομα — από την πατρίδα
τους και τα σπίτια τους.
Η Νάκμπα
είναι μια συνεχής διαδικασία συστηματικής άρνησης του δικαιώματος του κάθε
Παλαιστίνιου να ζει στη γη του και να έχει δικαίωμα στην εθνική και πολιτική
ταυτότητα ο Παλαιστινιακός λαός, ως σύνολο.
Οι ρίζες
όμως της Καταστροφής (Αλ Νάκμπα) πηγαίνουν πίσω στο 1799, στην εποχή του
Ναπολέοντα. Κατά τη διάρκεια της γαλλικής εισβολής στον Αραβικό κόσμο, ο
Ναπολέοντας εξέδωσε μια διακήρυξη που πρόσφερε την Παλαιστίνη ως πατρίδα των
Εβραίων υπό την προστασία της Γαλλίας. Αυτός ήταν επίσης ένας τρόπος για να
εδραιωθεί μια γαλλική παρουσία στην περιοχή. Το όραμα του Ναπολέοντα για ένα
εβραϊκό κράτος στη Μέση Ανατολή δεν υλοποιήθηκε τότε – αλλά ούτε και πέθανε.
Μικρό
ιστορικό από τη Διακήρυξη Μπάλφουρ μέχρι σήμερα
Στα τέλη του
19ου αιώνα, το σχέδιο το αναβίωσαν οι Βρετανοί. Στις 2 Νοέμβρη 1917,
κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο εβραϊκής καταγωγής
Βρετανός υπουργός Εξωτερικών λόρδος Αρθουρ Μπάλφουρ, μετά από σχετικές
συνομιλίες με τη Διεθνή Σιωνιστική Οργάνωση, έστειλε επίσημη επιστολή στον
Βρετανό Σιωνιστή λόρδο Ου. Ρόθτσαϊλντ, με την οποία γνωστοποιούσε την
απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης να υποστηρίξει την ίδρυση εβραϊκής εθνικής
εστίας στην Παλαιστίνη, που ήταν μια περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,
στην οποία κατοικούσε μια μειοψηφία ενός παλαιστινιακού εβραϊκού πληθυσμού. Η
επιστολή έμεινε στην Ιστορία ως Διακήρυξη Μπάλφουρ.
Η αντίστροφη
μέτρηση για το ξερίζωμα και την γενοκτονία ενός λαού, που έχανε σιγά – σιγά την
πατρίδα του είχε αρχίσει. Η μεταφορά πληθυσμών και η αλλοίωση των δημογραφικών
στοιχείων της Παλαιστίνης ξεκίνησε.
Το 1920
η Παλαιστίνη πέρασε κάτω από την Βρετανική κυριαρχία και τον Ιούλη του 1922
οι Βρετανοί θέτουν σε ισχύ την Εντολή διακυβέρνησης της Παλαιστίνης.
Αμέσως, η Μεγάλη Βρετανία, στα πλαίσια της Διακήρυξης Μπάλφουρ, ενθάρρυνε
τον εβραϊκό αποικισμό στη Παλαιστίνη και την διείσδυση του εβραϊκού κεφαλαίου
που συνδέονταν με τα ιμπεριαλιστικά μονοπώλια.
Το 1936 –
1939 η αποικιακή πολιτική των Βρετανών που βασιζόταν στη συνεργασία
με τον σιωνισμό, προκάλεσε ένοπλες εξεγέρσεις των Παλαιστίνιων κατά του
σιωνιστικού αποικισμού. Οι Αγγλοι στην προσπάθειά τους να αποδυναμώσουν τον
εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Παλαιστίνιων ανακοινώνουν ότι θα περιορίσουν και
στη συνέχεια θα σταματήσουν τη μετανάστευση Εβραίων και την αγορά γης από τις
σιωνιστικές οργανώσεις.
Μετά το
τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δυναμώνει ο αγώνας των λαών για την κατάργηση
της Βρετανικής Εντολής. Η Αγγλική κυβέρνηση διαβιβάζει το ζήτημα της
Παλαιστίνης στον ΟΗΕ. Στις 29 Νοέμβρη 1947 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε
απόφαση που περιλαμβάνει την κατάργηση της Βρετανικής Εντολής, την
αποχώρηση των αγγλικών στρατευμάτων από την Παλαιστίνη και τη δημιουργία δυο
ανεξάρτητων κρατών στο έδαφός της, ενός Αραβικού και ενός Εβραϊκού,
οικονομικά δεμένων μεταξύ τους. Η Ιερουσαλήμ θα γινόταν ανεξάρτητη
διοικητική μονάδα με ειδική διεθνή κυβέρνηση υπό την καθοδήγηση του ΟΗΕ.
Τα
δημογραφικά στοιχεία της Παλαιστίνης από τον 1ο αιώνα έως την κατάργηση
της Βρετανικής Εντολής στις 29 Νοέμβρη 1947, ήταν τα εξής:
Οι
εκτιμήσεις του πίνακα είναι του Ιταλοεβραίου δημογράφου στατιστικολόγου
εμπειρογνώμονα Σέρτζιο Ντελλα Πέργκολα (2001) με βάση το έργο του Ρομπέρτο
Μπάτσι (1975). Η αύξηση που παρατηρείται στον αριθμό των Εβραίων εποίκων
μεταναστών στην Παλαιστίνη από το 1800 έως το 1890, οφείλεται στον Ναπολέοντα
Βοναπάρτη, ο οποίος στην διάρκεια της πολιορκίας της Ακρας δημοσίευσε μια
διακήρυξη με την οποία καλούσε όλους τους Εβραίους της Ασίας και της Αφρικής να
συγκεντρωθούν κάτω από τη σημαία του έτσι ώστε να επανιδρύσουν την αρχαία
Ιερουσαλήμ.
Στις 14
Μάη 1948 ανακηρύχτηκε, με βίαιο τρόπο, το κράτος του Ισραήλ και από τις 15
Μάη, μέχρι την Άνοιξη του 1949, ξέσπασε ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος. Η μεγάλη και
διαρκής καταστροφή της Παλαιστίνης, η Παλαιστινιακή Νάκμπα, έχει
ξεκινήσει.
Στη διάρκεια
αυτού του πολέμου, που διακόπτονταν από βραχυχρόνιες εκεχειρίες, το Ισραήλ
κατέλαβε τμήμα εδάφους της Παλαιστίνης (6.700 τετρ. χλμ.) που
προορίζονταν, με βάση την απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ, για τη δημιουργία
αραβικού κράτους και τμήμα της Ιερουσαλήμ.
Από τα
κατακτημένα από το Ισραήλ εδάφη εκδιώχθηκαν πάνω από 800.000 Αραβες, σε
σύνολο 1,4 εκατομμυρίων Παλαιστινίων που ζούσαν στην ιστορική Παλαιστίνη το
1948 σε 1.300 χωριά και πόλεις. Περισσότερα από 418 παλαιστινιακά χωριά
ισοπεδώθηκαν από τους Εβραίους μετανάστες και τις σιωνιστικές πολιτοφυλακές.
Η πλειοψηφία
των εκτοπισθέντων Παλαιστινίων κατέληξαν σε γειτονικές χώρες, στη Δυτική Όχθη
και στη Λωρίδα της Γάζας. Ο αριθμός των Παλαιστίνιων και Αράβων μαρτύρων από τη
Nakba το 1948 μέχρι σήμερα (εντός και εκτός Παλαιστίνης) έφτασε περίπου τις
100.000.
Οι πρώτοι
ξεριζωμένοι τον Μάη του 1948.
Την Άνοιξη
του 1949 υπογράφηκαν συμφωνίες ανακωχής ανάμεσα στο Ισραήλ και τις
γειτονικές αραβικές χώρες. Ενθαρρυμένο από το αποτέλεσμα του πολέμου και
στηριγμένο στην ανοχή των αγγλοαμερικάνων το Ισραήλ αρνήθηκε να επιστρέψει στα
από τον ΟΗΕ προβλεπόμενα εδάφη του, δεν εφάρμοσε την απόφαση της Γ.Σ. του ΟΗΕ
της 11ης του Δεκέμβρη 1948 για τον επαναπατρισμό των Παλαιστίνιων
προσφύγων και την καταβολή από μέρους του Ισραήλ αποζημίωσης για τις
εγκαταλειμμένες περιουσίες σε όσους δεν επιθυμούσαν να επιστρέψουν.
Το
αποτέλεσμα της υλοποίησης της Διακήρυξης Μπάλφουρ και της υποστήριξης
της Βρετανίας ώστε το Ισραήλ να αποικίσει την Παλαιστίνη ως πατρίδα των Εβραίων
μεταναστών, ήταν ο αριθμός των Παλαιστίνιων προσφύγων, από το κατεχόμενο κράτος
της Παλαιστίνης, στον αραβικό και στον υπόλοιπο κόσμο ανήρθε, μέχρι το 2017 σε 7.699.544
άτομα.
Οι μεταβολές
στα παλαιστινιακά εδάφη (με πράσινο χρώμα) από το 1917 (Διακήρυξη Μπάλφουρ)
μέχρι σήμερα, ως αποτέλεσμα της κατοχής από τον ισραηλινό στρατό, των
καταστροφών των παλαιστινιακών οικισμών και χωριών και την πολιτική της
εθνοκάθαρσης της Παλαιστίνης.
Η καταστροφή
του 1948 δεν ήταν το τέλος της παλαιστινιακής Νάκμπα. Το Ισραήλ συνέχισε τις
προσπάθειές του να εξαλείψει την παλαιστινιακή ταυτότητα και τα εθνικά
δικαιώματα των Παλαιστινίων. Νάκμπα σήμαινε τους ισραηλινούς
βομβαρδισμούς παλαιστινιακών στρατοπέδων προσφύγων στο Λίβανο τη δεκαετία του
’60 και ’70, τις σφαγές της Qibya και του Kufr Qassem και την εκτέλεση εκείνων
που προσπάθησαν να επιστρέψουν στη γη τους. Νάκμπα σημαίνει τις
προσπάθειες άρνησης της ύπαρξης της ιστορίας με την ποινικοποίηση της μνήμης
αυτής της ημέρας για τους Παλαιστίνιους πολίτες του Ισραήλ.
Σήμερα τη
Νάκμπα μπορεί να την δει κανείς στη δρακόντεια πολιορκία της Γάζας, στον αγώνα
των Βεδουίνων στην επαρχία της ανατολικής Ιερουσαλήμ, στην Παλιά Πόλη της
Χεβρώνας, αλλά και στο Νακάμπ με τα αποκαλούμενα μη αναγνωρισμένα χωριά όπως το
Ουμ αλ-Χιράν. Αυτοί οι Παλαιστίνιοι ζούσαν εδώ πολύ πριν δημιουργηθεί το κράτος
του Ισραήλ και πριν από την ισραηλινή Κατοχή.
Στις
μέρες μας που η επέτειος της Νάκμπα συμπληρώνει 73 χρόνια, ο
παλαιστινιακός λαός ζει τις πιο αντίξοες συνθήκες εξαιτίας της κλιμάκωσης
της επεκτατικής πολιτικής του Ισραήλ. Οι αιματηρές επιθέσεις των ισραηλινών
αρχών κατοχής ενάντια στους κατοίκους της Παλαιστίνης που αντιστέκονται στην
αναγκαστική απαλλοτρίωση της γης τους και τον αναγκαστικό ξεριζωμό τους
συνεχίζονται ασταμάτητα στη Δυτική Οχθη και στη Λωρίδα της Γάζας με
πολλούς νεκρούς και τραυματίες, ανάμεσά τους και παιδιά.
Μετά τις
συνεχιζόμενες αρπαγές παλαιστινιακής γης, τις εξώσεις παλαιστινιακών οικογενειών
από τα σπίτια τους και τις επεκτάσεις των εποικισμών στη Δυτική Όχθη, η φετινή
επέτειος της Νάκμπα σκιάζεται από νέες ισραηλινές επιθέσεις στην Ανατολική
Ιερουσαλήμ, και με κορύφωση τη βάρβαρη επίθεση στο ιστορικό τέμενος Αλ-Ακσά,
όπου είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες μουσουλμάνοι για την τελευταία προσευχή της
Παρασκευής του Ραμαζανιού.
Η προκλητική
εμφάνιση ισραηλινών στρατιωτών προκάλεσε την αντίδραση κάποιων παλαιστινίων οι
οποίοι πέταξαν πέτρες. Οι Ισραηλινοί σαν έτοιμοι από καιρό απάντησαν με
χειροβομβίδες κρότου – λάμψης, πλαστικές σφαίρες και δακρυγόνα. Ο απολογισμός
της επίθεσης ήταν 180 Παλαιστίνιοι διαδηλωτές και 6 ισραηλινοί στρατιώτες
τραυματίες.
Η φωτιά
ξέσπασε σε όλη την παλαιστινιακή γη. Η όπως όλα δείχνουν σχεδιασμένη από τα
πριν δολοφονική δράση του ισραηλινού στρατού εναντίον του άμαχου πληθυσμού και
οι ρουκέτες της Χαμάς που εκτοξεύονται στα τυφλά οδηγούν την περιοχή στο χάος.
Η Νάκμπα που
συνεχίζεται σημαίνει ότι οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες παραμένουν στο Λίβανο, τη
Συρία και την Ιορδανία, καθώς και στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την
Αυστραλία, χωρίς να μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους να επιστρέψουν στην
πατρίδα τους.
Η Νάκμπα που
συνεχίζεται σημαίνει ότι ενώ εκατομμύρια Παλαιστίνιοι έχουν επιτύχει στη ζωή
τους αλλού, δεν είναι σε θέση να κάνουν το ίδιο στη πατρίδα τους: να
εργάζονται, να σπουδάζουν, να επενδύουν, να παίζουν, να χορεύουν, να αγαπούν,
να προσεύχονται ή απλά να είναι … Παλαιστίνιοι.
«Προσπάθησαν να μας θάψουν — Δεν ήξεραν ότι
είμαστε σπόροι» — αναφέρει η αφίσα για τα 73 χρόνια Νακμπα (1948-2021) – 73
χρόνια εκποιήσεων και απαρτχάιντ.
Η κλιμάκωση
της ισραηλινής επιθετικότητας έρχεται ως αναμενόμενη συνέχεια της απόφασης των
Ηνωμένων Πολιτειών να αναγνωρίσουν την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ.
Απόφαση με την οποία ανατρέπονταν σε βάρος του παλαιστινιακού λαού, όλες οι
συμφωνίες, οι οποίες έμεναν ανεκτέλεστες, ανάμεσα στους Παλαιστίνιους και τους
Ισραηλινούς, και οι αποφάσεις του ΟΗΕ.
Παλαιστίνιοι
διαδηλωτές τρέχουν να αποφύγουν τους πυροβολισμούς του ισραηλινού στρατού και
τα δακρυγόνα, κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων ενάντια στη μεταφορά της
Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ. (Φωτό Ibraheem Abu Mustafa / Reuters )
Στις αρχές
του Δεκέμβρη του 2017 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει
ότι αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Ένα σχέδιο των ΗΠΑ
έχει μπει σε εφαρμογή. Το σχέδιο Τραμπ για τη Μέση Ανατολή προέβλεπε ότι οι
Παλαιστίνιοι θα αποκτήσουν μεν το δικό τους «κράτος» αλλά αυτό δεν θα είναι
ενιαίο, θα αποτελείται από διάσπαρτα τμήματα της Δυτικής Οχθης και ότι έχει
μείνει από τη Λωρίδα της Γάζας, που όμως ακόμη και σε αυτά οι Παλαιστίνιοι δεν
θα διαθέτουν πλήρη εθνική, αλλά μόνον «ηθική» κυριαρχία. Η συντριπτική
πλειονότητα των παράνομων εποίκων θα παραμείνουν στα κατεχόμενα και η Ανατολική
Ιερουσαλήμ βεβαίως δεν θα αναγνωριστεί ως πρωτεύουσα του νέου κράτους της
Παλαιστίνης.
Οι δε
Παλαιστίνιοι πρόσφυγες στον Λίβανο, στην Ιορδανία και σε άλλες χώρες, και φυσικά
τα παιδιά και τα εγγόνια τους δεν θα έχουν δικαίωμα επιστροφής στις
πατρογονικές τους εστίες.
Τι κι αν οι
Παλαιστίνιοι διαφώνησαν. Αρκεί που συμφώνησαν για αυτούς οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και
η Σαουδική Αραβία…
Στις 14 Μάη
του 2018, παραμονές της επετείου της Νάκμπα, οι Αμερικάνοι, προκλητικά,
εγκαινιάζουν την Πρεσβεία τους στην Ιερουσαλήμ.
Στο αμέσως
επόμενο διάστημα το Ισραήλ ανακοινώνει ότι σκοπεύει να προχωρήσει σε περαιτέρω
εδαφικές προσαρτήσεις του κατεχόμενου Κράτους της Παλαιστίνης, με τις ευλογίες
φυσικά των ΗΠΑ.
Η ανέγερση
νέων ισραηλινών κατοικιών στα Παλαιστινιακά Εδάφη έχει ενταθεί τα τελευταία
χρόνια υπό την πρωθυπουργία Νετανιάχου. Περισσότεροι από 600.000 Ισραηλινοί
ζουν σε παράνομους οικισμούς, στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Τρία εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν σε αυτές τις περιοχές που παραμένουν υπό την
κατοχή του Ισραήλ από το 1967.
Οι
Παλαιστίνιοι διαδηλώνουν κατά των ισραηλινών σχεδίων για προσάρτηση τμημάτων
της Δυτικής Όχθης, στην Πόλη της Γάζας, Τετάρτη 1 Ιουλίου 2020. (AP Photo /
Khalil Hamra)
Την 1η Ιούλη
οργανώνονται διαδηλώσεις σε ολόκληρη την Παλαιστίνη καθώς ο πρωθυπουργός του
Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, είχε ορίσει αυτή την ημέρα ως ημερομηνία
κατά την οποία η κυβέρνηση συνασπισμού του μπορεί να αρχίσει να εφαρμόζει το
«ειρηνευτικό» σχέδιο του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, το
οποίο θα είχε ως αποτέλεσμα την προσάρτηση όλων των οικισμών και της κοιλάδας
του Ιορδάνη, που αποτελούν περίπου το 30% της Δυτικής Όχθης.
Σήμερα, τις
μέρες που ο Παλαιστινιακός λαός, στην επέτειο της Νάκμπα, αποτίνει φόρο τιμής
σε όλους εκείνους που έχασαν τη ζωή τους και τα σπίτια τους αυτά τα 73
χρόνια κατοχής των εδαφών της από τις δυνάμεις του κράτους του Ισραήλ, ο
Νετανιάχου προσπαθεί να σώσει το πολιτικό του τομάρι και να δημιουργήσει
τετελεσμένα, ανεξάρτητα από το κόστος σε ανθρώπινες ζωές και αίμα αθώων
πολιτών, Αράβων και Εβραίων. Τα κατοχικά δικαστήρια αυτές τις μέρες καταλήγουν
σε τελεσίδικες αποφάσεις για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις των ιδιοκτησιών
των Παλαιστινίων υπέρ των εβραϊκών οικοδομικών εταιρειών και των Εβραίων
εποίκων.
Το σχέδιο
Νετανιάχου συνοψίζεται στην καταστροφή των όποιων προοπτικών έχουν απομείνει
για την εφαρμογή της λύσης των δυο κρατών καθιστώντας αδύνατη τη δημιουργία
ενός ανεξάρτητου, δημοκρατικού και κυρίαρχου κράτους της Παλαιστίνης στα προ
του 1967 σύνορα και με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Οι απόγονοι
του Δαβίδ έχασαν τη σφεντόνα, αλλά τη βρήκαν τα παιδιά της Παλαιστίνης. Υπάρχει
ελπίδα.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΕΝΕΖΑΚΗΣ
