Πάνος Γιαννούλης

Ο Γιαννούλης αναγκάζεται από το καλοκαίρι του 1941 ακόμη να βγει στο βουνό. Ένας από τους πρώτους Λευκαδίτες αντάρτες. Στην προσπάθειά του να βγάλει μια γραφομηχανή έξω από την πόλη της Λευκάδας συγκρούεται με μια ιταλική περίπολο, που θέλησε να του κάνει έρευνα, σκοτώνοντας με το πιστόλι του έναν Ιταλό και τραυματίζοντας δεύτερο. Ο ίδιος κατόρθωσε να διαφύγει.
Αυτό ήταν το πρώτο αιματηρό επεισόδιο στο νησί που αναπτέρωσε το ηθικό του λαού. Στα μέσα περίπου του ‘42 η ΕΑΜική Αντίσταση στη Λευκάδα συγκροτεί την πρώτη ένοπλη ΕΛΑΣίτικη ομάδα με καπετάνιο τον Πάνο Γιαννούλη.

Ο Πάνος Γιαννούλης πήρε μέρος σε πολλές μάχες ενάντια στους Γερμανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Μεταξύ αυτών στη μεγάλη μάχη της Αμφιλοχίας -μια από τις μεγαλύτερες μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ- ως διοικητής Λόχου του ΙΙΙ Τάγματος του 2/39 Συντάγματος (της VII Ταξιαρχίας), όπου είχαν καταφύγει και πολλοί άλλοι Λευκαδίτες ως αντάρτες στο μόνιμο ΕΛΑΣ.
Ήταν το Τάγμα, που ενισχυμένο με ένα λόχο του I Τάγματος, διατάχθηκε τότε να ενεργήσει μέσα στην πόλη της Αμφιλοχίας και να την καταλάβει.
Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας και εξαιτίας της τρομοκρατίας και των διωγμών σε βάρος των αγωνιστών που συμμετείχαν στο ΕΑΜικό κίνημα ο Γιαννούλης αναγκάζεται να ξαναβγεί στην παρανομία. Συγκροτεί και πάλι μαζί με μερικούς ακόμη διωκόμενους συντρόφους του ομάδα παράνομων αγωνιστών που μεγαλώνει με τον καιρό και το 1947 είναι μια αξιόλογη μονάδα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στη Λευκάδα.

Την περίοδο 1946-1947 ιδρύεται το Αρχηγείο Ξηρομέρου-Λευκάδας του ΔΣΕ με αρχηγό τον ίδιο. Στις αρχές του 1947 το μεγαλύτερο τμήμα της ομάδας του Γιαννούλη περνά στο Ξηρόμερο, κατόπιν εντολής του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού, με σκοπό τη δημιουργία αντάρτικου κινήματος στην περιοχή.

Το τμήμα Γιαννούλη ενώθηκε με μια μικρή ομάδα που βρίσκονταν εκεί. Οι αντάρτες έχουν να αντιμετωπίσουν απαρχής ισχυρές δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού ΜΑΥδες και χωροφύλακες.
Κοντά στο χωριό Παλιάμπελα συγκρούονται με τις δυνάμεις αυτές, όπου συλλαμβάνεται αιχμάλωτος ο σύνδεσμος τους με το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ, ο οποίος υποκύπτοντας στα βασανιστήρια αποκαλύπτει στον εχθρό όλο το σχέδιο δράσης των ανταρτών. Οι αντάρτες υποχρεώνονται να χωριστούν σε μικρές ομάδες, από τις οποίες η μία ξαναπέρασε στη Λευκάδα, ενώ οι άλλες παρέμειναν στην Ακαρνανία.

Μια από αυτές υπό τον Γιαννούλη, στην προσπάθειά της να αποφύγει ένα κυβερνητικό απόσπασμα, έφτασε στο Άκτιο (Πούντα) και πρόβαλε άμυνα μέχρι τέλους. Ο Γιαννούλης έχασε τη ζωή του στην τελική προσπάθεια να διαφύγει με καΐκι.
Μαζί του ήταν τότε οι συγχωριανοί μας (Αλεξανδρίτες) Τάσος Μανωλίτσης και ο ανηψιός του Γιώργος Μανωλίτσης που αιχμαλωτίστηκαν.

Η χαριστική βολή της Έλλης Παπά

Ενα κείμενο του Δάσκαλου Ρωμύλου Αυδή αφιερωμένο σε κείνους που μαγαρίζουν τη μνήμη και τις ΙΔΕΕΣ του Νίκου Μπελογιάννη.

Γυρίζω την κομμουνιστική μνήμη μου ένα αιώνα πίσω. Φτώχεια, εκμετάλλευση, πείνα και δυστυχία, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, απεργίες, αστυνομική βία, συλλήψεις. Τι έχει αλλάξει ένα αιώνα αργότερα; Τίποτα. Ας έχουμε το τρανταχτό παράδειγμα της κυβέρνησης του βουνού.

Κάθε ιστορικό γεγονός, ο μελλοντικός ερευνητής πρέπει να το τοποθετεί στο συγκεκριμένο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής του.

Δεν επιτρέπεται να κρίνεται με σημερινά κριτήρια. Ευτυχώς, εκείνη την εποχή δεν υπήρχε Facebook.

Η μη εξέταση ιστορικών γεγονότων έξω από το πλαίσιο της εποχής του είναι βολουνταρισμός-δηλαδή μια θεώρηση κατά το δοκούν ενός εκάστου. Ο βολουνταρισμός είναι η μονομερής θεώρηση της Ιστορίας, η οποία πολλές φορές αποδείχνεται και προσοδοφόρος.

Είναι το πιο εύκολο πράγμα: να μην έχεις σχέση με το μαρξισμό ή να έχεις μια ‘επιδερμική’ γνωριμία και μερικές δεκαετίες αργότερα υπό τους ήχους μουσικής, την επήρεια του κράσου και τη συνοδεία καπνοπαρασκευασμάτων να κάθεσαι στον καναπέ σου και να βγάζεις φιρμάνια αυθαιρεσίας.

Πριν συνεχίσω θέλω να καταθέσω την άποψή μου.

Εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι η Έλλη Παπά, κακώς υπεδείχθη για σύνδεσμος του Νίκου Μπελογιάννη. Διέθετε μεν ηρωισμό, αποφασιστικότητα, αντοχή σε βασανιστήρια, αλλά η μετέπειτα στάση της δεν δικαίωσε αυτόν που την υπέδειξε για τη συγκεκριμένη κομματική αποστολή.

Περιγράψαμε στην αρχή αυτού του σημειώματος τις συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Βία παντού. Φτώχεια και βία. Το να είσαι κομμουνιστής, ακόμα και σήμερα, είναι μια βαριά επιλογή. Δεν είναι εύκολο πράγμα. Όπως δεν είναι εύκολη και η δράση του ΚΚΕ. Κι αν σήμερα έχουν αλλάξει οι συνθήκες δράσης του και νόμιμα πλέον δρα, βλέπουμε τον αποκλεισμό του από τα ΜΜΕ, τις διώξεις των συνδικαλιστικών στελεχών του κ.α.

Δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε τον τρόπο δράσης ενός κομμουνιστικού κόμματος σε συνθήκες παρανομίας. Απλά, να θυμίσω ότι σε τέτοιες συνθήκες δρα με ‘τριάδες’. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια των συνελεύσεων. Για πέντε ‘τριάδες’-για παράδειγμα-χρειάζονται τέσσερις ‘κρίκοι’.

Πολλές φορές οι ‘κρίκοι’ είναι διαφορετικά πρόσωπα.

Αν ‘έσπαγε’ ο κρίκος άλλοι δυο κομμουνιστές έμπαιναν σε περιπέτειες. Έτσι λειτουργούσε το Κόμμα σε συνθήκες παρανομίας. Το ‘χτύπημα’ της Ασφάλειας μπορεί να προερχόταν: από προδοσία κάποιου που έσπασε στα βασανιστήρια. Από ‘εισβολή’ στο Κόμμα κατόπιν εντολής της Ασφάλειας, όπως την εποχή του Μανιαδάκη. Από ένα τυχαίο γεγονός, να πέσει δηλαδή ο κρίκος πάνω στην Ασφάλεια εντελώς τυχαία.

Με δεδομένη λοιπόν τη λειτουργία του Κόμματος σε συνθήκες παρανομίας, ήταν εξαιρετικά δύσκολη και η επικοινωνία των στελεχών του. Ειδικά, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι η Ασφάλεια είχε αρχίσει, με υπόδειξη των Αμερικάνων, να χρησιμοποιεί αναβαθμισμένες μεθόδους παρακολούθησης.

Ήδη είχαν αρχίσει οι φωτογραφίες των καταζητούμενων στελεχών του ΚΚΕ να ‘διακοσμούν’ τους τοίχους σε διάφορες φτωχογειτονιές ή όπου αλλού υπέθεταν ότι μπορεί να κρυφτεί ένα καταζητούμενο στέλεχος του ΚΚΕ. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το κυνηγητό των κομμουνιστών γινόταν υπό την άμεση εποπτεία των αμερικάνων πρακτόρων.

Δεν ήταν της ίδιας βαρύτητας το χτύπημα στον κομματικό μηχανισμό του Μανιαδάκη κι αυτό της σύλληψης του Νίκου Μπελογιάννη, από την άποψη ότι είχε προηγηθεί η δυσάρεστη εξέλιξη του Δεκέμβρη του ’44 κι ύστερα η έκβαση του ταξικού αγώνα το ’46-49. Βάρυνε πολύ η απογοήτευση από τις δυσμενείς εξελίξεις, και εκτός από τους καθ’ έξιν και κατ’ επάγγελμα πληροφοριοδότες, ένας μεγάλος πλήθος κόσμου βρισκόταν υπό την επήρεια του φόβου και φρόντιζε να τον απομακρύνει δίνοντας πληροφορίες.

Όλη αυτή η κατάσταση διογκωνόταν από το ανώμαλο εσωκομματικό γεγονός μιας αντιζαχαριαδικής κι αντισταλινικής υστερίας. Ας δούμε ένα εκτενές απόσπασμα απ’ όσα γράφει η ίδια, όπως δημοσιεύτηκε σε απάντηση του Μάκη Μαΐλη στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ της 6ης Δεκέμβρη 2009.

Γράφει η Ελλη Παππά:

«Δεν ήταν εύκολο να είσαι μέλος του ΚΚΕ στα χρόνια του σταλινισμού – εκτός κι αν επιδίωξή σου ήταν “να ανέβεις” στην κομματική ιεραρχία. Προϋποθέσεις αυτής της ανόδου ήταν, πρώτον, να έχεις αυτή τη φιλοδοξία, δεύτερον, να κλείνεις τα μάτια και τα αυτιά σε όσα στραβά ή απαράδεκτα ή και ύποπτα διαπίστωνες. Με άλλα λόγια, να συμπεριφέρεσαι σύμφωνα με το ιησουιτικό δόγμα (…) και όπως αντιδρά ένα πτώμα σε όσα έβλεπες αν δεν ήσουν εκ κατασκευής τυφλός. (…) Κάθε φορά που διαπίστωνα κάτι στραβό κι ανάποδο βρισκόμουν σε σύγκρουση με το γενικότερο πνεύμα του Κόμματος, με αυτό που συνοπτικά άκουγε στο γενικότατο όρο “κομματικότητα”..!»

Η Ελλη Παππά υπήρξε στέλεχος του ΚΚΕ, μέλος της Επιτροπής Πόλης της ΚΟΑ. Προφανώς, εννοεί ότι δεν ισχύουν και για την ίδια όσα γράφει παραπάνω.

Ο Μπελογιάννης και ο Πλουμπίδης ήταν ανώτατα στελέχη. Εννοεί ότι είχαν ως «επιδίωξη την άνοδο στην κομματική ιεραρχία» και ότι για να την επιτύχουν «έκλειναν τα μάτια και τα αυτιά σε όσα στραβά και απαράδεκτα ή και ύποπτα διαπίστωναν»; Οτι συμπεριφέρονταν «σύμφωνα με το ιησουιτικό δόγμα, αντιδρώντας όπως αντιδρά ένα πτώμα και ότι ήσαν εκ κατασκευής τυφλοί».

Προφανώς δεν τα εννοεί ούτε γι’ αυτούς. Τότε; Από άλλη «κοιλιά» βγήκαν αυτοί, όχι του ΚΚΕ; Ακόμα: Τα δεκάδες μέλη της ΚΕ και του ΠΓ, που έχυσαν το αίμα τους, ήταν εκ …κατασκευής (!) τυφλοί; Από το 1941 μέχρι τα μέσα του 1950, η ΚΕ του ΚΚΕ απαρτίστηκε συνολικά από 74 στελέχη.

Από αυτούς τους συντρόφους, οι 23 εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς και από τις ελληνικές κυβερνήσεις ή σκοτώθηκαν στον εμφύλιο ή δολοφονήθηκαν:

Αναστασιάδης Στέργιος, Αραμπατζής Νίκος, Βασιλειάδης Αρίστος, Γαμβέτας Κώστας, Γκιουζέλης Στέφανος, Δημητρίου Γιώργης, Ερυθριάδης Γιώργης, Ζαγουρτζής Νίκος, Ζέβγος Γιάννης, Καββαδίας Βαγγέλης, Καλοδίκης Σπύρος, Κιαπές Ηλίας, Κτιστάκης Βαγγέλης, Λαζαρίδης Κώστας, Μαρκεζίνης Βασίλης, Μουζενίδης Αδάμ, Μπελογιάννης Νίκος, Παπαρήγας Μήτσος, Πλουμπίδης Νίκος, Τιμογιαννάκης Παναγιώτης (συνωνυμία με τον Π. Τιμογιαννάκη, ο οποίος πέθανε πολύ αργότερα), Τσιτήλος Γιώργης, Φαρμάκης Κώστας, Χατζήμαλης Κώστας.

Από τα υπόλοιπα 51 στελέχη, ένας μεγάλος αριθμός καταδικάστηκαν σε θάνατο, οι θανατικές ποινές δεν εκτελέστηκαν, όμως έμειναν στις φυλακές 10 – 15 χρόνια, όπως και η Ελλη Παππά.

Επιπλέον, με εξαίρεση τους Δ. Γληνό και Γ. Σιάντο, που πέθαναν από φυσικά αίτια (1943 και 1947, αντιστοίχως), πολλοί από τους παραπάνω 51 πέρασαν σχεδόν απ’ όλες τις φυλακές και τις εξορίες και πριν από τον πόλεμο. Τον Νίκο Ζαχαριάδη έκλεισαν στα κάτεργα του Μεταξά επί 5 χρόνια.

Αυτά είναι ελάχιστα από τις περγαμηνές και τα ολοκαυτώματα του ΚΚΕ. Και έγιναν όλοι τους ολοκαύτωμα «χωρίς ανταλλάγματα και εξαργυρώσεις», όπως η ίδια γράφει για τον εαυτό της. Υπήρξαν άραγε και στελέχη, τότε και αργότερα, που μπορεί να έκλειναν τα μάτια σε στραβά; Ασφαλώς υπήρξαν. Στελέχη με μικροαστική ψυχολογία, απ’ αυτή που διαχέεται μπόλικη στην κοινωνία μας και βρωμίζει το ατόφιο εργατικό στοιχείο, καθώς και άνθρωποι αντιφατικοί. Ομως, τελικά, εκείνο που χαρακτηρίζει το ΚΚΕ είναι η ανιδιοτελής προσφορά.

Επομένως, πράγματι δεν ήταν εύκολο να είναι κανείς μέλος του ΚΚΕ (όπως δεν είναι και σήμερα), όχι όμως εξαιτίας αυτών που γράφει η Ελλη Παππά.

Προκύπτει, επίσης, ότι η έννοια της κομματικότητας, την οποία η ίδια λοιδορεί, δεν έχει μόνο πολύ βαθύ περιεχόμενο, αλλά και ότι εκπληρώνεται μέχρι και τη στιγμή που ο κομμουνιστής θα αφήσει τη ζωή. Αρα η κομματικότητα είναι πολύ συγκεκριμένη και όχι «γενικότατος όρος».

Στην ίδια επιστολή, η Ελλη Παππά συνεχίζει:

«Οσο ωριμάζεις, αρχίζεις να πιστεύεις πως η παρέμβασή σου για πράγματα και καταστάσεις που γνωρίζεις καλά – και από πρώτο χέρι – μπορούν να βοηθήσουν το Κόμμα να αποφύγει τις κακές – έως και ολέθριες – συνέπειες που μπορεί να έχει η κακή του πληροφόρηση, πράγμα όχι σπάνιο και μάλιστα σε συνθήκες παρανομίας και διωγμών».

«Εκεί αρχίζει η σύγκρουση που εσύ, μέσα στην καλή σου πίστη και στο ότι ενέργησες στα πλαίσια του καταστατικού, δεν μπορούσες να προβλέψεις. Από κει και πέρα αντιμετωπίζεις ποινές, αντιπαλότητες, εχθρότητες, ακόμη και εμπάθειες και μίση…».

Η ταξική πάλη είναι πολύ σκληρή. Και πρέπει αυτό το χαρακτηριστικό της να το παίρνει κανείς πολύ σοβαρά υπόψη του, όταν κρίνει πρόσωπα και γεγονότα. Δεν μπορεί όμως κανείς να δεχτεί ότι των άλλων είναι καρύδια και βροντούν, ενώ τα δικά της είναι σύκα!

Οπως η Ελλη Παππά έκανε παρεμβάσεις στην καθοδήγηση του ΚΚΕ, πιστεύοντας ότι με αυτές θα βοηθήσει το Κόμμα να αποφύγει αρνητικές συνέπειες, έτσι έκαναν και άλλοι κομμουνιστές, πιστεύοντας ότι θα βοηθήσουν το Κόμμα. Σε συνθήκες μάλιστα παρανομίας και διωγμών που μπορούσε να υπάρχει και κακή πληροφόρηση, όπως η ίδια αναγνωρίζει. Οταν άλλοι έκαναν καταγγελίες, ήταν «σταλινικοί», ύποπτοι, αριβίστες! Οταν όμως κατάγγελλε εκείνη, όλα ήταν μέλι γάλα..!

Βεβαίως υπήρξαν (κακώς) παρεμβάσεις σε βάρος του Ν. Πλουμπίδη, αλλά και η Ελλη Παππά είχε καταγγείλει άλλους ως πράκτορες του εχθρού (για παράδειγμα, την Ρόζα Ιμβριώτη)! Αν το ΠΓ υιοθετούσε τις καταγγελίες της, αρκετοί θα είχαν διαγραφτεί με το στίγμα του πράκτορα!

Η Ελλη Παππά δεν έβγαλε σωστά συμπεράσματα από την πορεία του ΚΚΕ. Εβγαλε τα εντελώς αντίθετα από εκείνα που βγαίνουν, αν μελετηθεί διαχρονικά από ταξική εργατική σκοπιά η στρατηγική και η λειτουργία του ΚΚΕ μέχρι σήμερα.

Καμιά μαρτυρία δεν αποτελεί ιστορική πηγή, εκτός κι αν διασταυρώνεται: με επίσημα κομματικά ντοκουμέντα ή αν συνοδεύεται από άλλες προσωπικές μαρτυρίες οι οποίες να επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές.

Έτσι λοιπόν η Έλλη Παπά, η οποία υπήρξε μέλος του Γραφείου της ΚΟΑ, ωθούμενη: από την πίκρα της για το προσωπικό και οικογενειακό της δράμα με το Νίκο Μπελογιάννη και από τον αντιζαχαριαδισμό κι αντισταλινισμό της εποχής, με την μετέπειτα στάση ζωής της έδωσε τη χαριστική βολή στο Νίκο Μπελογιάννη.

Το ίδιο βέβαια ισχύει και για το γιο τους Νίκο. Ούτε ένα ευχαριστώ στο ΚΚΕ, για όσα πρόσφερε για τη λειτουργία του Μουσείου ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ. Μέχρι τον Μετζικόφ και την τελευταία αρμόδια του αστικού κοινοβουλίου ευχαρίστησε. Αλλά μια κουβέντα για το ΚΚΕ, το οποίο πρόσφερε στον πατέρα του την ηθική δύναμη να χαμογελάει σ’ όλη τη διάρκεια της δίκης και να κατηγορεί τους κατηγόρους του, δεν βρήκε να πει. Έτσι τίμησε τον πατέρα του.

Η ‘χαριστική βολή’ όμως της Έλλης Παπά, δεν ακούμπησε τον Ήρωα του Παγκόσμιου εργατικού κινήματος. Εξοστρακίστηκε και πλήγωσε θανάσιμα την ίδια και το παιδί τους. Πλήγωσε και τον αντικομμουνισμό, ο οποίος νόμισε ότι θα σπεκουλάρει και θα έχει οφέλη από την τραγική εξέλιξη του Μπελογιάννη και του Πλουμπίδη.

Η δολοφονία του Νίκου Μπελογιάννη έγινε παγκόσμιο σημείο αναφοράς, όσων ΔΕΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΑΝ.

Νίκο Μπελογιάννη, τζούνιορ. Μην τολμήσεις να ξαναπιάσεις στο στόμα σου τον πατέρα σου ή τον Πλουμπίδη. Απλά, θυμήσου τα λόγια του Πλουμπίδη, μιας κι η μάνα σου έκανε πως δεν τα κατάλαβε.

Και κάτι τελευταίο. Ο πατέρας σου, Νίκο τζούνιορ, δεν αγωνίστηκε για κάποια αόριστη δημοκρατία, αλλά για τη Λαϊκή Δημοκρατία. Κι αν δεν έχεις διαβάσει το βιβλίο του, διάβασε τουλάχιστον προσεχτικά τη δήλωση Τασιούλα.

Για την ‘αόριστη’ δημοκρατία προσπαθήσατε εσύ κι η μάνα σου να παραχαράξετε τη στάση ζωής και του πατέρα σου και της γιαγιάς σου.

Μια κομπίνα και μια γκάφα

Χτες μιλήσαμε για τις συναλλαγές (swap) με τις οποίες οι τράπεζες χειραγωγούν την τιμή του χρυσού. Υπάρχει, όμως, ένας άλλος τρόπος χειραγώγησης, ο οποίος επιστρατεύεται για την συγκράτηση της τιμής τού μετάλλου όποτε υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως θα ανεβεί. Εδώ το κόλπο λέγεται προπώληση σε απλά ελληνικά και δεν είναι άλλο από την -κατ' αρχήν, νόμιμη- εκμετάλλευση ενός χρηματοπιστωτικού εργαλείου που λέγεται Forward Hedge ή Συμβόλαιο Μελλοντικής Εκπλήρωσης.

Αναγκαία παρένθεση για να εξηγήσουμε τι πράγμα είναι αυτό το Forward Hedge. Είναι ένα συμβόλαιο όπου οι δυο συμβαλλόμενες πλευρές συμφωνούν την διενέργεια μιας αγοραπωλησίας συγκεκριμένου αγαθού, σε συγκεκριμένη ποσότητα και συγκεκριμένη τιμή, σε μια συγκεκριμένη μελλοντική ημερομηνία. Τα συμβόλαια αυτά συνάπτονται σε περίπτωση που ο μεν πωλητής προβλέπει ότι η τιμή του πωλούμενου αγαθού θα πέσει, ο δε πωλητής προβλέπει ότι θα ανεβεί. Γενικώτερα, όμως, συνάπτονται και όταν υπάρχει έντονη αβεβαιότητα για την μελλοντική τιμή, ώστε να ελαχιστοποιείται το ρίσκο και για τις δυο πλευρές. Κλείνει η παρένθεση.

Barrick Gold: Το χρυσωρυχείο στο Πουέμπλο Βιέχο της Δομινικανής Δημοκρατίας

Πάμε τώρα να δούμε πώς χρησιμοποιείται αυτό το εργαλείο στην χειραγώγηση της τιμής του χρυσού. Βγαίνει ένας παραγωγός χρυσού και συνάπτει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, με τα οποία προπωλεί τον χρυσό που θα εξορύξει. Μέχρις εδώ, όλα είναι νόμιμα και καλά. Το κακό αρχίζει από την στιγμή που ο εν λόγω παραγωγός συνάπτει συμβόλαια για ποσότητες χρυσού που δεν είναι δυνατόν να καλύψει με την εξόρυξη. Σ' αυτή την περίπτωση, για να εκπληρώσει τα συμβόλαιά του, πρέπει από κάπου να δανειστεί χρυσό. Έρχεται, λοιπόν, σε επαφή με μια Bullion Bank, η οποία με την σειρά της δανείζεται αυτόν τον χρυσό από κάποια κεντρική τράπεζα και τον εξυπηρετεί.

Αν η τιμή του χρυσού τραβήξει την ανηφόρα, ζημιώνονται τόσο ο παραγωγός όσο και η Bullion Bank. Άρα, το συμφέρον τους είναι να συγκρατήσουν ή και να ρίξουν την τιμή του μετάλλου. Κι αυτό, βάσει του νόμου προσφοράς και ζήτησης, γίνεται με την αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας: όσο μεγαλύτερη ποσότητα βγαίνει για πούλημα, τόσο χαμηλότερα θα κυμανθεί η τιμή.

Θυμάστε που χτες κάναμε λόγο για μια καναδική εταιρεία εξόρυξης, την Barrick Gold Corporation; Αυτή εταιρεία, λοιπόν, έχει βρεθεί δυο φορές κατηγορούμενη για χειραγώγηση της τιμής τού χρυσού με την διαδικασία που μόλις περιγράψαμε. Και τις δυο φορές απαλλάχτηκε, με το σκεπτικό ότι μαζί της θα έπρεπε να βρεθούν στο εδώλιο και οι άλλες εξορυκτικές εταιρείες που έκαναν το ίδιο κόλπο αλλά και οι τράπεζες που εμπλέκονταν στην διαδικασία. Όμως, οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν ποτέ να εναχθούν διότι έχουν ασυλία, οπότε η δίωξη κατά της Barrick έπαψε για τυπικούς λόγους.

Την δεύτερη φορά, που η Barrick βρέθηκε κατηγορούμενη (είχε δανειστεί χρυσό για 15 ολόκληρα χρόνια!), πήγε την υπεράσπισή της ένα βήμα πιο πέρα: για να εκτελεστεί ένα εμπορικό συμβόλαιο, συμμετέχουν όλες οι συμβαλλόμενες πλευρές, άρα η ίδια δεν ήταν παρά ένας κρίκος σε μια αλυσίδα όπου συμμετείχαν η J.P.Morgan (ως Bullion Bank) και οι κεντρικές τράπεζες από τις οποίες η J.P.Morgan έπαιρνε χρυσό, οπότε η ασυλία που απολαμβάνουν οι κεντρικές τράπεζες θα έπρεπε να επεκταθεί και στους άλλους κρίκους της αλυσίδας (*).

Αξίζει να σημειώσουμε εδώ μια αποστροφή του Άλαν Γκρήνσπαν, από το 1998: "Ούτε τα ιδιωτικά συμφέροντα δεν μπορούν να περιορίσουν τις διακινούμενες ποσότητες χρυσού, ενός αγαθού που διαπραγματεύεται over-the-counter, από την στιγμή που οι κεντρικές τράπεζες είναι έτοιμες να δανείσουν αυξημένες ποσότητες χρυσού σε περίπτωση που η τιμή ανεβεί". Με δεδομένο ότι εκείνη την εποχή ο Γκρήνσπαν ήταν διοικητής κεντρικής τράπεζας, η εν λόγω αποστροφή μάλλον συνιστά ομολογία χειραγώγησης.


Θα ολοκληρώσουμε με μια ακόμη ιστοριούλα, αρκετά πιο πιπεράτη.

Το 1999, οι φήμες έλεγαν πως η Goldman Sachs είχε τζογάρει στο London Bullion Market περί τους χίλιους τόννους χρυσού. Το κακό για την τράπεζα ήταν ότι, σαν ήρθε η ώρα να επιστρέψει τα δανεικά, το ράδιο-αρβύλα διέδωσε γρήγορα την πληροφορία πως η Goldman Sachs ψάχνει κατά καπνού έναν τόννο. Εννοείται πως οι φήμες για τόσο αυξημένη ζήτηση όχι μόνο ανέκοψαν την πτωτική πορεία τής τιμής τού χρυσού αλλά άρχισαν να την σπρώχνουν και προς τα πάνω, κάτι που ήταν καταστροφικό για την τράπεζα. Πάνω από το νούμερο 200 της Γουέστ Στρητ άρχισαν να μαζεύονται μαύρα σύννεφα...

Ευτυχώς, για την Goldman Sachs, εκείνη την δύσκολη ώρα επενέβη ως από μηχανής θεός η Μεγάλη Βρεττανία, η οποία ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά ότι προτίθεται να βγάλει για πούλημα πάνω από το μισό της απόθεμα σε χρυσό, προκειμένου να επενδύσει τις εισπράξεις σε συνάλλαγμα (κυρίως ευρώ). Η επίσημη ανακοίνωση για πώληση υπερκέρασε τις φήμες για αγορά και η τιμή του χρυσού άρχισε να κατρακυλάει. Το σκάνδαλο δεν άργησε να ξεσπάσει αλλά, τελικά, οι βρεττανοί πολίτες είδαν 395 τόννους από το χρυσάφι της χώρας τους να "σκοτώνεται" στην εξευτελιστική τιμή των 255 δολλαρίων περίπου ανά ουγγιά, το ιστορικά χαμηλότερο επίπεδο. Μέσα σε δυο χρόνια και μετά από 17 πράξεις, η πώληση ολοκληρώθηκε. Αμέσως η τιμή άρχισε να ξαναπαίρνει την ανηφόρα...

Μπορεί η Βρεττανία να ζημιώθηκε χάρη στην περίεργη απόφαση της κυβέρνησής της, όμως η Goldman Sachs όχι απλώς απέφυγε την καταστροφή αλλά έβγαλε και τρελό κέρδος, μιας και έκλεισε τα σορταρίσματά της με τρόπο ευνοϊκώτερο απ' όσο θα μπορούσε ποτέ να ονειρευτεί. Για την ιστορία, ας σημειώσουμε το όνομα του υπουργού οικονομικών που πήρε την απόφαση να σκοτώσει τον χρυσό της χώρας του. Πρόκειται για τον γνωστό μας κατοπινό πρωθυπουργό των εργατικών Γκόρντον Μπράουν. Το γεγονός καταγράφηκε ως Brown's Blunder (Γκάφα του Μπράουν) και η χαμηλότερη τιμή του χρυσού (252,9 δολλάρια) ως Brown's Bottom (Πάτος του Μπράουν). Για τον "πάτο", δεν υπάρχει αμφιβολία. Για την "γκάφα", όμως...

Διακύμανση της τιμής του χρυσού από το 1995 μέχρι σήμερα. Με μπλε χρώμα σημαίνεται η περίοδος
κατά την οποία πωλείται ο αγγλικός χρυσός. Η "επιτυχία" του Μπράουν είναι φανερή.

----------------------------------------
(*) Περισσότερα για την εν λόγω υπόθεση:
- "Barrick Gold, J.P. Morgan Chase accused of manipulating gold market", CBC News, 29/1/2003.
- "Class-Action Suit Seeks Damages For Gold Investors from Barrick and J.P. Morgan Chase, GATA Says", Business Wire, 27/9/2004.
- Το υπερασπιστικό υπόμνημα της Barrick (σε μορφή pdf), 28/2/2003.

(**) Για την "Γκάφα του Μπράουν" διαβάστε, επίσης:
- "Goldfinger Brown's £2 billion blunder in the bullion market", Sunday Times, 15/4/2007. Επειδή ο επίσημος ιστότοπος απαιτεί συνδρομή, δείτε το δημοσίευμα εδώ.
- "Sale of UK gold reserves, 1999–2002", άρθρο της βρεττανικής Wikipedia.
- Συζήτηση στην βρεττανική Βουλή των Κοινοτήτων, όπου ο λόρδος Πήτερ Τάπσελ αποδομεί την απόφαση του Μπράουν.

Τι θα πει στα εγγόνια της αν την ρωτήσουν ποιος είναι ο Κουφοντίνας;!

       

Έχει μεγάλη πλάκα η καλή γιαγιάκα που κραυγάζει ενάντια στην διήμερη άδεια από τις φυλακές του Κουφοντίνα και αναρωτιέται τι θα πει στα εγγόνια της όταν θα την ρωτήσουν ποιος είναι ο Κουφοντίνας! Ας απαντήσει ότι θα απαντήσει αν την ρωτήσουν τα εγγόνια της ποιος είναι ο Τεμπονέρας! Ας πει ότι είναι ο Κανένας! Γιατί η καλή γιαγιάκα ξεχνάει πώς και ποιος δολοφόνησε τον Τεμπονέρα και θυμάται επιλεκτικά τις δολοφονίες που θέλει!

Εάν πάλι η καλή γιαγιάκα δεν θέλει να απαντήσει στα εγγόνια της ότι ο Κουφοντίνας είναι ο Κανένας ας τους πει την αλήθεια! Την ξέρει καλύτερα από εμάς! Γιατί η δράση του Κουφοντίνα σίγουρα αξιοποιούνταν και στρέφονταν ενάντια στο εργατικό – λαϊκό κίνημα, σίγουρα ωφελούσε την αστική τάξη, αυτήν δηλαδή που υπηρετεί και η καλή γιαγιάκα και όσοι κραυγάζουν ενάντια στην διήμερη άδεια του Κουφοντίνα από τις φυλακές!

Κατά τα άλλα η δυνατότητα του Κουφοντίνα σε άδεια από τη φυλακή είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε κρατουμένου χωρίς εξαίρεση! Η αντιπαράθεση γύρω από την άδεια του Κουφοντίνα είναι για να καλύψει άλλες πομπές και για να αποπροσανατολίσει από τα πραγματικά προβλήματα του λαού που γδέρνεται στην κυριολεξία από την πολιτική των αστικών κομμάτων των οποίο σημαίνον στέλεχος είναι και η καλή γιαγιάκα.

Κώστας Β.

Τι γνωρίζει ο Ιβάν που δεν γνωρίζει ο Τζόνι...

 (α' μέρος)

ΕΣΣΔ: Μάθημα για την εξάλειψη του αναλφαβητισμού το 1928. Το 1959 νικήθηκε ολοκληρωτικά ο αναλφαβητισμός στη Σοβιετική Ενωση. Στις ΗΠΑ αυτό δεν έγινε ποτέ κατορθωτό: Ακόμα και σήμερα, το 14% του πληθυσμού είναι αναλφάβητοι

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ενώ η Σοβιετική Ενωση πάλευε να επουλώσει τις πληγές και τις καταστροφές που άφησε πίσω του, το πρώτο εργατικό κράτος σημείωνε ταυτόχρονα αλματώδη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς. Συγκριτικές μελέτες που διεξήχθησαν μεταξύ του 1955 και του 1961 ανέφεραν ότι η Σοβιετική Ενωση εκπαιδεύει δύο έως τρεις φορές περισσότερους επιστήμονες ετησίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στις 4 Οκτώβρη 1957, τοποθετημένος στην κεφαλή ενός πυραύλου R-7, υψώνεται πάνω από το κοσμοδρόμιο «Μπαϊκονούρ» του Καζακστάν ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος της Γης, ο «Σπούτνικ 1». Για πρώτη φορά, μια ανθρώπινη κατασκευή είχε υπερνικήσει τη βαρύτητα. Για πρώτη φορά, η ΕΣΣΔ ξεκάθαρα είχε νικήσει τις ΗΠΑ στον τεχνολογικό τομέα, στον οποίο την παρουσίαζαν δήθεν καθυστερημένη. Η υπεροχή αυτή που επιδεικνύει η ΕΣΣΔ έναντι των καπιταλιστικών κρατών προκαλεί στις ΗΠΑ το λεγόμενο «Σπούτνικ Σοκ», που πέραν όλων των άλλων καταδεικνύει τη μορφωτική υστέρησή της σε σύγκριση με την ΕΣΣΔ.
Χαρακτηριστική του κλίματος που δημιουργήθηκε είναι η μελέτη με τίτλο «What Ivan Knows That Johnny Doesn't» («Τι γνωρίζει ο Ιβάν που δεν γνωρίζει ο Τζόνι») του Arthur S. Trace Jr, που πρωτοεκδόθηκε στη Νεα Υόρκη από τον οίκο «Random House», το 1961.

Ο «Σπούτνικ 1», ο πρώτος δορυφόρος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη

Αποσπάσματα αυτής της συγκριτικής μελέτης θα παρουσιάσουμε σήμερα και σε επόμενα δημοσιεύματα του αφιερώματός μας «Οκτωβριανή Επανάσταση και Παιδεία», που πέρα από τη σύγκριση για το «τι γνωρίζει ο Ιβάν που δε γνωρίζει ο Τζόνι», θα μας κάνουν να σκεφτούμε και το τι μάθαινε τη δεκαετία του '50 ο Ιβάν και τι μαθαίνει σήμερα ο... Γιάννης.
Εχει σημασία να τονίσουμε ότι ο συγγραφέας της δεν βλέπει με συμπαθητική ματιά τη Σοβιετική Ενωση. Αντίθετα, είναι ποτισμένος με την ψυχροπολεμική προπαγάνδα των ΗΠΑ και την ενστερνίζεται. Κάνει αυτή τη μελέτη από τη σκοπιά της χώρας του, με σκοπό να δώσει οδηγίες και κατευθύνσεις στα αμερικανικά σχολεία για τη βελτίωσή τους. Δεν έχει στόχο δηλαδή να επαινέσει τη Σοβιετική Ενωση, όμως κάνει μια μελέτη αντικειμενική για να μπορέσει να αντλήσει σωστά συμπεράσματα. Και λόγω της αντικειμενικότητάς του, μέσα από τη σύγκριση των εκπαιδευτικών συστημάτων στους δύο αυτούς διαφορετικούς κόσμους, φανερώνεται η υπεροχή του σοβιετικού εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο οικοδομείται πάνω σε ένα σχολείο που βάζει πολύ γερά θεμέλια.
Ο Αρθουρ Τρέις, για την έρευνά του, μελέτησε τα βιβλία και τη διδακτέα ύλη που αξιοποιούνταν στα σοβιετικά σχολεία, έναν μεγάλο αριθμό συγγραμμάτων που χρησιμοποιούνταν στα αμερικανικά σχολεία, πολυάριθμες επίσημες έρευνες για τη σοβιετική και αμερικανική εκπαίδευση και τις σχετικές εκθέσεις για τα δύο εκπαιδευτικά συστήματα από την Αμερικανική Υπηρεσία Εκπαίδευσης.

Ηταν γνωστή η υπεροχή των σοβιετικών σχολείων στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες

Μάθημα σε σοβιετικό σχολείο

Σημειώνει ο Τρέις στην εισαγωγή της μελέτης του (οι υπότιτλοι δικοί μας):
«Το ενδιαφέρον των περισσότερων πρόσφατων συγκριτικών ερευνών των αμερικανικών και των σοβιετικών σχολείων υπήρξε η ανάδειξη της θλιβερής καθυστέρησης των αμερικανικών σχολείων από τα αντίστοιχα σοβιετικά, στη διδασκαλία των μαθηματικών και των επιστημών. Οι έρευνες αυτές επικεντρώνονται στο γεγονός ότι ενώ όλοι οι Ρώσοι μαθητές που αποφοιτούν από το Λύκειο έχουν μελετήσει Φυσική για 5 χρόνια, Χημεία για 4 χρόνια, Βιολογία για 6 χρόνια και Αστρονομία για 1 χρόνο, μόνο μερικοί Αμερικανοί απόφοιτοι Λυκείου έχουν μελετήσει Βιολογία ή Φυσική ή Χημεία για ένα χρόνο. Σχεδόν κανείς δεν έχει σπουδάσει ένα από αυτά τα μαθήματα για περισσότερο από ένα χρόνο και πολύ λίγοι έχουν σπουδάσει και τα τρία. Παρομοίως, στη διδασκαλία των Μαθηματικών, τα σχολεία της Αμερικής βρίσκονται σε τακτική βάση 2 χρόνια πίσω από τα σοβιετικά, και μια πιο προσεκτική ματιά στο πρόγραμμα των Μαθηματικών και των δύο σχολικών συστημάτων θα αποδείξει ότι σε ορισμένα μέρη η καθυστέρηση αγγίζει τα τρία ή ακόμη και τέσσερα χρόνια.
Στη θέα της τρομακτικής σημασίας της εκπαίδευσης στην πάλη μεταξύ σοβιετικών και αμερικανικών σχολείων, η διδασκαλία των Μαθηματικών και των βασικών επιστημών είναι κάτι περισσότερο από φοβερή. Οι εκπαιδευτικοί και οι σχολικοί διοικητές πρόθυμα παραδέχονται, όπως άλλωστε οφείλουν, ότι αυτή η τεράστια ανισότητα υπάρχει. Εχουν γίνει ορισμένες προσπάθειες προκειμένου να ενισχυθούν τα επιστημονικά και μαθηματικά προγράμματα, αλλά τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής είναι ατελή.
Ωστόσο, οι Αμερικανοί εκπαιδευτικοί καθώς και ο λαός τείνουν να εφησυχάζουν στην πεποίθηση ότι τουλάχιστον στα αμερικανικά σχολεία τα υπόλοιπα βασικά μαθήματα, τα οποία συνήθως αναφέρονται ως ανθρωπιστικά - κυρίως η Λογοτεχνία και η Ιστορία - καθώς και τα μαθήματα που συνδέονται με αυτά, ευδοκιμούν, ενώ στη Σοβιετική Ενωση, όπως πιστεύουν, τα ανθρωπιστικά μαθήματα έρχονται σε αντίθεση με τα κομμουνιστικά ενδιαφέροντα και επιπροσθέτως καταστέλλονται στα σοβιετικά σχολεία. Αυτό το βιβλίο αποσκοπεί στην παρουσίαση μερικών στοιχείων τα οποία ευελπιστώ ότι θα καταρρίψουν αρκετά διεξοδικά αυτή την ψευδαίσθηση. Αποσκοπεί στο να αποδείξει ότι το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα, ιδίως στα επίπεδα της στοιχειώδους εκπαίδευσης και του Γυμνασίου, απέχει τόσο πολύ από το να καταστεί προπύργιο των ανθρωπιστικών επιστημών, ώστε οι ανθρωπιστικές επιστήμες, στην πραγματικότητα, παραμελούνται με αισχρό και επικίνδυνο τρόπο. Επιπλέον, προτίθεται να δείξει ότι η σοβιετική εκπαίδευση, παρόλο που αξιοποιεί τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τα μαθήματα που σχετίζονται άμεσα με αυτές για την κατήχηση του κομμουνισμού, παρέχει στους μαθητές της πολύ πιο ολοκληρωμένη προετοιμασία σε αυτά τα μαθήματα από ό,τι παρέχουν τα αμερικανικά σχολεία στους μαθητές τους.

Η βασική πληροφορία για ένα εκπαιδευτικό σύστημα είναι το πρόγραμμα σπουδών και τα βιβλία του

Το εξώφυλλο του βιβλίου που εκτός από τον τίτλο του, αναγράφει: Την εποχή που οι Αμερικανοί μαθητές θα ανέβουν σ' αυτόν το λόφο, τα Σοβιετικά παιδιά της ίδιας ηλικίας θα συζητούν πιθανώς το υψόμετρο του λόφου, τα κοιτάσματα των ορυκτών και τον γεωπολιτικό ρόλο του λόφου στις παγκόσμιες υποθέσεις...

Είναι φυσικά πολύ ευκολότερο να γενικεύσουμε για τα σοβιετικά σχολεία από ό,τι για τα αμερικανικά, διότι η σοβιετική εκπαίδευση είναι κεντρική, και το πρόγραμμα μαθημάτων, τα βιβλία και τα πρότυπα είναι - με μερικές εξαιρέσεις - ομοιόμορφα σε όλη τη Σοβιετική Ενωση, ενώ στη χώρα μας υπάρχει μια αξιοσημείωτη διαφοροποίηση σε αυτούς τους τομείς από Πολιτεία σε Πολιτεία, από κοινότητα σε κοινότητα. Παρ' όλα αυτά, είναι πιθανόν να σχηματίσουμε βαθιά και σημαντικά συμπεράσματα για το σχολικό μας σύστημα σαν σύνολο, εξετάζοντας τα βιβλία και τα μαθήματα μελέτης που διατίθενται στους μαθητές μας. Ωστόσο, δεν έχω ασχοληθεί με τα αμερικανικά ιδιωτικά σχολεία σε αυτή τη μελέτη, διότι εκπαιδεύουν ένα μικρό μονάχα ποσοστό των μαθητών μας και η σειρά μελέτης σε αυτά είναι συνήθως αρκετά διαφορετική από αυτή των άλλων σχολείων.
Οποιοσδήποτε επιθυμεί να καθορίσει την ποιότητα του σχολικού συστήματος της δικής του κοινότητας, Πολιτείας ή χώρας, ή το σχολικό σύστημα κάθε άλλης χώρας, μπορεί να προβεί σε διάφορες μεθόδους. Μπορεί να επισκεφθεί ένα σχολείο ή μια σειρά σχολείων για να εξετάσει τον φωτισμό και τις εγκαταστάσεις των σχολικών τάξεων, τον οπτικοακουστικό βοηθητικό εξοπλισμό, τις εγκαταστάσεις βιβλιοθηκών, το γυμναστήριο και το πρόγραμμα μεσημεριανού φαγητού, ή ενδεχομένως μπορεί να συνομιλήσει με δασκάλους και σχολικούς διοικητές και να συλλέξει στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των μαθητών του σχολείου, το μέγεθος των τάξεων, την οικονομική κατάσταση του σχολικού συστήματος, και τα προσόντα των ίδιων των καθηγητών και των σχολικών διευθυντών. Η από την άλλη, μη έχοντας τη δυνατότητα να λάβει αυτές τις πληροφορίες αυτοπροσώπως, μπορεί να αρκεστεί στο να σχηματίσει τις εντυπώσεις του διαβάζοντας γραπτές εκθέσεις από αυτούς που έχουν κάνει τέτοιες επισκέψεις.
Ολες αυτές οι πληροφορίες, φυσικά, θα συμβάλουν κάπως στην κατανόηση του πόσο καλό ή κακό μπορεί να είναι ένα εκπαιδευτικό σύστημα. Αλλά τέτοιες πληροφορίες μπορεί να είναι παραπλανητικές, όχι μόνο γιατί τείνουν να είναι ιδιαιτέρως ιμπρεσιονιστικές, αλλά κι επειδή το σχολείο με το πιο καινούργιο κτίριο, την πιο ευρύχωρη βιβλιοθήκη, το πιο σύγχρονο γυμναστήριο, την πιο λαμπερή αίθουσα, τις πιο μικρές σε αριθμό τάξεις, τον πιο λαμπρό εξοπλισμό και το καλύτερο πρόγραμμα μεσημεριανού φαγητού, μπορεί κάλλιστα να είναι ένα σχολείο στο οποίο ελάχιστα προωθείται η μάθηση. Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια ισχυρή τάση σε αυτή τη χώρα να υπολογίζουμε την ποιότητα ενός σχολείου εξετάζοντας τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τα παιδιά μαθαίνουν, παρά το τι μαθαίνουν.
Είναι δεδομένο ότι καμία από αυτές τις πληροφορίες δεν μπορεί να προσφέρει κάτι περισσότερο από ένα κλάσμα του τι χρειάζεται για να φτάσουμε σε μια ακριβή εκτίμηση της ποιότητας της εκπαίδευσης που ένα σχολείο προσφέρει. Μακράν η πιο σημαντική πληροφορία που θα βοηθήσει στον καθορισμό της ποιότητας της εκπαίδευσης οποιουδήποτε σχολείου ή σχολικού συστήματος, είναι αυτή για το πρόγραμμα σπουδών και τα βιβλία του. Το πρόγραμμα αναδεικνύει ποια μαθήματα μελετούνται, από ποιον και για πόσο χρονικό διάστημα, αλλά μια μελέτη του προγράμματος μόνο μπορεί να είναι επίσης παραπλανητική, ιδίως όσον αφορά τα αμερικανικά σχολεία. Οπως θα υποδείξει το συγκεκριμένο βιβλίο, ακόμη κι αν το πρόγραμμα σπουδών σε οποιοδήποτε τάξη αναφέρεται σε Λογοτεχνία ή Ανάγνωση ή Ιστορία, το ποσοστό Λογοτεχνίας, Ανάγνωσης ή Ιστορίας που διδάσκεται στην πραγματικότητα μπορεί συχνά να διαφέρει ελαφρά.

Τα βιβλία καθορίζουν τι και πώς θα διδάξει ο δάσκαλος

Οπουδήποτε το πρόγραμμα σπουδών θεωρείται ικανοποιητικό, παραμένει το ζωτικής σημασίας πρόβλημα της ποιότητας των βιβλίων, καθώς κανείς δεν τολμά να υποτιμήσει τη σημασία των βιβλίων στη διαδικασία οποιουδήποτε βασικού μαθήματος. Στην πραγματικότητα, σε τέτοια βασικά μαθήματα όπως η Ανάγνωση, η Λογοτεχνία, η Ιστορία, η Γεωγραφία και τα Μαθηματικά, τα βιβλία είναι ίσως η καρδιά του σχολικού συστήματος, καθώς ακόμη και ο καλύτερος δάσκαλος περιορίζεται από την ποιότητα των κειμένων. Οπτικοακουστικά βοηθήματα, συζητήσεις στην τάξη, η επίσκεψη σε διαλέξεις και η ίδια η ικανότητα μετάδοσης του δασκάλου και η σοφία του συμβάλλουν από κοινού σε διαφορετικό βαθμό στην εκπαίδευση των παιδιών μας σε αυτά τα βασικά μαθήματα, αλλά τίποτα δεν συμβάλλει τόσο όσο τα βιβλία τους, καθώς τα βιβλία είναι αυτά που πρωτίστως καθορίζουν την οργάνωση και παρουσίαση του υλικού και την επιμέλεια με την οποία τα βασικά μαθήματα μελετούνται. Επιπλέον, οι μαθητές συζητούν το υλικό των βιβλίων στην τάξη, δέχονται ερωτήσεις για αυτό, λαμβάνουν εξετάσεις για αυτό, οι εργασίες τους για το σπίτι βασίζονται συνήθως σε αυτό και οτιδήποτε άλλο κάνουν, υπάρχει η απαίτηση να το κατέχουν.
Ενα σχολικό βιβλίο είναι, στην πραγματικότητα, ένας τύραννος, διότι ένας δάσκαλος είναι αρκετά υποχρεωμένος να σχεδιάσει το μάθημα γύρω από αυτό, ιδιαίτερα στη διδασκαλία των βασικών μαθημάτων. Και εφόσον και στο μέλλον ακόμη και τα πιο ευφυή μηχανήματα διδασκαλίας δεν πρόκειται να αντικαταστήσουν τα βιβλία στα βασικά μαθήματα, είναι κάτι παραπάνω από πιθανό ότι τα σχολεία στο μέλλον, εάν πρόκειται για καλά σχολεία, θα πρέπει ακόμη να στηρίζονται στα βιβλία σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα.
Επιπροσθέτως, θα είναι έκδηλο το γεγονός ότι, εάν τα βιβλία ενός μαθητή είναι εξαιρετικά, θα μπορεί να λάβει μια εξαιρετική εκπαίδευση πράγματι, εάν έχει καλούς μαθητές και διαβάζει σκληρά, αλλά εάν τα βιβλία του είναι ελλιπή, η εκπαίδευσή του είναι αντίστοιχα προορισμένη να είναι ελλιπής, ανεξαρτήτως του πόσο εξαιρετικός μπορεί να είναι ο δάσκαλός του ή πόσο σκληρά διαβάζει. Ακόμα λιγότερη σημασία έχει εάν το σχολικό κτίριο έχει το τελευταίο σχέδιο της μόδας, εάν η αίθουσα είναι ευρύχωρη και ευήλια, ή εάν το γυμναστήριο είναι πλήρως εξοπλισμένο».
Εχει σημασία εδώ να σημειώσουμε ότι σήμερα, σχεδόν 60 χρόνια μετά την εποχή που δημοσιεύτηκε αυτή η μελέτη, η συζήτηση για την πρωτεύουσα ή δευτερεύουσα σημασία του βιβλίου συνεχίζεται στους αστικούς κύκλους. Η εμπειρία στη χώρα μας, με τα νέα βιβλία που μπήκαν στα σχολεία πριν από δέκα χρόνια, είναι χαρακτηριστική, καθώς έκανε τα βιβλία πολύ πιο φτωχά, στο όνομα της «ελκυστικότητας». Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια επανέρχεται ένας αστικός προβληματισμός για τη χρησιμότητα του έντυπου βιβλίου στην εποχή που υπάρχει το ηλεκτρονικό...

Το μόνο που χρειάζεται είναι αποφασιστικότητα και σκληρή δουλειά

Η έρευνα του Αρθουρ Τρέις για το «τι διδάσκεται ο Ιβάν που δεν διδάσκεται ο Τζόνι» είναι στην πραγματικότητα μια συγκριτική μελέτη μεταξύ της σοβιετικής και αμερικανικής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στα πεδία 1) της Ανάγνωσης, 2) της Λογοτεχνίας, 3) των ξένων γλωσσών, 4) της Ιστορίας και 5) της Γεωγραφίας, μελέτη η οποία βασίζεται στα βιβλία και στα αναλυτικά προγράμματα των μαθημάτων αυτών.
Οπως περιγράφει σχετικά στην εισαγωγή του:
«Αυτές οι συγκρίσεις και τα συμπεράσματα που απαραιτήτως προκύπτουν από αυτές θα σοκάρουν αυτούς που δεν ήταν σε στενή επαφή με το τι συμβαίνει στα σχολεία μας τα τελευταία τριάντα χρόνια. Επιθυμώ, ωστόσο, να διευκρινίσω ότι ο σκοπός αυτού του βιβλίου δεν είναι να προτείνω ότι τα αμερικανικά σχολεία πρέπει να μιμούνται τα σοβιετικά σχολεία. Στην πραγματικότητα, τα επόμενα κεφάλαια θα εξυπηρετήσουν την ανάδειξη ορισμένων ιδιομορφιών της σοβιετικής εκπαίδευσης. Προτιμότερη είναι η ανάδειξη του ότι αυτά τα βασικά μαθήματα αντιπροσωπεύονται ελλιπώς στο αναλυτικό πρόγραμμα και τα βιβλία των αμερικανικών σχολείων, ακόμη κι όταν συγκρίνονται με το πρόγραμμα και τα μαθήματα των σχολείων στην κομμουνιστική χώρα. Το πόσο σοβαρά παραμελούν τα αμερικανικά σχολεία τις ανθρωπιστικές σπουδές μπορεί να αποδειχθεί ακόμα κι από μια σύγκριση μεταξύ του προγράμματος και των βιβλίων μας και των αντίστοιχων των σχολείων της Δυτικής Ευρώπης, αλλά κρίνεται πολύ πιο σημαντικό να αναδείξουμε ότι το πρόγραμμα και τα βιβλία των σχολείων μιας χώρας που κυβερνιέται από φιλοσοφία η οποία συνήθως θεωρείται ότι καταστέλλει τις ανθρωπιστικές σπουδές και ενισχύει την τεχνολογική εκπαίδευση, στην πραγματικότητα συμβάλλει σε πολύ πιο εξονυχιστική προετοιμασία στις ανθρωπιστικές σπουδές από ό,τι το αναλυτικό πρόγραμμα και τα βιβλία των αμερικανικών σχολείων. Με άλλα λόγια, αυτό το βιβλίο προτίθεται να αναδείξει ότι η κατάρτιση σε αυτά τα βασικά μαθήματα στα αμερικανικά σχολεία είναι ελλιπέστερη από κάθε πρότυπο. Αυτό δεν είναι ένα βιβλίο για τα σοβιετικά, αλλά και για τα αμερικανικά σχολεία», σημειώνει ο συγγραφέας, προσθέτοντας μάλιστα ότι το πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό αυτών των προτάσεων στις οποίες καταλήγει είναι ότι μπορούν να εκτελεστούν χωρίς χρήματα:
«Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη αποφασιστικότητα και σκληρή δουλειά από τη μεριά των γονέων, των δασκάλων, των σχολικών διοικητικών στελεχών, των μελών της σχολικής μονάδας και όλων όσοι ενδιαφέρονται για τη βελτίωση της ποιότητας των σχολείων μας», λέει, δείχνοντας ότι αυτά είναι τα υλικά με τα οποία θριαμβεύουν τα σοβιετικά σχολεία.

Κεμάλ, ο κόσμος αυτός θα αλλάξει

Δημοσιεύτηκε στην Κατιούσα

Συζήτηση με μια συνάδελφο στη δουλειά, τις προάλλες.

-Τι γιορτάζουμε σε λίγες μέρες;
-Τους Μιχάληδες;
-Όχι, στις 7 Νοέμβρη.
-Στις 7 του Νοέμβρη; Δεν ξέρω.
-Δεν είναι θρησκευτική γιορτή, αλλά ιστορικό γεγονός, επέτειος.
-Επέτειος; Μμ, δε μου έρχεται κάτι.

Αρχίζουν οι βοήθειες στο τηλεπαιχνίδι.
-Βασικά, επειδή ήταν με το παλιό ημερολόγιο, δεν έπεφτε Νοέμβρη.
-Α δηλ τον Οκτώβρη. Εε… τα Οκτωβριανά;
-Στον εμφύλιο εννοείς; Αυτό που λες ήταν τα Δεκεμβριανά, όχι Οκτώβρης.
-Α ναι, ε τότε δεν ξέρω. Για πες…

Ας πάρουμε και τις επόμενες βοήθειες.
-Για σκέψου τι έγινε πριν από 100 χρόνια, το 1917;
-Εε… ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος;
-Όχι ακριβώς. Ήταν επιμέρους επεισόδιο του πολέμου.
-Ε τότε η μάχη… η μάχη…
-Όχι, δεν ήταν μάχη, μην το ψάχνεις έτσι.
-Ε τότε να το πάρει το ποτάμι.
-Ε μην τα παρατάς. Είχε πρωταγωνιστή το Λένιν;
-Το Λένιν; Ε… Ε… Δεν ξέρω.

Καληνύχτα Κεμάλ, ο κόσμος αυτός ποτέ δε θα αλλάξει.

Αλλά για στάσου, Κεμάλ. Αυτό δεν είναι κριτήριο. Σάμπως ήξεραν οι Ρώσοι εργάτες που έκαναν τη δική τους έφοδο στον ουρανό, τι είχε γίνει μισό αιώνα πριν στην Παρισινή Κομμούνα; Ήταν ίσως πιο υποψιασμένοι από τους δικούς μας, που πνίγονται σε έναν ωκεανό άχρηστων πληροφοριών, αλλά ήταν γνωστά αυτά τα πράγματα στις μάζες; Τους εμπόδισε αυτό μήπως να δράσουν και να έχουν σωστό ταξικό κριτήριο;

νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί,
με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί

Και στη φωτιά της μάχης είναι που αλλάζουν μαζικά οι συνειδήσεις, όχι πριν, όχι έξω από το χορό. Καληνύχτα Κεμάλ, το ζήτημα δεν είναι να εξηγούμε τον κόσμο, αλλά να τον αλλάξουμε. Και μπορούμε να το κάνουμε, όσο κι αν φαίνεται πως μένει ακίνητος. Κι όμως κινείται…

Αμετροέπεια…

       

Γιατί δεν έχω καθιερωθεί μέχρι τώρα στο τραγούδι;!

Γιατί δεν είχα κάνει μέχρι τώρα τέτοια επιλογή!

Την ακούς μετά να τραγουδάει και δυσκολεύεσαι να θυμηθείς που αλλού έχεις ακούσει τόσο φάλτσο και τόσο τσίριγμα!

Είσαι σίγουρος ότι θα μπορούσε να δηλώσει ότι ο μόνος λόγος που δεν κάνει και την καρδιοχειρουργό είναι γιατί δεν το έχει ακόμα επιλέξει! Δηλαδή είσαι σίγουρος ότι θα μπορούσες να την δεις να κάνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς με τραπεζομάχερο σε χασαποτράπεζο εάν το αποφασίσει!

Αμετροέπεια και βλακεία σε απίστευτα μεγαλεία! Σου έρχεται να πάρεις το μαχαίρι και να γλιτώσεις από την βλακεία! Αλλά επειδή η αμετροέπεια και η βλακεία περίσσεψαν ο μόνος τρόπος να γλιτώσεις είναι να στρέψεις το μαχαίρι στον εαυτό σου!

Κ. Νότνολ

Όροφό

Στις (νόμιμες) δραστηριότητες που ήρθαν στο φως με τα «Paradise papers», γίνονται αναφορές σε εταιρείες - κολοσσούς που εκμεταλλεύονται εκατομμύρια εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο. Τη μερίδα του λέοντος έχουν όμιλοι από κράτη που παρέχουν πλήθος από κίνητρα για τη «διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας». Για παράδειγμα, η «Apple», η «Νike» και άλλοι αμερικανικοί μονοπωλιακοί όμιλοι επιλέγουν να επενδύουν μέσω «οφσόρ», για να φοροαποφεύγουν, ενώ προέρχονται από ένα κράτος που για κανένα λόγο δεν χαρακτηρίζεται «εχθρικό στην επιχειρηματικότητα». Και επειδή αυτήν τη φιλολογία ακούνε συνέχεια οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, για να στηρίξουν κάθε είδους προνόμια στους επιχειρηματικούς ομίλους (φτηνή εργατική δύναμη, φοροαπαλλαγές κ.λπ.), ας μείνει ως συμπέρασμα ότι μπροστά στην αύξηση της κερδοφορίας του, το κεφάλαιο δεν χορταίνει με τίποτα. Και ότι οι κυβερνήσεις και τα κόμματα του κεφαλαίου δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό, δίπλα στις «νόμιμες» φοροαπαλλαγές, να διατηρούν ορθάνοιχτους διαύλους για τη διοχέτευση των κερδών τους σε φορολογικούς παραδείσους, για την επανεπένδυσή τους με ακόμα καλύτερους όρους.

Εκρηκτικό σκηνικό

Οι καταιγιστικές εξελίξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή επαληθεύουν ότι βρισκόμαστε ήδη στην «επόμενη μέρα» του πολέμου ενάντια στον ISIS. Η ανάσχεση των τζιχαντιστών αποτέλεσε άλλοθι για νέες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις σε Συρία και Ιράκ, στο φόντο και του συριακού εμφύλιου πολέμου. Προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, επέφερε αναδιάταξη δυνάμεων και συμμαχιών, δημιούργησε προϋποθέσεις για να αλλάξει ο χάρτης της περιοχής.
Η στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας στο πλευρό της κυβέρνησης Ασαντ, ενάντια στον ISIS και τις αντικυβερνητικές στρατιωτικές δυνάμεις που στηρίζονταν από τις ΗΠΑ και κράτη - μέλη της ΕΕ, η συμμαχία Ρωσίας - Τουρκίας, που είναι χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ, η αναβάθμιση των σχέσεων Ρωσίας - Ιράν, η ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας και η συνολικότερη όξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα στους παραδοσιακούς «παίκτες» στην περιοχή, είναι μερικά απ' όσα επέδρασαν και θα συνεχίσουν να επιδρούν στις εξελίξεις.
Το σκηνικό που διαμορφώνεται την «επόμενη μέρα» παραμένει εκρηκτικό. Οχι μόνο για τους λαούς που ζουν στο πετσί τους τον πόλεμο, τις επεμβάσεις, την προσφυγιά, αλλά και για τον ελληνικό λαό, που παρασύρεται στη δίνη επικίνδυνων εξελίξεων, εξαιτίας της βαθύτερης εμπλοκής της χώρας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και τους ανταγωνισμούς.
Απ' αυτήν τη σκοπιά, τα πανηγύρια της κυβέρνησης για αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή, ανταγωνιστικά προς την Τουρκία, δεν αφορούν τα λαϊκά συμφέροντα και γι' αυτό δεν δικαιολογούν καμιά επανάπαυση και κανέναν εφησυχασμό. Πολύ περισσότερο που οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί συνδέονται με την εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας με το κράτος του Ισραήλ, που δεν χρειάζεται συστάσεις για το ρόλο του στην ευρύτερη περιοχή.
Το Ισραήλ ανεβάζει τους τόνους απέναντι στο Ιράν, θέλοντας να ανακόψει την επιρροή του. Το ίδιο κάνουν η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ. Το κράτος του Ισραήλ θεωρεί «νούμερο 1» εχθρό τη σιιτική «Χεζμπολάχ», που δρα στο Λίβανο, συμμετείχε στον πόλεμο της Συρίας στο πλευρό του Ασαντ και στηρίζεται από το Ιράν. Οι κάννες του ισραηλινού στρατού είναι μόνιμα στραμμένες προς το Λίβανο.
Το «κουβάρι» περιπλέκεται επικίνδυνα. Στην επιφάνεια προβάλλει η κορυφή μόνο των σκληρών ανταγωνισμών που μαίνονται στο παρασκήνιο. Τέτοια εξέλιξη είναι για παράδειγμα η αιφνιδιαστική (;) παραίτηση του πρωθυπουργού του Λιβάνου, την οποία ανακοίνωσε από τη Σαουδική Αραβία (!), καταγγέλλοντας το ρόλο του Ιράν, της «Χεζμπολάχ» και ότι υπάρχει «σχέδιο δολοφονίας του»...
Θυμίζουμε, ακόμα, ότι η πρώτη επίσκεψη του Τραμπ ως Προέδρου των ΗΠΑ ήταν στη Σαουδική Αραβία, ενώ μια από τις αμέσως επόμενες αποφάσεις του ήταν να εγκαταλείψουν οι ΗΠΑ τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, σφίγγοντας τον κλοιό των κυρώσεων. Επίσης, η Σαουδική Αραβία απέδωσε στο Ιράν την ευθύνη για την πυραυλική επίθεση που απέτρεψε σε βάρος της, δείχνοντας ότι σκοπεύει να κλιμακώσει την ένταση με κάθε τρόπο.
Αν σ' αυτό το κάδρο προσθέσει κανείς τη «στρατηγική συμμαχία» Ελλάδας - Ισραήλ (με την Κύπρο να συμπληρώνει το «τρίγωνο»), που εστιάζει κατά βάση στο στρατιωτικό τομέα, αλλά και τη σημασία που αποδίδουν ΗΠΑ και ΝΑΤΟ στη βάση της Σούδας, τότε καταλαβαίνει το βάθος της ελληνικής εμπλοκής και το μέγεθος των κινδύνων που προκύπτουν για τον ελληνικό λαό, σε περίπτωση μιας γενικότερης ανάφλεξης στην περιοχή.
Αντί επιλόγου, θυμίζουμε δυο περιστατικά που έχουν τη σημασία τους: Γράφτηκε και δεν διαψεύστηκε ότι πολλές από τις κοινές ασκήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας Ελλάδας και Ισραήλ προσομοίωναν τις συντεταγμένες μιας ενδεχόμενης επίθεσης σε στρατηγικής σημασίας εγκαταστάσεις του Ιράν. Και ότι μια από τις ερωτήσεις που δέχτηκε ο Αλ. Τσίπρας στη συνάντηση με τον Τραμπ ήταν για τις σχέσεις της Ελλάδας με το Ιράν. Η σιωπή της κυβέρνησης για όλα όσα συμφώνησε στο περίφημο ταξίδι στις ΗΠΑ και το ενδεχόμενο να βλέπουμε να υλοποιούνται μια - μια οι αποφάσεις αυτών των επικίνδυνων συμφωνιών, απαιτούν τη λαϊκή επαγρύπνηση...

Για τις αλλαγές στο ωράριο εργασίας των γιατρών

Η προώθηση του νομοσχεδίου που διαλύει το ωράριο των νοσοκομειακών γιατρών και υπονομεύει παραπέρα τις παρεχόμενες υπηρεσίες Υγείας για τους ασθενείς είναι ενδεικτική των αποστολών που αναλαμβάνει η κυβέρνηση για λογαριασμό του κεφαλαίου. Τυχόν εφαρμογή του θα οδηγήσει σε παραπέρα επιδείνωση της άθλιας κατάστασης που επικρατεί στις κρατικές δομές Υγείας, με το ελλιπές και εξουθενωμένο προσωπικό, θα συντελέσει καθοριστικά στην παραπέρα αποδιοργάνωση της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής των γιατρών, με τη φθορά που αυτό συνεπάγεται για τη σωματική και ψυχική τους υγεία, όπως και για τη φροντίδα των ασθενών.
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση πατάει στα συντρίμμια που αφήνει πίσω της η αντιλαϊκή πολιτική, η δική της και των προηγούμενων, με στόχο να νομιμοποιήσει και να επεκτείνει τους άθλιους όρους με τους οποίους εργάζονται χιλιάδες γιατροί στα κρατικά νοσοκομεία όλης της χώρας.
Συγκεκριμένα, με το νομοσχέδιο καταργείται και τυπικά ο σταθερός ημερήσιος και εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας των γιατρών και επί της ουσίας ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία η αντεργατική Οδηγία της ΕΕ 2003/88/ΕΚ, μια εμβληματική για το κεφάλαιο Οδηγία. Οι 48 ώρες εργασίας που προβλέπει το νομοσχέδιο ως μέσο εβδομαδιαίο χρόνο, με περίοδο αναφοράς το 4μηνο, μαζί με την καθιέρωση της περίφημης «ρήτρας εξαίρεσης» (opt out), δίνουν τη δυνατότητα για αύξηση του χρόνου εργασίας των γιατρών μέχρι και στις 60 ώρες τη βδομάδα. Μάλιστα, η κυβέρνηση πλασάρει τη συγκεκριμένη ρύθμιση με το μανδύα της «εθελοντικής» συναίνεσης του γιατρού, όταν είναι γνωστό ότι διαθέτει όλα τα μέσα, ακόμα και τον εκβιασμό, για να την επιβάλει σε γενικευμένο βαθμό, με δεδομένες μάλιστα τις ελλείψεις στα νοσοκομεία.

***

Ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο προετοιμάζει το έδαφος για την εφαρμογή του «ενεργού» και «ανενεργού» χρόνου εργασίας (Εκθεση Σέρκας), καθώς οι «εφημερίες ετοιμότητας» των γιατρών, αν και θα πρέπει να είναι διαθέσιμοι να παράσχουν τις υπηρεσίες τους ανά πάσα στιγμή, δεν θα προσμετρούνται ούτε στις 48, ούτε στις 60 ώρες του «διευθετημένου» χρόνου εργασίας τους!
Στάχτη στα μάτια αποδεικνύεται και η πρόβλεψη ότι σε περίπτωση μείωσης ή απώλειας της εβδομαδιαίας ανάπαυσης του γιατρού, εξαιτίας υπερεργασίας, θα δίνεται αντισταθμιστικός χρόνος ανάπαυσης μέσα στις επόμενες 14 μέρες. Πέρα από την αναντικατάστατη φθορά της υγείας που προκαλεί η υπερεργασία, η πραγματικότητα των νοσοκομείων, με τη μόνιμη υποστελέχωση και την έλλειψη προσωπικού, κάνει ανεφάρμοστη ακόμα κι αυτή τη ρύθμιση. Αλλωστε, τα εκατοντάδες ρεπό που οφείλονται στους γιατρούς και έχουν γίνει πλέον καθεστώς, είναι απόδειξη ότι η σχετική πρόβλεψη είναι χωρίς αντίκρισμα.
Οι ισχυρισμοί, εξάλλου, των αρμόδιων υπουργών, ότι με το νομοσχέδιο αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των εξουθενωτικών ωραρίων των γιατρών και προστατεύονται τάχα τα εργασιακά τους δικαιώματα, είναι τουλάχιστον προκλητικοί. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Με το νομοσχέδιο νομιμοποιούνται όλες οι αυθαιρεσίες σε βάρος των εργαζομένων στην Υγεία. Τώρα, τα εξαντλητικά ωράρια, ακόμα και τα 60ωρα, θα εφαρμόζονται με τη βούλα του νόμου και θα δημιουργείται το υπόστρωμα για το επόμενο βήμα, την παραπέρα ελαστικοποίηση των σχέσεων και του χρόνου εργασίας, την εντατικοποίηση της δουλειάς.
Αυτό που επιχειρεί να επιβάλει η κυβέρνηση για το ωράριο των νοσοκομειακών γιατρών είναι ένας ακόμη κρίκος σε μια σειρά παρεμβάσεων στο πλαίσιο της «διευθέτησης» του χρόνου εργασίας και των γνωστών ευρωενωσιακών Οδηγιών, από την εποχή του 1990, όταν εντάθηκε το ξήλωμα του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας, πολύ πριν την εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης.
Στην Ελλάδα, παρεμβάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν οι νόμοι 1892/1990, 2639/1998, 2874/2000 και 3385/2005. Με τον τελευταίο, μάλιστα, νομοθετήθηκαν οι απλήρωτες υπερωρίες (μέχρι 10 ώρες τη μέρα) και η «διευθέτηση» του χρόνου ημερήσιας και εβδομαδιαίας εργασίας κατά την κρίση και τη βούληση του εργοδότη, με την προσφυγή στις στημένες «επιτροπές διευθέτησης».

***

Αυτές είναι οι «βέλτιστες πρακτικές» της ΕΕ, που έχει κάνει σημαία ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στην πράξη επιβάλλει στους νοσοκομειακούς γιατρούς το έκτρωμα της αντεργατικής Οδηγίας 2003/88 και προσθέτει στοιχεία της Εκθεσης Σέρκας. Υπενθυμίζεται ότι με αυτά τα κείμενα, η «περίοδος αναφοράς» μπορεί να επεκταθεί με νόμο στους έξι μήνες και δεν περιορίζεται μόνο στους εργαζόμενους στα νοσοκομεία, αλλά μπορεί να επιβληθεί και σε άλλους κλάδους, όπως οι μεταφορές, τα ποντοπόρα αλιευτικά πλοία, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, ο τουρισμός, η γεωργία κ.λπ.
Ακόμα πιο πέρα, ο χρόνος αναφοράς για τη «διευθέτηση» μπορεί να αυξηθεί και στον έναν χρόνο (!) με Συλλογική Σύμβαση, που σημαίνει απεριόριστες δυνατότητες για τον εργοδότη να διαμορφώσει το ωράριο των εργαζομένων σύμφωνα με τις ανάγκες και τα σκαμπανεβάσματα της παραγωγής, εξαντλώντας τους ένα μεγάλο διάστημα και αφήνοντάς τους άπραγους ένα άλλο.
Η αύξηση της υπερωριακής απασχόλησης, που είναι ο πυρήνας της «διευθέτησης», δεν κάνει μόνο πιο φθηνό τον εργαζόμενο, αλλά πρωτίστως επιφέρει σοβαρές συνέπειες στην υγεία του, στην ανάγκη που υπάρχει να ξεκουράζεται μέσα στη διάρκεια του 24ώρου, να ασκεί κι άλλες δραστηριότητες πέρα από τη δουλειά. Ειδικά στην περίπτωση των γιατρών, η νομοθέτηση της εργασιακής εξουθένωσης σημαίνει ότι αυξάνονται όλοι οι κίνδυνοι που μπορούν να τροφοδοτήσουν κάποιο «ιατρικό λάθος».
Τα δυσδιάκριτα όρια μεταξύ εργασίας και ανάπαυσης, το «σπάσιμο» του βιολογικού ρολογιού μέσα από το σπάσιμο του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας, σωρευτικά επιδρούν αρνητικά και στην υγεία των εργαζομένων, αυξάνουν το εργασιακό στρες, τους καθιστούν ακόμα πιο ευάλωτους σε ασθένειες. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν αφορά αποκλειστικά τους γιατρούς, αλλά ανοίγει επικίνδυνους δρόμους για το σύνολο της εργατικής τάξης. Γι' αυτό χρειάζεται η απόρριψή του να είναι κατηγορηματική, καθολική.

Στα συλλαλητήρια του ΠΑΜΕ η θέση των αποστράτων

Από παλιότερη κινητοποίηση

Πρόσφατα, σε ομιλία του στη Βουλή, ο πρωθυπουργός της χώρας κόμπασε για το επικείμενο κλείσιμο της τρίτης «αξιολόγησης» με τους δανειστές της ΕΕ και του ΔΝΤ.

Δεν ανέφερε, βέβαια, ότι το κλείσιμο αυτό και η «δίκαιη ανάπτυξη» που προπαγανδίζει η κυβέρνησή του, σημαίνουν νέα αντιλαϊκά μέτρα, με περιορισμούς δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους, όπως το δικαίωμα της απεργίας, η απελευθέρωση των απολύσεων, πλήρη κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, επέκταση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, καθώς και περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα.
Ούτε, βέβαια, έκανε λόγο για τη συνολική επίθεση που συνεχίζεται ενάντια στη λαϊκή οικογένεια, με την υλοποίηση των μέτρων της προηγούμενης «αξιολόγησης», όπως τις περικοπές στις συντάξεις, το πετσόκομμα των συντάξεων χηρείας, την αύξηση της φορολογίας, τις κατασχέσεις στην πρώτη κατοικία μέσω των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, ενώ ο περίφημος «κόφτης» περιμένει πάντοτε στη γωνία.
Νέες περικοπές στις κρατικές δαπάνες για την Υγεία και την Περίθαλψη, νέες μειώσεις στη χρηματοδότηση των δημόσιων νοσοκομείων, νέες μειώσεις των κοινωνικών παροχών, είναι οι κατευθύνσεις που κινείται το προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2018. Οι απόστρατοι αγωνιούμε για τις νέες περικοπές των συντάξεών μας, με τον επανυπολογισμό τους και την ενδεχόμενη άμεση κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. Ούτε, βέβαια, αναμένεται αύξηση των κονδυλίων για την πυροπροστασία και την πυρόσβεση, για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, για την προστασία της λαϊκής οικογένειας και της περιουσίας της, από πυρκαγιές και φυσικές καταστροφές.
Οι απόστρατοι και το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας ζούμε, καθημερινά, με το άγχος να τα βγάλουμε πέρα, με τους πετσοκομμένους μισθούς και τις συντάξεις, να καλύψουμε τις βασικές ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών μας, να πληρώσουμε τους αβάσταχτους φόρους και τα δάνεια. Καθημερινά, ανησυχούμε για το μέλλον των παιδιών και των εγγονών μας, με τον εφιάλτη των ανέργων και των υποαπασχολούμενων της οικογενείας μας. Προβληματιζόμαστε με τις ανάλγητες κυβερνητικές πολιτικές που μας φέρνουν αντιμέτωπους με τους αγωνιζόμενους νέους, τους απολυμένους, τους άνεργους, τους φίλους μας, για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα της μεγαλοεργοδοσίας και των επιχειρηματικών ομίλων, των τραπεζών και των αρπακτικών της περιουσίας της λαϊκής οικογένειας. Αντιλαμβανόμαστε τις περιπέτειες που μπορούν να μας εμπλέξουν οι συμφωνίες με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ.

Εξαθλιώνουν το λαό για τα συμφέροντα του κεφαλαίου και τους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ

Η κυβέρνηση υπηρετεί με συνέπεια το κεφάλαιο, τους επιχειρηματικούς ομίλους και δημιουργεί εκείνο το επενδυτικό περιβάλλον που θα πολλαπλασιάσει περισσότερο τα κέρδη τους. Ενώ η κυβέρνηση περικόπτει μισθούς και συντάξεις, καταργεί τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, περικόπτει κονδύλια από την Υγεία, την Πρόνοια και την Παιδεία και οδηγεί στην πλήρη φτωχοποίηση και εξαθλίωση τα λαϊκά στρώματα, διαθέτει πάνω από 2% του ΑΕΠ (3 δισ. ευρώ) κάθε χρόνο για να εξυπηρετεί τους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ.
Οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις συμμετέχουν σε 13 ΝΑΤΟικές αποστολές εκτός των συνόρων της πατρίδας μας. Ολη η χώρα, από τη Σούδα έως την Αλεξανδρούπολη, παραχωρείται για αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις. Η συμφωνία του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ για τον εκσυγχρονισμό των «F-16», πολεμικών αεροσκαφών που πρωτίστως αναβαθμίζουν επιχειρησιακά το ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή, σημαίνει νέα αιματηρή αφαίμαξη 2,4 δισ. ευρώ από το λαό.
Εξάλλου, ο επιχειρησιακός έλεγχος του Αιγαίου έχει παραχωρηθεί στο ΝΑΤΟ, που δεν αναγνωρίζει σύνορα και αποθρασύνει την Τουρκία που κάνει πτήσεις πάνω τον ελληνικό εναέριο χώρο. Θυσίες για το λαό μας, χωρίς να διασφαλίζονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.
Δεν είναι, όμως, μόνο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που υποκλίνεται στους ιμπεριαλιστές και τους κεφαλαιοκράτες. Είναι και τα υπόλοιπα κόμματα που συνδιαλέγονται με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τους επιχειρηματικούς ομίλους, με τους οποίους έχουν ισχυρές δεσμεύσεις ή είναι τσιράκια τους, όπως και η ναζιστική εγκληματική Χρυσή Αυγή.
Ολοι αυτοί δεν πρόκειται να υποστηρίξουν πραγματικά το δίκιο μας και τις διεκδικήσεις μας. Δεν ξεχνούμε ότι οι περισσότεροι από αυτούς επέβαλλαν ή στήριξαν τα προηγούμενα χρόνια τις ίδιες αντιλαϊκές πολιτικές. Δεν εμπιστευόμαστε όλους αυτούς που εξυπηρετούν τους εκμεταλλευτές του λαού.

Η θέση μας είναι μαζί με το λαό που αγωνίζεται και όχι απέναντί του

Το κλείσιμο της τρίτης «αξιολόγησης», οι όποιες συμφωνίες της κυβέρνησης με την ΕΕ και το ΔΝΤ, η «δίκαιη» ανάπτυξη είναι φωτιά για το λαό και δεν πρόκειται να αλλάξουν τη σκληρή καθημερινότητα που βιώνει. Η λύση στα προβλήματά μας δεν θα έρθει με προσφυγές στα δικαστήρια, με στάση αναμονής και άρνηση συμμετοχής μας στους αγώνες.
Η επιλογή του αγώνα, για να απαιτήσουμε όλα αυτά που μας ανήκουν και μας στερούν οι κυβερνήσεις της αστικής τάξης και η ΕΕ, είναι μονόδρομος. Μονόδρομος που πρέπει να τον βαδίσουμε συλλογικά, με το μαζικό αγωνιστικό κίνημα του λαού μας. Τα προβλήματα είναι κοινά, τα αιτήματα είναι ίδια, ο αγώνας είναι ενιαίος.
Ομοσπονδίες, Εργατικά Κέντρα, σωματεία οργανώνουν συλλαλητήρια σε όλη τη χώρα στις 9 Νοέμβρη, για να εκφραστεί η αντίθεση και αγωνιστική αντίδραση των εργαζομένων και του λαού στις αντιλαϊκές πολιτικές. Εχουμε υποχρέωση απέναντι στα παιδιά μας, τις οικογένειές μας, τους γείτονες και τους φίλους μας, να βρεθούμε μαζί τους στους δρόμους και να δώσουμε μαζί τους τη μάχη της αντίστασης και της αξιοπρέπειας.
Η θέση μας είναι μαζί με το λαό που αγωνίζεται και όχι απέναντί του. Αντιστεκόμαστε σε κατασταλτικές ενέργειες της κυβέρνησης που στρέφονται ενάντια στον αγωνιζόμενο λαό. Κανένας από το προσωπικό των ΣΑ να μη δεχτεί να μπει απέναντι σε αγωνιστές που παλεύουν για το μεροκάματο, τη σύνταξη, τα δικαιώματά τους.
-- Να διεκδικήσουμε μισθούς και συντάξεις που να ανταποκρίνονται στο σημερινό κόστος ζωής των οικογενειών μας.
-- Να απαιτήσουμε αύξηση των δαπανών για την Υγεία, την Περίθαλψη, την Κοινωνική Ασφάλιση και Πρόνοια, την Προσχολική Αγωγή και την Παιδεία.
-- Να καταργηθούν όλοι οι αντεργατικοί και αντιασφαλιστικοί νόμοι της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων.
-- Να καταργηθεί ο ΕΝΦΙΑ και τα άλλα χαράτσια και να θεσπιστεί αφορολόγητο όριο που δεν θα γδέρνει τους εργαζόμενους.
-- Να απαγορευτούν οι πλειστηριασμοί και οι κατασχέσεις για την κατοικία της λαϊκής οικογένειας.
-- Να απεμπλακούν οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις από τις επιχειρήσεις εκτός των συνόρων της χώρας και τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και τους πολέμους των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ.
-- Να κλείσουν όλες οι στρατιωτικές βάσεις στη χώρα μας. Να φύγει το ΝΑΤΟ από την Ελλάδα. Ολοι οι απόστρατοι των ΕΔ και των ΣΑ στα συλλαλητήρια στις 9 Νοέμβρη.
Στην Αθήνα στο Σύνταγμα στο συλλαλητήριο του ΠΑΜΕ, κάτω από τα πανό της Κίνησης για την Εθνική Αμυνα (ΚΕΘΑ) και της Πρωτοβουλίας Αποστράτων για την υπεράσπιση του Δικαιώματος στην Κοινωνική Ασφάλιση.

Γιώργος Παλιούρας
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.