4 Φεβ 2012

Κυβέρνηση - "Αποστασία"



Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΗΡΙΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΛΟΥΤΟΚΡΑΤΙΑΣ
Κυβέρνηση - "Αποστασία"

Η πολιτική της Ενωσης Κέντρου, ως κυβέρνησης (Φλεβάρης 1964 - Ιούλης 1965), κατανοείται καλύτερα, όταν συγκριθεί με την πολιτική της ΝΔ μετά το 1974. Κατανοείται καλύτερα, από την άποψη της ρηχότητάς της, της μη λήψης μέτρων, στοιχειωδών, ακόμη και γι' αυτήν την "ομαλή" λειτουργία της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Ασφαλώς, το ότι τότε υπήρχαν διαφορετικές πολιτικές συνθήκες, σε σχέση με μια 10ετία πριν, συνθήκες που η ΝΔ δεν μπορούσε να αγνοήσει, εξηγεί φυσικά το γεγονός, ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν αναιρεί την εκτίμηση ότι η πολιτική της Ενωσης Κέντρου είχε τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Και, σε καμιά περίπτωση, οι διαφορετικές συνθήκες δε δικαιολογούν, όπως πολλοί υποστηρίζουν, τη συντηρητική πολιτική της Ενωσης Κέντρου. Γιατί ένα κόμμα, που ισχυρίζεται ότι είναι προοδευτικό, δεν είναι έρμαιο των συνθηκών. Υποτίθεται ότι παλεύει να τις διαμορφώσει σε θετική κατεύθυνση...
Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι ότι η ΝΔ υλοποίησε αργότερα μεταρρυθμίσεις, που η Ενωση Κέντρου είτε δεν αποτόλμησε, είτε δε θέλησε, είτε και δε διανοήθηκε καν...
Είναι χαρακτηριστικά τα εξής παραδείγματα, που επιβεβαιώνουν την προηγούμενη διαπίστωση:
  • Η ΝΔ προχώρησε στη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, ενώ η Ενωση Κέντρου αρνήθηκε να ικανοποιήσει ένα μέτρο που αποτελούσε αίτημα πλατύτατων λαϊκών δυνάμεων.
  • Ανοιγμα στις σχέσεις με τις σοσιαλιστικές χώρες πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Κ. Καραμανλή.
  • Η Ενωση Κέντρου καθιέρωσε τη δημοτική γλώσσα ως ισότιμη με την καθαρεύουσα. Η ΝΔ έκανε τη δημοτική επίσημη γλώσσα του κράτους.
Τα παραπάνω παραδείγματα καταρρίπτουν εκείνο το ρεφορμιστικό σκεπτικό, που διαχωρίζει τα αστικά κόμματα σε "καλά" και σε αντιλαϊκά, που κρίνει τις εξελίξεις με βάση το ποιο κόμμα υλοποιεί στον καιρό του τα περισσότερα μεταρρυθμιστικά μέτρα και που δεν παίρνει καν υπόψη, τόσο το λαϊκό παράγοντα και τα αποτελέσματα της πάλης του, όσο και τις ανάγκες της αστικής τάξης να εκσυγχρονίζει την πολιτική της.
Σ' αυτήν την κατεύθυνση, με βήματα πιο προωθημένα από της ΕΡΕ, αλλά πίσω και από τις προεκλογικές εξαγγελίες της, κινήθηκε η Ενωση Κέντρου. Και όταν αύξανε τους μισθούς και τα μεροκάματα και διέλυε μια σειρά "παρακρατικές" οργανώσεις. Και όταν απελευθέρωνε τους περισσότερους πολιτικούς κρατούμενους, που δεν είχε απολύσει η ΕΡΕ. Και όταν πραγματοποιούσε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (προκειμένου να την προσαρμόσει στις απαιτήσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης). Και όταν περιόριζε την αστυνομοκρατία. Ωστόσο, η τακτική της έμοιαζε μ' εκείνον που έβγαζε από το σπίτι 2 βόδια και οι ένοικοί του ένιωθαν πιο ...άνετα, αφού είχαν απομείνει μόνο τα τέσσερα...
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ενωση Κέντρου αρνήθηκε να απελευθερώσει όσους πολιτικούς κρατούμενους είχαν καταδικαστεί με το νόμο 375 για κατασκοπία. Αυτοί αφέθηκαν ελεύθεροι αργότερα, επί κυβέρνησης Στ. Στεφανόπουλου! (κυβέρνηση της ..."αποστασίας")...
Την ίδια τακτική ακολούθησε η Ενωση Κέντρου και στο ζήτημα του επαναπατρισμού των πολιτικών προσφύγων. Απ' την άλλη, με την περιβόητη εγκύκλιο 1010 απαγόρευσε τη συμμετοχή των μαθητών στις πολιτικές εκδηλώσεις! Και βεβαίως, συζητούσε και τη διάλυση της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη! Ενώ την προβοκάτσια στον Γοργοπόταμο, όπου βρήκαν το θάνατο 13 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 39, ο Γ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε ατύχημα!!
Κι όμως, τα πεπραγμένα της κυβερνητικής θητείας της Ενωσης Κέντρου θεωρήθηκαν από πολλούς ως όαση στην έρημο! Ενας λαός καταματωμένος, πάμπτωχος, κυνηγημένος απ' όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις (μήτε του Κέντρου εξαιρουμένου), έλπισε πως στο σκοτάδι φάνηκε μια χαραμάδα; Πίστεψε ότι λίγο - λίγο αυτή η χαραμάδα θα γινόταν διάπλατη πόρτα, για να περάσει σ' ένα καλύτερο μέλλον; Νόμισαν οι εργαζόμενοι ότι άνοιξε ο λιγότερο δύσκολος δρόμος, εκείνος που απαιτούσε περιορισμένες θυσίες και αγώνες, σε σχέση με την ..."περιπέτεια" των μεγάλων ανατρεπτικών συγκρούσεων; Ισως να ισχύουν όλα αυτά. Αλλά και έτσι να είναι, φαίνεται να έχει εδώ τη θέση της η διαπίστωση που κάνει ο καθηγητής Δημ. Χαραλάμπης: "Η άρνηση που εξέφρασε η κίνηση που έφερε την Ε.Κ. στην κυβέρνηση, δεν ήταν άρνηση της ταξικής εξουσίας, άρνηση των καπιταλιστικών παραγωγικών και κοινωνικών σχέσεων, άρνηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, αλλά άρνηση της μορφής που είχε πάρει η πρακτική της ταξικής εξουσίας" (1).
Τα "Ιουλιανά"
Η 15η Ιούλη 1965 αποτέλεσε την έκφραση μιας από τις κορυφαίες συγκρούσεις ανάμεσα στα 3 κέντρα της αστικής εξουσίας (Κυβέρνηση - Παλάτι - Στρατός), κάτω από το άγρυπνο βλέμμα και την παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα.
Είχαν προηγηθεί γεγονότα, που οδήγησαν στην αλλαγή των μεταξύ τους συμμαχιών. Η αθέτηση των υποσχέσεων της Ενωσης Κέντρου είχε οξύνει την απαίτηση του λαού για τη λήψη στοιχειωδών μέτρων εκδημοκρατισμού, ιδιαίτερα στους βασικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους. Παράλληλα, η έλλειψη θέλησης του Γ. Παπανδρέου να συγκρουστεί με τον σκληρό πυρήνα στο Στρατό και στα Σώματα Ασφαλείας, είχε αναθαρρύνει τα πιο "μαύρα" στοιχεία τους, που σε συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες και την πρεσβεία των ΗΠΑ είχαν σχεδιάσει και υλοποιήσει μια σειρά προβοκάτσιες και δολοφονικές ενέργειες (Γοργοπόταμος, "σαμποτάζ" Εβρου).
Η αλλαγή συμμαχιών ανάμεσα στα 3 κέντρα εκφράστηκε με τη διάρρηξη της συμφιλίωσης ανάμεσα στο Παλάτι και στην Ενωση Κέντρου και με τη συγκρότηση μετώπου ανάμεσα στο Παλάτι, στην ΕΡΕ (και τον Τύπο της) και το Στρατό. Ενός μετώπου, που περιλάμβανε και άλλες δυνάμεις, όπως το "Κόμμα των Προοδευτικών" του Σπ. Μαρκεζίνη, την εφημερίδα του Πάνου Κόκκα "Ελευθερία" και στελέχη της Ενωσης Κέντρου, καθώς και άλλα εκδοτικά συγκροτήματα, που πότε το "έπαιζαν" έτσι και πότε αλλιώς (Λαμπράκης, Παπαγεωργίου, Βελλίδης).
Μετά την προβοκάτσια του Γ. Παπαδόπουλου στον Εβρο, τον οποίο ο Γ. Παπανδρέου κάλυψε και διατήρησε στη θέση του (!),ο Γ. Παπανδρέου αποφάσισε να αντικαταστήσει τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Πέτρο Γαρουφαλιά. Ωστόσο, παρά την απόφαση του Γ. Παπανδρέου, ο Γαρουφαλιάς δεν παραιτήθηκε! Εξακολουθούσε να πηγαίνει στο υπουργείο και να ασκεί τα καθήκοντά του! Και όχι μόνο τα καθήκοντά του, αλλά, όπως γράφει ο τότε υφυπουργός Αμυνας Μιχ. Παπακωνσταντίνου, "ο Γαρουφαλιάς όχι μόνο δεν έφευγε, καλούσε βουλευτές της Ενωσης Κέντρου και τους εξηγούσε τη στάση του και τους βολιδοσκοπούσε, αν θα τον ενέκριναν για πρωθυπουργό. Είχε τόσο σιγουρευθεί πως θα ήταν δυνατό να γίνει πρωθυπουργός και είχε πάρει τόσο θάρρος, ώστε τους καλούσε και στο ίδιο το γραφείο του στο υπουργείο" (2).
Να σημειώσουμε εδώ ότι τον Π. Γαρουφαλιά ο Γ. Παπανδρέου τον είχε τοποθετήσει στο καίριας σημασίας υπουργείο Αμυνας, αν και γνώριζε καλά τις ακραιφνώς φιλοβασιλικές αντιλήψεις και τις διασυνδέσεις του με τα Ανάκτορα. Γράφει σχετικά ο Π. Παρασκευόπουλος: "Τις καλές σχέσεις με το παλάτι ο Γ. Παπανδρέου φροντίζει να τις διατηρήσει και μετά το θάνατο του βασιλιά Παύλου. Στη δεύτερη κυβέρνησή του μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964, τοποθετεί στο υπουργείο Εθνικής Αμύνης τον Πέτρο Γαρουφαλιά, σαν χειρονομία καλής θελήσεως προς τα ανάκτορα. Ο Π. Γαρουφαλιάς είναι πρόσωπο της εμπιστοσύνης των ανακτόρων και ο Παπανδρέου, με την ενέργειά του αυτή, εκτιμάει και αποδέχεται το ενδιαφέρον του παλατιού ν' ασκεί έλεγχο στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας" (3).
Ο Γ. Παπανδρέου θέλησε ν' αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο. Σκόνταψε όμως στην άρνηση του Κωνσταντίνου. Μετά τη μεταξύ τους γνωστή ανταλλαγή επιστολών, η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου παραιτήθηκε... Αρχισε τότε ο απανωτός σχηματισμός κυβερνήσεων των λεγόμενων "αποστατών". Αρχικά σχηματίσθηκε η κυβέρνηση του Γ. Αθανασιάδη - Νόβα, σε συνέχεια του Ηλ. Τσιριμώκου και κατόπιν του Στ. Στεφανόπουλου, που πήρε τελικά ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία της Βουλής.
Ουσία και αίτια της "αποστασίας"
Εχει γίνει μεγάλη σπέκουλα σχετικά με το θέμα της "αποστασίας" του 1965. Ακόμη και σήμερα, που έχουν περάσει 33 χρόνια από τότε, το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να την αξιοποιεί, ιδιαίτερα στις εκλογικές αναμετρήσεις...
Οι "αποστάτες", δίχως αμφιβολία, διέπραξαν πολιτική ατιμία απέναντι στο κόμμα τους και στους ψηφοφόρους του. Ενήργησαν, όμως, με συνέπεια, όσον αφορά στην υπεράσπιση των ταξικών συμφερόντων που εξέφραζαν και που εκείνη τη στιγμή πίστευαν ότι έπρεπε να τα υπερασπιστούν με το συγκεκριμένο τρόπο.
Δεν είναι μόνο ή κυρίως οι πολιτικές φιλοδοξίες τους που τους ώθησαν στην παρασπονδία. Αυτές ασφαλώς υπήρχαν και μάλιστα ήσαν πολύ έντονες. Αφθονο, επίσης, έρρευσε και το χρήμα...
Οι "αποστάτες" ισχυρίστηκαν ότι συγκρούσθηκαν με τον Γ. Παπανδρέου και στήριξαν κεντροδεξιές κυβερνήσεις, επειδή ήθελαν να αποτρέψουν ανώμαλες εξελίξεις ανοιχτά δικτατορικού τύπου, αφού εκεί, όπως υποστήριξαν, οδηγούσε η σύγκρουση των Παπανδρέου με το Παλάτι.
Το βασικό, ωστόσο, είναι πως οι συγκεκριμένοι, βλέποντας τον κίνδυνο διατάραξης της ισορροπίας στο δοσμένο πολιτικό σύστημα, βλέποντας τον κίνδυνο να περιέλθει σε δεύτερη μοίρα το παλάτι, "το πρώτο οχυρό κατά του κομμουνισμού" (4) στον Εμφύλιο, επιχείρησαν να "κρατήσουν" τις ισορροπίες και να συμπτυχθούν με τις αξιώσεις των Ανακτόρων και φυσικά της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Η τελευταία είχε αλλάξει το "βιολί" της. Φαίνεται πως έπαψε να βολεύεται με την κυβέρνηση του Κέντρου και επιζητούσε πιο ασφυκτικές αντιλαϊκές λύσεις. Εξάλλου, το Κυπριακό ήδη χρόνιζε, ενώ στη Μ. Ανατολή το Ισραήλ ακόνιζε τα σπαθιά του για τη μεγάλη έφοδο κατά των Παλαιστινίων. Επομένως, για τον ελληνικό λαό, η άρχουσα τάξη και ο "συμμαχικός" παράγοντας χρειάζονταν πιο σφιχτά "ηνία", στα πλαίσια της πολιτικής τους κατά του σοσιαλισμού, αφού η Ελλάδα ήταν βασικός κρίκος στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και μάλιστα στον ευρωπαϊκό χώρο του.
Ορισμένα ερωτήματα
Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα ερωτήματα, τα οποία χρειάζονται παραπέρα διερεύνηση.
Ο Γ. Παπανδρέου "τράβηξε το σχοινί", σε σχέση με το Παλάτι, σε βαθμό που ξεπερνούσε κατά πολύ τη μέχρι τότε πολιτική συμπεριφορά του. Αυτός, ο τόσο επιρρεπής στους συμβιβασμούς με τα Ανάκτορα, δημοσιοποίησε την απόφασή του, να αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο Αμυνας, προτού (!) να συνεννοηθεί με τον Κωνσταντίνο!.. Ετσι, όξυνε τις σχέσεις του με τα Ανάκτορα, ενώ του ήταν πια δύσκολο σε συνέχεια να πάρει πίσω την απόφασή του.
Τι συνέβη; Μήπως είδε ότι ο κόμπος είχε φτάσει στο χτένι και αποφάσισε να τα "σπάσει" με το Παλάτι μια και καλή;
Τα γεγονότα που ακολούθησαν καταρρίπτουν αυτή την εκδοχή. Γιατί ο Γ. Παπανδρέου δε στάθηκε συνεπής ούτε απέναντι στις δικές του πράξεις, φτάνοντας μέχρις αυτοεξευτελισμού. Αφού πρώτα έκανε τον "καμπόσο" απέναντι στο Παλάτι και στην ΕΡΕ, στη συνέχεια έκατσε να τα βρει (και τα βρήκε) με τον Κωνσταντίνο και με τον Π. Κανελλόπουλο. Αποδέχθηκε όλους τους όρους που του έθεσαν το Παλάτι και η ΕΡΕ! Συμμετείχε στις παρασκηνιακές συζητήσεις για τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου! Αυτό αποδείχνεται και από το κείμενο, το γνωστό ως "μνημόνιο", όπου ο Γ. Παπανδρέου αποδέχεται τα εξής:
"Αρχομένου του Νοεμβρίου 1966, ο κ. Αρχηγός της Ε.Κ. διετύπωσε εις την Α.Μ. τον Βασιλέα ορισμένας απόψεις αποσκοπούσας εις τον κατευνασμόν των πολιτικών πραγμάτων της χώρας. Αι προτάσεις του κ. Γ. Παπανδρέου συνωψίζοντο ως κάτωθι: α) Επί των συμβάντων του παρελθόντος έκαστος διατηρεί τας θέσεις του, θα παύσουν όμως ταύτα να αποτελούν θέμα πολιτικής διαμάχης. ε) Εάν ο βασιλεύς ήθελεν αποδεχθή τας ως άνω απόψεις και αναλάβη πρωτοβουλίαν βάσει αυτών, τότε ο κ. Αρχηγός της Ε.Κ. θα εξήρε τη βασιλικήν πρωτοβουλίαν, θα ετίθετο δε τέρμα από πλευράς Ε.Κ. εις πάντα τα συνθήματα τα συνδεόμενα με τον Βασιλέα εν τη ασκήσει των συνταγματικών καθηκόντων του" (5).
Είναι επίσης γνωστό ότι εξ αρχής ο Γ. Παπανδρέου επεδίωκε συμβιβασμό με τα Ανάκτορα. Οπως γράφει ο Γ. Λεονταρίτης, "ο Γ. Παπανδρέου, την επομένη, τηλεφώνησε στον Στ. Στεφανόπουλο και του είπε επί λέξει: "Στέφανε, σου φέρνουν να υπογράψεις και συ μια επιστολή προς εμένα. Σου δίδω το λόγο της τιμής μου: Το βράδυ πηγαίνω στα Ανάκτορα να τα φτιάξω με τον βασιλέα.Σε παρακαλώ να τους υποσχεθής εκ μέρους μου, επί τω λόγω της τιμής μου, ότι πηγαίνω να τα φτιάξω με τον βασιλέα""... (6)
Η σύγκρουση του Γ. Παπανδρέου με το Παλάτι έθετε εξ αντικειμένου θέμα πολιτειακό, έστω κι αν αυτό δεν ήταν στις προθέσεις και στα συνθήματα της Ενωσης Κέντρου και του αρχηγού της. Ο Γ. Παπανδρέου και το κόμμα του έθεταν μόνο το ζήτημα περιορισμού του βασιλιά στις αρμοδιότητές του. "Ο βασιλεύς βασιλεύει, ο λαός κυβερνά" (!), έλεγε ο Γ. Παπανδρέου. Ηθελε, δηλαδή, να μείνει το θέμα στα συνταγματικά πλαίσια της βασιλευομένης δημοκρατίας. Κι εκεί να "τακτοποιηθεί"...
Το ερώτημα, επομένως, παραμένει: Γιατί εξώθησε τα πράγματα, αφού δεν είχε σκοπό να τα πάει μέχρι εκεί που έπρεπε και θα μπορούσαν να πάνε;
Δεν καταλάβαινε, άραγε, ότι για να αποβεί υπέρ του η σύγκρουση με το Παλάτι, έπρεπε - το λιγότερο - να "τρίξει γερά τα δόντια" στα Ανάκτορα; Δεν καταλάβαινε ότι χρειαζόταν να κρατήσει αποφασιστική στάση, αλλιώς το παιχνίδι ήταν χαμένο; Ασφαλώς και το καταλάβαινε. Αλλά...
Εχει υποστηριχθεί πως ο Γ. Παπανδρέου πιέστηκε από τον Ανδρέα να κρατήσει στάση ανυποχώρητη.
Αυτό είναι πολύ πιθανό να συνέβη, αν όχι βέβαιο. Ο Α. Παπανδρέου πρόβαλλε από τότε πιο προωθημένα σε σχέση με την κυρίαρχη γραμμή της Ενωσης Κέντρου συνθήματα, που,όπως έχει σημειωθεί, ένα μέρος τους υλοποίησε ο Καραμανλής και ένα άλλο σε συνέχεια το ΠΑΣΟΚ.Αλλά αυτή η εξήγηση δεν πρέπει να θεωρείται πλήρης.
Το πιο πιθανό είναι ότι ο Γ. Παπανδρέου βρέθηκε μέσα στην εξής αντίφαση:Οι εξελίξεις έθεταν ζήτημα αποφασιστικής αντιπαράθεσης με τα Ανάκτορα. Ο ίδιος, από την άλλη, ούτε που διενοείτο τέτοιο πράγμα. Ηρθε σε σύγκρουση με το Παλάτι, που ήθελε να έχει αυτό το "πάνω χέρι" στο Στρατό και μέσω του Στρατού ένα βασικό μοχλό ελέγχου των κυβερνήσεων, αλλά ταυτόχρονα ο Παπανδρέου φοβόταν τη δυναμική που θα μπορούσε να πάρει το λαϊκό κίνημα. Φοβόταν τα αντιμοναρχικά αισθήματα, που ήταν έντονα στο λαό, μήπως εκφραστούν δυναμικά και έξω από τα συνταγματικά πλαίσια. Αν όχι εκείνη τη στιγμή, αργότερα.
Οντας μέσα σ' αυτή την αντίφαση, έκανε ένα βήμα μπροστά και πέντε βήματα πίσω.
Τα πράγματα είχαν έρθει έτσι, που το ζήτημα του "ποιος κυβερνά" (η κυβέρνηση ή το Παλάτι) ετίθετο επί τάπητος. Κι ένα τέτοιο ζήτημα δεν μπορούσε να λυθεί με τον περιορισμό του βασιλιά σε επουσιώδη ρόλο. Ούτε με την ιστορία του Παλατιού, ούτε με τη βούληση και τις επιδιώξεις των πιο ακραίων συντηρητικών δυνάμεων ταίριαζε αυτός ο ρόλος. Το ζήτημα μπορούσε να λυθεί, είτε με την επικράτηση του Παλατιού πάνω στην κυβέρνηση (όπως και έγινε), είτε αντίστροφα. Αυτό το τελευταίο σήμαινε σύγκρουση, στην κατεύθυνση της κατάργησης του θεσμού, άμεσα ή σε μια πορεία. Ο λαός, κατ' ουσίαν, έτσι είχε "μυριστεί" αυτό το ζήτημα. Το αποδείχνουν οι μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των 70 ημερών.
Τη δυναμική, που ήταν δυνατό, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να αποκτήσει το λαϊκό κίνημα, την υπογραμμίζει και ο Ζαν Μεϋνώ. Γράφει: "Πάντως, παρά τις φροντίδες που κατεβλήθησαν από την πολιτική ηγεσία, τόσο του Κέντρου, όσο και της Αριστεράς, για να μην υπερβούν ορισμένα όρια οι λαϊκές εκδηλώσεις, οι παρατηρητές του ελληνικού δράματος απεκόμισαν την εντύπωση ότι ο λαός αυτής της χώρας δεν ήταν, ή δεν είναι πλέον, ένας παθητικός παράγοντας, με τον οποίο μπορούν να παίζουν αιώνια το κράτος και η οικονομική ολιγαρχία" (7).
Σε κάθε περίπτωση, το βέβαιο και το κύριο είναι ότι ο Γ. Παπανδρέου έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια τον ίδιο το λαό. Και δεν τον έγραψε απλώς στα παλιά του τα παπούτσια, αλλά προσπάθησε να εγκλωβίσει το τεράστιο λαϊκό κίνημα στα στενά πλαίσια της πολιτικής του Κέντρου και, τελικά, να το οδηγήσει στο ξεθύμασμα. Ο Γ. Παπανδρέου χρησιμοποίησε αυτό το κίνημα.Τα αμερικανικά αρχεία, που είδαν το φως της δημοσιότητας, περιέχουν και το εξής σε σχέση με το προηγούμενο: "Ο Ανσουτζ ρώτησε τον Παπανδρέου αν θα συνέχιζε να ασκεί πίεση εναντίον της κυβέρνησης Στεφανόπουλου και να επιδιώκει την ανατροπή της. Ο Γ. Παπανδρέου τον διέκοψε, λέγοντας πως δεν ασκεί πίεση, απλώς καλεί τον κόσμο να διαδηλώσει"... (8)
Και φυσικά δε θέλησε να δεχτεί την υποστήριξη και στρατιωτικών δυνάμεων που αντιτίθεντο στο Παλάτι και στις κυβερνήσεις του. Πάλι επειδή φοβόταν το λαό.
Τελικά, και στην περίοδο των "Ιουλιανών" έχουμε να κάνουμε μ' έναν Παπανδρέου, ο οποίος επιδίδεται στις προσφιλείς του μεγαλοστομίες, βάζοντας παρασκηνιακά τρικλοποδιές στον λαό!
Το Νοέμβρη του 1968, ο Γ. Παπανδρέου πέθανε. Στην κηδεία του πήραν μέρος πολλές χιλιάδες άνθρωποι, που βρήκαν μια καλή ευκαιρία να τη μετατρέψουν σε αντιδικτατορική εκδήλωση. Πέθανε και τιμήθηκε περίπου ως ήρωας και σίγουρα ως λαϊκός ηγέτης! Αλλά οι λαϊκές εκδηλώσεις λατρείας προς τον Γ. Παπανδρέου δεν είναι η τελευταία λέξη του λαού στο πρόσωπό του...
Μάκης ΜΑΪΛΗΣ
1. Δημ. Χαραλάμπη: "Στρατός και πολιτική εξουσία", σελ. 151.
2. Μιχ. Παπακωνσταντίνου: "Η ταραγμένη εξαετία 1961 - 1967", τόμος 2ος, σελ. 152.
3. Π. Παρασκευόπουλου: "Γ. Παπανδρέου", σελ. 126.
4. Μιχ. Παπακωσταντίνου: Ο.Π., σελ. 243.
5. Κ. Παπαϊωάννου: "15 Ιουλίου 1965", σελ. 155.
6. Γ. Λεονταρίτη: "Ανάμεσα στα δύο άκρα", σελ. 408.
7. Ζαν Μεϋνώ: "Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα", σελ. 496.
8. Αλ. Παπαχελά: "Ο βιασμός της ελληνικής Δημοκρατίας", σελ. 219.

Η ανατομία του κρατικού χρέους


Η ανατομία του κρατικού χρέους
Η αιτία του προβλήματος βρίσκεται στις φιλοεπιχειρηματικές - φιλομονοπωλιακές πολιτικές που εφαρμόστηκαν από τα κόμματα του δικομματισμού, οι οποίες, εκτός από την παροχή προνομίων και ζεστού χρήματος στους επιχειρηματικούς ομίλους, είχαν σαν αποτέλεσμα το καπιταλιστικό κράτος να φορτωθεί με όλο και μεγαλύτερα χρέη

ΚΟΥΚΟΣ
Το κρατικό χρέος της χώρας, το ύψος του οποίου ξεπέρασε τα 300 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009, βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής και ιδεολογικής αντιπαράθεσης από τον Οκτώβρη του προηγούμενου έτους και όχι τυχαία. Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που προέκυψε μετά την εκλογική αναμέτρηση τον προηγούμενο Οκτώβρη, τα πρώτα κιόλας 24ωρα από το σχηματισμό της επικαλέστηκε την ...οικτρή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, με εμφανή, όπως αποδείχθηκε, στόχο να προϊδεάσει τον ελληνικό λαό για τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επακολούθησαν και οδήγησαν στις μεγάλες ανατροπές στο ασφαλιστικό σύστημα, στις εργασιακές σχέσεις, στην άγρια φοροεπιδρομή με τις πολύ μεγάλες αυξήσεις στο ΦΠΑ και τους άλλους έμμεσους φόρους, καθώς και στο πετσόκομμα των κρατικών δαπανών. Με άλλα λόγια, το κρατικό χρέος και οι ανάγκες διαχείρισής του, χρησιμοποιήθηκαν από την αστική τάξη και τα κόμματα της, σαν εφαλτήριο για την πιο άγρια και βίαιη επίθεση που έχει δεχτεί ποτέ το εργατικό και λαϊκό κίνημα, δεδομένου ότι τα μέτρα που συναποφάσισε να εφαρμόσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την ιμπεριαλιστική τρόικα, είναι κατά πολύ αγριότερα και επιθετικότερα από εκείνα που είχαν ληφθεί όλη την προηγούμενη 35ετία. Και πραγματικά, η εργατική τάξη της Ελλάδας, ο λαός της σήμερα βρίσκονται σε σταυροδρόμι και καλούνται να πάρουν θέση και να απαντήσουν στο μεγάλο δίλημμα των ημερών: ανυπακοή, απειθαρχία ή υποταγή. Αποδοχή των μέτρων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική και κοινωνική θέση του εργαζόμενου λαού, ή ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης πραγμάτων και άνοιγμα του δρόμου για ένα καινούριο τρόπο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης σε όφελός τους, καθώς είναι δεδομένο ότι η κοινωνία μπορεί να ζήσει χωρίς τους εκμεταλλευτές της. Ομως, οι εκμεταλλευτές και σφετεριστές του παραγόμενου προϊόντος, δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς την κοινωνία των εκμεταλλευομένων τάξεων.
Ζήτημα προσέγγισης
Τα μέτρα που συναποφάσισε να εφαρμόσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την ιμπεριαλιστική τρόικα, είναι κατά πολύ αγριότερα και επιθετικότερα, από εκείνα που είχαν ληφθεί όλη την προηγούμενη 35ετία
Ολες σήμερα οι πολιτικές δυνάμεις αναγνωρίζουν ότι το μεγάλο χρέος της χώρας, αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα, αλλά αυτό είναι και το μοναδικό κοινό σημείο συμφωνίας. Η προβληματική για τις αιτίες του χρέους, σχηματικά μπορούμε να πούμε ότι έχει δημιουργήσει δύο σχολές σκέψης. Η πρώτη, εκφράζεται από το σύνολο των αστικών πολιτικών δυνάμεων, οι οποίες συνδέουν το πρόβλημα με διαχειριστικές ανεπάρκειες και με τα φαινόμενα διαφθοράς του πολιτικού συστήματος. Χαρακτηριστικό είναι, ότι οι φορείς της άποψης αυτής αφήνουν έξω από την οπτική το ρόλο και τις ευθύνες της αστικής τάξης της χώρας και πάνω απ'όλα οτι δημιουργήθηκε γιατί το κράτος ενισχύει με χρήμα απο τα ταμεία του το κεφάλαιο. Το πολιτικό σύστημα εξουσίας στην παρούσα φάση επιλέγει συνειδητά να παίξει το ρόλο της Ιφιγένειας, προκειμένου να αθωώσει και να προστατέψει από τα πυρά της κριτικής, τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, τους ίδιους τους μηχανισμούς παραγωγής του κέρδους, η λειτουργία των οποίων πυροδοτεί όλες τις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αντιθέσεις. Ολες επομένως οι ευθύνες βαρύνουν τους πολιτικούς...
Η ΝΔ ισχυρίζεται ότι το πρόβλημα εμφανίστηκε τη δεκαετία του '80 - περίοδο διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ - ενώ το τελευταίο ανταποδίδει τα πυρά, κατηγορώντας τις κυβερνήσεις της ΝΔ ότι επί των ημερών τους το χρέος ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Και το γαϊτανάκι των ευθυνών καλά κρατεί. Οι οικονομικές σχέσεις που δημιουργούνται ανάμεσα στις τάξεις στα πλαίσια του δοσμένου κοινωνικού συστήματος, η αστική τάξη, ο ρόλος του κράτους, αλλά και ο προσανατολισμός των ασκούμενων οικονομικών πολιτικών που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις του δικομματισμού, εμφανίζονται να μην έχουν την παραμικρή ευθύνη στη δημιουργία του κρατικού χρέους.
Επιχειρείται επίσης μια επικίνδυνη διάχυση και γενίκευση των ευθυνών προς πάντες. Ολοι μας είμαστε συνυπεύθυνοι για τη σημερινή κατάσταση, αλλά την κύρια ευθύνη την έχουν οι πολιτικοί... Ολοι οι πολιτικοί... Και οι τριακόσιοι. Είτε είναι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, είτε του ΚΚΕ... Είτε έχουν ασκήσει κυβερνητική εξουσία είτε όχι. Είτε διαμένουν σε βίλες των βορείων προαστίων, είτε σε κάποιο τριάρι στη δυτική Αθήνα. Ευθύνη έχουν και αυτοί που υπηρετούν τους επιχειρηματίες, αλλά και αυτοί που με τη στάση τους στηρίζουν τους εργάτες και τις κινητοποιήσεις τους.
Τη γενική αυτή ισοπέδωση εξυπηρετούν τα επικίνδυνα και αφοριστικά συνθήματα «είναι όλοι τους κλέφτες», «όλοι τα παίρνουν», «διεφθαρμένοι πολιτικοί» κλπ. Βολεύει πολλούς σήμερα ο καταλογισμών ευθυνών προς πάντες... Γιατί με τον τρόπο αυτό εκτονώνεται ανώδυνα η κοινή γνώμη, συγκαλύπτονται οι γενεσιουργές αιτίες των σημερινών κοινωνικών και οικονομικών αδιεξόδων, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που τα γεννά και αναπαράγει μένει στο απυρόβλητο.
Το ΚΚΕ
Η άλλη άποψη που εκφράζεται από το ΚΚΕ, συνδέει τη δημιουργία του κρατικού χρέους με τον ταξικό χαρακτήρα των ασκούμενων πολιτικών τα τελευταία 35 χρόνια. Οτι η αιτία του προβλήματος βρίσκεται στις φιλοεπιχειρηματικές - φιλομονοπωλιακές πολιτικές που εφαρμόστηκαν από τα κόμματα του δικομματισμού, οι οποίες, εκτός από την παροχή προνομίων και ζεστού χρήματος στους επιχειρηματικούς ομίλους, είχαν σαν αποτέλεσμα το καπιταλιστικό κράτος να φορτωθεί με όλο και μεγαλύτερα χρέη, προκειμένου να δημιουργήσει ευνοϊκό επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον για τους κεφαλαιοκράτες. Αλλωστε, ο ρόλος του καπιταλιστικού κράτους, μέσω των μηχανισμών που διαθέτει, είναι να δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την αναπαραγωγή του κοινωνικού κεφαλαίου, στα πλαίσια της σύμφυσης του κράτους και των μονοπωλίων (κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός). Επομένως, η δημιουργία του τεράστιου κρατικού χρέους που έχει σήμερα η Ελλάδα, δεν είναι το αποτέλεσμα αλόγιστων και διεφθαρμένων πολιτικών, αλλά είναι το αποτέλεσμα των σχέσεων που ανέπτυξε το καπιταλιστικό κράτος με τους μονοπωλιακούς ομίλους. Σχέσεις οι οποίες ενσωματώνουν το σύνολο των σχέσεων παραγωγής και κυκλοφορίας του κεφαλαίου, σε ένα περιβάλλον οξύτατου ενδομονοπωλιακού ανταγωνισμού, που συντελείται στο ευρύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αγοράς.
Η δεκαετία του '80
Είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη στους κύκλους της αστικής τάξης, ότι η διόγκωση του κρατικού χρέους τη δεκαετία του '80 οφείλεται στη λαϊκιστική πολιτική που εφάρμοσε η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με τη χορήγηση την πρώτη διετία σημαντικών αυξήσεων στους μισθούς και τις συντάξεις. Σύμφωνα πάντα με τη λογική αυτή, οι αυξήσεις των μισθών και των συντάξεων, δε χρηματοδοτήθηκαν από τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, αλλά με κρατικό δανεισμό, γεγονός που δημιούργησε τη βάση της περαιτέρω αύξησης του κρατικού χρέους. Ετσι οι γραφίδες της αστικής τάξης ενοχοποιούν μισθωτούς και συνταξιούχους για ένα πρόβλημα που οι ίδιοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν μπορεί να αποδοθεί στη μισθωτή εργασία. Σε κανένα καπιταλιστικό κράτος του κόσμου, δεν μπορεί, οι οποίες αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, να οδηγήσουν σε διόγκωση του κρατικού χρέους. Ποιες επομένως είναι οι αιτίες;
Τη δεκαετία του '80 παρατηρείται μια μεγάλη υποχώρηση του εντυπωσιακού ρυθμού ανάπτυξης της προηγούμενης 20ετίας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (σταθερές τιμές 2000), τις δεκαετίες του '60 και του '70 η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με ρυθμό 7,7% και 5,1%. Είναι άλλωστε γνωστό ότι τη «χρυσή» αυτή περίοδο του καπιταλιστικού συστήματος, η Ελλάδα εμφάνισε ρυθμούς ανάπτυξης από τους υψηλότερους στον κόσμο. Αντίθετα, τη δεκαετία του '80, η κατάσταση αλλάζει άρδην, καθώς η ανάπτυξη υποχωρεί μόλις στο 0,7%, ενώ ο πληθωρισμός εκτινάσσεται σε επίπεδα υψηλότερα του 20% (φαινόμενο στασιμοπληθωρισμού).
Μάλιστα, τα έτη 1981, 1982,1983 και 1987, η οικονομική δραστηριότητα κινήθηκε σε αρνητικούς ρυθμούς, καθώς το ΑΕΠ υποχώρησε κατά -1,6%, -1,1%, -1,1% και - 2,3%. Το 1985 εξαγγέλλεται το γνωστό «σταθεροποιητικό» πρόγραμμα Σημίτη, το οποίο προέβλεπε διετές «πάγωμα» μισθών και συντάξεων σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, κατάργηση της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής κλπ.
Και είναι γνωστό από την ιστορία του καπιταλισμού πως, όταν η οικονομία περιέρχεται σε κρίση, περιστέλλεται η οικονομική δραστηριότητα και μειώνεται το μέσο ποσοστό κέρδους, το καπιταλιστικό κράτος, με την ιδιότητα του συλλογικού κεφαλαιοκράτη, αναλαμβάνει δράση, μέσω της εφαρμογής, αφ' ενός, αντικρισιακών πολιτικών και, αφ' εταίρου, της ανάληψης από το ίδιο των ζημιών που δημιουργεί στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις η οικονομική κρίση. Η χρησιμοποίηση όμως των δημοσιονομικών εργαλείων για την απορρόφηση των ζημιών του κεφαλαίου, μοιραία οδηγεί σε άνοδο των ελλειμμάτων και του χρέους. Και είναι ενδεικτικό, ότι την περίοδο αυτή, το κρατικό χρέος, από 22,3% του ΑΕΠ το 1980, το 1989 εκτινάχθηκε στο 64,2% του ΑΕΠ. Αυξήθηκε δηλαδή κατά 40 ποσοστιαίες μονάδες.
Να θυμηθούμε μόνο, ότι τη δεκαετία του '80 εμφανίζεται η πρώτη γενιά προβληματικών επιχειρήσεων, οι τεράστιες ζημιές των οποίων, μέσω της σύστασης του γνωστού «Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων» περνάνε στο κράτος, ενώ οι πρώην ιδιοκτήτες τους, απαλλάσσονται από κάθε βάρος και ευθύνη. Πρόκειται ίσως για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολιτευτικής περιόδου, το οποίο συντελείται διά χειρός ΠΑΣΟΚ και προς όφελος της οικονομικής ολιγαρχίας. Κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει αποτιμήσει το τεράστιο κόστος των ζημιών των προβληματικών επιχειρήσεων που επωμίστηκε ο ελληνικός λαός, για να διασωθούν από τη χρεοκοπία γνωστά επιχειρηματικά τζάκια της εποχής.
Σκανδαλώδης, ήταν και ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τα περίφημα θαλασσοδάνεια που χορηγούσαν αφειδώς οι κρατικές τότε τράπεζες στους Ελληνες και ξένους επιχειρηματίες, την περίοδο 1960 - 1980. Δάνεια, τα οποία, υποτίθεται, έπαιρναν οι επιχειρηματίες για την πραγματοποίηση επενδύσεων, αλλά ούτε επενδύσεις έγιναν, ούτε τα δάνεια αποπληρώθηκαν ποτέ στις τράπεζες. Και αντί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και οι διορισμένες διοικήσεις των κρατικών τραπεζών, να ενεργοποιήσουν τους μηχανισμούς κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων και να στείλουν τους καταχραστές στη Δικαιοσύνη, πήραν τη γομολάστιχα και τα διέγραψαν, ενώ τις τεράστιες πάλι ζημίες των ανείσπρακτων αυτών δανείων τις ανέλαβε το ελληνικό δημόσιο, μέσω της σύναψης ομολογιακών δανείων, με τα οποία αποζημιώθηκαν οι τράπεζες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο το 1996 η τότε ΕΤΒΑ έλαβε κρατικά ομόλογα ύψους 1 τρισ. δραχμές, με τα οποία «κάλυψε» ζημίες από χορηγήσεις επιχειρηματικών δανείων, τα οποία ποτέ δεν εισέπραξε, αλλά τα χαρακτήρισε επισφαλή και διέγραψε από τους ισολογισμούς της.
Με τους τρόπους αυτούς διογκώθηκε το κρατικό χρέος της δεκαετίας του '80, αλλά το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, ως εκφραστές των συμφερόντων της μεγαλοαστικής τάξης, αποφεύγουν να αναφερθούν και στις δικές τους τεράστιες ευθύνες, αλλά και στις ευθύνες της ολιγαρχίας της χώρας, η οποία ενθυλάκωνε τα αμύθητα κέρδη και φόρτωνε με τις δικές της ζημίες τον ελληνικό λαό. Αλλά έτσι λειτουργεί ο καπιταλισμός.
Περίοδος 1990 - 2010
Και αν οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που σημειώθηκαν τη δεκαετία του '80, είναι η κύρια αιτία ανόδου του κρατικού χρέους, το ερώτημα που τίθεται, είναι γιατί το τελευταίο συνέχισε να αυξάνεται με επιταχυνόμενους ρυθμούς, τις δύο επόμενες δεκαετίες, όπου και ο ελληνικός καπιταλισμός ανέκαμψε. Τη δεκαετία του '90, το μέσο (πραγματικό) ΑΕΠ της χώρας σημείωσε αύξηση 2,3% και τη δεκαετία 2000 - 2010, περίπου 2,6%. Ομως το κρατικό χρέος, από 71% του ΑΕΠ το 1990, διαμορφώθηκε στο 103,4% του ΑΕΠ το 2000 και στο 124,9% του ΑΕΠ το 2010*. Την εικοσαετία των ...υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, το κρατικό χρέος, σαν ποσοστό του ΑΕΠ υπερδιπλασιάστηκε. Πού οφείλεται αυτό; Δύο είναι οι βασικοί παράγοντες:
  • Η χρηματοδότηση του σχεδίου εκσυγχρονισμού των βασικών υποδομών της χώρας (αυτοκινητόδρομοι, λιμάνια, αεροδρόμια) με στόχο ο ελληνικός καπιταλισμός να διαδραματίσει ηγεμονικό ρόλο στις ανακατατάξεις που συντελούνταν στις αγορές των Βαλκανίων και των παρευξείνιων χωρών και παράλληλα η Ελλάδα να καταστεί χώρα προσέλκυσης επενδύσεων από το δυτικό κεφάλαιο.
  • Η δημιουργία της ενιαίας εσωτερικής αγοράς στην ΕΕ, διαδικασία, η οποία ξεκίνησε το 1985 και θεσμοθετήθηκε το 1991, με την ψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχ.
Το μεγαλεπήβολο σχέδιο του εκσυγχρονισμού των υποδομών, εξυπηρετούσε τόσο τις εσωτερικές αναγκαιότητες της αστικής τάξης της χώρας (βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας, δεδομένου ότι οι μεταφορές αποτελούν βιομηχανικό κλάδο ο οποίος παράγει υπεραξία), όσο και την επίτευξη της εδραίωσης των ηγεμονικών της επιδιώξεων στις περιφερειακές αγορές της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Είναι γνωστό ότι τα μεγάλα έργα χρηματοδοτήθηκαν από τα τέσσερα Κοινοτικά Πλαίσια, η εφαρμογή των οποίων ξεκίνησε το 1990 ( Α' ΚΠΣ) και συνεχίζεται στις ημέρες μας με την υλοποίηση του ΕΣΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας, το σύνολο των δράσεων που χρηματοδοτήθηκαν από τα ΚΠΣ την εικοσαετία 1990 - 2010 ανήλθε στο ποσό των 90 δισ. ευρώ (σταθερές τιμές 2000). Από αυτά, τα 63 δισ. ευρώ αποτελούν την κοινοτική συμμετοχή και τα υπόλοιπα 27 δισ. ευρώ την εθνική συμμετοχή στη χρηματοδότηση των έργων. Αν τώρα συνυπολογίσουμε και τα έργα που εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και χρηματοδοτήθηκαν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι την εικοσαετία 1990 - 2010 από εθνικούς μόνο πόρους χρηματοδοτήθηκαν έργα ύψους 40 δισ. ευρώ. Και επειδή τα κεφάλαια αυτά δεν υπήρχαν, η χρηματοδότηση των έργων έγινε με κρατικό δανεισμό. Επίσης, αν προσθέσουμε και τη συμμετοχής της Ελλάδας στη χρηματοδότηση των διαρθρωτικών ταμείων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το συνολικό ποσό ανεβαίνει στα 55 - 60 δισ. ευρώ, το οποίο καλύφθηκε με κρατικό δανεισμό.
Από την άλλη, είναι γνωστή η σχέση της κατασκευής των έργων με την εκτεταμένη διαφθορά. Μελέτη της ΕΕ εκτιμά, με τα ίδια χρήματα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες κατασκεύαζαν 6 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων, στην Ελλάδα κατασκεύαζαν μόλις 1 χιλιόμετρο! Καταλαβαίνει επομένως κανείς τι πάρτι είχε στηθεί με το κύκλωμα κατασκευής των μεγάλων έργων.
Από την άλλη, η δημιουργία της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ με την κατάργηση των τελωνειακών συνόρων το 1992 και τη δημιουργία του ευρώ το 2000, επιτάχυνε τις διαδικασίες συσσώρευσης του κεφαλαίου στο εσωτερικό της χώρας, ενώ εντάθηκε ο κεφαλαιοκρατικός ανταγωνισμός για την κατάκτηση των μεριδίων της ενιαίας πλέον αγοράς από τους ισχυρούς ευρωπαϊκούς μονοπωλιακούς ομίλους. Τα χρόνια που ακολούθησαν, η ελληνική αγροτική παραγωγή συρρικνώθηκε, αυξήθηκαν οι εισαγωγές, μειώθηκαν οι εξαγωγές, με αποτέλεσμα τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος και του ελλείμματος του ισοζυγίου πληρωμών. Η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων καλύφθηκε με προσφυγή σε κρατικό δανεισμό, ο οποίος επιβάρυνε το είδη υψηλό κρατικό χρέος της χώρας.
Αλλοι λόγοι
Οι εξοπλισμοί έχουν ασφαλώς το δικό τους ειδικό και σημαντικό βάρος στη δημιουργία του κρατικού χρέους. Οι αστικές κυβερνήσεις, έχουν σηκώσει πέπλο σιωπής σε ό,τι αφορά τις εξοπλιστικές δαπάνες των τελευταίων 35 ετών. Οι τελευταίες παρακολουθούνται από ένα περίπλοκο και αδιαφανές σύστημα καταγραφής, το οποίο δεν είναι προσβάσιμο, όχι μόνο στους κοινούς πολίτες, αλλά ούτε και στο ελληνικό κοινοβούλιο, το οποίο - υποτίθεται - αποτελεί τον κορυφαίο αστικό θεσμό της χώρας. Οσο και αν ανατρέξει κάποιος στα επίσημα κυβερνητικά έγγραφα των τελευταίων 35 ετών (Κρατικοί Προϋπολογισμοί), είναι αδύνατο να σχηματίσει γνώμη για το ύψος των δαπανών που αφορούν τις στρατιωτικές δαπάνες.
Ελλείψει άλλων στοιχείων, ανατρέχουμε σε δήλωση την οποία είχε κάνει ο πρώην υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ Ν. Χριστοδουλάκης, στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, με αφορμή τη συζήτηση του προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2004. Είχε αναφέρει τότε, ότι «τουλάχιστον 25 μονάδες του δημόσιου χρέους οφείλονται στις δικαιολογημένες μεν, αλλά ιδιαιτέρως αυξημένες αμυντικές δαπάνες της χώρας μας».
Αν όντος έτσι έχουν τα πράγματα και η αναλογία αυτή διατηρείται και στις ημέρες μας, το χρέος των εξοπλιστικών δαπανών στο τέλος του 2009, ανέρχονταν στα 75 δισ. ευρώ!
Περιττό να αναφέρουμε τέλος, ότι τα φαραωνικά έργα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, που πλήρωσε μέχρι τελευταίας δεκάρας ο ελληνικός λαός, επιδείνωσαν το πρόβλημα χρέους. Τα στοιχεία που αφορούν τις δαπάνες των Ολυμπιακών Αγώνων, είναι αλληλοαναιρούμενα, ενώ σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ανεβάζουν το συνολικό κόστος μεταξύ των 8 και 10 δισ. ευρώ.


Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ


Επικίνδυνη για το λαό η πολιτική που υπηρετεί τους εφοπλιστές


Επικίνδυνη για το λαό η πολιτική που υπηρετεί τους εφοπλιστές
Οι αγώνες των ναυτεργατών έχουν μεγάλη σημασία και αυτοί που επιχειρούν να τους σπιλώσουν έχουν ήδη εκτεθεί και θα εκτεθούν ανεπανόρθωτα στη συνέχεια
Οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης και της ΝΔ, που συνδέουν την απελευθέρωση της κίνησης των κρουαζιερόπλοιων με τη βελτίωση της ζωής των ναυτεργατών και του λαού μας, είναι αβάσιμοι και έχουν διαψευστεί από τη μέχρι τώρα πείρα.
Την πείρα από τις εσωτερικές θαλάσσιες μεταφορές που έχουν απελευθερωθεί ήδη για τα πλοία με κοινοτική σημαία (άρση του Cabotage), όπως προβλέπει ο κανονισμός 3577 του 1992 της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σχετικά μ' αυτό μπορούμε να δούμε ορισμένα παραδείγματα από την κατάσταση που διαμορφώθηκε στην ακτοπλοΐα, επί σειρά χρόνων, πριν και μετά την απελευθέρωση.
  • Μεγάλος ακτοπλοϊκός στόλος στην ιδιοκτησία ισχυρών μονοπωλιακών ομίλων και υψηλά εφοπλιστικά κέρδη όλα αυτά τα χρόνια.
  • Διατήρηση και όξυνση των προβλημάτων στην εξυπηρέτηση των νησιών.
  • Μεγάλος αριθμός υπερήλικων πλοίων.
  • Αύξηση της τιμής των εισιτηρίων πάνω από 300% τα τελευταία χρόνια, μεγάλη αύξηση στο ναύλο των οχημάτων.
  • Εντατικοποίηση της δουλειάς των ναυτεργατών, κατάργηση δικαιωμάτων, ανεργία και ανασφάλεια.
Συνεπώς έχουμε προηγούμενο το οποίο προειδοποιεί και διδάσκει.
Να ανοίξουμε το θέμα ακόμα περισσότερο.
Η ποντοπόρος ναυτιλία σημαδεύεται από την ελεύθερη κίνηση του εφοπλιστικού κεφαλαίου, που στηρίζεται από φοροαπαλλαγές και πλήθος άλλων προνομίων από το ελληνικό, αστικό κράτος, αξιοποιεί τις ξένες σημαίες, τις σημαίες ευκαιρίας και τους πιο σκληρούς όρους για την εκμετάλλευση των ναυτεργατών.
Στην πορεία θα πείθεται και ο πιο δύσπιστος εργαζόμενος, όχι μόνο για το δίκιο των ναυτεργατών, αλλά και για την αναγκαιότητα έκφρασης μεγαλύτερης στήριξης και αλληλεγγύης, για την κοινή δράση
Τα μεγέθη της είναι τρομακτικά, είναι μεγέθη ρεκόρ, 3.996 πλοία άνω των 1.000 κόρων ολικής χωρητικότητας και πολύ υψηλή κερδοφορία για πολλά χρόνια, πριν την καπιταλιστική κρίση, που ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη.
Το γεγονός ότι ένα πλοίο Cape Size, περίπου 150.000 τόνων, απέφερε στους εφοπλιστές ναύλο πάνω από 150.000 δολάρια την ημέρα, δείχνει το μέγεθος της υψηλής κερδοφορίας, η οποία άλλωστε εκφράστηκε και εκφράζεται μέχρι σήμερα με νέες ναυπηγήσεις και αγορές πλοίων από δεύτερο χέρι.
Την ίδια στιγμή, μειώθηκαν σταδιακά οι οργανικές συνθέσεις και παρατηρήθηκε το εξής φαινόμενο: Πλοία μεγάλης ηλικίας, που έχουν πρόσθετες ανάγκες λειτουργίας και συντήρησης, να κινούνται με μικρότερο αριθμό πληρώματος συγκριτικά με τα πρώτα χρόνια που τα πλοία ήταν σε νεαρή ηλικία.
Ο αριθμός των ναυτεργατών συρρικνώθηκε, η ζωή στα καράβια έγινε ακόμα πιο δύσκολη, το ΝΑΤ καταληστεύθηκε από τους εφοπλιστές, χρησιμοποιήθηκε ως χρηματοδότης τους και το έλλειμμά του ξεπερνάει το 1,2 δισ. ευρώ.
Η προπαγάνδα και η αλήθεια
Ποια είναι η αλήθεια για τα στοιχεία και τις θέσεις που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση και ο μηχανισμός που στηρίζει την πολιτική της, για να περάσει η πλήρης απελευθέρωση των κρουαζιερόπλοιων και στη συνέχεια της ακτοπλοΐας;
  • Πρώτο, η κυβέρνηση συνδέει την κατάργηση του Καμποτάζ με την εξασφάλιση εσόδων της τάξης του 1,1 δισ. ευρώ, ετησίως.
Αυτό το στοιχείο είναι αυθαίρετο.
Ο Πειραιάς είναι το 6ο λιμάνι στον κατάλογο των 20 μεγαλύτερων λιμανιών του κόσμου για την εκκίνηση κρουαζιέρας, με διακίνηση περίπου 1,8 εκατομμύρια επιβάτες, στο ίδιο επίπεδο περίπου με την Citavecchia στην Ιταλία και τη Βαρκελώνη.
Συνεπώς, τα οφέλη θα έπρεπε να είχαν διαφανεί, τα οφέλη δηλαδή για τους ναυτεργάτες, για την αύξηση των θέσεων εργασίας, για τα μικρομάγαζα του Πειραιά, αλλά και των νησιών. Αυτό δεν έχει γίνει και οι προσδοκίες που καλλιεργεί η κυβέρνηση δεν πατάνε πουθενά. Αντίθετα οι λαϊκές οικογένειες θα κληθούν να πληρώσουν νέα φορολογικά βάρη για τη διαμόρφωση της υποδομής για να δεχθούν τα λιμάνια και άλλα κρουαζιερόπλοια.
  • Δεύτερο, η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι διαμορφώνεται τάση ενίσχυσης της κρουαζιέρας στη Μεσόγειο και άρα θα έχει όφελος η Ελλάδα και ο λαός.
Αυτές είναι υποθέσεις σκοπιμότητας.
Ο έλεγχος του 83% της κρουαζιέρας από πέντε (5) μεγάλους, διεθνείς μονοπωλιακούς ομίλους συνεπάγεται και τον καθορισμό, από αυτούς, των προορισμών των πλοίων και των ενδιάμεσων σταθμών, με κριτήριο τα κέρδη τους. Επομένως, η πορεία των εξελίξεων θα κριθεί από αυτή την επιλογή και όχι από τις κυβερνητικές επιθυμίες.
Το 2008 στη Νότια Αμερική οι επιβάτες της κρουαζιέρας ήταν περίπου 10 εκατ. και στην Ευρώπη 4,5 εκατ. με επικρατέστερους προορισμούς τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία κι αυτές είναι ισχυρές τάσεις οι οποίες επιβεβαιώθηκαν και με τα στοιχεία του 2009.
Συνεπώς, η επιλογή της Μεσογείου δεν είναι δεδομένη και πολύ περισσότερο δε θα καθοριστεί μόνο από την άρση του καμποτάζ. Το βέβαιο είναι ότι ούτε οι λαοί της Νότιας Αμερικής, ούτε της Ευρώπης είχαν όφελος. Οφέλη είχαν οι εφοπλιστικοί όμιλοι και γενικότερα τα μεγάλα συμφέροντα. Αν ίσχυε αυτό που λέει η κυβέρνηση και η ΝΔ, οι λαοί της Ν. Αμερικής, στην οποία διακινήθηκαν εκατομμύρια επιβάτες, θα είχαν λύσει τα προβλήματά τους.
  • Τρίτο, τα ίδια, επίσης, τα στοιχεία καταρρίπτουν τον ισχυρισμό που υποστηρίζει ότι η Ελλάδα θα έχει οφέλη από τις «άμεσες δαπάνες κρουαζιέρας». Π.χ. η κυβέρνηση λέει ότι η Ιταλία εισέπραξε το 30,4% των άμεσων δαπανών και η Ελλάδα μόνο 3,3% και αυτό θα αλλάξει με την απελευθέρωση, την πλήρη άρση του καμποτάζ.
Αυτό είναι παραπλανητικό. Γιατί βασικό στοιχείο των αποκαλούμενων «άμεσων δαπανών κρουαζιέρας» είναι οι δαπάνες για τη ναυπήγηση και την επισκευή των πλοίων. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που η Ιταλία κατέχει υψηλό ποσοστό, επειδή έχει μεγάλο μερίδιο στις ναυπηγήσεις σε σύγκριση με την Ελλάδα, που η ναυπηγική βιομηχανία συρρικνώθηκε με ευθύνη της πολιτικής των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, στα πλαίσια του καταμερισμού που συναποφασίστηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
  • Τέταρτο, πρόχειρη και καιροσκοπική είναι επίσης και η ανάλυση για τη σχέση των Ελλήνων εφοπλιστών με τον τουριστικό στόλο. Η μείωση των ελληνικών κρουαζιερόπλοιων δεν οφείλεται στην καθυστέρηση της απελευθέρωσης. Αντίθετα πριν την απελευθέρωση υπήρχαν περισσότερα τουριστικά πλοία. Οι αιτίες των αλλαγών είναι πιο σύνθετες. Πρόκειται για ζητήματα που χαρακτηρίζουν τον καπιταλιστικό τρόπο ανάπτυξης. Αλλαγές στον επιχειρηματικό προσανατολισμό, συγχωνεύσεις, κατοχή μετοχών ναυτιλιακών εταιρειών από Ελληνες εφοπλιστές και άλλους επιχειρηματίες και συμμετοχή στη διαχείριση εταιρειών που έχουν κρουαζιερόπλοια κ.ά.
Συμπερασματικά, αυτή είναι η πραγματικότητα η οποία αποδεικνύει ότι η ανάπτυξη και η πολιτική που υπηρετεί τα συμφέροντα των εφοπλιστών, των μεγάλων τουριστικών - ξενοδοχειακών ομίλων, δεν μπορεί να υπηρετήσει τα συμφέροντα των εργαζομένων, να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες.
Αυτό το συμπέρασμα πατάει και στην πείρα του κρουαζιερόπλοιου «Ζενίθ», το οποίο έγινε γνωστό από τις κινητοποιήσεις των ναυτεργατών.
Ποιους υπηρετεί η άρση του καμποτάζ;
Τι γίνεται με το «ΖΕΝΙΘ»;
Το «Ζενίθ» χρησιμοποιεί το λιμάνι του Πειραιά ως σταθμό επιβίβασης επιβατών και αφετηρία προγράμματος κρουαζιέρας στα νησιά. Το πλοίο αυτό, που αποδεικνύει και τη γενικότερη κατάσταση, δεν τηρεί καμία διεθνή σύμβαση, και έχει ναυτεργάτες από 27 χώρες, ανασφάλιστους, που ζούνε και δουλεύουν σε συνθήκες γαλέρας, κι αυτή, συνολικά, η κατάσταση λειτουργεί σε βάρος της προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα.
Το ίδιο ισχύει με τα πλοία «ROPAX» I και ΙΙ με ιταλική σημαία που εκτελούν, στα πλαίσια της απελευθέρωσης, τη γραμμή Κόρινθος - Ιταλία και κινούνται με ξένους ναυτεργάτες, οι οποίοι στενάζουν σε καθεστώς δουλείας, ανασφάλιστοι.
Αυτή είναι η προοπτική που θέτει το νομοσχέδιο που φέρνει η κυβέρνηση στη Βουλή για την πλήρη απελευθέρωση της κίνησης των κρουαζιερόπλοιων. Απελευθέρωση, ενίσχυση της επιθετικότητας του εφοπλιστικού κεφαλαίου και επιβολή των πιο σκληρών αντεργατικών όρων. Κι αυτό δεν αλλάζει με το «δόλωμα» που λέει ότι θα υπάρχει δυνατότητα πρόσληψης κάποιων Ελλήνων ναυτεργατών.
Γιατί το καθεστώς της επέκτασης των συνθηκών σκλαβιάς σε πλοία που χρησιμοποιούν ως σταθμό τα ελληνικά λιμάνια θα επεκτείνεται και ο εφοπλιστικός ανταγωνισμός για την εκμετάλλευση φθηνότερης εργατικής δύναμης θα είναι το στοιχείο που θα επικρατήσει.
Αυτή η συζήτηση έχει ήδη ανοίξει με το καθεστώς της Αδριατικής θάλασσας, όπου η ιταλική επιχείριση «ΓΡΙΜΑΛΝΤΙ», μεγαλομέτοχος των «Μινωικών Γραμμών», κινεί τα πλοία με προβληματική σύνθεση, με χαμηλόμισθους, χωρίς δικαιώματα ναυτεργάτες και οι εφοπλιστές επιδιώκουν στο όνομα του λεγόμενου, ψευδεπίγραφου «Υγιούς Ανταγωνισμού» να μεταφέρουν αυτό το καθεστώς στο λιμάνι του Πειραιά, στις Ελληνικές Ακτοπλοϊκές Συγκοινωνίες.
Ενάντια στην κατάσταση αυτή, ενάντια στο μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την Ευρωπαϊκή Ενωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), με αιχμή τη μείωση των μισθών και των συντάξεων, την κατάργηση ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων, αναπτύχθηκαν σημαντικοί ναυτεργατικοί αγώνες. Αγώνες σκληροί, με πρωταγωνιστές τα ταξικά σωματεία ΠΕΜΕΝ - «ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ», τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, σε αντιπαράθεση με τη στάση της υποταγής που κράτησε η πλειοψηφία της ΠΝΟ.
Αγώνες σε σύγκρουση με τον απεργοσπαστικό μηχανισμό που έστησε η κυβέρνηση με τους εφοπλιστές, χρησιμοποιώντας τα αστικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα δικαστήρια που χαρακτήρισαν αρκετές απεργίες παράνομες και καταχρηστικές.
Οι αγώνες των ναυτεργατών έχουν μεγάλη σημασία και αυτοί που επιχειρούν να τους σπιλώσουν έχουν ήδη εκτεθεί και θα εκτεθούν ανεπανόρθωτα στη συνέχεια.
Αυτό αφορά την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και το ΛΑ.Ο.Σ. που εργολαβικά ενοχοποιούν και χτυπάνε τις κινητοποιήσεις για λογαριασμό του εφοπλιστικού κεφαλαίου, των μεγαλοξενοδόχων και μεγαλεμπόρων, για λογαριασμό της πλουτοκρατίας.
Αφορά και τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ που διά μέσου του προέδρου του ΣΥΝ χαρακτήρισε τους αγώνες στο λιμάνι, τους αγώνες για το «ΖΕΝΙΘ» «εξαλλοσύνες», σε συντονισμό με τον οργανωμένο απεργοσπαστικό μηχανισμό.
Με σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι στην πορεία θα πείθεται και ο πιο δύσπιστος εργαζόμενος, όχι μόνο για το δίκιο των ναυτεργατών, αλλά και για την αναγκαιότητα έκφρασης μεγαλύτερης στήριξης και αλληλεγγύης, για την κοινή δράση. Αφού οι εργαζόμενοι επιβάτες, αλλά και οι επαγγελματίες διαπιστώνουν καθημερινά ότι αιτία των προβλημάτων τους δεν είναι, δεν μπορούν να είναι οι αγώνες, αλλά η πολιτική που δουλεύει για την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου.
Αυτή η πολιτική χτυπάει τους ναυτεργάτες, αυτή ευθύνεται για τα ακριβά εισιτήρια και την υποβαθμισμένη εξυπηρέτηση των νησιών, για τη χειροτέρευση της κατάστασης των μικρομεσαίων επαγγελματιών που δέχονται τις συνέπειες της επέκτασης και ισχυροποίησης των μεγάλων οικονομικών ομίλων, αντιμετωπίζουν τη σκληρή φορολογία, τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών οικογενειών που δεν τους επιτρέπει να κάνουν διακοπές, να ξεκουραστούν.
Καράβια και εργοστάσια στα χέρια του λαού
Το ΚΚΕ καταδικάζει και καταψηφίζει το νομοσχέδιο που φέρνει η κυβέρνηση στη Βουλή για την απελευθέρωση της κίνησης των κρουαζεροπλοίων και καλεί τους ναυτεργάτες να το αντιπαλέψουν, να αντιπαλέψουν την πολιτική που αυξάνει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, που μειώνει τους μισθούς και τις συντάξεις, που τους στερεί το δικαίωμα στη δουλειά.
Είμαστε υπέρ της πολιτικής - ιδεολογικής αντιπαράθεσης, με συγκεκριμένα επιχειρήματα και θα αποκαλύπτουμε τους αστήριχτους αφορισμούς, την προκατάληψη και την εμπάθεια για τους εργατικούς αγώνες.
Αποφασιστικής σημασίας όπλο στα χέρια των κομμουνιστών είναι η πολιτική πρόταση που έχει καταθέσει το ΚΚΕ στην εργατική τάξη, στα λαϊκά στρώματα και αυτή επιβεβαιώνεται μέσα από τις εξελίξεις.
Γιατί η ζωή αποδεικνύει καθημερινά ότι όσο η εξουσία είναι στα χέρια του κεφαλαίου και των κομμάτων του, όσο τα μέσα παραγωγής, τα πλοία, τα λιμάνια, τα ναυπηγεία είναι στα χέρια των εφοπλιστών και των άλλων τμημάτων της πλουτοκρατίας, η κατάσταση του λαού θα χαρακτηρίζεται από την όξυνση των προβλημάτων.
Γι' αυτό επιμένουμε ότι ο λαός έχει τη δύναμη να αλλάξει τους συσχετισμούς, να δημιουργήσει τη δική του αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική συμμαχία και να διεκδικήσει την εξουσία. Για να οργανωθεί η οικονομία και η ναυτιλία στη βάση του κριτηρίου της ικανοποίησης των λαϊκών αναγκών με ένα βασικό εργαλείο.
Τα μέσα παραγωγής, τα πλοία, τα λιμάνια, τα ναυπηγεία να γίνουν λαϊκή περιουσία και να αναπτυχθούν με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό - κοινωνικό έλεγχο. Σ' αυτή την κατεύθυνση θα εξασφαλιστεί το δικαίωμα στη δουλειά για όλους, τα κοινωνικά, ασφαλιστικά, εργασιακά δικαιώματα, θα εξασφαλιστούν φτηνές, ασφαλείς, σύγχρονες συγκοινωνίες, θα αναπτυχθεί ο λαϊκός τουρισμός.
Αυτή η πολιτική πρόταση τροφοδοτεί την καθημερινή πάλη και θα δίνει μεγαλύτερη δύναμη στον καθημερινό αγώνα όσο περισσότερο αγκαλιάζεται από τους εργαζόμενους και γίνεται δική τους υπόθεση.

Του
Γιώργου ΜΑΡΙΝΟΥ
Μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ



Πλοία - λιμάνια - μεγάλα ναυπηγεία να γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία


ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ
Πλοία - λιμάνια - μεγάλα ναυπηγεία να γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία
Στους ναυτεργάτες, στην αίθουσα συνελεύσεων της ΠΕΜΕΝ, ανέλυσε χτες την πρόταση εξουσίας του Κόμματος το μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
Σε μαζική συγκέντρωση ναυτεργατών όλων των ειδικοτήτων που είχαν γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα συνελεύσεων της ΠΕΜΕΝ, μίλησε χτες το πρωί ο Γιώργος Μαρίνος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Κόμματος, αναπτύσσοντας την πολιτική πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ. Την εκδήλωση διοργάνωσε ηΚομματική Οργάνωση Ναυτεργατών.
«Το ΚΚΕ κάνει πλατύ άνοιγμα, πλατύ κάλεσμα για ουσιαστική συζήτηση των θέσεών του και της πολιτικής του πρότασης, για την ανάπτυξη της πάλης για κάθε πρόβλημα που βασανίζει τους ναυτεργάτες, τους εργαζόμενους. Απευθύνεται στους ναυτεργάτες και τους καλεί να βγάλουν ουσιαστικά συμπεράσματα από αυτά που έχουν βιώσει όλα τα χρόνια, από αυτά που βιώνουν σήμερα. Να σκεφτούν καλύτερα το μέλλον που τους επιφυλάσσει ο καπιταλισμός, η κυριαρχία του εφοπλιστικού κεφαλαίου», επισήμανε ο Γ. Μαρίνος και συνέχισε λέγοντας: «Οι εξελίξεις στη ναυτιλία είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν τον αντεργατικό χαρακτήρα της πολιτικής του δικομματισμού, που δείχνουν τον καιροσκοπισμό και την ουτοπία κάθε διαχειριστικής λύσης και την αναγκαιότητα της πάλης με την πολιτική πρόταση του ΚΚΕ, της πάλης για βαθιές αλλαγές, για τη λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό».
Κέρδη για το εφοπλιστικό κεφάλαιο

«Στα πλαίσια μιας ανάπτυξης - σημείωσε - που έχει κριτήριο το κέρδος των καπιταλιστών, έχουμε έναν νευραλγικό κλάδο, τις θαλάσσιες μεταφορές, στα χέρια του εφοπλιστικού κεφαλαίου που συνεχώς αυξάνει τα κέρδη και τη δύναμή του μέσα από την εκμετάλλευση χιλιάδων ναυτεργατών, αξιοποιώντας μεγάλα προνόμια, κίνητρα που δίνει το αστικό κράτος και οι κυβερνήσεις που υπηρετούν τα εφοπλιστικά συμφέροντα.
Ορισμένα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά: Τα ελληνόκτητα πλοία (άνω των 1.000 κόρων ολικής χωρητικότητας) έφτασαν το Φλεβάρη του 2007 τα 3.699, ακολουθώντας μια πορεία συνεχούς αύξησης. Οι Ελληνες εφοπλιστές παρήγγειλαν το 2007 566 πλοία αξίας 31,8 δισ. δολάρια. Το 2006 που υπολογίζεται ως χρονιά υψηλής ναυπήγησης, οι παραγγελίες έφτασαν τα 322 πλοία, αξίας 16,6 δισ. δολάρια. Πρόκειται για τεράστια δύναμη που δείχνει μεγάλη συσσώρευση κεφαλαίων σε συνθήκες που τα ναύλα κινήθηκαν σε υψηλά, σε πολύ υψηλά επίπεδα και για μεγάλο χρονικό διάστημα, αξιοποιώντας ιδιαίτερα την οικονομική ανάπτυξη των Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας, Ρωσίας κ.ά. χωρών, την αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου.
Είναι ίσως πρωτοφανές το ναύλο των 100.000 ή 120.000 δολαρίων την ημέρα για ένα πλοίο CAPE SIZE 170.000 TDW (τόνων νεκρού βάρους). Είναι ίσως πρωτοφανές το ναύλο των 60 ή 70 χιλιάδων δολαρίων την ημέρα για ένα πλοίο PANAMAX π.χ. 70.000 TDW.
Η ανάπτυξη με κριτήριο το κέρδος βάζει τη σφραγίδα της και στις εξελίξεις στην ακτοπλοΐα. Η συσσώρευση κεφαλαίων και η απελευθέρωση της ακτοπλοΐας είναι μοχλοί της συγκεντροποίησης, της δημιουργίας μεγάλων μονοπωλιακών μονάδων σε ένα τοπίο που χαρακτηρίζεται από εξαγορές και κάθε λογής διασυνδέσεις ελληνικών και ξένων μονοπωλιακών συμφερόντων.
Σήμερα η MARFIN, άμεσα ή έμμεσα, έχει αποκτήσει περίπου το 80% των μετοχών της εταιρείας ATTICA, του εφοπλιστή Παναγόπουλου, και περίπου το 70% της BLUE STAR.
Η SEA STAR με μεγαλομέτοχο τον Γιάννη Βαρδινογιάννη, που είναι διευθύνων σύμβουλος της ΑΝΕΚ, ελέγχει το 26,7% των Μινωικών Γραμμών και το 34,7% τηςHELLENIC SEA WAYS που είναι συνδεδεμένη με τις Μινωικές Γραμμές. Ο ιταλικός όμιλοςGRIMALDI ελέγχει μεγάλο μέρος των μετοχών της ΑΝΕΚ τις οποίες τελευταία αντάλλαξε με την SEA STAR, για να πάρει μετοχές των Μινωικών.
Αυτά τα μεγαθήρια δεν επενδύουν για την "ψυχή της μάνας τους", αλλά γιατί προσδοκούν από τα εκατομμύρια των επιβατών και τις χιλιάδες των οχημάτων, ρίχνοντας κατά κανόνα το βάρος σε γραμμές "φιλέτα".
Αυτοί κερδίζουν εκατομμύρια ευρώ και τα λαϊκά στρώματα υφίστανται τις οδυνηρές συνέπειες της αύξησης των εισιτηρίων και των ναύλων των οχημάτων, αλλά και την ταλαιπωρία από την έλλειψη τακτικών δρομολογίων σε πολλά νησιά, ιδιαίτερα άγονα νησιά - πολύ περισσότερο - κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου.
Αυτή, η ίδια τάση, η ίδια κατάσταση εκδηλώνεται με την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών και τα ιδιωτικά κριτήρια που καθορίζουν τη λειτουργία του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά Θεσσαλονίκης και άλλων λιμανιών. Κυνηγητό του κέρδους και πλεονεκτήματα στο μονοπωλιακό ανταγωνισμό. Γι' αυτό το λόγο, έχουν πάρει θέση οι "μεγάλοι παίκτες", τα μεγάλα συμφέροντα όπως η κινέζικη COSCO, η αραβική DUBAI PORTS WORLD, η HUTCHISON από το Χονγκ Κονγκ, η δανέζικη MAERSK, η ελβετική MEDITERRANEAN Shipping co, η Ισραηλινή ZIM και άλλες».
Φτώχεια και ανεργία για τους ναυτεργάτες
«Αυτή η κατάσταση δεν έχει σχέση με τα συμφέροντα του λαού μας, με τα συμφέροντα των ναυτεργατών, των λιμενεργατών, των εργαζομένων στα ναυπηγεία. Αντίθετα, η πραγματικότητα αποδεικνύει ότι όσο ενισχύονται τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και αυξάνονται τα κέρδη τους, τόσο γίνονται πιο επιθετικά, πιο εκμεταλλευτικά και καταπιεστικά σε βάρος των εργαζομένων. Το ίδιο ισχύει και στο επίπεδο της πολιτικής της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Από τη στιγμή που έχει στόχο την ανταγωνιστικότητα και την ικανοποίηση των αναγκών των μονοπωλίων θα γίνεται συνεχώς και πιο επιθετική και επικίνδυνη για τους ναυτεργάτες, τους λιμενεργάτες, τους μεταλλεργάτες, γενικότερα τους εργαζόμενους και τους μικρούς επαγγελματίες.
Αυτό ισχύει για κάθε κεντροαριστερή ή άλλη διαχειριστική εκδοχή, η οποία όσους όρκους και αν παίρνει - αφού θα διατηρείται η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, στα πλοία, στα λιμάνια, στα ναυπηγεία - θα κινείται με βάση τους νόμους του καπιταλισμού, με βάση το νόμο του μέγιστου κέρδους. Συσσώρευση κεφαλαίων, κέρδη και δύναμη από τη μία, ένταση της εκμετάλλευσης, κατάργηση δικαιωμάτων, όξυνση των προβλημάτων από την άλλη.
Αυτό ζούμε όλα τα χρόνια. Και αυτό αποδεικνύεται με όλους τους δείχτες που βρίσκονται στον αντίποδα των κερδών. Εντατικοποίηση της δουλειάς, μείωση των ναυτεργατών. Το 1980 οι Ελληνες ναυτεργάτες ήταν 59.534, το 1990 36.851 και 29.260 το 2006. Οι ναυτολογήσεις το 1990 ήταν 29.072, το 2006 ήταν 14.111. Στα 1.272.996.441 ευρώ ανέρχεται το οργανικό έλλειμμα του ΝΑΤ και των άλλων ασφαλιστικών ταμείων των ναυτεργατών, που λεηλατήθηκαν από τους εφοπλιστές και τις αστικές κυβερνήσεις.
Καθηλωμένοι μισθοί και κατώτερη σύνταξη 367 ευρώ. Ανατροπές στα εργασιακά δικαιώματα και υποβάθμιση της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα».
Τέλος πια στις αυταπάτες
«Τώρα δεν υπάρχει έδαφος για αυταπάτες. Τα μερεμέτια δεν ενοχλούν το σύστημα. Είναι όπως οι μύγες στο κορμί του ελέφαντα. Υπάρχει ένα κριτήριο που είναι φάρος. Και το κριτήριο αυτό είναι η ικανοποίηση των αναγκών της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων.
Για να ικανοποιηθούν οι λαϊκές ανάγκες απαιτείται να έχει ο λαός τα εργαλεία στα χέρια του. Να είναι η εξουσία στα χέρια της εργατικής τάξης, να είναι τα βασικά - συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής κοινωνική ιδιοκτησία. Να ενωθούν τα μέσα παραγωγής με την εργατική δύναμη μέσα από τον κεντρικό σχεδιασμό. Να οργανωθεί εργατικός - κοινωνικός έλεγχος μέσα από τον οποίο θα συμμετέχουν, θα ελέγχουν οι εργαζόμενοι, οι λαϊκοί φορείς.
Δε μας τρομάζουν οι αντεπαναστατικές αλλαγές, ούτε μπορούν να αλλάξουν τη ροή της Ιστορίας. Δε μας τρομάζουν οι αρνητικοί συσχετισμοί δύναμης, γιατί ποτέ δεν ήταν αναλλοίωτοι. Οι κομμουνιστές πιστεύουν στη δύναμη της ταξικής πάλης σαν κινητήριας δύναμης της Ιστορίας και βλέπουν μπροστά».
Ναυτιλία προς όφελος του λαού
«Παλεύουμε για μια ναυτιλία που θα οργανωθεί και θα αναπτυχθεί σε όφελος των ναυτεργατών και των άλλων λαϊκών δυνάμεων. Και υποστηρίζουμε κατηγορηματικά ότι αυτό μπορεί να γίνει από τη λαϊκή εξουσία που με την πάλη των ναυτεργατών, της εργατικής τάξης θα κοινωνικοποιήσει τα πλοία, τα λιμάνια, τα μεγάλα ναυπηγεία, θα τα μετατρέψει σε κοινωνική ιδιοκτησία.
Ναυτιλία προς όφελος των ναυτεργατών, γενικότερα του λαού. Με αξιόπλοα πλοία, σεβασμό της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, σεβασμό στην Υγεία, στην Ασφάλεια και τη ζωή των πληρωμάτων. Εξασφάλιση του δικαιώματος δουλειάς και των άλλων δικαιωμάτων των ναυτεργατών, δωρεάν εκπαίδευση και μετεκπαίδευση. Απρόσκοπτη, σύγχρονη, συστηματική συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση όλων των νησιών με φτηνό εισιτήριο.
Ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, τουριστικά πλοία που θα δώσουν ώθηση στο λαϊκό τουρισμό και θα συμβάλουν στην αναβάθμιση των νησιών, αλλά και παραθαλάσσιων περιοχών της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Ικανοποίηση των μεταφορικών αναγκών της χώρας σε καύσιμα, σε εμπορεύματα στα πλαίσια των νέων εμπορικών σχέσεων, με δυνατότητα συμμετοχής των ποντοπόρων πλοίων στις διεθνείς μεταφορές.
Σε αυτήν την κατεύθυνση θα αντιστοιχηθεί η οργάνωση της ναυτιλίας μέσω ενιαίου φορέα θαλάσσιων μεταφορών ή άλλου σχήματος (που θα ενταχθούν τα ποντοπόρα, τα ακτοπλοϊκά, τα τουριστικά, τα βοηθητικά πλοία).
Αυτή η πολιτική πρόταση απαιτεί συγκέντρωση δυνάμεων, δυνάμεων ικανών να συγκρουστούν με την πλουτοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. Και σε αυτήν την αναγκαιότητα απαντάει η πάλη για τη συγκρότηση του Αντιμονοπωλιακού Αντιιμπεριαλιστικού Δημοκρατικού Μετώπου Πάλης, που στη βάση του έχει τη συμμαχία της εργατικής τάξης, με τη μικρομεσαία αγροτιά και τους αυτοαπασχολούμενους της πόλης. Και αυτό το μέτωπο κτίζεται μέσα στην καθημερινή πάλη».


Πόσους πατέρες είναι καλό να έχει ένα παιδί;
Εκατόν δώδεκα χρόνια μετά την «Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους», του Φρ. Ενγκελς, οι ανθρωπολόγοι ανακαλύπτουν σε ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής νέα στοιχεία που επανεπιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα του μεγάλου κλασικού του μαρξισμού
Ο Αρονμπαρί, πρώην επικεφαλής του χωριού Μπατσιτσίντα, διηγείται στον ανθρωπολόγο Μ. Λιζαράλντε (αριστερά) και τον πατέρα του τις σφαγές που υπέστησαν οι Μπαρί από τους τσιφλικάδες, που ήθελαν να τους αρπάξουν τη γη, στις δεκαετίες του 1940 και 1950
Β' ΜΕΡΟΣ
Πέρα από τους Μπαρί
Δεν είναι μόνο οι Μπαρί στους οποίους υπάρχουν επιβιώσεις της παλιάς μορφής οργάνωσης της οικογένειας και της κοινωνίας. Σύμφωνα με μελέτες άλλων ανθρωπολόγων, οι Να της κινέζικης επαρχίας Γιουνάν διατηρούν ακόμα και σήμερα μια μητριαρχική κοινωνία. Οι γυναίκες, όταν μεγαλώσουν, συνεχίζουν να ζουν με τις μητέρες, τις αδερφές και τους αδερφούς τους. Δεν παντρεύονται ποτέ και δεν πηγαίνουν να κατοικήσουν αλλού. Ολοι μαζί καλλιεργούν τα χωράφια και ψαρεύουν. Οι εραστές των γυναικών είναι απλοί επισκέπτες. Δεν έχουν καμιά επιρροή στην οικονομία του σπιτιού. Τα παιδιά τα μεγαλώνουν οι μητέρες τους και οι αδερφοί των μητέρων τους. Ο πατέρας δεν έχει καμιά υποχρέωση προς το παιδί και δεν αναγνωρίζεται εκτός αν μοιάζουν πολύ. Συνήθως οι γυναίκες έχουν σεξουαλικές σχέσεις με πολλούς άντρες, με αποτέλεσμα να είναι άγνωστος ο βιολογικός πατέρας. Στη γλώσσα των Να δεν υπάρχει καν η λέξη πατέρας. Οι γυναίκες έχουν απόλυτο έλεγχο των παιδιών τους, της περιουσίας και της σεξουαλικότητάς τους.
Κατάσταση με αρκετές αναλογίες με τους Να της Κίνας επικρατεί εκτός από τους Μπαρί και στους Κανέλα, Μεχινάκου και Αραουετέ της Νότιας Αμερικής. Μόλις ενηλικιωθούν οι γυναίκες μπορούν να δίνονται κατά βούληση σε όποιον άντρα τους αρέσει, αρκεί να μην παραβιάζουν το ταμπού της αιμομειξίας (η αρχή της αποφυγής της αιμομειξίας ήταν μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ανθρωπότητας, που επέτρεψε την αναπαραγωγή πιο υγιών και με περισσότερες ικανότητες πληθυσμών). Σε άλλες φυλές, όπως στους Κουριπάκο της Αμαζονίας, όπου η μητριαρχία έχει ήδη αντικατασταθεί από την πατριαρχία, αν και απαγορεύονται οι σχέσεις της συζύγου με άλλους άντρες, ωστόσο παραμένει σαν υπόλειμμα της προηγούμενης περιόδου η πίστη ότι τα παιδιά μπορούν να έχουν πολλούς πατέρες. Επίσης, ισχύει ο διαχωρισμός ανάμεσα στα γένη κι έτσι αν ο άντρας μιας γυναίκας πεθάνει τότε αυτή πρέπει να βρει νέο σύζυγο από το γένος στο οποίο ανήκει τώρα και όχι από το πατρικό της γένος (και πάλι για να αποφεύγεται η αιμομειξία).
Το μέλλον της μονογαμίας
Ενα μικρό παιδί σκαρφαλώνει σε μια κιρόρα, ένα τοίχο φτιαγμένο από πέτρες και φύλλα φοίνικα που κατασκευάζουν οι Μπαρί για να παγιδέψουν ψάρια μέσα σε λιμνούλες και να αυξήσουν την ψαριά τους
Το συμπέρασμα των επιστημόνων - έστω κι αν δεν προχωρούν παραπέρα τη σκέψη τους - είναι ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποθέσουμε ότι η οικογένεια είναι το φυσικό, ιδανικό ή ακόμα και πιο εξελιγμένο σύστημα ανθρώπινης κοινωνικής συγκρότησης. Ο Ενγκελς γράφει σχετικά: «Τώρα τραβάμε προς μια κοινωνική ανατροπή, όπου οι ως τώρα οικονομικές βάσεις της μονογαμίας θα εξαφανιστούν με την ίδια βεβαιότητα που θα εξαφανιστούν και οι βάσεις του συμπληρώματός της, της πορνείας. Η μονογαμία αναπτύχθηκε από τη συγκέντρωση μεγάλου πλούτου στα χέρια ενός - και μάλιστα στα χέρια ενός άντρα - και από την ανάγκη να κληρονομηθούν αυτά τα πλούτη από τα παιδιά αυτού του άντρα και κανενός αλλουνού. Γι' αυτό ήταν αναγκαία η μονογαμία της γυναίκας και όχι του άντρα, έτσι που αυτή η μονογαμία της γυναίκας δεν εμπόδιζε καθόλου την ανοιχτή ή σκεπασμένη πολυγαμία του άντρα».
«... Αφού λοιπόν η μονογαμία γεννήθηκε από οικονομικά αίτια, θα εξαφανιστεί όταν εξαφανιστούν αυτά τα αίτια; Θα μπορούσε κανείς με το δίκιο του ν' απαντήσει ότι όχι μόνο δε θα εξαφανιστεί, αλλά αντίθετα μόνο τότε θα πραγματοποιηθεί πλέρια». ...«Με το πέρασμα των μέσων παραγωγής σε κοινή ιδιοκτησία παύει η ατομική οικογένεια να είναι η οικονομική μονάδα της κοινωνίας. Το ατομικό νοικοκυριό μετατρέπεται σε κοινωνικό λειτούργημα. Η περιποίηση και ανατροφή των παιδιών γίνεται δημόσια υπόθεση. Η κοινωνία φροντίζει ίσα για όλα τα παιδιά, είτε είναι παιδιά νόμιμου γάμου είτε νόθα. Ετσι λείπει η έγνοια για τις "συνέπειες", που σήμερα αποτελεί το κυριότερο κοινωνικό - ηθικό και οικονομικό - στοιχείο που εμποδίζει ένα κορίτσι να δοθεί ανεπιφύλαχτα στον αγαπημένο της άντρα». ...«Και επειδή ο σεξουαλικός έρωτας από τη φύση του είναι αποκλειστικός - αν και αυτή η αποκλειστικότητα πραγματοποιείται σήμερα πέρα για πέρα μονάχα στη γυναίκα - ο γάμος που βασίζεται στον έρωτα είναι από τη φύση του μονογαμικός».
* Ολα τα αποσπάσματα είναι από το έργο του Φρ. Ενγκελς, «Η Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους», τέταρτη έκδοση.

Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»

TOP READ