Κόκκαλα στον λαιμό

 Κόκκαλα στον λαιμό

Στην αρχή, οργίστηκα. Κατόπιν, αηδίασα. Στο τέλος, έμαθα να αδιαφορώ. Σιγά που θα καθόμουν να ασχοληθώ με τα απανταχού τραμποειδή και τζημεροειδή, που βρήκαν ευκαιρία να ξεράσουν το εμετικό τους φαρμάκι για τον Φιντέλ και την κουβανική επανάσταση. Και σιγά που θα επέτρεπα σε κανάλια τύπου Σκάι να με ταράξουν, βλέποντας να ντύνουν την είδηση του θανάτου τού ιστορικού ηγέτη τής Κούβας με εικόνες από τα πανηγύρια των κουβανικής καταγωγής ηλιθίων τής Φλόριντας.

Η μόνιμη επωδός όλων αυτών των παραληρημάτων είναι πως ο Φιντέλ ήταν δικτάτορας. Σιγά το νέο, καλέ! Μήπως είπαμε εμείς ότι δεν ήταν; Απλώς, εμείς το λέμε πιο σωστά: ο Φιντέλ ήταν επί κεφαλής εκείνων που την πρωτοχρονιά τού 1959 επέβαλαν την δικτατορία τού προλεταριάτου στην Κούβα. Βλέπετε, εμείς δεν το παίζουμε δημοκράτες. Εμείς λέμε ανοιχτά ότι αυτό που οι άλλοι αποκαλούν "δημοκρατία", δεν είναι παρά δικτατορία τού κεφαλαίου, δικτατορία τής αστικής τάξης, δικτατορία που οι λίγοι επιβάλλουν στους πολλούς. Κι η απάντηση σε μια τέτοια δικτατορία δεν μπορεί να είναι άλλη από την ανατροπή αυτής της τάξης με επιβολή μιας δικτατορίας τού προλεταριάτου, μιας δικτατορίας των πολλών πάνω στους λίγους.

Αβάνα, Οκτώβριος 1962: Ο Φιντέλ συνομιλεί με τον Αχμέντ Μπεν Μπελλά, παρουσία του Τσε.

Αυτό που δεν μπορούν να καταπιούν οι αντίπαλοι της κουβανικής επανάστασης, είναι ότι ο Φιντέλ εξέφρασε τους πόθους και τα όνειρα ενός ολόκληρου λαού. Κι όπως ο Φιντέλ έμεινε ως το τέλος πιστός στο λαϊκό πρόσταγμα "πάντα μπροστά, ως την νίκη", έτσι κι αυτός ο λαός έμεινε ως το τέλος πιστός στον ηγέτη του. Όπως είπε το 2009 ο Ιγνάσιο Ραμονέ, "οι μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις στην Κούβα δεν υπήρξαν το αποτέλεσμα ξένων ιδεών οι οποίες επιβλήθηκαν από ξένες δυνάμεις που κατέφτασαν σε σοβιετικά τανκ. Αντίθετα, ξεπήδησαν από ένα λαϊκό κίνημα στο οποίο συναντήθηκαν οι ελπίδες των αγροτών, των εργατών, ακόμα και των μικροαστών. Ο θάνατος του Κάστρο δεν πρόκειται να οδηγήσει στην κατάρρευση ενός κινήματος που έχει μια προϊστορία εκατοντάδων ετών. Αν δεν αναγνωρίζεις τον εθνικό χαρακτήρα του κινήματος, σημαίνει ότι δεν κατανοείς τη βασική διάσταση του καθεστώτος. Και αυτό σε εμποδίζει να κατανοήσεις γιατί 15 χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το καθεστώς της Κούβας παραμένει στη θέση του" (*).

Μπορεί αυτό να είναι το μεγάλο κόκκαλο στον λαιμό των καπιταλιστών, όμως υπάρχουν και πολλά άλλα μικρότερα. Ένα απ' αυτά επισημαίνει η καθηγήτρια του Αριστοτελείου Μίκα Χαρίτου-Φατούρου: "Προ καιρού την επισκέφθηκα (σ.σ.: την Κούβα) μαζί με καθηγητές από τη Βρετανία, την Ισπανία, τη Βραζιλία και το Περού στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος Alpha, ενός προγράμματος συνεργασίας πανεπιστημίων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Βρετανία, Ισπανία, Ελλάδα) και της Λατινικής Αμερικής (Βραζιλία, Περού, Κούβα). Στο τέλος των 20 ημερών που μείναμε εκεί όλοι είχαμε αποφασίσει να στείλουμε στην Κούβα υποψήφιους διδάκτορές μας με υποτροφίες 10 μηνών τις οποίες προσφέρει το πρόγραμμα για να μελετήσουν το εθνικό σύστημα υγείας της χώρας, το οποίο θεωρήσαμε ότι είναι ίσως το καλύτερο στον κόσμο και για το οποίο ελάχιστα έχουν γραφεί" (**).

Η αλήθεια είναι ότι, στο διάβα των χρόνων, εκατομμύρια επισκέπτες τής Κούβας έχουν διαπιστώσει με τα μάτια τους ότι η υγεία και η παιδεία αποτελούσαν πάντοτε δυο από τους κεντρικούς στόχους τής επανάστασης. H σημασία που δίνει η Κούβα στην παιδεία, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο μήνυμα "sin educación no hay revolución, sin educación no hay socialismo" (χωρίς παιδεία δεν γίνεται επανάσταση, χωρίς παιδεία δεν γίνεται σοσιαλισμός). Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNESCO, στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι που δεν έχουν βγάλει το δημοτικό, πράγμα που σημαίνει ότι το ποσοστό αλφαβητισμού στην χώρα μας είναι από τα χειρότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κούβα, η οποία έχει πληθυσμό περίπου όσο η Ελλάδα, φιγουράρει στην κορυφή τής λίστας, με το απόλυτο 100% αλφαβητισμού, τόσο για τους κάτω των 24 ετών όσο και για τους μεγαλύτερους!

Ένα ακόμη κοκκαλάκι στον λαιμό των καπιταλιστών είναι ότι στην κατασυκοφαντημένη Κούβα η λέξη "άστεγος" είναι άγνωστη. Υπολογίζεται ότι στις προοδευμένες ΗΠΑ σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι κοιμούνται όπου βρίσκουν ενώ και στην Ελλάδα κάπου 20.000 άτομα κάνουν το ίδιο. Στην Κούβα, όμως, το "δικτατορικό" καθεστώς έχει εξασφαλίσει σε όλους ανεξαιρέτως ένα κεραμίδι, έστω και φτωχικό. Α! Εκτός από κεραμίδι είχε εξασφαλίσει και φαΐ! Την ώρα που εκατομμύρια κατοίκων των ΗΠΑ υποσιτίζονται ή περιμένουν να τραφούν από τα κουπόνια και τα συσσίτια, η UNICEF ανακοινώνει ότι ο υποσιτισμός στην Κούβα έχει εξαλειφθεί πλήρως. Άντε τώρα να είσαι δημοκράτης στην δύση και να πρέπει να παραδεχτείς ότι ένας κομμουνιστής δικτάτορας έχει εξασφαλίσει για όλους ανεξαιρέτως τους υπηκόους του υγεία, παιδεία, κατοικία και τροφή. Καταπίνεται αυτό;

Ο Φιντέλ είχε αρχίσει να ενοχλεί την κατάποση των καπιταλιστών πολύ πριν την πρωτοχρονιά τού 1959. Ήταν 6 Οκτωβρίου 1953 όταν απολογούμενος στην δίκη για το αντάρτικο χτύπημα στον στρατώνα τής Μονκάδας, είπε στους δικαστές του με απόλυτη περιφρόνηση: "Καταδικάστε με, δεν πειράζει. Η ιστορία θα με δικαιώσει". Εξήντα τρία χρόνια μετά, πώς να πιστέψουν οι αντίπαλοί του ότι η Ιστορία τον δικαίωσε; Πώς να χωνέψουν ότι αυτός ο άνθρωπος τους έβγαζε τόσα χρόνια την γλώσσα χωρίς να τους φοβάται; Πώς να δεχτούν ότι ο Φιντέλ έκανε πράξη το όραμα ενός λαού για ανεξαρτησία, έτσι όπως το είχε εκφράσει ο ίδιος, μιλώντας στον δικό μας Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ το 2004: "Ανεξαρτησία σημαίνει να έχεις το κεφάλι σου μέσα στο στόμα του λύκου και να του λες 'άντε γαμήσου'".

Κι είναι αλήθεια πως αυτό το "άντε γαμήσου" το έλεγε δυνατά ο Φιντέλ: "Άρχισα την επανάσταση με 82 άτομα. Θα το ξανάκανα, και με 10 και με ακλόνητη πίστη. Δεν έχει σημασία πόσο μικρός είσαι". Δίκιο είχε. Πόσοι θα είχαν το τσαγανό να πάρουν 82 ξυπόλητους, να μπουν σ' ένα σαπιοκάραβο, να βγουν νύχτα στην στεριά, να πάρουν τα βουνά ξεσηκώνοντας τον κόσμο και, τελικά, να καθαρίσουν ένα σάπιο καθεστώς που υποστηριζόταν από τις ΗΠΑ, δίχως να μπορεί κανένας να τους κάνει ζάφτι;

Τίτλος: "Προτιμά να είναι κόκκινος παρά πλούσιος" - Υπότιτλος: "Τα καπιταλιστικά εκατομμύρια
δεν συγκινούν τον κουβανό βαρέων βαρών Τεόφιλο Στήβενσον". Πόνος από το Sport Illustrated.

Γιατί δεν είναι να πεις πως δεν προσπάθησαν να τον βγάλουν από την μέση. Στα 58 χρόνια που κράτησε το τιμόνι της Κούβας ο Φιντέλ, καταγράφηκαν 638 απόπειρες εξόντωσής του, χώρια πόσες δεν καταγράφηκαν ποτέ. Σχεδόν μια απόπειρα κάθε μήνα! Κι όμως, ο Φιντέλ έμεινε στην θέση του, βλέποντας τους ορκισμένους εχθρούς του να έρχονται και να φεύγουν. Έντεκα πρόεδροι πέρασαν από τον Λευκό Οίκο και έξι πάπες από το Βατικανό δίχως να μπορέσουν να τον πειράξουν. Επί 58 χρόνια πάλευε η CIA να τον φάει και, τελικά, εκείνος έφυγε μόνος του με το πλήρωμα του χρόνου, στα 90 του και στο κρεβάτι του. Πώς να το καταπιούν αυτό οι εχθροί του;

Βγήκαν και οι "κυνηγημένοι" κουβανοί τής Φλόριντας να πανηγυρίσουν για τον θάνατο του διώκτη τους, σάμπως και δεν ξέρουμε και ποιοι το έβαλαν τότε στα πόδια καθώς έβλεπαν την επανάσταση να επικρατεί και ποιοι έφευγαν κακήν-κακώς κάθε φορά που αποκαλυπτόταν κάποια από τις αμέτρητες αντεπαναστατικές πράξεις που οργάνωναν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Επειδή δεν ξεχνάμε ότι επί Μπατίστα η Κούβα είχε καταντήσει ένα απέραντο καζίνο κι ένας απέραντος οίκος ανοχής, καταλαβαίνουμε τον λόγο για τον οποίο όλοι εκείνοι που κουλάντριζαν αυτή την κατάσταση έφυγαν νύχτα για την Φλόριντα (με πρώτο και καλύτερο τον ίδιο τον Μπατίστα), απ' όπου σήμερα το παίζουν "αντιστασιακοί" κι αυτοί και οι απογονοί τους.

Την καλύτερη απάντηση σ' αυτούς τους "κυνηγημένους" έδωσαν με την στάση τους οι κορυφαίοι και αξέχαστοι θρύλοι του αθλητισμού Αλμπέρτο Χουαντορένα, Τεόφιλο Στήβενσον και Χαβιέρ Σοτομαγιόρ, όταν αρνήθηκαν να ενδώσουν στα εκατομμύρια δολλαρίων των ΗΠΑ και να εγκαταλείψουν την Κούβα. "Τί είναι ένα εκατομμύριο δολλάρια μπροστά στα οκτώ εκατομμύρια κουβανών που με αγαπούν;", είχε πει χαρακτηριστικά ο Στήβενσον, δίνοντας ένα ηχηρό χαστούκι στον καπιταλισμό και αναγκάζοντας το περιοδικό Sport Illustrated να τιτλοφορήσει το άρθρο του για εκείνον "Προτιμά να είναι κόκκινος παρά πλούσιος" (***).

"Κάποιοι πανηγύριζαν όταν πέθανε η Θάτσερ, τώρα είναι η σειρά μας να πανηγυρίσουμε", δήλωσε ο Θάνος Τζήμερος, χαρακτηριστικό δείγμα ανθρώπου για τα πανηγύρια. Επειδή ο λαός λέει "δείξε μου τον φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι", δεν βλάφτει να θυμηθούμε εδώ ότι η Θάτσερ είχε φίλους τον Πινοτσέτ και τον Ρήγκαν ενώ ο Φιντέλ είχε τον Μαντέλα, τον Αραφάτ, τον Μπεν Μπελλά και τον Τσάβες. Δεν βλάφτει, επίσης, να θυμηθούμε ότι, όταν η Θάτσερ είχε τον νου της στον πόλεμο με την Αργεντινή, ο Κάστρο έστελνε γιατρούς και φάρμακα στην Παλαιστίνη, στην Αγκόλα και στην Ταϊλάνδη. Ε, όπως και να το κάνουμε, κάπου υπάρχει μια ποιοτική διαφορά η οποία δεν καταπίνεται όσες εμετικές αηδίες κι αν ξεστομίσουν τα τζημεροειδή όλου του κόσμου.

Με το πιστόλι και το βιβλίο. Σιέρρα Μαέστρα, 1958.

Θα μπορούσα να γράφω επί ώρες για τα κόκκαλα που κάρφωσε στον λαιμό των καπιταλιστών ο Φιντέλ αλλά δεν θα το κάνω. Ούτε θα αναμασήσω γνωστά πράγματα, όπως το φιάσκο της CIA στον Κόλπο των Χοίρων. Θα κλείσω τούτο το κείμενο με δυο πολύ μικρά αλλά εξαιρετικά ενοχλητικά στον λαιμό κοκκαλάκια. Πρώτον, ο Φιντέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους θα μείνει στην μνήμη μας με το μικρό του όνομα, έτσι όπως καταγράφουμε τους δικούς μας ανθρώπους, με τα μικρά τους ονόματα ή με τα παρανόμια τους: Φιντέλ, Τσε, Άρης... Δεύτερον, από τις 25 Νοεμβρίου 2016 υπάρχει διαθέσιμη άλλη μια φυσιογνωμία (δίπλα σε τόσες και τόσες άλλες) για να στολιστούν με την φωτογραφία της τοίχοι σπιτιών ή γραφείων και για να αποτελέσει πρώτη ύλη για αφίσσες, πανώ και μπλουζάκια. Κι ας μείνουν τα τραμποειδή, τα τζημεροειδή και τα κάθε είδους και μορφής καπιταλοειδή και φασιστοειδή να ξεροκαταπίνουν κοιτώντας την φωτογραφία τής Μάργκαρετ...


---------------------------------------------------------------
(*) "Was Fidel good for Cuba?", Foreign Policy, 14/10/2009.
(**) "Οι μύθοι για την Κούβα", Το Βήμα, 4/10/1998
(***) "He'd rather be red than rich", Sport Illustrated, 18/3/1974 

Εσπασε ο πάγος

Μέχρι προχτές διαβάζαμε στην «Αυγή» ρεπορτάζ και αναλύσεις για το πόσο δεξιά «στρίβει το τιμόνι» το πολιτικό σύστημα σε ΗΠΑ - ΕΕ, για τη «Μαύρη διεθνή» των (εν αναμονή) ηγετών που υπερασπίζονται την «περιχαράκωση» και τον «απομονωτισμό» στην οικονομία και εκφράζουν εθνικιστικές απόψεις, για την ανάγκη «αριστερά και σοσιαλδημοκρατία» να συμπτήξουν κυβερνητικό μέτωπο σε όλη την ΕΕ για να υπάρξει ανάσχεση του ρεύματος προς τον εθνικισμό.

Ολα αυτά, μέχρι να σηκώσει ο Τραμπ το τηλέφωνο και να μιλήσει με τον Αλ. Τσίπρα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το Μέγαρο Μαξίμου και την «Αυγή», «κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, τονίστηκε ο κρίσιμος ρόλος της Ελλάδας για την ειρήνη και ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής - ιδιαίτερα σε μια περίοδο αυξανόμενης αποσταθεροποίησης - καθώς και οι σημαντικές προσπάθειες που έχει καταβάλει ο ελληνικός λαός για την αντιμετώπιση τόσο της οικονομικής όσο και της προσφυγικής κρίσης (...)

Επιβεβαιώθηκε η σημασία ενίσχυσης της στρατηγικής συνεργασίας των δύο χωρών σε σειρά τομέων, σε συνέχεια και της πρόσφατης επίσκεψης του Προέδρου Ομπάμα στην Ελλάδα (...) ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρθηκε στην προσφυγική και οικονομική κρίση, λέγοντας στον Αλέξη Τσίπρα: "Παρακολουθώ τη δουλειά που κάνετε. Εχει καταπληκτικά αποτελέσματα".

Επίσης, ο Ντόναλντ Τραμπ σημείωσε πως η επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα ήταν "πολύ καλή" και ότι "ο ελληνικός λαός είναι ένας καταπληκτικός λαός"».

Το πανηγυρικό σχεδόν πνεύμα της ανταπόκρισης από το Μέγαρο Μαξίμου για την επικοινωνία Τσίπρα - Τραμπ σε τίποτα δεν θυμίζει τα ζοφερά ρεπορτάζ της «Αυγής» και τις αναλύσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ μετά την εκλογή του νέου Προέδρου.

Φαίνεται πως ένα τηλέφωνο ήταν αρκετό για να σπάσει ο πάγος με τη ...«Μαύρη διεθνή».

Πολιτικές διεργασίες στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη της ΕΕ

Πολιτικές διεργασίες στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη της ΕΕ

ΕΕ

Ενα από τα πολλά διαβούλια των εκπροσώπων των αστών στην Ευρωζώνη, στις Βρυξέλλες

Οι δυσκολίες στην καπιταλιστική ανάκαμψη, που παρατηρούνται σε διαφορετικό βαθμό στις χώρες της Ευρωζώνης και της ΕΕ, η διεύρυνση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της, φέρνουν πιο απροκάλυπτα στην επιφάνεια τις ενδοαστικές αντιπαραθέσεις σε κάθε χώρα, που επιδρούν και στο αστικό πολιτικό σύστημα. Εκεί που έχει σχετικά ξεπεραστεί η κρίση του 2008 (π.χ. Γερμανία), δεν υπάρχει ουσιαστική δυναμική ανάκαμψης και επιτείνεται η διαπάλη για την πολιτική διαχείρισης που θα δώσει ώθηση στην ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας. Την ίδια ώρα, ζητούμενο είναι πώς θα είναι πιο αποτελεσματική η χειραγώγηση και ενσωμάτωση λαϊκών στρωμάτων στις επιδιώξεις του κεφαλαίου, που εμφανίζονται σε κάθε χώρα ως «εθνική υπόθεση» ...για μια δήθεν «βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη». Αυτό είναι το μοτίβο, με όποιες παραλλαγές, που χρησιμοποιείται, είτε κυβερνούν οι νεοφιλελεύθεροι «δεξιοί», είτε οι «αριστεροί» διαχειριστές. Ταυτόχρονα, η όξυνση των ανταγωνισμών ανάμεσα στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη σε πολλά πεδία επιδρά με τη σειρά της στις διεργασίες στα αστικά πολιτικά συστήματα. Η διαπάλη ανάμεσα στους διαχειριστές της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, που βιώνουν έτσι κι αλλιώς οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, εκφράζεται με τις τάσεις για μεγαλύτερη διεθνοποίηση (που είναι αντικειμενική τάση της λειτουργίας του κεφαλαίου) και των μέτρων προστατευτισμού της εθνοκρατικής βάσης της παραγωγής, που προβάλλεται ως επιλογή που μπορεί να βγάλει την οικονομία από την κρίση και δήθεν να ανακουφίσει τα λαϊκά στρώματα. Αυτό φαίνεται ανάγλυφα στις εξελίξεις που έχουμε στις πιο ισχυρές χώρες της Ευρωζώνης και της ΕΕ, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, όπου θα αναφερθούμε ενδεικτικά.

«Εναλλακτικές» στην αντιλαϊκή πολιτική στη Γερμανία

Στη Γερμανία, παρότι είναι η πιο ισχυρή οικονομία της ΕΕ και της Ευρωζώνης, με την αστική τάξη πιο ωφελημένη από την κρίση σε σχέση με άλλες στη λυκοσυμμαχία, υπάρχει ανησυχία για τη χαμηλή ανάπτυξη (1,7% του ΑΕΠ το 2016) και τις όχι τόσο αισιόδοξες προβλέψεις (1,4% για το 2017). Ειδικά μετά την απόφαση για αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, παρατηρείται ανησυχία για αύξηση της συμμετοχής της Γερμανίας από 21% στο 25% στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ, ενώ η στατιστική υπηρεσία καταγράφει πτώση εξαγωγών ειδικά εκτός Ευρωζώνης.
Γι' αυτό και μέσα στον κυβερνητικό συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών εκδηλώνονται διαφοροποιήσεις για την ανάγκη τόνωσης της εσωτερικής ζήτησης, που προσδοκούν να διασκεδάσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια για τα πολλά χρόνια «παγώματος» των μισθών και του χτυπήματος δικαιωμάτων, που ξεκίνησε από τη λεγόμενη «Ατζέντα 2010» του σοσιαλδημοκράτη Σρέντερ, που περιόρισε κοινωνικές παροχές, έφερε το νόμο Χαρτς IV, που αύξησε τη σύνταξη στα 67 έτη και διεύρυνε τη μερική απασχόληση και τα λεγόμενα «μινι τζομπς» των 400 ευρώ το μήνα. Διαφοροποιήσεις υπάρχουν και στις λεγόμενες προτάσεις για «δημοσιονομική χαλάρωση» που γίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ειδικά οι Σοσιαλδημοκράτες, παρότι συμφώνησαν με τους Χριστιανοδημοκράτες να κατεβάσουν κοινό υποψήφιο, τον νυν υπουργό Εξωτερικών σοσιαλδημοκράτη Φρ. Β. Σταϊνμάγερ, στις προεδρικές εκλογές το Φλεβάρη του 2017, θα κονταροχτυπηθούν για την αναλογία μείγμα διαχείρισης, στις βουλευτικές εκλογές τον Οκτώβρη, με τους ίδιους να εμφανίζονται ως προστάτες του «κοινωνικού κράτους». Αξίζει να θυμίσουμε ότι οι επίσης σοσιαλδημοκράτες του κόμματος «Λίνκε» - Αριστερά (που συμπροεδρεύει με τον ΣΥΡΙΖΑ στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς) έτρεξαν να παρουσιάσουν τον Σταϊνμάγερ ως ευκαιρία για κοινό υποψήφιο της αριστεράς, αλλά όταν «αδειάστηκαν» ...κατάπιαν τη γλώσσα τους.
Στοιχείο που δείχνει τις διεργασίες που γίνονται είναι η άνοδος του νέου εναλλακτικού κόμματος του κεφαλαίου «Alternative fur Deutschland» (AfD - Εναλλακτική για τη Γερμανία), που ιδρύθηκε μόλις το 2013 και ξεπήδησε μέσα από τις ρατσιστικές διαδηλώσεις της «Pegida» (κατά της λεγόμενης «ισλαμοποίησης της Ευρώπης»). Το κόμμα αυτό έχει αύξηση σε όλες τις τοπικές βουλές (δημοσκοπικά σε παν-γερμανικό επίπεδο βρίσκεται πάνω από 10%) και εκφράζει το τμήμα εκείνο του κεφαλαίου που βλέπει τη Γερμανία σε διαφορετική σχέση με την Ευρωζώνη, με επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, χειραγωγώντας και λαϊκά στρώματα.

Στη σκιά της Λεπέν η Γαλλία

Με το «Εθνικό Μέτωπο» (Front National - FN) της Λεπέν να παραμένει πρώτο στις δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές της επόμενης άνοιξης, στη Γαλλία εντείνονται οι διεργασίες και στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και σε αυτόν που χαρακτηρίζεται «πιο συντηρητικός».
Αυτό δείχνουν οι άφθονες «ανεξάρτητες» υποψηφιότητες που κατέθεσαν πρώην υπουργοί κυβερνήσεων Ολάντ - Βαλς, όπως ο Αρνό Μοντεμπούργκ και ο Εμανουέλ Μακρόν. Αυτό δείχνει και η ρευστότητα στην κεντροδεξιά, όπου ο μέχρι πρότινος πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων (κόμμα - μετεξέλιξη του UMP, που αναβαπτίστηκε για να στηθεί νέο σχήμα της άλλοτε γκολικής δεξιάς), Ν. Σαρκοζί, έμεινε εκτός β' γύρου για το προεδρικό χρίσμα και ο «αουτσάιντερ» Φρ. Φιγιόν θεωρείται το φαβορί που πιθανώς θα αναμετρηθεί με τη Λεπέν για την καρέκλα στα Ιλίσια Πεδία. Κοινός παρονομαστής η διάθεση «επαναξιολόγησης» διαφόρων πλευρών και της εξωτερικής πολιτικής, όπως οι σχέσεις με τη Ρωσία. Αλλά και στον τομέα της οικονομικής πολιτικής, ιεραρχείται η μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή των ευρωπαϊκών αποφάσεων, για μεγαλύτερα περιθώρια στήριξης των ντόπιων μονοπωλίων απέναντι σε ανταγωνιστές τους.
Την ίδια στιγμή, βέβαια, για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα σφίγγει η θηλιά, που διαμορφώνουν αφενός οι ασταμάτητες μεταρρυθμίσεις για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Μετά το πέρασμα του νόμου «Ελ Κομρί», για χάρη του οποίου η (κατά πολλούς όπως ο ΣΥΡΙΖΑ) «αριστερή» κυβέρνηση παρέκαμψε αρκετές φορές το Κοινοβούλιο και χρησιμοποίησε Προεδρικά Διατάγματα, τώρα παίρνουν σειρά νέες προτάσεις, όλες ενταγμένες στις κοινές κατευθύνσεις που συνδιαμορφώνονται στις Βρυξέλλες, όλες απαραίτητες για τη στήριξη της «ανταγωνιστικότητας» των γαλλικών μονοπωλίων.
Αφετέρου, στο όνομα της «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας», η χώρα παραμένει σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» από τον περσινό Νοέμβρη και θα συνεχίσει μέχρι (τουλάχιστον;) την άνοιξη, αστυνομικοί και στρατιώτες συνεχίζουν να είναι ακροβολισμένοι πάνοπλοι σε μεγάλα αστικά κέντρα και μια σειρά μέτρα καταστολής να παραμένουν σε ισχύ, στοχοποιώντας οποιαδήποτε απόπειρα του λαού να αντισταθεί και να οργανωθεί για τα δικά του συμφέροντα.

Καταλύτης το Βrexit

Το βρετανικό δημοψήφισμα του περασμένου Ιούνη εντείνει τις διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα της χώρας, καθώς η αδυναμία των κομμάτων εξουσίας να πετύχουν κάτι παραπάνω από μία αναιμική καπιταλιστική ανάκαμψη δημιουργεί αντιπαραθέσεις. Αυτό συμβαίνει παρά την προφανή ενίσχυση των λεγόμενων ευρωσκεπτικιστών από το αποτέλεσμα υπέρ του Brexit (της αποχώρησης δηλαδή της χώρας από την ΕΕ), διότι η κόντρα αυτών με τις δυνάμεις που επιθυμούν την παραμονή στην ΕΕ και κυρίως τη διατήρηση της πρόσβασης στην ενιαία αγορά κλιμακώνεται σε όλα τα επίπεδα. Και στο εσωτερικό της κυβέρνησης των Συντηρητικών της Τερέζα Μέι, όπου οι υπουργοί έχουν χωριστεί σε «στρατόπεδα» υπέρ και κατά του Brexit, και στο εσωτερικό των δύο μεγαλύτερων κομμάτων εξουσίας (Συντηρητικοί και Εργατικοί), όπου το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αμφισβήτησε τις ηγεσίες που υπήρχαν προ του δημοψηφίσματος.
Ο πρώην πρωθυπουργός και τότε ηγέτης των Συντηρητικών, Ντέιβιντ Κάμερον, που υποστήριξε την παραμονή της χώρας στην ΕΕ, αναγκάστηκε να παραιτηθεί και από την κυβέρνηση και από την ηγεσία του κόμματος, παραδίδοντας τη σκυτάλη στην Τερέζα Μέι.
Ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέφρι Κόρμπιν, αμφισβητήθηκε ανοικτά από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του και αναγκάστηκε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την ηγεσία των Εργατικών, αφού οι 172 από τους 230 Εργατικοί βουλευτές τον κατηγόρησαν ότι έκανε απρόθυμα εκστρατεία εναντίον του Brexit. Από την πρόκληση αυτή, ο Κόρμπιν βγήκε ενισχυμένος και αδιαμφισβήτητος αρχηγός, παίρνοντας το 61,8% των ψήφων των μελών του κόμματος.
Ταυτόχρονα, αναδεικνύονται ενισχυμένες αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις, που προσπαθούν να επωφεληθούν για να εγκλωβίσουν και να χειραγωγήσουν λαϊκά στρώματα, προς όφελος των μονοπωλιακών συμφερόντων που εκπροσωπούν, όπως φαίνεται να συμβαίνει με το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP). Ο αρχηγός του, Νάιτζελ Φάρατζ, υπέβαλε αρχικά την παραίτησή του λίγες βδομάδες μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, λέγοντας πως «πέτυχε» το στόχο του. Ομως, οι συγκρούσεις που σημειώθηκαν εσωκομματικά, όχι μόνο παρέτειναν την παραμονή του στην αρχηγία του UKIP, αλλά τον επανέφεραν ενισχυμένο, και λόγω της καλής σχέσης που καλλιέργησε με τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Δημοψήφισμα με ευρύτερη σημασία στην Ιταλία

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 4ης Δεκέμβρη ίσως επιδράσει καθοριστικά στον πολιτικό χάρτη της Ιταλίας, με δεδομένο ότι ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι επαναφέρει το ενδεχόμενο παραίτησής του αν καταψηφιστούν οι αλλαγές που προτείνει η κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος (PD) και επικρατήσει το «όχι».
Το δημοψήφισμα αφορά αλλαγές που θα ενισχύσουν την ευελιξία της αστικής κρατικής μηχανής. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης προκρίνουν το «όχι» ως καταδίκη της σημερινής κυβέρνησης, χωρίς αναγκαστικά να διαφωνούν με το στρατηγικό πυρήνα των προτεινόμενων αλλαγών.
Ολες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν σημαντικό προβάδισμα στο «όχι», μέχρι και με δέκα ποσοστιαίες μονάδες διαφορά. Ωστόσο, ενδεικτικές των διεργασιών είναι τοποθετήσεις όπως αυτές του πρώην υπουργού, πρώην γραμματέα και νυν βουλευτή του PD, Πιερλουίτζι Μπερσάνι, ότι θα ψηφίσει «όχι», επειδή «τυχόν νίκη του "ναι" θα δημιουργήσει μεγαλύτερη αστάθεια». Παράλληλα, υποστήριξε ότι «η κυβέρνηση πρέπει να μείνει στη θέση της» (σε κάθε περίπτωση), αλλά και ότι «μέσα στον επόμενο χρόνο είναι ανάγκη να ασχοληθούμε αμεσότερα και με την οικονομία», χαρακτηρίζοντας «βλακείες» τα περί «εξόδου από το ευρώ» αν επικρατήσει το «όχι» και υπογραμμίζοντας: «Η Ευρώπη έχασε μεγάλο ποσοστό ομοιογένειας εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης (...) Πρέπει να ποντάρουμε σε νέες ευρωπαϊκές πολιτικές. Αλλά και να καταστήσουμε σαφές ότι παραμένουμε ευρωπαϊστές».
Τους τελευταίους μήνες, πάντως, η ίδια η κυβέρνηση Ρέντσι διεκδίκησε επίμονα μεγαλύτερη «ευελιξία» ως προς τη δημοσιονομική προσαρμογή με βάση τις συμφωνίες της ΕΕ, στο πλαίσιο της ευρύτερης διαπάλης για το μείγμα διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, συνεχίζει να ενισχύεται και το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα «Κίνημα των Πέντε Αστέρων», εκφράζοντας μερίδες του κεφαλαίου που ιεραρχούν άλλες συμμαχίες.
Αντίστοιχες διεργασίες στο αστικό σύστημα γίνονται και σε άλλες χώρες. Η Ισπανία σχημάτισε κυβέρνηση μειοψηφίας μετά από ένα χρόνο παζαριών, με το νεοφιλελεύθερο Λαϊκό Κόμμα του Μ. Ραχόι, που έχει την ανοχή των Σοσιαλδημοκρατών, όπου υπήρξαν έντονοι διχασμοί με παραίτηση του γραμματέα τους, και τους «Πολίτες» (συνονθύλευμα σαν το Ποτάμι). Στην Αυστρία στις 4 Δεκέμβρη γίνεται ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών, με τον αντιδραστικό Νόμπερτ Χόφερ του «Κόμματος Ελευθερίας» να προβάλλει αντιλήψεις πιο κοντά στο αστικό ευρωσκεπτικιστικό ρεύμα. Στην Πορτογαλία σχηματίστηκε σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση με τη στήριξη των αριστερών (συμπεριλαμβανομένου του Πορτογαλικού ΚΚ), που συνεχίζει από εκεί που σταμάτησαν οι άλλες αστικές κυβερνήσεις.

Επαγρύπνηση για τους κινδύνους που μεγαλώνουν μέσα κι έξω

Επαγρύπνηση για τους κινδύνους που μεγαλώνουν μέσα κι έξω

Ο τραγικός θάνατος μιας γυναίκας και ενός παιδιού στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας, το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι η πολιτική εγκλωβισμού μεταναστών και προσφύγων που εφαρμόζουν κυβέρνηση και ΕΕ, εξαθλιώνει και δολοφονεί. Με τον ίδιο τρόπο που οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, τις οποίες στηρίζει πολύτροπα η Ελλάδα, ισοπεδώνουν πόλεις και ανθρώπους, ξεσπιτώνουν οικογένειες, πνίγουν παιδιά στη Μεσόγειο.

Ο εγκλωβισμός, που αξιοποιείται ως μέσο διαχείρισης και ελέγχου των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, είναι για τους καπιταλιστές το αυτονόητο συμπλήρωμα του ξεριζωμού από τις εστίες τους χιλιάδων ανθρώπων, που προκαλούν οι πόλεμοι και οι ανταγωνισμοί τους για τον έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών και περιοχών μεγάλης γεωστρατηγικής αξίας.
Ο «έλεγχος» των μεταναστευτικών - προσφυγικών ροών γίνεται πάντα με κριτήριο τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς και τα οικονομικά συμφέροντα του κεφαλαίου. Ετσι, η στρόφιγγα ανοιγοκλείνει ανάλογα και χιλιάδες θύματα των ιμπεριαλιστικών πολέμων γίνονται παιχνίδια στα χέρια ιμπεριαλιστικών κέντρων, μονοπωλιακών συμφερόντων, διαφόρων αντιδραστικών σχεδίων.
Γι' αυτό τα «hot spots» και ο εγκλωβισμός στον πρώτο ευρωπαϊκό σταθμό, για όποιον καταφέρει να περάσει στην Ελλάδα και για εκατομμύρια ακόμα στη γείτονα Τουρκία. Γι' αυτό η εφαρμογή με το σταγονόμετρο της συμφωνίας για μεταφορά προσφύγων σε άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ. Κι όσο το πρόβλημα συσσωρεύεται, όσο ο πόλεμος δυναμώνει και επεκτείνεται, όσο οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί βρίσκουν διέξοδο στα όπλα, τόσο ο εγκλωβισμός θα μεγαλώνει και οι συνθήκες στα ανθρώπινα κλουβιά θα γίνονται αβάσταχτες για πρόσφυγες και μετανάστες.
Τόσο η αγανάκτηση των ίδιων των προσφύγων και των κατοίκων των νησιών θα γίνεται λίπασμα και θα θρέφει το δέντρο του φασισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, για τα οποία κυβέρνηση και ΕΕ «νίπτουν τας χείρας των», αφήνοντας τα γεγονότα να εξελιχθούν περίπου σαν φυσικό φαινόμενο.

Ισορροπίες των ανταγωνισμών

Ολα αυτά, βέβαια, ελάχιστη αξία έχουν για τους φυσικούς και πολιτικούς εκπροσώπους των μονοπωλιακών ομίλων. Το Προσφυγικό μπαίνει στο επίκεντρο της «ισορροπίας των ανταγωνισμών» στην περιοχή της Μεσογείου και ευρύτερα, με κίνδυνο να εξελιχθεί σε θρυαλλίδα ακόμα πιο σοβαρών εξελίξεων, αν οξυνθεί κι άλλο η κόντρα ΝΑΤΟ - ΕΕ με την Τουρκία. Στην περίπτωση αυτή, είναι αυτονόητο ότι η Ελλάδα και ο λαός της θα βρεθούν στο μάτι του κυκλώνα.
Ετσι, οι απειλές της Τουρκίας ότι θα ανοίξει τη «στρόφιγγα» και θα πλημμυρίσει την Ευρώπη με πρόσφυγες, δεν είναι παρά ένα ισχυρό μέσο πίεσης προς την ΕΕ, και κυρίως προς τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, για να οριοθετήσει και να επεκτείνει τα συμφέροντά της στην περιοχή. Πολύ περισσότερο που η Τουρκία, διαισθανόμενη την πίεση που της ασκείται στα νοτιοανατολικά της σύνορα από τα ανταγωνιστικά σχέδια άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και συνασπισμών, απειλεί να ανακατέψει ξανά την τράπουλα των συνόρων, τόσο προς τα νοτιοανατολικά, όσο και προς τα δυτικά της.
Αυτό το «σήμα» δίνει η τουρκική ηγεσία με την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λοζάνης και την αχαλίνωτη επεκτατική ρητορική. Αυτό προκύπτει όμως και από τις εξελίξεις στο Κυπριακό, όπου μετά τη μη συμφωνία στην Ελβετία, ο εκβιασμός - κυρίως προς την πλευρά των Ελληνοκυπρίων - παίρνει τώρα την εξής μορφή: Συμφωνία για διχοτομική «λύση», ή ντε φάκτο διχοτόμηση.
Επομένως, όσοι πλασάρουν τη «σταθερότητα» στην Ελλάδα ως το δυνατό χαρτί της αστικής τάξης, με το οποίο διεκδικεί την αναβάθμιση του ρόλου της στην περιοχή, προσφέροντας απλόχερη στήριξη στους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς, στέκονται απέναντι από τα συμφέροντα του λαού, ο οποίος θα πρέπει να θυμάται ότι ποτέ στην Ιστορία δεν βγήκε κερδισμένος όταν ταυτίστηκε με τους στόχους και τα οράματα των αστών και ότι, αντίθετα, δεν άργησε ο ίδιος να γίνει το θύμα τους.

Ο «οδικός χάρτης» του κεφαλαίου

Το ίδιο ισχύει όμως και στο εσωτερικό, όπου οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα πλήρωσαν και πληρώνουν με ανείπωτες θυσίες το στόχο του κεφαλαίου για έξοδο από την κρίση και για σταθεροποίηση και ανάκαμψη της οικονομίας.
Τι κέρδισαν όλα αυτά τα χρόνια περιμένοντας ότι με την κυβερνητική εναλλαγή θα αλλάξουν τα πράγματα; Τι αποκόμισαν υποκύπτοντας στους εκβιασμούς ή στα επιχειρήματα της εργοδοσίας ότι αν δεχτούν να θυσιάσουν μισθούς και δικαιώματα θα ξημερώσει μια καλύτερη μέρα για όλους, όταν ξεπεραστεί η κρίση;
Η συζήτηση για τη δεύτερη «αξιολόγηση» και τη διευθέτηση του κρατικού χρέους έρχεται να επιβεβαιώσει ότι τα αντιλαϊκά μέτρα για την ανάκαμψη της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου είναι βαρέλι δίχως πάτο. Οτι μέσα κι έξω από τα μνημόνια, οι θυσίες του λαού δεν έχουν τέλος. Οτι η αστική τάξη εναλλάσσει τους «εθνικούς» της στόχους για να εγκλωβίζει τους εργαζόμενους και το λαό στα προτάγματά της.
Τι είναι άραγε ο «οδικός χάρτης» για την ανάκαμψη που λανσάρει τώρα η κυβέρνηση, γράφοντας το δικό της «success story», μετά από εκείνο που «έκατσε» σαν πέτρα στο στομάχι του λαού, σερβιρισμένο από τις προηγούμενες κυβερνήσεις; Οι συνειρμοί είναι αναπόφευκτοι, μιας και οι μέρες που διανύουμε θυμίζουν έντονα τους τελευταίους μήνες του 2014, όταν η ΝΔ έλεγε τα ίδια περίπου μ' αυτά που λέει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ποια βήματα προβλέπει αυτός ο «οδικός χάρτης προς την ανάπτυξη», στο βωμό του οποίου ο λαός καλείται να καταθέσει νέες θυσίες; Πρώτον, την έγκαιρη ολοκλήρωση της «αξιολόγησης». Που σημαίνει αποδοχή όλων των αντιλαϊκών μέτρων που περιλαμβάνονται σ' αυτή. Δεύτερον, τον καθορισμό των βραχυπρόθεσμων και εν μέρει των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη διευθέτηση του χρέους. Από τα οποία (όπως ομολογεί η ίδια η κυβέρνηση), ο λαός δεν έχει να περιμένει καμιά χαλάρωση της πολιτικής σε βάρος του.
Τρίτον, την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης, που σημαίνει φτηνότερο και περισσότερο χρήμα για το κεφάλαιο, χωρίς κανένα ουσιαστικό αντίκρισμα για το λαό. Τέταρτον, την έγκαιρη ολοκλήρωση του τρέχοντος μνημονίου, το 2018, όταν ήδη συζητιέται η αναγκαιότητα ενός επόμενου, αυτή τη φορά ίσως όχι με αντάλλαγμα κάποια δάνεια, αλλά μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους.

Ο λαός να χαράξει τη δική του πορεία

Βέβαια, ακόμα και οι στόχοι που θέτει το κεφάλαιο, δεν προχωρούν σε κενό αέρος. Η αβεβαιότητα στην οικονομία και η ρευστότητα στο αστικό πολιτικό σύστημα είναι από μόνα τους αστάθμητοι παράγοντες, που καθιστούν επισφαλή οποιαδήποτε πρόβλεψη για τις εξελίξεις.
Αυτό που κάποτε φαινόταν αδιανόητο, όπως, για παράδειγμα, να αμφισβητήσει κανείς τη συνοχή της Ευρωζώνης ή/και της ΕΕ, σήμερα προβάλλει στο προσκήνιο, στο έδαφος των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι ξεχωριστές οικονομίες να ανακάμψουν, της ανισομετρίας και των ανταγωνισμών που δυναμώνουν τις φυγόκεντρες τάσεις. Το πρόσφατο Brexit, αλλά και η συζήτηση για το μέλλον στην Ευρωζώνη ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, είναι αδιάψευστοι μάρτυρες.
Σε αυτήν τη βάση στην Ελλάδα και πανευρωπαϊκά, εντείνονται οι διεργασίες στο πολιτικό σύστημα, ώστε, από τη μια, να υπηρετείται αποτελεσματικά ο στόχος της κυβερνητικής εναλλαγής και της προώθησης των μεταρρυθμίσεων για το κεφάλαιο και, από την άλλη, να διασφαλίζεται η «διαχείριση» της λαϊκής δυσαρέσκειας που αντικειμενικά μεγαλώνει.
Ετσι δυναμώνουν και οι εκβιασμοί προς το λαό, στην Ελλάδα για να αποδεχτεί τα μέτρα της δεύτερης «αξιολόγησης» και της διευθέτησης του χρέους, τα μνημόνια διαρκείας του κεφαλαίου και των κομμάτων του.
Δεν είναι τυχαίο ότι κυβέρνηση και ΝΔ, παρά τις μεταξύ τους διαφορές και αντεγκλήσεις, έχουν μοιράσει ρόλους και στήνουν σκηνικό εκβιασμού του λαού, λέγοντάς του ο καθένας με τα δικά του λόγια το εξής: «Βάλε πλάτη για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, αλλιώς η αστάθεια και η αβεβαιότητα θα μεγαλώσουν. Και μάλιστα, μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον, όπου κρίνονται τα "εθνικά" μας θέματα».
Οποτε ο λαός υπέκυψε σε τέτοια διλήμματα, το πλήρωσε διπλά και τρίδιπλα. Ανανέωσε την ικανότητα της αστικής τάξης να διαχειρίζεται τη δίκαιη αγανάκτησή του, να την εκτονώνει σε φρούδες προσδοκίες και να την εγκλωβίζει στην κυβερνητική εναλλαγή.
Με βάση κι αυτή την πείρα του, χρειάζεται τώρα να βγάλει συμπεράσματα. Η πραγματική διέξοδος βρίσκεται στην ανασύνταξη του εργατικού - λαϊκού κινήματος, στην οργανωμένη πάλη ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα και τα βρώμικα σχέδια των ιμπεριαλιστών, για την ανάκτηση των απωλειών από τα χρόνια της κρίσης και την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
Τέτοιον αγώνα δίνουν εκατοντάδες Εργατικά Κέντρα, Ομοσπονδίες, Σωματεία και Επιτροπές Αγώνα που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ και αυτή την περίοδο προετοιμάζουν μαχητικά την πανεργατική απεργία στις 8 Δεκέμβρη.
Από τις ίδιες τις εξελίξεις επιβεβαιώνεται η ανάγκη να διαχωριστούν οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα από τους στόχους και τα σχέδια του κεφαλαίου, να δυναμώσουν η συμμαχία τους και τα αντικαπιταλιστικά - αντιμονοπωλιακά χαρακτηριστικά της πάλης τους, να χαράξει ο λαός τη δική του πορεία ρήξης με το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για την ανατροπή του.