«Πίσω από την άνοδο των spread κρύβεται ο σκληρός ανταγωνισμός κεφαλαίων και κυβερνήσεων μέσα και έξω από την ΕΕ, στον οποίο συμμετέχει ενεργά η ελληνική κυβέρνηση και οι ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι, αναζητώντας την πιο επωφελή γι' αυτούς συμμαχία. Ταυτόχρονα όλοι αυτοί λυσσομανούν και απαιτούν ακόμα μεγαλύτερη σφαγή των λαϊκών δικαιωμάτων. Η κυβέρνηση έχει ήδη έτοιμα νέα αντιλαϊκά πακέτα μέτρων τα οποία θα φέρει ανεξάρτητα από την εξέλιξη των spread». Αυτά ανέφερε προχτές σε σχόλιό του το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ.Πράγματι η όξυνση των ανταγωνισμών εν μέσω μεγάλης συγχρονισμένης οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης σε όλες τις χώρες της ΕΕ και στις ΗΠΑ, που επηρεάζει διεθνώς την καπιταλιστική οικονομία, οξύνει στο έπακρο όχι μόνο τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, αλλά και αντιθέσεις ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου σε κάθε χώρα. Τα ελλείμματα, τα χρέη και οι δυσκολίες δανεισμού της Ελλάδας χρησιμοποιούνται για υπονόμευση του ευρώ στις παγκόσμιες καπιταλιστικές αγορές, εδώ παίζεται και το κερδοσκοπικό παιχνίδι με την άνοδο των σπρεντ (spread). Εχει γίνει ήδη φανερός ο πόλεμος ανάμεσα στο αμερικανικό και το ευρωενωσιακό κεφάλαιο, που εκφράζεται ως πόλεμος «ευρώ - δολαρίου». Να θυμίσουμε, ενδεικτικά, ότι πριν την κατάληξη στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ του «μηχανισμού στήριξης», η Γαλλίδα υπουργός Οικονομικών Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας σε κλειστή συνεδρίαση του γαλλικού κοινοβουλίου είχε πει ότι εντοπίστηκαν «6 χρηματοοικονομικά ιδρύματα που προχώρησαν σε κερδοσκοπικές κινήσεις σε βάρος της Ελλάδας», υπονοώντας ότι και τα έξι είναι αγγλοσαξονικής προέλευσης. Αλλά και η Α. Μέρκελ χαρακτήρισε «σκάνδαλο» ότι «οι τράπεζες, που μας έφεραν ήδη στο χείλος του γκρεμού, μετείχαν επίσης και στην παραποίηση των δημοσιονομικών στατιστικών της Ελλάδας», αφήνοντας σαφείς αιχμές για αμερικανικές χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και το ρόλο τους στον πόλεμο σε βάρος του ευρώ, με όχημα την Ελλάδα. Την ίδια περίοδο στη Γερμανία υπήρχαν δύο αντικρουόμενες απόψεις σε οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους για την δανειοδότηση ή όχι της Ελλάδας από την ΕΕ. Η άποψη που επέμενε στη στήριξη της Ελλάδας, με ρίσκο για τη σχετική υποβάθμιση του ευρώ έναντι του δολαρίου, εξέφραζε τα συμφέροντα των γερμανικών κεφαλαίων που κερδίζουν τα μέγιστα από τις εξαγωγές οι οποίες διευκολύνονται και αυξάνονται από ένα «φθηνότερο» ευρώ. Και μάλιστα τη στιγμή που η Κίνα, στο εξαγωγικό εμπόριο διεθνώς, ανέβηκε πάνω από τη Γερμανία.
Προχτές ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ, τόνιζε ότι «δεν τίθεται θέμα πτώχευσης της Ελλάδας», υπογραμμίζοντας όμως το σημείο εκείνο στο οποίο η πλουτοκρατία δίνει ιδιαίτερη σημασία: «Αυτό το οποίο είναι πολύ πολύ σημαντικό είναι να υλοποιηθεί το πρόγραμμα των νέων μέτρων το οποίο αποφάσισε η Ελλάδα». Συμπλήρωσε ότι δεν έχει κανένα λόγο να πιστεύει πως τα μέτρα λιτότητας δε θα εφαρμοστούν «με αυστηρότητα».Επισήμανε ακόμα ότι «δεν τίθεται θέμα άρνησης του ΔΝΤ, αλλά η θέση της ΕΚΤ ήταν, ανέκαθεν, να λέει ότι επιθυμούμε να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους οι κυβερνήσεις των χωρών της ευρωζώνης».
Στις ΗΠΑ, εκπρόσωποι του ΔΝΤ διέρρεαν στον Τύπο ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι «η μόνη λύση για την Ελλάδα», σημειώνοντας με νόημα ότι έχουν εγκρίνει τα βάρβαρα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση στη χώρα μας και πλέον τίθεται θέμα χρονοδιαγραμμάτων στην υλοποίησή τους. Σύμφωνα με τους ίδιους τεχνοκράτες, οι όροι για την Ελλάδα θα είναι χειρότεροι αν αποφασίσει αργότερα να προσφύγει στο ΔΝΤ.
Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών θα συμμετέχει στην κοινή σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στις 24 και 25 Απρίλη στις ΗΠΑ, όπου θα επιχειρήσει επίσης να προωθήσει και τα νέα κρατικά ομόλογα σε δολάρια.
Σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερς», αναλυτής της «Fitch Ratings» εκτιμά ότι «έχει έρθει η στιγμή που η Ελλάδα πρέπει να απευθυνθεί στην ΕΕ και το ΔΝΤ και να ζητήσει ρευστό (...) Είναι ώρα να αναγνωρίσουν πλήρως, τόσο η Ευρωζώνη όσο και η Ελλάδα, την έκταση των προβλημάτων τους».
Στο ίδιο πνεύμα, οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» επισημαίνουν ότι «οι επενδυτές ομολόγων ήρθαν για να θυμίσουν στην Ελλάδα ότι στενεύουν τα χρονικά περιθώρια» και τονίζουν ότι η τελευταία εκτίναξη των σπρεντ διαψεύδει την προσδοκία της ελληνικής κυβέρνησης ότι με τη συμφωνία στήριξης κέρδισε αρκετό χρόνο για να υλοποιήσει το πρόγραμμά της.
Εδώ γίνεται επίσης φανερός ο ανταγωνισμός δολαρίου - ευρώ, με όχημα την Ελλάδα, ενώ φαίνεται και η ενιαία στάση και στήριξη στα αντιδραστικά μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης και την εφαρμογή τους.
Βεβαίως, οι ανταγωνισμοί δεν εξαντλούνται μόνο ή κυρίως στο δανεισμό της Ελλάδας. Το ίδιο και η τακτική της κυβέρνησης για την επιλογή δανεισμού. Πίσω κρύβονται και οι οξύτατοι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, αλλά και η σχέση τους με τους οξύτατους ανταγωνισμούς ανάμεσα σε μερίδες της πλουτοκρατίας της Ελλάδας και μάλιστα σε επίπεδο στρατηγικών επιλογών. Το καταστάλαγμα είναι ακόμη νωρίς για να εμφανιστεί. Αλλά είτε έτσι είτε αλλιώς «τη νύφη πληρώνει ο λαός».
Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα πλευρές αυτών των εξελίξεων, αναδημοσιεύοντας αποσπάσματα από επεξεργασία του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, που δημοσιεύονται στην ΚΟΜΕΠ, τεύχος 2/2010.
Οξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων
Εμφανής είναι η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, μετά τις εκλογές σε Βουλγαρία και Ελλάδα που ανέδειξαν κυβερνήσεις φιλικότερες σε σχέδια των ΗΠΑ για την ευρύτερη περιοχή. Ο ανταγωνισμός και η συνεργασία ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα μεταβάλλεται ανάλογα και με το συγκεκριμένο πεδίο αναφοράς στο επίπεδο της οικονομίας. Οξύνεται ο ανταγωνισμός ΗΠΑ - Γερμανίας/Ρωσίας, καθώς και ΗΠΑ - Κίνας. Συγκεκριμένα:
α) Στον τομέα Ενέργειας
Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας επαναδιαπραγματεύεται και καθυστερεί την υλοποίηση τουαγωγού πετρελαίου Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Ζητάει να μετάσχουν στο επενδυτικό σχήμα και άλλοι επενδυτές (πέραν των ομίλων Ρωσίας, Βουλγαρίας, Ελλάδας). Στην πρόσφατη συνάντηση Παπανδρέου με τον Βούλγαρο ομόλογό του στην Ξάνθη, στις 15 Γενάρη 2010, ο Ελληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην άριστη συνεργασία των δύο χωρών, χωρίς καμιά σχετική δημόσια κριτική παρατήρηση. Αντίστοιχα η υπουργός Τ. Μπιρμπίλη έχει αναφέρει στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης την πρόθεση επαναδιαπραγμάτευσης των περιβαλλοντικών όρων και της σύστασης κοινής επιτροπής με Βουλγαρία για περιβαλλοντικά - διασυνοριακά προβλήματα του αγωγού. Ωστόσο, πριν μεταβεί στη Μόσχα ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, η ελληνική κυβέρνηση εμφανίστηκε να ζητάει από τη βουλγαρική την επίλυση θεμάτων που εκκρεμούν, σχετικά με την κατασκευή του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη (καθυστέρηση περιβαλλοντικής μελέτης, καταβολή οφειλών 4,8 εκατ. ευρώ στη διεθνή εταιρεία διαχείρισης του έργου). Στη Μόσχα ο πρωθυπουργός επανέλαβε την πρόθεση της Ελλάδας να προχωρήσει και ο αγωγός φυσικού αερίου «South Stream», που είναι ανταγωνιστικός του αμερικανικού σχεδίου αγωγού «Ναμπούκο». Ομως το κύριο ενδιαφέρον της Ρωσίας εστιάζεται πλέον στα νέα σχέδια αγωγών με κόμβο την Τουρκία (π.χ. ο αγωγός πετρελαίου Σαμψούντα - Τσεϊχάν).
Στον αντίποδα, η Τουρκία διαμορφώνει πρόταση ευρύτερης συνεργασίας με τη Ρωσία με εναλλακτικές λύσεις μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου που δεν απαιτούν συμβολή της Βουλγαρίας και της Ελλάδας (π.χ. αγωγός Σαμψούντα - Τσεϊχάν για το πετρέλαιο και «Μπλου Στριμ 2» για το φυσικό αέριο).
Στον τομέα της εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Τουρκία έχει ήδη ανακοινώσει επίσημα και δρομολογήσει δραστηριότητες εκτός των χωρικών της υδάτων (π.χ. ανοιχτά της Ιμβρου για φυσικό αέριο, νότια του Καστελόριζου για πετρέλαιο το 2008).
Οι επιστολές Παπανδρέου - Ερντογάν αποδεικνύουν ότι τα ζητήματα της υφαλοκρηπίδας - θαλάσσιων συνόρων στο Αιγαίο και της μειονότητας της Θράκης βρίσκονται στο επίκεντρο.
Για τα πιθανά μεγάλα κοιτάσματα του Β. Αιγαίου έχει ήδη εκδηλωθεί το ενδιαφέρον ισχυρών διεθνικών ομίλων (π.χ. αίτημα της «Shell» στην ελληνική κυβέρνηση το 2005) και ενεργό εμπλοκή των ιμπεριαλιστικών κέντρων, κυρίως των ΗΠΑ.
β) Σχετικά με τις άμεσες ξένες επενδύσεις
Μετά τη σημαντική κίνηση αποχώρησης του γερμανικού ομίλου «Thyssen Krupp» από τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, εμφανίστηκαν δύο επενδυτικές προτάσεις με εκπροσώπους τους Σ. Εμμανουήλ και Ν. Ταβουλάρη. Ο πρώτος είχε διατελέσει παλιότερα διευθύνων σύμβουλος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ενώ ο δεύτερος είναι επικεφαλής των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Η πρόταση του Εμμανουήλ απορρίφθηκε ήδη από την κυβέρνηση ως απαράδεκτη. Στη συνέχεια το ΤΕΕ και η ΓΣΕΕ κατέθεσαν πρόταση για δημιουργία Ενιαίου Φορέα, στον οποίο θα εντάσσονταν και τα τρία ναυπηγεία της χώρας, με τη συμμετοχή τόσο του Δημοσίου όσο και ιδιωτικών ομίλων. Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από αραβικά κεφάλαια.
Σχετικά με το μέλλον των λιμανιών, η κινεζική «Cosco», αφού ήδη διασφάλισε την παραχώρηση των προβλητών 2 και 3 του ΟΛΠ, κινείται τώρα για να διασφαλίσει και άλλες σημαντικές λιμενικές υποδομές και γενικότερα να προωθήσει νέες επενδύσεις, π.χ. την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής που θα φτάνει μέχρι το Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) στον ΟΛΠ. Σε εκκρεμότητα παραμένει και η κατασκευή από τη Ρωσία των δύο μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων στο Πευκόφυτο και τη Συκιά, που σχετίζονται με την εκτροπή του Αχελώου για την οποία η θέση της νέας κυβέρνησης παραμένει ασαφής.
Από την αμερικανική πλευρά έχουν πυκνώσει οι επισκέψεις και συζητήσεις ισχυρών ομίλων και φορέων, όπως η επίσκεψη του Σόρος με πρόσκληση του επιχειρηματία Στ. Ζαβού (στενού φίλου του Γ. Παπανδρέου), η επίσκεψη Στ. Τάλμποτ, προέδρου του Ινστιτούτου BrooKings, η επίσκεψη Τζιμ Γιαννόπουλου διευθύνοντος συμβούλου της «Fox Filmed Entertainment» με πρόσκληση της αμερικανικής πρεσβείας και του Ιδρύματος Fulbright κλπ., χωρίς να έχουν δημοσιοποιηθεί αναλυτικά επενδυτικά σχέδια. Σχετική κινητικότητα υπάρχει στο πεδίο της «πράσινης ανάπτυξης» (ΑΠΕ, ποιοτικός τουρισμός κλπ.).
γ) Σχετικά με την αγορά οπλικών συστημάτων
Εντείνεται ο ανταγωνισμός ΗΠΑ, Γερμανίας, Γαλλίας και Ρωσίας για την πώληση μαχητικών αεροσκαφών («Eurofighter», «Rafale», «F18» - «F35»), καθώς και υποβρυχίων, φρεγατών κλπ. Σημαντική η συνάντηση του υπουργού Μπεγκλίτη με το βοηθό υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντριου Σαπίρο. Διαφαίνεται προτίμηση της κυβέρνησης σε γαλλικά οπλικά συστήματα έναντι των γερμανικών και των ρωσικών συστημάτων (π.χ. η πρόταση του ΓΕΝ για μετατροπή δύο εκ των τεσσάρων ρωσικών αερόστρωμνων «Zubr» σε ανταλλακτικά, η προτεινόμενη κατασκευή των γαλλικών φρεγατών τύπου «FREMM» από τα ελληνικά ναυπηγεία).
δ) Στη σφαίρα της κυκλοφορίας του (χρηματικού) κεφαλαίου
Σε αυτό το πεδίο εκδηλώθηκαν οι πιο ισχυρές αντιθέσεις με αιχμή τα λεγόμενα «κερδοσκοπικά παιχνίδια» κατά τη διαδικασία πώλησης ελληνικών κρατικών ομολόγων. Ο τελευταίος δανεισμός του κράτους, ύψους 8 δισ. ευρώ, με πολύ υψηλό επιτόκιο 6,2% και η μεγάλη προσφορά που υπήρξε από ισχυρούς ομίλους του χρηματοπιστωτικού συστήματος, έγινε σε συνθήκες έντονων καταστροφολογικών εκτιμήσεων εκ μέρους τραπεζών που είχαν το ρόλο αναδόχου στην πώληση των ελληνικών κρατικών ομολόγων.
Παρά τις πληροφορίες που έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας, οι αντιθέσεις και αντιφάσεις που έχουν αποκαλυφθεί δεν είναι παρά η «κορυφή του παγόβουνου».
Μεταξύ των δημοσιευμάτων αξιοπρόσεκτα είναι των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», σχετικά με πρόταση της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Goldman Sachs για πώληση μεριδίου της Εθνικής Τράπεζας σε κινεζική τράπεζα και για πώληση ελληνικών ομολόγων ύψους 25 δισ. ευρώ στην Κίνα, τα οποία διέψευσε η κυβέρνηση. Παρά τις διαψεύσεις, τα δημοσιεύματα παρουσιάζουν τρία συγκεκριμένα στοιχεία:
1) Τις επισκέψεις του διοικητή της Goldman Sachs δύο φορές στην Αθήνα το Νοέμβρη του 2009 και την επαφή με το Γ. Παπανδρέου. Η Goldman Sachs σχεδίασε την προαναφερόμενη πώληση ελληνικών ομολόγων ύψους 8 δισ. και οργάνωσε μαζί με την Deutsche Bank την παρουσίαση της ελληνικής κυβέρνησης στο Λονδίνο για ξένους επενδυτές.
2) Το ρόλο διαμεσολάβησης του εφοπλιστή Κωνσταντακόπουλου, ο οποίος αφ' ενός έχει τοποθετηθεί στο νέο ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας και αφ' ετέρου ναυλώνει κοντέινερ στην «Cosco» και προώθησε την επένδυση στον ΟΛΠ.
3) Στα δημοσιεύματα η Κίνα φέρεται να κατέχει ήδη ένα σημαντικό μέρος των κρατικών ομολόγων της Ελλάδας.
Σημειώνουμε επίσης την αύξηση της γερμανικής πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση, με κορυφαίο παράδειγμα τις δηλώσεις Μέρκελ τον Ιανουάριο, ότι τα δημοσιονομικά προβλήματα δημιουργούν κινδύνους για το ευρώ. Ταυτόχρονα και αμερικανο-βρετανικά δημοσιεύματα καταστροφολογούν σχετικά με την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Αξιοσημείωτες είναι οι αναφορές του Διοικητική της ΤτΕ για την ανάγκη παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη, η προβολή από τον πρωθυπουργό ως προτύπου της Δανίας (που δε συμμετέχει στην Ευρωζώνη), η παρέμβαση Στίγκλιτς κατά του γαλλογερμανικού άξονα.
Προβλέψεις - Εκτιμήσεις
Ι. Πέρα από τις προφανείς κερδοσκοπικές πιέσεις διαφόρων ομίλων, διαφαίνεται όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και πιέσεις σχετικά με βασικές επιλογές της άρχουσας τάξης (σ.σ. της Ελλάδας), ως προς τη στήριξη - συμμαχία με κεφάλαια και κέντρα μεταξύ των οποίων ενισχύεται ο ανταγωνισμός, όπως ήδη αναφέραμε.
Τα συμφέροντα ορισμένων τμημάτων του βιομηχανικού και εμπορικού κεφαλαίου υπηρετούνται καλύτερα από το γαλλογερμανικό άξονα. Το εφοπλιστικό κεφάλαιο έχει αντικειμενικά προνομιακές σχέσεις με ΗΠΑ, αλλά και με άλλα κέντρα, π.χ. Κίνα.
Ωστόσο η διαπάλη δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και γενικότερα την Ευρωζώνη. Δεν πρέπει να μας διαφύγει το αντίστοιχο κλίμα για Ισπανία, Πορτογαλία.
Η πίεση σχετίζεται και με την επιδείνωση της θέσης του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος. Αυτή την περίοδο αποτελεί αντικείμενο σκληρής διαπάλης το νόμισμα στο οποίο θα αποταμιευθούν υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια της Κίνας και ορισμένων αραβικών κρατών - πετρελαιοπαραγωγών.
Το καταστροφολογικό κλίμα σε σχέση με τη δημοσιονομική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας (π.χ. εκτιμήσεις της Moody's για «αργό θάνατο», προοπτική νέας υποβάθμισης, συζήτηση για «εκτοπισμό της Ελλάδας από την Ευρωζώνη»), ενώ έχει το στοιχείο της υπερβολής και του εκβιασμού του εργατικού και λαϊκού κινήματος, ταυτόχρονα αντανακλά την επίδραση των εξής παραγόντων: Μετακινήσεις κεφαλαίων που προκαλούν τη συγκυριακή κερδοφορία μέσω των λεγόμενων «επενδυτικών προϊόντων υψηλού ρίσκου» (ασφάλιστρα κρατικών ομολόγων κλπ.). Αντίδραση της ΕΚΤ στη «διαχρονική απόκρυψη στοιχείων από την Ελλάδα», ιδιαίτερα από πλευράς Γερμανίας. Πιέσεις κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν στην Ελλάδα οι λεγόμενες αναδιαρθρώσεις (ασφαλιστικό, άνοιγμα επαγγελμάτων κλπ.), ώστε να επενδύσουν με καλύτερους όρους. Οξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε, π.χ. όξυνση ανταγωνισμού μεταξύ αμερικανικών και αραβικών, κινεζικών, ρώσικων κεφαλαίων που έχουν αναπτύξει θέσεις στην ελληνική οικονομία με προοπτική τη διεθνή αγορά, ανταγωνισμός μεταξύ δολαρίου και ευρώ ως διεθνών νομισμάτων, παράγοντας με ειδικό βάρος.
Εκ των πραγμάτων η θέση της ελληνικής οικονομίας διασυνδέεται όλο και περισσότερο με το ανατολικό τμήμα της ΕΕ, την Ευρασία, ακόμη και την Απω Ασία, γίνεται κόμβος σύνδεσής τους με τη χερσαία Δυτική Ευρώπη κι από αυτή την άποψη μπαίνει στην αντίθεση ΗΠΑ - Ρωσίας / Κίνας, που εξελίσσεται σε όλα τα πεδία, οικονομικό - στρατιωτικό - πολιτικό / διπλωματικό.
II. Οι προβλέψεις για αύξηση του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ, ακόμα και αν κλιμακωθεί περαιτέρω η τριετής μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης σύμφωνα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς στο Σύμφωνο Σταθερότητας, αυξάνουν τις διαχειριστικές δυσκολίες της αστικής πολιτικής (πρόβλεψη δημόσιου χρέους 2010: 120,8% του ΑΕΠ και 2011: 123,6% του ΑΕΠ). Σημειώνουμε επίσης ότι οι κρατικοί τίτλοι που αντιπροσωπεύουν το δημόσιο χρέος βρίσκονται σε ελληνικές τράπεζες κατά 29%. Σύμφωνα με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, ένα μεγάλο μέρος των τίτλων κατέχουν Fund managers και Hedge Funds, δηλαδή επενδυτικά χρηματικά κεφάλαια μεγάλου ρίσκου.
Φυσικά, η ελλειμματική δημοσιονομική θέση της ελληνικής οικονομίας είναι μακροχρόνια, αλλά δεν αποτελεί ελληνική ιδιομορφία. Η διόγκωση του δημόσιου χρέους δεν οφείλεται στην έλλειψη διαχειριστικής ικανότητας της προηγούμενης κυβέρνησης, όπως βολεύει να την παρουσιάζει η σημερινή κυβέρνηση. Βεβαίως αντανακλά όχι μόνο τις συνέπειες της σημερινής κρίσης, αλλά και τη σταδιακή και μακροχρόνια επιδείνωση της θέσης της εγχώριας μεταποίησης και αγροτικής παραγωγής, με την όξυνση του ανταγωνισμού στο πλαίσιο της «απελευθερωμένης» αγοράς της ΕΕ.
Εκείνοι οι βιομηχανικοί κλάδοι που αναπτύχθηκαν, π.χ. ενέργειας, τηλεπικοινωνιών ή καικλάδων της μεταποίησης, είχαν μικρό μερίδιο στο ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να μην αντισταθμίσουν τη μακρόχρονη συρρίκνωση άλλων κλάδων και συνολικά της Μεταποίησης.
Αυτή την πραγματικότητα εν μέρει αναγκάζονται να παραδεχθούν αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις μιλώντας για «διαρθρωτικά» προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, για ανάγκη τόνωσης της βιομηχανικής παραγωγής. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα αντανακλούν αυτή την επιδείνωση, ενώ σε συνθήκες κρίσης γίνεται πιο δύσκαμπτη η αστική διαχείριση, αφού στερείται αφ' ενός την αυτοτέλεια στη διαμόρφωση εγχώριας νομισματικής πολιτικής, αφ' ετέρου τη δυνατότητα ανοχής στα ελλείμματα. Ετσι η φάση της ανάκαμψης γίνεται πιο δύσκολη για την ελληνική οικονομία, ακόμη και αν σταθεροποιηθεί για την Ευρωζώνη.
Οπωσδήποτε η πορεία της ελληνικής οικονομίας σχετίζεται και με την πορεία της οικονομίας στα άλλα κράτη της ΝΑ Ευρώπης, στα ηγετικά ευρωπαϊκά κράτη, καθώς και με την πορεία του διεθνούς εμπορίου (σε γενική κατεύθυνση σχετίζεται ανάλογα).
Η αναιμική και ασταθής πορεία εξόδου της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας από την κρίση εξηγεί επίσης την ανησυχία της άρχουσας τάξης στην Ελλάδα για τις μελλοντικές εξελίξεις (συνέπειες σε ναυτιλία, τουρισμό, εξαγωγές κλπ.). Ολα αυτά επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις ότι η εκδήλωση της κρίσης στην ελληνική οικονομία θα συνεχιστεί και θα βαθύνει τουλάχιστον κατά το 2010.
Σ.
