Ελευθερία ή ασφάλεια

 Ελευθερία ή ασφάλεια

Κάποιοι το ένιωθαν ως μαθητές, αλλά το θεωρητικοποίησαν εκ των υστέρων ή το βρήκαν μπροστά τους στην πορεία ή το είδαν εμπειρικά σε φίλους τους εκπαιδευτικούς, που αναλάμβαναν ευχαρίστως να διοργανώσουν τη σχολική γιορτή για το Πολυτεχνείο, είχαν πολλά να πουν για το ΟΧΙ της 28ης Οκτώβρη και ποιος πραγματικά το είπε, αλλά σνόμπαραν και προσπαθούσαν να αποφύγουν αυτήν της 25ης Μαρτίου. Αφήνουμε κατά μέρος το μαρτύριο της μαθητικής παρέλασης, που δεν ήταν πολύ εύκολο για όλους να το αποφύγουν. Τι ενδιαφέρον μπορεί να έχει ένα τόσο παλιό ιστορικό γεγονός, ένας αγώνας με κατά βάση εθνικό, αστικοδημοκρατικό περιεχόμενο, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν παρά μόνο οι πρόδρομοι θεωρητικοί του ουτοπικού σοσιαλισμού και η εργατική τάξη μόλις που είχε εμφανιστεί στο ιστορικό προσκήνιο;

Πολύ μεγάλο, είναι η σωστή απάντηση.

Η ελληνική επανάσταση συνδέεται άρρηκτα με το έπος της Αντίστασης, το νέο 21' όπως βαφτίστηκε τότε και όπως αποτυπώθηκε στα ψευδώνυμα που διάλεξαν πολλοί μαχητές, δείχνοντας την ιστορική συνέχεια της αγωνιστικής παράδοσης του ελληνικού λαού.

Η προσεκτική μελέτη της επανάστασης προσφέρεται για την αποδόμηση μιας σειράς εθνικών μύθων. Το (προγενέστερο) κρυφό σχολειό, η "οικειοθελής ευλογία" του Παλαιών Πατρών Γερμανού από τη Μεγίστη Λαύρα, υπό την απειλή των όπλων, ο ρόλος του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε' (και συνολικά του ανώτερο κλήρου) που έχασε το κεφάλι του, μολονότι αφόρισε την επανάσταση, γιατί δεν μπόρεσε να την ελέγξει και να αποτρέψει την εξάπλωσή της. Η υποτιθέμενη αμιγής, εθνική σύνθεση που αγνοεί τους πολυάριθμους Αρβανίτες πολεμιστές, ακόμα και η ίδια η μέρα που γιορτάζουμε την έναρξη του ένοπλου, επαναστατικού αγώνα, που μεταφέρθηκε σιωπηλά, για να συμπέσει με τον ευαγγελισμό της θεοτόκου.

Η μελέτη αυτή παρέχει επίσης πρόσφορο έδαφος κι υλικό για την αποδόμηση και της άλλης όψης του νομίσματος. Του νεοταξίτικου κοσμοπολιτισμού που έχει αλλεργία σε κάθε είδος επανάστασης και την ιστορική της ανάμνηση, διακηρύσσει το ρεαλισμό του ραγιαδισμού και κατά βάθος μισεί το λαό και τους αγώνες του, κι όχι τους εθνικούς μύθος που είναι χρήσιμοι, για να τον αφιονίζουν.

Όσοι αποκηρύσσουν τη βία από όπου κι αν προέρχεται, θα πρέπει κάπως να τα βολέψουν μέσα τους με την επαναστατική βία που χρησιμοποίησε η ελληνική επανάσταση στην άλωση της Τροπολιτσάς και τη σφαγή που ακολούθησε. Κι όσοι ψάχνουν εναγωνίως μαρτυρίες για την κόκκινη τρομοκρατία που δικαιολογεί το δωσιλογισμό των συνεργατών του κατακτητή, ίσως αντιμετωπίσουν προβλήματα να δικαιολογήσουν το "φωτιά και τσεκούρι" του έμπειρου οπλαρχηγού Κολοκοτρώνη.

Η ελληνική αστική τάξη δε θα μπορούσε να φανεί 'συνεπής' ούτε καν σε μια κοινωνική επανάσταση με αστικοδημοκρατικό περιεχόμενο, συμβιβάστηκε άμεσα με το κατεστημένο που ήθελε θεωρητικά να ανατρέψει κι έτσι συγκροτήθηκε ο γνωστός, αστικοτσιφλικάδικος συνασπισμός, που κυριάρχησε τα επόμενα χρόνια στη χώρα. Από αυτήν την άποψη δεν είναι καθόλου υπερβολική η εκτίμηση των αναλύσεων του κόμματος (το αναφέρει κι ο Ζαχαριάδης, αν δεν κάνω λάθος, σε ένα κείμενό του) για τους δύο διαφορετικούς δρόμους που ανοίγονταν, από τότε ακόμα, στην ελληνική κοινωνία. Ο λαός πάλεψε ως το τέλος, ψήφισε ένα από τα πιο προοδευτικά συντάγματα της εποχής, αλλά είδε τελικά τα οράματά του να παραμένουν αδικαίωτα.

Σήμερα το αστικό μπλοκ εξουσίας κι οι δημοσιολόγοι του προσπαθούν να μετατρέψουν το δίλημμα ελευθερία ή θάνατος της επανάστασης στο ψεύτικο δίπολο "ελευθερία ή ασφάλεια", όπου πρέπει να διαλέξουμε τι από τα δύο θέλουμε, και καλούμαστε να θυσιάσουμε ένα κομμάτι της πρώτης (κι αυτή είναι η μόνη αποδεκτή θυσία από τη σκοπιά του συστήματος) για να κρατήσουμε τη δεύτερη. Αν και στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο. Ο καθένας από εμάς καλείται να θυσιάσει τη μίζερη ζαχαρένια του και την 'ασφάλεια' του βολέματός του, ακόμα και την υψηλή κριτική εκ του ασφαλούς, για να παλέψει και να κατακτήσει συλλογικά την πραγματική ελευθερία και ασφάλιση για τα ένσημά του.

Μήπως όμως όλα αυτά είναι πολύ μακρινά και παραπέμπουν σε ένα πολύ μακρινό μέλλον, που θα έρθει στη δευτέρα παρουσία (που πάει να πει τουλάχιστον πως αναγνωρίζουμε την πρώτη); Τι έχετε να προτείνετε στο σήμερα; Ε, Πάνο;

Ο Ν. Μπογιόπουλος σχολιάζει την τρομοκρατική επίθεση στο Βέλγιο

 Ο Ν. Μπογιόπουλος σχολιάζει την τρομοκρατική επίθεση στο Βέλγιο

Η Επανάσταση του 1821 και η παραχάραξή της

Η Επανάσταση του 1821 και η παραχάραξή της

 To παρακάτω άρθρο αναδημοσιεύεται απο το ιστολόγιο Erodotos Weblog. 

Του Τηλέμαχου Λουγγή

Σχεδόν πάντα, αλλά ιδιαίτερα στις μέρες που ζούμε, έχω την εντύπωση ότι το νοητικό, το γνωστικό οξυγόνο που χρειάζεται ο κόσμος που συντρίβεται ανάμεσα σε τόσους αλλεπάλληλους καταιγισμούς από νοητικά υποπροϊόντα μόνο ο Μαρξισμός μπορεί να το προσφέρει. Ολόκληρος ο λεγόμενος δυτικός αστικός πολιτισμός, κάποτε λαμπρός, σήμερα δεν έχει πια να δώσει παρά βία και όλο και περισσότερη φτώχεια και αθλιότητα. Ο τρόπος που σκέφτεται και δρα μια ολόκληρη κοινωνική τάξη βρίσκεται σε άμεση σχέση με το ιστορικό στάδιο που διανύει η τάξη αυτή. Η βαθιά ιστορική παρακμή της αστικής τάξης στο στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού, τη σπρώχνει σε μια όλο και πιο πρωτόγονη και βάρβαρη αυτοάμυνα, σε μια όλο και μεγαλύτερη στάση εχθρότητας προς την τεράστια πλειοψηφία των εργαζομένων σε όλες τις χώρες που μεταβάλλονται με όλο και ταχύτερους ρυθμούς σε αληθινούς σκλάβους της μισθωτής εργασίας που κι αυτή καταντάει απρόσιτη πολυτέλεια.

Από κοντά, έρχεται και η διαστρέβλωση της Ιστορίας, με περίπου νομοτελειακό τρόπο. Το χειρότερο που μπορεί να πάθει ένας λαός είναι να στερηθεί την Ιστορία του, δηλαδή να αλλοτριωθεί, να υποδουλωθεί νοητικά, να γίνει εύκαμπτος, καθώς θα έχει ξεχάσει δύο πολύ σπουδαία πράγματα: το τι έχει κερδίσει ως τώρα και το τι απομένει να κερδηθεί. Στην παρακμή της, η αστική τάξη αλλάζει ακόμα και τα βιβλία Ιστορίας που θέσπισε αυτή η ίδια και μεταβάλλει σε ιδιωτικές εταιρείες τα πανεπιστήμια που μεγέθυνε η ίδια, την εποχή που αντιπάλευε ακόμα τη φεουδαρχική ιδιοκτησία. Η Ιστορία παραχαράσσεται, διαστρεβλώνεται και εκχυδαΐζεται σε όλα τα επίπεδα. Η αλήθεια παραμερίζεται, προς όφελος του τυχοδιωκτικού ανταγωνισμού.

Με την ευκαιρία των εθνικών επετείων, οι λαοί επιχειρούν μια αναδρομή σ’ αυτά που κέρδισαν μέχρι σήμερα και εμείς, οι Ελληνες, το πώς, μέσα από την Τουρκοκρατία, αποκτήσαμε το κράτος που υπάρχει ως σήμερα. Είναι φανερό ότι από την Τουρκοκρατία ως σήμερα, υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα που συνδέονται με την ιστορική εξέλιξη – δηλαδή για έναν μαρξιστή – με το πέρασμα από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό, ή από την κυριαρχία της φεουδαρχικής άρχουσας τάξης στην κυριαρχία της αστικής τάξης και τα πεπραγμένα της.

Οχι μόνο για μας τους Ελληνες, αλλά και για όλους ανεξαίρετα τους βαλκανικούς λαούς, η εποχή της Τουρκοκρατίας αποτελεί μια εποχή μεγάλης κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής καθυστέρησης. Σύμφωνα με τον Μαρξ¹, «η φυσική μορφή της γαιοπροσόδου αποτελεί ένα από τα μυστικά αυτοσυντήρησης της τουρκικής αυτοκρατορίας». Η ταύτιση γαιοπροσόδου και έγγειου φόρου στην οθωμανική αυτοκρατορία αντιστοιχούσε σε μια κοινωνία αγροτική, στη συντριπτική της πλειοψηφία, όπου από το έντονα διατηρούμενο σε ορισμένες περιοχές (όπως π.χ. στο Σούλι ή στη Μάνη) φυλογενετικό σύστημα αναδύεται μια στρατιωτική αριστοκρατία. Οι στρατιωτικοί αυτοί αρχηγοί που, όπως και οι Οθωμανοί αντίστοιχοί τους γαιοκτήμονες βρίσκονταν από κοινωνική και πολιτιστική άποψη στο χαμηλότερο και βαρβαρικότερο στάδιο της φεουδαρχίας σύμφωνα με τον Ενγκελς², ήταν άμεσοι υποτελείς του σουλτάνου. Το καθεστώς αυτό αποκλήθηκε από τον Ενγκελς «ημιφεουδαρχισμός» και εξαιτίας της ατελούς του εξέλιξης, αλλά και επειδή οι αγρότες δεν ήταν άμεσα εξαρτημένοι από τους γαιοκτήμονες, αλλά από το ίδιο το ασιατικό δεσποτικό αυταρχικό κράτος. Το εσωτερικό εμπόριο δεν ήταν καθόλου ανεπτυγμένο. «Ο τουρκικός τρόπος να προάγεται το εμπόριο όσον καιρό οι Τούρκοι βρίσκονταν στο αρχικό, νομαδικό τους καθεστώς ήταν να ληστεύουν καραβάνια και τώρα που είναι λίγο περισσότερο πολιτισμένοι, ο τρόπος τους συνίσταται σε κάθε είδους καταπιεστικές αυθαιρεσίες³».

Το πόσο βαθιά καθυστερημένο ήταν το κοινωνικό και πολιτικό καθεστώς («μια βαρβαρότητα μέσα στον πολιτισμό») που επιπλέον διαιρούσε τον πληθυσμό με θρησκευτικά κριτήρια (οι πιστοί μουσουλμάνοι στρατεύονται, οι άπιστοι ραγιάδες φορολογούνται), προβάλλει καθαρά μέσα από την προνομιακή θέση της ορθόδοξης εκκλησίας που, στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, εξελίχθηκε σε πραγματικό «κράτος εν κρατεί» (ο πατριάρχης, αρχηγός του έθνους των απίστων/ millet basi). Μεγάλη εκκλησιαστική περιουσία, εκκλησιαστικοί φόροι, αγοραπωλησία εκκλησιαστικών αξιωμάτων, έντονες μεσαιωνικές συνθήκες. Οπως έγραψε ο Μαρξ⁴ «η μεγαλύτερη κατηγορία που μπορεί κανείς να προσάψει στους Τούρκους δεν είναι ότι περιόρισαν τα προνόμια των χριστιανών ιερέων, παρά αντίθετα, ότι κάτω από την κυριαρχία τους επιτράπηκε στην καθολική αυτή δεσποτική κηδεμόνευση, επίβλεψη και ανάμειξη της εκκλησίας να απορροφήσει ολόκληρη τη σφαίρα της κοινωνικής ζωής».

Ο χαρακτήρας της Επανάστασης

Λέμε ότι ο Μαρξισμός δεν επιχειρεί να αποκρύψει, δε διαστρεβλώνει, δε συγχέει πονηρά το κύριο με το δευτερεύον, επειδή αποτελεί μια επιστημονική μέθοδο που αποκαλύπτει την αλήθεια για την εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας. Και σαν τέτοια, δεν επιδέχεται αντιεπιστημονικές μεθοδεύσεις.

Σε ένα καθεστώς, λοιπόν, μεσαιωνικό, με έντονη την παρουσία του θρησκευτικού παράγοντα, μια επανάσταση στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα σε μια έστω και απόκεντρη περιοχή της Ευρώπης θα ήταν νομοτελειακά: Εθνικοαπελευθερωτική ως προς τη μορφή, με κάποιες μάλιστα εκφάνσεις θρησκευτικής υφής (π.χ. για του Χριστού την πίστη την αγία), ως προς το ουσιαστικό της όμως περιεχόμενο η επανάσταση αυτή θα ήταν αστική, αφού το κράτος που θα ίδρυε πάνω στα ερείπια της μεσαιωνικής βαρβαρότητας της Τουρκοκρατίας δεν μπορούσε να είναι τίποτε άλλο, παρά ένα αστικό κράτος.

Σύμφωνα με τον Λένιν⁵, η περίοδος της αστικής επανάστασης που άρχισε στην Ευρώπη το 1789 τερματίστηκε βασικά γύρω στο 1871, και η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Βαλκανική χερσόνησο συντελέστηκε αργότερα υπό καλύτερες συνθήκες στο μέτρο που υπήρχαν εκεί ανεξάρτητα εθνικά κράτη. Ούτε, λοιπόν, για την εθνικο-απελευθερωτική μορφή του αγώνα, ούτε και για το αστικό του περιεχόμενο θα μπορούσαν να υπάρξουν αξιόλογες ενστάσεις, αντιρρήσεις ή ακόμα και παρεξηγήσεις. Κρίνοντας από το αποτέλεσμα, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι, σε ό,τι αφορά την εθνικο-απελευθερωτική μορφή του αγώνα, μπορεί να υπήρξε μια συνεργασία των διαφορετικών κοινωνικών τάξεων που απάρτιζαν αυτή την κυρίως αγροτική, μεσαιωνικού τύπου κοινωνία. Σε ό,τι αφορά όμως το ουσιαστικό της, το ταξικό περιεχόμενο που θα έπρεπε να είναι ένα αστικό συγκεντρωτικό κράτος, τα πράγματα παρουσιάζονται πολύ πιο δύσκολα, όχι μόνο επειδή διαφορετικές κοινωνικές τάξεις έχουν τελείως διαφορετικά συμφέροντα (π.χ. κοτσαμπάσηδες και εκκλησία είχαν τελείως διαφορετικά συμφέροντα από τις λαϊκές αγροτικές μάζες και από τους αστούς), αλλά και από το γεγονός ότι στην Επανάσταση του 21 αναμείχθηκαν συστηματικά οι τρεις αποκαλούμενες «Μεγάλες Δυνάμεις», Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, υπό την επιρροή των οποίων σχηματίστηκαν και τα πολιτικά κόμματα που κυβέρνησαν το ελληνικό κράτος στη συνέχεια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε μία από τις τρεις αυτές μεγάλες δυνάμεις βρισκόταν σε διαφορετικό στάδιο εξέλιξης, με την τσαρική Ρωσία να καθυστερεί φανερά σε καπιταλιστική ανάπτυξη⁶. Αν κανείς δεν εξετάσει τις συγκεκριμένες διεθνείς συνθήκες μέσα στις οποίες έγιναν τα γεγονότα που επιθυμεί να εξετάσει, τότε είναι φανερό ότι η εξέταση που θα επιχειρηθεί δε θα στηρίζεται πουθενά. Εξ άλλου, τα πρώτα στοιχεία της ελληνικής αστικής τάξης σχηματίζονται πριν απ’ όλα με το εξωτερικό εμπόριο και οι Ελληνες εμπορευόμενοι εγκαταστάθηκαν κύρια στο εξωτερικό, αφού οι όροι της επιχειρηματικής δραστηριότητας ήταν εκεί πολύ πιο ευνοϊκοί παρά στην οθωμανική αυτοκρατορία, όπου βασίλευε η καταθλιπτική φορολογία, οι αυθαιρεσίες των πασάδων και η ληστο-πειρατεία⁷. Στο εσωτερικό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, το πιο πλούσιο και ισχυρό τμήμα των αστικών στοιχείων αποτελούσαν οι εμποροκαραβοκυραίοι. Το πιο δυνατό αστικό κέντρο της επαναστατικής Ελλάδας ήταν το νησί της Υδρας με 16.000 κατοίκους⁸. Το δυνάμωμα του εμπορικού κεφαλαίου και οι συναλλαγές με το εξωτερικό δυναμώνουν την εθνική συνείδηση, κάτι που, όπως λέει ο Γ. Ζέβγος, εμφανίζεται στα καράβια των νησιών, καράβια με αρχαιοελληνικά ονόματα.

Οι συνθήκες της προετοιμασίας

Μετά την πτώση της Ναπολεόντειας Γαλλίας, την Ευρώπη κυβερνούσε από το 1815 και εξής η λεγόμενη Ιερά Συμμαχία, αποτελούμενη κύρια από τη Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία, με τη συμμετοχή της παλινορθωμένης βουρβονικής Γαλλίας και με την Αγγλία, χωρίς επίσημη συμμετοχή (η Αγγλία ενδιαφερόταν για την ελευθερία του εμπορίου, ιδιαίτερα με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής που τότε εξεγείρονταν ενάντια στην Ισπανία διεκδικώντας την ανεξαρτησία τους), αλλά με ένα ρόλο παρατηρητή/ επιθεωρητή. Κυρίαρχος και εμψυχωτής της Ιεράς Συμμαχίας ήταν αυτός που διέθετε τον πιο πολυάριθμο στρατό, δηλαδή ο τσάρος της Ρωσίας, «ο χωροφύλακας της Ευρώπης και δήμιος της Ασίας», όπως τον χαρακτήρισε εύστοχα ο Ι. Β. Στάλιν⁹. «Ενώ τα τουρκικά ζητήματα άφηναν προβληματισμένους τους Δυτικούς διπλωμάτες», γράφει ο Ενγκελς¹⁰, «τότε κηρυσσόταν πόλεμος. Ρωσικές στρατιές προέλαυναν στα Βαλκάνια και η Οθωμανική αυτοκρατορία διαμελιζόταν, κομμάτι – κομμάτι». Οι καπιταλιστικά αναπτυσσόμενες Αγγλία και Γαλλία, το εμπόριο των οποίων διείσδυε τότε δυναμικά στην Ανατολική Μεσόγειο δεν επιθυμούσαν να δουν την ήδη πανίσχυρη Ρωσία να υποτάσσει την Οθωμανική αυτοκρατορία και να κυριαρχεί και ως ναυτική δύναμη πέρα από τα Στενά¹¹. Είναι αρκετό να σημειωθεί επίσης ότι, πέρα από τη δεδομένη εχθρότητα της ορθόδοξης εκκλησίας προς κάθε τι το αιρετικό φράγκικο, δυτικό, ιδιαίτερα απέναντι στο Διαφωτισμό και τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης καθώς και την αντιδραστική προσκόλλησή της στην «κραταιάν των Οθωμανών βασιλείαν», οι συμπάθειές της έδειχναν καθαρά προς τη Ρωσία, όποτε ένιωθε να απειλείται από νεωτερισμούς ορισμένων σουλτάνων¹².

Ενας καθαρά αστικός προσανατολισμός της ελληνικής επανάστασης απαιτούσε πρώτα απ’ όλα την προσπάθεια για διάλυση των μεσαιωνικών δομών της κοινωνίας, συνεκτικός ιστός των οποίων ήταν η εκκλησία και η ιδεολογία που εκπορευόταν από αυτήν. Το κίνημα του Διαφωτισμού και η Γαλλική Επανάσταση έδωσαν το έναυσμα της σύγκρουσης ανάμεσα στην πρωτοπόρα διανόηση της εποχής από τη μια πλευρά και στον ορθόδοξο κλήρο του Πατριαρχείου, με τα εθελόδουλα κηρύγματα περί «άθεων Γάλλων» κλπ. από την άλλη. Με την προσπάθεια αυτή για απεγκλωβισμό της σκέψης από την εκκλησιαστική σκοταδιστική επιρροή συνδέονται οι μεγάλες υπηρεσίες του αστού δημοκράτη Αδ. Κοραή (1748 – 1833), και το έργο του Ρήγα του Βελεστινλή (1758 – 1797), φλογερού επαναστάτη και εθνεγέρτη των βαλκανικών λαών. Τόσο ο πρόωρα χαμένος Ρήγας όσο και ο σε σεβάσμια ηλικία αποβιώσας Κοραής υπήρξαν αντίπαλοι του κλήρου, αλλά ο Ρήγας ηρωοποιήθηκε αμέσως, ενώ η συμβολή του Κοραή στον αστικό εκδημοκρατισμό του κράτους άργησε σχετικά να εκτιμηθεί στο σωστό της μέτρο. Καθώς όμως η ελληνική αστικοδημοκρατική σκέψη δεν μπόρεσε να συνεχίσει την προσπάθεια του Ρήγα – με μοναδική εξαίρεση την «Ελληνική Νομαρχία» – και η Γαλλική Επανάσταση έμελλε να τυποποιηθεί με αυταρχικό τρόπο στη Ναπολεόντεια αυτοκρατορία, η προσπάθεια για λύση μετατοπίστηκε σχεδόν υποχρεωτικά στην τσαρική Ρωσία, παραδοσιακό εχθρό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, προς την οποία απέβλεπαν ο ορθόδοξος κλήρος, οι Φαναριώτες, οι Ελληνες έμποροι σιτηρών και γουναρικών που είχαν σχέσεις με τη Ρωσία και, τέλος, η στρατιωτική αριστοκρατία των οπλαρχηγών που, με τη μορφή των καπετανάτων και των αρματολικιών, είχαν ξεχωρίσει κοινωνικά από την αγροτική βάση της κοινωνίας. Αυτά τα κατά τεκμήριο ορθόδοξα συντηρητικά στρώματα ανέλαβαν την οργάνωση του απελευθερωτικού κινήματος υπό τη μορφή της Φιλικής Εταιρείας. Σε σχέση με τις ιδέες που κήρυσσαν λίγο προηγούμενα ο Ρήγας και η «Ελληνική Νομαρχία», η Φιλική Εταιρεία αποτελούσε σαφέστατα ένα βήμα πίσω, αλλά ανταποκρινόταν με φυσικό τρόπο στη μεγάλη καθυστέρηση και ανωριμότητα της ελληνικής αστικής τάξης που δεν είχε ακόμα αποδεσμευτεί από το μεσαιωνικό της περιβάλλον και τώρα καλούνταν να υποστεί την καθοδήγηση μιας γενικά θρησκευόμενης οργάνωσης που δεν έκρυβε ορισμένες φορές και τους φαναριώτικους με μεσαιωνική και ρωσική χροιά ανεδαφικούς σκοπούς της για μια ανασύσταση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας!!! Η Φιλική Εταιρεία που ιδρύθηκε την εποχή της παντοδυναμίας της Ρωσίας (1814 Ρωσική κατοχή στο Παρίσι) δεν είχε άμεσους δεσμούς με τις λαϊκές μάζες και στην πορεία της ανάπτυξής της δεν παίρνει κοινωνικό περιεχόμενο, αλλά εκδηλώνει μεγαλοϊδεάτικες τάσεις, όπως διαπιστώνει ο Ζέβγος¹³. Ποτέ εξ άλλου η τσαρική πολιτική δε στηρίχτηκε σε κάποιο πλατύ λαϊκό κίνημα. Ολα αυτά τα πολύ σημαντικά τα ξεχνάμε κάποτε πολύ εύκολα. Ο ανώτατος αρχηγός θα ήταν, φυσικά, κάποιος παράγοντας στην υπηρεσία της Ρωσίας, ο Καποδίστριας ή ο Υψηλάντης. Η επανάσταση, λοιπόν, που θα είχε νομοτελειακά αστικό περιεχόμενο ξέσπασε την άνοιξη του 1821 παρά την ανωριμότητα της ελληνικής αστικής τάξης.

Τάξεις και πολιτικές παρατάξεις

Την ορθότερη και, πριν απ’ όλα, διαλεκτικότερη μαρτυρία για την ύπαρξη κοινωνικών τάξεων και πολιτικών παρατάξεων στην επαναστατημένη Ελλάδα μάς δίνει ο ιστορικός της Φιλικής Εταιρείας Ι. Φιλήμων, που αναφέρει τρεις τάξεις που διεκδικούσαν τότε την εξουσία: τους στρατιωτικούς (δηλ. καπεταναίους, οπλαρχηγούς, αρματολούς), τους προεστούς (κοτσαμπάσηδες) και τους πολίτες, όπως αποκαλεί τους αστούς. Η ύπαρξη των αντίθετων μεταξύ τους παρατάξεων στρατιωτικών και προεστών είχε σαν αποτέλεσμα, κατά τον Φιλήμονα, να διατηρηθεί ισορροπία ανάμεσά τους και έτσι να μην πέσει το Εθνος στην τυραννία της μιας ή της άλλης παράταξης. Η μέση τάξη των πολιτών «συνήργησε πάντοτε εις την υπεροχήν πότε της μιας και πότε της άλλης», ήταν όμως αδύνατο να αντιπαραταχθεί μόνη της εναντίον της μιας χωρίς να έχει τη συνδρομή της άλλης¹⁴. Ο Φιλήμων μάς λέει με άλλα λόγια ότι η αστική τάξη, καθώς ήταν ολιγάριθμη, δεν μπορούσε να σταθεί μόνη της και, έτσι, πάντα μηχανορραφούσε με τη μια παράταξη ενάντια στην άλλη και, για το λόγο αυτό, γινόταν αντιπαθητική στο λαό, δηλαδή στις μεγάλες μάζες της αγροτιάς που, με μεσαιωνική νοοτροπία και παράδοση, ακολουθούσαν τους φυσικούς τους ηγέτες, δηλαδή τους καπεταναίους και τους προεστούς. Με την ολιγάριθμη τάξη των αστών που επιδίωκαν ένα ανεξάρτητο κράτος υπό καθεστώς συνταγματικής μοναρχίας με βασιλιά έναν πρίγκιπα από την Ευρώπη δεν άργησαν να συνταχθούν και οι αστοί νοικοκυραίοι των νησιών που ως τότε κινούσαν τα πλοία τους με δικά τους έξοδα και επιθυμούσαν μια ισχυρή κεντρική εξουσία ικανή να συγκεντρώνει τα δημόσια έσοδα για να χρηματοδοτεί την κίνηση του ελληνικού στόλου. Πιο κοντά στην αστική παράταξη βρισκόταν η παράταξη των κοτσαμπάσηδων, με την οποία συχνά συμμαχούσε ο αρχηγός των αστών Μαυροκορδάτος¹⁵. Με βάση τον πολιτικό συνασπισμό αυτό (αστοί, νησιώτες, κοτσαμπάσηδες) ηττήθηκαν πολιτικά η παράταξη των στρατιωτικών και οι Φιλικοί στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. Στο εξής, η Φιλική Εταιρεία περίπου εξαφανίζεται από το προσκήνιο μαζί με τα σύμβολα της (σταυροί, φοίνικες κ.λπ. εκκλησιαστικής και μασονικής έμπνευσης) και επικρατούν οι δυνάμεις που συνδέονται οικονομικά με τη θάλασσα (επιβολή της γαλανόλευκης σημαίας), δηλαδή αυτές οι δυνάμεις που αποτελούν ήδη ή θα αποτελέσουν την αγγλόφιλη, αστική παράταξη.

Η επιρροή της Φιλικής Εταιρείας υποχώρησε οριστικά, κύρια επειδή η Α’ Εθνοσυνέλευση θέσπισε κεντρική διοίκηση με φιλελεύθερους θεσμούς, αλλά και επειδή ο εδαφικός περιορισμός της επανάστασης στην κυρίως Ελλάδα έθαψε στην κυριολεξία τα ρωσικά, φαναριώτικα και Φιλικά σχέδια για ανασύσταση της πολυεθνικής Βυζαντινής αυτοκρατορίας δείχνοντας καθαρά σε όσους μπορούσαν να καταλάβουν, ότι εκείνο που ήταν εφικτό στις δοσμένες τότε συνθήκες ήταν η απόσπαση από την Οθωμανική αυτοκρατορία της Κάτω Ελλάδας και των νησιών, δηλαδή ενός εθνικού κράτους. Σχετικά με τα χιμαιρικά σχέδια ανασύστασης της ορθόδοξης βυζαντινής αυτοκρατορίας, με άλλα λόγια της διαβόητης «μεγάλης ιδέας» που καλλιεργούσε κυρίως ο κλήρος και πολύ μετά το σχηματισμό του ελληνικού αστικού κράτους (ακόμα και σήμερα βλέπουμε τον ορθόδοξο ανώτερο κλήρο να προβαίνει σε ορισμένες εκδηλώσεις τέτοιας προέλευσης που κυμαίνονται ανάμεσα στο κωμικό και στο επικίνδυνο) και που δεν είχαν την παραμικρή σχέση με το όραμα του Ρήγα για μια δημοκρατική, πολυεθνική βαλκανική ομοσπονδία πολλών θρησκειών, ο Μαρξ είναι κατηγορηματικός: «Οι έλληνες κάτοικοι του λεγόμενου βασιλείου… μπορεί να ονειρεύονται ακόμα και μια ανασύσταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, παρ’ όλο που, γενικά, είναι ένας τετραπέρατος λαός για να πιστεύουν σε μια τέτοια ανοησία»¹⁶.

Οι επιτυχίες της Επανάστασης το 1822 έκαναν παντοδύναμη τη στρατιωτική παράταξη σε σημείο π.χ. που να αγνοεί την κεντρική κυβέρνηση ο Ανδρούτσος¹⁷, ενώ στη Β’ Εθνοσυνέλευση του Αστρους (1823), οι στρατιωτικοί με επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη θα εκφράσουν ολιγαρχικές απόψεις, όπως λέει ο Ζέβγος¹⁸. Με την ταξική πάλη είναι άρρηκτα συνδεμένο το πρόβλημα της εθνικής γης, δηλαδή τα πρώην τουρκικά κτήματα που ανακηρύχτηκαν εθνικά ήδη από την αρχή της επανάστασης.

Αν το κράτος που θα προέκυπτε θα ήταν εθνικό, αστικό, τότε θα έπρεπε να είναι ενιαίο, δηλαδή να διαθέτει ενιαία αγορά. Ο Μαρξισμός διδάσκει ότι η πανεθνική αγορά είναι το πρώτο σχολείο όπου η αστική τάξη διδάσκεται τον πατριωτισμό¹⁹. Με τη σειρά της, η ενιαία εσωτερική αγορά απαιτεί την αστικοποίηση της γαιοκτησίας, δηλαδή την εμπορευματοποίηση της γης ή τη μετατροπή της σε εμπόρευμα, ώστε να γίνει ικανή να παράγει εμπορεύματα. Ετσι, το εθνικό πρόβλημα είναι κατά βάθος πρόβλημα αγροτικό και η αγροτιά είναι δύναμη κρούσης του εθνικού κινήματος, όπως συνέβη και στη Γαλλική αστική επανάσταση.

Το στρατιωτικό ολιγαρχικό κόμμα απέκτησε πάρα πολλούς οπαδούς μέσα στην αγροτιά της Πελοποννήσου, όπου τα εθνικοποιημένα τούρκικα κτήματα ήταν πολλά. Καθώς οι νησιώτες, που δε διέθεταν κτήματα στα νησιά τους αλλά ξόδευαν τις περιουσίες τους για τα πλοία του αγώνα, ζητούσαν να αποζημιωθούν με εθνικά κτήματα, οι στρατιωτικοί εναντιώνονταν σ’ αυτή την «καταπάτηση» του Μοριά από τους ξένους! Στη Στερεά, όπου τα εθνικοποιημένα κτήματα ήταν λίγα, οι αγρότες δεν ενδιαφέρονταν να αποκτήσουν γη στην Πελοπόννησο. Με λίγα λόγια, οι αγρότες δεν μπορούσαν τότε να έχουν σαφή αντίληψη για το τι είναι ένα αστικό εθνικό κράτος και εκείνο που καταλάβαιναν καλά ήταν ότι έπρεπε να εξομοιωθούν με τους ελεύθερους μουσουλμάνους. Με λίγα λόγια, δεν υπήρχε στη μεγάλη πλειοψηφία του αγροτικού πληθυσμού, που ζούσε σε μεσαιωνικές συνθήκες, αστική αντίληψη και η αντινομία της εποχής βρισκόταν στο ότι τα οικονομικά συμφέροντα της αγροτιάς ήταν ασύμβατα τότε με την αστική ανάπτυξη και τον εθνικό συγκεντρωτισμό. Δεν υπήρχε ακόμα ο απαραίτητος βαθμός αστικής ανάπτυξης, ώστε τα αιτήματα της αγροτιάς, δηλαδή η μοιρασιά της γης, να αποκτήσουν αντικειμενικά προοδευτικό χαρακτήρα.

Εθνικός συγκεντρωτισμός σε ένα αστικό κράτος σήμαινε διάλυση ή κατάργηση όλων των επαρχιακών, εδαφικών, τοπικών εξουσιών, δηλαδή των καπετανάτων, των οπλαρχηγών και των προκρίτων. Οι στρατιωτικοί ιδιαίτερα, ως μετέπειτα ρωσικό κόμμα δεν άργησαν να υιοθετήσουν το περιβόητο διαμελιστικό σχέδιο των λεγόμενων «τριών αποκομμάτων», για το χωρισμό της Ελλάδας σε Δυτική Στερεά (αρχηγός Μάρκος Μπότσαρης), σε Ανατολική Στερεά (αρχηγός Οδυσσέας Ανδρούτσος) και σε Πελοπόννησο/Μοριά (αρχηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης), και οι τρεις περιοχές φόρου υποτελείς στο σουλτάνο που προωθήθηκε από τη ρωσική πολιτική το 1824 και αντιστοιχούσε σε φεουδαρχικές, μεσαιωνικές δομές τουρκικού τύπου (τρία βιλαέτια Ναύπακτος, Εγριπος, Μοριάς) ή ακόμα βυζαντινής εποχής (δεσποτάτο Ηπείρου, δουκάτο Αθηνών, πριγκιπάτο Αχαΐας). Αντίθετα, όπως ειπώθηκε, η ίδρυση ενός αστικού κράτους προϋπέθετε πρώτα απ’ όλα ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς, έτσι ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί η ντόπια εμπορευματική παραγωγή και το εξωτερικό εμπόριο. Αστικός συγκεντρωτισμός, σε τελευταία ανάλυση, σήμαινε και εθνική ανεξαρτησία, ενώ τοπικές εξουσίες, αρματολίκια, καπετανάτα, προεστάτα δεν μπορούσαν παρά να είναι κάτι σαν «χριστιανικά πασαλίκια», δηλαδή αυτόνομες περιοχές υποτελείς στο σουλτάνο κατά το υπόδειγμα της Μολδοβλαχίας και πρόσφορο έδαφος για στρατιωτική επέμβαση της φεουδαρχικής τσαρικής Ρωσίας υπό το πρόσχημα της προστασίας των ορθοδόξων. Στο σημείο αυτό ταυτίστηκαν οι αστικοί προσανατολισμοί της μέσης τάξης των πολιτών, όπως είδαμε να τους αποκαλεί ο Φιλήμων, με τις επιδιώξεις της αγγλικής πολιτικής στη Μεσόγειο, που επιδίωκε να εμποδίσει τις επεκτατικές τάσεις της ρωσικής αυτοκρατορίας.

Συμμαχίες και αντιθέσεις

Οι κοινωνικές συμμαχίες που είχαν συναφθεί από την Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου ανατρέπονται, όταν συνάπτεται από την κυβέρνηση των αστών το πρώτο αγγλικό δάνειο. Τώρα συνασπίζονται στρατιωτικοί και κοτσαμπάσηδες της Πελοποννήσου που ανησυχούν για το ότι η κυβέρνηση, με αυξημένο κύρος, θα κατόρθωνε να κατανικήσει τις τοπικές, επαρχιακές αντιστάσεις και να ισχυροποιήσει την κεντρική εξουσία. Ως τότε, οι κοτσαμπάσηδες είχαν συνεργαστεί με τους αστούς, ιδιαίτερα στον πρώτο εμφύλιο πόλεμο.

Η υποθήκευση της εθνικής γης για τα εξωτερικά δάνεια απέκλειε τη δωρεάν διανομή της στους αγωνιστές και στους αγρότες. Αλλά η αστική ενότητα του έθνους ήταν τελείως αδύνατο να επιτευχθεί χωρίς οικονομικά μέσα, και αυτά μόνο από το εξωτερικό μπορούσαν να έρθουν. Ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος, στον οποίο ο Μακρυγιάννης αναγνωρίζει ότι «το δίκαιον και η πατρίδα ήταν με το βουλευτικόν»²⁰ κατέληξε με ήττα του Κολοκοτρώνη και των συμμάχων του προεστώτων, ενώ νίκησε η αστική κυβέρνηση με τις λίρες και τους ρουμελιώτες οπλαρχηγούς. Από τότε αρχίζουν και οι σοβαρές προσπάθειες για τη δημιουργία τακτικού στρατού, κάτι που με τη βοήθεια του χρήματος, αποτελεί ρήγμα στο στρατό των ατάκτων και ένα ακόμα βήμα προς τον αστικό συγκεντρωτισμό.

Αυτό το αστικό ενιαίο κράτος, αντίθετο προς το σχέδιο των τριών αποκομμάτων που είχαν προωθήσει η Ρωσία και οι στρατιωτικοί, ταίριαζε περισσότερο με τις επιδιώξεις της αστικής Αγγλίας που, επί υπουργού εξωτερικών G. Canning, ασκούσε πολιτική αντίθετη από εκείνη της Ιεράς Συμμαχίας, προσπαθώντας ταυτόχρονα να ενισχύσει την ίδρυση ανεξάρτητων εθνικών κρατών που, με τη σειρά τους, θα αποτελούσαν προνομιακές αγορές για το εμπόριο και τη βιομηχανία της. Τα αγγλικά δάνεια έδεσαν οριστικά την Ελλάδα στο άρμα του αγγλικού καπιταλισμού²¹, αποτρέποντας την παραμονή σε φεουδαρχικό επίπεδο ανάπτυξης, είτε υπό οθωμανική κατοχή, είτε υπό την επιρροή της τσαρικής Ρωσίας.

Ετσι, τα πράγματα επιταχύνονται και, καθώς αρχίζει η εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο (αρχές 1825), η Αγγλία υποκινεί τη γνωστή αίτηση προστασίας, την οποία προώθησαν πρώτοι απ’ όλους οι Ρωσόφιλοι Ρώμας και Κολοκοτρώνης. Αυτό το γεγονός είναι δηλωτικό του ότι, στο μέτρο που η επανάσταση αρχίζει να εξαντλείται²², οι προσδοκίες για ανεξαρτησία αρχίζουν να μετατοπίζονται προς το εξωτερικό, όπου η αντοχή της επανάστασης δυναμώνει το φιλελληνισμό. Μόνο «οι κληρικοί φοβούμενοι μήπως η Ελλάς δουλωθεί από τους Δυτικούς, όχι πολιτικώς αλλά θρησκευτικώς… έφεραν εμπόδια εις την ελευθερίαν των Ελλήνων», μας πληροφορεί ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φωτάκος²³. Ετσι, προκαθορίστηκε ότι η αστική ανάπτυξη της Ελλάδας θα λάβαινε χώρα κάτω από τη σκιά του δυτικού καπιταλισμού.

Το πρόβλημα της ανεξαρτησίας και οι μεγάλες δυνάμεις

Μπορεί όμως η αστική ανάπτυξη να απαιτούσε πλήρη ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους που θα ιδρυόταν, αλλά η Αγγλία δεν μπορούσε να επιβάλει κάτι τέτοιο μόνη της, χωρίς πόλεμο με την Τουρκία. Ετσι, τα πράγματα άρχισαν να προσανατολίζονται προς μια αυτονομία υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου, κάτι για το οποίο, όπως είδαμε, ήταν σύμφωνη και η τσαρική Ρωσία και έτσι μπορεί να εξηγηθεί και η μαζική προσέλευση των Ρωσόφιλων υπό τον Κολοκοτρώνη να υπογράψουν την αίτηση προστασίας των Ελλήνων από τη Μεγάλη Βρετανία. Αλλά το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα της έστω και σιωπηρής εγκατάλειψης του αιτήματος για ανεξαρτησία και την αντικατάστασή του από μια υποτέλεια στο Σουλτάνο μπορεί να αποτελεί η συμφωνία Αγγλίας και Ρωσίας για εκλογή του Καποδίστρια, με τους Αγγλους R. Church και Th. Cochrane στην ηγεσία του στρατού και του στόλου αντίστοιχα, αλλά η πραγματικότητα πρέπει να αναζητηθεί στη βάση της κοινωνίας και δεν είναι άλλη, από την εξάντληση της ολιγάριθμης έτσι κι αλλιώς ελληνικής αστικής τάξης, οπότε η εξουσία περνάει και πάλι στους προκρίτους του Μοριά και καταλήγει εκεί που άρχισε, όπως λέει ο Ζέβγος, δηλαδή σε άνθρωπο του τσάρου. Στην αρχή ο Υψηλάντης, στο τέλος ο Καποδίστριας. Ετσι, ο Μαρξ κατηγόρησε τους Αγγλους πολιτικούς ότι ενεργώντας με δουλοπρέπεια απέναντι στη Ρωσία φόρτωσαν στην πλάτη των Ελλήνων τον Καποδίστρια²⁴, που σε ένα γράμμα του προς τον Ενγκελς, αποκαλεί «ανέντιμο»²⁵. Για τον Καποδίστρια, ισχύουν οι εύστοχες παρατηρήσεις του Γ. Ζέβγου που χαρακτηρίζει συνολικά τη διακυβέρνησή του «αντιδραστική» «με τον Κολοκοτρώνη συμβουλάτορα και δεξί του χέρι»²⁶. Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος και η συνθήκη της Αδριανούπολης του 1829 που δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν η Αγγλία και η Γαλλία έδωσε την τελειωτική λύση στο ζήτημα της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους.

Το τελικό συμπέρασμα είναι, όπως όλα τα ιστορικά γεγονότα, αντιφατικό. Από τη μια πλευρά, υπήρξε μια εθνική ανεξαρτησία ενός τμήματος του ελληνισμού. Από την άλλη όμως, αποδείχτηκε ότι οι οικονομικές και κοινωνικές προϋποθέσεις για μια καθαρά αστική, καθαρά καπιταλιστική εξέλιξη στο επίπεδο των προηγμένων καπιταλιστικών χωρών της Δυτικής Ευρώπης ήταν εξαιρετικά αδύναμες αν όχι ανύπαρκτες. Ετσι, η Ελλάδα πέρασε από την απολυταρχία του Καποδίστρια στην απολυταρχία της απόλυτης μοναρχίας πάντα υπό την επιρροή των ξένων δυνάμεων, ιδιαίτερα της Αγγλίας και της Γαλλίας και, μετά την παραχώρηση των Επτανήσων, στην αποκλειστική επιρροή της Αγγλίας που αντικαταστάθηκε πολύ αργότερα από το δόγμα Τρούμαν και το σχέδιο Μάρσαλ που, mutatis mutandis, ισχύουν ως σήμερα. Ο αγωνιζόμενος λαός μας έχει ανάγκη την Ιστορία του. Πρέπει να κάνει κτήμα του τα ιστορικά αυτά διδάγματα, αν θέλει οι αγώνες και οι θυσίες του να μην έχουν την τύχη του 1821. Τα λόγια αυτά είναι του Γιάννη Ζέβγου, που έπεσε σε μέρες σαν τη σημερινή (20 Μάρτη του 1947) πριν από εξήντα χρόνια.

(Το κείμενο είναι η ομιλία του Τηλέμαχου Λουγγή στην εκδήλωση της ΚΟΑ και της ΚΝΕ, που έγινε το Σάββατο 24/3/2007 στην αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ στον Περισσό με θέμα: «Η αλήθεια για την επανάσταση του 1821 και η παραχάραξή της από τα σχολικά βιβλία». Οι υπότιτλοι είναι του «Ρ»).

Πηγές:

1. Κ. Μαρξ, Das Kapital, Buch I., Erster Abschnitt, Kapitel 3, 113 (Ullmann Verlag): Die Natural form der Grundrente bildet eines der Selbsterhaltungsgeheimnisse des turkischen Reichs.

2. Μαρξ – Ενγκελς, British Politics (1853), Collected Works, 12 (Moscow 1979), 8.

3. Φ. Ενγκελς, The Turkish Question (1853), Collected Works 12 (Moscow 1979), 26.,

4. Κ. Μαρξ, The Greek insurrection (1854), Collected Works 13 (Moscow 1980), 72.

5. Β. Ι. Λένιν, Ο prave nacii na samoopredelenije, Izbrannye pro’izvedenija I (Moskva 1975), 569-621, εδώ 578 και, επίσης, 573: primer balkanskich gosudarstv fozhe govorit protiv nee, ibo vsiakii vidit teper’, shto na’ilushchte uslovija razvitija kapitalizma na Balkanach sozdajutsia kak raz ν mere sozdanija na etom poluostrove samostojatel ‘nych nacional ‘nych gosudarstv.

6. Β. Ι. Λένιν, Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία, Απαντα 3, Αθήνα (ΣΕ), 187, 339, αλλά και πρόλογο στη Β’ έκδοση, 14.

7. Λ. Παπανικολάου, Κοινωνική ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 19ου αιώνα, Αθήνα (ΣΕ) 1991, 68 και 76.

8. Γ. Ζέβγος, Σύντομη μελέτη της Νεοελληνικής Ιστορίας, Αθήνα (Διόνυσος, χ.χ.). Ι, 37.

9. Πρβλ. Ζέβγο, στο ίδιο, 1, 85.

10. Φρ. Ενγκελς, The Turkish Question (1853), Collected Works 12 (Moscow 1979), 23.

11. Παπανικολάου, στο ίδιο, 79.

12. Παπανικολάου, στο ίδιο, 90.

13. Ζέβγος, Ι, 47.

14. Ι. Φιλήμονος, Δοκίμιον ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρείας, Ναυπλία 1834, 96.

15. Παπανικολάου, στο ίδιο, 146 και 168.

16. Κ. Μαρξ, The Greek insurrection (1854), Collected Works 13 (Moscow 1980), 71.

17. Ζέβγος Ι, 78.

18. Ζέβγος Ι, 79.

19. Ι.Β. Στάλιν, Ο Μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα, Απαντα 2, 344.

20. Μακρυγιάννη, Απομνημονεύματα, Αθήναι 1969 (Πάπυρος), Α’, 99.

21. Παπανικολάου, στο ίδιο, 211.

22. Ζέβγος, Ι, 102.

23. Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί της ελληνικής επαναστάσεως, Αθήναι 1955, 454.

24. Κ. Μαρξ, Herr Vogt (1860), Collected Works 17 (Moscow 1981), 143.

25. Κ. Μαρξ στον Φρ. Ενγκελς, 3 Μάη 1854, Collected Works 39 (Moscow 1983), 447.

26. Ζέβγος, I, 103 – 110.

Σφάξε με αγά μ' ν’ αγιάσω';;;

Σφάξε με αγά μ' ν’ αγιάσω';;;

Ε, όχι βέβαια! Μόνο οι ηλίθιοι θα επεδίωκαν να "σφαχτούν" για ν' αγιάσουν...
...Και μόνο οι παραπλανημένοι και οι αυταπατώμενοι θα υπέμεναν αδιαμαρτύρητα τα βάσανα που τους φορτώνουν για να παραφορτωθούν τα θησαυροφυλάκια των μονοπωλίων, θεωρώντας πως απ' αυτά τα κέρδη και υπερκέρδη θα γλείψουν και οι ίδιοι κάνα ...κοκκαλάκι. 
Πολύ περισσότερο δε, που τα ...τυράκια τέλειωσαν δια παντός, κι εκείνο που τους περιμένει είναι η ...μυρωδιά τής αυταπάτης που τους οδηγεί στη φάκα και το λάκο με τα φίδια...

ΓΙΑ ΡΙΞΤΕ ΛΟΙΠΟΝ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΕΔΩ

Πόσο αίμα αντέχεις;

Από herko στο Μαρ 25, 2016 Απόψεις

Γράφει ο 2310net //

Παρίσι, Άγκυρα, Κουρδιστάν, Ακτή Ελεφαντοστού, Μάλί, Υεμένη, Συρία, Αφγανιστάν. Λίγες από τις χώρες που χτυπήθηκαν από «ασύμμετρα» (να πούμε και μια mainstream λέξη) τρομοκρατικά χτυπήματα.
Πότε το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ, πότε ο ISIS, η Αλ Κάιντα. Πότε με drones και πότε με καμικάζι αυτοκτονίας. Πότε με παιδιά-μάρτυρες και πότε με εκπαιδευμένους πεζοναύτες. Πότε εκπαιδεύοντας τρομοκράτες και πότε κάνοντας ότι τους κυνηγούν.
Τα αποτελέσματα τα ξέρουμε: Νεκροί, τραυματίες, ανάπηροι, ορφανοί, ξεκληρισμένοι. Πρόσφυγες.
Τα αίτια είπαμε πως δεν πρέπει να τα αναλύουμε, δεν πρέπει να ακούγονται. Άλλη μια μέρα πέρασε χωρίς να ακουστεί το παραμικρό για τους λόγους και τις αιτίες των πολέμων, της τρομοκρατίας, της προσφυγιάς.
Ανατριχιαστικές αλλά ανούσιες λεπτομέρειες. Τι φορούσε ο τρομοκράτης. Είχε γάντι; Δεν είχε; Μέχρι και ακτινογραφία ασθενούς είδαμε. Ακούσαμε τους ίδιους δεκάρικους για τη βία, την τρομοκρατία και την αξία της ανθρώπινης ζωής. Εμετός!
Οι ίδιοι που κλαίνε για την ασφάλεια και την αξία της ανθρώπινης ζωής είναι εκείνοι που μιλάνε για τους ανθρώπους (πρόσφυγες) ως πρόβλημα, για τους ανθρώπους (συνταξιούχους) ως βάρος, για τους ανθρώπους (μετανάστες) ως σκλάβους.
Ο πόλεμος τους και η τρομοκρατία τους στις μέρες μας είναι σιαμαία αδερφάκια. Έχουν το ίδιο σώμα και είναι κολλημένα το ένα με το άλλο. Η ειρήνη τους είναι η συνέχιση αυτού του πολέμου με άλλα μέσα.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα όμως που δίνει ο πόλεμος και η τρομοκρατία είναι ότι παρέχει όλες τις δυνατότητες και την ευκαιρία στην άρχουσα τάξη να επιβάλλει την ατζέντα της. Να εμφανιστεί ως αυτή που έχει τη λύση αρκεί να δεχθείς λίγη ακόμα καταπίεση, λίγη ακόμα εκμετάλλευση, λίγη ακόμα περιστολή όσων απέμειναν από αυτά που κάποτε λέγαμε δικαιώματα.
Το ερώτημα είναι πόσο ακόμα θα το αντέχουμε;

Βρώμικα σχέδια

Βρώμικα σχέδια

Η μία μετά την άλλη, ανώτατες ΝΑΤΟικές, αμερικανικές κι άλλες πηγές επιβεβαιώνουν ότι η ανάπτυξη στο Αιγαίο της ΝΑΤΟικής αρμάδας SNMG2, την οποία ζήτησε η ελληνική κυβέρνηση από κοινού με Αγκυρα και Βερολίνο, μόνο τη διαχείριση των προσφυγικών ροών δεν αφορά. Αντίθετα, σχετίζεται με τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τις εξελίξεις στη Συρία, προετοιμάζοντας και νέες πιθανές επεμβάσεις σε άλλες χώρες της περιοχής. Ανταγωνισμούς στους οποίους εμπλέκει βαθύτερα το λαό η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, στοχεύοντας στη «γεωστρατηγική αναβάθμιση» για λογαριασμό του εγχώριου κεφαλαίου. Επιπλέον, οι ίδιες πηγές επιβεβαιώνουν ανοιχτά ότι η λυκοσυμμαχία όχι μόνο δεν εγγυάται τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, αλλά θα συνεχίσει να προωθεί το συστηματικό γκριζάρισμα του αρχιπελάγους, γεγονός που εξυπηρετεί, άλλωστε, τα συμφέροντα της Αγκυρας.

Σε αυτό το μήκος κύματος ήταν δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού, του γγ του ΝΑΤΟ και του νυν ανώτατου στρατιωτικού διοικητή των δυνάμεων της λυκοσυμμαχίας στην Ευρώπη.

Ηρθε, όμως, και η σειρά του πρώην ανώτατου διοικητή των ΝΑΤΟικών δυνάμεων στην Ευρώπη, Ελληνοαμερικανού Τζ. Σταυρίδη, να ξεκαθαρίσει μιλώντας στον «ΣΚΑΪ»:

«Είμαι ικανοποιημένος με την αποστολή (σ.σ. του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο), αλλά δε νομίζω ότι θα είναι επιτυχής στο να σταματήσει τη ροή των προσφύγων». Απαντώντας, δε, σε ερώτηση αν ισχύει η «θεωρία» ότι εν μέσω σύγκρουσης με τη Ρωσία, η Τουρκία ήθελε εδώ μια ισχυρή ΝΑΤΟική παρουσία στη Μεσόγειο και στα σύνορα με τη Συρία, ο Σταυρίδης δε δίστασε να μπει στο «ψητό»: «Η κοινή λογική λέει ότι αν ήμασταν Τούρκοι και είχαμε να αντιμετωπίσουμε τη σημερινή κατάσταση εντάσεων μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, το να έχεις μια ΝΑΤΟική παρουσία είναι κάτι το θετικό από την τουρκική οπτική. Οπότε θεωρώ ότι είναι λογικό να είναι κομμάτι του υπολογισμού από τη μεριά της Αγκυρας». Επιβεβαίωσε, δηλαδή, το ρόλο της ΝΑΤΟικής επιχείρησης στο Αιγαίο ως μέρους συνολικότερης συγκέντρωσης δυνάμεων της λυκοσυμμαχίας στην κόντρα της με τη Ρωσία σε μια περιοχή απ' όπου διαπλέουν ρωσικά πολεμικά πλοία.

Παραπέρα, ερωτηθείς ο Σταυρίδης αν οι λεγόμενες ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο μπορούν να επιλυθούν μέσα κι από το σχεδιασμό τής εν λόγω ΝΑΤΟικής αποστολής ή αν θα αναδυθούν «προβλήματα», απάντησε: «Δυστυχώς, πιστεύω ότι θα εξακολουθήσουμε να βλέπουμε εντάσεις και διαφωνίες στο Αιγαίο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας (...) Το καλύτερο που μπορούμε να ελπίζουμε, είναι να επιτευχθεί ένας ευρύτερος διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μέσα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, που μπορεί να μειώσει τις εντάσεις σε μελλοντικό χρόνο». Βέβαια, η τέτοια ΝΑΤΟική ομπρέλα «καλύπτει» στην πράξη τις διεκδικήσεις της τουρκικής αστικής τάξης στο Αιγαίο. Υπάρχουν, άλλωστε, τα παραδείγματα διαταγών όπως η «Aegean Policy Guidance» (του 2006) ή το «Luns ruling» (του 1984), που αφορούν στο Αιγαίο και συμβούλευαν για «ίσες αποστάσεις» μεταξύ των δύο πλευρών. Διόλου τυχαία, ερωτηθείς ο Σταυρίδης τι θα μπορούσε να κάνει ένας ΝΑΤΟικός διοικητής σε μια τέτοια αντιπαράθεση π.χ. για το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου, παρέπεμψε ακριβώς στην εφαρμογή των τέτοιων διαταγών: «Οπως γνωρίζετε, σε αυτό που αποκαλούμε "Δόγμα Λουνς" υπάρχει η συμφωνία ότι τέτοιου είδους διαφωνίες θα επιλύονται έξω από το ΝΑΤΟικό πλαίσιο. Και πιστεύω ότι ο τωρινός διοικητής θα συνεχίσει αυτήν την παράδοση»...

Μ' αυτά και μ' άλλα αποδεικνύεται καθημερινά ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι παράγοντας ειρήνης και ασφάλειας για τη χώρα, αλλά παράγοντας εμπλοκής της στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, παράγοντας αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της. Οι εξελίξεις επιβάλλουν επιφυλακή κι ενίσχυση της λαϊκής πάλης ενάντια στην εμπλοκή της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις, στην προοπτική της αποδέσμευσης από ΕΕ και ΝΑΤΟ με το λαό στην εξουσία.

Ξεπλένουν την αντιδραστική πολιτική της ΕΕ

Ξεπλένουν την αντιδραστική πολιτική της ΕΕ

Στις 16 Μάρτη συνεδρίασε στις Βρυξέλλες η τριμερής Κοινωνική Σύνοδος Κορυφής, στην οποία, εκτός από τους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, συμμετέχουν οι Ενώσεις των εργοδοτών της ΕΕ και η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ), στην οποία εγγράφεται και η ΓΣΕΕ. Ολοι αυτοί οι «κοινωνικοί και οικονομικοί εταίροι», όπως χαρακτηρίζονται, συνυπέγραψαν μια δήλωση για την προσφυγική κρίση, η οποία ελάχιστα διαφέρει από τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής των ηγετών των κρατών - μελών της ΕΕ που έγινε για το ίδιο θέμα και τις ίδιες μέρες, επίσης στις Βρυξέλλες.

Η κοινή δήλωση εργατοπατέρων και εργοδοτών είναι μνημείο για το ξέπλυμα της αντιδραστικής πολιτικής που εφαρμόζει η ΕΕ σε βάρος προσφύγων και μεταναστών, με τη συμμετοχή και της ελληνικής κυβέρνησης, αντιμετωπίζοντας το θέμα της μετανάστευσης με βάση τα συμφέροντα των μονοπωλίων της ΕΕ. Για χάρη της δικής τους κερδοφορίας «σφάζονται» εργασιακά και άλλα δικαιώματα στα κράτη - μέλη, πνίγονται χιλιάδες ξεριζωμένοι στην προσπάθεια να εγκαταλείψουν τις εμπόλεμες περιοχές και πολύ περισσότεροι εγκλωβίζονται στις χώρες εισόδου, ή τσουβαλιάζονται για να επιστρέψουν εκεί απ' όπου ξεκίνησαν.

***

Μια πρώτη γενική παρατήρηση είναι ότι από την κοινή δήλωση απουσιάζει κάθε αναφορά στις αιτίες της προσφυγιάς, που είναι βέβαια ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Ετσι, εργατοπατέρες και εργοδότες σημειώνουν απλά ότι «από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης το 2013, τα κράτη - μέλη της ΕΕ έχουν δεχθεί περίπου δύο εκατομμύρια πρόσφυγες» και ότι αναμένονται και άλλοι «λόγω των συνεχιζόμενων συγκρούσεων».

Ποιος προκαλεί αυτές τις συγκρούσεις, ποιοι συμμετέχουν, τι ανταγωνισμούς υποκρύπτουν, δεν λένε κουβέντα. Και πώς να πουν, άλλωστε, αφού στα θέατρα του πολέμου αυτά που κρίνονται σε τελική ανάλυση είναι τα μονοπωλιακά συμφέροντα, στο πλαίσιο πάντα των οξυμένων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Κατά τ' άλλα, η τριμερής κοινωνική σύνοδος διαπιστώνει ότι «η ισχυρότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών - μελών είναι η μόνη λύση στις ασυνήθιστα μεγάλες προσφυγικές ροές που καταφθάνουν στην ΕΕ, και που οδήγησαν ορισμένα κράτη - μέλη σε κλείσιμο των συνόρων τους, θέτοντας σε κίνδυνο το κεκτημένο του Σένγκεν».

Ακολουθεί ένας ύμνος στη Σένγκεν, η οποία «είναι ένα από τα πλέον χειροπιαστά επιτεύγματα και οφέλη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις», για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι «η αποδόμηση ή η διάλυση του χώρου Σένγκεν θα προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα στις αλυσίδες αξίας και θα οδηγήσει τελικά στην καταστροφή θέσεων εργασίας και στη μείωση του πλούτου».

***

Αυτό είναι που τους ανησυχεί: Οι οικονομικές συνέπειες που θα έχει για τους επιχειρηματικούς ομίλους τυχόν υπονόμευση της ενιαίας αγοράς και των ελευθεριών κίνησης που προβλέπει το Μάαστριχτ, με την αναστολή συνθηκών όπως αυτή της Σένγκεν. Να γιατί προτείνουν τον αποτελεσματικότερο «έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ» και «επαρκή οικονομικά μέσα που θα επιτρέψουν στη Frontex να παίξει τον ρόλο της». Επιβεβαιώνουν ότι πολιτική του κεφαλαίου είναι η Ευρώπη - φρούριο, όπου η κάνουλα των προσφυγικών ροών θα ανοιγοκλείνει ανάλογα με τα συμφέροντα και τις ανάγκες των μονοπωλίων.

Αυτό γίνεται ακόμα πιο καθαρό όταν η συζήτηση φτάνει στον έλεγχο των αιτήσεων για άσυλο και στην ενσωμάτωση εκείνων που τελικά θα γίνουν δεκτοί. Να τι γράφει η κοινή δήλωση: «Η ενσωμάτωση των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στην αγορά εργασίας είναι βασικής σημασίας. Ο πληθυσμός της Ευρώπης γηράσκει. Σε αρκετά κράτη - μέλη, το εργατικό δυναμικό αρχίζει να συρρικνώνεται. Ο μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας που παραμένουν κενές σε καθήκοντα που απαιτούν τόσο εξειδικευμένο όσο και ανειδίκευτο δυναμικό συνυπάρχει με τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό είναι κάτι που υπονομεύει τις γενικότερες προοπτικές για τη μελλοντική μας ανάπτυξη».

***

Επομένως, σύμφωνα με την κοινή αντίληψη κυβερνήσεων, εργατοπατέρων και εργοδοτών, ο «ιερός» στόχος της καπιταλιστικής ανάκαμψης είναι αδιαπραγμάτευτος και για την επίτευξή του είναι αναγκαία η τροφοδότηση της αγοράς εργασίας με νέο εργατικό δυναμικό, το οποίο αναζητείται στις τάξεις των προσφύγων και μεταναστών. Δεν είναι όμως χρειαζούμενοι όλοι, αλλά μόνο εκείνοι που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα και τις δεξιότητες για τις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας.

Γι' αυτό, στην κοινή δήλωση αναφέρεται: «Το ζήτημα της αξιολόγησης, της δοκιμής και του ελέγχου των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων είναι ο θεμέλιος λίθος μιας αναζωογονημένης πολιτικής για την ένταξη στην αγορά εργασίας των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στην Ευρώπη. Η αύξηση των δυνατοτήτων όλων των παραγόντων στην αλυσίδα ενσωμάτωσης είναι ζωτικής σημασίας για την πιστοποίηση και την αντιστοίχηση των δεξιοτήτων».

Με άλλα λόγια, η «συνταγή» του κεφαλαίου, την οποία στηρίζουν οι εργατοπατέρες της ΣΕΣ, είναι η εξής: Με φράχτες και καταστολή εμποδίζουμε και αποτρέπουμε τους πρόσφυγες να μπουν μαζικά στην Ευρώπη. Αυτούς που τελικά θα αφήσουμε να περάσουν, τους κοιτάμε στα δόντια και όποιος μας κάνει τον εντάσσουμε στη διαδικασία της ενσωμάτωσης για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην καπιταλιστική κερδοφορία. Τόσο απλά...

Π.

ΔΑΝΙΑ Με το 1/3 του μισθού θα προσλαμβάνονται οι πρόσφυγες

ΔΑΝΙΑ

Με το 1/3 του μισθού θα προσλαμβάνονται οι πρόσφυγες

Τη βαρβαρότητα αυτή στηρίζουν κυβέρνηση, εργοδοσία και συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες

Την προηγούμενη βδομάδα ψηφίστηκε στη Δανία ο νόμος περί «ενσωμάτωσης των προσφύγων στην αγορά εργασίας», που ουσιαστικά αποτελεί άλλο ένα στοιχείο το οποίο αποδεικνύει τη βαρβαρότητα της ΕΕ απέναντι σε όσα θύματα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων θα περνάνε τα πολλά «κόσκινα» και θα αξιοποιούνται ως φτηνοί εργάτες από τους καπιταλιστές.

Ο μισθός, με τον οποίο θα αμείβονται, θα είναι περίπου στο 1/3 του βασικού μισθού, δηλαδή μισθός πείνας, αφού δεν μπορεί να καλύψει καμιά βασική ανάγκη, ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη το υψηλό κόστος ζωής στη Δανία. Με βάση το νόμο, θα χρειάζονται περίπου δύο χρόνια, για να προσαρμοστούν οι μετανάστες στα δεδομένα της δανέζικης αγοράς εργασίας και για να κρίνουν οι εργοδότες, αν τους συμφέρει να παρατείνουν τη σύμβαση εργασίας με «καλύτερους όρους»! Οι εργοδότες γι' αυτήν τη γενναιόδωρη πράξη τους θα αμείβονται με το ποσό των 40.000 κορονών (5.500 ευρώ)!

Στο νόμο προβλέπεται ότι οι πρόσφυγες αμέσως μετά το πέρας των γραφειοκρατικών διαδικασιών για την άδεια παραμονής τους, θα περνάνε από επιτροπές ...«ξεσκονίσματος» που θα στήσουν οι δήμοι, όπου θα αξιολογούνται οι ικανότητες και οι δεξιότητές τους για την υποχρεωτική και άμεση προώθησή τους στην αγορά εργασίας. Οπως αναφέρεται συγκεκριμένα, η σύντομη προώθηση κοινωνικής ένταξης απαιτεί την έγκαιρη και σωστή διαλογή των άτυπων και τυπικών προσόντων στη φάση χορήγησης ασύλου...

Σε μια εποχή άγριας επίθεσης από την πολιτική που εφαρμόζει η συντηρητική κυβέρνηση με την πλήρη συγκατάθεση της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης ενάντια σε κάθε λαϊκό δικαίωμα στη Δανία, καταργώντας κάθε έννοια κοινωνικών παροχών, ήρθε να προστεθεί και αυτός ο νέος νόμος ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων στον τριμερή διάλογο (κυβέρνηση, εργοδοσία, συνδικαλιστές). Οι επιχειρήσεις, δε, εκτός από το πάμφθηνο εργατικό δυναμικό, θα παίρνουν και επιδότηση.

Με το νόμο αυτό, είναι βέβαιο ότι θα οξυνθούν οι κοινωνικές ανισότητες και αντιθέσεις, αφού ο εργοδότης με το βασικό μισθό ενός ντόπιου εργαζόμενου, θα μπορεί να προσλαμβάνει τρεις πρόσφυγες και μάλιστα με περισσότερες δυνατότητες έντασης της εκμετάλλευσης, αφού οι πρόσφυγες έχουν και άγνοια των εργασιακών σχέσεων στη Δανία και πολύ χαμηλότερες απαιτήσεις. Η πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Δανίας, ως υπέρμαχος της λογικής να γίνουν θυσίες, για να ενισχυθεί η κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, δήλωσε «περήφανη για τη συμφωνία» που θα βοηθήσει τους πρόσφυγες, αν και αυτό μπορεί να στοιχίσει σε κάποια από τα μέλη της.

Η βαρβαρότητα του καπιταλισμού γεννά την αθλιότητα για τους λαούς

Η βαρβαρότητα του καπιταλισμού γεννά την αθλιότητα για τους λαούς

Αποσπάσματα από την ομιλία του Κ. Παπαδάκη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, σε χτεσινή συγκέντρωση στα Ανω Λιόσια

Σε συγκέντρωση του Κόμματος στα Ανω Λιόσια με θέμα «Διεθνείς εξελίξεις και Προσφυγικό» μίλησε χτες το απόγευμα ο Κώστας Παπαδάκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτής.

Ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία του.

***

Το δολοφονικά χτυπήματα όπως αυτά στις Βρυξέλλες χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για να επιταχυνθούν αντιλαϊκοί σχεδιασμοί. Να θυμίσουμε ότι οι βομβαρδισμοί και η συγκέντρωση πολεμικών στρατευμάτων στη Συρία από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία, η Γερμανία, όπως και η Ρωσία, και βεβαίως η βαθύτερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ, κλιμακώθηκαν μετά το δολοφονικό χτύπημα στο Παρίσι, που χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα, με τις ευλογίες σύσσωμης της ΕΕ. Ενεργοποιήθηκε, μάλιστα, το άρθρο 42.7 της ευρω-συνθήκης, κινητοποιώντας όλα τα κράτη - μέλη της, με την υπογραφή και της ελληνικής κυβέρνησης. Στόχευσή τους είναι να ελέγξουν τον τεράστιο πλούτο στη Μέση Ανατολή, τις ενεργειακές πηγές, ανταγωνιζόμενοι σφοδρά τη Ρωσία, όπως και την Κίνα, που η καθεμιά για τα συμφέροντά της, αναπτύσσουν τους δικούς τους σχεδιασμούς.

Είναι ενδεικτικό ότι τα συμβόλαια που είχαν συνάψει ρωσικές εταιρείες με την κυβέρνηση Ασαντ για την εξόρυξη, πριν τα γεγονότα στη Συρία έφταναν τα 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το μέγεθος των κοιτασμάτων της χώρας δημιουργεί νέα κατάσταση στο διεθνή ενεργειακό ανταγωνισμό, αν σκεφτεί κανείς ότι σύμφωνα με όσα έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα, τα κοιτάσματα φυσικού αεριού στη Συρία είναι δεκαπλάσια των κοιτασμάτων του Ισραήλ.

Αυτονόητο είναι, λοιπόν, ότι μια ανεξέλεγκτη ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ θα έθετε σε κίνδυνο όλα αυτά τα κέρδη. Αυτή είναι η οικονομική βάση των τεραστίων συμφερόντων κι οξυμένων ανταγωνισμών που αναπτύσσονται στη Συρία για τα μονοπώλια και την κερδοφορία τους, προκειμένου να περάσουν στην ανάκαμψη.

Τόσο στις επιθέσεις στις Βρυξέλλες όσο και στις προηγούμενες στο Παρίσι, εμφανίζεται ως δράστης το «Ισλαμικό Κράτος». Δεν πρόκειται, όμως, για μια νέα ιστορία. Οι λαοί δεν πρέπει να ξεχάσουν ότι τέτοιες «οργανώσεις» χρησιμοποιούνται και χρηματοδοτούνται εδώ και πολλές δεκαετίες από τους ιμπεριαλιστές, για την προώθηση των συμφερόντων των μονοπωλίων τους στη Μέση Ανατολή κι όχι μόνο.

Οι λαοί να απαντήσουν προβάλλοντας τα δικά τους συμφέροντα κι ανάγκες

Η στράτευση στην οποία καλούν οι αστοί τους λαούς, είναι στην πραγματικότητα για να χύσουν το αίμα τους στα νέα αιματοκυλίσματα που μεθοδεύουν για το μοίρασμα αγορών, των εδαφών, των δρόμων της μεταφοράς Ενέργειας ανάμεσα στα μονοπώλια.

Η ιστορία όλων των εκμεταλλευτικών κοινωνιών έχει πολλάκις αποδείξει ότι οι θρησκευτικές και εθνικές διαφορές και αντιθέσεις, υπαρκτές και υποδαυλιζόμενες, αξιοποιούνταν και αξιοποιούνται πάντοτε για να προωθήσουν τα συμφέροντα των αρχουσών τάξεων. Τέτοιες αντιθέσεις είναι το περίβλημα με το οποίο συχνά εκδηλώνονται στην ουσία τους ταξικές αντιθέσεις.

Η ΕΕ εδώ και χρόνια μιλά για «τον κίνδυνο της ριζοσπαστικοποίησης», τσουβαλιάζοντας την εργατική - λαϊκή πάλη με τη δράση μηχανισμών του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος.

Οι κεφαλαιοκράτες, η ΕΕ, οι κυβερνήσεις τους έχουν στόχο την κερδοφορία των μονοπωλίων, που έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την επίθεση σε βάρος των λαών. Γι' αυτό οι λαοί πρέπει να απαντήσουν προβάλλοντας τα δικά τους συμφέροντα κι ανάγκες, για την απαλλαγή από τους εκμεταλλευτές τους, από τον αντίπαλό τους, το καπιταλιστικό σύστημα. Γι' αυτό χρειάζεται να επαγρυπνούν, ιδιαίτερα από τη στιγμή που στην ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλοι ανταγωνισμοί ανάμεσα σε ισχυρές καπιταλιστικές χώρες, που οξύνονται επικίνδυνα.

Η ΕΕ μεταχειρίζεται τα θύματα των βομβαρδισμών της για τα συμφέροντα των μονοπωλίων της

Παίρνοντας όλα αυτά υπόψη, οι εξελίξεις αυτές διαμορφώνουν ακόμα χειρότερες προϋποθέσεις και συνθήκες για τους πρόσφυγες που βρίσκονται στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, κάτω από το πρίσμα και των πρόσφατων αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής ΕΕ - Τουρκίας, που σηματοδότησαν το κλείσιμο των βόρειων συνόρων, τον εγκλωβισμό χιλιάδων ανθρώπων, την άρνηση από την πλευρά της ΕΕ, με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, να εφαρμόσει τη Συνθήκη της Γενεύης για το καθεστώς των προσφύγων.

Οι πρόσφατες αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες επιβεβαιώνουν τα κλειστά σύνορα, τον εγκλωβισμό χιλιάδων απελπισμένων προσφύγων παρά τη θέλησή τους στη χώρα μας, ενώ επιχειρούν να ανατρέψουν στην πράξη το Δίκαιο των Προσφύγων, που αποτελούσε συμβολή και κατάκτηση της Σοβιετικής Ενωσης, της πίεσης και της επίδρασης που είχε αυτή ασκήσει μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Με «φαστ τρακ» διαδικασίες, μετατρέπουν την αίτηση ασύλου σε διαδικασία που θα έχει δυνατότητα τελικά να δοθεί σε ελάχιστους. Μάλιστα, προβλέπεται κράτηση και για αιτούντες άσυλο, αλλά και πριν καν κριθεί η αίτησή τους θα μπορούν να απελαύνονται στην Τουρκία.

Αυτή είναι συνολικά η βαρβαρότητα του καπιταλιστικού συστήματος που γεννά την αθλιότητα της Ειδομένης, τη βαρβαρότητα της διαλογής στα hot spots, την αγριότητα των κατασχέσεων των λιγοστών υπαρχόντων των προσφύγων, στο όνομα να βγουν τα έξοδα παραμονής τους, σε χώρες όπως η Δανία ή σε κρατίδια της Γερμανίας. Αυτή είναι η ταξική εκμετάλλευση, που στη Φιλανδία προωθεί την τσάμπα εργασία των προσφύγων για να βγάλουν το «κόστος της παραμονής τους» και στη Δανία ήδη ψήφισαν ότι οι πρόσφυγες θα παίρνουν μόλις το 1/3 του βασικού μισθού, με επιδότηση μάλιστα των εργοδοτών με 5.500 ευρώ (40.000 κορώνες).

Είναι, λοιπόν, σκέτη υποκρισία και κάλπικος ο δήθεν ανθρωπισμός της ΕΕ, όπως και της κυβέρνησης, για την άθλια κατάσταση όπως αυτή στην Ειδομένη ή τον Πειραιά. Δεν είναι ότι η ΕΕ δεν κάνει όσα μπορεί ή ότι είναι αδύναμη, όπως ισχυρίζονται όλα τα άλλα κόμματα του ευρωμονόδρομου. Αυτή είναι μια συμμαχία λύκων, που όπως βομβαρδίζει για τα συμφέροντα των μονοπωλίων, έτσι μεταχειρίζεται και τα θύματα των βομβαρδισμών της ως πρόσφυγες, πάνω απ' όλα σαν φτηνό εργατικό δυναμικό.

Κριτήριο η ικανοποίηση των αναγκών, σε ρήξη με τον καπιταλισμό που δημιουργεί τα αδιέξοδα

Εμφανίζεται ως εύκολος αντίπαλος ο πρόσφυγας και μένουν στο απυρόβλητο αυτοί που καταδικάζουν εσένα στη φτώχεια και τον πρόσφυγα στον ξεριζωμό και τον κατατρεγμό. Για παράδειγμα, ακούγεται η άποψη «εδώ δεν αντέχουν τα νοσοκομεία να καλύψουν τις ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού και θα μπορούν να περιθάλψουν πρόσφυγες;».

Το πρόβλημα είναι ότι οι κρατικές υποδομές Υγείας δεν φτάνουν να καλύψουν πλέον στοιχειώδεις ανάγκες του λαού μας, υπολειτουργούν και στην ουσία στέλνουν μαζικά ακόμα κι ανήμπορους οικονομικά στους ιδιωτικούς ομίλους της Υγείας. Αυτό είναι το πρόβλημα. Το γεγονός ότι επιπρόσθετα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες ζώντας σε άθλιες συνθήκες στερούνται ουσιαστικής περίθαλψης, είναι μια ακόμα επιβεβαίωση του ίδιου πάντα προβλήματος, ότι το κρατικό σύστημα Υγείας αδυνατεί να καλύψει τις λαϊκές ανάγκες. Γιατί κριτήριο για την προστασία της υγείας του λαού είναι και το αν αυτή μπορεί να ανταποκριθεί και σε έκτακτες συνθήκες, που σήμερα είναι οι πρόσφυγες, αύριο ένας μεγάλος σεισμός κ.ά. Σε κάθε περίπτωση, ίδια είναι η απάντηση. Οτι οι παροχές Υγείας, παρότι είναι χρυσοπληρωμένες από το λαό μας μέσα από το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα και την άγρια φορολογία, δεν καλύπτουν ούτε τα στοιχειώδη. Νοσηλεύεσαι και θεραπεύεσαι αν και κατά πόσο έχεις να πληρώσεις. Ενώ οι όμιλοι της Υγείας που λειτουργούν με βάση το κέρδος, κάτι που είναι ασυμβίβαστο με το ζήτημα της υγείας του λαού μας, θησαυρίζουν.

Το ζήτημα, λοιπόν, είναι αν θα συμβιβαστεί ο λαός μας με αυτήν την κατάσταση. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι ότι τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας είναι γυμνά από γιατρούς και προσωπικό, υποδομές και φάρμακα. Την ίδια ώρα, ακόμα μια μεγάλη αντίφαση ενός σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος είναι ότι χιλιάδες νέοι γιατροί, νοσηλευτές αναγκάζονται να μεταναστεύσουν από τη χώρα μας. Αρα, το κρίσιμο ερώτημα και το ζητούμενο είναι αν ο λαός μας θα απολαμβάνει σύγχρονη αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, που ακριβώς επειδή θα καλύπτει τις λαϊκές ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού, θα είναι ικανή και σε θέση, ως αυτονόητη ευθύνη της, να ανταποκριθεί και σε κάθε κατάσταση και βεβαίως και στη στήριξη, την ανακούφιση και την περίθαλψη των προσφύγων.

Το ζήτημα είναι, λοιπόν, τι σύστημα Υγείας, τι νοσοκομείο, τι Κέντρο Υγείας έχει ανάγκη ο λαός. Και βεβαίως, ποια εξουσία με ποια οικονομία μπορεί να τα εξασφαλίσει. Αν δεν σκεφτεί και πολύ περισσότερο δεν παλέψει σε αυτήν την κατεύθυνση ο λαός μας, ούτε ο ίδιος θα απολαμβάνει ουσιαστική περίθαλψη, ούτε θα είναι σε θέση να στηρίξει κατατρεγμένους ανθρώπους. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος, ο άλλος οδηγεί στη βαρβαρότητα να τσακώνεσαι για το ποιος θα πάρει το μοναδικό κρεβάτι στη ΜΕΘ: ο Ελληνας ή ο πρόσφυγας; Ο άνεργος ή ο εργαζόμενος; Ο νέος ή ο ηλικιωμένος; Εσύ ή η μάνα σου; Πρόκειται για αδιέξοδο που «βγάζει λάδι» τον αντίπαλο, το καπιταλιστικό σύστημα και τις κυβερνήσεις του, όλη την αντεργατική στρατηγική της ΕΕ και των μονοπωλίων.