Το 19ο Συνέδριο θα επεξεργαστεί τις συγκεκριμένες κατευθύνσεις των πολιτικών καθηκόντων του Κόμματος και της ΚΝΕ, που θα ισχύουν έως το 20ό Συνέδριο, στη βάση του απολογισμού και των εξελίξεων, της εκτίμησης των τάσεων. Βασικό καθήκον του Συνεδρίου είναι η σύγχρονη επεξεργασία του Προγράμματος του Κόμματος.
Θεμελιακό ζήτημα για το Πρόγραμμα του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι το ζήτημα της επεξεργασίας της στρατηγικής για τη συγκέντρωση των δυνάμεων της σοσιαλιστικής επανάστασης με δεδομένο το χαρακτήρα της εποχής ως εποχής του ιμπεριαλισμού, δηλαδή του μονοπωλιακού καπιταλισμού, άρα και των σοσιαλιστικών επαναστάσεων και τη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία, αλλά και την εκτίμηση ότι στην Ελλάδα έχουν διαμορφωθεί οι υλικοί όροι για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, ανεξάρτητα αν δεν είναι στην ημερήσια διάταξη οι αντικειμενικές συνθήκες της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται στο ανώτατο και τελευταίο του στάδιο, στον ιμπεριαλισμό.
Και, ταυτόχρονα, με δεδομένο ότι το ΚΚΕ δρα για την προετοιμασία και συγκέντρωση των δυνάμεων της επανάστασης σε συνθήκες μη επαναστατικής κατάστασης. Πρέπει, επίσης, να διευκρινίσουμε ότι, όταν λέμε δυνάμεις της επανάστασης, εννοούμε κοινωνικές δυνάμεις που αντικειμενικά έχουν συμφέρον από την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Αυτές οι δυνάμεις θα συγκρουστούν με την εξουσία του κεφαλαίου για να την ανατρέψουν, να εγκαθιδρύσουν την εργατική, λαϊκή εξουσία και να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό. Δυνάμεις που δεν μπορούν να προετοιμάζονται γι' αυτήν τη σύγκρουση, όταν έλθει η στιγμή της σύγκρουσης, η οποία επίσης δεν μπορεί να προκαθοριστεί, ακόμη και αν συμμετέχουν στους αγώνες, χωρίς τη δράση του ΚΚΕ.
Πράγματι στο «Σχέδιο Προγράμματος του ΚΚΕ» στις Θέσεις της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο, στο κεφάλαιο «Τα καθήκοντα του ΚΚΕ για τη σοσιαλιστική επανάσταση», αναφέρεται: «Το ΚΚΕ δρα στην κατεύθυνση της προετοιμασίας του υποκειμενικού παράγοντα για την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης, παρόλο που η χρονική περίοδος εκδήλωσής της προσδιορίζεται από αντικειμενικές προϋποθέσεις, την επαναστατική κατάσταση.
Η δράση του ΚΚΕ σε μη επαναστατική κατάσταση συμβάλλει αποφασιστικά στην προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα (Κόμμα, εργατική τάξη, συμμαχίες) για επαναστατικές συνθήκες, για την πραγματοποίηση των στρατηγικών καθηκόντων του:
Τη συσπείρωση της μεγάλης πλειοψηφίας της εργατικής τάξης με το ΚΚΕ, αποφασισμένης για την επανάσταση.
Τη συμμαχία της εργατικής τάξης με τα καταπιεζόμενα στον καπιταλισμό λαϊκά στρώματα, άλλα να τραβηχτούν περισσότερο ή λιγότερο ενεργά στην επαναστατική πάλη, άλλα να ουδετεροποιηθούν.
Τη στήριξη του επαναστατημένου λαού από όσο το δυνατόν ευρύτερες δυνάμεις που αποσπώνται από το στρατό.
Την εξασφάλιση της συντριπτικής υπεροχής των συσπειρωμένων με το ΚΚΕ επαναστατημένων δυνάμεων έναντι των αντιδραστικών αστικών και ταλαντευόμενων μικροαστικών στην αποφασιστική στιγμή και στα αποφασιστικά σημεία, σημαντικό πολιτικό και ταυτόχρονα οργανωτικό ζήτημα.
Τα παραπάνω καθήκοντα υλοποιούνται μόνο σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, η υλοποίησή τους εξελίσσεται ταυτόχρονα, αλληλεπιδρούν, με κύριο και καθοριστικό το καθήκον συσπείρωσης της εργατικής πλειοψηφίας με το Κόμμα» (Θέση 75).
Και στο κεφάλαιο «Ειδικότερα για την επαναστατική κατάσταση», Θέση 76, αναφέρεται: «Η επαναστατική κατάσταση είναι παράγοντας που διαμορφώνεται αντικειμενικά, δηλαδή συμπυκνώνει μια απότομη αδυναμία στη λειτουργία της αστικής εξουσίας ("οι πάνω να μην μπορούν") με απότομη άνοδο στις διαθέσεις, στην ενεργοποίηση των λαϊκών μαζών ("οι κάτω") να μη θέλουν να ζήσουν με το συνήθη τρόπο υποταγής τους στην εκμεταλλευτική εξουσία, όπως προηγουμένως. Περιλαμβάνει απότομη μαζική άνοδο της διάθεσης της εργατικής τάξης, της λαϊκής αμφισβήτησης, της τάσης εξέγερσης. Σε αυτές τις συνθήκες γίνεται καθοριστικός ο ρόλος της οργανωτικής και πολιτικής ετοιμότητας της πρωτοπορίας του εργατικού κινήματος, του Κομμουνιστικού Κόμματος, για τη συσπείρωση και τον επαναστατικό προσανατολισμό της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης, ιδιαίτερα του βιομηχανικού προλεταριάτου, την προσέλκυση πρωτοπόρων τμημάτων των λαϊκών στρωμάτων.
Δεν είναι δυνατό να προβλεφτούν εκ των προτέρων οι παράγοντες που θα οδηγήσουν στην επαναστατική κατάσταση. Το βάθεμα της οικονομικής κρίσης, η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που φτάνουν έως τις πολεμικές αναμετρήσεις, είναι δυνατό να δημιουργήσουν τέτοιες συνθήκες στην Ελλάδα».
Επομένως, το καθήκον του ΚΚΕ είναι η προετοιμασία αυτών των κοινωνικών δυνάμεων για την επανάσταση στις σημερινές συνθήκες, με δεδομένο ότι η επαναστατική κατάσταση είναι παράγοντας που διαμορφώνεται αντικειμενικά, άρα το πότε ακριβώς χρονικά θα δημιουργηθούν οι αντικειμενικές συνθήκες, για να πραγματοποιηθεί η επανάσταση, δεν μπορεί να προβλεφτεί.
Το ΚΚΕ, ως επαναστατικό κόμμα της εργατικής τάξης είναι υποχρεωμένο, δρώντας στις σημερινές συνθήκες να συμβάλει αποφασιστικά στην προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα (Κόμμα, εργατική τάξη, συμμαχίες), για τη σοσιαλιστική επανάσταση, για το σοσιαλισμό. Βεβαίως, αυτή η δράση δε σημαίνει απόσπαση από τη σημερινή άγρια καπιταλιστική πραγματικότητα, αλλά ίσα - ίσα στη δράση σ' αυτό το έδαφος από το ΚΚΕ προετοιμάζεται ο υποκειμενικός παράγοντας. Και δεν ξεχωρίζει, ίσα - ίσα συνδέεται διαλεκτικά, η πάλη για τα άμεσα προβλήματα με την προοπτική της διεξόδου στο ζήτημα της εξουσίας, που προβάλλει και παλεύει το ΚΚΕ. Η δράση για τη συγκρότηση της συμμαχίας γίνεται στο έδαφος της πάλης για τα λαϊκά προβλήματα με πολιτική, περιεχόμενο και προσανατολισμό την πάλη ενάντια στα μονοπώλια, ενάντια στο κεφάλαιο. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος που να βοηθά στη συσπείρωση δυνάμεων σε αγώνες που να αναδείχνουν και να χτυπούν τη ρίζα των προβλημάτων, να συμβάλλει στη ματαίωση χειρότερων μέτρων, στη σχετική βελτίωση της ζωής, στη συνειδητοποίηση της διεξόδου σε όφελος της εργατικής τάξης και των αυτοαπασχολούμενων, των φτωχών αγροτών, όλων όσους τσακίζουν τα μονοπώλια και η εξουσία τους.
Αρα σ' αυτό το έδαφος, δρα για την ταξική ενότητα της εργατικής τάξης σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, στην ενδυνάμωση του ρόλου της ως κοινωνικής δύναμης που θα τραβά στη Λαϊκή Συμμαχία και τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα.
Τα καθήκοντα αυτά δεν μπορεί να διαχωρίζονται. Δρούμε για την ενότητα της εργατικής τάξης, για τον επαναστατικό προσανατολισμό της πλειοψηφίας της και τη συμφωνία της στην πράξη, στην πάλη, με το Πρόγραμμα του Κόμματος, ιδιαίτερα του βιομηχανικού προλεταριάτου, αλλά ταυτόχρονα σε διαλεχτική σχέση μ' αυτό δρούμε για τη συγκρότηση της Λαϊκής Συμμαχίας.
Μέσα από την ανάπτυξη της ταξικής πάλης για τη λύση των προβλημάτων, αποτελεί βασικό καθήκον του ΚΚΕ να δρα έτσι ώστε να κερδίζεται η εργατική τάξη και τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, πρωταρχικά το πιο ριζοσπαστικό τους τμήμα, με την αντιμονοπωλιακή, αντικαπιταλιστική πάλη, να οργανώνεται η λαϊκή συμμαχία στην προοπτική της εργατικής λαϊκής εξουσίας. Και έχει μεγάλη σημασία η επεξεργασία των Θέσεων της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο για τη Λαϊκή Συμμαχία που εδώ δίνουμε συνοπτικά: «Η Λαϊκή Συμμαχία εκφράζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των μισοπρολετάριων, των φτωχών αυτοαπασχολούμενων και αγροτών στον αγώνα κατά των μονοπωλίων και της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, κατά της ενσωμάτωσης της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η πάλη της κατευθύνεται στην κατάκτηση της εργατικής λαϊκής εξουσίας.
Η Λαϊκή Συμμαχία απαντά στο πιεστικό ερώτημα: Πώς θα οργανωθεί ο αγώνας απόκρουσης των βάρβαρων ταξικών αντιλαϊκών μέτρων, αγώνας αντεπίθεσης, ώστε να υπάρξουν κάποιες κατακτήσεις, ποιος είναι ο δρόμος πάλης και ρήξης για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων. Η Λαϊκή Συμμαχία έχει σαφή αντιμονοπωλιακό αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό - αφού ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι μονοπωλιακός - προωθεί τη ρήξη με τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, αντιστρατεύεται τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τη συμμετοχή σε αυτόν.
Η Λαϊκή Συμμαχία είναι σε συμφωνία με τη θέση που προτείνει το ΚΚΕ για συσπείρωση των αντιμονοπωλιακών αντικαπιταλιστικών κοινωνικών δυνάμεων, με έκβαση του αγώνα προς την εργατική - λαϊκή εξουσία, συσπείρωση που εκφράζει και υπηρετεί τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των κοινωνικών της συμμάχων. Η Λαϊκή Συμμαχία έχει γενική κατεύθυνση πάλης ενάντια στα μονοπώλια, τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, τους κατασταλτικούς μηχανισμούς τους, αναπτύσσεται στη βάση της κοινής δράσης των κοινωνικών δυνάμεων στο έδαφος των άμεσων διεκδικήσεων. Η κάθε κοινωνική δύναμη εκτός από το κοινό πλαίσιο δράσης έχει τα δικά της καθήκοντα.
Η Λαϊκή Συμμαχία υιοθετεί την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, όλων των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό, τον εργατικό - κοινωνικό έλεγχο».
Εχουν σημασία όλα τα παραπάνω, γιατί μέσα από την ανάπτυξη της ταξικής πάλης αλλά μ' αυτόν τον προσανατολισμό διαμορφώνεται η συνείδηση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την αναγκαιότητα της επανάστασης.
Απέναντι σ' αυτήν την επιστημονική, από την άποψη της κοσμοθεωρίας του μαρξισμού - λενινισμού, επεξεργασία της στρατηγικής του ΚΚΕ, και με αφορμή τις Θέσεις της ΚΕ για το 19ο Συνέδριο, αναπτύσσονται διάφορες θεωρίες ως προς τη συγκέντρωση των δυνάμεων της επανάστασης, τη διαμόρφωση της συνείδησης της εργατικής τάξης.
Πρόσφατα, για παράδειγμα, εμφανίστηκε στην αστική αρθρογραφία η εξής άποψη: «Η αντικαπιταλιστική αντιιμπεριαλιστική διέξοδος - προϋπόθεση της όποιας προοδευτικής μεταρρύθμισης - μπορεί να δείξει πιο άμεσα στην πράξη ότι υπάρχει ένας άλλος δρόμος που να βελτιώνει αντί να επιδεινώνει την κατάσταση των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι η άρνηση της άρνησης (του καπιταλισμού - ιμπεριαλισμού) μπορεί να γίνει πιο εύκολα και άμεσα αποδεκτή από την κοινή συνείδηση απ' ό,τι η θέση του σοσιαλισμού διότι ο μεν καπιταλισμός αποτελεί το Είναι των ανθρώπων ο δε σοσιαλισμός το δέον Είναι τους, το οποίο μάλιστα δεν υπάρχει για την ώρα πουθενά».
Το πρώτο ζήτημα που θέτει η συγκεκριμένη άποψη ότι πρέπει στην εργατική τάξη να δώσουμε μια αντικαπιταλιστική διέξοδο ως προϋπόθεση της όποιας προοδευτικής μεταρρύθμισης, επειδή δεν υπάρχει ο σοσιαλισμός! Ποια έκβαση θα έχει αυτή η πάλη; Θα έχει έκβαση στο επίπεδο της εξουσίας; Αυτό η συγκεκριμένη άποψη το αφήνει κενό. Ταυτόχρονα, μιλά για πάλη που θα φέρει «προοδευτικές μεταρρυθμίσεις». Επομένως, αυτή η αντικαπιταλιστική πάλη θα διεξάγεται στο έδαφος του καπιταλισμού για «προοδευτικές μεταρρυθμίσεις» με δεδομένο ότι δε λένε κουβέντα για την έκβαση αυτής της πάλης.
Αλλά αυτό και μόνον φτάνει για να αντιληφθεί κανείς ότι αυτή η θεωρία της τάχα πιο γοργής συγκέντρωσης δυνάμεων σε αντικαπιταλιστική - αντιιμπεριαλιστική διέξοδο σημαίνει διαμόρφωση συνείδησης για πάλη για μεταρρυθμίσεις. Αρα για πάλη που δε βγάζει έξω από τα πλαίσια του καπιταλισμού, όπως και αν ονομάζουν αυτήν την πάλη. Μα αυτό σήμερα το αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία της εργατικής τάξης ως πάλη για βελτίωση της θέσης της. Αρα προβάλλουν στρατηγική υπόκλισης σ' αυτό που αντιλαμβάνεται σήμερα ως συμφέρον της και όχι για το γενικό της συμφέρον που είναι η εργατική εξουσία, δηλαδή ο σοσιαλισμός, άρα αυτή η στρατηγική όχι μόνο δεν ανεβάζει τη συνείδηση για ανάπτυξη της ταξικής πάλης ως τη ρήξη με τον καπιταλισμό, αλλά υποβιβάζει και ενσωματώνει τη συνείδηση και την ταξική πάλη στο σύστημα. Οδηγεί το εργατικό κίνημα στο ρεφορμισμό. Δεν μπορεί η ταξική πάλη χωρίς τη σύνδεσή της με το ζήτημα της εξουσίας να διαμορφώνει συνειδήσεις για την ανατροπή του καπιταλισμού.
Βεβαίως, μπορεί να αντιτείνουν ότι αυτή η αντικαπιταλιστική αντιιμπεριαλιστική πάλη μπορεί να οδηγήσει σε μια αντιιμπεριαλιστική εξουσία. Αυτό το θέτουν κάποιες άλλες «αριστερές δυνάμεις». Δηλαδή, για ένα ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό. Αλλά το βασικό ερώτημα είναι: Ποιος ο χαρακτήρας, από ταξική άποψη, αυτής της εξουσίας; Μπορεί να αποσπαστεί αυτό από το ποια τάξη έχει την οικονομία στα χέρια της, δηλαδή την ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής; Μπορεί να είναι αποτελεσματική ως προς τη συγκέντρωση των δυνάμεων ενάντια στον καπιταλισμό μια στρατηγική και ένα πρόγραμμα αποσπασμένο από το ζήτημα της εξουσίας και της οικονομίας, δηλαδή της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής;
Επομένως, το Πρόγραμμα του Κομμουνιστικού Κόμματος, για να υπηρετεί με ταξική επαναστατική συνέπεια τους σκοπούς της πάλης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της είναι υποχρεωμένο να έχει επεξεργασμένη στρατηγική για την εξουσία. Και το πραγματικό δίλημμα στην εποχή του ιμπεριαλισμού δεν είναι καπιταλισμός - αντικαπιταλισμός, αλλά καπιταλισμός - σοσιαλισμός.
