ΓΑΛΛΙΑ 1934
Ο λαός τσακίζει τους φασίστες

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας 1930-1940 την κεντρική θέση στην πολιτική ζωή της Γαλλίας την κατείχε ο αγώνας εναντίον του φασισμού.

Αναζητώντας διέξοδο από την οικονομική κρίση και τρέμοντας μπροστά στην οξυνόμενη ταξική πάλη, το γαλλικό μεγάλο κεφάλαιο παραδειγματίστηκε από την ιταλική και τη γερμανική αστική τάξη και άρχισε να προσανατολίζεται ολοένα και πιο πολύ προς το φασισμό.

Οι μεγιστάνες του κεφαλαίου (Κοτί, ντε Βαντέλ και άλλοι), οι μεγάλοι γαιοκτήμονες και η Καθολική Εκκλησία άρχισαν να χρηματοδοτούν φανερά τις φασιστικές οργανώσεις, όπως τους «Πύρινους Σταυρούς», τη «Γαλλική Δράση», τη «Γαλλική Αλληλεγγύη», την «Εθνική Καθολική Ομοσπονδία», τα φιλοφασιστικά αθλητικά σωματεία και τις φασιστικές οργανώσεις της νεολαίας.

Τους φασίστες τους χρηματοδοτούσαν ειδικά ταμεία της κυβέρνησης. Με τις φασιστικές οργανώσεις συνδέονταν πολλοί υπουργοί. Τα φασιστικά ένοπλα τμήματα είχαν στη διάθεσή τους μεγάλες ποσότητες οπλισμού. Οι παρακρατικές ομάδες των «Πύρινων Σταυρών» είχαν ακόμη και 150 αεροπλάνα. Στήριγμα της φασιστικής αντίδρασης ήταν τα πολιτικά κόμματα του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Στις 6 Φεβρουαρίου του 1934 πάνω από 20 χιλιάδες ένοπλοι φασίστες προσπάθησαν να διεισδύσουν στη Βουλή και σε άλλα κυβερνητικά κτίρια στο Παρίσι.

Οι λαϊκές μάζες, με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, έφραξαν το δρόμο στους φασίστες: 25 χιλιάδες εργαζόμενοι ξεχύθηκαν αμέσως στους δρόμους της πρωτεύουσας.

Κάτω από την πίεση των μαζών η κυβέρνηση Νταλαντιέ έδωσε διαταγή στην αστυνομία να δράσει. Οι άντρες της garde municipal (παλιά ονομασία της δημοκρατικής φρουράς του Παρισιού) και η αστυνομία, με στήριγμα τη βοήθεια των εργαζομένων, διέλυσαν τους φασίστες και εκμηδένισαν τη στάση.

Τη στιγμή εκείνη το Κομμουνιστικό Κόμμα απευθύνθηκε στους εργάτες και στους υπαλλήλους του Παρισιού και τους κάλεσε στις 9 Φεβρουαρίου σε μαζική αντιφασιστική διαδήλωση.

Η διαδήλωση αυτή είχε τεράστια έκταση. Οι φάλαγγες των εργαζομένων με σύνθημα «Κάτω ο φασισμός» πέρασαν από την Πλατεία της Δημοκρατίας ως το σταθμό της Ανατολής. Στις 12 Φεβρουαρίου, με πρόσκληση και πάλι του Κομμουνιστικού Κόμματος, πραγματοποιήθηκε γενική απεργία ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο, στην οποία πήραν μέρος 4,5 εκατομμύρια εργαζόμενοι.

Στη φωτογραφία αντιφασιστική διαδήλωση στο Παρίσι, στις 12 Φεβρουαρίου 1934

Η ζωή που δεν έζησα

 Η ζωή που δεν έζησα

ή αλλιώς μια βόλτα στο ΙΚΕΑ

Η σφισσα έριξε την ιδέα με φόβο, ως αυτοκτονική πλην έσχατη λύση ανάγκης. Φόβο γιατί ακόμα κι αν δεν έχεις αγοραφοβία, μαθημένος από τους συντρόφους που κολυμπάνε στις μάζες, μια σαββατιάτικη εξόρμηση στα ΙΚΕΑ του Κηφισού ήταν ένας καλός λόγος να αποκτήσεις. Καλύτερος κι από μια γνωριμία με στελέχη του άλλου ΙΚΕΑ (της ιστοσελίδας κομμουνιστών εργατικού αγώνα), που ούτως ή άλλως έχει μόνο στελέχη (κρυφά) χωρίς μέλη και δεν μπορεί να προκαλέσει σε κανέναν αγοραφοβία.

Θα έλεγε κανείς πως αυτό που βγαίνει κυρίως σε μαζική παραγωγή είναι τα κοπάδια καταναλωτών, παρά τα προϊόντα που αγοράζουν. Μπορείς όμως να τους δεις να συνδέονται διαλεκτικά, ήδη από την είσοδο, σα ζωντανή διαφήμιση. Κόσμος που άλλαξε παραστάσεις ή μάλλον καναπέδες και βρήκε χαρούμενος μια θέση να καθίσει, γιατί γενικά είναι κουραστικό να (ξε)σηκώνεσαι και να ορθώνεις ανάστημα. Πόσο μάλλον η άσκοπη κίνηση ή ορθοστασία, όταν δεν έχεις προοπτική και δεν ξέρεις πού πας.

Προσπερνάς λοιπόν την πολυκοσμία στο εστιατόριο, όπου προσφέρονται μεταξύ άλλων αλογίσιοι κεφτέδες (!) και τον τομέα με τους καθρέφτες, που δεν αντανακλούν την πραγματικότητα, ούτε την αναδεικνύουν σαν μεγεθυντικοί φακοί (όπως έλεγε ο Μαγιακόφσκι) αλλά την παραμορφώνουν σαν μαγικοί καθρέφτες, που σου δείχνουν αυτό που θες να δεις.
-Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου, υπάρχει πιο ωραίο σπίτι από το δικό μου;

Σαφώς κι υπάρχει, και το ΙΚΕΑ είναι εκεί για να σου το αποδείξει, να σου δώσει μερικές τζούρες απόλαυσης και λαθραίας ικανοποίησης από τη ζωή που δεν έζησες, το σπίτι που θα μπορούσες να έχεις, καθώς βυθίζεσαι στην πολυθρόνα, το γραφείο, την περιστρεφόμενη καρέκλα και στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους που θυμίζουν δωμάτια κανονικού σπιτιού, για να τα ζηλέψεις και να θες να τα αποκτήσεις αυτούσια όπως είναι, να τα πάρεις όλα. Στιγμές τηλεοπτικής ευτυχίας από διαφημίσεις και σκηνές από το μικρό σπίτι (χωρίς λιβάδι, τα παιδιά μεγάλωσαν κι έφυγαν εσωτερικοί μετανάστες για την πόλη).

Και σου έχουν ολοκληρωμένες προτάσεις για είκοσι τετραγωνικά, 35 τετραγωνικά, κοκ, όσο μικρό κι αν είναι το σπίτι σου, μπορεί να γίνει άνετο, σύγχρονο κι ωραίο. Βέβαια αν είχες λεφτά να τα πάρεις όλα αυτά, θα έμενες πιθανότατα σε ένα πολύ πιο ευρύχωρο σπίτι, με περισσότερα τετραγωνικά.

-Μα αν λένε ότι είναι επηρεασμένοι από το βιομηχανικό σχεδιασμό του Bauhaus, που επιδίωκε να συνδεθεί με τη μαζική παραγωγή, για να ικανοποιήσει λαϊκές ανάγκες, δε θα έπρεπε να είναι πολύ φτηνότερες οι τιμές;
-Μα είναι φτηνότερες -στα πιο πολλά τουλάχιστον- συγκριτικά με άλλα. Άλλο αν είναι πολύ ακριβά για εμάς. Το πρόβλημα είναι στους δικούς μας μισθούς, όχι στις τιμές. Και στην τελική, άλλο πράγμα το φτηνό -ιδίως για ένα έπιπλο που θέλεις να σου κρατήσει για μια ζωή- και άλλο το φτηνιάρικο. Αν θες το δεύτερο, πας στα Τζάμπο. Εξάλλου η λογική του Bauhaus δεν μπορεί να βρει πλήρη εφαρμογή στο σημερινό σύστημα. Καπιταλισμό έχουμε δε θα σου δώσει κανείς κάτι τζάμπα ή με επιδότηση.

Κρατάνε όμως μερικά στοιχεία από την κοινωνία του μέλλοντος (;) όπως την αυτοεξυπηρέτηση και τη διαλογή των προϊόντων που θέλεις πριν το ταμείο, όπου χάνεσαι μεταξύ κουτιών, κωδικών και τεράστιων μεταλλικών διαδρόμων σε βιομηχανικό τοπίο (κι εκεί σου έρχεται συνειρμικά μια ατάκα από τον Κόκορα του Αρκά: "τι γίνεται στην περίπτωση που θες απλώς να πηδήξεις;") Και το κομμάτι της συναρμολόγησης στο σπίτι, με το σύστημα φτιάξτο μόνος σου, για να συνηθίζεις στα καινούρια, επαναστατικά καθήκοντα, όπου θα κληθούμε να φτιάξουμε έναν ολόκληρο νέο (γενναίο) κόσμο από την αρχή. Κι ίσως στο τέλος να περισσεύει πάντα μια βίδα, που δε βρήκες εγκαίρως τη θέση της (και σε κάνει να ανησυχεί μην 'καταρρεύσει' το έπιπλο σαν επαναστατικό εγχείρημα του εικοστού αιώνα), αλλά το πιο σημαντικό είναι η καλλιέργεια του πολυδιάστατου δημιουργού (σε αντίθεση με τον αλλοτριωμένο, μονοδιάστατο άνθρωπο-καταναλωτή που αναφέρει ο Μαρκούζε), που το πρωί είναι κυνηγός, το απόγευμα ψαράς και στο τέλος της μέρας όλα μαζί και τίποτα από τα παραπάνω.
Ναι αλλά τι γίνεται αν το πρωί, το απόβραδο και στο τέλος της μέρας είσαι απλώς άνεργος;

Ο κομμουνισμός είναι ακαταμάχητος γιατί είναι απλώς, λέει ο Μπρεχτ. Ναι αλλά ο καπιταλισμός είναι (ακόμα πιο) δυσκατάβλητος γιατί είναι απλοϊκός. Ζωγραφίζει τον άνθρωπο παύλα-τελεία, ως καταναλωτή, και τον βομβαρδίζει με εμπορεύματα, πλαστές ανάγκες, διαφημίσεις στα όρια της πλύσης εγκεφάλου, ενώ παράλληλα φροντίζει να ρίξει την τιμή της εργατικής δύναμης των υποψήφιων πελατών του (κι αυτή είναι μια αξεπέραστη αντίφασή του). Και ξεγελάει πολλούς με το σκανδιναβικό μοντέλο και τις σουηδικές κατασκευές (ΙΚΕΑ), που του δίνουν την ψευδαίσθηση της ευμάρειας και μιας κάποιας κοινωνικής ασφάλισης.

Ας το δούμε και με ένα παράδειγμα: λένε πως αν θέλεις να δεις τη χαρά στο πρόσωπο ενός μικρού παιδιού, αρκεί να του δώσεις μια μπάλα, να το αφήσεις να πέσει και να αναψοκοκκινίσει από τη χαρά και τον ιδρώτα του παιχνιδιού. Βομβάρδισέ το όμως με δεκάδες παιχνίδια, ηλεκτρονικά, επιτραπέζια, στολές, sci-fi ήρωες και δε συμμαζεύεται, για να δεις πώς η χαρά του απλού, μετατρέπεται σε περιφρόνηση και στη γκρίνια του ανικανοποίητου. Και δες πώς μετατρέπουν αυτά τα μέρη τους ενήλικους καταναλωτές σε ανικανοποίητα παιδάκια, που θέλουν διαρκώς καινούρια εμπορεύματα, για να διασκεδάσουν την πλήξη τους (κι όχι για να καλύψουν τις ανάγκες τους) και πες μου πόσο αισιόδοξα είναι τα πράγματα.

Τέλος πάντων, καλά ήταν (και στην κοινωνία του μέλλοντος θα τα κάνουμε ακόμα καλύτερα) αλλά να μην ξαναπάμε στα κοντά...

Προς μια νέα φούσκα (;)

 Προς μια νέα φούσκα (;)

Αλήθεια, πώς θα αντιδρούσατε αν ξαφνικά μαθαίνατε ότι σε τούτη την δύσκολη και μακρόχρονη περίοδο της κρίσης τα χρηματιστήρια βρίσκονται διεθνώς σε περίοδο ανόδου; Και πώς θα σας φαινόταν αν αμέσως μετά διαπιστώνατε ότι οδηγοί αυτής της ανόδου είναι οι τράπεζες; Απίστευτο; Και όμως! Κάνετε λίγη υπομονή και θα καταλάβετε.

Η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (Schweizerische Nationalbank - SNB) ανήκει στην μειοψηφία των κεντρικών τραπεζών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, ακριβώς όπως και η Τράπεζα της Ελλάδος. Το 45% των μετοχών της ανήκει στις ελβετικές περιφέρειες (καντόνια), το 15% στις τράπεζες των καντονιών και το υπόλοιπο 40% σε ιδιώτες επενδυτές. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο μεγαλύτερος επενδυτής μεταξύ των ιδιωτών είναι ο καθηγητής τού πανεπιστημίου τού Μονάχου Τέο Ζήγκερτ, ο οποίος κατέχει το 6,6% των μετοχών τής SNB.

Διάγραμμα 1:  Εξέλιξη του ισολογισμού τής SNB (ποσά σε εκατομμύρια ελβετικών φράγκων)

Ας κάνουμε μια στάση εδώ, να αναρωτηθούμε γιατί ο κύριος Ζήγκερτ επενδύει τόσα χρήματα στις μετοχές τής SNB. Από πρώτης απόψεως, η επιλογή του δείχνει παράλογη για δυο λόγους. Πρώτον, το μέρισμα που διανέμει η τράπεζα είναι 15 φράγκα μεικτά (9,75 καθαρά), ποσό ιδιαίτερα χαμηλό για μια μετοχή που σήμερα κινείται σε επίπεδα τιμών περί τα 1.700 φράγκα, άρα μιλάμε για καθαρή απόδοση επένδυσης κάτω από 0,6%. Δεύτερον, το δικαίωμα ψήφου μονοπωλείται από τα καντόνια και τις τράπεζές τους, κάτι που έχει ως στόχο να μη μπορούν οι ιδιώτες επενδυτές να επηρεάσουν τις αποφάσεις τής τράπεζας. Γιατί, λοιπόν, επιμένει ο Ζήγκερτ; Όπως παρατηρεί το swissinfo.ch, ο Ζήγκερτ παίζει με κλειστά χαρτιά ("cards close to his chest") αφήνοντας τους παρατηρητές να πιστεύουν είτε ότι σπεκουλάρει είτε ότι παίζει για λογαριασμό άλλων.

Όπως και νά 'χει το ζήτημα, η πραγματικότητα είναι ότι ο όγκος των χρηματιστηριακών συναλλαγών τής μετοχής έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, κάτι που εξακόντισε την τιμή της σε δυσθεώρητα ύψη μέσα στο 2016: από τα 1.100 ευρώ στα 1.750, αφού ενδιάμεσα έφτασε και μέχρι τα 2.028 ευρώ. Δεδομένου ότι μιλάμε για μια εταιρεία που και υψηλά μερίσματα δεν διανέμει και κανείς δεν μπορεί να την αποκτήσει, είναι πολύ λογικό να αναρωτιέται κανείς πού αποσκοπούν οι αγοραστές.

Η απάντηση ίσως βρίσκεται στην μεγάλη στροφή που έχει κάνει η SNB από τότε που το φράγκο αποδεσμεύθηκε από το ευρώ. Με την αποδέσμευση να επιφέρει σοβαρά πλήγματα στην τράπεζα αλλά και στην ελβετική οικονομία ευρύτερα (η ισοτιμία με το ευρώ ανέβηκε στο 1:1 από το 1:1,2 όπου ήταν κλειδωμένη), η SNB άρχισε να συμπεριφέρεται ως κερδοσκοπικό κεφάλαιο, κάτι πρωτοφανές για κεντρική τράπεζα. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές την αντιμετωπίζουν πλέον ως διαχειριστή κεφαλαίων και όχι ως κεντρική τράπεζα, οπότε είναι λογικό να επενδύουν πάνω της εφ' όσον προβλέπουν ότι θα αυξηθεί η αξία τού χαρτοφυλακίου της.

Διάγραμμα 2:  Χαρτοφυλάκιο της SNB στις 31/12/2015 (ποσά σε εκατομμύρια δολλαρίων)

Από τα 700 δισ. του επενδυτικού κεφαλαίου τής SNB, τα 140 είναι ήδη τοποθετημένα σε μετοχές και η αναλογία όσο πάει και μεγαλώνει. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ο ελβετικός κολοσσός έχει ιδιαίτερα βαρύνοντα λόγο στην Apple, μπορεί να ταρακουνήσει την Microsoft και είναι ο βασικός μέτοχος τής Facebook ενώ έχει εξαιρετικά υψηλή επιρροή σε μονοπώλια-γίγαντες όπως η Procter & Gamble, η Amazon ή η General Electric. Παράλληλα, ο ισολογισμός τής τράπεζας σχεδόν αγγίζει σε ύψος το ΑΕΠ τής χώρας, κάτι που ακούγεται τρομακτικό στ' αφτιά όσων αντιλαμβάνονται το τι σημαίνει αυτό: σε περίπτωση κατάρρευσής της, ουδείς θα μπορέσει να την στηρίξει.

Αν σκέφτεστε ότι, όπως ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη, έτσι και μια τράπεζα δεν φέρνει την καταστροφή, προσέξτε ότι πουθενά δεν είπα πως η SBN είναι η μόνη τράπεζα που κάνει τέτοια παιχνίδια. Στον ντορό έχει μπει για καλά και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) ενώ είναι γενική η εκτίμηση πως δεν θ' αργήσει να ακολουθήσει και η πολιτειακή Fed. Με άλλα λόγια, στον χορό υπάρχει θέση για όλες τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που έχουν την δυνατότητα να τυπώνουν χρήμα.

Διάγραμμα 3:  Εξέλιξη του ισολογισμού μεγάλων κεντιρκών τραπεζών ως ποσοστό επί του ΑΕΠ των χωρών τους

Επειδή ξέρω ότι τέτοια θέματα είναι δύσκολα, ας γράψουμε τον επίλογο για σήμερα. Έχοντας επί κεφαλής την SNB και άξιο συμπαραστάτη της την BoJ, οι μεγάλες τράπεζες οδηγούν τα διεθνή χρηματιστήρια σε ένα ράλλυ, το οποίο δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ανάπτυξης αλλά στην ουσία δημιουργεί την επόμενη μεγάλη φούσκα. Μια φούσκα που είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι θα σκάσει με τρομακτικό πάταγο, μιας που το σκάσιμό της θα γίνει σε μια περίοδο κατά την οποία το παγκόσμιο χρέος έχει ήδη ξεπεράσει το τριπλάσιο του παγκόσμιου ΑΕΠ.

-------------------------------------
Πηγές διαγραμμάτων: (1) SNB, Bloomberg - (2) Zero Hedge - (3) National Inlation Association

Ισπανικός Εμφύλιος (1936 - 1939). Ενα «εθνικό - διεθνικό» ταξικό πεδίο μάχης (β' μέρος)

Ισπανικός Εμφύλιος (1936 - 1939). Ενα «εθνικό - διεθνικό» ταξικό πεδίο μάχης

(β' μέρος)

Η συμβολή των Ελλήνων κομμουνιστών

Αριστερή όχθη του ποταμού Εβρου, Ισπανία, 1938. Η τελευταία παρέλαση των Διεθνών Ταξιαρχιών, πριν αποχαιρετήσουν την Ισπανία

Το ΚΚΕ, παρά τις πρωτοφανείς έως τότε συνθήκες παρανομίας και καταστολής, στις οποίες βρέθηκε με την επιβολή της δικτατορίας Μεταξά (4 Αυγούστου 1936), ανταποκρίθηκε με αξιοθαύμαστο τρόπο στο διεθνιστικό του καθήκον, καλώντας «ιδιαίτερα τους εργάτες και προπαντός τους ναυτεργάτες (...) να πρωτοστατήσουν στην πάλη (...) ενισχύοντας ολόθερμα την υπόθεση της ισπανικής δημοκρατίας».⁵ Ακολούθως, συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή βοήθειας (αρμόδια και για τη στρατολόγηση εθελοντών μαχητών), ενώ η Εργατική Βοήθεια άνοιξε έρανο για τα θύματα του φασισμού στην Ισπανία. Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με μια πηγή, πάνω από 2.000 κομμουνιστές και εργάτες έσπευσαν να δηλώσουν εθελοντές για τον Ισπανικό Εμφύλιο. Και παρότι οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να το κάνουν πράξη λόγω της μεταξικής δικτατορίας, αρκετοί τα κατάφεραν. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει έγγραφο του υφυπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας (Φλεβάρης 1937), «απεστάλη εντεύθεν εις Ισπανίαν (...) ικανός αριθμός Ελλήνων κομμουνιστών προς κατάταξιν εις τα εθελοντικά σώματα ων ερυθρών».⁶
Η μετάβαση στην Ισπανία διά ξηράς υπήρξε ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη υπόθεση. Πολλοί συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν ή ακόμα και «εξαφανίστηκαν» στην πορεία. Συγκριτικά, η θαλάσσια οδός ήταν πιο ασφαλής (αν και όχι πάντα). Ετσι, οι περισσότεροι εθελοντές μαχητές μετέβαιναν στη Γαλλία (δήθεν ως οικονομικοί μετανάστες) και κατόπιν, με την καταλυτική συνδρομή της Ναυτεργατικής Ενωσης (που είχε μεταφέρει την έδρα της στη Μασσαλία), περνούσαν στην Ισπανία.

Οι πρώτοι Ελληνες μαχητές κατέφθασαν τον Οκτώβρη του 1936 και εντάχθηκαν στους βαλκανικούς λόχους των ταγμάτων «Ντομπρόφσκι» και «Τέλμαν» της 11ης και 12ης Διεθνούς Ταξιαρχίας, αντίστοιχα, λαμβάνοντας το «βάπτισμα του πυρός» υπερασπιζόμενοι τη Μαδρίτη. Στη συνέχεια και καθώς οι Διεθνείς Ταξιαρχίες αναπτύσσονταν με την έλευση νέων εθελοντών, οι Ελληνες κατανεμήθηκαν - ανάλογα με τη χώρα προέλευσής τους - στα τάγματα «Γ. Δημητρώφ» (Ελλάδα), «Α. Λίνκολν» (ΗΠΑ, Καναδάς) και 2ο βρετανικό τάγμα (Κύπρος), όλα τμήματα της 15ης Διεθνούς Ταξιαρχίας.
Τον Ιούλη του 1937, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών, συγκροτήθηκε επίσης ένας αμιγώς ελληνικός λόχος, που πήρε το όνομα «Ν. Ζαχαριάδης» (μετέπειτα «Ρήγας Φεραίος»). Πρώτος διοικητής του λόχου διετέλεσε ο Γιάννης Παντελιάς, υποδιοικητής ο Αναγνώστης Δεληγιάννης και πολιτικός επίτροπος ο Κυριάκος Στεφόπουλος. Η δύναμή του αρχικά ήταν 40 μαχητές, ενώ στο απόγειό του έφτασε τους 125.⁷
Οι Ελληνες πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα του πολέμου, δίνοντας αλλεπάλληλες σκληρές μάχες: Στον Χαράμα (όπου πολλοί Ελληνες μαχητές προήχθησαν για την ανδρεία τους), στο Μπρουνέτ και στο Μπελτσίτε - Κουίντο (όπου ο ελληνικός λόχος κράτησε τις θέσεις που κατέλαβε παρά τις αλλεπάλληλες αντεπιθέσεις του εχθρού - από τους 75 μαχητές του επέζησαν μόλις οι 17...αλλά κράτησαν! «Ετσι», αναφέρει ο Α. Δεληγιάννης, «ο λόχος μας έγραψε εκείνες τις μέρες μια από τις καλύτερες σελίδες στην ιστορία του εμφυλίου πολέμου της Ισπανίας δοξάζοντας το λαό μας και το ΚΚΕ»⁸). Κατόπιν, ο ελληνικός λόχος ανασυγκροτήθηκε (με νέους εθελοντές και όσους τραυματίες είχαν αναρρώσει) και συνέχισε να μάχεται στο Τερουέλ, στην Αραγονία, έως και την τελική μάχη που έλαβαν μέρος οι Διεθνείς Ταξιαρχίες στον ποταμό Εβρο. Από το νοσοκομείο όπου βρισκόταν, ο ναυτεργάτης Κ. Μαρκόπουλος, έγραφε τον Απρίλη του 1938: «Κανένας μας δεν μένει πίσω. Αν και δεν έχουμε βάλει μπουκιά στο στόμα μας δύο ολόκληρες μέρες, αν και τα χείλια μας είναι κατάξερα (...) Μια φωνή, ένας όρκος επικρατεί παντού: "No Pasaran!"».⁹

Ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων που πολέμησαν στις Διεθνείς Ταξιαρχίες εκτιμάται μεταξύ 300 - 500. Ωστόσο, υπήρχαν και άλλοι, που υπηρέτησαν στο ναυτικό της Δημοκρατικής Ισπανίας, στις διάφορες δομές επιμελητείας του τακτικού στρατού κ.λπ.
Ξεχωριστή, τέλος, ήταν η συνδρομή των Ελλήνων ναυτεργατών (υπό την καθοδήγηση της Ναυτεργατικής Ενωσης), που με εξαιρετική αυτοθυσία και ηρωισμό επάνδρωσαν τα ισπανικά πλοία, μεταφέροντας πολεμοφόδια, συχνά με το όπλο στο χέρι. Οι θαλάσσιες μεταφορές προς τη Δημοκρατική Ισπανία ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνες, αφού τα πλοία βάλλονταν συνεχώς από τη γερμανική αεροπορία και τα ιταλικά υποβρύχια. Εξίσου κινδύνευαν και τα πληρώματα των ελληνικών εμπορικών πλοίων (οι Ελληνες εφοπλιστές έκλειναν συμφωνίες και με τις δύο πλευρές του Εμφυλίου, αποκομίζοντας αστρονομικά κέρδη, εξαιτίας του «υψηλού ρίσκου» του ταξιδιού). Πολλοί ναυτεργάτες έχασαν τη ζωή τους ή κατέληξαν αιχμάλωτοι.
Σε αρκετές περιπτώσεις, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών ναυτεργατών, τα πληρώματα των πλοίων με προορισμό τα λιμάνια που ήλεγχαν οι φασίστες κατέβηκαν σε απεργία ή στασίασαν μεταφέροντας τα φορτία τους στη Δημοκρατική Ισπανία. Οι ενέργειες αυτές είχαν εξαιρετική σημασία δεδομένου ότι με την επιστροφή τους στην Ελλάδα οι ναυτεργάτες αντιμετώπιζαν με βεβαιότητα, είτε τη φυλακή, είτε την πείνα (σε μια εποχή όπου η ανεργία στους ναυτεργάτες ήταν τρομακτική).

Φάρος προλεταριακού διεθνισμού

Βαρκελώνη 1937 Κουβανοί εθελοντές των Διεθνών Ταξιαρχιών

Οι Διεθνείς Ταξιαρχίες υπήρξαν ένα από τα λαμπρότερα παραδείγματα προλεταριακού διεθνισμού στην Ιστορία του κομμουνιστικού - εργατικού κινήματος. Εκατομμύρια εργαζόμενοι κινητοποιήθηκαν απ' άκρη σ' άκρη της Γης υπέρ του αγώνα του ισπανικού λαού. Τα ΚΚ και τα ταξικά συνδικάτα πρωτοστάτησαν για την - όσο το δυνατόν - ασφαλή μετάβαση των απανταχού εθελοντών στην Ισπανία, μεριμνώντας για τη σίτιση, τη στέγαση και βεβαίως τη μεταφορά τους εκεί, με κάθε μέσο (πλοία, τρένα, φορτηγά, με οδηγούς μέσα από τα Πυρηναία, κ.ο.κ.).
Το στοιχείο του προλεταριακού διεθνισμού αντικατοπτριζόταν χαρακτηριστικά στη σύνθεση των Διεθνών Ταξιαρχιών, οι μαχητές των οποίων προέρχονταν από 53 συνολικά χώρες. Η ουσία του όμως έγκειτο πρώτα και κύρια στο περιεχόμενο της πάλης τους. Πολεμώντας υπέρ του εργαζόμενου ισπανικού λαού, οι μαχητές των Διεθνών Ταξιαρχιών είχαν συνείδηση πως πολεμούσαν ταυτόχρονα και για την υπόθεση της δικής τους και της παγκόσμιας εργατιάς. «Ο μόνος δρόμος πίσω στη Γερμανία είναι μέσα από τη Μαδρίτη», είχε πει χαρακτηριστικά ένας Γερμανός, ο H. Beimler. Αντίστοιχα, όπως έγραφε ο Κατσούνης από τo μέτωπο, οι Ελληνες μαχητές «πολεμώντας εδώ στην Ισπανία πολεμούν και το μεταξικό φασισμό στην Ελλάδα». «Η ύπαρξη και μόνο καθαυτή ενός τέτοιου στρατού», επεσήμανε ο Αμερικανός κομμουνιστής και μαχητής των Διεθνών Ταξιαρχιών A. Bessie, αποτελούσε «κατηγορηματική απόδειξη ότι [η παγκόσμια εργατιά] έχει κοινό συμφέρον και σκοπό».¹⁰

Μπριγάδα «Α. Λίνκολν»

Η ενότητα της τάξης στα συμφέροντα και το σκοπό - πέρα από εθνικότητα ή φυλή - αποτυπώθηκε επίσης στο γεγονός ότι εργάτες της αποικιοκράτειρας Βρετανίας και της αποικιοκρατούμενης Κύπρου πολέμησαν δίπλα - δίπλα στο ίδιο τάγμα. Οπως επίσης οι λευκοί και νέγροι μαχητές του αμερικανικού τάγματος «Α. Λίνκολν» (ο κομμουνιστής O. Law υπήρξε μάλιστα ο πρώτος νέγρος επικεφαλής λευκών στρατιωτών στην Ιστορία).¹¹
Στην Ισπανία δεν συγκρούστηκε μόνο ο ντόπιος ένοπλος εργαζόμενος λαός με ντόπιες αστικές στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις. Συγκρούστηκαν επίσης οι Γερμανοί κομμουνιστές και εργάτες με τη γερμανική «Λεγεώνα του Κόνδορα», οι Ιταλοί με τους στρατιώτες του ιταλικού εκστρατευτικού Σώματος, οι Πορτογάλοι με τους συμπατριώτες τους της «Λεγεώνας Βιριάτο», οι Γάλλοι με τους φασίστες ομοεθνείς τους του τάγματος «Ζαν Ντ' Αρκ», οι Σοβιετικοί με τους Ρώσους αντεπαναστάτες που έσπευσαν να καταταχθούν στο στρατό του Φράνκο, κ.ο.κ.¹²Οπως πολύ χαρακτηριστικά τόνισε ο δικτάτορας της Πορτογαλίας Α. Σαλαζάρ, επρόκειτο για «μια διεθνή σύγκρουση σε ένα εθνικό πεδίο μάχης».¹³
Βεβαίως, η διεθνής του διάσταση και η σημασία της διεθνιστικής αλληλεγγύης, δεν παραγράφει το γεγονός πως ο Ισπανικός Εμφύλιος διεξαγόταν στο εθνικό πεδίο πάλης, που αποτελεί το κύριο πεδίο πάλης για κάθε ΚΚ - και τότε και σήμερα.

Οι Διεθνείς Ταξιαρχίες διαλύονται - η πάλη συνεχίζεται...

Ελληνες εθελοντές των διεθνών Ταξιαρχιών στον Ισπανικό Εμφύλιο. Από αριστερά : Πέντε από τα στελέχη των Ελλήνων εθελοντών των Δ. Ταξιαρχιών. Από αριστερά: Γιάννης Σακαρέλλος, Παντ. Παντελιάς, Παν. Αϊβατζής, Αναγν. Δεληγιάννης και Νίκος Βαβούδης

Υποχωρώντας στις διαρκείς πιέσεις της Διεθνούς Επιτροπής «Μη-Επέμβασης», ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός του Λαϊκού Μετώπου Χ. Νεγκρίν, ανακοίνωσε στις 21 Σεπτέμβρη 1938 τη διάλυση των Διεθνών Ταξιαρχιών, ευελπιστώντας στην ταυτόχρονη αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων της άλλης πλευράς, αλλά και στη χαλάρωση του διεθνούς εμπάργκο κατά της Δημοκρατικής Ισπανίας - κάτι που, βεβαίως, δεν συνέβη. Ετσι η Δημοκρατική Ισπανία στερήθηκε ένα πολύ σημαντικό μάχιμο δυναμικό και μάλιστα, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η κρίσιμη μάχη του Εβρου.
Γενικά, μια ακριβής εκτίμηση των θυσιών σε απώλειες των Διεθνών Ταξιαρχιών είναι εξαιρετικά δύσκολη, για μια σειρά από λόγους. Ωστόσο, η πλειονότητα των πηγών συγκλίνει στο γεγονός ότι υπήρξαν ιδιαίτερα υψηλές, κυμαινόμενες στο 1/3 του συνόλου. Αυτό ισχύει και για τους Ελληνες, των οποίων οι απώλειες «οπωσδήποτε ξεπερνούν τους 100».¹⁴ Οι μεγάλες απώλειες οφείλονταν τόσο στο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαχητών ήταν εργατόπαιδα, που δεν είχαν ξαναπιάσει όπλο στη ζωή τους, όσο και στο ότι οι Διεθνείς Ταξιαρχίες αξιοποιήθηκαν γενικά ως «δύναμη κρούσης», στις πιο επικίνδυνες αποστολές και μέτωπα. Οφείλονταν, τέλος, στο γεγονός ότι οι ίδιοι οι μαχητές, πεπεισμένοι για την υπόθεση του πολέμου, ρίχνονταν στη μάχη με απαράμιλλη αυτοθυσία, έτοιμοι πάντοτε να δώσουν ακόμα και τη ζωή τους για αυτή.
Για κείνους που επέζησαν, πάντως, το μέλλον διαγραφόταν εξαιρετικά δυσοίωνο, δεδομένου ότι στις χώρες των περισσοτέρων κυριαρχούσαν φασιστικά - δικτατορικά καθεστώτα. Την εχθρότητα της αστικής τάξης της χώρας τους αντιμετώπισαν και όσοι προέρχονταν από τις αστικές δημοκρατίες. Το Βέλγιο και η Ολλανδία τους στέρησε την ιθαγένεια με το αιτιολογικό ότι υπηρέτησαν σε ξένο στρατό. Στις ΗΠΑ, πολλοί συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό κράτηση, ενώ άλλοι απελάθηκαν. Στην Ελβετία καταδικάστηκαν σε φυλάκιση και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.
Από τους Ελληνες μαχητές των Διεθνών Ταξιαρχιών, πολλοί πήραν την ισπανική ιθαγένεια και συνέχισαν να μάχονται μέχρι το τέλος. Κάποιοι μάλιστα παρέμειναν και μετά την επικράτηση του Φράνκο μετέχοντας σε αντάρτικες μονάδες. Οσοι πέρασαν στη Γαλλία, κλείστηκαν σε φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης (όπου συγκρότησαν δύο οργανωμένες ομάδες, στο Περπινιάν και στα Κάτω Πυρηναία). Απ' αυτούς, κάποιοι κατάφεραν να διαφύγουν εντασσόμενοι στη γαλλική αντίσταση. Αλλοι, όπως το στέλεχος του ΚΚΕ Αναγνώστης Δεληγιάννης, παραδόθηκαν στις μεταξικές αρχές (ο Δεληγιάννης εξορίστηκε στον Αϊ - Στράτη και κατόπιν παραδόθηκε στους κατακτητές και εκτελέστηκε το 1943). Οι ναυτεργάτες συνέχισαν την πάλη τους μέσα από τις γραμμές της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ).
Στην πλειοψηφία τους οι κομμουνιστές μαχητές των Διεθνών Ταξιαρχιών δεν έπαψαν ποτέ να παλεύουν για την υπόθεση της εργατικής τάξης. Χαρακτηριστική είναι π.χ. η περίπτωση του Νίκου Καραγιάννη, που μετά την Ισπανία ηγήθηκε του ΕΑΜικού κινήματος στη Μέση Ανατολή και κατόπιν πολέμησε στον ΔΣΕ για να πεθάνει στην πολιτική προσφυγιά. `Η του Νίκου Βαβούδη, που το 1951, δουλεύοντας στον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος, προτίμησε να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί ζωντανός στα χέρια της Ασφάλειας. `Η του Κώστα Βιδάλη, ανταποκριτή του «Ριζοσπάστη» στον Ισπανικό Εμφύλιο, που το 1946 δολοφονήθηκε με άγρια βασανιστήρια από παρακρατικούς του Σούρλα, όντας σε αποστολή για την αστική τρομοκρατία στη Θεσσαλία. Και τόσων, τόσων άλλων...
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
5. Το ΚΚΕ, Επίσημα Κείμενα, τ. 4ος, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1975, σελ. 421.
6. Σφήκας Θ., Η Ελλάδα και ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος, εκδ. «Στάχυ», Αθήνα, 2000, σελ. 225 - 226.
7. «Ριζοσπάστης», 5 Οκτώβρη 1975 και 16 Νοέμβρη 1980.
8. Τσερμέγκας Στ. & Τσιρμιράκης Λ., No Pasaran. Ελληνες αντιφασίστες εθελοντές στην Ισπανία, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1987, σελ. 44.
9. Τσερμέγκας Στ. & Τσιρμιράκης Λ., ό.π., σελ. 44. No Pasaran («Δεν θα περάσουν»): Σύνθημα που βροντοφώναξε κατά την πολιορκία της Μαδρίτης το ηγετικό στέλεχος του ΚΚ Ισπανίας Ντ. Ιμπαρούρι - η θρυλική «πασιονάρια» - για να γίνει κατόπιν η φράση - σύμβολο όλου του αγώνα.
10. Regler G., The owl of Minerva, εκδ. «Farrar, Straus & Cudahy», N.Y., 1959, Τσερμέγκας Στ. & Τσιρμιράκης Λ., ό.π., σελ. 24 και Bessie A, Men in Battle, εκδ. «Chandler & Sharp», N.Y., 1939, σελ. 343.
11. Carroll P. N., The Odyssey of the Abraham Lincoln Brigade, εκδ. «Stanford University Press», Stanford, 1994, σελ. 18.
12. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως μεταξύ των Γερμανών και Ιταλών στρατιωτών υπήρξαν αρκετά «κρούσματα» αυτομολήσεων προς την άλλη πλευρά, όπως π.χ. στη μάχη του Χαράμα και της Γκουανταλαχάρα. Στην περίπτωση της τελευταίας, δε, ήταν τόσα πολλά, που το επιτελείο του Φράνκο αναγκάστηκε να διατάξει την «αποχώρηση των ιταλικών μονάδων από τον τομέα» («Ριζοσπάστης», 16 Νοέμβρη 1980).
13. Κατσούδας Κ., «Οι Ισπανοί εθνικιστές και η 4η Αυγούστου», στο Μνήμων, τ. 26, 2004, σελ. 168.
14. Παλαιολόγος Δ., ό.π., σελ. 102.

    Ίμια: 21 χρόνια μετά

Ήταν 30 προς 31 Γενάρη 1996. Το βράδυ των Ιμίων. Συμπληρώθηκαν 21 χρόνια. Η άθλια καπηλεία καλά κρατεί. Και η υποκρισία, επίσης.

Στην κορυφή των πατριδοκάπηλων βρίσκονται τα χιτλεροειδή της «Χρυσής Αυγής». Που λερώνουν τη μνήμη των τριών παλικαριών που χάθηκαν εκείνο το βράδυ (του υποπλοίαρχου  Χριστόδουλου Καραθανάση,του υποπλοίαρχου Παναγιώτη Βλαχάκουκαι του αρχικελευστή  Έκτορα Γιαλοψού). Που  σπεκουλάρουν πάνω στη θυσία τους και αναζητούν στη μνήμη τους ερείσματα για τον ναζιστικό οχετό τους. Οι -κατά δήλωσή τους- "σπορά των ηττημένων του '45". Οι ιδεολογικοί και πολιτικοί απόγονοι των ναζί. Αυτοί που κουβαλάνε τατουάζ με τα εμβλήματα των κατακτητών που ρήμαξαν την Ελλάδα απ' άκρη σ' ακρη. Οι απόγονοι των δοσίλογων. Να παριστάνουν τους «πατριώτες». Και να μιλάνε για προστασία των Ιμίων και των συνόρων. Αυτοί που συνεχίζουν το έργο των προπατόρων τους. Εκείνων που ξεπούλησαν την Ελλάδα ολάκερη. Αυτοί είναι που πιάνουν στο στόμα του τα τρία παιδιά. Τι ύβρις.

Όσο για τους υποκριτές είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι. Είναι αυτοί που συνεχίζουν να κινούνται απαρέγκλιτα στις ίδιες εκείνες πολιτικές ράγες που σημαδεύτηκαν από τα γεγονότα της 31 Γενάρη του 1996.

Εξηγούμεθα:

α) Στα Ίμια, το 1996, και ενώ ετίθετο με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο το καθεστώς των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, η ελληνική πολιτική ηγεσία εκστόμισε δια του πρωθυπουργού Σημίτη εκείνο το απίθανο «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ»...

β) Στη Μαδρίτη, ένα χρόνο αργότερα, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα υπέγραψε μια συμφωνία στην οποία αναγνωρίζονται «νόμιμα και ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο. Ήταν εκεί που η ελληνική πολιτική ηγεσία είπε, ουσιαστικά, «ευχαριστούμε το ΝΑΤΟ»...

γ) Στο Ελσίνκι, το 1999, η Ελλάδα έβαλε την υπογραφή της κάτω από ένα κείμενο που - κατά παρέκκλιση της θέσης ότι η μόνη διαφορά μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας είναι η διευθέτηση της υφαλοκρηπίδας - κάνει λόγο για «εκκρεμείς συνοριακές διαφορές και άλλα συναφή θέματα» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ήταν εκεί που η ελληνική πολιτική ηγεσία είπε το «ευχαριστούμε την ΕΕ»...

Ρωτάμε: Τι από όλα αυτά έχει αλλάξει έκτοτε; Ποιο από αυτά τα «ευχαριστώ» που ειπώθηκαν στο φόντο των Ιμίων ανακλήθηκε ή αναιρέθηκε ποτέ στην πράξη;

• Η ΝΔ και ο κ.Σαμαράς, που είχε υπουργό Εξωτερικών τον κ.Βενιζέλο,  συγκυβερνούσε, ναι ή όχι, με το κόμμα του οποίου ο πρώην αρχηγός, για να δικαιολογήσει την πολιτική του στα Ελληνοτουρκικά, δήλωνε: «Θα μου φαινόταν περίεργο να πετάξει μια σοβαρή χώρα μια ολόκληρη πολιτική στον κάλαθο των αχρήστων, δηλαδή να την υποβαθμίσει, για κάποιες βραχονησίδες»!  (σσ: Γ. Παπανδρέου, «Τα Νέα»,  23/10/2000)…  Ρωτάμε: Αυτό ήταν κάτι σαν επανάληψη του «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ»;  Ναι ή όχι;
• Ο κ.Γιώργος Παπανδρέου, που τώρα επέστρεψε στο ΠΑΣΟΚ, τέσσερα χρόνια μετά από τα Ίμια, δήλωνε ως υπουργός Εξωτερικών (συνέντευξη στους «Ουάσιγκτον Τάιμς», 10/12/2000):  «Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ συμμερίζονταικοινές αρχές, κοινούς στόχους,όπως δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, περιφερειακή σταθερότητα».  Ρωτάμε: Αυτό ήταν κάτι σαν επανάληψη του «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ»;  Ναι ή όχι;
• Η κυρία Μπακογιάννη, η σημερινή υπεύθυνη εξωτερικών υποθέσεων της ΝΔ, δέκα χρόνια μετά από τα Ίμια (25/04/2006) δήλωνε ως υπουργός Εξωτερικών για τις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ: «(...)η μακρά ιστορία και η δυνατή φιλία που συνδέει τις δύο δημοκρατίες μας στηρίζεται σεκοινές αρχές και αξίες,σε κοινούς αγώνες, αλλά και στη συμμετοχή μας στη μεγάλη κοινότητα κρατών του ΝΑΤΟ. Οιστόχοιμας σε μεγάλο βαθμόσυμπίπτουν(...)».  Ρωτάμε: Αυτό ήταν κάτι σαν επανάληψη του «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ»;  Ναι ή όχι;
• Ο κ.Σαμαράς, ως πρωθυπουργός και πρόεδρος της ΝΔ, δεκαεφτά χρόνια μετά από τα Ίμια, δήλωνε στη συνάντησή του με τον Ομπάμα (8/8/2013) στον Λευκό Οίκο:«Κατ' αρχήν, θέλω να πω ότι οι δύο λαοί μας και οι δύο χώρες μας είναιπερισσότερο από σύμμαχοι.Όχι μόνοπάλεψαν ο ένας δίπλα στον άλλο σε όλη την ιστορία, πάντα για μιαευγενή αιτία,αλλά λάτρεψαν και υποστήριξαν τιςίδιες αξίες, όπως την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ανεξαρτησία».  Ρωτάμε: Αυτό ήταν κάτι σανεπανάληψη του«ευχαριστούμε τις ΗΠΑ»;  Ναι ή όχι;
• Ο κ.Τσίπρας, υποδεχόμενος τον Ομπάμα στην Αθήνα, ακούστηκε να μιλά για έναν Αμερικανό πρόεδρο που «άλλαξε η εικόνα των Ηνωμένων Πολιτειών σε ολόκληρο τον κόσμο» (μάλλον δεν ρώτησε ο κ.Τσίπρας πως φαντάζει η εικόνα των ΗΠΑ  στα μάτια των βομβαρδισμένων – επί Ομπάμα – παιδιών της Συρίας, της Λιβύης και όλης της Μέσης Ανατολής ή στα μάτια των λαών σε 130 χώρες του πλανήτη όπου οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτικές επιχειρησιακές δυνάμεις). Ακούστηκε ο κ.Τσίπρας να εξυμνεί τις αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας για να καταλήξει ότι «η Ελλάδα υποδέχεται έναν Αμερικανό Πρόεδρο που καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του υπερασπίστηκε με σθένος τις αξίες αυτές» (σσ: αυτός είναι ο λόγος, η… χρηματοδότηση των αξιών της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που επί Ομπάμα οι ΗΠΑ δαπάνησαν 900 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από όσα δαπάνησαν επί Μπους σε πολέμους και για την δημιουργία Φρνακενστάιν τύπου ISIS). Ακούστηκε, ένας πρωθυπουργός που θα έδιωχνε το ΝΑΤΟ από την Ελλάδα να στέκεται σούζα στον Ομπάμα και να δηλώνει: «Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίσαμε τη σημασία που έχει (…) η συνέχιση της επιχείρησης του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο».  Ρωτάμε: Αυτά ήταν κάτι σανεπανάληψη του«ευχαριστούμε τις ΗΠΑ»;  Ναι ή όχι; 

Μόνο όποιος δεν θέλει να το δει «δεν το βλέπει»: Η πολιτική του «ευχαριστούμε» αποτελεί την μόνιμη πυξίδα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Αυτή είναι ηαλήθεια, που φυσικά δεν βρίσκει θέση στους «πάγκους» των πατριδέμπορων της μαύρης επετείου.

Πρόκειται για μια πολιτική που κάθε άλλο παρά «κατευνάζει» την τουρκική συμπεριφορά και συνεπάγεται μια διαρκή απειλή για τον ελληνικό λαό.

Ο ελληνικός λαός δεν έχει να χωρίσει τίποτα με τον τούρκικο λαό. Αλλά και ο ένας λαός και ο άλλος αποτελούν το άθυρμα σε παιχνίδια συμφερόντων των αστικών τάξεων των δυο χωρών που ανταγωνίζονται μεταξύ τους με τακτικές που είτε έχουν ως έμβλημα τον «τσαμπουκά» είτε το πόσο «ευχάριστες» θα είναι απέναντι σε «συμμάχους» και «εταίρους», εγκυμονούν το ίδιο επικίνδυνο αποτέλεσμα.     

Είκοσι ένα χρόνια μετά από τα Ίμια  (μόνο  όποιος δεν θέλει να το δει «δεν το βλέπει»),οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σφυρίζουν αδιάφορα απέναντι στην Ελλάδα. Οι καλοί μας «σύμμαχοι» συμπεριφέρονται ωσάν να μην έχουν ακόμα… καταλήξει σε ποιόν ανήκουν τα Ίμια ή σαν η συνθήκη της Λωζάνης να μην αποτελεί τμήμα του Διεθνούς Δικαίου. Όσο για τους καλούς μας «εταίρους» (για τους  οποίους ο ναζί Κασιδιάρης δήλωνε στις 29/8/2013: «Η θέση της Χρυσής Αυγής είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην ΕΕ»)  παζαρεύουν από την ένταξη της Τουρκίας στις δομές της μέχρι το προσφυγικό.

Κανείς από αυτούς τους υπέροχους «συμμάχους» μας, κανείς από αυτούς τους αξιολάτρευτους «εταίρους» μας, δεν έχει αποκηρύξει επί της ουσίας (το αντίθετο, μάλιστα!) την πολιτική των «γκρίζων ζωνών» της Τουρκίας. Κανείς τους! Εντούτοις, αυτοί οι «σύμμαχοι» εξυμνούνται. Αυτοί οι «εταίροι» επαινούνται. Εισπράττουν «ευχαριστώ». Και από τους  υποκριτές και από τους κάπηλους.  

Οξυνση των αντιθέσεων ΕΕ - ΗΠΑ

Οξυνση των αντιθέσεων ΕΕ - ΗΠΑ

Η εκλογή Τραμπ και οι διαιρέσεις και ανισομετρίες που προϋπήρχαν στην Ευρωένωση διευρύνουν τον ανταγωνισμό

Copyright 2017 The Associated

Ο Τραμπ υπογράφει καθημερινά διατάγματα, πιστός στο στόχο της εξυπηρέτησης των αμερικανικών μονοπωλίων

Οι διεργασίες και οι αντιπαραθέσεις δυναμώνουν στην ΕΕ, με δεδομένο ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της η λυκοσυμμαχία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια απόφαση αποχώρησης χώρας, της Βρετανίας. Την ίδια στιγμή, στο φόντο των δυσκολιών στην καπιταλιστική ανάκαμψη σε μια σειρά κράτη - μέλη της ΕΕ αλλά και με ακόμα περισσότερο εμφανή την ανισομετρία στην καπιταλιστική ανάπτυξη στο εσωτερικό της, οξύνονται οι αντιθέσεις στο εσωτερικό ανοίγοντας τη συζήτηση για το μέλλον και την προοπτική της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Οι διαιρέσεις και ομαδοποιήσεις μέσα στην Ενωση υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια, ενώ το τελευταίο διάστημα εντείνεται η κόντρα ανάμεσα στη Γερμανία από τη μια και Ιταλία, Γαλλία αλλά και την ΕΚΤ από την άλλη σε σχέση με το ζήτημα της δημοσιονομικής χαλάρωσης, δηλαδή τη δυνατότητα να δοθεί φθηνό χρήμα στο κεφάλαιο, ειδικά στις χώρες που έχουν υψηλό κρατικό χρέος και συναντούν σημαντικές δυσκολίες στην ανάκαμψη της οικονομίας. Αλλωστε και τα παζάρια της ελληνικής αστικής τάξης με το κουαρτέτο εντάσσονται μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Ενας επιπλέον παράγοντας που ήρθε να προστεθεί, είναι η νέα ηγεσία στις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, που από τα πρώτα της δείγματα φαίνεται ότι οδηγεί την ούτως ή άλλως εκδηλωμένη εδώ και χρόνια αντιπαράθεση ΗΠΑ - Γερμανίας σε νέα όξυνση.

Το ζήτημα του μέλλοντος της ΕΕ, ειδικά σε σχέση με το Brexit και τη στάση των ΗΠΑ, απασχόλησε και την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, την Παρασκευή στη Μάλτα, και πολύ περισσότερο θα απασχολήσει την επετειακή σύνοδο το Μάρτη στη Ρώμη για τα 60χρονα από την ίδρυση της Ενωσης του κεφαλαίου (την εξέλιξη της Ενωσης Ανθρακα και Χάλυβα του 1952 σε ΕΟΚ το 1957 και μετά ΕΕ το 1992).
Παρότι γίνονται εκκλήσεις στην «ενότητα», ανησυχεί τα επιτελεία της ΕΕ η άνοδος του αστικού ευρωσκεπτικισμού, οι ηγέτες του οποίου κινούνται φιλικά στη νέα πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ (Μ. Λεπέν στη Γαλλία, «Εναλλακτική για τη Γερμανία», Γκερτ Γκίλντερ στην Ολλανδία, Β. Ορμπαν στην Ουγγαρία και άλλοι, όπου σε κάποιες από αυτές τις χώρες θα γίνουν και εκλογές μέσα στο 2017, Ολλανδία, Γερμανία, πιθανά Ιταλία). Επίσης, υπάρχει ανησυχία για το ενδεχόμενο φαινομένου «ντόμινο» με νέα δημοψηφίσματα αποχώρησης από την ΕΕ.

Διεύρυνση της ανισομετρίας στην ΕΕ

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο γίνεται στη Θ.17 αναλυτική αναφορά για τις εξελίξεις αυτές. Σημειώνεται:
«Οι εξελίξεις μετά την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης το 2008 - 2009 επιβεβαιώνουν ότι η ΕΕ και η Ευρωζώνη δεν αποτελούν ένα συνεκτικό, σταθερό, μόνιμο σχηματισμό.
Στα χρόνια που ακολούθησαν την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης ο συσχετισμός μεταβλήθηκε - τόσο στο σύνολο της ΕΕ όσο και στον ηγετικό πυρήνα της - υπέρ της Γερμανίας. Η διεύρυνση του χάσματος σε βάρος της Γαλλίας και της Ιταλίας εκδηλώνεται πρώτα απ' όλα στους περιορισμένους ετήσιους ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ ανά δεκαετία, ενώ αντανακλάται στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την δημοσιονομική τους κατάσταση (...)».
Και συνεχίζουν: «Μια σειρά παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στην αναιμική ανάκαμψη της Ευρωζώνης, όπως η μεγάλη πτώση της τιμής των καυσίμων και η υποτίμηση του ευρώ, αναμένεται να εξασθενήσουν. Ταυτόχρονα, μια σειρά εξελίξεων (π.χ. Brexit, τάση ενίσχυσης του προστατευτισμού, σημαντικά προβλήματα σε μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες) θα επηρεάσουν την προοπτική και τους ρυθμούς της καπιταλιστικής ανάπτυξης σε ΕΕ κι Ευρωζώνη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί να στηρίξει την πορεία ανάκαμψης με μικρή χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την πλευρά της, εφαρμόζει μέτρα σχετικής χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής. Ταυτόχρονα, όλοι οι θεσμοί της ΕΕ, σε σύμπνοια με τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών, προωθούν αναδιαρθρώσεις για τη διασφάλιση φθηνής εργατικής δύναμης στους επιχειρηματικούς ομίλους.
Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν μπορούν ωστόσο να πετύχουν την άμβλυνση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, η οποία αποτυπώνεται στη διεύρυνση της ψαλίδας ανάμεσα στα κράτη που σημειώνουν σταθερά εμπορικά πλεονάσματα (Γερμανία, Ολλανδία κ.λπ.) και την πλειοψηφία των κρατών που σημειώνουν ελλείμματα...».
Δηλαδή, αυτό που συμβαίνει είναι διεύρυνση της ανισομετρίας και συνέχιση των δυσκολιών για μια πιο δυναμική καπιταλιστική ανάκαμψη, παράλληλα βεβαίως με την ενιαία επίθεση στα εργατικά - λαϊκά στρώματα σε όλες τις χώρες. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί και τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις και ομαδοποιήσεις.
Οπως και πάλι σημειώνουν οι Θέσεις (Θ.18): «Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας - καθώς και των υπόλοιπων χωρών που ανήκουν στο λεγόμενο "Club Med" που συγκροτήθηκε με την υπογραφή της λεγόμενης "Διακήρυξης της Αθήνας" - ζητούν από τη μια τη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής ώστε να αξιοποιήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό εργαλεία της δημοσιονομικής πολιτικής για την υποβοήθηση της καπιταλιστικής κερδοφορίας και από την άλλη την εμβάθυνση σε μία πορεία ενοποίησης της Ευρωζώνης (ενιαίο κοινοβούλιο και ενιαίος προϋπολογισμός Ευρωζώνης, ενιαία διακυβέρνηση κ.ά.), ώστε να αναλάβει η Γερμανία στην πράξη ρόλο εγγυητή για τα υπερχρεωμένα κράτη και τις προβληματικές μεγάλες τράπεζες της ΕΕ. Παράλληλα, στη Γαλλία και στην Ιταλία δυναμώνει το ευρωσκεπτικιστικό ρεύμα της αντιπολίτευσης.
Κάποια κράτη - μέλη που διατηρούν στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ, όπως η ομάδα του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), καθώς και χώρες όπως η Σουηδία και η Δανία, ζητούν τη διατήρηση του διακυβερνητικού χαρακτήρα της ΕΕ και την ενίσχυση της αυτοτέλειας των εθνικών πολιτικών σε διάφορα θέματα (π.χ. Μεταναστευτικό - Προσφυγικό). (...)
Στις εξελίξεις στην ΕΕ παρεμβαίνουν και οι ΗΠΑ, στηρίζοντας την Ιταλία και τη Γαλλία στο ζήτημα της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς και την ομάδα του Βίσεγκραντ και τις σκανδιναβικές χώρες.
Η Ρωσία, με τη σειρά της, παρεμβαίνει στους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της ΕΕ, στηρίζοντας πολιτικές δυνάμεις και κράτη που τάσσονται ενάντια στην εμβάθυνση της καπιταλιστικής ενοποίησης στο πλαίσιο της ΕΕ».

Η αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ

Ενα από τα βασικά ζητήματα που προβάλλει ο Τραμπ και ζητάει την επαναδιαπραγμάτευση με την ΕΕ στη λεγόμενη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ), ή ακόμη και τερματισμό των διαπραγματεύσεων, είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα στις συναλλαγές τους με την ΕΕ. Με βάση τα στοιχεία για το 2015, είχε μόνο με τη Γερμανία 74,9 δισ. δολάρια έλλειμμα (δηλαδή η αξία των εισαγόμενων εμπορευμάτων από τη Γερμανία στις ΗΠΑ υπερτερεί της αξίας όσων εμπορευμάτων εξάγουν οι ΗΠΑ στη Γερμανία). Από τη Γερμανία εισάγει αυτοκίνητα, ανταλλακτικά, μηχανές, συσκευές, φαρμακευτικά προϊόντα. Βεβαίως το μεγαλύτερο έλλειμμα το έχουν οι ΗΠΑ με την Κίνα 367 δισ. δολάρια και ακολουθούν η Ιαπωνία 68 δισ. δολάρια, το Μεξικό 60,6 δισ. δολάρια και ο Καναδάς 15,5 δισ. δολάρια.
Πάνω σε αυτή τη βάση της όξυνσης του ανταγωνισμού των μονοπωλίων διαμορφώνεται και η αντιπαράθεση με τον Τραμπ, που υποκριτικά εκφράζεται μέσα από την αντίθεση στις ρατσιστικές και αντιμεταναστευτικές του θέσεις και δήθεν την παραβίαση των αρχών της «φιλελεύθερης δυτικής δημοκρατίας». Η ουσία είναι ότι η νέα αμερικανική ηγεσία προκρίνει μέτρα προστατευτισμού της «εγχώριας παραγωγής», μέτρα ενίσχυσης της δράσης των αμερικανικών μονοπωλίων στη μεγάλη εσωτερική αγορά των ΗΠΑ και περιορισμού της δράσης των μονοπωλίων άλλων καπιταλιστικών κρατών. Ο καβγάς, λοιπόν, ανάμεσα σε «εθνικιστές» και «κοσμοπολίτες», «φιλελεύθερους» και «αντιδραστικούς», «ρατσιστές» και «ανεχτικούς» αφορά το μοίρασμα των αγορών, το μοίρασμα των κερδών από τη στυγνή εκμετάλλευση της εργατικής τάξης σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Για το τελευταίο δεν έχουν, βεβαίως, καμιά ευαισθησία ή διαφωνία...

Τα διλήμματα του κεφαλαίου δεν είναι του λαού

Τα διλήμματα του κεφαλαίου δεν είναι του λαού

Οσο περισσότερο κλιμακώνονται οι εκβιασμοί σε βάρος των εργαζομένων στο πλαίσιο της δεύτερης «αξιολόγησης» του 3ου μνημονίου, τόσο περισσότερο πρέπει να ενταθεί η επιθετική διεκδίκηση των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων με άξονα τις σύγχρονες ανάγκες τους και όχι με άξονα τις «θυσίες» για την ανάκαμψη του κεφαλαίου.
Ενα βασικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το ποιες δυνάμεις βιάζονται να «κλείσει» η «αξιολόγηση». Είναι φανερό ότι η αγωνία για την «επιτυχή» και «έγκαιρη» ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ανήκει στην κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα, στους εκπροσώπους του κεφαλαίου και τους συμμάχους τους. Δηλαδή σε όλους όσοι τα προηγούμενα χρόνια φόρτωσαν με σκληρά αντιλαϊκά μέτρα την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Γι' αυτό το λόγο οι δυνάμεις αυτές εξασκούνται ξανά στο γνώριμο παιχνίδι εκβιασμών, φανερών και κρυφών, για να αποσπάσουν τη λαϊκή ανοχή στα νέα μέτρα.
Βεβαίως, το ότι η δραματοποίηση της διαπραγμάτευσης που ζούμε τις τελευταίες μέρες έχει ως στόχο την τρομοκράτηση της εργατικής τάξης, ώστε να δεχτεί αδιαμαρτύρητα τη νέα κλιμάκωση της επίθεσης εναντίον της είναι η μισή αλήθεια. Κι αυτό γιατί η άλλη μισή αλήθεια είναι ότι η ανησυχία για την πορεία των διαπραγματεύσεων στα αστικά επιτελεία έχει υπαρκτή βάση, όχι όμως σε σχέση με το αντιλαϊκό της περιεχόμενο.

Ανησυχίες για τα χρονοδιαγράμματα...

Για παράδειγμα, είναι γεγονός ότι η αστική τάξη της χώρας, και μαζί της το πολιτικό της προσωπικό, αγωνιούν για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών της. Κι επειδή «ανταγωνιστική επιχείρηση» σημαίνει καταρχήν «φθηνός εργάτης», είναι καθαρό ότι τα καλέσματα του ΣΕΒ στην κυβέρνηση να κλείσει όλες τις εκκρεμότητες και να γίνει ακόμα πιο αποφασιστική στις αναδιαρθρώσεις είναι πέρα για πέρα «δικαιολογημένη». Π.χ. οι προτάσεις του ΣΕΒ για ένα μνημόνιο «plus», που θα υπερβαίνει το εγχειρίδιο των δανειστών, είναι αρκετά χαρακτηριστικές.
Αλλο τόσο «δικαιολογείται» η βιασύνη κυβέρνησης, αστικών κομμάτων και κεφαλαίου να κλείσουν τα «ανοιχτά μέτωπα» της «αξιολόγησης», με ό,τι σημαίνει αυτό για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα, στο όνομα των σφιχτών χρονοδιαγραμμάτων: Είτε για να μη χάσουν το τρένο της «ποσοτικής χαλάρωσης» (QE), είτε για να προλάβουν τις εκλογές σε κράτη της ΕΕ. Ποιον αφορά, όμως, στ' αλήθεια αυτή η περιβόητη «χαλάρωση»; Μήπως θα αυξηθούν οι μισθοί των εργατοϋπαλλήλων; Μήπως οι συνταξιούχοι θα ανακτήσουν τις απώλειές τους; Μήπως οι άνεργοι θα βρουν μόνιμη και σταθερή δουλειά, με πλήρη κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα; Μήπως θα ανακουφιστούν από τα χρέη σε τράπεζες και κράτος οι φτωχοί αυτοαπασχολούμενοι; Τίποτα από τα παραπάνω δεν πρόκειται να γίνει με την πρόσβαση του ελληνικού κεφαλαίου σε φθηνότερο χρήμα.
Το αντίθετο συμβαίνει: Οσο περισσότερο ικανοποιούνται οι επιδιώξεις της ελληνικής αστικής τάξης, τόσο περισσότερα θα πληρώνουν η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Είναι χαρακτηριστική η θέση των Ελλήνων βιομηχάνων για «διεύρυνση της φορολογικής βάσης», δηλαδή για ακόμα μεγαλύτερο πετσόκομμα του αφορολόγητου ορίου, που πλέον θεωρείται δεδομένο ως αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Κι αυτό γιατί περισσότεροι φόροι από την εργατική - λαϊκή οικογένεια σημαίνει ευνοϊκότερους όρους χρηματοδότησης για το κεφάλαιο, ώστε να ενθαρρυνθεί η «επιχειρηματική δραστηριότητα».

...και για το μέλλον των ιμπεριαλιστικών ενώσεων

Εκτός από τα παραπάνω, οι πολυποίκιλοι εκβιασμοί, που δέχεται κλιμακωτά η εργατική τάξη κάθε φορά που οι διαπραγματεύσεις οδηγούν σε άλλη μια επώδυνη συμφωνία, συμπληρώνονται (και αυτή τη φορά) από το άνοιγμα της συζήτησης για το ευρώ, αναθερμαίνοντας το ενδεχόμενο «grexit». Κι εδώ όμως η συζήτηση «πατάει» σε υπαρκτές αντιθέσεις και ανησυχίες που εκδηλώνονται στο εσωτερικό της αστικής τάξης.
Η συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ και της Ευρωζώνης οξύνεται το τελευταίο διάστημα και, με τη μαστοριά που διακρίνει τα αστικά κόμματα, αξιοποιείται ως άλλο ένα επεισόδιο στο κρεσέντο των εκβιασμών τους. Ομως, το ενδεχόμενο αυτό εδράζεται στην ίδια τη φύση των ενώσεων καπιταλιστικών κρατών, όπως η ΕΕ και η ΟΝΕ, που δομούνται με προσωρινούς συμβιβασμούς, οι οποίοι κλονίζονται ιδιαίτερα σε περιόδους βαθιών και συγχρονισμένων κρίσεων, ανακατατάξεων στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα.
Οι δηλώσεις του αξιωματούχου των ΗΠΑ, που θα αναλάβει πρέσβης στην ΕΕ, ότι «δεν θα υπάρχει ευρώ σε 18 μήνες», η αντίστοιχη εκτίμηση του Ρώσου πρέσβη στην ΕΕ για το ισχυρό ενδεχόμενο «πιο μικρής ΕΕ», οι πρόσφατες δηλώσεις του Ν. Ξυδάκη για τη δραχμή, δεν γίνονται επειδή δεν έκανε ακόμα αρκετές θυσίες ο ελληνικός λαός και πρέπει να κάνει κι άλλες. Η ρευστότητα στην ΕΕ και η αβεβαιότητα για το μέλλον της είναι αποτέλεσμα των δυσκολιών στην απαξίωση κεφαλαίου, που τροφοδοτούν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις. Αποτελούν κομμάτι της γενικότερης διαπάλης. Ο λαός πρέπει, λοιπόν, να δει ότι η «μεγάλη εικόνα», που λεπτομέρειά της είναι τα παζάρια γύρω από την «αξιολόγηση» και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό πρόγραμμα, συντίθεται από το Brexit και τους όρους υλοποίησής του, τις πιθανές προσαρμογές στη στάση του ΔΝΤ μετά την εκλογή Τραμπ, τις αντιθέσεις τόσο στο εσωτερικό της ΕΕ, όσο και μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ και ιδιαίτερα ΗΠΑ - Γερμανίας. Επιπλέον, όλα τα παραπάνω παζάρια διεξάγονται σε ένα περιβάλλον με μεγάλη αστάθεια, με τις εστίες έντασης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και το Κυπριακό να ξεχωρίζουν.

Ο λαός να αποκτήσει το δικό του σχέδιο

Αν κάτι σημαίνουν τα παραπάνω για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα είναι ότι όσο κλιμακώνονται οι συγκρούσεις διαφορετικών αστικών σχεδιασμών και γίνονται φανερές οι «αντανακλάσεις» τους στο «ελληνικό πρόβλημα», τόσο πρέπει να οργανώνεται η αυτοτελής λαϊκή πάλη, μακριά από όλα τα σενάρια αστικής διαχείρισης. Η οργάνωση της πάλης πρέπει να προχωρήσει, έχοντας καθαρό ότι οποιαδήποτε «λύση» κι αν επέλθει με έναν ακόμα πρόσκαιρο συμβιβασμό, αφενός θα είναι από χέρι αντιλαϊκή, αφετέρου θα προετοιμάζει την επόμενη «εμπλοκή» και τον νέο γύρο των διαπραγματεύσεων. Η πραγματικότητα αυτή θα ακολουθεί για πολύ καιρό ακόμα τις προσπάθειες ξεπεράσματος της κρίσης, ενώ ακόμα κι αν επιτευχθεί η όποια αναιμική ανάκαμψη θα είναι δεδομένη η μη επιστροφή στις «αμαρτίες» του παρελθόντος όπως βαφτίζουν οι αστοί όποιες κατακτήσεις είχαν καταφέρει να κατοχυρώσουν οι εργαζόμενοι με σκληρούς αγώνες.
Οι δρόμοι για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα είναι δύο: Ο ένας είναι να συμμερίζονται τις αγωνίες του κεφαλαίου, της κυβέρνησης και των αστικών κομμάτων για το γρήγορο κλείσιμο της «αξιολόγησης», ώστε να αποφευχθούν «περιπέτειες». Να σκύψουν το κεφάλι αναμένοντας την υλοποίηση των μέτρων ανάκαμψης των επιχειρηματικών κερδών και βιώνοντας την ακόμα μεγαλύτερη φτωχοποίηση να αισθάνονται ανακουφισμένοι που απέφυγαν τα «χειρότερα», όπως ισχυρίζεται η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Να συμπαρατάσσονται με το ένα ή το άλλο αστικό στρατόπεδο, υιοθετώντας τη μία ή την άλλη εκδοχή της σφαγής τους.
Ο άλλος δρόμος είναι το διαζύγιο με το φόβο και τις αυταπάτες, το συμβιβασμό και την παραίτηση από τις διεκδικήσεις. Είναι η στροφή στην οργάνωση και στην αντεπίθεση. Στην ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, στο ζωντάνεμα των σωματείων και των αγώνων με γραμμή ρήξης και σύγκρουσης με το κεφάλαιο και την εξουσία του. Στο αποφασιστικό δυνάμωμα της κοινωνικής συμμαχίας, της κοινής πάλης σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση εργατών, αυτοαπασχολούμενων και μικρομεσαίων αγροτών. Αυτός ο δρόμος, της ανυποχώρητης ταξικής πάλης με προοπτική την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας, είναι ο μοναδικός που μπορεί να φέρει καλύτερες μέρες για τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία.
Η ολόπλευρη ισχυροποίηση του ΚΚΕ είναι όρος για να αποκτήσει ο λαός το δικό του σχέδιο αντεπίθεσης, για να παλέψει για τη διέξοδο προς όφελός του.

Οργάνωση και δράση παντού απέναντι στις αντιλαϊκές εξελίξεις

Οργάνωση και δράση παντού απέναντι στις αντιλαϊκές εξελίξεις

Στο φόντο σοβαρών και πυκνών εξελίξεων στην ΕΕ, τις ΗΠΑ και παγκόσμια, προχωρά η διαπραγμάτευση για τη δεύτερη «αξιολόγηση» ανάμεσα στην κυβέρνηση και στο κουαρτέτο.

Το δεδομένο μέχρι αυτή τη στιγμή είναι η εκφρασμένη διάθεση της κυβέρνησης να κλείσουν σύντομα όλες οι αντιλαϊκές εκκρεμότητες, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την ολοκλήρωση της «αξιολόγησης». Αυτό σημαίνει ότι με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, με κανονικό ή «ανάποδο» κόφτη, προληπτικά ή όχι, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να προσθέσει νέα βάρη στους εργαζόμενους και στο λαό.
Το πότε και πού θα καταλήξει η διαπραγμάτευση, είναι κάτι που δύσκολα μπορεί να προβλεφθεί. Κι αυτό επειδή είναι περισσότερο από βέβαιο ότι δεν διεξάγεται σε ένα μόνο τραπέζι, αλλά σε πολλά παράλληλα, με ένα πλήθος θεμάτων που αγγίζουν τον πυρήνα ευρύτερων ενδοϊμπεριαλιστικών και ενδοαστικών ανταγωνισμών.
Για παράδειγμα, αν υποθέσουμε ότι η Ενέργεια είναι μια από τις βασικές εκκρεμότητες στη διαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή, όπως τουλάχιστον προβάλλεται από την κυβέρνηση και το κουαρτέτο, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι δεν πρόκειται να «κλείσει», αν δεν υπάρξει ένας μίνιμουμ συμβιβασμός ή μια σχετική πρόοδος στα παζάρια που γίνονται παράλληλα για το ποια μονοπώλια, ποιανού ιμπεριαλιστικού κέντρου θα βάλουν στο χέρι τη μερίδα του λέοντος από την αγορά και τις υποδομές της Ενέργειας στην Ευρώπη και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο. Αν δεν δημιουργηθούν τουλάχιστον οι προϋποθέσεις να ξεκαθαρίσει σε ένα επόμενο στάδιο με ποια επιχειρηματικά συμφέροντα και σχέδια θα συνδεθεί η προωθούμενη μετατροπή της Ελλάδας σε «ενεργειακό κόμβο», όπως επιδιώκουν το κεφάλαιο και όλα τα αστικά κόμματα.

Τι κινεί τα νήματα;

Σε κάθε περίπτωση, ο αληθινός πρωταγωνιστής της επίθεσης που κλιμακώνεται ενάντια στο λαό, μένει καλά κρυμμένος. Και δεν είναι άλλος από τη μεγαλοεργοδοσία, τους ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους, ελληνικούς και ξένους, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ή προσδοκούν κέρδη από μελλοντικές επενδύσεις σε αυτή. Τα μονοπώλια που βλέπουν την προοπτική να τα μεγαλώσουν, με την ανάλογη κρατική στήριξη σε χρήμα και προνόμια. Με λίγα λόγια δηλαδή το κεφάλαιο.
Οποια πέτρα της διαπραγμάτευσης κι αν σηκώσεις, όποιον αντιλαϊκό νόμο κι αν αναποδογυρίσεις, θα βρεις από κάτω τους συμβιβασμούς, τις συμπράξεις και κυρίως τους ανταγωνισμούς τέτοιων ισχυρών οικονομικών συμφερόντων.
Για να μην πάμε μακριά, ας δούμε τις εξελίξεις μέχρι αυτή τη στιγμή στο μέτωπο των Εργασιακών. Μόλις χτες, ο «Ριζοσπάστης», με ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα, παρουσίασε τη μελέτη με την οποία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απευθύνει συστάσεις προς τα κράτη - μέλη να ενθαρρύνουν με τη νομοθεσία τους τη σύναψη επιχειρησιακών συμβάσεων, βάζοντας οριστικά ταφόπλακα στις κλαδικές.
Ο λόγος είναι απλός και ομολογείται κυνικά από την ΕΚΤ: Οι κλαδικές συμβάσεις βάζουν εμπόδια στην ταχύτερη συμπίεση των μισθών, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, κυρίως επειδή δεν μπορούν να προσαρμόσουν ευέλικτα την εξέλιξη των μισθών στα σκαμπανεβάσματα της καπιταλιστικής οικονομίας.
Εξίσου κυνικά, η ΕΚΤ διαπιστώνει ότι είναι δυσκολότερο για την εργοδοσία να αναπροσαρμόσει γρήγορα τους μισθούς, όταν έχει απέναντι εργαζόμενους και συνδικαλιστικές οργανώσεις ενός κλάδου, παρά τους εργαζόμενους μιας μεμονωμένης επιχείρησης, όπου οι εκβιασμοί και οι πιέσεις είναι πιο αποδοτικές.
Αλλος ένας λόγος λοιπόν για να επιταχύνει η κυβέρνηση όχι μόνο το ξήλωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, αλλά και των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, εξασθενίζοντας κι άλλο την οργάνωση των εργαζομένων σε επίπεδο κλάδου.

«Μονομπλόκ» απέναντι στα εργατικά - λαϊκά συμφέρονταΠοιος τα ζητάει όμως όλα αυτά; Μέχρι χτες η κυβέρνηση έλεγε πως τα απαιτούσε το «σκληρό» ΔΝΤ, ενώ οι θεσμοί της ΕΕ στο κουαρτέτο υπερασπίζονταν μαζί της το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο». Αποδείχτηκε όμως ότι αυτό το ...μοντέλο τίποτα δεν έχει να ζηλέψει από τις περιγραφές του ΔΝΤ για το επόμενο πακέτο μέτρων. Οπως αποδείχτηκε ότι τα μέτρα για τις συμβάσεις και τις ομαδικές απολύσεις που συζητάει η κυβέρνηση, υπάρχουν πρωτίστως στα υπομνήματα που καταθέτει ο ΣΕΒ στην κυβέρνηση και στους άλλους θεσμούς.

Ας δούμε για παράδειγμα τι σημείωναν οι βιομήχανοι, απευθυνόμενοι στην Επιτροπή των «ειδικών» που συνέταξε το πόρισμα - λαιμητόμο για τα Εργασιακά, το οποίο υιοθέτησε στη συνέχεια η κυβέρνηση: «Η χώρα πρέπει με οριστικό τρόπο να ενταχθεί στη λογική ότι υπερισχύουν εκείνες οι συμβάσεις που είναι πλησιέστερα στον χώρο εργασίας τον οποίο αφορούν. Με άλλα λόγια, οι επιχειρησιακές συμβάσεις πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπερισχύουν, καθεστώς που δεν υφίσταται τώρα».
Και δεν είναι μόνο αυτό. Μόλις πριν από λίγες μέρες, απαντώντας σε Ερώτηση της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ, η Κομισιόν σημείωνε ότι ο υποκατώτατος μισθός είναι «βέλτιστη πρακτική» στην ΕΕ, καθώς εφαρμόζεται με επιτυχία για το κεφάλαιο σε πολλά από τα κράτη - μέλη, με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, που καμουφλάρεται με διακηρύξεις περί αύξησης της απασχόλησης, κυρίως των νέων.
Επομένως, το πραγματικό ερώτημα που τίθεται δεν είναι ποιος βάζει στο τραπέζι τα επόμενα αντιλαϊκά μέτρα, αλλά με ποιον στόχο και ποιον σκοπό. Κι ο στόχος στην προκειμένη περίπτωση είναι καθαρός και πέρα από κάθε αμφιβολία: Να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας, με τόνωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών ομίλων, στήριξη της κερδοφορίας τους. Κι αυτός ο στόχος περνάει αναπόφευκτα πάνω από τα συντρίμμια των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων.
Αυτός ο στόχος, όμως, είναι ταυτόχρονα ο πυρήνας της πολιτικής της κυβέρνησης και των άλλων κομμάτων του κεφαλαίου. Πάνω σ' αυτόν τέμνονται οι στρατηγικές τους και με άξονα αυτόν αναδιατάσσονται στο πολιτικό σκηνικό, θέλοντας να τον υπηρετήσουν από πιο αναβαθμισμένη θέση. Ανεξάρτητα επομένως από τις μεταξύ τους υπαρκτές διαφορές και διαφωνίες, ένα είναι βέβαιο: Ολοι συντάσσονται στο στόχο της ανάκαμψης, που προϋποθέτει μέτρα και πάλι μέτρα σε βάρος των εργαζομένων και του λαού. Αυτό ζήσαμε στο παρελθόν, το ίδιο ζούμε και με τη δεύτερη «αξιολόγηση».

Να αξιοποιήσει ο λαός την πείρα του

Ο λαός έχει τώρα μεγαλύτερη πείρα από την προσπάθεια της αστικής τάξης και των κυβερνήσεών της να τον καταστήσουν αδρανή ή και συμμέτοχο στα αντιλαϊκά τους σχέδια. Δοκίμασε και παλιότερα, δοκιμάζει και τώρα τις απειλές και τους εκβιασμούς ότι αν δεν συναινέσει στο κλείσιμο της «αξιολόγησης» με όλα τα αντιλαϊκά συμπαρομαρτούντα, στη γωνία τον περιμένει η «αποσταθεροποίηση» και νέες περιπέτειες. Τον περιμένει ο κίνδυνος της χρεοκοπίας, όταν ολοένα και περισσότεροι ζουν μια χρεοκοπημένη ζωή.
Το σκηνικό της στρατιωτικής έντασης στην περιοχή, σε συνδυασμό με τη γενικότερη οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα στην ΕΕ, κάνει ευκολότερο να πιάσει ένας τέτοιος εκβιασμός. Ο οποίος εναλλάσσεται και έρχεται να συμπληρώσει τη σταθερή προσπάθεια της κυβέρνησης να καλλιεργήσει προσδοκίες και αυταπάτες, ότι από την καπιταλιστική ανάκαμψη έχει να κερδίσει και ο λαός. Οτι οι θυσίες πιάνουν τάχα τόπο, στο βαθμό που σπρώχνουν προς τα πάνω τους ρυθμούς της ανάπτυξης.
Με αυτό το κλίμα, που αναπαράγεται ευρέως και από πολλά διαφορετικά κανάλια, έχουν να αναμετρηθούν καθημερινά οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Δεν πρόλαβαν να απεργήσουν δυο μέρες οι ναυτεργάτες τον Δεκέμβρη, και λύσσαξαν να τους παρουσιάσουν σαν τους καταστροφείς της οικονομίας.
Το ίδιο και τους μικρομεσαίους αγρότες, που μόλις γύρισαν τις μίζες των τρακτέρ βρήκαν απέναντί τους σύσσωμο τον σάπιο αστικό κόσμο να τους καταγγέλλει για υπονομευτές της σταθερότητας και της ανάπτυξης, ποντάροντας στον κοινωνικό αυτοματισμό. Ωστόσο, παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να επιβάλει σιωπητήριο, δεν έπαψαν όλο το προηγούμενο διάστημα οι εστίες αντίστασης και διεκδίκησης απέναντι στην αντιλαϊκή της πολιτική.
Οι αγώνες σε εργοστάσια και κλάδους, όπως στη Ζώνη και στα Πρακτορεία για τις ΣΣΕ, η πάλη ενάντια στα δουλεμπορικά που ξεσαλώνουν στους λιθογράφους, οι κινητοποιήσεις των υγειονομικών στην Αττική και σε άλλες πόλεις, έχοντας στο πλευρό τους σωματεία και Λαϊκές Επιτροπές, η πολυήμερη απεργία των ναυτεργατών, η μάχη των εργολαβικών της ΛΑΡΚΟ για το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά, ο σταθερός αγώνας των εργαζόμενων στην «Καρυπίδης» για τα δεδουλευμένα και τις θέσεις εργασίας, οι κινητοποιήσεις συνδικάτων της Αττικής για την ουσιαστική προστασία των ανέργων, ο μαχητικός αγώνας των εργαζομένων στο «Athens Ledra», που δεν το βάζουν κάτω, οι εκδηλώσεις αλληλεγγύης σε πρόσφυγες και μετανάστες, ενάντια στην κρατική και ευρωπαϊκή πολιτική του εγκλωβισμού, αλλά και στο φασιστικό δηλητήριο του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, είναι μερικά μόνο απ' όσα μπορεί να σταχυολογήσει κανείς, κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό της δράσης του κινήματος τους τελευταίους μήνες.

Ανεβάζουμε στροφές

Το επόμενο διάστημα χρειάζεται να ανέβουν οι στροφές. Οι εξελίξεις μυρίζουν μπαρούτι σε όλα τα μέτωπα και το κίνημα χρειάζεται να βρίσκεται σε ετοιμότητα και επαγρύπνηση. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος δεν είναι κάτι άγνωστο και απόμακρο, όπως δεν είναι απίθανο να γενικευτεί. Η αντιλαϊκή επίθεση κλιμακώνεται επειδή αυτό επιτάσσουν οι ανάγκες και τα συμφέροντα του κεφαλαίου, που γίνεται ακόμα πιο επιθετικό στο έδαφος των δυσκολιών που έχει η οικονομία να ανακάμψει και των ανταγωνισμών που οξύνονται επικίνδυνα. Μια ματιά στη μία και στην άλλη άκρη του Ατλαντικού αρκεί για να το καταλάβει κανείς.
Επομένως, οργάνωση και δράση παντού, με επίκεντρο τον χώρο δουλειάς και τον κλάδο. Θαρρετό άνοιγμα και συζήτηση με τους εργαζόμενους για τα σχέδια κυβέρνησης - κουαρτέτου και τους στόχους που υπηρετούν. Για την ανάγκη να διαχωριστούν οι εργαζόμενοι από τα σχέδια της εργοδοσίας, να καταλάβουν περισσότεροι ότι ο δρόμος της καπιταλιστικής ανάκαμψης σημαίνει γκρεμός και ελεύθερη πτώση δίχως πάτο για τα δικά τους δικαιώματα και των παιδιών τους.
Προπάντων όμως χρειάζεται συσπείρωση και δράση γύρω από αιτήματα και στόχους πάλης που έρχονται σε αντιπαράθεση με την εργοδοσία και φέρνουν στο προσκήνιο τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Κλιμάκωση σε όλα τα μέτωπα, και ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, με επόμενο σταθμό τα συλλαλητήρια του ΠΑΜΕ στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, στις 21 Φλεβάρη, με αίτημα την ανάκτηση των απωλειών, την κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων, αυξήσεις στους μισθούς και στις συντάξεις, πάλη για τις σύγχρονες ανάγκες.
Σ' αυτή την οργάνωση του αγώνα, οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες θα πρωτοστατήσουν, μέσα από τα συνδικάτα και τους άλλους φορείς του κινήματος, αναδεικνύοντας την ανάγκη να κάνουν οι εργαζόμενοι ένα βήμα μπροστά στη σύγκρουση με την εργοδοσία, τα κόμματα και την αντιλαϊκή τους πολιτική, ενισχύοντας τα αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά του αγώνα. Να βάλουν πλάτη στην ανασύνταξη του κινήματος και στην ισχυροποίηση της Κοινωνικής Συμμαχίας, με ακόμα πιο ισχυρό ΚΚΕ.