ΚΕΡΚΥΡΑ

 ΚΕΡΚΥΡΑ

Ο Μπαμπης Χαραλαμπους επικεφαλης της
ΛΑ.ΣΥ. στη Κερκυρα.

Υποψηφιος δημαρχος.

Ανεπιθύμητοι οι νεοναζί χρυσαυγίτες στην Κεφαλονιά!

 Ανεπιθύμητοι οι νεοναζί χρυσαυγίτες στην Κεφαλονιά!

Την αντίδραση πολιτών συνάντησε το μπουλούκι των χρυσαυγιτών που επισκέπτηκαν την σεισμόπληκτη Κεφαλονιά που πήγαν να ψηθοθηρίσουν πάνω στην απελπισία και αγανάκτηση του κόσμου. Αντιπροσωπεία βουλευτών της νεοναζιστικής συμμορίας (Κασιδιάρης, Μπαρμπαρούσης κλπ.) έγιναν δεκτοί με αποδοκιμασίες από μέρος του κόσμου που αρνήθηκε την ψευτοφιλανθρωπία που πήγαν να προσφέρουν. 

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα της "Κίνησης Απελάστε το Ρατσισμό", ο τραμπούκος Ηλ.Κασιδιάρης, έχοντας γύρω του πρώην τοπικά στελέχη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αντιμετώπισε την αδιαφορία πολλών σεισμόπληκτών που αρνήθηκαν να παραλάβουν τρόφιμα, ενώ ορισμένοι τον κάλεσαν να σηκωθεί και να φύγει απ' το νησί. 

Σύμφωνα με νεότερη ενημέρωση δεν δεχτηκε κανεις τα τροφιμα και τελικά τα εδωσαν σε εναν ντοπιο μπας και καταφερει να τα διανειμει.  

Φοβερά ασταθής η παγκόσμια οικονομία και το 2014

Φοβερά ασταθής η παγκόσμια οικονομία και το 2014

Εάν η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας το 2014 χαρακτηρίζεται από τους αμερικανικούς «Financial Times» ως «ιστορία - θρίλερ» και από τον βρετανικό «Economist» παρομοιάζεται με «σχοινοβασία», τότε δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος την εύθραυστη κατάσταση στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα έξι χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης ή πιο σωστά τη δυσκολία να περάσει από μια αναιμική ανάκαμψη σε ανάπτυξη και τους κινδύνους νέας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, παρά τις προσπάθειες των αστικών επιτελείων να δημιουργήσουν συνθήκες σταθεροποίησης της παγκόσμιας ανάπτυξης έστω και με ασθενείς ρυθμούς.
Ακόμη και όσοι προσπαθούν να εξηγήσουν τους κλυδωνισμούς που δέχονται τις τελευταίες εβδομάδες οι οικονομίες των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών (Βραζιλία, Αργεντινή, Ινδία, Ρωσία, Τουρκία, Νότια Αφρική κλπ., αυτές που πέρασαν κρίση από το 1998-2001), θέτοντας στο επίκεντρο των αναλύσεών τους αποκλειστικά και μόνο το γεγονός ότι η μείωση αγοράς ομολόγων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είναι η αιτία που φεύγουν κεφάλαια απ' αυτές τις οικονομίες και οδεύουν στις ΗΠΑ και την ΕΕ, που επιδρά στην υποτίμηση των νομισμάτων τους, παραβλέπουν το κύριο, δηλαδή την κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου που μάλλον χτυπά την πόρτα των «αναδυόμενων» οικονομιών.
Για παράδειγμα, σε άρθρο των «FT» της περασμένης Πέμπτης σημειώνεται ότι παρά την αισιοδοξία που διακατείχε τους οικονομικούς αναλυτές στα τέλη του '13 για τη νέα χρονιά, που ήδη διανύουμε, τα πράγματα δεν εξελίσσονται σύμφωνα με το αναμενόμενο. Η σταδιακή μείωση του προγράμματος επαναγοράς αμερικανικών κρατικών ομολόγων από τη FED και οι αποφάσεις για την έστω και μικρή διευκόλυνση της νομισματικής ρευστότητας από την ΕΚΤ θα έπρεπε να είχαν ως «λογικό» επακόλουθο ...«πάρτι» στα χρηματιστήρια και μια λελογισμένη άνοδο στις αποδόσεις των αμερικανικών και γερμανικών κρατικών ομολόγων. Αντ' αυτών όμως, τις πέντε πρώτες εβδομάδες του 2014 τα χρηματιστήρια βρίσκονται σε κάμψη, ενώ το δεκαετές κρατικό ομόλογο των ΗΠΑ, αντί να αυξηθεί, μειώθηκε κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, καθόλου αμελητέο συμβάν για μία σταθερή οικονομία. Τι συμβαίνει; Οπως είπαμε πιο πάνω, από τις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες φεύγουν κεφάλαια, υποτιμάται το νόμισμα, αλλά η βασική αιτία δεν είναι μόνο η τάση για τοποθετήσεις σε αμερικανικά ομόλογα αφού μειώνει η FED την αγορά τους, αλλά η μεγάλη κάμψη στην αύξηση των ρυθμών του ΑΕΠ. Κακό σημάδι αφού προοιωνίζεται κρίση. Ταυτόχρονα εμφανίστηκε πτώση στη μεταποίηση, δηλαδή στη βιομηχανία των ΗΠΑ. Μόνιμη, προσωρινή, μένει να το δούμε. Αυτό επιδρά και στα χρηματιστήρια.

Μια δεύτερη ανάλυση

Σε ανάλυση του βρετανικού «Economist» υπολογίζεται στα 3 τρισ. δολάρια η πτώση των μετοχών παγκοσμίως, με τους χρηματιστηριακούς δείκτες της Ιαπωνίας και των αναδυόμενων οικονομιών να εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά κατά 14% και 9% αντίστοιχα, από τις αρχές του έτους. Εδώ, βεβαίως, επιδρούν το τύπωμα γιεν που σημαίνει υποτίμηση, όπως και η υποτίμηση των νομισμάτων των «αναδυόμενων», η φυγή κεφαλαίων, αλλά και η δραματική μείωση των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ σ' αυτές τις οικονομίες.
Στην ανάλυση του «Εconomist» αποφεύγεται η χρήση της λέξης «κρίση», καθώς, όπως λέει, η δική του πρόγνωση είναι πολύ πιο θετική σε σχέση με όσα φοβούνται οι επενδυτές, αλλά όχι τόσο θετική ώστε να προκαλέσει ενθουσιασμό. Η παγκόσμια ανάκαμψη, υποστηρίζει, θα απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί «υγιής», καθώς θα είναι άμεσα εξαρτημένη από την κατάσταση των οικονομιών των ΗΠΑ και της Κίνας, αλλά και τη χαλαρή νομισματική πολιτική. «Με άλλα λόγια, φοβερά ασταθής», καταλήγει...
Επίσης, την περασμένη εβδομάδα δόθηκε στη δημοσιότητα έκθεση της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ «Citibank Inc.» όπου καταγράφεται η μετακίνηση κεφαλαίων. Στις ΗΠΑ τοποθετήθηκαν 25 δισ. δολάρια και 28,3 δισ. δολάρια σε άλλες οικονομίες παγκοσμίως. Την ίδια στιγμή οι τοποθετήσεις στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα μετρώνται στα 13 δισ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας το συντριπτικό όγκο του συνολικού χρηματικού κεφαλαίου, ύψους 14,8 δισ. ευρώ, που έρευσε τις τελευταίες εβδομάδες στις αγορές κρατικών ομολόγων παγκόσμια.
Ορισμένα στοιχεία των δύο διαφορετικών μελετών εμφανίζονται αντιφατικά. Εχουν σχέση με ιδιαίτερα συμφέροντα τμημάτων του κεφαλαίου που υπηρετούν οι αναλυτές και τα έντυπά τους. Δεν μπορούν όμως να κρύψουν ότι με την κρίση δεν ξεμπέρδεψαν.

Η περίπτωση των Λαϊκών Μετώπων

 Η περίπτωση των Λαϊκών Μετώπων

Στο τρέχον τεύχος της κομμουνιστικής επιθεώρησης (το πρώτο για το καινούριο έτος) υπάρχει ένα ενδιαφέρον άρθρο του αναστάση γκίκα, μέλος του τμήματος ιστορίας της κετουκε, για τη στάση της σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στο φασισμό κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και το β’ παγκόσμιο πόλεμο. Στα πλαίσια του άρθρου εξετάζεται συνοπτικά η περίπτωση της ιταλίας, της γερμανίας και του β’ παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου (όπως αναφέρεται στο άρθρο) ενώ ενδιάμεσα υπάρχει και μια πρώτη κριτική προσέγγιση της περίπτωσης των λαϊκών μετώπων. Η κε του μπλοκ αντιγράφει κι αναδημοσιεύει αυτό το τελευταίο κομμάτι, που το θεωρεί ιδιαίτερης σημασίας. Επαναλαμβάνω ότι η αναδημοσίευση γίνεται με σκοπό να κερδίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να τον παροτρύνει να αγοράσει την κομεπ –κι όχι αντίστροφα.

Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του φασισμού στα μέσα της δεκαετίας του 1930, το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα επιδίωξε τη συμμαχία με τη σοσιαλδημοκρατία (βλέπε το 7^ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, 1935). Έτσι, σε μια σειρά χώρες σχηματίστηκαν «Λαϊκά Μέτωπα», που στην περίπτωση της Ισπανίας και της Γαλλίας κατάφεραν να κερδίσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και να σχηματίσουν κυβέρνηση.

Στην Ισπανία το Λαϊκό Μέτωπο συγκροτήθηκε –με πρωτοβουλία των κομμουνιστών- στις 15 Γενάρη 1936. Σ’ αυτό έλαβαν μέρος το Κομμουνιστικό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, η Δημοκρατική Αριστερά, η Αριστερά της Καταλονίας, κ.ά. κόμματα, καθώς και η ενιαία Γενική Ένωση Εργαζομένων (που, όπως και στη Γαλλία, προήλθε από τη συγχώνευση της αντίστοιχης ταξικής και ρεφορμιστικής Συνομοσπονδίας). Στις εκλογές της 16^ης Φλεβάρη και 4^ης Μάρτη 1936 το Λαϊκό Μέτωπο κέρδισε οριακή πλειοψηφία έναντι του Εθνικού Μετώπου που είχαν συγκροτήσει μια σειρά συντηρητικά αστικά κόμματα (47,03% έναντι 46,48%). Πρώτος πρωθυπουργός της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου έγινε ο Μ. Αθάνα (του Σοσιαλιστικού Κόμματος), που στη συνέχεια (10 Μάη) εκλέχτηκε πρόεδρος και αντικαταστάθηκε στην πρωθυπουργία από το Σ. Κ. Κιρόγα (της Δημοκρατικής Αριστεράς).

Αμέσως ενεργοποιήθηκαν ζυμώσεις μεταξύ των τμημάτων εκείνων της ισπανικής αστικής τάξης που προσανατολίζονταν πλέον στην επιβολή ανοιχτής, φασιστικής δικτατορίας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα, που διέβλεπε αυτή την εξέλιξη, ζητούσε επίμονα από την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου να προβεί στην εκκαθάριση των σωμάτων ασφαλείας και του στρατού από τα φασιστικά στοιχεία και να οπλίσει την εργατική τάξη. Η απάντηση της κυβέρνησης, ωστόσο, ήταν κατηγορηματική. «Αφήστε το στρατό ήσυχο, μην μπάζετε την πολιτική στο στρατό», έλεγαν. Όσον αφορά δε τον εξοπλισμό της εργατιάς –ως το αποτελεσματικότερο μέσο για τη συντριβή ενός ενδεχόμενου φασιστικού πραξικοπήματος εν τη γενέσει του- η  εντολή που δόθηκε δεν έδινε πολλά περιθώρια παρερμηνείας: «Όποιος δώσει όπλα στους εργάτες θα παραπεμφθεί στο στρατοδικείο!». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Ντολόρες Ιμπαρούρι (η θρυλική Πασιονάρια) «και σαν αυτόπτης μάλιστα μάρτυς (…) πολλοί ηγέτες του ΛΜ κινήθηκαν, αν και χωρίς επιτυχία, για να εμποδίσουν ακόμα και την απελευθέρωση των “30.000”, δηλαδή των κρατουμένων από την εξέγερση των Αστουριών του Οκτώβρη του 1934, που αποτελούσαν και το βασικό προεκλογικό σύνθημα του ΛΜ» (35).

Τελικά η στρατιωτική φασιστική κίνηση εκδηλώθηκε στις 17 με 18 Ιούλη 1936, με επικεφαλής το στρατηγό Φ. Φράνκο. Η αναποφασιστικότητα, αναβλητικότητα, έως και τάση συμβιβασμού με τους φασίστες από την πλευρά της κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου επέδρασαν καταλυτικά στην αρχική προέλαση των κινηματιών. Με την έκρηξη της στάσης «ο Κιρόγα παραιτήθηκε κι ο Αθάνα έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο Μαρτίνες Μπάριο (αρχηγός της Δημοκρατικής Συμμαχίας), στην κατεύθυνση συμβιβασμού με τους φασίστες στασιαστές, δηλαδή υποταγής σε αυτούς. Ένα έντονο κύμα λαϊκής οργής απέτρεψε αυτό το σχέδιο. Έτσι στις 19 Ιούλη κυβέρνηση σχημάτισε ο Χοσέ Γκιράλ του Αριστερού Δημοκρατικού Κόμματος. Όμως οι τρεις μέρες που χάθηκαν σε άσκοπες συζητήσεις για το αν θα έπρεπε να εξοπλιστεί ο λαός ή όχι, έδωσαν στους φασίστες τη δυνατότητα να καταλάβουν 23 πόλεις» (36).

Στις 4 Σεπτέμβρη 1936 σχηματίστηκε και πάλι νέα κυβέρνηση υπό το σοσιαλιστή Λάργκο Καμπαλέρο (στην οποία μετείχαν για πρώτη φορά όλα τα κόμματα του Λαϊκού Μετώπου –μεταξύ αυτών και το ΚΚ- ενώ στη συνέχεια εντάχθηκαν επίσης του Βάσκικο Εθνικό Κόμμα και εκπρόσωποι της αναρχικής CNT). Κρίσιμο θέμα διαπάλης στη φάση αυτή του αγώνα κατά του Φράνκο: η συγκρότηση τακτικού στρατού. «Τόσο οι σοσιαλιστές όσο και οι αναρχικοί», σημειώνει ο Θ. Παπαρήγας, «αντιδρούν στη δημιουργία τακτικού στρατού. Οι αναρχικοί κατηγορούν τους κομμουνιστές σαν… αντεπαναστάτες επειδή το προτείνουν. Η ανίερη αυτή συμμαχία σοσιαλιστών – αναρχικών έχει σαν αποτέλεσμα την πτώση της Μάλαγα (8 Φλεβάρη 1937), όπου οι φρανκικές δυνάμεις επιτίθενται ακριβώς με τον τρόπο που είχαν προβλέψει και λεπτομερώς “προπεριγράψει” οι κομμουνιστές» (37).

Όσον αφορά τις διεθνείς διαστάσεις του ισπανικού εμφυλίου, ενώ θα περίμενε κανείς το «αδελφό» Λαϊκό Μέτωπο της Γαλλίας, υπό τον επίσης σοσιαλιστή πρωθυπουργό Λ. Μπλουμ, να είναι το πρώτο που θα έσπευδε σε βοήθεια της Δημοκρατικής Ισπανίας, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Στη Γαλλία ανήκε η διπλωματική πρωτοβουλία για τη διεθνή απομόνωση της Δημοκρατικής Ισπανίας, που πραγματοποιήθηκε μέσα από την πολιτική της δήθεν «μη επέμβασης». Ήταν δε η πρώτη χώρα που έκλεισε τα σύνορά της, στερώντας από τους μαχητές κατά του φασισμού κάθε δυνατότητα να προμηθευτούν όπλα και πολεμοφόδια μέσω του γαλλικού εδάφους. Το γεγονός αυτό υπήρξε καταλυτικό πχ στην πτώση της συνοριακής πόλης του Ιρούν (λίγες μόνο μέρες αφότου είχαν κλείσει τα γαλλοϊσπανικά σύνορα), όπου οι εργάτες των ορυχείων αναγκάστηκαν –ελλείψει πυρομαχικών- να πολεμούν με δυναμίτη και πέτρες τις στρατιές του Φράνκο, οι οποίες είχαν στη διάθεσή τους τανκς και αεροπλάνα που τους είχε προμηθεύσει η ναζιστική Γερμανία). Το εμπάργκο τελικά ίσχυσε μόνο για την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Αμερικανικά και βρετανικά μονοπώλια έκαναν χρυσές δουλειές με το Φράνκο (38), ενώ Γερμανία και Ιταλία συνέδραμαν τους Ισπανούς ομοϊδεάτες τους, τόσο σε πολεμικό υλικό όσο και σε άνδρες (με 16.000 και 50.000 στρατιώτες αντίστοιχα). Η μόνη χώρα που στάθηκε στο πλευρό του αγωνιζόμενου ισπανικού λαού ήταν η Σοβιετική Ένωση (39).

Σε κουφά αυτιά έπεσαν επίσης οι επανειλημμένες εκκλήσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς για τη Σοσιαλιστική Διεθνή για την ανάληψη κοινής δράσης υπέρ της Δημοκρατικής Ισπανίας. Ο Ντιμιτρόφ (ΓΓ της ΚΔ) απευθύνθηκε ξανά και ξανά για αυτό το ζήτημα στον ομόλογό του Μπρούκερ (στις 3 Ιούνη 1937, στις 26 Ιούνη 1937, 17 Ιούλη 1937, κοκ), για να λάβει πάντοτε την ίδια απάντηση, πως, δηλαδή, «ο πρόεδρος της ΣΔ "δεν έχει πλήρεις εξουσίες” για να πάρει πρωτοβουλία. Δεν ήταν βεβαίως θέμα «αρμοδιοτήτων», αλλά καθαρά πολιτικής ουσίας. «Μόλις γίνονται γνωστές οι επαφές των δύο Διεθνών, το καλοκαίρι του 1937, το Εργατικό Κόμμα {της Βρετανίας} παρεμβαίνει και αφαιρεί τις εξουσιοδοτήσεις του από την ηγεσία της ΣΔ. Δεν ήταν όμως το μόνο πρόβλημα. Στην Ολλανδία και την Τσεχοσλοβακία, τα σοσιαλιστικά κόμματα απειλούν με αποχώρηση από τη ΣΔ αν οι επαφές συνεχιστούν. Τα πράγματα παίρνουν ιδιαίτερα σοβαρή τροπή στο Βέλγιο, έδρα της ΣΔ, όπου μια ομάδα σοσιαλιστών ηγετών φέρεται να δηλώνει ότι “προτιμά τη ναζιστική Γερμανία από την ΕΣΣΔ”». Την ίδια στιγμή, διάφοροι επιφανείς ηγέτες της διεθνούς σοσιαλδημοκρατίας, όπως οι Άντλερ, Άτλι και Σκέβελενς, επισκέπτονταν τη Δημοκρατική Ισπανία εκφωνώντας βαρύγδουπους υποκριτικούς λόγους. «Σύντροφοι» διαβεβαίωνε ο Σκέβελενς, απευθυνόμενος στη γαλλοβελγική ταξιαρχία «σας ορκίζομαι ότι θα πάρετε όπλα!» (40).

Αρχές του 1939 οι διεθνείς πιέσεις προς την κυβέρνηση του ισπανικού Λαϊκού Μετώπου (επικεφαλής της οποίας ήταν από τις 17 Μάη 1937 ο σοσιαλιστής Χ. Νεγκρίν) έγιναν ακόμα πιο ασφυκτικές. Στις 10 Φλεβάρη, με τη διαμεσολάβηση των Βρετανών, οι δυνάμεις του Φράνκο κατέλαβαν τη νήσο Μινόρκα (η παράδοση μάλιστα έγινε πάνω στο βρετανικό θωρηκτό Ντεβονσάιρ), ενώ στις 14 Φλεβάρη η γαλλική κυβέρνηση αξίωσε με τελεσίγραφο την παράδοση της Μαδρίτης. Στις 27 Φλεβάρη, Γαλλία και Βρετανία αναγνώρισαν τη φασιστική Ισπανία διακόπτοντας τις διπλωματικές τους σχέσεις με την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου. Το ίδιο έπραξαν και μια σειρά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου. Στις 4-5 Μάρτη εκδηλώθηκε πραξικόπημα με επικεφαλής το ηγετικό στέλεχος των σοσιαλιστών Χ. Μπεστέιρο και το συνταγματάρχη Σ. Κασάδο. Με κεντρικό σύνθημα «κυβέρνηση χωρίς τους κομμουνιστές» οι Μπεστέιρο και Κασάδο σχημάτισαν μια «Εθνική Χούντα Άμυνας» η οποία, υπό το πρόσχημα της «έντιμης ειρήνης», άνοιξε τις πύλες της ισπανικής πρωτεύουσας στα φασιστικά στρατεύματα. Η Μαδρίτη έπεσε στις 28 Μάρτη 1939. Τρεις μέρες αργότερα – κι ενώ συντρίβονταν κι οι τελευταίοι θύλακες αντίστασης- οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις της Σκανδιναβίας αναγνώρισαν «de jure» το φασιστικό καθεστώς.

Ούτε όμως στη Γαλλία το Λαϊκό Μέτωπο (41) απέτρεψε την πορεία προς το φασισμό και τον πόλεμο. Σε διεθνές επίπεδο η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου έπαιξε πρωταγωνιστικό ενεργό ρόλο στην υπονόμευση –και εν τέλει την ήττα- του αγώνα του ισπανικού λαού κατά του φασισμού (όπως είδαμε ήδη πιο πάνω). Η πολιτική του λεγόμενου «κατευνασμού», δηλαδή της συνεννόησης και συμβιβασμού με τις δυνάμεις του Άξονα (με κορυφαία έκφραση τη συμφωνία του Μονάχου), που ακολούθησε, εφαρμόστηκε επίσης από τις δυνάμεις του Λαϊκού Μετώπου. Η Βουλή του 1939-40, της περιόδου δηλαδή κατά την οποία η Γαλλία οδηγήθηκε στην εντυπωσιακή ήττα και συνθηκολόγηση με τη ναζιστική Γερμανία (σε μόλις έξι εβδομάδες), δεν ήταν άλλη από τη Βουλή που αναδείχτηκε το 1936 μέσα από την εκλογική νίκη του Λαϊκού Μετώπου.

Αλλά και στο εσωτερικό η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου υπήρξε το λιγότερο ανεκτική προς τις δυνάμεις του φασισμού. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της φασιστικής οργάνωσης «Cagoule», που το 1937 έγινε γνωστό ότι σχεδίαζε τη διενέργεια πραξικοπήματος και την επιβολή της φασιστικής δικτατορίας στη Γαλλία. Έως τότε, η εν λόγω οργάνωση είχε προβεί σε μια σειρά δολοφονίες (κομμουνιστών, Ιταλών αντιφασιστών που είχαν καταφύγει στη Γαλλία, κτλ), βομβιστικές ενέργειες και δολιοφθορές (πχ σε φορτία που προορίζονταν για τη Δημοκρατική Ισπανία), ενώ προμηθεύονταν όπλα από τη φασιστική Ιταλία. Παρόλα αυτά, η αστυνομία του σοσιαλιστή υπουργού Εσωτερικών του Λαϊκού Μετώπου M. Dormoy συνέλαβε μόλις 71 εξ αυτών και «έκλεισε» την υπόθεση. Όλοι τους αποφλυακίστηκαν το 1939, παραμονές του πολέμου. Την ίδια χρονιά η γαλλική Βουλή έθεσε εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα (με πρωτοβουλία μάλιστα του Σοσιαλιστικού Κόμματος σύμφωνα με τον Χ. Λαρούζ), ενώ στη συνέχεια έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στο στρατηγό Φ. Πετέν και τη δωσιλογική κυβέρνηση του Βισί (στο νότιο τμήμα της Γαλλίας, που ως τα τέλη του 1942 δεν ήταν μεν υπό ναζιστική κατοχή, αλλά ουσιαστικά υπήρξε δορυφόρος του άξονα (42).

Σημειώσεις – Παραπομπές

35. Βλ. αντίστοιχα Ουίλιαμ Φόστερ: «Ιστορία των τριών Διεθνών», εκδ. «Γνώσεις», Αθήνα, σελ 525 και Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 38-39. Η εξέγερση των Αστουριών ξεκίνησε ως απεργία των εργαζομένων στα ορυχεία και τελικά καταπνίγηκε στο αίμα έπειτα από επέμβαση του στρατού (συντονιστής της οποίας υπήρξε ο μετέπειτα φασίστας δικτάτορας Φ. Φράνκο). Ως αποτέλεσμα, σχεδόν 3.000 εργάτες δολοφονήθηκαν, ενώ άλλοι 30.000-40.000 φυλακίστηκαν.

36. «Κομμουνιστική Διεθνής, 1919-1943», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009, σελ. 192.

37. Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 39.

38. «Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρεσβείας στη Μαδρίτη», αναφέρει ο Θ. Παπαρήγας, «οι ΗΠΑ έδωσαν συνολικά 1.886.000 τόνους καυσίμων, ενώ τρεις εταιρείες (η Φορντ, η Στουντεμπέικερ και η Τζένεραλ Μότορς) έδωσαν12.000 φορτηγά.» (Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 50). Για τη Βρετανία βλ. R. Fraser, «Blood of Spain: An Oral History of the Spanish Civil War», εκδ. Pantheon, New York, 1979, σελ 279, 410

39. Το σπάσιμο του εμπάργκο δεν ήταν απλή υπόθεση: Χιλιάδες φορτία κατασχέθηκαν στα σύνορα με τη Γαλλία, ενώ πολλά σοβιετικά πλοία δέχτηκαν επίθεση και βυθίστηκαν στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν βοήθεια στο μαχόμενο ισπανικό λαό. Η ΕΣΣΔ κινδύνεψε να χάσει το μισό εμπορικό της στόλο σ’ αυτήν την προσπάθεια. Παρόλ’ αυτά, η σοβιετική βοήθεια υπήρξε πολύτιμη, μετρώντας συνολικά 806 αεροπλάνα, 362 τανκς και 1.555 πυροβόλα όπλα (χώρια τη βοήθεια σε τεχνική υποστήριξη και ανθρώπινο δυναμικό). Βλ. Academy of the USSR “International Solidarity with the Spanish Republic, 1936-1939”, εκδ. Progress, Moscow, 1974, σελ 329-330.

40. Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 41-42.

41. Το Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία συγκροτήθηκε στις 30.5.1935 από το Κομμουνιστικό, το Σοσιαλιστικό, το Ριζοσπαστικό, το Ριζοσπαστικό-Σοσιαλιστικό και το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Την επόμενη χρονιά το Μέτωπο κέρδισε τις εκλογές και σχημάτισε κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λ. Μπλουμ. Το ΚΚΓ δε μετείχε στην κυβέρνηση, στήριξε όμως την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Λαϊκού Μετώπου έως την έκρηξη του ισπανικού εμφυλίου, όταν και διαφώνησε με τη στάση των Σοσιαλιστών-Ριζοσπαστών και ήρε την υποστήριξή του. Ο Λ. Μπλουμ παρέμεινε πρωθυπουργός έως τις 10 Απρίλη 1938 (παρεμβλήθηκε η πρωθυπουργία του Κ. Σοτά του Ριζοσπαστικού Κόμματος, 22 Ιούνη 1937 – 13 Μάρτη 1938), όταν τον διαδέχτηκε ο Ε. Νταλαντιέ (ηγέτης του Ριζοσπαστικού-Σοσιαλιστικού Κόμματος).

42. Χ. Λαρούζ: «Ο οπορτουνισμός στο ενιαίο μέτωπο ενάντια στο φασιμό: Οι διεθνείς πηγές του», στην ΚΟΜΕΠ, τ. 1/2009, σελ 86, Θανάση Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1996, σελ 35, «Κομμουνιστική Διεθνής, 1919-1943», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009, σελ 183-184.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ
Γουλής Θόδωρος, παθολόγος, Περιφερειακός Σύμβουλος Ιονίων Νήσων
ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΕΣ
ΛΕΥΚΑΔΑΣ: Βεροιώτης Μάκης
ΚΕΡΚΥΡΑΣ: Μπορμπότης Γιάννης
ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ - ΙΘΑΚΗΣ: Μαντζουράτος Δημήτρης
ΖΑΚΥΝΘΟΥ: Κορφιάτης Γιάννης

ΟΛΛΑΝΔΙΑ Εκεί που η οικονομία είναι «ΑΑΑ» .

ΟΛΛΑΝΔΙΑ

Εκεί που η οικονομία είναι «ΑΑΑ» ...

Από κινητοποιήσεις φοιτητών το 2011 ενάντια στις περικοπές

Η Ολλανδία θεωρείται μία χώρα - υπόδειγμα για την Ευρωπαϊκή Ενωση, παίρνοντας από τους λεγόμενους οίκους αξιολόγησης βαθμό ΑΑΑ για την οικονομία της. Χωρίς χρέος, με «σταθερή οικονομία», εμφανίζεται ως παράδειγμα διαχείρισης στο πλαίσιο της ΕΕ. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα που βρίσκουν μπροστά τους οι Ολλανδοί εργαζόμενοι αλλά κι οι χιλιάδες Ελληνες μετανάστες που πίστεψαν ότι μπορούν να βρουν καταφύγιο εκεί από την αντεργατική θύελλα στην Ελλάδα;

Οπου καπιταλισμός και απολύσεις

Τα τελευταία δύο χρόνια, η ανεργία έχει διπλασιαστεί φτάνοντας το 8,5% και αυτό παρά το γεγονός ότι σε μια σειρά κλάδους έχουν επικρατήσει ελαστικές μορφές εργασίας, με επίκληση από την κυβέρνηση ακριβώς της καταπολέμησης της ανεργίας. Το επιχείρημα ότι για την αύξηση της ανεργίας ευθύνεται το κύμα μετανάστευσης αποδομείται εύκολα αν κανείς παρατηρήσει ότι ένας τεράστιος αριθμός απολύσεων γίνεται σε κλάδους, οι οποίοι απασχολούν αποκλειστικά Ολλανδούς ή ολλανδόφωνους εργαζομένους (πάντως, όχι νέους μετανάστες), όπως τράπεζες (2.000 απολύσεις πριν από μια βδομάδα στη Rabobank), ασφαλιστικές εταιρείες (4.000 στην «Achmea», τη μεγαλύτερη εταιρεία ασφαλίσεων, τον περασμένο Δεκέμβρη) και στις τηλεπικοινωνίες (η ΚPN, αντίστοιχη του ΟΤΕ, ανακοίνωσε άλλες 2.000 απολύσεις για τους επόμενους μήνες, δίπλα στις ήδη 4.650 που έχει κάνει από το 2011). Είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και υψηλά ειδικευμένοι εργαζόμενοι δεν έχουν εξασφαλισμένη δουλειά, καθώς οι απολύσεις γίνονται τόσο σε επιχειρήσεις που δεν έχουν κέρδη, αλλά και σε όσες δεν έχουν τόσα κέρδη όσα υπολόγιζαν.

Ο μισθός που εξανεμίζεται

Παράλληλα, οι ανύπαρκτες, ουσιαστικά, αυξήσεις τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με την ακρίβεια, την υψηλή φορολογία, το μεγάλο κόστος κατοικίας και μετακίνησης αλλά και Ασφάλισης κάνουν τους φαινομενικά υψηλούς ολλανδικούς μισθούς να εξανεμίζονται. Το πρόβλημα φυσικά είναι μεγαλύτερο στους νέους εργαζόμενους και στα νέα ζευγάρια που έχουν και το δυσθεώρητο κόστος των παιδικών σταθμών (πρακτικά, με 2 παιδιά ο ένας μισθός πάει στον παιδικό σταθμό και ουσιαστικά οι νέες μητέρες δουλεύουν μόνο για να εξασφαλίσουν σύνταξη).

Συμβόλαια μηδενικών δικαιωμάτων...

Οι ελαστικοποιημένες σχέσεις εργασίας, σε συνδυασμό με το μεγάλο κόστος διαβίωσης, οδηγούν γρήγορα στην ψυχρολουσία τους νέους ιδιαίτερα εργαζομένους που αναζητούν δουλειά όπως και τους μετανάστες. Η κυρίαρχη μορφή των σχέσεων εργασίας, ειδικά για τους νέους εργαζομένους και όχι τους υψηλά ειδικευμένους είναι το λεγόμενο συμβόλαιο μηδενικών ωρών (zero hourscontract). Αυτό το συμβόλαιο προβλέπει ότι οι εργαζόμενοι πληρώνονται με την ώρα και ο εργοδότης δεν έχει καμιά άλλη υποχρέωση. Στην πράξη, οι εργαζόμενοι μπορεί να δουλεύουν από μία ή δύο έως εξήντα (πιο σπάνια) ώρες τη βδομάδα, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης, χωρίς πρόγραμμα και χωρίς καμία εξασφάλιση σε περίπτωση που δεν τους χρειαστεί το αφεντικό για βδομάδες. Χαρακτηριστικά, πολλοί εργαζόμενοι με τέτοιες συμβάσεις μαθαίνουν πότε θα δουλέψουν 2 - 3 μέρες νωρίτερα στην καλύτερη περίπτωση, ενώ συνήθως ενημερώνονται μόλις μερικές ώρες πιο μπροστά, με ό,τι σημαίνει αυτό για την οργάνωση της ζωής τους. Η ώρα πληρώνεται το πολύ 10 ευρώ (μεικτά) ακόμα και σε δουλειές που απαιτούν ειδίκευση όπως π.χ. νοσηλευτές. Το αποτέλεσμα είναι τελικά και πολλοί ντόπιοι εργαζόμενοι αλλά και μετανάστες να βρίσκονται διαρκώς σε αναζήτηση δουλειάς μέσω των εταιρειών ενοικίασης εργαζομένων, και για να τα βγάλουν πέρα μπορεί να αλλάξουν ακόμα 6 - 7 ακόμα και 10 δουλειές σε ένα χρόνο, πάντα με ψίχουλα.

Αγρια εκμετάλλευση για τη νεολαία

Δίπλα στη μάστιγα των μηδενικών συμβολαίων, η Ολλανδία πρωτοστατεί και στη λεγόμενη μισθολογική διαφοροποίηση των νέων. Εδώ και μια δεκαετία περίπου είναι θεσμοθετημένο ότι για εργαζόμενους από 16 - 23 χρόνων η αμοιβή είναι από 30% - 70% χαμηλότερη από τη βασική, ενώ δρομολογείται η αύξηση του ορίου στα 25 χρόνια. Παράλληλα, η μαθητεία (internship), η οποία προβλέπει 5ήμερη - 8ωρη εργασία δεν αμείβεται, παρά μόνο κατ' εξαίρεση και με βάση τα «κέφια» του εργοδότη, ενώ η αδήλωτη εργασία αυξάνεται και ιδιαίτερα για ανειδίκευτους μετανάστες, οι οποίοι συχνά βρίσκονται ολότελα εξαρτημένοι από τον εργοδότη.

Οταν τα μονοπώλια ...ασφαλίζουν

Ενα άλλο μεγάλο πρόβλημα για όλους τους εργαζόμενους είναι η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και Ασφάλιση. Στο ασφαλιστικό σύστημα έχουν επιβληθεί οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις εδώ και πολλά χρόνια και το κόστος Ασφάλισης έχει μετακινηθεί εξολοκλήρου στους εργαζόμενους, ενώ οι ασφαλιστικές είναι όλες ιδιωτικές. Οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι (διά νόμου) να επιλέξουν έναν από τους ιδιώτες - παρόχους, ενώ για τους χαμηλόμισθους τα μονοπώλια στον κλάδο της Ασφάλισης επιδοτούνται με ζεστό χρήμα από το κράτος, ώστε να παρέχουν μια υποτυπώδη Ασφάλιση (65 ευρώ το μήνα, ενώ η βασική είναι 100 το λιγότερο και ήδη οι πάροχοι απειλούν ότι το κόστος θα αυξηθεί κατά 50%). Ωστόσο, το δράμα με το σύστημα Ασφάλισης δεν σταματά εδώ, καθώς ο ασφαλισμένος, παρότι πληρώνει κάθε μήνα, αν χρειαστεί να πάει στο γιατρό πρέπει να πληρώσει από την τσέπη του τα πρώτα 360 ευρώ της περίθαλψής του. Σε αυτό το ποσό συμπεριλαμβάνεται και το εισιτήριο που κάθε φορά πληρώνει κάποιος που εισάγεται σε νοσοκομείο και ποικίλλει ανά νοσοκομείο, φτάνοντας έως και τα 50 ευρώ. Παράλληλα, αν ο εργαζόμενος πάει στο φαρμακείο για να προμηθευτεί τα φάρμακά του μετά τις 6 το απόγευμα πληρώνει 10% - 20 % παραπάνω, ενώ συζητιέται αυτήν την περίοδο να καταβάλλει 3,50 ευρώ με κάθε συνταγή. Εννοείται ότι αυτές οι εισφορές και τα έξτρα χαράτσια δεν καλύπτονται από την Ασφάλεια και έχουν στόχο όπως λένε «να αποθαρρύνεται ο κόσμος από τη χρήση φαρμάκων», μειώνοντας έτσι το κόστος κι απαλλάσσοντας τις ασφαλιστικές εταιρείες από πρόσθετες επιβαρύνσεις που ματώνουν τελικά την τσέπη του ασθενή. Ολα αυτά τα μέτρα στην Ασφάλιση σερβίρονται με επιχειρήματα αντίστοιχα με αυτά που πλασάρονται στην Ελλάδα - για να μην πηγαίνεις στο νοσοκομείο για έναν απλό πονοκέφαλο ή να μη ζητάς φάρμακα επειδή παράφαγες - κρύβοντας τον τεράστιο τζίρο των επιχειρηματικών ομίλων Ασφάλισης. Παράδειγμα ο όμιλος «achmea» έφτασε τα 123 εκατομμύρια ευρώ το πρώτο εξάμηνο του '13.

Και κατασχέσεις σε όσους αδυνατούν...

Βέβαια, ως συνέπεια όλων των παραπάνω είναι 120.000 άνθρωποι να αδυνατούν να πληρώσουν Ασφάλεια και απειλούνται με τεράστια πρόστιμα και κατασχέσεις (στην Ολλανδία αν κάποιος έχει οποιοδήποτε χρέος, έρχονται στο σπίτι του κρατικοί υπάλληλοι και κατάσχουν οτιδήποτε πουλιέται - τηλεόραση, πλυντήριο, υπολογιστή...). Και το κερασάκι είναι ότι ορισμένα νοσοκομεία όπως το Radboud στην πόλη Ναϊμέγκεν αρνούνται να περιθάλψουν ασθενείς που ΕΧΟΥΝ ασφάλεια από συγκεκριμένες ιδιωτικές παρόχους, γιατί αυτοί οι πάροχοι δεν είναι εντάξει με τις οφειλές τους στα νοσοκομεία.

Ενιαία η επίθεση μία η διέξοδος

Οι ομοιότητες με μέτρα και αναδιαρθρώσεις που εφαρμόζονται ή προωθούνται προς υλοποίηση στην Ελλάδα (ιδιωτικοποίηση Υγείας, μαθητεία, ελαστικές σχέσεις εργασίας, εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων) αφού έχουν εφαρμοστεί για χρόνια στην Ολλανδία αναδεικνύουν, παρά τους διαφορετικούς ρυθμούς, τον ενιαίο χαρακτήρα της επίθεσης του κεφαλαίου στην εργατική τάξη στις χώρες της ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, ήδη δρομολογούνται και στην Ολλανδία μέτρα που έχουν δοκιμαστεί από την αστική τάξη στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα η δουλειά με μπλοκάκι. Στην Ολλανδία, όπως και στην Ελλάδα, η αιτία των προβλημάτων των εργαζομένων έχει την ίδια ρίζα, τον καπιταλισμό, και η διέξοδος είναι η ίδια η πάλη για αποδέσμευση από τη λυκοσυμμαχία της ΕΕ με ανατροπή του συστήματος εκμετάλλευσης. Γιατί στον καπιταλισμό παράδεισοι δεν υπάρχουν.

Μαργαρίτα ΖΑΧΑΡΟΓΙΑΝΝΗ
Κομματική Οργάνωση Ολλανδίας του ΚΚΕ

Προσομοίωση σε υπολογιστή απλού ζωντανού κυττάρου!

Προσομοίωση σε υπολογιστή απλού ζωντανού κυττάρου!

Η δημιουργία του πρώτου πλήρους υπολογιστικού μοντέλου ενός μονοκύτταρου οργανισμού, ισχυρό νέο όπλο στα χέρια των βιολόγων για την αποκάλυψη των μυστικών της ζωής

Ενα λειτουργικό υπολογιστικό μοντέλο ζωντανών κυττάρων, ακόμα και κάπως χονδρικό και όχι εντελώς ακριβές, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την έρευνα στον κλάδο της βιολογίας. Οι ερευνητές θα μπορούσαν να δοκιμάσουν διάφορες ιδέες για πραγματοποίηση πειραμάτων, πριν αφιερωθεί χρόνος και δαπανηθεί χρήμα για την πραγματοποίησή τους στο εργαστήριο. Για παράδειγμα, η έρευνα για την ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών θα μπορούσε να επικεντρωθεί σε εκείνα τα βιομόρια που η παρεμπόδιση σύνθεσής τους θα σταματούσε την αναπαραγωγή των παθογόνων βακτηρίων. Οι γενετικοί μηχανικοί θα μπορούσαν να δοκιμάσουν τροποποιήσεις στο γονιδίωμα εικονικών μικροοργανισμών για να δουν αν θα τους επιτρέψουν να αποκτήσουν επιθυμητές ιδιότητες, όπως ο φθορισμός όταν μολυνθούν από συγκεκριμένο ιό, ή η δυνατότητα να εξάγουν υδρογόνο από το πετρέλαιο, χωρίς τους κινδύνους από τη γενετική τροποποίηση πραγματικών μικροβίων. Στην πορεία, αν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε αρκετά πολύπλοκα μοντέλα ώστε να προσομοιώνουν τα ανθρώπινα κύτταρα, οι γιατροί θα μπορούσαν να πραγματοποιούν έρευνες που είναι τώρα δύσκολο ή αδύνατο να πραγματοποιηθούν, επειδή πολλά είδη ανθρώπινων κυττάρων δεν μπορούν να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο.
Ενα τέτοιο υπολογιστικό μοντέλο προσομοίωσης απλού μονοκύτταρου οργανισμού, του βακτηρίου μυκόπλασμα τζενιτάλιουμ, κατασκεύασε η ομάδα του επίκουρου καθηγητή του πανεπιστημίου του Στάνφορντ Μάρκους Κόβερτ. Ο περιορισμός της προσομοίωσης σε ένα και μόνο κύτταρο βοήθησε να απλοποιηθεί αρκετά το πρόβλημα, ώστε να περιληφθεί κάθε βιολογικό φαινόμενο που γνωρίζουμε ότι συμβαίνει σε αυτό το κύτταρο - το ξετύλιγμα κάθε διπλής έλικας DNA, η μεταγραφή κάθε πληροφορίας σε αυτό το DNA σε αντίγραφο RNA, η κατασκευή κάθε ενζύμου και γενικότερα πρωτεΐνης, που κατασκευάζεται από αυτές τις οδηγίες RNA, οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε όλους αυτούς τους παράγοντες και πολλούς άλλους, που συμβάλλουν ώστε το κύτταρο να αναπτύσσεται και να διαιρείται σε θυγατρικά κύτταρα. Η προσομοίωση, βασισμένη μόνο στις βιολογικές αρχές, εκδηλώνει όλη τη λειτουργία και συμπεριφορά του πραγματικού κυττάρου.

Βαδίζοντας έξυπνα στο άγνωστο

Προηγούμενες απόπειρες προσομοίωσης της βιολογικής λειτουργίας αφορούσαν ολόκληρες αποικίες κυττάρων, μιας και όλες οι πληροφορίες που έχουμε για τα κύτταρα προέρχονται συνήθως από πληθυσμούς κυττάρων και όχι από μεμονωμένα κύτταρα. Πρόοδοι στη βιοτεχνολογία και την επιστήμη των υπολογιστών επέτρεψαν την πρώτη δεκαετία του 2000 να προχωρήσουν και οι μελέτες μεμονωμένων κυττάρων.
Ο Κόβερτ μέσα στην πρώτη βδομάδα που ξεκίνησε να γράφει το λογισμικό της προσομοίωσης είχε κατασκευάσει κώδικα που περιέγραφε ακροθιγώς αρκετές κρίσιμες βιολογικές λειτουργίες. Η ολοκλήρωση του έργου απαιτούσε την κατασκευή δεκάδων τέτοιων υποσυστημάτων από ερευνητική ομάδα, που θα επιθεωρούσε 1.000 επιστημονικές δημοσιεύσεις για βιοχημικά δεδομένα και θα τα χρησιμοποιούσε για να βάλει όρια και να ρυθμίσει χιλιάδες παραμέτρους, όπως το πόσο ισχυρά συνδέονται τα ένζυμα με τα μόρια στα οποία επενεργούν, πόσο συχνά οι πρωτεΐνες ανάγνωσης του DNA σπρώχνουν η μια την άλλη μακριά από τη διπλή έλικα κ.ο.κ. Τίποτα δεν εξασφάλιζε ότι στο τέλος η προσομοίωση θα λειτουργήσει.
Η επιλογή του μυκοπλάσματος των γεννητικών οργάνων έγινε επειδή το κύτταρό του είναι μικρό και απλό, αλλά και επειδή το γονιδίωμά τους είχε αποκωδικοποιηθεί ήδη από το 1995 και αποτελείται από 525 γονίδια (σε σύγκριση με τα 20.000 του ανθρώπινου γονιδιώματος). Στο εργαστήριο μπορεί κάποιος να συνθέσει ένα λειτουργικό κύτταρο συναρμολογώντας το από βιολογικά κομμάτια, χωρίς να καταλαβαίνει με κάθε λεπτομέρεια πώς το ένα συνδυάζεται με το άλλο. Αντίθετα, στην προσομοίωση σε υπολογιστή πρέπει να είναι γνωστή και κατανοητή κάθε λεπτομέρεια της αλληλεπίδρασης μεταξύ των συστατικών του κυττάρου. Και ναι μεν το γονιδίωμα του μυκοπλάσματος αποκωδικοποιήθηκε (καταγράφηκε), αλλά δεν αποκωδικοποιήθηκε και το πώς τα κομμάτια συντίθενται σε ένα λειτουργικό όλον. Γι' αυτό άλλωστε οι ανακοινώσεις για την ανακάλυψη γονιδίων που σχετίζονται με σοβαρές ασθένειες δεν καταλήγουν και σε θεραπείες. Φαίνεται ότι οι θεραπείες θα έρθουν μόνο όταν έχει ξεμπλεχτεί το κουβάρι των δεκάδων και εκατοντάδων παραγόντων που αλληλεπιδρούν, πολλές φορές με απρόβλεπτους τρόπους για την εκδήλωση των ασθενειών αυτών.

Λεπτομερής ρύθμιση

Η ερευνητική ομάδα του Κόβερτ, αποτελούμενη από χημικούς, φυσικούς, βιολόγους, μηχανικούς και επιστήμονες πληροφορικής, χρειάστηκε να κάνει χιλιάδες τροποποιήσεις των παραμέτρων των 28 υποσυστημάτων που κατασκεύασε ή χρησιμοποίησε ως έτοιμα υποσυστήματα - προϊόντα προηγούμενων μελετών. Για τη συνένωση των υποσυστημάτων σε ένα λειτουργικό σύνολο χρησιμοποίησε λογισμικό προσομοίωσης της λειτουργίας χημικών εργοστασίων, όπου οι εισαγωγές και εξαγωγές κάθε υπομονάδας διασυνδέονται με σωληνώσεις με τις εισαγωγές και εξαγωγές άλλων υπομονάδων του εργοστασίου. Βασική απλουστευτική παραδοχή για τη λειτουργία της προσομοίωσης ήταν ότι αν και οι βιολογικές λειτουργίες είναι φυσικά συνεχείς, τα αποτελέσματά τους είναι ουσιαστικά ανεξάρτητα από χρονικές περιόδους μικρότερες του ενός δευτερολέπτου. Ετσι η προσομοίωση μπορούσε να πραγματοποιηθεί με βήματα ενός δευτερολέπτου, όπου όλοι οι υπολογισμοί κατέληγαν σε ένα είδος «φωτογραφίας» της κατάστασης του κυττάρου. Σε κάθε βήμα παράγονταν 500 μεγαμπάιτ δεδομένων. Την κατασκευή του μοντέλου ακολούθησαν πολύμηνες ρυθμίσεις και δοκιμές μέχρι το εικονικό κύτταρο να εμφανίσει συμπεριφορά και μετρήσεις ανάλογες με αυτές του φυσικού.
Ενα χρόνο αργότερα οι ερευνητές είχαν κάνει πολύ ενδιαφέρουσες και απρόβλεπτες διαπιστώσεις. Οι πρωτεΐνες διώχνουν η μια την άλλη από τη διπλή έλικα του DNA 30.000 φορές μέσα στον εννιάωρο κύκλο ζωής του βακτηρίου. Ο ίδιος ο εννιάωρος κύκλος προκύπτει από την πολύπλοκη αλληλεπίδραση δύο διαφορετικών φάσεων της αναπαραγωγής του. Εξηγήθηκε ακόμα γιατί το κύτταρο του μυκοπλάσματος παύει να διαιρείται (αναπαράγεται) αμέσως μόλις αδρανοποιηθούν ορισμένα γονίδια, ενώ αναπαράγεται 10 φορές ακόμα όταν αδρανοποιηθούν κάποια άλλα γονίδια.

Προσομοίωση και πραγματικότητα

Πρέπει να είναι σαφές: Καμία προσομοίωση δεν μπορεί να είναι τόσο «πραγματική» όσο η ίδια η πραγματικότητα. Προσομοίωση απόλυτα ταυτόσημη με την πραγματικότητα, απαιτεί το ίδιο το πραγματικό σύστημα που εξετάζεται, ερχόμενη σε αντίθεση με τον ίδιο το σκοπό της προσομοίωσης. Οι απλουστευτικές παραδοχές που χρειάζεται να γίνουν ώστε να είναι εφικτή η προσομοίωση, η έλλειψη γνώσης για επιμέρους διαδικασίες που συμβαίνουν στο φυσικό σύστημα, εισάγουν παράγοντες απόκλισης από τη συμπεριφορά του μελετώμενου συστήματος.
Μόνο ως πιθανότητα επιτυχίας και με τα πραγματικά αντιβιοτικά θα μπορούν να θεωρηθούν συμπεριφορές των εικονικών αντίστοιχών τους στην προσομοίωση. Ταυτόχρονα, η αποτυχία κάποιου εικονικού αντιβιοτικού ίσως γίνει αιτία να μη δοκιμαστεί το αντιβιοτικό στην πράξη, όπου το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι διαφορετικό απ' ό,τι στην προσομοίωση. Ελάχιστη εξασφάλιση θα παρέχει η προσομοιωτική δοκιμή γενετικών τροποποιήσεων σε μικροοργανισμούς, ενώ μπορεί να γίνει και δικαιολογία για την ακόμα πιο απερίσκεπτη χρήση τους στην παραγωγή από τα μονοπώλια, που μπορούν να διεξάγουν τέτοια έρευνα και ελέγχουν - διαμορφώνουν τις αντίστοιχες αγορές.
Παρ' όλα αυτά, η συνεχής βελτίωση του υπολογιστικού μοντέλου του κυττάρου με οδηγό την εργαστηριακή πράξη και το βαθμό που το προσομοιούμενο κύτταρο εμφανίζει την ίδια συμπεριφορά με το πραγματικό, μπορεί να οδηγήσει και σε χρήσιμες προβλέψεις για εφαρμογές, αλλά και στη βαθύτερη κατανόηση της πολύπλοκης λειτουργίας των μονοκύτταρων οργανισμών, κάποια στιγμή και των πολυκύτταρων. Ούτε να φανταστεί δεν μπορεί κανείς πού θα έφτανε η σχετική έρευνα και γνώση, αν οι τεράστιοι υπολογιστικοί και ανθρώπινοι πόροι που αφιερώνονται σήμερα π.χ. για την παρακολούθηση της δραστηριότητας όλων των κατοίκων του πλανήτη που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, αφιερώνονταν σε χρήσιμες για τους λαούς επιστημονικές μελέτες, στον τομέα της βασικής και της εφαρμοσμένης έρευνας.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

ΖΙΖΗ ΜΑΚΡΗ Σπουδαία εικαστική δημιουργός και ακούραστη αγωνίστρια

ΖΙΖΗ ΜΑΚΡΗ

Σπουδαία εικαστική δημιουργός και ακούραστη αγωνίστρια

Τα έργα ανθρωποκεντρικά, αποπνέουν τη χαρά της ζωής. Ακόμα κι όταν η ανθρώπινη μορφή απουσιάζει, η ανάσα της, το άγγιγμά της, η ματιά και το πέρασμά της, έχουν αφήσει τα σημάδια τους. Τα ίχνη τους, πάνω στο γέρικο ροζιασμένο και αιωνόβιο κορμό της ελιάς, στους κυκλαδίτικους λευκούς περιστερώνες, στις λαμπρές ανατολές και στα μαβιά δειλινά, στα γυμνά δέντρα του χειμώνα και στους επιβλητικούς βράχους των Μετεώρων... Η «γραφή» της, ύμνος στη γυναίκα. Στη γυναίκα που αγωνίζεται για τη ζωή, για τα δικαιώματά της και την ειρήνη. «Κραυγή» διαμαρτυρίας στα σκοτεινά κελιά των κρατητηρίων και της εξορίας. «Τραγούδι» ελπίδας, χωρίς σύνορα και χρώμα, για τη γυναίκα - μητέρα, τη γυναίκα - δημιουργό, τη γυναίκα και τον καθημερινό της μόχθο. Τα έργα της γοητεύουν τη ματιά και αγγίζουν την καρδιά. Η εμβληματική μορφή του δέντρου δεσπόζει στη δημιουργία της. Είναι το αγαπημένο εικαστικό της μοτίβο, που υψώνεται προς τον ουρανό, αδάμαστο και ορμητικό. Είναι το δέντρο της ζωής. Η σπουδαία εικαστική δημιουργός, η ακούραστη αγωνίστρια, που «έφυγε» από τη ζωή την περασμένη Δευτέρα, στάθηκε ακλόνητη στο πλευρό του ΚΚΕ, ως το τέλος της ζωής της.

Ταξίδι ψυχής και δημιουργίας

Η αρχή του καλλιτεχνικού της ταξιδιού έγινε στα τέλη της δεκαετίας του '40, στο Παρίσι, όπου η Ζ. Μακρή, σπουδάστρια στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, μυήθηκε στον κόσμο της χαρακτικής από τον δάσκαλό της, τον Δ. Γαλάνη. Ακολούθησε το ψηφιδωτό, η δεύτερη μεγάλη της αγάπη. Η Ζιζή Μακρή υπήρξε από τους λίγους καλλιτέχνες που δούλεψε ψηφιδωτό. Με τα μικρά κομματάκια γυαλιού ξεδίπλωνε με ευαισθησία και μαστοριά τα «κομμάτια» της ψυχής της, δίνοντας λάμψη στον γκρίζο κόσμο μας και φως στα όνειρά μας.

Ο φοίνικας των φυλακών

Το 1951 εγκαθίσταται, μαζί με τον σύντροφο της ζωής της, τον μεγάλο μας γλύπτη Μέμο Μακρή, στην Ουγγαρία. Εκεί, οι έγχρωμες ξυλογραφίες μεταφέρθηκαν, ως προς το θέμα τους, στο ψηφιδωτό. Η αντίληψη της ξυλογραφίας ανταποκρινόταν στην αντίληψη του ψηφιδωτού. Στην Ουγγαρία η Ζ. Μακρή φιλοτέχνησε συνολικά τέσσερα μεγάλα έργα για δημόσια κτίρια, ενώ το 1973 παρουσίασε μικρούς ψηφιδωτούς πίνακες.
Οπως έχει πει στον «Ριζοσπάστη» σε παλιότερη συνέντευξή της η δημιουργός, την ενδιέφερε «να μπορούν να μεταφερθούν, να μπορούν να μπουν στα σπίτια. Γι' αυτό και οι διαστάσεις έγιναν μικρές». Οι διαφορετικής προβολής γυάλινες ή κεραμικές ψηφίδες, οι θεματικές και χρωματικές αντιθέσεις, η αδρή δυναμική γραμμή, η αυστηρή κατασκευή και, ιδιαίτερα στα τελευταία έργα της, η δημιουργία ατμόσφαιρας, χαρακτηρίζουν τις περισσότερο ή λιγότερο αφηγηματικές συνθέσεις της.
Ακολούθησε η ταπισερί, όπου με το υφάδι και το στημόνι, η Ζ. Μακρή ύφανε «αυτόν τον κόσμο το μικρό το μέγα». Εργα με έντονα χρώματα, που «τραγουδούν» με ευρηματικότητα και ευαισθησία την ομορφιά του κόσμου και τη χαρά της ζωής. Για εκείνη «το νόημα της ζωής είναι η αισιοδοξία. Με το χρώμα σχεδιάζω. Η μία απόχρωση μπαίνει στην άλλη και δημιουργεί τη γραμμή. Είναι το "μολύβι" που συνθέτει».
Αγαπημένο εικαστικό μοτίβο της δημιουργού, η εμβληματική μορφή του δέντρου. Η «Ελιά», το δέντρο σύμβολο ανά τους αιώνες, σημείο αναφοράς από την αρχαία εποχή έως τις μέρες μας, αποτελεί το θέμα μιας μεγάλης ενότητας. Ξεκίνησε τη δεκαετία του '90 και τα πρώτα «βήματα» παρουσιάστηκαν το 1996, όταν μαζί με τις έγχρωμες και ασπρόμαυρες ξυλογραφίες της με έργα από τη φυλακή Αβέρωφ, όπου η Ζ. Μακρή έζησε ως πολιτική κρατούμενη για ένα χρόνο ('60 - '61), παρουσίασε και δημιουργίες με θέμα την ελιά. Τα σχόλια των φίλων ήταν το «κουμπί» που πυροδότησε τη λατρευτική έκρηξη για την ελιά, το δέντρο, το σύμβολο. Ακολούθησε ένας «αγώνας» ανάμεσα σε κείμενα και χρώματα: Ομηρος, Ηρόδοτος, Σοφοκλής, Παλαμάς, Μυριβήλης, Ρίτσος, Σεφέρης, Ελύτης... ψηφίδες, χρώματα, μολύβια...

Εργο εμπνευσμένο από την Κίνα

Εχοντας κερδίσει δύο φορές βραβείο, στην παγκόσμια έκθεση χαρακτικής που διοργάνωνε η Παγκόσμια Ομοσπονδία Δημοκρατικής Νεολαίας, η Ζιζή Μακρή βρέθηκε στην Κίνα το 1956, μετά από πρόσκληση. «Ημουν ιδιαίτερα χαρούμενη», έχει πει η δημιουργός, «γιατί έτρεφα ήδη μεγάλο θαυμασμό για την κινέζικη χαρακτική και σκέφτηκα πως ήταν ευκαιρία να εξοικειωθώ μαζί της λίγο περισσότερο. Φτάνοντας στο Πεκίνο, μου πρότειναν να ενταχθώ σε μία ομάδα δημοσιογράφων από το Μεξικό, οι οποίοι είχαν πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα: Να μελετήσουν την ιστορία του τσαγιού, του ρυζιού, τη γεωργία, τις εθνικές μειονότητες, τη θρησκεία... Με αυτόν το τρόπο μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτώ την Κίνα από την Μαντζουρία μέχρι την Καντόνα, καθώς επίσης και το κέντρο της χώρας».

Στην Ελλάδα και στις φυλακές Αβέρωφ

Η υπόθεση σχετικά με τη σύλληψη της Ζ. Μακρή στην Ελλάδα έχει ως εξής: Μια γυναίκα ξένη επισκέπτεται την Ελλάδα στις αρχές του 1960. Είναι σε μυστική αποστολή μαζί με ένα ζευγάρι Γάλλων και το δεκατριάχρονο παιδί τους κι έναν ακόμα Γάλλο άντρα, που υποτίθεται πως είναι ο σύζυγός της. Η Ζιζή Μακρή έρχεται στην Ελλάδα σταλμένη από το παράνομο ΚΚΕ, με σκοπό να βοηθήσει στη φυγή στο εξωτερικό καταζητούμενου στελέχους του. Πριν καλά καλά έρθουν σ' επαφή με τον υποψήφιο δραπέτη, όλη η ομάδα συλλαμβάνεται. Το παιδί επιστρέφει στη Γαλλία μετά από ενέργειες του γαλλικού προξενείου. Οι ενήλικες οδηγούνται στις ελληνικές φυλακές. Μετά από τρεις βδομάδες στο Μεταγωγών, η «κόκκινη γόησσα», όπως την αποκαλούσαν, μεταφέρεται στις Φυλακές Αβέρωφ.

Ζιζή Μακρή

Στις Φυλακές Αβέρωφ, η Ζιζή Μακρή θα μείνει περίπου ένα χρόνο, μέχρι τη δίκη της το Μάη του 1961 για «κατασκοπεία». Προκειμένου η κατηγορία ν' αποδειχθεί αβάσιμη, η εντολή είναι ρητή: Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση ν' αποκαλυφθεί ότι γνωρίζει Ελληνικά. Ετσι, για λόγους δικής της προστασίας, η νεαρή γυναίκα υφίσταται έναν ακόμα εγκλεισμό: Πέραν του φυσικού περιορισμού της σ' ένα θάλαμο των φυλακών μαζί με άλλες πολιτικές κρατούμενες, βρίσκεται «έγκλειστη» στη μητρική της γλώσσα, τη γλώσσα των σκέψεων, των ονείρων και των αναμνήσεών της, που όμως δεν μιλιέται από τις συγκρατούμενές της. Εκεί εμπνεύσθηκε τα έργα της με θέμα το γνωστό φοίνικα των φυλακών γύρω από τον οποίο χόρευαν οι μελλοθάνατες αγωνίστριες.
«Ξέρω ότι εκείνη τη στιγμή που έκανα τα έργα στη φυλακή έδωσα όλο τον εαυτό μου, ξέρω ότι καλύτερα δεν μπορούσα να κάνω εκείνη την εποχή», έχει πει η Ζιζή Μακρή. «Οι φυλακισμένες γυναίκες μόνο αριθμό έχουν, είναι απρόσωπες. Τα δέκα - δεκαπέντε χρόνια στη φυλακή τούς στέρησαν την ανθρώπινη ιδιότητα. Ούτε το ατομικό δράμα δεν ξεχειλίζει πια από μέσα τους. Μόνο σκιά έχουν. Τα παιδιά - τα παιδιά που γεννήθηκαν στη φυλακή - υπάρχουν, έχουν πρόσωπο».
Το Μάη του 1961 γίνεται η δίκη της Ζιζής Μακρή. Η κατηγορία περί κατασκοπείας δεν μπορεί να στηριχθεί. Ωστόσο, αποφασίζεται δεύτερη δίκη για τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς. Στο μεταξύ, η Ζιζή Μακρή θα είναι για τους επόμενους τέσσερις μήνες ελεύθερη υπό επιτήρηση, με αυστηρή απαγόρευση να έρθει σε επικοινωνία με οποιονδήποτε. Μένει στο ξενοδοχείο «Αλίκη» και κάθε μέρα εξαναγκάζει τον χαφιέ που την ακολουθεί να επισκεφθεί μαζί της κάποιο από τα Μουσεία των Αθηνών, όπου περνά το χρόνο της φτιάχνοντας σχέδια των ελληνικών αρχαιοτήτων, ιδιαίτερα των βυζαντινών. Τον Οκτώβρη, στη δεύτερη δίκη, απαλλάσσεται οριστικά λόγω μη επαρκών ενοχοποιητικών στοιχείων.

Ο φασισμός γέννημα του καπιταλισμού

Ο φασισμός γέννημα του καπιταλισμού

Συζήτηση με τον Κώστα Καζάκο, με αφορμή την παράσταση «Η Ανάκριση»

«

Η Ανάκριση» του Πέτερ Βάις («Die Ermittlung», 1965), ορατόριο σε 11 ωδές, είναι ένα συγκλονιστικό, αποκαλυπτικό και δριμύ κατηγορητήριο κατά του ναζισμού, που βασίστηκε στα πρακτικά της δίκης βασικών στελεχών του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και εξόντωσης του Αουσβιτς. Το εμβληματικό, επίκαιρο αυτό έργο παρουσιάζει με επιτυχία στο θέατρο «Τζένη Καρέζη», ο Κώστας Καζάκος, επικεφαλής ενός εξαιρετικού 12μελούς θιάσου, σε απόδοση - σκηνοθεσία και μουσική επιμέλεια Σταύρου Σ. Τσακίρη, σκηνικά - κοστούμια Θάλειας Ιστικοπούλου και φωτισμούς Θανάση Σταυρόπουλου. Δραματολόγος: Δήμητρα Πετροπούλου. Βίντεο: Νάντια Σκούρτη. Εκτός από τον Κώστα Καζάκο συμμετέχουν οι ηθοποιοί με σειρά εμφάνισης: Παύλος Ορκόπουλος, Τζένη Κόλλια, Θόδωρος Γράμψας, Γιάννης Γούνας, Μαρία Τζάνη, Εύα Κοταμανίδου, Δημήτρης Καλατζής, Σπύρος Τσεκούρας, Κωνσταντίνος Καζάκος, Κώστας Μπάρας, Ευθύμης Ξυπολυτάς. Στο τέλος της παράστασης παρεμβαίνει ο δημοσιογράφος Νίκος Μπογιόπουλος, καταδεικνύοντας το φασισμό ως γέννημα του καπιταλισμού.

Ο Πέτερ Βάις παρουσίασε την «Ανάκριση», αφού παρακολούθησε τη δίκη της Φρανκφούρτης για το Αουσβιτς, που είχε την επίσημη ονομασία «Ποινική διαδικασία εναντίον του Μούλκα και άλλων» (20 Δεκέμβρη 1963 έως τις 20 Αυγούστου 1965). Ηταν η πρώτη μεγάλη δίκη που διεξήχθη από τη γερμανική Δικαιοσύνη εναντίον των ναζιστών εγκληματιών στην οποία κατέθεσαν 359 μάρτυρες, εκ των οποίων 248 επιζήσαντες του στρατοπέδου. Η δίκη γνώρισε τεράστια δημοσιότητα και ήδη πριν την απαγγελία των δικαστικών αποφάσεων στις 19 και 20 Αυγούστου 1965, ο Βάις αντλώντας υλικό από τα ντοκουμέντα της δίκης έδωσε μορφή σε ένα θεατρικό κείμενο, «που μας αναγκάζει» - μάς λέει ο Κώστας Καζάκος - «να ακολουθήσουμε ολόκληρη τη μαρτυρική πορεία, να φτάσουμε με τα τρένα στην αποβάθρα, να μπούμε στο στρατόπεδο από την αποκρουστική πύλη που είχε την επιγραφή "Η Εργασία Απελευθερώνει", να είμαστε παρόντες στα βασανιστήρια και στις εκτελέσεις στο "Μαύρο Τοίχο" και να φτάσουμε μπροστά στους φούρνους των κρεματορίων, όπου αποτεφρώθηκαν, μόνο στο συγκρότημα στρατοπέδων του Αουσβιτς, περίπου 1.500.000 άνθρωποι, απ' όλες τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης. Ενα μέγα πλήθος Εβραίων - ανάμεσά τους και 55.000 έως 60.000 Ελληνες Εβραίοι - ένα πλήθος κομμουνιστών και προοδευτικών διανοουμένων, ένας τεράστιος αριθμός Σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου, από το Ανατολικό Μέτωπο, Αντιστασιακοί, Τσιγγάνοι, Ομοφυλόφιλοι και άλλες ομάδες πολιτών που "νόθευαν" το αίμα της Αρίας φυλής».

Πρόκειται για ένα «αποκαλυπτικό έργο - ντοκουμέντο» - επισημαίνει ο Κώστας Καζάκος - «που μιλά για το σήμερα με τα αδιάσειστα στοιχεία του χτες. Ενα πολύ κοντινό μας χτες, το οποίο αναφέρεται στις σκοτεινότερες σελίδες της Ιστορίας, ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύει πόσο σημερινοί μπορεί να είναι οι κίνδυνοι και πόσο απαραίτητη είναι η εγρήγορση και η καταγγελία παρόμοιων και πανομοιότυπων φασιστικών - ρατσιστικών - ναζιστικών φαινομένων σήμερα».
-- «Κανείς δεν μπορεί σήμερα να ισχυριστεί ότι δεν ξέρει ή ότι δεν θυμάται»;
- Αγριος πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη. Οποιοι κάνουν ότι δεν το ξέρουν κι όσοι κάνουν ότι δεν ακούνε τους βομβαρδισμούς και δε βλέπουν τα σπίτια που γκρεμίζονται γύρω τους και δε βλέπουν τον κόσμο που τρέχει πανικόβλητος να χωθεί στα καταφύγια, είναι μόνο εκείνοι που από τον πόλεμο κερδίζουν. Το συμφέρον, πάντα, τυφλώνει τα μάτια και βουλώνει τ' αφτιά. Κι εκείνοι όμως, που χώνονται στο βαθύ καταφύγιο της επιβίωσης και της μοναξιάς, τυφλώνονται και κουφαίνονται από το φόβο και αφήνουν τους πολεμοκάπηλους και τους κερδοσκόπους ανενόχλητους, να λεηλατούν τη ζωή τους. Ο εχθρός αντιμετωπίζεται στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Από εκείνους που είναι οπλισμένοι με την Αρετή και την Τόλμη, όπως λέει κι ο ποιητής.
-- Στο έργο του, ο Πέτερ Βάις αναδεικνύει και το θέμα της ατομικής και κοινωνικής ενοχής και ευθύνης.
-- Ο καθένας οφείλει να σταθεί σταθερός και αμετακίνητος μπροστά στο φασιστικό φαινόμενο και στο διαρκή κίνδυνο αναβίωσής του. Και ο φασισμός δεν γεννιέται από το πουθενά. Είναι η ακραία, αλλά φυσική, εξέλιξη της γνωστής μας κεφαλαιοκρατίας. Του καπιταλισμού. Είναι το μεγάλο αλλά και τελευταίο του όπλο, όταν βρίσκεται σε πανικό. Και αυτό σημαίνει ότι είναι η ώρα της μεγάλης αντεπίθεσης. Για να τον ρίξουμε μια για πάντα στον Τάρταρο της Ιστορίας.

-- Οι καιροί απαιτούν εγρήγορση;
-- Τώρα, είναι μια μεγάλη ευκαιρία να τον βγάλουμε μια για πάντα από τη ζωή μας. Οσο χάνουμε αυτές τις ευκαιρίες από φόβο και αδιαφορία, του δίνουμε το χρόνο να ανασυνταχθεί. Κι ο χρόνος του μαρτυρίου μας δεν παίρνει τέλος. Ηδη κοντεύει να μας καταντήσει, αλυσοδεμένους, με το κεφάλι κολλημένο στον τοίχο, σαν να ζούμε στη σπηλιά του Πλάτωνα. Η ζωή μας θα γίνει σκιώδης, θα χάσουμε την όρθια στάση μας και θα ξαναπέσουμε στα τέσσερα, όπως ήμαστε κάποτε, πολύ παλιά. Τα περιθώριά μας στενεύουν. Τώρα είναι άλλη μια κατάλληλη στιγμή. Να συνειδητοποιήσουμε τη δύναμή μας, να ανεβάσουμε το ηθικό μας και αποφασιστικά να αποκεφαλίσουμε το ανθρωπόμορφο τέρας που μας καταστρέφει τη ζωή.
-- Πιστεύετε ότι κάθε καλλιτεχνική έκφραση προσδίδει κάτι στην πολιτική ή παίρνει από αυτήν; Το θέατρο, όλο το μεγάλο θέατρο, ανέκαθεν χρησιμοποιούσε την πολιτική και δημιουργούσε γέφυρες με την πολιτική δράση, μέσα από τα κείμενα;
-- Η πολιτική είναι το πλαίσιο της ζωής μας. Ο,τι κάνουμε οι άνθρωποι καθορίζεται και αντανακλά αυτό το πλαίσιο. Τα ζώα ζουν μέσα στο πλαίσιο που τους έχει καθορίσει η φύση. Δεν μπορούν να το αλλάξουν. Δεν μπορούν ούτε καν να συνειδητοποιήσουν την ύπαρξή τους μέσα σ' αυτό. Το είδος μας ξέφυγε απ' αυτήν τη θανατηφόρα στασιμότητα και έβαλε σα σκοπό του να γίνει Ανθρωπος. Δηλαδή, να γίνει Δημιουργός. Δηλαδή, να ξαναφτιάξει τον κόσμο όπως αυτός θέλει. Και σ' όλη τη διάρκεια των λίγων χιλιάδων χρόνων της Ιστορίας του, παλεύει ανυποχώρητα να σπάζει και να φαρδαίνει το πλαίσιο της κοινωνικής του ζωής, για να χωράει περισσότερο Ανθρωπο. Δηλαδή, περισσότερη Δημιουργία.
-- Η αλήθεια είναι ότι πολλοί δημιουργοί επιθυμούσαν να είναι μέρος της κοινωνικής ζωής, μέσα από το καλλιτεχνικό τους έργο. Μ' αυτόν τον τρόπο συμμετείχαν στα προβλήματα της ζωής, στις αδικίες, σατιρίζοντας, καταγγέλλοντας ή γνωστοποιώντας την ατιμία, την έλλειψη της έννοιας της ελευθερίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και, συνεπώς, από την πλευρά τους, οι άνθρωποι του πολιτισμού έκαναν πολιτική. Σήμερα, τα πράγματα είναι δυσκολότερα ίσως για τους δημιουργούς. Είναι κάποιοι που επιμένουν με κάθε κόστος, όπως εσείς. Το τίμημα έχει και την άλλη του όψη, που είναι η ικανοποίηση του δημιουργού να συμμετάσχει στην κοινωνική και πολιτική δράση;
-- Ο πολιτισμός και ό,τι εντάσσεται μέσα σ' αυτήν την έννοια, είναι η έκφραση αυτού του αγώνα. Από τότε που το πλαίσιο της κοινωνικής μας ζωής παγιδεύτηκε και καθορίστηκε από την ατομική ιδιοκτησία και το κεφάλαιο, ο πολιτισμός, σ' όλες του τις εκφάνσεις, έγινε ο ορκισμένος εχθρός αυτού του πλαισίου. Αυτού του συστήματος. Αυτό το σύστημα δημιούργησε την ταξική κοινωνία. Τον πλούτο και τη φτώχεια. Την ανισότητα και την αδικία.
-- Είναι απαραίτητος ο αγώνας για μια άλλη πολιτική και για τον πολιτισμό; Πρέπει να ενισχυθεί σταθερά το μέτωπο ενάντια στην εμπορευματοποίηση του πολιτισμού και της πολιτιστικής παραγωγής, ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των φορέων του πολιτισμού;
-- Ο πολιτισμός αγωνίζεται για την εξάλειψη αυτών των φαινομένων. Αγωνίζεται για την κοινωνία της ισότητας και της δικαιοσύνης. Δηλαδή, για την αταξική κοινωνία. Η κατάληξη αυτή είναι αναπόδραστη. Είναι ζήτημα χρόνου και συσχετισμού δυνάμεων. Οταν οι αδικημένοι, οι ποδοπατημένοι, οι φτωχοί, αποφασίσουν να αποτινάξουν το ζυγό από το σβέρκο τους, αυτό το «χάλκεον χέρι του φόβου» που τους καθηλώνει, όλα θα αλλάξουν, σ' όσο χρόνο κρατάει μια αστραπή.

Το Βραβείο Νόμπελ για τη Λογοτεχνία και τα κριτήρια απονομής του

Το Βραβείο Νόμπελ για τη Λογοτεχνία και τα κριτήρια απονομής του

Το Βραβείο Νόμπελ για τη Λογοτεχνία απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 1901. Σε κάθε ιστορική περίοδο έχει ενδιαφέρον να δούμε τι προωθείται και τι αποφεύγεται. Στην ιστορική του διαδρομή, η επιλογή των βραβευμένων έχει δεχτεί αρκετές φορές κριτική. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε, ότι ανάμεσα στους βραβευθέντες υπάρχουν εξέχουσες μορφές της λογοτεχνικής δημιουργίας.

Δεν είναι εύκολο να καταλήξει κανείς σε μια απόλυτη κρίση. Εχουν βραβευθεί λογοτέχνες όχι σπουδαίας ολκής δίπλα σε περιπτώσεις σημαντικής πνευματικής ολκής και ίσως όχι ανατρεπτικής ουσίας, αλλά τουλάχιστον κοινωνικά αφυπνιστικοί. Μέσα σ' όλους αυτούς υπάρχουν, βέβαια, κάποιες κραυγαλέες περιπτώσεις, όπως ο Τσόρτσιλ, που βραβεύθηκε για τη συγγραφή της Ιστορίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (!) ή οι Πάστερνακ και Σολτσενίτζιν, οι οποίοι εγκατέλειψαν τη Σοβιετική Ενωση και γι' αυτό βραβεύθηκαν.
Ισως, η πολιτική τάση να φαίνεται περισσότερο από εκείνους που δεν βραβεύθηκαν παρά από εκείνους που βραβεύθηκαν. Υπάρχουν κραυγαλέες περιπτώσεις κοιτάζοντας σε κάθε χώρα πιο αναλυτικά τα πράγματα. Κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χώρες, όπου έγινε σοσιαλιστική κοινωνική ανατροπή ή με ισχυρή κομμουνιστική παρουσία στα Γράμματα. Εκεί, αν «πέσει» βραβείο, η πολιτική επιλογή ή μάλλον η πολιτική αποφυγή «βγάζει μάτι». Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι τα ιδεολογικά όρια για το βραβείο είναι τα «αστικά δημοκρατικά», ενδεχομένως αρκετά προοδευτικά αλλά σταματάει εκεί.

Η φετινή επιλογή

Η φετινή επιλογή για την ετήσια απονομή του Βραβείου Νόμπελ για τη Λογοτεχνία αποτέλεσε, για άλλη μια φορά, αφορμή για συζητήσεις, που, όσο και η ίδια η συγγραφέας, δεν αποτελούν κανέναν ιδεολογικό «κίνδυνο» για τον αστικό κόσμο, επιβεβαιώνοντας τον παραπάνω κανόνα. Αφού δόθηκε φέτος σε γυναίκα - την Καναδή Αλις Μόνρο - υπήρξε ξανά η συζήτηση για το σεξισμό στο λογοτεχνικό κόσμο, αλλά και για το θέμα άντρες και γυναίκες συγγραφείς, μια συζήτηση που ιδιαίτερα στα βόρεια υπερατλαντικά μέρη έχει μια μακρόχρονη και έντονη ιστορία, ξεκινώντας από τα φεμινιστικά κινήματα εκεί, που όχι σπάνια στο παρελθόν είχαν πάρει ακραίες μορφές αταξικής αντιπαράθεσης των δύο φύλων. Ωστόσο, οι συζητήσεις εκφράζουν κυρίως μια αποφυγή ουσίας γύρω από το έργο της βραβευμένης, που, με μια δόση υπερβολής, την αποκάλεσαν «μάστορα του συγκαιρινού διηγήματος» και δεν έλειπαν και οι συγκρίσεις με τον Τσέχοφ! Χωρίς να θέλουμε να απαξιώσουμε την συγγραφέα, που δεν στερείται ταλέντου αφηγηματικού, από πολλά σχόλια γίνεται φανερό ποια τάση θέλει σήμερα ο θεσμός αυτός - εκφραστής της κυρίαρχης ιδεολογίας - να προωθήσει: να κλειστούμε στον εαυτό μας, στη «σιωπή» μας, τώρα μάλιστα που η κοινωνική αδικία κραυγάζει.
Η Μόνρο, διαβάζουμε στην ομιλία της τελετής απονομής, «...ενδιαφέρεται για τη σιωπή και το αποσιωπημένο, το παθητικό, γι' αυτούς που επιλέγουν να μην επιλέγουν, που ζουν στο περιθώριο, αυτούς που παραιτούνται και αυτούς που χάνουν. Τα φράγματα του φύλου και της τάξης ποτέ δεν είναι πολύ μακριά στα έργα της». Καλό το τελευταίο, αλλά ωστόσο «....πόσο από το ασυνήθιστο μπορεί να χωρέσει στην κενότητα που ονομάζεται Το Συνηθισμένο;» θολώνοντας αμέσως τις έννοιες «φύλο» και «τάξη». Η Μόνρο μένει στη «μικρή ζωή» και μόνο πολύ μακριά και έμμεσα παίζουν τα μεγάλα θέματα τα αποφασιστικά για τη ζωή όλων αυτών των ανθρώπων της σιωπής. Για τον ανυποψίαστο αναγνώστη είναι ανύπαρκτα. Δεν προκαλούν σε δράση. Αντίθετα, καλούν στην τόσο επαινεμένη από τους κριτές «σιωπή». «Ο μεγαλύτερος πόνος παραμένει ανέκφραστος». Τα έργα της Μόνρο είναι ένα «Συναισθηματικό έργο δωματίου, ένας κόσμος από σιωπές και ψέματα, καρτέρι και πόθο». Ετσι, και η Μόνρο παραμένει στο μικρόκοσμο, τόσο χαρακτηριστικό για το λεγόμενο «γυναικείο γράψιμο», του οποίου η ίδια είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Νιώθει άνθρωπος του περιθωρίου λόγω της απλής καταγωγής της και λόγω της μητρότητας που δεν της επέτρεψε να γράφει όσο ήθελε, όταν τα παιδιά ήταν μικρά και πάντα με το αίσθημα ενοχής απέναντι στα παιδιά: «.....Κάποιο μέρος του εαυτού μου ήταν απόν για τα παιδιά και τα παιδιά αυτό το ανακαλύπτουν. (...) Ηταν κακό, γιατί την έκανε (την κόρη) αντίπαλο αυτού που για μένα ήταν το πιο σημαντικό». Πρόκειται για ένα πανάρχαιο και πολύ υποτιμημένο γυναικείο πρόβλημα. Ακόμα και σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις, όπου η άνεση και ο χρόνος υπάρχουν, υπήρχε η αποθάρρυνση, ακόμα και η φίμωση της γυναικείας πνευματικής δημιουργίας. Η Μόνρο, λοιπόν, εγκατέλειψε την ιδέα να γράφει μυθιστορήματα και στράφηκε στο διήγημα, διότι μπορούσε να ξεκλέψει χρόνο από το νοικοκυριό και τα παιδιά μόνο για σύντομα πράγματα. Ο χρόνος αυτός δεν έφτανε για μυθιστορήματα. Ανάπτυξε στη ζωή της το αίσθημα, ότι το να γράφεις έξω από το μεγάλο ρεύμα, ήταν γυναικείος τομέας, ενώ το μεγάλο μυθιστόρημα του μεγάλου ρεύματος ήταν των αντρών υπόθεση. «Ηξερα ότι κάτι υπήρχε στους μεγάλους συγγραφείς, από το οποίο ήμουν αποκλεισμένη....». Η Μόνρο θίγει ένα πολύ παλαιό πρόβλημα, που μέχρι σήμερα επηρεάζει έντονα τη γυναικεία προσπάθεια στη λογοτεχνία (και αλλού): Ο (σχετικός ή απόλυτος) «αποκλεισμός» της από τις μεγάλες υποθέσεις της πολιτικής - οικονομικής και κοινωνικής ζωής -υλικοί τροφοδότες για την καλλιτεχνική δημιουργία- που παρ' όλο τα βήματα που έχουν γίνει, δεν έχει ξεπεραστεί τελείως σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό ανάλογα με χώρα, πολιτισμό και τάξη, και ο περιορισμός της στην ιδιωτική σφαίρα των μικρών υποθέσεων με συνέπεια τόσο αναπτυγμένη τάση για τη λεπτομέρεια και το επιμέρους, με την έλλειψη θεωρητικής ανάπτυξης, την έλλειψη ικανότητας να συλλάβει και να εκφράσει τη γενίκευση των πολλών «επιμέρους» στη ζωή και την κοινωνία, αφήνοντας μέχρι σήμερα μια βαριά κληρονομιά. Σε πολλά έργα, σίριαλ, βιβλία, τηλεοπτικά «τοκ-σόου» κ.λπ. αυτός ο διαχωρισμός εξακολουθεί να καλλιεργείται, ιδιαίτερα το στερεότυπο της γυναικείας πονηριάς, της ικανότητας ελιγμών, χαρακτηριστικά για αυτούς που δεν έχουν θέση ισχύος είτε σαν κοινωνική τάξη είτε σαν φύλο και σαν ακόλουθο το λεγόμενο «γράψιμο θεραπείας», που χαρακτηρίζει τόσο συχνά το γυναικείο λογοτεχνικό περιεχόμενο. Από τα έργα και τις συνεντεύξεις της Μόνρο φαίνεται ότι νιώθει και βιώνει αυτά τα πράγματα. Υπάρχει μια διάχυτη αμηχανία. Δε διαθέτει την απαραίτητη γνώση, απ' ο,τι μπορούμε να κρίνουμε, για να τα εξηγήσει κοινωνικά - ιστορικά. Οχι μελοδράματα, λοιπόν, αλλά μια ατέλειωτη καθημερινότητα στα έργα της, κλεισμένη μέσα στα βιώματά της και αφήνοντας τον αναγνώστη κλεισμένο στον εαυτό του. Αυτό θέλουν να καλλιεργήσουν οι κριτές των βραβείων και μάλιστα σ' έναν κόσμο που κατασπαράσσεται από κοινωνική ανισότητα;

Αννεκε ΙΩΑΝΝΑΤΟΥ

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Πεδίο δράσης για τη ρωσική αστική τάξη

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Πεδίο δράσης για τη ρωσική αστική τάξη

Ο νέος αντιτρομοκρατικός νόμος που πέρασε η ρωσική ηγεσία έχει στόχο και τις λαϊκές κινητοποιήσεις

Μέχρι σήμερα και πολύ πριν την επίσημη αγωνιστική έναρξη οι φετινοί Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του Σότσι βρέθηκαν στο επίκεντρο για μια σειρά από λόγους. Ομως, ο βασικότερος είναι ότι αποτέλεσαν την ευκαιρία στη διοργανώτρια Ρωσία και ειδικότερα στην αστική τάξη της χώρας να κάνει τη δική της επίδειξη δύναμης σε πολλαπλά μέτωπα. Είτε αυτό που αφορά τις εγχώριες ενδοαστικές αντιθέσεις με την έντονη αμφισβήτηση προς το σημερινό ηγετικό στάτους κβο της χώρας είτε στο μέτωπο σε διεθνές επίπεδο, που έχει να κάνει με τις ιμπεριαλιστικές κόντρες με αντίπαλες χώρες για μια σειρά ζητήματα.
Ολα έκαναν τη διοργάνωση αρκετές φορές να αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης και κριτικής προς τη ρωσική ηγεσία είτε από τα αντίπαλα συμφέροντα στο εσωτερικό, με αφορμή σκάνδαλα διαφθοράς και υπερκοστολογήσεις έργων, είτε από τα αντίστοιχα του εξωτερικού, όπου στο επίκεντρο βρέθηκαν ζητήματα όπως η τρομοφοβία, η ασφάλεια, τα οικολογικά θέματα, ακόμα και αυτά της προστασίας των ζώων. Ωστόσο, τίποτε απ' όλα αυτά δεν πτόησε τη ρωσική αστική τάξη, που μη θέλοντας να χάσει την ευκαιρία εκμεταλλεύτηκε όσο μπορούσε τη διοργάνωση προκειμένου να πραγματοποιήσει τα δικά της σχέδια. Από το ξόδεμα τεράστιων ποσών προκειμένου το σκηνικό να δείχνει όσο πιο εντυπωσιακό, την επικοινωνιακή, πολιτική και εμπορική εκμετάλλευση της διοργάνωσης μέχρι την επίδειξη δύναμης του οπλοστασίου με αρωγό τα μέτρα ασφάλειας το σχέδιο έχει ως στόχο την επίδειξη δύναμης των Ρώσων αστών.

«Κληρονομιά»... των αγώνων ο νέος αντιτρομοκρατικός νόμος

Το ρωσικό οπλοστάσιο με αφορμή τα μέτρα ασφάλειας βρίσκεται σε... πρώτο πλάνο στο Σότσι

Ενα πρώτο και μάλιστα χαρακτηριστικό δείγμα της εκμετάλλευσης των αγώνων για την προάσπιση των συμφερόντων της αστικής τάξης στη Ρωσία αποτελεί η κίνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν, λίγο πριν την έναρξη των αγώνων και με τη συζήτηση για τα μέτρα ασφαλείας να είναι στα... φόρτε της, να περάσει τον νέο αντιτρομοκρατικό νόμο. Ο φόβος για τρομοκρατικό χτύπημα στο Σότσι και οι δύο πρόσφατες (τον περασμένο Δεκέμβρη) επιθέσεις αυτοκτονίας, που στοίχισαν τη ζωή σε 34 ανθρώπους στο Βόλγκογκραντ άνοιξαν το δρόμο για τον νέο πιο αυστηρό νόμο, που όμως περιέχει αρκετά ασαφή σημεία σχετικά με το πότε και πού θα εφαρμόζεται. Τα σημεία που έτυχαν κριτικής από πολλούς στο εσωτερικό της Ρωσίας αυξάνουν την πιθανότητα χρησιμοποίησής του σε πολλούς τομείς, που μπορεί να μη σχετίζονται και με το πρόβλημα της τρομοκρατίας. Οπως, για παράδειγμα, η ασάφεια που κάνει λόγο για συμμετοχή σε εξτρεμιστική οργάνωση, χωρίς όμως να διευκρινίζεται από τους αρμοδίους τι θα θεωρείται εξτρεμιστικό. Υπενθυμίζεται ότι αντιεξτρεμιστικοί νόμοι τα τελευταία χρόνια έχουν χρησιμοποιηθεί κατά λαϊκών κινητοποιήσεων, για δίωξη πολιτικών και κοινωνικών ακτιβιστών στη Ρωσία, εναντίον οπαδών ορισμένων θρησκειών. Ο νέος νόμος διπλασιάζει την κατώτατη ποινή φυλάκισης για την κατηγορία υποκίνησης μίσους κάνοντάς την τέσσερα χρόνια, ενώ τριπλασιάζει το ελάχιστο χρηματικό πρόστιμο ανεβάζοντάς το στα 300.000 ρούβλια (8.700 δολάρια). Επίσης, αυξάνει τις ποινές που αφορούν συμμετοχή σε απαγορευμένες εξτρεμιστικές ομάδες. Η μέγιστη ποινή φυλάκισης για ίδρυση εξτρεμιστικής οργάνωσης διπλασιάζεται και φτάνει τα έξι χρόνια, ενώ το χρηματικό πρόστιμο αυξάνεται στα 500.000 ρούβλια (14.100 δολάρια). Σημειώνεται ότι η τροπολογία που είχε υποβληθεί στο Κοινοβούλιο το περασμένο καλοκαίρι είχε επικριθεί δριμύτατα από τους ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η ασάφεια και αοριστία του συγκεκριμένου νόμου στην ουσία αφήνει ανοιχτά «παράθυρα» που επιτρέπουν να γίνει κατάχρηση των διατάξεων σε βάρος των μελών της αντιπολίτευσης.

Αφορμή για... τεστάρισμα συμμάχων

Στη σκιά των Ολυμπιακών Αγώνων η αστική τάξη της Ρωσίας κάνει το δικό της παιχνίδι

Ολο τον προηγούμενο καιρό χώρες που στο πλαίσιο των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων αντιμάχονται τα ρωσικά συμφέροντα σε μια σειρά τομείς (π.χ. Ενέργεια) έκαναν τη δική τους επίθεση στη ρωσική ηγεσία με διάφορες αφορμές που σχετίζονταν με τους αγώνες (νόμος για τους ομοφυλόφιλους, ανθρώπινα δικαιώματα, οικολογικές παρεμβάσεις). Η έναρξη των αγώνων σήμανε και τη ρωσική αντεπίθεση στο επικοινωνιακό παιχνίδι. Αλλωστε, εξαιτίας αυτών των αντιθέσεων η παρουσία ή όχι ηγεσιών άλλων κρατών έλαβε τη δική της πολιτική βαρύτητα. Με τις επίσημες ΗΠΑ και αρκετές ανταγωνίστριες χώρες της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία) να είναι ουσιαστικά απούσες, η ρωσική ηγεσία στο παρασκήνιο των αγώνων έχει την ευκαιρία να τεστάρει συμμαχίες και συμφωνίες με όσους θα δώσουν το «παρών». Η δεξίωση της ρωσικής ηγεσίας προς τους ηγέτες των κρατών που θα δώσουν το «παρών», οι κατ' ιδίαν συναντήσεις με κάποιους από αυτούς, όπως αυτή με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς (που ανακοίνωσε εκτάκτως το Κρεμλίνο), η αντίστοιχη με τον Κινέζο Πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, και η παρουσία αρκετών ηγετών αραβικών κρατών κάνουν τα σχέδια της Ρωσίας να... τρέχουν παράλληλα με τους αθλητές των αγώνων. Με τη χώρα να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί και η επίδειξη δύναμης του Ρώσου πρωθυπουργού, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, προς ΗΠΑ και ΕΕ για το καυτό θέμα του αγωγού «South Stream», επισημαίνοντας μεταξύ άλλων πως τα ρωσικά σχέδια θα προχωρήσουν όπως και να 'χει, στέλνοντας φυσικά τα ανάλογα μηνύματα.

Τα εξοπλιστικά στη... βιτρίνα

Από τα σχέδια της ρωσικής αστικής τάξης δε θα μπορούσε να λείπει και το θέμα του οπλοστασίου της χώρας, σημαντικό χαρτί για την επίδειξη δύναμης τόσο στις κόντρες με τους αντιπάλους όσο και για την εμπορικότητά του ως προϊόντος προς πώληση. Δεν είναι τυχαίο ότι στα πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας των αγώνων χρησιμοποιείται από τις ρωσικές αρχές ό,τι καλύτερο και σύγχρονο διαθέτει η χώρα. Οπως επίσης και το γεγονός ότι στις συσκέψεις του Βλαντιμίρ Πούτιν τον προηγούμενο μήνα στο Σότσι για τα ζητήματα της ασφάλειας των αγώνων συμμετείχαν και εκπρόσωποι των αμυντικών βιομηχανιών της χώρας «ανοίγοντας» κατά πολύ το ζήτημα. Τα νέα όπλα ακριβείας, συστοιχίες πυραύλων, διαστημικά δορυφορικά συστήματα αποτελούν τα βαριά χαρτιά του σχεδίου για την ασφάλεια των αγώνων. Το ζήτημα της ασφάλειας των αγώνων μάλιστα ήταν το όχημα ώστε η ρωσική ηγεσία να εκπονήσει ένα γενικότερο σχέδιο (φυσικά πολυδάπανο) εκσυχρονισμού του οπλοστασίου της χώρας με ορίζοντα το 2020. Ας σημειωθεί ότι την τελευταία δεκαετία υπήρξε μια αλματώδης αύξηση των αμυντικών δαπανών στον κρατικό προϋπολογισμό αφού είναι χαρακτηριστικό πως το 2003 αυτές άγγιζαν τα 600 δισεκατομμύρια ρούβλια, ενώ το 2013 έφτασαν τα 2,3 τρισεκατομμύρια ρούβλια (52,27 δισεκατομμύρια ευρώ). Κάτι που, σύμφωνα με επίσημες μελέτες, ανέβασε τη Ρωσία στην τρίτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα, ενώ όπως αναφέρουν οι ίδιες έρευνες έπεται αύξηση περίπου 44% για την επόμενη διετία. Την ίδια ώρα στιγμή μειώθηκαν οι δαπάνες για την Υγεία και την κοινωνική φροντίδα.