Η ηρωϊκή εξέγερση της Δράμας πριν 77 χρόνια

Εκτελεστικό απόσπασμα του ΕΛΑΣ τουφεκίζει στη Δράμα, τις πρώτες μέρες
της απελευθέρωσης, Βούλγαρους στρατιωτικούς για τις ωμότητες που διέπραξαν 

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Η εξέγερση πριν 77 χρόνια στη Δράμα από μία φούχτα επαναστάτες, απέτρεψε την εγκατάσταση εποίκων και εμπόδισε την αφομοίωση της περιοχής από τους Βούλγαρους κατακτητές. Μία άγνωστη ιστορία ηρωϊσμού και εθνικού μεγαλείου, που όμως για πολιτικούς λόγους, «θάφτηκε» την μεταπολεμική περίοδο.

Μία φούχτα πατριώτες, ξεσηκώνουν τη νύχτα της 28^ης προς 29η Σεπτεμβρίου 1941 το λαό της Δράμας σε εξέγερση, κατά της φριχτής βουλγαρικής κατοχής. Για ένα 24ωρο περίπου, οι επαναστάτες καταλύουν την εξουσία των βουλγαρικών κατοχικών δυνάμεων, καταλαμβάνουν αστυνομικούς σταθμούς και κρατικά κτίρια, διώχνουν τους κατακτητές από πολλά χωριά της Δράμας.

Η εξέγερση, που οργανώθηκε από την τοπική οργάνωση του ΚΚΕ και τον αρχηγό της, Παντελή Χαμαλίδη, ήρθε ως συνέπεια της άγριας καταπιεστικής κατοχής που είχαν επιβάλει οι Βούλγαροι εισβολείς, όταν μετά τις 22 Απριλίου 1941 εισέβαλαν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Η παραχώρηση της περιοχής, ήταν ένα «δώρο» του Χίτλερ στον Βούλγαρο Τσάρο Βόρις, για την βοήθεια που του είχε προσφέρει ο τελευταίος στην κατάληψη από τις σιδερόφραχτες στρατιές του Γ΄ Ράϊχ της Ελλάδας και της Γιουγκοσλαβίας.

Το όργιο καταπίεσης

Οι Βούλγαροι, αμέσως μετά την εισβολή τους στο ελληνικό έδαφος, επιδόθηκαν σε μία πρωτοφανή προσπάθεια εκβουλγαρισμού της περιοχής από τον Στρυμόνα μέχρι τον Έβρο. Απαγόρευσαν τη χρήση της ελληνικής γλώσσας, έκλεισαν τα σχολεία και τις εκκλησίες, κατέβασαν τις ελληνικές πινακίδες από τα καταστήματα, επέβαλαν στους καταστηματάρχες να βάλουν Βούλγαρο συνέταιρο, εξανάγκασαν περισσότερους από 110.000 ΄Έλληνες να εγκαταλείψουν την περιοχή, που την κατέστησαν επαρχία του βουλγαρικού κράτους με το όνομα «Μπελομόριε».

Ο σιδηροδρομικός σταθμός της Δράμας εκείνη την περίοδο

Η αφόρητη αυτή κατάσταση, είχε ως συνέπεια να δυναμώσει το κίνημα αντίστασης στην περιοχή. Η οργάνωση Δράμας του ΚΚΕ με τον Γραμματέα της, Παντελή Χαμαλίδη, δίνει εντολή για συγκέντρωση οπλισμού και αποφασίζει την οργάνωση εξέγερσης, ερμηνεύοντας λαθεμένα απόφαση του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ, που δύο εβδομάδες νωρίτερα, σε μυστική σύσκεψη στελεχών του, στην Ηλιοκώμη Σερρών, είχε δώσει εντολή για τη διενέργεια πράξεων σαμποτάζ κατά των αρχών κατοχής σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα.

Οι επαναστάτες, καταφέρνουν να πυρπολήσουν το εργοστάσιο ηλεκτροφωτισμού της Δράμας, επιτίθενται στο σιδηροδρομικό σταθμό, χτυπούν τους στρατώνες του πεζικού και του πυροβολικού μέσα στην πόλη, ενώ στα γύρω χωριά, εκδιώκουν ή εκτελούν τους διορισμένους βουλγάρους προέδρους κοινοτήτων, πυρπολούν τα αστυνομικά τμήματα, καταλύουν τη βουλγαρική εξουσία.

Βούλγαροι στρατιώτες με κομμένα κεφάλια εξεγερμένων Ελλήνων της Δράμας

Η απάντηση των Βουλγάρων κατακτητών έρχεται σκληρή και αδυσώπητη μία  ημέρα μετά. Πάνω από 3.000 Έλληνες εκτελούνται στην πόλη και την περιοχή της Δράμας χωρίς δίκη, εκατοντάδες άλλοι υποβάλλονται σε σκληρά βασανιστήρια και οδηγούνται στις βουλγαρικές φυλακές, 67 χωριά πυρπολούνται και καταστρέφονται ολοσχερώς, ενώ εξαπολύεται ένα απίστευτο κυνηγητό εναντίον κάθε ελληνικού στοιχείου.

Είναι συγκλονιστική η περιγραφή για την ομαδική εκτέλεση 144 κατοίκων  που έγινε στα Κύργια της Δράμας : «Τρεις μέρες έμειναν στο ύπαιθρο οι σκοτωμένοι. Και την τέταρτη επιτράπηκε στις γυναίκες να τους θάψουν. Ο θρήνος τους ακούστηκε σε όλο τον κάμπο. Οι περισσότεροι δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν τους δικούς τους. Ήταν παραμορφωμένοι από τις σφαίρες και τις χειροβομβίδες μα πιο πολύ από τα πεινασμένα τσομπανόσκυλα κι από τα κοράκια, που είχαν ξεσκίσει τις ματωμένες σάρκες των νεκρών».

Οι θεωρίες συνωμοσίας

Μετά την απελευθέρωση της χώρας, τον Οκτώβριο του 1944, η εξέγερση της Δράμας συκοφαντείται, καθώς διατυπώνεται αστήρικτα ο ισχυρισμός ότι δεν επρόκειτο περί γνήσιας λαϊκής εξέγερσης, αλλά για «προβοκάτσια». Καθώς, όπως διατείνονταν οι συκοφάντες, με επικεφαλής τον διορισμένο από τους κατακτητές Γενικό Επιθεωρητή Νομαρχιων Μακεδονίας, Αθανάσιο Χρυσοχόου και άλλους, τα μέλη του ΚΚΕ στη Δράμα υποκινήθηκαν από τους Βουλγάρους κατακτητές να οργανώσουν το κίνημα, προκειμένου να μπορέσουν οι τελευταίοι να προχωρήσουν στην εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού στην Ανατ. Μακεδονία και Θράκη. Δυστυχώς, παρά τα στοιχεία που υπήρχαν, η άποψη εκείνη επικρατεί μεταξύ όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, επηρεάζοντας ακόμη και στελέχη της Αριστεράς. Με συνέπεια η ηρωϊκή εκείνη εξέγερση να «θαφτεί» για μισό και πλέον αιώνα.

Η ομιχλώδης εκείνη εικόνα ανατράπηκε με το βιβλίο «Δράμα 1941: Μία παρεξηγημένη εξέγερση», του Σπύρου Κουζινόπουλου, ο οποίος, μετά από έρευνα που διήρκεσε 35 περίπου χρόνια, μέσα από άγνωστα ντοκουμέντα αλλά και μαρτυρίες μερικών από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων εκείνης της εποχής που τους είχε προλάβει εν ζωή, αποδεικνύει ατράνταχτα ότι επρόκειτο για μία γνήσια ηρωϊκή λαϊκή εξέγερση, την πρώτη που σημειώθηκε στην κατεχόμενη από τους ναζί Ευρώπη. Μία πράξη αντίστασης πρόωρη ίσως, που όμως είχε σημαντικά οφέλη  για την Ελλάδα, καθώς ακύρωσε τα όποια επιχειρήματα της Βουλγαρίας περί εθνικών και πληθυσμιακών δικαιωμάτων στην περιοχή και αποθάρρυνε Βούλγαρους  εποίκους από τη Βουλγαρία να εγκατασταθούν στην περιοχή και να αλλοιώσουν την πληθυσμιακή της σύνθεση.

Τα στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου «Δράμα 1941: Μία παρεξηγημένη εξέγερση», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» και ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο.

Το ΕΑΜ, το ΚΚΕ και το ζήτημα των συμμαχιών

Σφυροδρέπανος

Το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα, όχι όμως και από τη (μισθωτή) σκλαβιά και τον κόσμο της εκμετάλλευσης. Και το ερώτημα “γιατί δε συνέβη αυτό”, θα βασανίζει αντικειμενικά τις επόμενες γενιές, που δεν τους παρουσιάστηκε άλλη τέτοια ευκαιρία, δηλαδή μια επαναστατική κατάσταση.
Τις προάλλες, πέτυχα σε μια συζήτηση μια συντρόφισσα δασκάλα, που είχε αναλάβει τη γιορτή της 28ης Οκτώβρη στο σχολείο και είχε συμπεριλάβει στο μουσικό πρόγραμμα και τον ύμνο του ΕΛΑΣ, να διηγείται στην ομήγυρη την αντίδραση κάποιων γονιών και το μέτωπο της μαύρης αντίδρασης που την στοχοποίησε, με μια διευθύντρια να προσπαθεί να τα συμβιβάσει κάπως τα πράγματα: εντάξει να μπει κάτι για το ΕΑΜ, όχι όμως και για τον ΕΛΑΣ…
Προφανώς, είτε μπέρδευε τον ΕΛΑΣ με το ΔΣΕ -ή και την ΟΠΛΑ- είτε απλά θεωρούσε το Έπος της Αντίστασης κάτι απλό και ειρηνικό, που δεν απαιτούσε βία, αίμα και θυσίες -όπως περίπου έκαναν πολλοί αστοί πολιτικοί, περιμένοντας τον Γκοντώ και τους Άγγλους να έρθουν να τους απελευθερώσουν.
Η σύγχυση για το τι ακριβώς ήταν και τι ήθελε το ΕΑΜ, ακόμα και σε όσους το επικαλούνται και θεωρητικά υπερασπίζονται την ιστορική του προσφορά -πόσο μάλλον στις συνειδήσεις που τις σκεπάζει η άγνοια, ήδη από τα σχολικά χρόνια, που το κεφάλαιο της Αντίστασης ήταν πάντα εκτός ύλης- είναι παροιμιώδης.
Κάποιοι προσπαθούν να μεταφέρουν μηχανικά το ΕΑΜ στην εποχή μας και το συνδέεουν πχ με τα συσσίτια και τη μάχη κατά της πείνας -τέτοια όμως διοργανώνουν ακόμα και οι φασίστες της ΧΑ, που είναι οι πολιτικοί απόγονοι των δοσίλογων και των ταγματασφαλιτών. Άλλοι συνδέουν ιστορικά το ΕΑΜ με τη σύγχρονη ανάγκη ενός πανεθνικού μετώπου ενάντια στην τωρινή οικονομική Κατοχή που μας έχει κάνει αποικία, τους προδότες “γερμανοτσολιάδες” πολιτικούς κοκ. Ενώ κάποιοι το συνέχεεαν με το ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ το 12′ ή με το ΠΑΣΟΚ παλιότερα -που πόνταραν στο ιστορικό φορτίο του ΕΑΜ για να το εξαργυρώσουν πολιτικά στην κάλπη.
Πολύ συχνά βάζουν στο επίκεντρο το χαρακτήρα του ΕΑΜ ως μετωπική συμμαχία, θεωρώντας ως πηγή της κακοδαιμονίας σήμερα την έλλειψη ενότητας, το σεχταρισμό και τον κατακερματισμό των δυνάμεων που θέλουν μια αλλαγή. Ξεχνούν βέβαια ότι το ΕΑΜ είχε κυρίως κοινωνική δράση, με πρόπλασμα το Εργατικό ΕΑΜ, και ένοπλη δράση με βραχίονα τον ΕΛΑΣ, και όχι εκλογικό χαρακτήρα. Όπως ξεχνούν ότι οι σύμμαχοι που συσπείρωσε ιδίως το πρώτο διάστημα, ήταν μάλλον αμελητέες ποσότητες σε σχέση με το εγχείρημα που ανέλαβε, και ενώ το ΚΚΕ είχε εισπράξει την άρνηση, με αστεία προσχήματα, πολλών αστών πολιτικών, προσφέροντας την ηγεσία του ΕΑΜ ακόμα και στον Γ. Παπανδρέου, που έγινε αργότερα επικεφαλής της Κυβέρνησης “Εθνικής Ενότητας” και ο νεκροθάφτης του Εαμικού κινήματος.
Το κλειδί για τη ραγδαία εξάπλωση κι ενίσχυση του ΕΑΜ δεν ήταν οι ευρείες συμμαχίες του, αλλά το γεγονός πως βρέθηκε την κρίσιμη στιγμή στην πρωτοπορία του αγώνα και της Αντίστασης, έγινε η ψυχή αυτού του αγώνα, χωρίς να υπολογίζει τις θυσίες ή τον αποδεκατισμό της βάσης του, που τελικά έβγαινε ενισχυμένη από κάθε τέτοια ηρωική θυσία, κερδίζοντας τα καλύτερα αγωνιστικά στοιχεία του λαού μας. Έτσι το Κόμμα έφτασε οργανωτικά από μια χούφτα κομμουνιστές και διαλυμένες οργανώσεις μετά την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα, τα 400 χιλιάδες μέλη τον καιρό της απελευθέρωσης. Το ΕΑΜ ήταν ανοιχτό σε όποιον ήθελε να παλέψει ενάντια στον κατακτητή, έχοντας ακόμα και βασιλικούς στις γραμμές του, ήταν σαφές όμως πως οι κομμουνιστές ήταν ο κορμός του και έβλεπαν το κύρος τους να φτάνει ως τον ουρανό μετά από κάθε νικηφόρα μάχη.
Στον αντίποδα βέβαια, για κάθε Σαράφη που ήρθε με το μέρος του αγώνα και παρέμεινε πιστό μέλος του Κόμματος ως το τέλος της ζωής του, υπήρχε κι ένας Σβώλος, που εξέφραζε την πίεση των μικροαστικών ταλαντεύσεων μπροστά σε διάφορες κρίσιμες καμπές, αδυνάτιζε αντικειμενικά την αγωνιστική ενότητα, και κατέληγε να υπονομεύει την προοπτική της νίκης, προσπαθώντας να συμβιβάσει αγεφύρωτες ταξικές αντιθέσεις, ώστε να επιλυθούν ειρηνικά, με συνεννόηση. Η αριθμητική αύξηση, όταν μπαίνει ως αυτοσκοπός, δεν προσφέρει κάτι από μόνη της, και μπορεί συχνά να καταλήξει στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Οι κομμουνιστές πάντως αναζητούν τις αιτίες της ήττας στις δικές τους αδυναμίες και την πολιτική του δικού τους κόμματος. Πολλές φορές μπαίνει αντιπαραθετικά το ζήτημα των συμμάχων με το στρατηγικό στόχο, ο οποίος έμεινε σε δεύτερο πλάνο, ακριβώς για να μην τρομάξει πιθανούς συμμάχους και να είναι ευρύτερη η συμμαχία, για να χωρέσει όλους όσους ήθελαν να προσφέρουν στον αγώνα. Στην ίδια συζήτηση μπαίνει συχνά το ζήτημα της στρατηγικής του ΚΚΕ και του διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, η επεξεργασία των Λαϊκών Μετώπων, η προσφορά της στο ζήτημα της συγκρότησης Εθνικών Αντιστασιακών Μετώπων, αλλά και οι περιορισμοί που έβαζαν σε μια επαναστατική προοπτική.
Η αλήθεια είναι πως το ΕΑΜ θα μπορούσε να νικήσει τη δεδομένη στιγμή της απελευθέρωσης, που υπήρχε αντικειμενικά επαναστατική κατάσταση και ο ταξικός εχθρός ήταν σε εξαιρετικά δυσχερή θέση, ακόμα και με την ίδια στρατηγική, αρκεί να είχε καθαρό το ζήτημα της εξουσίας και σωστή εκτίμηση για το γενικότερο συσχετισμό δυνάμεων. Το ότι δεν το έκανε δεν είναι ασφαλώς άσχετο με τις προγραμματικές του επεξεργασίες, τη διεθνή Αντιφασιστική Συμμαχία, τις ταλαντεύσεις και τις αυταπάτες που προέκυπταν από μια λανθασμένη ανάγνωση της συγκυρίας. Το βασικό όμως ήταν αυτό το τελευταίο, δηλαδή η συγκυρία και η εκτίμηση της κατάστασης τη δεδομένη στιγμή. Η εξουσία ήταν στο πιάτο του ΕΑΜ και θα μπορούσε να την έχει κατακτήσει τότε, άσχετα αν στη συνέχεια θα προέκυπταν πιθανά άλλα προβλήματα, στη βάση κάποιων προβλημάτων που παρουσίαζε η γενικότερη στρατηγική. Αυτό ισχύει και πέρα από τη στάση του σοβιετικού παράγοντα, που γενικά ενέκρινε τη συμβιβαστική πολιτική του ελληνικού κινήματος, προς τέρψην των θιασωτών της θεωρίας του κακού Στάλιν “που μας πούλησε”. Κάτι που παραβλέπει βέβαια ότι, ιδιαίτερα μετά τη διάλυση της ΚΔ, η βασική ευθύνη βάραινε αποκλειστικά τα επιμέρους ΚΚ, των οποίων η στάση εξάλλου επηρέαζε με τη σειρά της και τη σοβιετική αντιμετώπιση, η οποία κάθε άλλο παρά στατική ή προαποφασισμένη ήταν, όπως δείχνει πολύ καλά το αλβανικό, το γιουγκοσλαβικό και αργότερα -παρά τις σαφώς διαφορετικές συνθήκες σε σχέση με τα Βαλκάνια – κινεζικό παράδειγμα.
Αν μπορούμε να βγάλουμε ένα γενικό συμπέρασμα, λοιπόν, σε σχέση και με το ζήτημα που μπαίνει στον τίτλο, είναι το εξής: αυτός που νικάει δεν είναι ο πιο “καθαρός και αμόλυντος”, ούτε αυτός που είναι πιο “ενωτικός” και συγκροτεί συμμαχίες από θέση αρχής, αλλά αυτός που έχει καθαρή στρατηγική στόχευση και ξέρει να την υπηρετεί με τον πιο ευέλικτο τρόπο, να προωθεί τις θέσεις του ανά πάσα στιγμή και να ξέρει τι πρέπει να κάνει και πώς να προχωρήσει κάθε φορά.

Καλούμε τους εργαζόμενους να διαδηλώσουν μαζικά και μαχητικά στο συλλαλητήριο της Παρασκευής 28 Σεπτεμβρίου 2018 στις 7 το απόγευμα στο Σαρόκο

ΔΕΛΤΙΟ ΤΎΠΟΥ

Απευθυνόμαστε:

§  Σε όσους εργαζόμενους λένε δεν πάει άλλο, δε μπορεί να συνεχιστεί έτσι η ζωή μας, δε μπορεί το μέλλον μας, το μέλλον της νεολαίας να είναι η φτώχεια, η εκμετάλλευση, οι πόλεμοι.

§  Σε όσους είναι γονατισμένοι από τα βάρη, από την αντιλαϊκή πολιτική και αισθάνονται απογοητευμένοι. Σε όσους βρίσκονται έξω από τη συλλογική δράση και πάλη, έξω από την οργανωμένη ζωή των συνδικάτων.

§  Σε όσους θέλουν να συμπορευτούν με το ταξικό εργατικό κίνημα, με τις όποιες αντιρρήσεις τους. Σε όσους θέλουν να συμβάλλουν, στην οργάνωση της πάλης και δε βολεύονται με τη σημερινή βάρβαρη κατάσταση, τη λογική δε γίνεται τίποτα, ο γέγονε γέγονε, την απαισιοδοξία

§  Σε όσους συνειδητοποιούν από την πείρα τους ότι τίποτα καλό δεν έχει φέρει στη ζωή τους η εναλλαγή των κυβερνήσεων που υπηρετούν τους επιχειρηματικούς ομίλους, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.

§  Σε όσους δε συμφωνούν στη χώρα να σουλατσάρει το ΝΑΤΟ, καταλαβαίνοντας τα αποτελέσματα των επικίνδυνων σχεδιασμών των ιμπεριαλιστών.

§  Σε όσους πιστεύουν ότι πρέπει να βάλουμε πλώρη για να βγάλουμε μπροστά τις δικές μας ανάγκες.

§  Σε όσους βλέπουν ότι οι συνδικαλιστικές εργοδοτικές, κυβερνητικές ηγεσίες όπως οι πλειοψηφίες της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ δε μπορούν και δε θέλουν να διεκδικήσουν τις πραγματικές ανάγκες της εργατικής τάξης. Σε όσους θέλουν τα συνδικάτα να είναι μακριά από την εργοδοσία και τις κυβερνήσεις της. Να υπηρετούν τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Τους λέμε να μην ξεγελαστούν από το όργιο εκβιασμών και διλημμάτων, της ανέξοδης παροχολογίας που ήδη έχει ξεκινήσει, την προεκλογική ταχτική της κυβέρνησης, τα ψέματα και της αυταπάτες που στόχο έχει να ξεχαστούν οι αντεργατικοί νόμοι και η αντιλαϊκή πολιτική που συνεχίζεται αδιάκοπα.

Οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι αυτοαπασχολούμενοι, η μικρομεσαία αγροτιά, οι γυναίκες και η νεολαία δεν πρέπει να ξεχάσουν αυτό που ζουν καθημερινά. Την καπιταλιστική βαρβαρότητα που γεννά προβλήματα για τον εργαζόμενο λαό, για να εξασφαλίζονται κέρδη για τους λίγους. Ο πλούτος που παράγει η εργατική τάξη βρίσκεται στα χέρια των καπιταλιστών, έχουν την εξουσία στην οικονομία και αυτό αποτελεί εμπόδιο για την ικανοποίηση των δικών μας αναγκών.

·         Καλούμε τους εργαζόμενους να διαδηλώσουν μαζικά και μαχητικά στο συλλαλητήριο της Παρασκευής 28 Σεπτεμβρίου 2018 στις 7 το απόγευμα στο Σαρόκο με το σύνθημα «ΜΠΡΟΣΤΑ ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΑΝΑΓΚΕΣ» και όχι τα κέρδη των λίγων.

·         Να οργανώσουν με τα ταξικά σωματεία τη γενική απεργία στις 8 Νοεμβρίου 2018.

Κέρκυρα, 27/9/18

“No FAP” – Όταν ο νεοσυντηρητισμός τυφλώνει

Κατιούσα

Μπορεί στην Ελλάδα το “κίνημα” “No Fap” να μην είναι ιδιαίτερα γνωστό, στη Γερμανία όμως τους τελευταίους μήνες γνωρίζει αρκετή εξάπλωση, όχι μόνο διαδικτυακά, αλλά και με αρκετές αναφορές τον τύπο, μεταξύ άλλων στη μεγάλη και ¨σοβαρή” εφημερίδα “Die Welt”. Μια πρώτη απόπειρα για το τάιμινγκ και τα αίτια πίσω από την ανάσυρση των παλιών κατηγοριών κατά του αυνανισμού με “μοντέρνα” επιχειρηματολογία επιχειρεί στο τελευταίο του τεύχος το περιοδικό “Position” της SDAJ, δηλαδή της νεολαίας του DKP:

“No Fap”- Πίσω από αυτό το σλόγκαν κρύβεται μια τάση που παροτρύνει αγόρια και νέους άνδρες να σταματήσουν τον αυνανισμό. Γιατί όποιος δεν “το τρίβει” συνέχεια, έχει λέει πιο καλή ορμονική ισορροπία και έτσι μοιάζει πιο ανδροπρεπής, πιο ελκυστικός και πιο υγιής. Υπάρχουν βιντεομπλόγκ για το “Νο FAP” και άρθρα στο “Men’s health” μέχρι και στη Welt και άλλες φυλλάδες. Όλες διαφημίζουν αυτή την τάση και διαδίδουν το παραμύθι του σκληρού άνδρα, που πρέπει να παραμείνει σκληρός. Αλλά αυτό δεν είναι όλο.
Είτε αρχισυντηρητικές ενώσεις γονέων, που στρέφονται κατά της σεξουαλικής διαφώτισης των παιδιών τους στο σχολείο, είτε εκκλησιαστικές ενώσεις, που παραπονιούνται μαζί με την “Εναλλακτική για τη Γερμανία” και τμήματα των χριστιανοδημοκρατών/χριστιανοκοινωνιστών για “έκπτωση των ηθών” και ζητούν επιστροφή στη δεκαετία του ’50 στην ΟΔΓ, όλα αυτά είναι καθημερινότητα στη χώρα αυτή. Βιώνουμε ένα comeback αντιδραστικών αντιλήψεων περί ρόλων και σεξουαλικότητας.
Παλιές ιδέες σε νέα συσκευασία
Από πού προέρχονται αυτές οι παλιές αντιλήψεις, ποιο συμφέρον τις ξαναφέρnει σήμερα πάλι στη δημοσιότητα; Το ότι η εκάστοτε παλαιότερη γενιά παραπoνιέται για τη σεξουαλική ηθική της νεότερης δεν είναι κάτι νέο. Ήδη το 1850 π.χ λέγεται το τροπάρι, σύμφωνα με το οποίο τάχα εξαπλώνονταν η ακολασία, ο αυνανισμός και ο ξεπεσμός. Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν σωρηδόν τα επόμενα 150 χρόνια. Αυτές οι κατηγορίες και απόψεις προέρχονταν από την αστική τάξη και στη συνέχεια προωθούνταν από κρατικής πλευράς.
Πίσω της βρίσκεται μια επιχειρηματολογία, που πάντα στοχοποιεί τα περισσότερο παραμελημένα τμήματα της εργατικής τάξης. Γιατί γι’αυτά υπάρχει ο ισχυρισμός πως δήθεν έχουν χάσει κάθε ηθική, πως π… ανεξέλεγκτα  από δω κι από εκεί ή εν προκειμένω αυνανιζόμαστε συνέχεια κι με τον τρόπο αυτό αποτελούμε κίνδυνο (!) για τη δημόσια τάξη. Κυρίως όμως στιγματίζονται με τέτοιες προκαταλήψεις ολόκληρες ομάδες του πληθυσμού. Ιδιαίτερα ευάλωτες απέναντι σε τέτοια υποτιμητικά παραμύθια είναι οι νέες γυναίκες που θέλουν οι ίδιες να ορίζουν τη σεξουαλικότητά τους. Τότε όπως και τώρα δεν υπάρχει επιστημονικό υπόβαθρο για όλες αυτές τις προκαταλήψεις. Αλλά οι βρισιές και οι προσβολές που δέχεται κατακέφαλα μια γυναίκα με αυτοπεποίθηση, εξακολουθούν βέβαια να είναι άφθονες.
Διαίρει και βασίλευε
Μετά από πάνω από 150 χρόνια δημιουργίας φόβου και πανικού τα Σόδομα και τα Γόμορα δεν επικράτησαν. Η σεξουαλικότητα στη Γερμανία εξακολουθεί να εκφράζεται κυρίως μέσα σε σταθερές σχέσεις. Η πορνογραφία δε διδάσκεται στα σχολεία. Και η αυτοϊκανοποίηση δεν είναι και δε θα γίνει βλαβερή.
Οι μικροαστούληδες δεν ενδιαφέρονται καθόλου να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, αλλά με τη βοήθεια του θέματος-ταμπού της σεξουαλικότητας να εκμεταλλευτούν ανασφάλειες και να δημιουργήσουν κλίμα περιθωριοποίησης. Έτσι υπάρχει απανθρωποποίηση (“σαν τα κουνέλια”) και το φταίξιμο για την άσχημη κοινωνική τους κατάσταση μετατίθεται στους ίδιους.
Η σεξουαλικότητα, η ηθική και οι αντιλήψεις περί ρόλων πάντα καθορίζονται και από τις κοινωνικές συνθήκες. Η όξυνση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού και έτσι των μηχανισμών διαίρεσης της τάξης μας φαίνονται και σε αυτές τις αντιδραστικές αντιλήψεις. Η πάλη για το τέλος όλων των σεξουαλικών διακρίσεων και για μια απελευθερωμένη σεξουαλικότητα πρέπει να στραφεί σε όλα τα επίπεδα κατά των συνθηκών ανταγωνισμού των ανθρώπων μεταξύ τους.

Γιάννης Σκαρίμπας: «Πάντοτες, ανέντιμα στάθηκαν τα όπλα της Αντίδρασης»

Νίκος Πουρναράς / Οικοδόμος

Ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, βιβλιοκριτικός, αρθρογράφος, συστηματικός επιστολογράφος, ιστορικός, αλλά και καραγκιοζοπαίκτης, που έφτιαχνε ο ίδιος τις φιγούρες με τα χέρια του, ο Γιάννης Σκαρίμπας υπήρξε πολυδιάστατη προσωπικότητα και «ιδιόρρυθμος» χαρακτήρας. «Ανάποδος άνθρωπος», όπως λέει ο λαός μας; Ούτε αυτό του ταιριάζει…
Γεννήθηκε στις 28 του Σεπτέμβρη 1893 και έφυγε από τη ζωή στις 21 του Γενάρη 1984.
Πνεύμα ανήσυχο, αθυρόστομος, αντισυμβατικός, σαρκάζων και αυτοσαρκαστικός, ανυπότακτος, ευαίσθητος και ελεύθερος ο Γιάννης Σκαρίμπας σφυροκοπούσε κάθε τι αντίθετο προς τις αρχές και τις αξίες του και δεν δίσταζε να τα βάζει με κάθε μορφής εξουσία και κατεστημένο, στην πολιτική και στα γράμματα και να εξακοντίζει τα δηλητηριώδη βέλη του στον καθωσπρεπισμό, την υποκρισία, τη μικροαστική σαπίλα και την κοινωνική αδικία.
Και με το ίδιο πάθος που ριχνόταν στους δυνατούς, χτυπούσε και τους δειλούς ή τους αμέτοχους. Δεν ήξερε τι θα πει «ουδετερότητα». Παρέμεινε απροσκύνητος, μέχρι που έκλεισε για πάντα τα μάτια του.
Η γλώσσα του πλούσια και πρωτότυπη, εξαιτίας της ευρηματικότητάς του και της μοναδικής ικανότητάς του να πλάθει «δικές του» λέξεις, αρχικά ξενίζει και κάποιες φορές απωθεί τον «αμύητο» αναγνώστη.
Από τους πρωτοπόρους της ελληνικής λογοτεχνίας, χαρακτηρίστηκε ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Το έργο του, εντυπωσιακό σε έκταση και αξία, καρφί στο μάτι της βολής και της συντήρησης. Ο ίδιος δεν εντάχτηκε ποτέ σε ομάδες ή «κύκλους», όπως δεν είχε και μιμητές.
Ένα χαρακτηριστικό δείγμα (…ή δήγμα;) Σκαρίμπα το παρακάτω κείμενό του. Από αφιέρωμα που υπέγραφε η Μαρία Χατζηγιάννη, στο περιοδικό Πολιτιστική, της δεκαετίας του ΄80.

Αυτή η εκατοντάδα των παρασήμων που έπεσε σαν άξαφνη βροχή απάνωθέ μας = ισάριθμων ανθρώπων του πνεύματος, της λογοτεχνίας και της Τέχνης, δεν είναι παρά μια — κι αυτό — απόπειρα δολιοφθοράς των συνειδήσεων — έργον κι αυτό των παλατιανών – μας – καμαρώτων. Όσοι δε, από ανθρώπινη αδυναμία, ή εξαπίνης των καταληφθέντες τοι, το επήραν, έπεσαν θύματα της γνωστής αντιδραστικής πολυμορφίας (=παράσημα, βραβεία, ραδιόφωνο και λογής – λογής τέτοιες «φήμες»).
Απόδειξη, αυτής της αλήθειας — έστω και τούτη: Μεταξύ των παρασημοφορηθέντων, υπάρχουν πρόσωπα απ’ τα καλύτερα που έχουμε, εξ ων μερικοί απ’ τους ποτέ μη χαρίσαντας κάστανα, στο ψέμα ποτέ μη φεισθέντας των σκοταδιστών, πνευματικών, παλατιανών, ή… προφέσορων, και μερικοί, δεδηλωμένοι αριστεροί, και ένα – δυο άσπονδοι οχτροί τους. Αναστρέφοντας προς χάρη τους, εδώ, το σχετικό λεγόμενό μας: «Πόσον ωραία θάσαν τα παράσημα, αν, παρασημοφορεμένοι, δεν υπήρχαν» θα πω, θα το πω, των αγαπητών φίλων, αυτό, εγώ έτσι: «Πόσο ωραίοι θα μας ήσαν πάντα και δίχως τα, (οι παρασημοφορετοί) παράσημά τους».
Πάντοτες, ανέντιμα στάθηκαν τα όπλα της Αντίδρασης. Και απ’ αυτά, δεν είναι η βία, το χειρότερο. Πολύ περισσότερο, ακριβώς η βία, δεν «πιάνει» πάντα. Το «σιδηραίς λόγχαις μάχου» ούδε το σκέφτηκε η Πυθία «Αργυραίς» είπε του Φίλιππου… Αλλά κι αυτές, είναι η, μια μόνο μορφή της δολιότητας. Η άλλη είναι: «Κολάκευε – κολάκευε — και φτάνει!» Και είναι αυτή, η πλέον επικίντυνη = των ουτιδανών, να πούμε, το «νοκ – άουτ!» Αν αντίς «αργυραίς» και κουραφέξαλα, αυτό του έλεγε η Πυθία, ούτε από «αργυράγχην» ο Αισχύνης – μας θα πάθαινε, και η εν Χαιρωνεία μάχη, θα παρήλκε»…
Διότι — φευ! — πολλές οι αδυναμίες μας και οι έλξεις μας, αλλά η έλξη της φήμης — πάνω απ’’ όλες. Πολλοί τον πλούτον — λέει — εμίσησαν, αλλά την δόξαν, λέει, ουδείς!… (Τώρα, αν, δόξα είναι μόνο το παράσημο, ή αν το παράσημο είναι δόξα — αυτό, έστω, άλλη ιστορία). Για να γίνει «ένδοξος» ο κ. Βενέζης, δεν ζήτησε λεφτά, μα Ακαδημαϊλίκι. Για να γίνει (κι ας μην ακόμα έγινε — θα γίνει…) ο κ. Π. Χάρης, ολόκληρη αφιέρωσε Μεγάβιβλο, στη μνήμη — λέει — του Ιω. Μεταξά. Το ίδιο και ο κ. Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, πλην… σε βελτιωμένη έκδοση αυτός, διαβεβαίωνε… καταπρόσωπό του τον δικτάτορα, ότι:
«Οι καιροί που περνάμε είναι πραγματικά γόνιμοι, καιροί αναγεννητικοί και αναδημιουργικοί. Το έθνος ολόκληρο, με την καθοδήγηση και τη βοήθεια μεγαλοδύναμου και μεγαλοφάνταστου Αρχηγού, ανοίγει καινούργιους δρόμους στα πεπρωμένα του, και πλάθει με την ψυχή του, με την προθυμία του, και με το μόχθο του, τον πολιτισμό του, που θα μείνει στην Ιστορία σαν μεγάλος σταθμός, ορόσημο ολκής, σαν ο «Τρίτος Ελληνικός Πολιτισμός»!! [Ω, διάολε!…]
(περιοδ. «Το Νέον Κράτος», αρ. 23, Ιούλιος 1939).
Λοιπόν; Λοιπόν; Σεις, τι λέτε παιδιά; Είναι ή δεν είναι ανίκατον το «κολάκευε, λιβάνιζε — και φτάνει;» Έφτασε μέχρι, που ο κ. Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος να θεωρείται «αδικημένος!» που δεν τον έκαμαν ακόμα Ακαδημαϊκόν. Πλην, ας μην ανησυχεί. Έχει, ήδη, όλα… τα προσόντα. Και θα γίνει — θα γίνει!…
Ώστε, φοβήσθαι χρη και αυτών των Δαναών ― δώρα φέροντας.
Παρασημοφοράν τον κ. Βενέζη, αλλά και τον Μάνο Κατράκη!
Παρασημοφοράν τον κ. Μυριβήλη, αλλά και τον Δ. Ψαθά!
Παρασημοφοράν τον κ. Π. Χάρη, αλλά και τον Φτέρη!
Παρασημοφοράν τον κ. Σάββα Κωνσταντόπουλο, αλλά και τον Κοτσαρίδα!
Παρασημοφορίες σκοπιμότητας… Αι μεν, για το «εύγε δούλε αγαθέ!» Αι δε, για το «τήρα τι έχω αχάριστε για σένα!»
Και μας βάνουν μπρος σ’ ένα τετελεσμένο κι ανεπάντεχο! Να φανούμε αγενείς; Να το πάρουμε;
Όσο να το συνειδητοποιήσουμε (τι;) το κόλπο «έχει πιάσει»…
Δεν έχει όμως πιάσει. Βαθύτατος είναι ο σκεπτικισμός όσων… «ανάξια» το πήρανε. Δυο κιόλας, τους το βροντοφώνησαν κατάμουτρα. Και μόνον, από σεμνότητας περίσσεια, δεν θέλησαν οι (απ’ τους «ανάξιους») άλλοι, να το κάμουν. Τους το κατάγραψαν όμως στη μερίδα τους.

Αποχαρακτηρισμένα σοβιετικά αστεία

• Τι διαφορά έχουν ο Ντούμπτσεκ με τον Γκορμπατσόφ;

• Καμία, απλά ο Γκορμπατσόφ δεν το ξέρει ακόμα… (κρύο!)

Πριν μερικές μέρες η CIA αποχαρακτήρισε μια σειρά έγγραφα που περιείχαν σοβιετικά αστεία, μικρά αστειάκια που σατίριζαν ή εμπεριείχαν κριτική προς το σύστημα. Είχε τα στραβά του ο υπαρκτός, αλλά όπως είπε κι ο Ζαραλίκος στη συνέντευξή του στην Κατιούσα, θα βρείτε ένα σωρό ανέκδοτα για τον Στάλιν αλλά ούτε ένα για τον Χίτλερ. Π.χ το ακόλουθο:
Σοβιετικός πολίτης εξαφανίζεται για 15 χρόνια κι όλοι αναρωτιόταν τι απέγινε. Σε κάποια φάση εμφανίζεται και τον υποδέχονται όλοι με απορία:

• Μα γιατί εξαφανίστηκες για 15 χρόνια, τι σου συνέβη;

• Άστα, με κλείσαν φυλακή επειδή είπα τον Στάλιν “χοντροκέφαλο”…

• Κι έφαγες 15 χρόνια επειδή έβρισες τον ΓΓ;

• Βασικά όχι, γι’ αυτό έφαγα ένα χρόνο, τα υπόλοιπα 14 τα φαγα επειδή αποκάλυψα κρατικό μυστικό..

Ορισμένοι “ειδικοί” λεν ότι το χιούμορ αυτό διακωμωδεί την απόσταση που υπήρχε ανάμεσα στο λαό και την εξουσία, άλλοι πάλι λεν ότι αυτά τα αστεία τα δημιουργούσαν οι αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες και τα διέσπειραν μέσα στη σοβιετική κοινωνία για μειώσουν το κύρος της ηγεσίας. Αλλά μάλλον η αλήθεια είναι πιο απλή. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού δεν ήταν βολτίτσα στο πάρκο, έχει δυσκολίες κι ο λαός τις αντιμετώπιζε με χιούμορ. Κι όταν άρχισε η οικοδόμηση άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα, το χιούμορ γινόταν όλο και πιο πικρόχολο.
Ένας σοβιετικός πολίτης που περιμένει σε μια τεράστια ουρά να πάρει τρόφιμα με κουπόνι, ξεσπά:

• Αυτό ήταν, δεν αντέχω άλλο, κουράστηκα μ’ αυτή την κατάσταση. Κρατήστε τη θέση μου στη σειρά, πάω να σκοτώσω τον Γκορμπατσόφ.

Μετά από τρεις ώρες επιστρέφει και ξαναπιάνει τη θέση του στη σειρά. Τον ρωτάνε οι άλλοι:

• Τι έγινε, τον σκότωσες;

• Μπα, απαντά εκείνος, εκεί είχε μεγαλύτερη ουρά από δω.

***

Ένας άντρας πάει σε ένα κατάστημα και ρωτάει:

• Έχετε καθόλου κρέας;

• Όχι εμείς έχουμε ξεμείνει από ψάρι, απέναντι έχουν ξεμείνει από κρέας…

***

Μια κυρία παίρνει τηλέφωνο στα κεντρικά της KGB:

• Καλησπέρα, θέλω να αναφέρω μια πυρκαγιά σε ένα κτίριο…

• Λυπάμαι κυρία μου, της απαντά η τηλεφωνήτρια, τα γραφεία της υπηρεσίας μας έχουν καεί ολοσχερώς, δεν μπορούμε να σας εξυπηρετήσουμε… και της το κλείνει.

Μετά από πέντε λεπτά ή κυρία ξαναπαίρνει για να πάρει την ίδια απάντηση. Άλλα πέντε λεπτά, ξανά τηλέφωνο. Η τηλεφωνήτρια εκνευρίζεται;

• Μα καλά κυρά μου, δεν καταλαβαίνεις που σου λέω ότι τα γραφεία κάηκαν ολοσχερώς; τι παίρνεις και ξαναπαίρνεις;

• Μ’ αρέσει να τ’ ακούω…

***

Ρωτάνε έναν κάτοικο της Καμτσάτκα (περιοχής της ΕΣΣΔ στα σύνορα με την Αλάσκα, ΗΠΑ) τι θα κανε αν άνοιγαν τα σύνορα της ΕΣΣΔ. “Θα σκαρφάλωνα στο ψηλότερο δέντρο”, απαντά. Όταν τον ρώτησαν γιατί, αποκρίθηκε “για να μην με ποδοπατήσουν οι μάζες που θα φεύγουν τρέχοντας”. Μετά τον ρωτάν τι θα κανε αν άνοιγαν τα σύνορα οι ΗΠΑ. “Θα σκαρφάλωνα στο ψηλότερο δέντρο”, ξαναλέει ο άνθρωπος. Κι όταν τον ρωτάν γιατί απαντά: “για να δω ποιος τρελός θα ρθει πρώτος…” (νταξ, κρυάδες)

Φαίνεται όμως, όπως γράφει και το Bloomberg, ότι πολιτικά αστεία υπήρχαν και πριν την οκτωβριανή και μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, π.χ:
Μόσχα. Πορεία υπέρ του υποψηφίου προέδρου Πούτιν. Παρακαλούνται όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι να συμμετάσχουν.
Κανείς δεν ξεφεύγει απ’ τη λαϊκή σάτιρα.

Η Συμφωνία της Καζέρτας – Πρόβα τζενεράλε για την ήττα του κινήματος

Κατιούσα

Με αφορμή τη συμπλήρωση της επετείου 74 χρόνων από την υπογραφή της Συμφωνίας της Καζέρτας, αναδημοσιεύουμε ένα παλιότερο άρθρο του Γιώργου Μαργαρίτη, από το πόρταλ του 902, που περιγράφει αναλυτικά το παρασκήνιο, τις ακριβείς προβλέψεις και τις βασικές συνέπειες αυτής της συμφωνίας, που αποτελούσε προέκταση εκείνης του Λιβάνου που είχε προηγηθεί στο στρατιωτικό σκέλος, καθώς με αυτήν υπαγόταν το σύνολο των ένοπλων σωμάτων στην Ελλάδα – δηλαδή – και ο ΕΛΑΣ στη βρετανική διοίκηση υπό τον στρατηγό Σκόμπι:

Καθώς πλησίαζε το τέλος του Σεπτέμβρη του 1944, οι εξελίξεις στην Ελλάδα φαίνονταν στάσιμες. Με τη σχεδόν «άνευ όρων» προσέλευση των προερχόμενων από τις δυνάμεις της Αντίστασης υπουργών και την ανάληψη των υπουργείων τους, είχε ολοκληρωθεί η «κυβέρνησις Εθνικής Ενώσεως», όπως παραπλανητικά την ονόμαζε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Το «παραπλανητικά» αφορούσε τις μη δημόσιες πράξεις της: η τοποθέτηση του δηλωμένου αντικομμουνιστή και πρωτεργάτη της συνένωσης των «εθνικών οργανώσεων» -συχνότατα δωσιλογικής υφής-  σε μια και μόνη αντικομμουνιστική κίνηση, στρατηγού Βεντήρη, ως Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, είχε γίνει κρυφά, χωρίς να ανακοινωθεί ούτε στα «αξιόπιστα» μέλη της κυβέρνησης. Το ίδιο και η τοποθέτηση του στρατηγού Σπηλιωτόπουλου, στελέχους του κατοχικού κράτους και πρώτου Αρχηγού της κατοχικής Χωροφυλακής, στη θέση του Στρατιωτικού Διοικητή Αθηνών. Για να αποκτήσει δε ο νέος αυτός διοικητής στρατεύματα, βρισκόταν σε εξέλιξη η μεταφορά βρετανικών όπλων στην Αστυνομία και τη Χωροφυλακή της Αθήνας με βρετανικά πλοία που έφθαναν στην Κερατέα και το Πόρτο Ράφτη και, χάρη σε μια γενική σύμπνοια κατακτητών, κατοχικού κράτους και παρακράτους, μεταφέρονταν στην ακόμα γερμανική Αθήνα. Ταυτόχρονα, με προσωπική επίβλεψη του ίδιου του Τσόρτσιλ, βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία «ηρωοποίησης» της πραιτωριανής 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας. Η μονάδα αυτή μεταφέρθηκε στο μέτωπο της Ιταλίας για να «ματωθεί σε λογικά όρια» και να αποκτήσει τις αναγκαίες δάφνες που θα της έδιναν το ηθικό δικαίωμα να πυροβολήσει -αν αυτό ήταν απαραίτητο- το λαό της Αθήνας και της Ελλάδας. Τίποτε από τα παραπάνω δε γινόταν με βάση την όποια διαδικασία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «κυβερνητική απόφαση». Τα πάντα εκπορεύονταν από τη συνεννόηση Παπανδρέου – Βρετανών ή ενίοτε Βρετανών και μόνο Βρετανών.

Κανένα όμως μέτρο δεν ήταν αρκετό για να κατασιγάσει τους φόβους στο Λονδίνο και στην Καζέρτα της Ιταλίας όπου είχε εγκατασταθεί η κυβέρνηση του Παπανδρέου. Οι Γερμανοί καθυστερούσαν την αποχώρησή τους από την Ελλάδα και ο ΕΛΑΣ, με τη δράση του κυρίως στην Πελοπόννησο, τίναζε στον αέρα την προσεκτικά οργανωμένη επιχείρηση των Βρετανών για προσεταιρισμό και «αναβάπτιση» των Ταγμάτων Ασφαλείας. Τα τελευταία, με τις ευλογίες της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα (γνωστή ως Δύναμη 133) επρόκειτο να αλλάξουν στρατόπεδο και να μετονομαστούν σε μονάδες του ΕΔΕΣ ή ακόμα και του ΕΛΑΣ, εκεί όπου οι συσχετισμοί το επέβαλαν. Το σύνολο των Βρετανών Αξιωματικών Συνδέσμων επιδιδόταν σε αυτό το θεάρεστο έργο της «μετονομασίας» των δωσιλογικών σχηματισμών σε «συμμαχικές» μονάδες, οδηγώντας συχνά τα πράγματα ως τα όρια της κωμωδίας. Στην Πελοπόννησο, πάντως, από όπου αναχωρούσαν οι Γερμανοί αφήνοντας πίσω τους πάνοπλα τα Τάγματα Ασφαλείας και τη Χωροφυλακή, ο ΕΛΑΣ δε φάνηκε να πείθεται από τη φιλοσυμμαχική μεταστροφή των τελευταίων. Ζήτησε τον αφοπλισμό και την παράδοσή τους και, εκεί όπου αυτό δεν έγινε δυνατό, επιτέθηκε με σφοδρότητα και διέλυσε τις μονάδες αυτές της προδοσίας. Στο Λονδίνο και στην Καζέρτα εκτίμησαν ότι για να πάνε καλά τα πράγματα, ο ΕΛΑΣ έπρεπε να μάθει να υπακούει πιστά τις βρετανικές διαταγές και επιθυμίες.

Για το λόγο αυτό, στρατιωτική ηγεσία του ΕΛΑΣ, όπως και του ΕΔΕΣ, για να φαίνεται κάποιο αντίβαρο, κλήθηκε να παρουσιαστεί ενώπιον του στρατηγού Σκόμπυ στην Καζέρτα. Δε θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι επρόκειτο για αιφνιδιαστική κίνηση. Αυτή τη φορά τα δεδομένα ήσαν λίγο – πολύ γνωστά σε όλους και δεν μπορούσε να γίνει λόγος ούτε για παρεξήγηση, ούτε για λάθος, όπως ακούστηκε μετά τη σύσκεψη του Λιβάνου – και προπαντός πολύ καιρό μετά από αυτή. Όταν η συμμαχική πρόσκληση, με την υπογραφή του Ανώτατου Διοικητή για το μέτωπο της Μεσογείου, στρατηγό Ουίλσον, έφτασε στην Ελεύθερη Ελλάδα, βρήκε την ηγεσία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ συγκεντρωμένη στο χωριό Καστανιά. Η πρόσκληση μιλούσε για συνεννοήσεις σχετικά με τις επιχειρήσεις απελευθέρωσης της χώρας και προφανώς εννοούσε τη θέσπιση κανόνων που θα ρύθμιζαν τις κρίσιμες στρατιωτικές εκκρεμότητες στην υπό απελευθέρωση ελληνική επικράτεια. Η παρουσία του Γιώργη Σιάντου, που παρεπιμπτόντως κατείχε και τη θέση του πολιτικού εκπροσώπου του EAM στο Γενικό Στρατηγείο του EΛAΣ, στην Καστανιά επέτρεψε τη συνεννόηση με τους εκπροσώπους στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Αποφασίστηκε να προστεθεί στην αποστολή, δίπλα στον Σαράφη, ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος για να παρακολουθεί το νομικό μέρος των διαβουλεύσεων.

Oι συνομιλητές του Σαράφη στη φάση της προετοιμασίας της σύσκεψης, ο Σιάντος και ο στρατηγός Μάντακας, γραμματέας των Στρατιωτικών της ΠEEA, είχαν την εντύπωση ότι οι εξελίξεις εγγράφονταν στα προβλεπόμενα από τη συμφωνία του Λιβάνου – ίσως περίμεναν, για παράδειγμα, το διορισμό Έλληνα στρατιωτικού διοικητή των δυνάμεων που θα απελευθέρωναν την Ελλάδα (1). Tο όποιο στοιχείο του αιφνιδιασμού υπήρξε, βρισκόταν μάλλον στον καταιγισμό των εξελίξεων που ακολούθησαν την πρόσκληση. Τις αμέσως επόμενες ημέρες και πριν ακόμα μπορέσει να αναχωρήσει ο Σαράφης και ο σύνοδός του Δεσποτόπουλος από το αεροδρόμιο της Νεράιδας για την Ιταλία, καταιγισμός διαταγών και οδηγιών από την Ιταλία, τόσο από πλευράς Βρετανών όσο και από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης, μετέβαλε το σκηνικό.

Από την πλευρά της κυβέρνησης πρώτα, ο Παπανδρέου, πιστός στην τακτική των αιφνιδιασμών -ελιγμών αν προτιμάτε- στις ευνοϊκές συγκυριακά στιγμές, ανακοίνωσε δημόσια τον προαποφασισμένο διορισμό του στρατηγού Σκόμπυ ως διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα, δυνάμεων που, εξυπακούεται, περιλάμβαναν τον EΛAΣ και τον EΔEΣ, όπως και τα επερχόμενα βρετανικά στρατεύματα. Οι εκπρόσωποι της Αντίστασης δεν πήγαιναν έτσι στην Καζέρτα ως «συνομιλητές», αλλά ως υφιστάμενοι που παρουσιάζονταν στο διοικητή τους. O Βρετανός στρατηγός μάλιστα, πριν ακόμα πιστοποιηθεί ο διορισμός του αυτός, έσπευσε να εκδώσει διαταγές που αφορούσαν το πιο κρίσιμο από τα ζητήματα που απασχολούσαν το αντιστασιακό κίνημα, την πολιτική δηλαδή απέναντι στα Τάγματα Ασφαλείας. Oι σχετικές οδηγίες του Σκόμπυ άνοιγαν το δρόμο σε πολλές εκδοχές και πιθανότητες. Σύμφωνα με αυτές, το προσωπικό των Ταγμάτων Ασφαλείας που βρισκόταν σε ζώνες γερμανικής κατοχής -στα μέσα Σεπτέμβρη η κατάσταση αυτή αφορούσε το σύνολο σχεδόν των Ταγμάτων- έπρεπε είτε να προσχωρήσει στις συμμαχικές – ανταρτικές ή άλλες- δυνάμεις και να στραφεί εναντίον των Γερμανών, είτε, στην περίπτωση που δεν επιθυμούσε να πράξει κάτι τέτοιο, να παραδοθεί, να αφοπλιστεί και να περιμένει την κρίση της ελληνικής κυβέρνησης περί του μέλλοντός του. Εξυπακούεται ότι η πρώτη εκδοχή άνοιγε το δρόμο σε περίπλοκες καταστάσεις.

Για τις περιοχές όπου οι Γερμανοί είχαν ήδη αποχωρήσει ή βρίσκονταν σε στάδιο αποχώρησης, κατάσταση που αφορούσε την Πελοπόννησο, οι εντολές του Σκόμπυ άφηναν επίσης περιθώριο για αμφιλεγόμενες εξελίξεις. Tα εκεί Τάγματα Ασφαλείας όφειλαν να παραμείνουν -συγκροτημένα μάλλον, πουθενά οι διαταγές του Σκόμπυ δεν πρόβλεπαν κάτι το διαφορετικό- ως την άφιξη κάποιου αξιωματικού των συμμαχικών δυνάμεων. Προφανώς, ένας οποιοσδήποτε αξιωματικός του EΛAΣ δεν είχε εξουσιοδότηση στο πεδίο αυτό. O Βρετανός, κατά πάσα πιθανότητα, αξιωματικός θα «μεσολαβούσε», ώστε το προσωπικό των Ταγμάτων να αφοπλιστεί και να οδηγηθεί σε στρατόπεδα κάτω από τη φύλαξη Βρετανών στρατιωτών και ανταρτών. Όσοι αρνιόνταν τη «διαμεσολάβηση» του αξιωματικού αυτού, θα αφήνονταν στη διάθεση των ανταρτών, δηλαδή του EΛAΣ. Δεν ήταν οι επιθυμητές για τον ΕΛΑΣ κατευθύνσεις, καθώς ο δρόμος για την ενσωμάτωση των δωσιλογικών στρατιωτικών σωμάτων στο μετααπελευθερωτικό αντι-εαμικό στρατόπεδο βρισκόταν, από κάθε πλευρά, ανοικτός.

Για τον Σαράφη, που περίμενε στη Νεράιδα ως τις 20 Σεπτέμβρη τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών που θα επέτρεπαν την αναχώρησή του για την Ιταλία, αυτό το πακέτο διαταγών περιείχε σημαντικές ανατροπές των ως τώρα δεδομένων. H ανάληψη της ανώτατης διοίκησης όλων των στρατιωτικών δυνάμεων που θα απελευθέρωναν τη χώρα από Βρετανό στρατηγό ήταν μία σοβαρή ανατροπή, οι ασάφειες όμως που συνόδευαν την τύχη των Ταγμάτων Ασφαλείας ήταν, στο τακτικό πεδίο, ακόμα σοβαρότερη εξέλιξη. Άνοιγε στην ουσία ο δρόμος για την ένταξή τους στη μετααπελευθερωτική στρατιωτική πραγματικότητα της χώρας. Στη μεν Πελοπόννησο, ο αφοπλισμός των συγκροτημένων μονάδων τους, κατόπιν συμμαχικής «διαμεσολάβησης», διατηρούσε το οργανωτικό δυναμικό τους, ενώ η πρόβλεψη για από κοινού φύλαξη των κρατουμένων από Βρετανούς και αντάρτες μπορούσε εύκολα να παρακαμφθεί αν τα στρατόπεδα συγκέντρωσής τους μεταφέρονταν σε κάποιο από τα μικρά νησιά που περιέβαλαν την Πελοπόννησο. Ακριβώς εκεί μεταφέρθηκαν, στον Πόρο ή στις Σπέτσες.

Στη βόρεια Ελλάδα και στην Αθήνα, οι διαταγές του Σκόμπυ πιστοποιούσαν τη διαδικασία που είχε ήδη ξεκινήσει. Μεμονωμένοι στρατιωτικοί των Ταγμάτων Ασφαλείας και άλλων σχηματισμών συνεργασίας με τους κατακτητές, αλλά και συγκροτημένες στρατιωτικές μονάδες, προσχωρούσαν στην πιο κοντινή ή μακρινή οργάνωση που είχε πάρει -μερικές πολύ πρόσφατα- το στίγμα της αναγνώρισής της ως «συμμαχική δύναμη». Στη Μακεδονία, η προσχώρηση Ταγμάτων Ασφαλείας ή ποικιλώνυμων παράλληλων προς τη Βέρμαχτ σχηματισμών πήρε τη μορφή χιονοστιβάδας, κάτω από την άμεση καθοδήγηση των εκεί Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων της Δύναμης 133.

H επισήμανση αυτών των μεταβολών φαίνεται ότι έγινε από τον Σαράφη στους Σιάντο και Mάντακα -ο τελευταίος μάλιστα είχε διοριστεί επιπρόσθετα ως αντικαταστάτης του Σαράφη στη θέση του Στρατιωτικού Διοικητή του EΛAΣ- πριν ακόμα ο πρώτος αναχωρήσει για την Ιταλία. Kατά τον Σαράφη, οι επισημάνσεις του δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη έκπληξη και αντίθετα πήρε τη διαβεβαίωση ότι όλα αυτά ήταν σε γνώση της ηγεσίας του EAM, του EΛAΣ και του KKE, η οποία και τα είχε ήδη αποδεχθεί. Ο εκβιασμός της πλευράς του Παπανδρέου και των Βρετανών φαίνεται πως και πάλι λειτουργούσε. H μόνη ασφαλιστική δικλείδα που προστέθηκε στις προηγούμενες συνεννοήσεις ήταν ότι ο Σαράφης θα έπρεπε να συμβουλεύεται τους υπουργούς που προέρχονταν από το χώρο της αριστεράς πριν από κάθε του κίνηση.

*** Στις 20 Σεπτέμβρη, μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι -το αεροπλάνο βλήθηκε από γερμανικά αντιαεροπορικά πυρά πάνω από τα Γιάννενα-, οι Σαράφης και Δεσποτόπουλος έφθασαν στο Μπάρι και την επόμενη ημέρα στην Καζέρτα. Στα ανάκτορα της περιοχής της Νάπολης, σε κλίμα κοσμοπολίτικου ξενοδοχείου, έγινε η προπαρασκευή του κλίματος για την επικείμενη διάσκεψη. H ενημέρωση πάνω στα ουσιώδη ήταν ελάχιστη, όπως και η συγκεκριμένη προετοιμασία των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν. Αντίθετα, φαίνεται ότι γινόταν μία παράλληλη πληροφόρηση πάνω σε ζητήματα μικρότερης ίσως σημασίας που τόνιζαν όμως το ρόλο του βρετανικού παράγοντα στις επικείμενες εξελίξεις. O Σαράφης αναφέρει την ενημέρωση που είχαν για τη μεταφορά της τόσο πολύτιμης για την Ελλάδα ανθρωπιστικής βοήθειας την επαύριο της απελευθέρωσης. Στην ενημέρωση που έκανε κάποιος ταξίαρχος Σπρίνχολ, έγινε σαφές ότι, για τεχνικούς λόγους, την ευθύνη θα την είχε η οργάνωση M-L (Militairy Liaison), που θα βρισκόταν κάτω από βρετανική στρατιωτική διοίκηση και όχι η σχετιζόμενη με τα Ηνωμένα Έθνη -με τις HΠA ειδικότερα- OYNPA (2). Tο νόημα της παρατήρησης αυτής δεν ήταν δυνατό να παρερμηνευθεί ούτε από τον πλέον ακατατόπιστο ακροατή. Τα εφόδια θα χρησιμοποιούντο ως μέσο προπαγάνδας, πολέμου ή και εκβιασμού.

Στις 24 Σεπτέμβρη, αφού η φιλική ατμόσφαιρα είχε -κατά τους Bρετανούς- προετοιμάσει το κατάλληλο κλίμα, ξεκίνησε η σύσκεψη. Για την ακρίβεια, ξεκίνησε μία σειρά διαβουλεύσεων, που πολύ δύσκολα μπορούσε να περιγραφεί με τον ενιαίο αυτό όρο. Σε μία πρώτη φάση, στα μεγαλοπρεπή ανάκτορα της Καζέρτας που χρησίμευαν τότε ως Γενικό Στρατηγείο των συμμαχικών Δυνάμεων της Μεσογείου, ο επικεφαλής των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων που βρίσκονταν ή επρόκειτο να φτάσουν στην Ελλάδα και ταυτόχρονα «αρχιστράτηγος» των ελληνικών δυνάμεων μετά από απόφαση του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής και έγκρισης της κυβέρνησης Παπανδρέου, στρατηγός Σκόμπυ, υπαγόρευσε μια σειρά διαταγών με τις οποίες θα έπρεπε να συμμορφωθούν οι προσκεκλημένοι στρατιωτικοί του υφιστάμενοι – οι ηγέτες των στρατιωτικών δυνάμεων της Αντίστασης δηλαδή.

Την επομένη, οι διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν σε ελληνικό πλαίσιο, καθώς οι Σαράφης και Ζέρβας συναντήθηκαν με κυβερνητικό κλιμάκιο που περιλάμβανε, εκτός από τον Παπανδρέου, τους υπουργούς Σβώλο, Ζεύγο, Τσάτσο και Σγουρίτσα. Στη συνάντηση αυτή εκδηλώθηκαν οι αντιρρήσεις του στρατηγού Σαράφη, οι οποίες, παρά τα περί του αντιθέτου γραφόμενα, ήταν περισσότερο τεχνικού παρά ουσιαστικού χαρακτήρα. Το ζητούμενο ήταν ο ακριβής καθορισμός των αρμοδιοτήτων του στρατηγού Σκόμπυ -έτσι ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα παρέμβασής του στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας- καθώς και η ακύρωση της τοποθέτησης του Σπηλιωτόπουλου στη θέση του Στρατιωτικού Διοικητή Αττικής. Περισσότερο επιθετικές ήταν οι επισημάνσεις του «νομικού συμβούλου» του αρχηγού του ΕΛΑΣ, Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, σύμφωνα με τις οποίες, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ επαρκούσαν για την απελευθέρωση της χώρας και την τήρηση της τάξης σε τρόπο ώστε η παρουσία βρετανικών στρατευμάτων να είναι περιττή. Φαίνεται πως η υπόθεση έληξε με συμβιβασμό, καθώς ο μεν Σπηλιωτόπουλος παρέμεινε στη θέση του, αποκλείστηκε όμως η τοποθέτηση στρατιωτικών διοικητών που δεν θα ανήκαν στον ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και τη Μακεδονία, όπου σημαντικές δυνάμεις στην υπηρεσία των Γερμανών και της κυβέρνησης Ράλλη βρίσκονταν σε διαδικασία μετατροπής τους σε τμήματα του ΕΔΕΣ ή άλλων νεόκοπων «εθνικών οργανώσεων».

Η τελική σύσκεψη έγινε στις 26 Σεπτέμβρη, με την παρουσία του ίδιου του Παπανδρέου, πολλών υπουργών, του Σαράφη και του Ζέρβα, ενώ από βρετανικής πλευράς το ενδιαφέρον τονίστηκε με την παρουσία του επικεφαλής του Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής στρατηγού Ουίλσον, ο οποίος και θα υπέγραφε τη Συμφωνία από τη βρετανική πλευρά. Ο Σκόμπυ και μέρος του επιτελείου του βρίσκονταν επίσης εκεί. Από την πλευρά των εκπροσώπων του ΕΛΑΣ επαναλήφθηκε η σχετική με την ανάγκη βρετανικών στρατευμάτων άποψη. Τελικά, όμως, ο συμβιβασμός έκλεισε σε πολύ πιο περιορισμένο πλαίσιο. Οι αρμοδιότητες του Σκόμπυ περιορίστηκαν κατά τι, καθώς απαλείφθηκε η σχετική με την επιβολή του νόμου και της τάξης αποστολή του και ο ΕΛΑΣ, η Πολιτοφυλακή, όπως και ο ΕΔΕΣ, απέκτησαν το δικαίωμα να συλλαμβάνουν δωσιλόγους, μέσα στο πλαίσιο των διαδικασιών και των περιορισμών που έθετε η κυβέρνηση. Στη συγκεκριμένη συγκυρία, όμως, το βασικό σημείο που ενδιέφερε τις δυνάμεις της Αντίστασης ήταν το πέμπτο, σχετικό με τα Τάγματα Ασφαλείας. Τα τελευταία θεωρούνταν ρητά και κατηγορηματικά, «όργανα του εχθρού»… «Θα χαρακτηρισθούν ως εχθρικοί σχηματισμοί, εκτός αν παραδοθούν συμφώνως προς διαταγάς εκδοθησομένας παρά του στρατηγού διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις». Το τελευταίο άφηνε ίσως ανοικτό το μέλλον σε κάποιες πρόσθετες περιπέτειες, προς το παρόν όμως απέτρεπε τον κίνδυνο ενοποίησης των στρατιωτικών δυνάμεων της δωσιλογικής κυβέρνησης της Αθήνας και του εξωτερικού κάτω από τη βρετανική προστασία. Όπως ήταν αναμενόμενο, το αντίτιμο αυτής της εξέλιξης πληρώθηκε σε σκληρό νόμισμα από τον ΕΛΑΣ. Στις συνημμένες στη συμφωνία αρχικές διαταγές του Σκόμπυ, η Αθήνα του Σπηλιωτόπουλου παρέμενε απαγορευμένη ζώνη για τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, όπως και η Θεσσαλονίκη, όπου όμως τα πράγματα ήσαν ασαφή και δεν υπήρξε διορισμός ειδικού στρατιωτικού διοικητή. Στην άλλη «επικίνδυνη» ζώνη, την Πελοπόννησο, η χρυσή τομή συνίστατο στην τοποθέτηση στρατιωτικού διοικητή από το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, οι διαταγές όμως με βάση τις οποίες αυτός θα κινείτο θα προέρχονταν απευθείας από το στρατηγείο του Σκόμπυ. Σε τελευταία ανάλυση, η Συμφωνία ήταν απλά ένας σταθμός σε μία πολιτική διεργασία που βρισκόταν σε εξέλιξη. Όλοι το διαισθάνονταν ότι οι Βρετανοί, οι οικονομικές -κατοχικές- ελίτ της Αθήνας και ο πολιτικός τους εκπρόσωπος Γεώργιος Παπανδρέου δε θα αρκούνταν στα όσα κέρδισαν στην Καζέρτα, όπως δεν αρκέστηκαν σε όσα προηγούμενα είχαν πετύχει. Γι’ αυτούς, η μόνη επιθυμητή εξέλιξη ήταν ο αφανισμός του κινήματος της Αντίστασης και της κομμουνιστικής επιρροής στη χώρα.

Τα όσα συνέβησαν στην Καζέρτα είναι συνέχεια της διαρκούς υποχωρητικότητας της ηγεσίας της Αντίστασης που ξεκίνησε στο Λίβανο.

Η ηγεσία του μεγάλου λαϊκού αντιστασιακού κινήματος θα είχε μπροστά της εξαιρετικά δύσκολα προβλήματα να απαντήσει. Το ερώτημα ήταν μέχρι ποιο σημείο μπορούσε -ή ήθελε, ή σχεδίαζε- να φτάσει…

1Tου στρατηγού Οθωναίου, όπως είχε γίνει κοινά αποδεκτό στον Λίβανο. Σχετικά με την πεποίθηση αυτή, βλ. Σαράφης Στέφανος, «O EΛAΣ», Αθήνα, 1964, σ. 394.

2 Σαράφης Στέφανος, «O EΛAΣ», Αθήνα, 1964, σ. 397.
* Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι ιστορικός, καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ο Γκέμπελς ζει και τους οδηγεί

Το δημοσίευμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ, το οποίο αναπαρήχθη και από άλλα μέσα και αναφέρει σε τίτλο ότι δήθεν το ΚΚΕ καταψήφισε την τροπολογία για την αύξηση του κατώτατου μισθού, είναι εντελώς παραπλανητικό.

Το ΚΚΕ καταψήφισε την κυβερνητική τροπολογία με την οποία ενεργοποιείται από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ο αντεργατικός νόμος της κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ (νόμος Βρούτση).

Καμία κυβερνητική τροπολογία δεν ήρθε στη Βουλή για την αύξηση του κατώτατου μισθού, ο οποίος άλλωστε θα καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση, όπως προβλέπει ο παραπάνω νόμος.

Η μόνη τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή για την αύξηση του κατώτατου μισθού ήταν αυτή που κατέθεσε το ΚΚΕ για την επαναφορά στα 751 ευρώ και η οποία απορρίφθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. 

Η αστυνομική βία σε ετοιμοθάνατο άνθρωπο φανερώνει τον προσανατολισμό της Αστυνομίας

        

Το περιστατικό αστυνομικής βίας -αυτή τη φορά σε βάρος ενός ετοιμοθάνατου ανθρώπου- δείχνει κάτι πολύ βαθύτερο: Τον ίδιο τον προσανατολισμό της Αστυνομίας στην καταστολή, που κάθε άλλο παρά άλλαξε τα τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Κατά συνέπεια, η κυβέρνηση δεν μπορεί να δικαιολογείται αποδίδοντας το περιστατικό μόνο σε πράξεις μεμονωμένων αστυνομικών.

Είναι εδώ!

Τη μια μέρα διαβάζουμε: «Βόμβα στη ΔΕΗ. Βούλιαξε στα χρέη. Σχέδιο διάσωσης με απολύσεις και πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου». Και την άλλη διαπιστώνουμε ότι στο παρασκήνιο βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο νέων ανατιμήσεων στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ προχωρούν ταχύτατα οι περικοπές στους δικαιούχους κοινωνικού τιμολογίου και οι διακοπές ηλεκτροδότησης σε όσους χρωστάνε και δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε διακανονισμό. Αλλού πάλι γράφεται: «Σε κίνδυνο οι τράπεζες. Ανάγκη για νέα αναδιάρθρωση με κρατική στήριξη. Σχέδιο συγχώνευσης δύο μεγάλων συστημικών τραπεζών, με κλείσιμο καταστημάτων και περικοπές προσωπικού». Η επόμενη διαπίστωση είναι ότι εντείνονται οι απειλές και οι εκβιασμοί σ' αυτούς που χρωστάνε, να πληρώσουν από το υστέρημά τους το «κόκκινο» δάνειο, επιταχύνονται οι πλειστηριασμοί και αποσυντίθεται το όποιο καθεστώς υπήρχε για την προστασία της λαϊκής κατοικίας, εντείνονται η τρομοκρατία και η προσπάθεια ποινικοποίησης των αντιδράσεων στους πλειστηριασμούς. Η «μεταμνημονιακή» εποχή έχει ό,τι και η προηγούμενη, και μάλιστα με κλιμακούμενη ένταση. Την ανταγωνιστικότητα της ΔΕΗ, την «απελευθέρωση» της αγοράς Ενέργειας, την πληρώνουν οι εργαζόμενοι της Επιχείρησης και τα λαϊκά στρώματα. Αντίστοιχα, την «ευρωστία» του τραπεζικού συστήματος, προκειμένου να χρηματοδοτήσει την «ανάκαμψη της οικονομίας» (δηλαδή τα μονοπώλια), τη φορτώνονται οι εργαζόμενοι του χρηματοπιστωτικού τομέα και βέβαια ο λαός. Τίποτα δεν άλλαξε, επειδή ακριβώς «το μνημόνιο των μνημονίων», δηλαδή η αντιλαϊκή στρατηγική του κεφαλαίου, είναι εδώ και την «επόμενη μέρα».

Το όραμα

Με δυνατό του χαρτί την αποφασιστική προώθηση των αντεργατικών μεταρρυθμίσεων προσήλθε ο πρωθυπουργός στην προχτεσινή συνάντησή του με εκπροσώπους επιχειρηματικών ομίλων και επενδυτικών funds στη Ν. Υόρκη. Ο Αλ. Τσίπρας, παρουσιάζοντας το «όραμά» του για την Ελλάδα, κάλεσε τους επενδυτές να εκτιμήσουν την προσήλωση της κυβέρνησης στην προώθηση της πολιτικής υπέρ των μονοπωλίων.
Αλλωστε, ο πρωθυπουργός περιέγραψε αναλυτικά την αισθητά «βελτιωμένη εικόνα» της ελληνικής οικονομίας, σε ό,τι αφορά π.χ. τα «δημοσιονομικά μεγέθη», δηλαδή το ξεζούμισμα των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων.
Εκτός από τη διαφήμιση των αντιλαϊκών πεπραγμένων της κυβέρνησής του, επέμεινε στη δέσμευση ότι θα συνεχιστεί απρόσκοπτα η ίδια πολιτική, ώστε «να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερους επενδυτές». Αυτή είναι η «αλλαγή σελίδας» που πλάσαρε ο πρωθυπουργός στους εκπροσώπους των «αγορών», καλώντας τους να εμπιστευτούν την προσήλωση της κυβέρνησης στην αντεργατική επίθεση που «προσελκύει επενδύσεις».
Ως «κρίκο» άλλωστε για την προσέλκυση των επενδυτών, ο πρωθυπουργός ξεχώρισε τη «γεωπολιτική θέση» της Ελλάδας, το γεγονός ότι διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους και υποδομές και μπορεί να διαδραματίσει ευρύτερο ρόλο στην περιοχή. Το ...«ραντεβού με τα δισεκατομμύρια», όπως παρουσιάστηκε η συνάντηση του Αλ. Τσίπρα με τους επιχειρηματικούς κολοσσούς, είχε λοιπόν στο «μενού» και τη δέσμευση της κυβέρνησης να συνεχίσει να πρωτοστατεί στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Αλλωστε, αυτές οι συναντήσεις της κυβέρνησης στη Ν. Υόρκη παίρνουν τη σκυτάλη από τις αντίστοιχες στη ΔΕΘ, όπου με «τιμώμενη χώρα» τις ΗΠΑ, επιβεβαιώθηκε η Ελλάδα ως ο «προτιμώμενος εταίρος» των ιμπεριαλιστών στην περιοχή.
Αυτό σηματοδοτούν και οι αναφορές του πρωθυπουργού περί Ελλάδας «ηγέτιδας δύναμης στα Βαλκάνια», που έχει «ιστορικό ρόλο» να «αναλάβει δράση» σε όλη την περιοχή. Ως τέτοια πλευρά παρουσιάζεται μάλιστα η συμφωνία των Πρεσπών, που ανοίγει το δρόμο για την ενίσχυση του ΝΑΤΟ στην περιοχή, σε αντιπαράθεση με άλλα κράτη, π.χ. τη Ρωσία.
Ουσιαστικά ο πρωθυπουργός είπε στους ομίλους ότι μπορούν να «ακουμπήσουν πάνω του». Το «όραμά» του περιλαμβάνει όλες τις αξιώσεις τους: Εργασιακή ζούγκλα, με πάμφθηνο εργατικό δυναμικό, ρυθμίσεις που καθαρίζουν το έδαφος από φτωχούς αυτοαπασχολούμενους ώστε να αναπτύξουν δραστηριότητα μονοπωλιακοί όμιλοι, «δημοσιονομική σταθερότητα» ώστε να επιδοτούνται αδρά επενδύσεις, μεταρρυθμίσεις σε κράτος και φορολογική πολιτική ώστε το περιβάλλον να γίνει ακόμα πιο «φιλικό» στα funds. Και, κυρίως, «ασφάλεια», μέσα από την ανάπτυξη στρατιωτικοπολιτικών πρωτοβουλιών, ώστε να μπαίνουν εμπόδια σε ανταγωνιστές τους.
Μόνο που αυτό το «όραμα» κυβέρνησης και επιχειρηματικών ομίλων δεν μπορεί παρά να είναι εφιάλτης για τους εργαζόμενους. Γιατί η «οικονομική σταθερότητα» που διαφημίζει ο πρωθυπουργός σημαίνει διαρκή ένταση της εκμετάλλευσης, μονιμοποίηση όλων των απωλειών που είχαν στα χρόνια της κρίσης, τσάκισμα όσων δικαιωμάτων έμειναν όρθια. Η Ελλάδα «ηγέτιδα δύναμη» στην περιοχή, ώστε να ξεδιπλώνονται απρόσκοπτα τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια, στα οποία συμμετέχει και η ελληνική αστική τάξη, σημαίνει βαθύτερη εμπλοκή σε σχεδιασμούς που μυρίζουν μπαρούτι. Σημαίνει εγκατάσταση και λειτουργία νέων βάσεων, όπως στη Σύρο, στην Αλεξανδρούπολη, στη Λάρισα κ.α., σημαίνει δηλαδή ανασφάλεια και αστάθεια για όλους τους λαούς της περιοχής.
Γι' αυτό, στον αντίποδα των όσων οραματίζεται το κεφαλαίο, πραγματικό όραμα για το λαό είναι να ανακτήσει τις απώλειες που είχε στα χρόνια της κρίσης, να μπορέσει να ικανοποιήσει τις σύγχρονες ανάγκες του, να αναπτύξει σχέσεις αλληλεγγύης και κοινής δράσης, συνεργασίας με τους λαούς της περιοχής. Και αυτό απαιτεί τη σύγκρουση με τους σχεδιασμούς κυβέρνησης - κεφαλαίου, την ενίσχυση της πάλης για αποδέσμευση από τις ενώσεις τους, για να κάνει ο ίδιος κουμάντο στον πλούτο που παράγει.