Χαμηλές πτήσεις - εκθεσιακές εμπειρίες

 Χαμηλές πτήσεις - εκθεσιακές εμπειρίες

Καλό φθινόπωρο, καλό χειμώνα

Είναι φορές που η ροή των πραγμάτων μοιάζει κυκλική κι επαναλαμβανόμενη, χωρίς διαλεκτικές σπείρες κι ανώτερα σημεία, κι εμείς συνεχίζουμε, περιμένοντας την έκπληξη, όπως έλεγε το μικρό σπουργίτι του Αρκά στον πατέρα του, για το θαύμα της δημιουργίας και τη διαδοχή των γενεών. Και δεν είναι πως οι συλλογικές μας διαδικασίες μοιάζουν με "χαμηλές πτήσεις", καθώς προπονούμαστε για την έφοδο στον ουρανό, ή πως δεν κατέβηκε πολύς κόσμος στο δρόμο αυτές τις μέρες. Αλλά το πρόσφατο παρελθόν, όπου διάφορες υποσχέσεις (απατηλές και μη) πλανιόνταν στην ατμόσφαιρα, μοιάζει ήδη πολύ μακρινό, δίνοντας μια άλλη διάσταση, σαν υπονοούμενο, στο πρώτο συνθετικό του φθινοπώρου.

Αυτό που μπορεί να θεωρηθεί έκπληξη είναι πως ο ουρανός δεν έπεσε στα κεφάλια μας -για να έρθει να μας βρει, αφού δεν κινούμε εμείς προς αυτόν- και δεν έβρεξε τις απογευματινές ώρες. Αυτό που δεν (πρέπει να) έτυχε, αλλά πέτυχε, στη βάση της πείρας προηγούμενων χρόνων, είναι πως το Φεστιβάλ πήγε χρονικά πίσω (στη Θεσσαλονίκη και σε όλες τις άλλες πόλεις) και δεν συνέπεσε με τα εγκαίνια της ΔΕΘ, που θα ήταν σκότωμα για τους  σφους (και την εξεταστική της Σπουδάζουσας). Όχι πως τώρα ήταν ξεκούραστοι, γιατί κορυφώνονται οι προετοιμασίες και τα κλεισίματα.

-Τι κλείσιμο έχουμε;

-Εξήντα πέντε...

-65 ευρώ ή εισιτήρια;

-Εισιτήρια.

-Αλήθεια;

-Συγκεντρώσου...

Από τη συγκέντρωση στην Αριστοτέλους ξεχώρισα: μια συναγωνίστρια που κρατούσε ένα αυτοσχέδιο πλακάτ με το σύνθημα: αιδώς αχρείοι.

Τα μπρελόκ με το σηματάκι του ΔΣΕ που πουλούσαν κάποιες σφισσες.

Το κουτάκι οικονομικής ενίσχυσης που έβγαλαν οι Δραμινοί σφοι για την υποστήριξη του σωματείου τους και του δικαστικού αγώνα εναντίον των ΜΙΚΕΛ, που απέλυσαν έναν συνάδελφο. Ούτε γουλιά! (Παρεμπιπτόντως, ήταν εκεί κι οι κοκακολάδες με τα μπαλόνια τους και τον εκπρόσωπό τους, που έκανε έκανε τον εναρκτήριο χαιρετισμό.

Κι ένα πανό της ΠΑΣΥ, ή μάλλον κάποιας τοπικής γραμματείας της, που έγραφε: όχι στην ΚΑΠ της ΕΕ. Κρίμα βέβαια που ήταν εκτός γραμμής, καθώς δεν είχαν διαβάσει ένα άρθρο απ' το προηγούμενο φύλλο του Πριν, για το ΚΚΕ που πολεμάει το "έξω από την ΕΕ" και τις μαζικές συσπειρώσεις του, που δε βάζουν καμία αντι-ΕΕ αιχμή για τη ΔΕΘ. Μα να μην τους ενημερώσει κάποιος...

Στην κεντρική είσοδο της ΔΕΘ, βλέπαμε από δεξιά ένα μεγάλο διαφημιστικό ταμπλό της ΔΕΗ, με το σύνθημα: "πάντα δίπλα σας, στον καθημερινό σας αγώνα". Είδες η ΔΕΗ;

Και από αριστερά (πάντα) την πορεία της ΟΚΔΕ-Εργατική Πάλη, που έκανε δική της ξεχωριστή συγκέντρωση και πορεία, από την Αγίας Σοφίας -όπου περνώντας αργότερα είδαμε κι ένα πανό με υπογραφή ΕΔΔΣ (Επιτροπή Δράσης Δυτικών Συνοικιών), που φλερτάρει με τα αρχικά της ΕΣΣΔ.

Στη ΧΑΝΘ που τους πετύχαμε, προσπαθούσαμε να δούμε και τα πίσω πανό, μήπως είχε έρθει και κάποιος άλλος μαζί τους. Από ένα κόκκινο πανό, βλέπαμε μόνο στην αρχή ένα "ΑΝΤ..." και μετά κοβόταν. Το Λαϊκό Στρώμα τρόμαξε, γιατί νόμισε προς στιγμήν ότι έλεγε ΑΝΤΑΡΣΥΑ κι ότι αυτή ήταν όλη κι όλη η παρουσία της. Αλλά κατέληξε πως πρέπει να έλεγε: Αντίο Ζωή...

Δεν ξέρω αν τελικά μπήκαν πίσω από εμάς -όπως είχε γίνει και άλλη μια φορά πριν από μερικούς μήνες ή πορεύτηκαν μοναχικά προς τη σύγκρουση. Αν κι οι συσχετισμοί δεν ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκοί (έστω για κάτι συμβολικό): 200 άτομα προς 5 χιλιάδες πάνοπλους ΜΑΤάδες, που απέκλεισαν με ένα τρομερό επιτελικό σχέδιο, όχι μόνο την Εγνατία, αλλά και το δρόμο που οδηγεί προς την Άνω Πόλη από τα Πανεπιστήμια.

Τόση Αριστερά από το μΠΑτΣΟΚ είχαμε να δούμε...

Όσο για την Ανταρσυα, είχε σκιστεί στα δύο, ως συνήθως, σαν Βερολίνο, με τους ΣΕΚίτες στο δυτικό κομμάτι να δίνουν άλλοθι στην ανυπαρξία και την κακομοιριά της ΓΣΕΕ και το ανατολικό -που δεν το χωρίζουν δα τίποτα τείχη (Σινικό, Βερολινέζικο, κτλ) από αυτήν την καρικατούρα του Ενιαίου Μετώπου- να έχει συγκέντρωση στην Καμάρα. Δεν ξέρω αν τόλμησαν τελικά να κατέβουν και Συριζαίοι, στη βάση του σχιζοφρενικού διαχωρισμού κυβέρνησης-κόμματος και των ανησυχιών της κυβέρνησης για τα συνδικάτα.

Την Παρασκευή στην Αθήνα, τα μπλοκ ήταν εξίσου μαζικά και τη διαφορά (σε σχέση με άλλες φορές) την έκανε ο χαιρετισμός ενός εργαζόμενου στο ΜΕΓΚΑ, όπου οι εργαζόμενοι έχουν ξεκινήσει επίσχεση εργασίας κι έβγαλαν μια αρκετά καλή ανακοίνωση, όπου θέτουν ονομαστικά τους μεγαλομετόχους του καναλιού (Μπόμπολας, Ψυχάρης, Βαρδινογιάννης) προ των ευθυνών τους, δείχνοντας πως η κρίση δε μας χτυπά όλους το ίδιο.

Οι βασικές ειδήσεις που προέκυψαν όμως είναι άλλες.

Πρώτον ότι σχεδιάζεται -αν κατάλαβα καλά- μια Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΠΑΜΕ (ή κάποια άλλη συλλογική διαδικασία) του ΠΑΜΕ στο ΣΕΦ, που υποθέτω (βάση της επιλογής του χώρου) πως μπορεί να είναι ανοιχτή και με μαζική απεύθυνση.

Δεύτερον ότι (εν όψει και το νομοσχεδίου για τα εργασιακά που θα φέρει η κυβέρνηση) υπάρχει πλάνο για πανελλαδική απεργία, που ετοιμάζεται από τώρα.

Καλό φθινόπωρο, καλό αγώνα.

Ο καυτός Σεπτέμβρης του 1946

Ο καυτός Σεπτέμβρης του 1946

«Η κυβέρνηση απαγορεύει το συνέδριο του ΕΑΜ. Η αστυνομία κατέλαβε τα γραφεία του ΚΚΕ στην Αθήνα».
Το «ζωνάρι» στην πρώτη σελίδα του «Ριζοσπάστη» στις 17 Σεπτέμβρη του 1946, που αναφερόταν στα γεγονότα της 16ης Σεπτέμβρη, δεν άφηνε περιθώρια για αυταπάτες.
Η Επιτροπή Πόλης της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Αθήνας σε ανακοίνωσή της ανέφερε: «Σήμερα το πρωί αστυνομική δύναμη επέδραμε στα γραφεία της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Αθήνας και συνέλαβε όλους που βρισκότανε μέσα σ' αυτά και όσους περνούσαν απ' έξω (...) Η Επιτροπή Πόλης της ΚΟΑ καταγγέλλει στον ελληνικό λαό την αυθαίρετη, παράνομη και αντισυνταγματική αυτή ενέργεια κυβέρνησης και αστυνομίας, που βάζει ουσιαστικά την Κομμουνιστική Οργάνωση της Αθήνας εκτός νόμου».
Ομως, το σχετικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα μιλάει απλά για «χαφιέδικη επιχείρηση», ενώ ο αρμόδιος υπουργός, Εβερτ, δηλώνει πως «ό,τι έγινε, έγινε μετά από παραγγελία ανακριτή». Ομάδα δικηγόρων επισκέπτεται τον ανακριτή κ. Κακίση, με εντολή του οποίου έγινε η επιδρομή στην ΚΟΑ, αυτός δηλώνει ότι δεν έδωσε τέτοια εντολή αλλά αρνείται να διατάξει να παραδοθούν τα γραφεία στους κατόχους τους. Οι δικηγόροι απάντησαν ότι θα υποβάλουν μήνυση για παράβαση καθήκοντος και αυτοδικία...
Ως προς το θέμα της απαγόρευσης του Συνεδρίου του ΕΑΜ η κατάσταση είχε ως εξής: Η ΚΕ του ΕΑΜ ανακοίνωσε στην αστυνομική διεύθυνση ότι στις 27 Σεπτέμβρη, επέτειο ίδρυσης του ΕΑΜ, θα συγκροτηθεί πανελλαδικό συνέδριο 4 - 5 ημερών και ζητούσε χώρο για μια μεγάλη συγκέντρωση. Η κυβέρνηση απέρριψε το αίτημα δηλώνοντας ότι «η επιτροπή δεν κατέληξε εις τον καθορισμόν των οργανώσεων αι οποίαι άσκησαν την πραγματικήν εθνική αντίσταση και κατά συνέπεια δεν δύναται να επιτραπεί η μονοπώληση του ζητήματος εις μία παράταξη».

Το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» στις 17 Σεπτέμβρη 1946 για την εισβολή στα γραφεία της ΚΟΑ και την απαγόρευση του Συνεδρίου του ΕΑΜ

Την ίδια ώρα, ο ανταποκριτής του «Ασοσιέιτεντ Πρες» στην Αθήνα μετέδιδε: «Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε σειρά νέων μέτρων τάξεως στα οποία περιλαμβάνεται και η σύλληψη των ηγετών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ».
Κι όμως, την ίδια πάντα μέρα, εκ μέρους του ΕΑΜ, ο Μ. Πορφυρογένης στέλνει γράμμα στον αρμόδιο υπουργό και ζητά «να εφαρμόζονται οι νόμοι εξίσου εναντίον κάθε εγκληματίου», αναφέροντας ότι ενώ ασκούνται διώξεις κατά των δημοκρατών, υπάρχει ανοχή για τους ακροδεξιούς που οργίαζαν στις γειτονιές της Αθήνας και την επαρχία.

Τραγικές αντιφάσεις

Αυτό που εκ πρώτης όψεως εμφανίζεται ως τουλάχιστον παράδοξο στην όλη κατάσταση εκείνων των ημερών, αν κάποιος αρκεστεί μόνο στην καταγραφή γεγονότων, εβδομήντα χρόνια μετά, είναι μάλλον σχετικά εύκολο να αποκωδικοποιηθεί: Με έναν εξαιρετικά τραγικό τρόπο εκφράζονταν οι αντιφάσεις και οι αδυναμίες της στρατηγικής του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο. Το γεγονός, δηλαδή, πως παρόλο είχε γίνει φανερό από το Δεκέμβρη του 1944 ότι οι λογαριασμοί της αστικής τάξης με το εργατικό - λαϊκό κίνημα λύνονται με τα όπλα, ότι η ταξική πάλη είχε οξυνθεί και ενώ είχε ήδη εκδηλωθεί η δράση ομάδων καταδιωκομένων και ανταρτοομάδων, που αντέδρασαν στην κρατική βία και καταστολή, εντούτοις παρέμεναν αυταπάτες και ψευδαισθήσεις περί «δημοκρατικής λύσης». Οτι, δηλαδή, μπορούσε η αστική τάξη, κάτω από την εργατική - λαϊκή πίεση, ακόμα και με ένοπλη αντίδραση, να υποχωρήσει από την απόφασή της να αποκαταστήσει, με κάθε τρόπο και κυρίως τσακίζοντας το λαό, την εξουσία της που είχε δεχθεί σημαντικούς κλονισμούς την περίοδο της Κατοχής. Αυτές οι αντιφάσεις και αδυναμίες συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια παρόλο που τελικά επιλέχθηκε ο δρόμος της ένοπλης αναμέτρησης με την αστική τάξη και τους συμμάχους της και κατά τη διάρκεια του 3χρονου αγώνα του ΔΣΕ.
Ομως, ούτε τα γεγονότα του Σεπτέμβρη του 1946 ήρθαν σαν κεραυνός εν αιθρία ούτε το ΚΚΕ ήταν εντελώς ανυποψίαστο.
Είχε προηγηθεί η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το Φλεβάρη του 1946, που συνήλθε, όχι συμπτωματικά, ακριβώς στην πρώτη επέτειο της υπογραφής της απαράδεκτης συμφωνίας της Βάρκιζας, και η οποία ευθέως προσανατόλιζε στον ένοπλο αγώνα, όχι όμως ακόμα ως ξεκάθαρη επιλογή για την κατάκτηση της εξουσίας, αλλά ως μέσο πίεσης για δημοκρατική διέξοδο. Στο μεσοδιάστημα οξύνθηκε το όργιο της τρομοκρατίας κατά του λαϊκού κινήματος κι ενώ το ΚΚΕ διατηρούσε ακόμα σημαντικές δυνάμεις, η αστική τάξη αξιοποίησε το μετέωρο βήμα του Κόμματος για να στεριώσει την εξουσία της με τις εκλογές του Μάρτη του '46.
Οι διωκόμενοι από την αστική εξουσία έφταναν ήδη το καλοκαίρι του '46 κοντά στους 20.000. Το καλοκαίρι τα πράγματα είχαν ήδη εκτραχηλιστεί, με τις δολοφονίες να είναι στην ημερήσια διάταξη. Ωστόσο, οι αντιφάσεις στην πολιτική του Κόμματος εκφράστηκαν με τη συμμετοχή στο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτέμβρη για το πολιτειακό (που έφερε τον βασιλιά), ενώ λίγους μήνες πριν πολύ σωστά είχε απόσχει από τις βουλευτικές εκλογές του Μάρτη.
Εκείνη την περίοδο στα βουνά είχαν βγει ήδη κοντά στους 4.000 καταδιωκόμενους και με τους υπό δίωξη να ξεπερνούν τους 20.000. Οπως προκύπτει από τη μελέτη σχετικών εγγράφων εκείνων των ημερών, στις 12 του Σεπτέμβρη, το ΚΚΕ εκτιμούσε ότι δεν μπορούσε να σηκώσει μόνο του το βάρος ενός νέου αντάρτικου, που εκ των πραγμάτων βρισκόταν προ των πυλών.
Η αστική τάξη, όμως, δεν έχανε χρόνο. Διαβάζουμε στις ανταποκρίσεις που παρέθετε ο «Ριζοσπάστης» λίγες μέρες πριν από την εισβολή στα γραφεία της ΚΟΑ: «Θεσσαλονίκη 14. Σήμερα το πρωί κατέλαβαν τα γραφεία της Οργάνωσης Περιοχής Μακεδονίας και Θράκης του ΚΚΕ. Η αστυνομική δύναμη συγκέντρωσε και κατέστρεψε όλο το έντυπο υλικό, δύο βιβλιοθήκες και τα αρχεία. Οι παρευρισκόμενοι εκδιώχθηκαν από τα γραφεία τα οποία φρουρούνται από τη χωροφυλακή».
Σε άλλο σημείο, η εφημερίδα της ίδιας μέρας καταγγέλλει «ύποπτες φήμες» ότι «ετοιμάζονται 2.500 εντάλματα για τη σύλληψη ηγετών της Αριστεράς και των δημοκρατικών οργανώσεων».
Η κατάσταση είναι πράγματι περίπλοκη. Ο «Ριζοσπάστης» επισήμως δεν μπορεί να προβάλει ανοιχτά την αντάρτικη δράση. Μπορεί, όμως, να την προβάλει ως ρεπορτάζ που έχει δημοσιευθεί αλλού. Ετσι, διαβάζουμε ρεπορτάζ μοναρχικής εφημερίδας που αναπαράγει ο «Ριζοσπάστης», ότι «τρεις επαρχίες του Νομού Λάρισας Ελασσώνος, Αγιάς και Τυρνάβου, ελέγχονται απόλυτα από τους συμμορίτες». Και σε άλλη ανταπόκριση: «500 περίπου ένοπλοι υπό τους Γιαννούλη και Αννίβα επιτέθηκαν κατά τμήματος χωροφυλακής Πυρσόγιαννης που βοηθήθηκε από κατοίκους. Υστερα από 2ωρη μάχη η χωροφυλακή υπέκυψε και οι ένοπλοι κατέλαβαν την υποδιοίκηση χωροφυλακής και τα γύρω υψώματα».

Με τις μάχες να μαίνονται

Το αντάρτικο, λοιπόν, είχε φουντώσει για τα καλά στην επαρχία, αλλά στην Αθήνα ακόμα γινόταν κουβέντα για δημοκρατική λύση.
Κι όμως, την ίδια μέρα ανταπόκριση από το Λονδίνο αναφέρεται, στην «Ντέιλι Μέιλ», δήλωση του Γονατά ότι «σ' όλη τη χώρα θα επιβληθεί ο στρατιωτικός νόμος αν συνεχισθεί η κομμουνιστική δράση», αλλά και απόσπασμα από το «Ντέιλι Γουόρκερ», σύμφωνα με το οποίο ο Ν. Ζαχαριάδης σε άρθρο του τονίζει: «Οι απειλές δεν μας φοβίζουν. Αντιμετωπίζουμε ψύχραιμα την εξέλιξη της κατάστασης προτείνοντας το χέρι μας για συνεννόηση αλλά έχοντας και όπλο παρά πόδας».
Την επομένη, 20 Σεπτέμβρη, με άρθρο του στην πρώτη σελίδα ο διευθυντής του «Ριζοσπάστη», Κώστας Καραγιώργης, ανακοινώνει ότι «αύριο το πρωί οδηγείται στο νησί της εξορίας ο αρχηγός του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού στρατηγός Στέφανος Σαράφης». Μαζί του άλλοι 65 αξιωματικοί του ΕΛΑΣ, από τους οποίους 4 στρατηγοί. Αναρωτιέται στο άρθρο του ο Καραγιώργης: «Πρόκειται για ολοκλήρωση του αγγλοκρατούμενου φασιστικού προτεκτοράτου;».
Στο ίδιο φύλλο ο «Ριζοσπάστης», χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της αναπαραγωγής ρεπορτάζ από τον αστικό Τύπο, πληροφορεί το κοινό με ενδιαφέρουσες ειδήσεις, όπως αυτή που αναφέρει: «Οι περιοχές που υπάγονται στις υποδιοικήσεις χωροφυλακής Ραψάνης, Λειβαδίου, Ελασσόνας και Γρεβενών ελέγχονται απόλυτα από τους ενόπλους, οι δυνάμεις των οποίων είναι μοιρασμένες ως εξής: Στον Ολυμπο 400, Χάσια 500, Πιέρρια 200 (άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι στην περιοχή Πιερρίων οι ένοπλοι φθάνουν στους 1.100). Η δύναμή τους αυξάνει ανάλογα με εφεδρείες από τα χωριά.
Το "Νιου Γιορκ Χέραλντ Τριμπιούν" στην παρισινή έκδοσή του δημοσιεύει ανταπόκριση του απεσταλμένου του από την Ελλάδα: "Στην Ελλάδα διεξάγεται αμείλικτος εμφύλιος πόλεμος (...) τώρα πια δεν υπάρχει έλεος ούτε για τις γυναίκες ούτε για τα παιδιά. Επειδή οι άρρενες συγγενείς τους πήραν τα βουνά, τα γυναικόπαιδα πιάνονται, φορτώνονται σε αυτοκίνητα και ή στέλνονται στα ξερονήσια ή στοιβάζονται κατά εκατοντάδες μέσα σε ασφυκτικά γεμάτες φυλακές (...) Επιπλέον η κυβέρνηση εγκρίνει τη δράση δυο τουλάχιστον μεγάλων συμμοριών, του Σούρλα, επικηρυγμένου για ληστεία και φόνο και του Καλαμπαλίκη. Και οι δυο απολαμβάνουν απόλυτης ασυδοσίας (...) Μπορεί κανείς να τους δει στα καφενεία της Λάρισας και του Βόλου».

«Εξω από κάθε νόμο της λογικής»

Η ΚΕ του ΕΑΜ με τηλεγράφημα προς τον πρωθυπουργό αναφέρει σχετικά με την εξορία του Σαράφη: «Εκτόπισις (...) εξεγείρει εθνικήν συνείδησιν και τορπιλίζει πάσαν προσπάθειαν εσωτερικού κατευνασμού», ενώ ο Κ. Καραγιώργης στο κύριο άρθρο της εφημερίδας αναφέρει: «Εμείς οι Κουκουέδες έχουμε έναν αρχηγό που είπε αυτά τα μεγάλα λόγια: "Οποιος φοβάται μην πέσει, πρέπει σε όλο το βιό να σούρνεται χάμου. Αλλά όσοι δεν φοβούνται μην πέσουν, αυτοί είναι ανίκητοι. Και αυτοί νικούν ακόμα και όταν πέφτουν"!».
Μια βδομάδα μετά την κατάληψη των γραφείων της ΚΟΑ στον κυριακάτικο «Ριζοσπάστη» ο Κ. Καραγιώργης σημειώνει: «Θα ήταν έξω από κάθε νόμο της λογικής αν δεν ξεπηδούσε αντίδραση έμπρακτη και ένοπλη (...) Η Αριστερά ζητάει πάντα με επιμονή, με πείσμα, με πάθος τη Συμφιλίωση, τη λογική συμφωνία για την άμεση λύση του εσωτερικού μας προβλήματος. Θα την αρνηθούν για άλλη μία φορά;».
Στη βάση της πρώτης σελίδας εκείνης της μέρας ο στίχος του Βασίλη Ρώτα προμηνύει:
«Στης σκλαβιάς τη νυχτιά και τον τρόμο
το λαό ξεσηκώνω με βιά
και του αγώνα του δείχνω το δρόμο
ενωμένος να βρει λευτεριά»
Ενα μήνα μετά, στα Χάσια, σε συνάντηση των ανταρτοομάδων που είχαν συγκροτηθεί από τους καταδιωκόμενους, αποφασίστηκε η συγκρότηση του Αρχηγείου Ανταρτών που μετονομάστηκε αργότερα σε Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Οι αυταπάτες για τη δημοκρατική διέξοδο παρ' όλα αυτά συνέχιζαν να υπάρχουν, είχε όμως τώρα πια αρχίσει να γίνεται πιο καθαρό ότι η γενίκευση της ένοπλης σύγκρουσης ήταν αναπόφευκτη. Ως αποτέλεσμα ταλαντεύσεων, καθυστερήσεων όμως αυτή δεν αγκάλιασε τα κύρια αστικά κέντρα και πρώτα απ' όλα την Αθήνα.

Η Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου - Επενδύσεων και η ένταση περιπλοκών μετά το Brexit

Η Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου - Επενδύσεων και η ένταση περιπλοκών μετά το Brexit

Associated Press

Οι επικεφαλής των διαπραγματευτών ΕΕ - ΗΠΑ για τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων. Ο Ignacio Garcia Bercero της ΕΕ (δεξιά) καλωσορίζει τον Αμερικανό Dan Mullaney (αριστερά)

«Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την ΕΕ, έχω ορίσει ως φιλοδοξία μας να γίνουμε παγκόσμιος ηγέτης στο ελεύθερο εμπόριο», δήλωσε η Μέι σε δημοσιογράφους αμέσως μετά τη σύνοδο του G20 στην Κίνα. Η Μέι είπε ότι δεν θα υπάρξουν υποχωρήσεις προς τον προστατευτισμό.
Οι δηλώσεις της Βρετανίδας πρωθυπουργού έγιναν με δεδομένο ότι το ΔΝΤ, παραμονές της Συνόδου, σε ενημερωτικό του σημείωμα καλούσε τους ηγέτες του G20 να ενισχύσουν τη ζήτηση, να αναθερμάνουν το εμπόριο, να υλοποιήσουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις οικονομίες τους για να υπάρξει μεγαλύτερη ανάπτυξη, εκτιμώντας ότι ο ρυθμός αύξησης του όγκου του εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών έχει επιβραδυνθεί στις περισσότερες χώρες από το 2012, στο μισό του αντίστοιχου ρυθμού στην 20ετία πριν από το 2007.
Η προτροπή του ΔΝΤ για αύξηση της ζήτησης ως μέσου καπιταλιστικής ανάπτυξης διεθνώς έρχεται και επανέρχεται σε συνθήκες επιβράδυνσης της καπιταλιστικής οικονομίας. Η επιβράδυνση μειώνει τη ζήτηση, η τόνωση της ζήτησης ενισχύει την ανάκαμψη. Η δε εκτίμηση για επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του εμπορίου διεθνώς αποκαλύπτει υπερπαραγωγή εμπορευμάτων, το ίδιο μιλά για πτώση επενδύσεων, που σημαίνει αδυναμία αύξησης της παραγωγής. Φαύλος κύκλος. Είναι ο κύκλος της κρίσης. Που απαιτεί μεγάλη καταστροφή κεφαλαίου ώστε να γίνουν καπιταλιστικές επενδύσεις και να περάσει η οικονομία σε ανάπτυξη. Φαίνεται ότι τέτοιες συνθήκες δεν έχουν δημιουργηθεί. Το ΔΝΤ εξέφρασε μάλιστα φόβους για προστατευτισμό στο διεθνές εμπόριο.

Η ειδική σχέση ΗΠΑ - Βρετανίας και οι αμερικανικές ανησυχίες

Στις αρχές Ιούλη, είδαν το φως της δημοσιότητας ρεπορτάζ όπως:
«Ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε προειδοποιήσει τη Βρετανία ότι θα υποβαθμιζόταν στις προτεραιότητες των ΗΠΑ σε περίπτωση Brexit και θα προηγείτο η πολύ μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία με την Ευρώπη.
Βλέποντας την έντονη αντίδραση των αγορών στην έκβαση του δημοψηφίσματος, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν τώρα τη στήριξή τους στην ειδική σχέση ΗΠΑ - Βρετανίας και υπογραμμίζουν ότι θα αναλύσουν τον αντίκτυπο του Brexit στις εμπορικές συνομιλίες με την ΕΕ.
Η Ουάσιγκτον ανησυχεί. Αν η Βρετανία φτωχύνει, ίσως δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη δέσμευσή της να δαπανά για την άμυνα το 2% του ΑΕΠ της ενώ κλιμακώνονται οι απειλές από τη Ρωσία, ούτε και να συνεισφέρει στον νέο στόλο πυρηνικών υποβρυχίων που αποτελούν καίριο στοιχείο της αποτρεπτικής πυρηνικής δύναμης της Δύσης. Οι εκτιμήσεις αυτές ανήκουν στον Νίκολας Μπερνς, πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, που εκφράζει την ανησυχία της υπερδύναμης τονίζοντας πως "η Βρετανία ήταν ο ισχυρότερος εταίρος της Αμερικής εντός της ΕΕ". Αξιωματούχοι στον τομέα του εμπορίου υποστηρίζουν, άλλωστε, πως η Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων ΤΤΙΡ είναι απίθανο να συναφθεί τώρα με την Ευρώπη όταν η Βρετανία δεν θα είναι στο τραπέζι των συνομιλιών, που ωστόσο δημιουργεί το κατάλληλο έδαφος για μια ανεξάρτητη συμφωνία μόνο με τη Βρετανία.
"Ο ισχυρισμός πως η Βρετανία θα υποβαθμιστεί στις προτεραιότητες των ΗΠΑ θα ξεχαστεί αμέσως από τη νέα κυβέρνηση, αν όχι και νωρίτερα", σχολιάζει ο Γκάρι Χουφμπάουερ, συνεργάτης του Ινστιτούτου Peterson, που εκτιμά πως "έτσι κι αλλιώς η συμφωνία ΤΤΙΡ ήταν εν υπνώσει ή νεκρή μόλις προέκυψε το Brexit".
Ο υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου δήλωσε στο CNBC ότι παραμένει προτεραιότητα των ΗΠΑ η εμπορική συμφωνία με την ΕΕ. Δεν απέκλεισε, όμως, να υπάρξουν ανεξάρτητες συνομιλίες με τη Βρετανία από τη στιγμή που θα συμφωνήσει με την ΕΕ τους όρους της απόσχισής της. Εξάλλου, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Ερικ Σουλτζ προσέθεσε πως η κυβέρνηση "μελετά" το πώς θα επηρεάσει το Brexit τις συνομιλίες για τη συμφωνία ΤΤΙΡ. Τόνισε, άλλωστε, πως οι οικονομικοί δεσμοί ανάμεσα στις δύο χώρες "παραμένουν ισχυροί και η ειδική σχέση δεν επηρεάζεται από το δημοψήφισμα"» («Ρόιτερς», «Καθημερινή», 3/7/2016).
Διπλωματική γλώσσα για ένα τεράστιο και σύνθετο πρόβλημα για τις ΗΠΑ, τις σχέσεις τους με Ευρωζώνη - ΕΕ, σχέσεις με επίκεντρο την ηγεμονία στην ευρωπαϊκή ήπειρο, απέναντι στη Γερμανία αλλά και στη Ρωσία, με δοσμένους τους οξύτατους ανταγωνισμούς μεταξύ τους, που επηρεάζουν και τις διμερείς σχέσεις τους, σε όφελος των συμφερόντων των μονοπωλίων τους, κόντρα στους ανταγωνιστές τους. Σύνθετη πραγματικότητα που εξελίσσεται σε ρευστές συνθήκες.
Και η Βρετανία βρίσκεται σε ανάλογες συνθήκες, αναζητώντας τη διαμόρφωση ωφέλιμων για τα μονοπώλιά της σχέσεων τόσο με την ΕΕ όσο και με τις ΗΠΑ.

Οι δυσκολίες αμερικανικών τραπεζικών ομίλων στη Βρετανία

Μετά τη Σύνοδο Κορυφής του G20, ήρθε άλλη μια διπλωματική παρέμβαση του Μπ. Ομπάμα, που μιλώντας σε δημοσιογράφους, επανέλαβε την παλαιότερη προειδοποίησή του ότι δεν ανήκει στις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον να συνάψει διμερή εμπορική συμφωνία με τη Βρετανία. Διευκρινίζοντας όμως τη δήλωσή του, τόνισε ότι ποτέ δεν εξέφρασε την πρόθεση «να τιμωρήσει τη Βρετανία». Υπενθύμισε, όμως, ότι οι ΗΠΑ έχουν θέσει σε προτεραιότητα τις πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες και «δεν έχει νόημα για εμάς να αφήσουμε κατά μέρος αυτήν την προσπάθεια». Λέμε διπλωματική τοποθέτηση γιατί ενδιαφέρεται πρωτίστως για την ΤΤΙΡ με την ΕΕ, αλλά έχει ως πιστό σύμμαχο τη Βρετανία, η οποία όμως προκαλεί προβλήματα με τις καθυστερήσεις υλοποίησης του Brexit, ιδιαίτερα στους χρηματοπιστωτικούς ομίλους των ΗΠΑ.
Πρόσφατα εμφανίστηκαν στον αστικό Τύπο ρεπορτάζ που ανέφεραν πάνω - κάτω τα εξής: «Σοβαρούς τριγμούς δημιουργεί στις μεγάλες αμερικανικές τράπεζες η αβέβαιη προοπτική για τις δραστηριότητές τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση μετά την απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσει η χώρα τους από αυτήν. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές σε τηλεοπτικά δίκτυα στις ΗΠΑ, οι τράπεζες προετοιμάζονται για έναν "χειμώνα ολέθρου", εξαιτίας του εντελώς θολού τοπίου μετά το Brexit και της διάχυτης σύγχυσης σχετικά με τις διαπραγματεύσεις, οι οποίες θα κατατείνουν στην επισημοποίηση του διαζυγίου μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών. Ουδείς γνωρίζει τις άμεσες συνέπειες του Brexit και την τυχόν απώλεια της πρωτοκαθεδρίας του Σίτι του Λονδίνου, ως του χρηματοπιστωτικού κόμβου της Γηραιάς Ηπείρου, επειδή η Βρετανία χάνει το αποκαλούμενο "τραπεζικό διαβατήριο" που έδινε πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίου των υπόλοιπων κρατών - μελών της ΕΕ». Ηδη οι τράπεζες «JP Morgan» και «Morgan Stanley» εξέφρασαν την πρόθεσή τους να μεταφερθούν σε άλλο κράτος της ΕΕ.

Οξυνση ανταγωνισμών με επίκεντρο την ΤΤΙΡ

Την ίδια ώρα, οξύνονται οι ανταγωνισμοί με Ευρωζώνη - ΕΕ, και σε σχέση με την υπόθεση της ΤΤΙΡ, όπως φάνηκε και με την υπόθεση φοροδιαφυγής της «Apple» (βλέπε «Ριζοσπάστη» 4/9/2016).
Πρόσφατα, ο Γάλλος υπουργός Εμπορίου, Ματίας Φεκλ, δήλωσε ότι το Παρίσι θα ζητήσει επίσημα από την Κομισιόν τη διακοπή των διαπραγματεύσεων κατά την υπουργική σύνοδο της Μπρατισλάβας, στις 22 Σεπτέμβρη. «Οι Αμερικανοί δεν μας δίνουν τίποτε, ή ψίχουλα στην καλύτερη περίπτωση».
Επίσης, σε πρόσφατη ομιλία του σε Γάλλους πρεσβευτές, ο Πρόεδρος Φρ. Ολάντ είπε: «Οι διαπραγματεύσεις έχουν βαλτώσει, δεν έχουν γίνει σεβαστές οι θέσεις μας, η συμφωνία είναι σαφώς μη ισορροπημένη».
Την ίδια ώρα, ο Γερμανός αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο είπε:
«Πιστεύω ότι οι Αμερικανοί έφεραν στην πραγματικότητα το τέλος στην TTIP. Δεν βλέπω οποιαδήποτε επιθυμία να συμβιβαστούν με τους Ευρωπαίους. Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να επιτευχθεί μια συμφωνία για την TTIP πριν από τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Δεν θα υπάρξει μια επίσημη δήλωση ότι οι διαπραγματεύσεις τερματίστηκαν χωρίς την επίτευξη συμφωνίας, μολονότι οι συνομιλίες έχουν ντε φάκτο αποτύχει. Αν οι Αμερικανοί δεν μετακινηθούν προς τους Ευρωπαίους, τότε η Ευρώπη δεν μπορεί να συμφωνήσει να δώσει ένα "φως για την TTIP". Κατόπιν τούτου, το σχέδιο - τουλάχιστον όπως ήταν προγραμματισμένο για φέτος - έχει αποτύχει».
Η καγκελαρία της Γερμανίας, όμως, ζήτησε να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις. Ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφεν Ζάιμπερτ, παραδέχτηκε ότι υπάρχουν διιστάμενες απόψεις σε πολλά θέματα, αλλά τόνισε ότι μόνο στο τέλος της διαπραγμάτευσης διαφαίνονται τα περιθώρια συμβιβασμού.
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Αν και οι εμπορικές συνομιλίες παίρνουν χρόνο, η μπίλια γυρίζει αυτή τη στιγμή και η Επιτροπή πραγματοποιεί σταθερή πρόοδο στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για την TTIP». Διπλωματικές πηγές, όμως, θεωρούν ότι οι συνομιλίες θα «παγώσουν» τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές σε Γαλλία και Γερμανία το 2017.

Το έδαφος των ανταγωνισμών και η διέξοδος για το λαό μας

Ολες οι πιο πάνω εξελίξεις αποκαλύπτουν όχι μόνο την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών αλλά και ότι αυτοί οι ανταγωνισμοί γίνονται ολοένα και πιο μπερδεμένο κουβάρι. Για παράδειγμα, η απόφαση του δημοψηφίσματος στη Βρετανία για έξοδο από την ΕΕ συνέβαλε στο να επανεμφανιστούν ακόμη πιο οξείς σε σχέση με πριν οι ανταγωνισμοί γύρω από την ΤΤΙΡ. Οι ΗΠΑ έχασαν ένα σύμμαχο μέσα από την ΕΕ, τη Βρετανία. Ταυτόχρονα, οι παρεμβάσεις της γαλλικής κυβέρνησης με μεγάλη οξύτητα, αλλά και του υπουργού Οικονομίας της Γερμανίας, φαίνεται ότι προκαλούν ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες στις ΗΠΑ. Επίσης, οι ανταγωνισμοί ενισχύονται και μέσα σε καπιταλιστικά κράτη της ΕΕ, π.χ. στη Γερμανία, η Μέρκελ δε συμφωνεί με τον Γκάμπριελ, κάτι που δείχνει διαπάλη διαφορετικών τμημάτων του κεφαλαίου. Το ίδιο συμβαίνει και εντός της ΕΕ. Που φανερώνει επίσης ενίσχυση αντίρροπων τάσεων στην πορεία ενοποίησης. Δεν φαίνεται μόνο με την υπόθεση της ΤΤΙΡ, αλλά και με τους τέσσερις του Βίσεγκραντ που αντιδρούν στην ενίσχυση της ενοποίησης αναζητώντας μεγαλύτερη αυτοτέλεια (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), όπως και τις κόντρες γύρω από το μείγμα χαλάρωσης (Γαλλία, Ιταλία), σε σχέση με την τήρηση ή την παραβίαση του Συμφώνου Σταθερότητας, και όχι μόνο, αφού έχουν ανοίξει γενικότερα ζητήματα διακυβέρνησης της ΕΕ.
Ολ' αυτά «πατούν» στο έδαφος μιας ισχνής καπιταλιστικής ανάπτυξης των ΕΕ - Ευρωζώνης, σε συνθήκες επιβράδυνσης της παγκόσμιας καπιταλιστικής ανάπτυξης, με κινδύνους για ισχυρές οικονομίες (Γαλλία, Ιταλία), αλλά και μειούμενες επιδόσεις σε ΗΠΑ, Γερμανία και άλλες οικονομίες.
Αυτό είναι το βασικό μέρος του πλαισίου μέσα στο οποίο πασχίζει η κυβέρνηση να βρει το δρόμο προς την ανάκαμψη, που δε φαίνεται, αβεβαιότητες σε ΕΕ - Ευρωζώνη, η διεθνής επιβράδυνση και οι δείκτες στην Ελλάδα που φανερώνουν ακόμη κρίση. Αλλά ο δρόμος για την καπιταλιστική ανάκαμψη είναι υπόθεση των καπιταλιστών, δική τους πρεμούρα, όπως και οι φόβοι τους. Ολ' αυτά για την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα είναι ξένα, εχθρικά. Ο δρόμος των καπιταλιστών για την ανάκαμψη, είτε τη φέρει είτε όχι, είναι οδυνηρός για τους εργαζόμενους. Και δεν πρέπει να συνταχτούν με την πολιτική που το επιδιώκει, με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που το υπόσχεται ως ρεαλιστική προοπτική πατώντας στις μειωμένες απαιτήσεις που η ίδια τούς καλλιέργησε για να τους χειραγωγεί και να τους καθηλώνει, ακόμη και να τους απωθεί από το δικό τους δρόμο, όπως τους ζητάει η κυβέρνηση. Καμιά αναμονή, καμιά ανοχή. Εχουν συμφέρον να οργανώσουν τη δική τους Λαϊκή Συμμαχία, που θα βάζει εμπόδια στην αντεργατική - αντιλαϊκή πολιτική, παλεύοντας για ανάκτηση των απωλειών, κατάργηση όλων των αντεργατικών - αντιλαϊκών νόμων, ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, σε σύγκρουση με το κεφάλαιο, την πολιτική που το υπηρετεί, την ΕΕ, την εξουσία τους. Αγώνας που θα φτάνει μέχρι την ανατροπή τους για την εργατική - λαϊκή εξουσία.

Λίγο πριν το τέλος εντοπίστηκε η άκατος «Φιλέ»!

Λίγο πριν το τέλος εντοπίστηκε η άκατος «Φιλέ»!

Με κόκκινο τετράγωνο σημειώνεται η θέση που εντοπίστηκε η «Φιλέ» σε μακρινό πλάνο (πάνω δεξιά), στη φωτογραφία που την αποκάλυψε (αριστερά) και στη λεπτομέρεια αυτής της φωτογραφίας (κάτω δεξιά). Η διαστημοσυσκευή φαίνεται καθαρά να είναι πεσμένη στο πλάι, κατά ένα μέρος στη σκιά του βράχου και με ένα από τα πόδια της υψωμένο προς το Διάστημα

Στις 2 Σεπτέμβρη, ενώ εδώ και καιρό είχε εγκαταλειφθεί η προσπάθεια να επικοινωνήσει με την άκατο «Φιλέ» και μόλις λίγες μέρες πριν το οριστικό τέλος της αποστολής του, το σκάφος «Ροζέτα», έστειλε φωτογραφία της επιφάνειας του κομήτη τραβηγμένη από πολύ κοντινή απόσταση (2,7 χιλιόμετρα), στην οποία εντοπίστηκε η χαμένη διαστημοσυσκευή!
Μετά από μια πολύ ανώμαλη προσεδάφιση πέρσι, η «Φιλέ», με βάση όλες τις ενδείξεις, είχε τελικά σταθεροποιηθεί σε πλάγια αντί σε όρθια θέση και σε σημείο που το μεγαλύτερο μέρος των φωτοβολταϊκών της κυττάρων δεν φωτιζόταν. Γι' αυτό δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει το επιστημονικό της πρόγραμμα, ούτε να έχει ουσιαστική επικοινωνία με το μητρικό σκάφος. Η φωτογραφία που έστειλε η «Ροζέτα» επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις των επιστημόνων και δείχνει με απτό τρόπο γιατί δεν φωτιζόταν, καθώς βρέθηκε στη σκιά ενός μεγάλου βράχου και γιατί δεν μπορούσε να επικοινωνήσει ούτε όταν ξαναφορτίστηκαν εν μέρει οι μπαταρίες της (στο περιήλιο).
Τα δεδομένα από τα όργανα της «Φιλέ» είχαν οδηγήσει τους επιστήμονες να προσδιορίσουν τη θέση της σε μια περιοχή έκτασης αρκετών εκατοντάδων τετραγωνικών μέτρων, αλλά τα σημεία που πιθανολογούνταν ότι κατέληξε δεν μπορούσαν να επιβεβαιωθούν από τις φωτογραφίες χαμηλής ανάλυσης που είχαν τραβηχτεί από σχετικά μεγάλη απόσταση. Αρκετά από τα υποψήφια σημεία κατάληξης απορρίφθηκαν με συνδυασμό διάφορων τεχνικών και όλα συνέτειναν σε ένα συγκεκριμένο στόχο, ο οποίος επιβεβαιώθηκε από τις φωτογραφίες που πάρθηκαν από κοντά. Σε αυτές τις φωτογραφίες κάθε εικονοστοιχείο (πίξελ) αντιστοιχεί σε 5 εκατοστά του μέτρου, ανάλυση επαρκής για να αποκαλύψει τα χαρακτηριστικά της μικροσκοπικής διαστημοσυσκευής «Φιλέ», διαμέτρου μόλις 1 μέτρου.
Στις 30 Σεπτέμβρη, ολοκληρώνοντας την αποστολή της, η «Ροζέτα» θα προσεδαφιστεί στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, στέλνοντας για τελευταία φορά εκπληκτικές φωτογραφίες της επιφάνειάς του και ειδικότερα από την περιοχή όπου υπάρχουν ανοιχτοί λάκκοι. Οι φωτογραφίες αυτές ίσως επιτρέψουν στους επιστήμονες να έχουν μια πιο άμεση εικόνα για την εσωτερική δομή αυτού του ουράνιου σώματος, που μελετήθηκε, ίσως, όσο λίγα.
Η προσεδάφιση αποφασίστηκε, επειδή η «Ροζέτα» δε θα λάμβανε αρκετή ηλιακή ενέργεια, όταν θα έφτανε μαζί με τον κομήτη στο αφήλιό του (σε απόσταση 850 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ηλιο) και θα πάγωνε. Είναι μάλλον υπερήλικη για διαστημικό σκάφος, καθώς βρίσκεται ήδη επί 12 χρόνια στο Διάστημα, δύο από τα οποία στο σκονισμένο και επικίνδυνο περιβάλλον γύρω από έναν κομήτη. Με την κατάληξη που αποφασίστηκε για την αποστολή θα μεγιστοποιηθεί η επιστημονική της συμβολή. Η προσεδάφιση της «Ροζέτας» είναι πιο δύσκολη από της «Φιλέ», επειδή το σκάφος θα πρέπει να κάνει όλο και πιο κοντινές ελλειπτικές τροχιές, υπό το μεταβαλλόμενο βαρυτικό πεδίο του κομήτη (λόγω του ακανόνιστου σχήματός του) και με τους επιστήμονες να έχουν σε κάθε περιφορά όλο και λιγότερο χρόνο για διορθώσεις.

OSIRIS - REX Ξεκίνησε η αποστολή επιστροφής δείγματος από αστεροειδή

OSIRIS - REX

Ξεκίνησε η αποστολή επιστροφής δείγματος από αστεροειδή

Καλλιτεχνική απεικόνιση της λήψης δείγματος εδάφους του αστεροειδούς Μπενού, από το OSIRIX - REx

Στο δρόμο προς τον αστεροειδή Μπενού βρίσκεται η αποστολή OSIRIS - REx της NASA, που εκτοξεύτηκε επιτυχώς το απόγευμα της Πέμπτης (τοπική ώρα Φλόριντα), από το διαστημικό κέντρο του ακρωτηρίου Κανάβεραλ, με τη βοήθεια ενός πυραύλου «Ατλας V». Το σκάφος θα προσεγγίσει τον Μπενού και θα αρχίσει τη λεπτομερή χαρτογράφηση και μελέτη του, στο πλαίσιο προετοιμασίας για τη λήψη δείγματος εδάφους από την επιφάνειά του. Τον Ιούλη του 2020 θα πραγματοποιήσει ελιγμό, ώστε ο βραχίονας σχεδόν 4 μέτρων, που διαθέτει, να μπορέσει με ένα άγγιγμα της επιφάνειας διάρκειας 5 δευτερολέπτων, να συλλέξει γύρω στα 60 γραμμάρια από σκόνη και πετραδάκια. Στη συνέχεια, το OSIRIS - REx θα αποπειραθεί να επιστρέψει το δείγμα για εξέταση στη Γη, όπου θα φτάσει - καλώς εχόντων των πραγμάτων - το Σεπτέμβρη του 2023. Θα πρόκειται για το βαρύτερο δείγμα εδάφους άλλου ουράνιου σώματος που θα μεταφερθεί στη Γη, μετά από τα δείγματα σεληνιακού εδάφους που έφεραν οι αποστολές «Απόλλων» στη Σελήνη.
Ενα μη μολυσμένο δείγμα αστεροειδούς από γνωστή πηγή (όχι δηλαδή όπως τα υπολείμματα των μετεωριτών που δεν είναι βέβαιο από πού προήλθαν), θα επιτρέψει ακριβείς γεωλογικές και χημικές αναλύσεις, δίνοντας αποτελέσματα πολύ πέραν αυτών που μπορούν να επιτευχθούν από διαστημικά σκάφη σε τροχιά ή από τη μελέτη των μετεωριτών. Αστεροειδείς όπως ο Μπενού είναι υπολείμματα από το σχηματισμό του ηλιακού συστήματος πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Αρκετοί επιστήμονες υποψιάζονται ότι ίσως είχαν συμβολή στην ύπαρξη νερού και οργανικών μορίων στην πρώιμη Γη και σε άλλα πλανητικά σώματα.

Εκατοντάδες άνθρωποι παρακολουθούν την εκτόξευση του OSIRIS - REx, από παραλία κοντά στο διαστημικό κέντρο του ακρωτηρίου Κανάβεραλ

Ο Μπενού είναι ένας ανθρακούχος αστεροειδής, μεγέθους μικρού βουνού (διαμέτρου περίπου 500 μέτρων), που ανήκει στην ομάδα των κοντινών στη Γη ουράνιων αντικειμένων και η τροχιά του θα τον φέρει πολύ κοντά στον πλανήτη μας προς το τέλος του 22ου αιώνα. Η εγγύτητά του, ώστε να είναι εφικτή μια αποστολή επιστροφής δείγματος, σε συνδυασμό με τη χαμηλή εκκεντρότητα και κλίση του επιπέδου της τροχιάς του, ήταν ένας από τους λόγους που επιλέχθηκε ανάμεσα σε άλλους 7.000 υποψήφιους αστεροειδείς. Αλλος λόγος ήταν το μέγεθός του, καθώς αστεροειδείς μικρότερης διαμέτρου περιστρέφονται γύρω από τον άξονά τους πολύ γρήγορα και ο ρεγόλιθος της επιφάνειάς τους μπορεί εύκολα να εκτοξευτεί, θέτοντας σε κίνδυνο κάποιο σκάφος που θα πλησίαζε για να πάρει δείγμα. Ο τρίτος λόγος ήταν η χημική σύσταση του Μπενού. Οι πιο πρωτόγονοι αστεροειδείς, αυτοί που έχουν αλλάξει ελάχιστα από το σχηματισμό τους πριν από 4 δισ. χρόνια, είναι οι ανθρακούχοι. Περιέχουν οργανικά μόρια, πτητικές ενώσεις και αμινοξέα.
Μόνο 5 αστεροειδείς συγκέντρωναν όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά. Απ' αυτούς επιλέχτηκε ο Μπενού, που κάνει μια περιφορά γύρω από τον Ηλιο κάθε 1,2 γήινα έτη και κάθε 6 χρόνια έρχεται σε απόσταση από τη Γη μικρότερη από δύο χιλιοστά της απόστασης της Γης από τον Ηλιο. Ο χρόνος περιστροφής του είναι 4,3 ώρες. Η γνώση των φυσικών και χημικών ιδιοτήτων του Μπενού θα μπορούσε να αξιοποιηθεί μελλοντικά για μέτρα που θα τον έκαναν να παρεκκλίνει από την πορεία του, αν διαπιστωνόταν έγκαιρα ότι έχει βρεθεί σε τροχιά σύγκρουσης με τη Γη.
Η διαστημοσυσκευή OSIRIS - REx θα κάνει μια περιφορά γύρω από τον Ηλιο και το φθινόπωρο του 2017 θα περάσει κοντά από τη Γη, για να αξιοποιήσει τη βαρύτητά της και να εκσφενδονιστεί προς τον Μπενού. Οταν τον πλησιάσει θα ενεργοποιήσει τους μικροπροωθητήρες της για να συγχρονίσει απόλυτα την ταχύτητά της με αυτόν. Το βάρους 2,1 τόνων (με τα καύσιμα) σκάφος, φέρει σειρά επιστημονικών οργάνων, κάμερες, ραντάρ, φασματοσκόπια και άλλα, που θα του επιτρέψουν τη λεπτομερή χαρτογράφηση και απομακρυσμένη γεωλογική και χημική ανάλυση του Μπενού, πριν κάνει τον επικίνδυνο ελιγμό για λήψη δείγματος εδάφους.

For PAO/Released Imagery Only:

Αριστερά η διαστημοσυσκευή OSIRIS - REx και δεξιά το κάλυμμα φορτίου του πυραύλου «Ατλας V», κατά τη φάση συναρμολόγησης

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.asteroidmission.org, www.nasa.gov, www.esa.int

Θολό τοπίο και όξυνση της κόντρας συμφερόντων

Θολό τοπίο και όξυνση της κόντρας συμφερόντων

Icon

Η εκμετάλλευση του ποδοσφαίρου από τα επιχειρηματικά συμφέροντα αποτελεί τη ρίζα για τη βία στα γήπεδα

Μετά από αρκετή... ταλαιπωρία, δηλώσεις επί δηλώσεων και - για μια ακόμη χρονιά - αρκετό νερό στο μύλο με τις κόντρες αντίπαλων συμφερόντων, το πρωτάθλημα της Super League για τη νέα σεζόν έκανε από χτες την πρεμιέρα του. Μάλιστα, αυτή έγινε με την 3η και όχι με την 1η αγωνιστική, αφού λίγο πριν την προγραμματισμένη έναρξη στις 20 Αυγούστου, με απόφαση του υφυπουργού Αθλητισμού, Σταύρου Κοντονή, αναβλήθηκε κάθε αγωνιστική δραστηριότητα έως και τις 5 Σεπτέμβρη. Κατόπιν ακολούθησε η διαφωνία Λίγκας - συνδρομητικού καναλιού για το με ποια αγωνιστική θα γίνει η πρεμιέρα (η Λίγκα ήθελε κανονικά την 1η), με το συνδρομητικό κανάλι να βγαίνει κερδισμένο στην άποψή του και τις δυο αγωνιστικές που εκκρεμούν να προβλέπεται να διεξαχθούν εμβόλιμα.

Η σήψη και η διαφθορά δεν εξυγιαίνονται

Ολα αυτά μπορεί σε κάποιους να προκαλούν εντύπωση, ωστόσο στον κόσμο του ελληνικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου ούτε πρωτοφανή μπορούν να χαρακτηριστούν, ούτε φυσικά και περιστασιακά. Αντίθετα, αποτελούν τα νέα κομμάτια στο παζλ της εικόνας που χαρακτηρίζει το ελληνικό ποδόσφαιρο ως πεδίο ενδοεπιχειρηματικών αντιπαραθέσεων μεταξύ των ιδιοκτητών των ΠΑΕ. Αντιπαραθέσεις που, πέρα απ' το στόχο για τα πρωτεία στην «πίτα» της ποδοσφαιρικής αγοράς και τα όσα προσφέρει αυτή σε όλα τα επίπεδα, σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνούν τα ποδοσφαιρικά δρώμενα και σχετίζονται με γενικότερες επιχειρηματικές κόντρες μεταξύ των εμπλεκόμενων.

Σε αρκετές περιπτώσεις, οι κόντρες των αντίπαλων συμμαχιών αφορούν απώτερους στόχους εκτός ποδοσφαίρου

Την ίδια ώρα, οι όποιες προσπάθειες της νυν συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που διαφημίζονται απ' τους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες ως προσπάθεια κάθαρσης και στηρίζονται κυρίως σε κατασταλτικού τύπου μέτρα (αυστηροποίηση των νόμων, υπεραρμοδιότητες του υφυπουργού Αθλητισμού, επιβολή ποινών), έχει αποδειχθεί ότι όχι μόνο δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα, αλλά βρίσκονται και μακριά απ' την ουσία του προβλήματος. Αυτή δεν είναι άλλη απ' το γεγονός ότι όσο το ποδόσφαιρο συσχετίζεται με την επιχειρηματική δραστηριότητα και αποτελεί το πεδίο αντιπαράθεσης των επιχειρηματιών με απώτερους (εκτός ποδοσφαίρου) σκοπούς, είναι αναμενόμενο να γεννάει φαινόμενα όπως η βία των «στρατών» των οπαδών, η διαφθορά, η σήψη, τα στημένα παιχνίδια και πολλά άλλα. Και φυσικά, το σίγουρο είναι ότι όσες αναβολές και να υπάρξουν στην αγωνιστική δραστηριότητα, όσο και να χτυπηθούν (προσωρινά και ελάχιστα) τα κέρδη των επιχειρηματιών, το ποδόσφαιρο του κέρδους δεν εξυγιαίνεται.

Πεδίο σύγκρουσης η ΕΠΟ

Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και ειδικότερα η διοίκησή της αποτελεί την τελευταία διετία το πεδίο σύγκρουσης είτε - κυρίως - μεταξύ των αντιπάλων συμμαχιών που υπάρχουν στο πρωτάθλημα της Super League, είτε στην κόντρα με την κυβέρνηση. Ενδεικτικό ότι η πρώην πλέον (επίσημα απ' την Παρασκευή) διοίκηση Γκιρτζίκη την τελευταία διετία βρισκόταν στα... χαρακώματα με τον υφυπουργό Αθλητισμού, με αιτία σημαντικά ζητήματα στο χώρο της διοίκησης του ποδοσφαίρου (πειθαρχικά όργανα, διαιτησία, αυτοδιοίκητο κ.τ.λ.). Μάλιστα, αποτέλεσμα αυτής της κόντρας ήταν η απόφαση του υφυπουργού για αναβολή της έναρξης του πρωταθλήματος, μετά την ενέργεια της ΕΠΟ να αντικαταστήσει δικαστές μέλη των πειθαρχικών οργάνων. Μετά από πολλές αντιπαραθέσεις στις οποίες πήραν μέρος και οι δυο διεθνείς Ποδοσφαιρικές Συνομοσπονδίες ΦΙΦΑ/ΟΥΕΦΑ, οι εξελίξεις του τελευταίου διμήνου οδήγησαν σε παραίτηση της νυν διοίκησης λίγο πριν τις προγραμματισμένες εκλογές του Οκτώβρη. Την ίδια ώρα, τα δρώμενα στην Ελληνική Ομοσπονδία αποτέλεσαν (και αποτελούν) πεδίο σύγκρουσης και των αντίπαλων συμμαχιών μεταξύ των ΠΑΕ της πρώτης κατηγορίας, με τη «συμμαχία» των 3 (Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, ΑΕΚ) να κατηγορούν τη μέχρι τώρα διοίκηση ότι βρίσκεται στο άρμα του Ολυμπιακού.

...η διαιτησία...

Eurokinissi

Μεγαλύτερο ρόλο στα κέρδη διεκδίκησαν δυναμικά φέτος οι λεγόμενοι «μικρομεσαίοι» της Super League

Οι αντίστοιχες κόντρες μεταξύ των αντίπαλων συμφερόντων στο ελληνικό ποδόσφαιρο γίνονται και στον τομέα της διαιτησίας με την ΚΕΔ (Επιτροπή υπεύθυνη για τους ορισμούς των διαιτητών), με την τριάδα Παναθηναϊκού - ΠΑΟΚ - ΑΕΚ να κάνουν επίσημα λόγο για διαιτητές σε διατεταγμένη αποστολή, με σκοπό να τους αδικήσουν προς όφελος του Ολυμπιακού.
Η κοινή απόφαση ΕΠΟ - Super League, στα μέσα του καλοκαιριού και μετά από έγκριση και της ΟΥΕΦΑ για τη λειτουργία του «ισπανικού μοντέλου» στην ΚΕΔ, με τρία μέλη (ένα απ' την ΕΠΟ, ένα απ' τη Λίγκα και έναν επιδιαιτητή), έδειξε προς το παρόν να κατευνάζει κάπως τα πνεύματα. Το ερώτημα που μπαίνει είναι για πόσο. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό πως η πρόσφατη επιλογή του πρώην διεθνούς διαιτητή Κύρου Βασσάρα για το ρόλο του επιδιαιτητή της επιτροπής (θα έχει λόγο όταν υπάρχει διαφωνία μεταξύ των άλλων δύο μελών της ΚΕΔ) αντιμετωπίστηκε από κάποιες ΠΑΕ (Παναθηναϊκό, ΠΑΟΚ, ΑΕΚ) επιφυλακτικά...

...και η ίδια η Λίγκα

Φυσικά, οι κόντρες αντίπαλων συμμαχιών στο ελληνικό ποδόσφαιρο δεν διεξάγονται μόνο εκτός Λίγκας, αλλά και μέσα σε αυτή. Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις τα μέλη - και ιδιαίτερα οι πιο ισχυροί - του συνεταιρισμού των ΠΑΕ να εμφανίζονται ενωμένα μπροστά στο ενδεχόμενο περαιτέρω απαξίωσης του «προϊόντος» (που φυσικά δεν συμφέρει κανέναν), ωστόσο όπως έχει αποδειχτεί, αυτό δεν διαρκεί και πολλά... φεγγάρια. Κυρίως, αυτή η ενότητα αφορά την αντίδραση μετά από περιστατικά που φτάνουν στα άκρα (βίαια επεισόδια, τραυματισμοί οπαδών, καταστροφές) ή κατόπιν πίεσης των χορηγών (π.χ. συνδρομητικό κανάλι). Ωστόσο, η όξυνση του ενδο-οικογενειακού ανταγωνισμού είναι τέτοια, που τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια ακόμα και το ίδιο το εγχείρημα της Λίγκας έχει πορευτεί σε... λεπτές ισορροπίες.

Ζητούν ρόλο οι «μικροί»

Εκτός, όμως, από τις κόντρες των λεγόμενων ισχυρών (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ, ΑΕΚ) για τα πρωτεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ιδιοκτήτες επιχειρηματίες των ΠΑΕ στα γενικότερα παιχνίδια κέρδους στους κόλπους της Λίγκας των ΠΑΕ της πρώτης κατηγορίας, έχει δημιουργηθεί ένα ακόμη μέτωπο. Αυτό αφορά την κίνηση των λεγόμενων «μικρομεσαίων», με τον ιδιοκτήτη της ΠΑΕ Ξάνθης, Χρήστο Πανόπουλο, να πρωτοστατεί και τις ΠΑΕ αυτές να καταθέτουν το προηγούμενο διάστημα τις δικές τους προτάσεις για την εξυγίανση του ποδοσφαίρου. Ουσιαστικά, αυτό που ζητούσαν οι μικροί ήταν η απόκτηση περισσότερου λόγου στα κέρδη του πρωταθλήματος, με αναδιανομή των εσόδων κυρίως απ' τις χορηγίες του πρωταθλήματος και τα τηλεοπτικά έσοδα. Μάλιστα, αρχικά είχαν απειλήσει να μην κατέβουν στο νέο πρωτάθλημα εάν δεν γίνουν δεκτά τα αιτήματά τους απ' το «καρέ των ισχυρών». Οι τελευταίοι συμφώνησαν με τις προτάσεις, ενώ κάποιοι εξ αυτών (ΠΑΟΚ, ΑΕΚ) στήριξαν ανοικτά την «κίνηση των 12» για τους δικούς τους λόγους.
Πάντως, ενδεικτικό της όξυνσης στις κόντρες συμφερόντων που υπάρχουν μέσα στη Λίγκα, είναι ότι και στη λεγόμενη «κίνηση των 12» υπήρξαν διαφορετικές λογικές που οδήγησαν σε διαφωνίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αποχώρηση της Λάρισας απ' τη συνεδρίαση προ διμήνου που αφορούσε την πρόταση για τον αρχιδιαιτητή και την απουσία σε αυτή των Βέροια και Ηρακλή.