Λουίς Μπουνιουέλ, ξετίναξε την αστική υποκρισία

Από iraklis3

Ο Λουίς Μπουνιουέλ από τους κορυφαίους δημιουργούς της 7ης Τέχνης στον 20ό αιώνα. Είναι ο πατέρας του σουρεαλιστικού κινηματογράφου, αλλά δεν έχει μείνει στην ιστορία μόνο γι’ αυτό ή γιατί ήταν ένας εμπνευσμένος δημιουργός, ένας από αυτούς που επηρέασαν όσο λίγοι το παγκόσμιο σινεμά. Ο Λουίς Μπουνιουέλ κατέκτησε ένα τεράστιο κεφάλαιο της ιστορίας τού κινηματογράφου κυρίως γιατί έχει ταυτιστεί με ιδέες που πάντα θα αγγίζουν τους ανθρώπους ακόμη και αυτούς που είχαν διαφορετικές αντιλήψεις απ’ αυτόν. Ήταν ένας αμφισβητίας, αιρετικός, αναρχικός, απέναντι σε κάθε εξουσία -εκκλησιαστική, πολιτική, οικονομική. Απεχθανόταν την υποκρισία της αστικής τάξης και της θρησκευτικής εξουσίας, δυο θέματα που βρίσκουμε σχεδόν πάντα στις ταινίες του. Ένα άλλο χαρακτηριστικό ήταν το ανατρεπτικά διαπεραστικό χιούμορ του, το οποίο θα δημιουργήσει σχολή στο σινεμά.
Σήμερα,  η νεότερη γενιά δυστυχώς ή τον αγνοεί ή τον θεωρεί ένα κινηματογραφιστή που ναι μεν είχε σπουδαίες ιδέες, αλλά το έργο του είναι πλέον ξεπερασμένο. Η διάχυση του φαινόμενου της ανώδυνης διασκέδασης, η διαφήμιση στα όρια της πλύσης εγκεφάλου, με την ανάδειξη των μέτριων ως κάτι το σημαντικό, η τακτική της αποσιώπησης όλων αυτών που χάραξαν βαθιά με το ταλέντο και τις αναζητήσεις τους την τέχνη, έχουν απομακρύνει το κοινό, ακόμη και αυτό που αγαπά το σινεμά, από τον Μπουνιουέλ. Λες και η τέχνη έχει ημερομηνία λήξεως, όπως τα… γιαούρτια.

Από τον Μεσαίωνα στη “Χρυσή Εποχή”

Ο Μπουνιουέλ γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1900 στην Καλάντα της Αραγωνίας, στην Ισπανία, από εύπορους γονείς. Μεγάλωσε σε μια μικρή κλειστή επαρχιακή κοινωνία, παραδοσιακή και θρησκόληπτη, “μεσαιωνική” όπως τη χαρακτήριζε ο ίδιος, ενώ ήταν μαθητής σε αυστηρό καθολικό σχολείο. Ανήσυχο πνεύμα, γρήγορα επαναστάτησε σε όλα αυτά και εντάχθηκε στο σουρεαλιστικό κίνημα της εποχής. Όπως έλεγε «ευτυχώς, κάπου ανάμεσα στο τυχαίο και το μυστηριώδες βρίσκεται η φαντασία, το μόνο πράγμα που προστατεύει την ελευθερία μας, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούν συνέχεια να την περιορίσουν ή να την αφανίσουν ολοσχερώς».
Αργότερα θα σπουδάσει φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Εκεί θα γνωριστεί με τον Νταλί και τον Λόρκα. Το 1929 σε συνεργασία με τον Σαλβατόρ Νταλί, θα γυρίσει την ταινία “Ενας Ανδαλουσιανός σκύλος”, το πρώτο υπερρεαλιστικό φιλμ και αμέσως μετά, το 1930, τη σοκαριστική, για την εποχή της, ταινία “Η Χρυσή Εποχή”, σκανδαλίζοντας την συντηρητική κοινωνία και την αστική τάξη. Ένα φιλμ που πολεμήθηκε από τον Τύπο και τελικά την απαγόρευσε η αστυνομία για 50 χρόνια!
Το 1932 θα επιστρέψει στην Ισπανία και θα γυρίσει το ντοκιμαντέρ “Γη χωρίς ψωμί”. Το τέλος του ισπανικού εμφυλίου τον βρίσκει στην Αμερική να παλεύει για την επιβίωσή του. Από το 1947, εγκαταστάθηκε στο Μεξικό και πήρε τη μεξικανική υπηκοότητα. Τότε αρχίζει και η μεξικανική περίοδος της δημιουργίας του Μπουνιουέλ . Θα γυρίσει πολλές ταινίες, μεταξύ των οποίων τη “Σουζάνα τη διεφθαρμένη”, “Ελ” και την “Εγκληματική ζωή του Αρτσιμπάλντο ντε λα Κρουζ”.
Το 1961 μετά από πολλά χρόνια θα γυρίσει την πρώτη του ταινία στην Ισπανία, τη “Βιριδιάνα”. Από εκεί και πέρα θα εργαστεί κυρίως στη Γαλλία, σκηνοθετώντας τα πιο ώριμα έργα του, όπως το “Ημερολόγιο μιας καμαριέρας”, την “Τριστάνα”, την “Ωραία της ημέρας”, την “Κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας”, το “Φάντασμα της ελευθερίας” και το “Σκοτεινό αντικείμενο του πόθου”. Θα επιστρέψει στο Μεξικό, όπου θα ζήσει μέχρι το θάνατό του.
Αθεος και αντι – κληρικός, στις ταινίες του καυτηρίασε την υποκρισία της αστικής τάξης, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη δύναμη της φαντασίας. Η φαντασία, όπως σημειώνει ο ίδιος στο βιβλίο του “Η τελευταία πνοή”, είναι το “κυριότερό μας προνόμιο. Ανεξήγητη όπως το τυχαίο που την προκαλεί”.
Πηγές: ΑΠΕ / Ριζοσπάστης

Τι λέει το ΚΚΕ για τους «προστατευόμενους μάρτυρες»

Κατιούσα

Σε άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» για τις εξελίξεις στην Προανακριτική Επιτροπή, που ερευνά την υπόθεση Παπαγγελόπουλου, ο Νίκος Καραθανασόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Κόμματος και εκπρόσωπός του στην Προανακριτική Επιτροπή, σημειώνει:

«Με αφορμή την εξέταση των προστατευόμενων μαρτύρων από την Προανακριτκή Επιτροπή, που ερευνά την υπόθεση Παπαγγελόπουλου, ήρθε στο προσκήνιο μια αντιπαράθεση που αγγίζει αυτόν καθ’ εαυτόν τον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων.
Να θυμίσουμε ότι ο πυρήνας του θεσμού αυτού -μαζί με άλλες διαδικασίες- εισήχθη στο ελληνικό νομικό σύστημα από την κυβέρνηση Σημίτη, με το νόμο 2928/2001, τον γνωστό “τρομονόμο” και επεκτάθηκε από την κυβέρνηση Σαμαρά με τον ν. 4254/2014 και για τα οικονομικά εγκλήματα. Αυτός ο θεσμός είχε καταγγελθεί από τον προοδευτικό κόσμο τότε ως μία πολύ επικίνδυνη διαδικασία και αυτό γιατί δίνει τη δυνατότητα να “τυλίγονται σε μια κόλλα χαρτί” άνθρωποι με βάση ανώνυμες μαρτυρίες και κρυφούς μάρτυρες. Τότε, τόσο το ΚΚΕ, όσο και ο Συνασπισμός που σήμερα υπερασπίζεται αυτόν το νόμο, τον είχαν καταγγείλει σε όλους τους τόνους.
Συνεπώς, ορισμένοι που σήμερα “αγάπησαν” τον τρομονόμο και τους κουκουλομάρτυρες ως δήθεν εργαλεία κατά της διαφθοράς, μάλλον έρχονται σε δύσκολη θέση, αν θυμηθούμε ότι αυτές τις διατάξεις τις θέσπισαν οι κυβερνήσεις Σημίτη και Σαμαρά – Βενιζέλου.
Το ΚΚΕ, τόσο στην προηγούμενη Προανακριτική Επιτροπή για τη “Novartis”, όσο και στη σημερινή “αντίστροφη” εκδοχή της, είχε τονίσει την ανάγκη διερεύνησης όλων των πτυχών της υπόθεσης, με τη φυσική παρουσία και εξέταση και των προστατευόμενων μαρτύρων, κάτι φυσικά που δεν έγινε. Οι ευθύνες για την εξέλιξη αυτή βαραίνουν και την πλειοψηφία της Προανακριτικής Επιτροπής, που αποδέχεται το θεσμό των “προστατευόμενων”, “ανώνυμων” μαρτύρων και δεν καταργεί τον νόμο, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ που υπερασπίσθηκε με πάθος τους κουκουλοφόρους μάρτυρες. Μάλιστα βλέπουμε και μια εναλλαγή ρόλων. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αντιδρούν στις συνέπειες ενός θεσμού που οι ίδιοι θέσπισαν, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλείται έναν θεσμό που καταψήφισε και κατήγγειλε.
Η αντίθεσή μας αυτή δεν αφορά μόνο την υπόθεση που εξετάζεται, αλλά συνολικά την καταδίκη και απόρριψη μιας διάτρητης και επικίνδυνης διαδικασίας. Να θυμίσουμε ότι ακόμη και στη δίκη της εγκληματικής ναζιστικής Χρυσής Αυγής οι συνήγοροι Πολιτικής Αγωγής για τις επιθέσεις σε βάρος των κομμουνιστών συνδικαλιστών αρνήθηκαν να εξετάσουν τους “ανώνυμους” μάρτυρες κατηγορίας. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να νομιμοποιήσουμε έναν θεσμό που σήμερα δοκιμάζεται σε υποθέσεις διαφθοράς, αλλά αύριο μπορεί να είναι ένα ισχυρό όπλο στα χέρια του κράτους ή άλλων μηχανισμών εναντίον όσων δεν τους είναι αρεστοί.
Σημαίνει αυτό ότι αδιαφορούμε για την προστασία τέτοιων μαρτύρων; Κάθε άλλο. Θεωρούμε ότι το κράτος και οι αρχές έχουν όλες τις δυνατότητες να προστατεύσουν έναν μάρτυρα και αυτό μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματικά σε καθεστώς επωνυμίας και δημοσιότητας, αντί της σημερινής κατάστασης όπου οι διωκτικές αρχές, διάφοροι μηχανισμοί, ΜΜΕ, αλλά και πιθανά όσοι θέλουν να τους βλάψουν, ξέρουν την ταυτότητα των μαρτύρων, η οποία όμως δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό… Μάλιστα, αν ανατρέξει κάποιος στα πρακτικά της Βουλής και τις συζητήσεις την περίοδο ψήφισης του συγκεκριμένου νόμου, θα δει τέτοιους προβληματισμούς.
Ορισμένοι, θέλοντας να διαστρεβλώσουν και να προβοκάρουν αυτή τη θέση αρχών του ΚΚΕ, κατέφυγαν σε άστοχες -αν όχι αστείες- συγκρίσεις. Συνέκριναν για παράδειγμα τους κουκουλομάρτυρες με την ανωνυμία που θέλει να κρατήσει ένας εργαζόμενος, π.χ. για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, έναντι της εργοδοσίας. Φυσικά εδώ δεν βλέπουν ή κάνουν πως δεν βλέπουν το προφανές: Ότι η ανωνυμία του οποιουδήποτε για τις πράξεις ή τις ιδέες του αφορά αποκλειστικά τον ίδιο, ενώ η ανωνυμία του “κουκουλομάρτυρα” αφορά κυρίως άλλους, αυτούς που δείχνει ως ενόχους για κάποια αδικήματα.
Το ΚΚΕ όχι μόνο θα συνεχίσει να τονίζει την ανάγκη οι μαρτυρίες να είναι επώνυμες, αλλά και θα προβάλλει αυτό που αποτελούσε για χρόνια απαίτηση του λαϊκού κινήματος, των αριστερών, προοδευτικών ανθρώπων, δηλαδή την ανάγκη κατάργησης του “τρομονόμου” και όλων των διαδικασιών που αυτός προβλέπει, ανάμεσά τους και αυτής των προστατευόμενων μαρτύρων. Σ’ αυτόν τον αγώνα κάποιοι άλλαξαν στρατόπεδο και πέρασαν με την πλευρά που υπερασπίζονται τέτοιες επικίνδυνες ή αντιδραστικές πρακτικές. Φυσικά, αυτό δεν είναι ούτε το πρώτο θέμα, ούτε η πρώτη φορά που κάποιοι άλλαξαν στρατόπεδο. Κι όπως λέει μία κινεζική παροιμία “την πρώτη φορά είναι χάρη, τη δεύτερη κανόνας”».

Σημείωση: Το άρθρο του Νίκου Καραθανασόπουλου αναδημοσιεύεται από το πόρταλ 902.gr

Δεν δουλώνω, δεν υπογράφω

Αναφορά στην πάλη που έδιναν οι δεσμώτες σε φυλακές και εξορίες ενάντια στις δηλώσεις μετανοίας

Γυάρος το «μαρτύριο της συκιάς»

Το «δεν δουλώνω, δεν υπογράφω» είναι σήμα «κατατεθέν» του ΚΚΕ, όχι μόνο στις σκοτεινές περιόδους, αλλά και σε μέρες σαν τις σημερινές, της «δημοκρατίας». Την ώρα που το ΚΚΕ ανοιχτά, καθαρά διακηρύσσει με το Πρόγραμμά του ότι για την εργατική τάξη της χώρας και τα σύμμαχα μ' αυτήν στρώματα είναι μονόδρομος η πάλη για την ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων ιδιοκτησίας - παραγωγής και η επαναστατική αντικατάσταση του σημερινού σάπιου συστήματος από ένα ιστορικά ανώτερο, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό, η αστική τάξη συχνά πυκνά επαναφέρει θέμα ως προς το αν είναι νομιμόφρονη αυτή η δράση του ΚΚΕ για την εφαρμογή του Προγράμματός του.

 Η απάντηση έχει δοθεί ξανά και ξανά με το «δεν δουλώνω, δεν υπογράφω», το οποίο είναι η δήλωση χιλιάδων και χιλιάδων αγωνιστών, που στην υπερεκατοντάχρονη Ιστορία του ΚΚΕ κράτησαν ψηλά με αξιοπρέπεια τη σημαία του επαναστατικού εργατικού κινήματος.

***

 

Από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του ΚΚΕ, το αστικό κράτος με μια σειρά κατασταλτικά εργαλεία δίωξε, φυλάκισε, εξόρισε ακόμα και δολοφόνησε αγωνιστές. Το θεσμικό πλαίσιο των διώξεων συστηματοποιήθηκε με τον νόμο για το λεγόμενο «Ιδιώνυμο αδίκημα», που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Βενιζέλου το 1929. «Ιδιώνυμο αδίκημα» δεν θεωρούνταν άλλο από τη διάδοση των ανατρεπτικών, των κομμουνιστικών ιδεών.


Γι' αυτήν την περίοδο, διαβάζουμε ένα από τα πολλά ηρωικά παραδείγματα ανυποχώρητης στάσης των κομμουνιστών και κομμουνιστριών πολιτικών κρατουμένων: Της κομμουνίστριας Μαρούλας Παπαγεωργίου. Ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε τη φωτογραφία της με τον τίτλο ΠΑΡΤΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ! Στη λεζάντα έγραψε: «Αυτή είνε η γρηά επαναστάτρια συντρόφισσα Μαρούλα Παπαγεωργίου από το Αγρίνι, 78 χρονών, φυλακισμένη στις φυλακές Αβέρωφ (...) Είνε καταδικασμένη από το Πλημμελειοδικείο Μεσολογγίου σε 6 μήνες φυλακή και 2 χρόνια εξορία για παράβαση του Ιδιώνυμου. Στη φυλακή έχουν πιαστεί τα πόδια της. Κι όμως, όταν την επισκέφτηκε τελευταία ο υπουργός της Δικαιοσύνης και της ζήτησε να υπογράψει δήλωση "μετανοίας", για να αποφυλακιστεί, κούνησε αρνητικά το χέρι και περήφανα δήλωσε πως δεν γίνεται προδότης της τάξης της, δίνοντας ένα πρώτης τάξεως μάθημα σε μερικούς δειλούς και λιπόψυχους. Ας πάρουμε παράδειγμα από την ηρωική χειρονομία της γρηάς επαναστάτριας. Ας απαιτήσουμε την άμεση απελευθέρωσή της!» («Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ» τόμος Α2, σελ. 371, Γιώργης Πικρός, «Οι ρίζες του λαϊκού μας κινήματος 1912-1936», τόμ. 6, εκδ. «Καρανάση», Αθήνα, 1980, σελ. 21).

ΣΥΛ. ΠΟΛ. ΕΞΟΡΙΣΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Γυναίκες εξόριστες στο Τρίκερι

Λίγα χρόνια αργότερα, στη μεταξική δικτατορία το «Ιδιώνυμο» αποτέλεσε τη νομική βάση στην οποία στηρίχθηκαν και διάφοροι αντικομμουνιστικοί νόμοι της περιόδου, όπως ο Αναγκαστικός Νόμος 375 του 1936 (νόμος που εσκεμμένα ενοχοποιούσε τους κομμουνιστές ως κατασκόπους), η εφαρμογή του πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων, οι απολύσεις από το Δημόσιο για λόγους φρονημάτων. Οι εγκληματικοί σκοποί της δικτατορίας εφαρμόστηκαν άμεσα, με κήρυξη του ΚΚΕ εκτός νόμου, με την ωμή τρομοκρατία, με δολοφονίες και άγριους βασανισμούς.

 Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» στις 30 Απρίλη του 1978. Είναι γραμμένο από την κομμουνίστρια Λιλίκα Γεωργίου (δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας), που πέρασε και η ίδια από τις Φυλακές Αβέρωφ. Αναφέρεται στη λειτουργία τους στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, την περίοδο που στα κελιά τους βρέθηκε και η Ηλέκτρα Αποστόλου.

«Πλησίαζαν οι γιορτές του Πάσχα. Από την εκκλησία της φυλακής ακούγονταν ψαλμωδίες και τροπάρια. Οι κοινές κρατούμενες ζητούσαν την άφεση των αμαρτιών τους. Οι κομμουνίστριες, έτσι είχε καθιερωθεί από παλιότερα, δεν πήγαιναν στην εκκλησία. Τις ώρες αυτές που ήταν ελεύθερες από άλλο πρόγραμμα της φυλακής, τρέχαν κι έπιαναν δυο απόμερους πάγκους στην τραπεζαρία κι εκεί σαν ένα μελίσσι στην κυψέλη του άρχιζαν οι πιο ποικίλες απασχολήσεις. Αυτές ήταν οι ωραιότερες ώρες της ομάδας. Οι αναλφάβητες εργάτριες μάθαιναν γράμματα. Εκείνες που ήθελαν μάθαιναν ή μελετούσαν πιο πέρα γαλλικά ή γερμανικά. Γίνονταν και πολιτικά μαθήματα, που είχε αναλάβει υπεύθυνα η ψυχή της ομάδας, η αξέχαστη Ηλέκτρα. Η συντρόφισσα Ηλέκτρα είχε πολιτική προπαίδευση και μνήμη καταπληκτική. Οι πιο γόνιμες ώρες ήταν αυτές, γιατί το πολιτικό μάθημα αγκάλιαζε όλες τις κοπέλες της ομάδας. Μα όλη ετούτη η δουλιά γινόταν προφυλακτικά και πίσω από τα μάτια της διεύθυνσης. Τούτη εδώ όμως καταλάβαινε πως τις ώρες αυτές δενότανε τ' ατσάλι. Τ' ανθρώπινο ατσάλι που θα χτυπούσε τον εχτρό του λαού, το φασισμό. Η ομαδούλα τούτη η μικρή ήταν καρφί στο μάτι της διεύθυνσης που πάσχιζε να τη διαλύσει. Ωστόσο, ίσαμε τούτη την άνοιξη, της δεύτερης χρονιάς, δεν είχε καταφέρει ν' αποσπάσει ούτε μια δήλωση μετανοίας.

Ν.ΜΑΡΓΑΡΗΣ

Μακρόνησος. Συγκέντρωση ορθοστασίας

Μια ανοιξιάτικη, λοιπόν, Δευτέρα, πρωί πρωί, ορμάνε καμιά δεκαριά γυναίκες φύλακες με την αρχιφύλακα επικεφαλής, εκείνη τη φαρμακερή ψυχή, στην πτέρυγα που ήταν οι κομμουνίστριες. Τα πρώτα κελλιά δέχονταν τη μανία τους. Πετάνε κουβέρτες, στρωσίδια, σεντόνια, ρούχα καταγής κι αρχίζουν μια λεπτομερειακή έρευνα. Ολα τα κάνουν άνω - κάτω. Μια και δυο αρπάζουν και τα τρίποδα που χρησίμευαν για κρεβάτια και τα βγάζουν στο διάδρομο. Η διαταγή δόθηκε λακωνικά στις φύλακες από την αρχιφύλακα: Είκοσι μέρες απομόνωση, ύπνο καταγής με "άνοψο δίαιτα". Τι ήταν πάλι ετούτο; Δόθηκαν σε λίγο εξηγήσεις. "Ανοψος δίαιτα" σήμαινε κάθε τρίτη μέρα φαγητό. Την πρώτη και τη δεύτερη μέρα μόνο ένα ξεροκόμματο σκέτο και νερό. Τούτη η "ειδική" δίαιτα έρριξε πολλές κοπέλες κάτω. Η απομόνωση πρόβλεπε και κόψιμο του επισκεπτηρίου. Μανάδες, αδερφές κι αδέρφια έρχονταν δυο φορές τη βδομάδα να ιδούν τους ανθρώπους τους, μα γύριζαν άπρακτοι στα σπίτια τους. Ζητούσαν να μάθουν γιατί τιμώρησαν τις κοπέλες. Η διεύθυνση όμως σώπαινε. Τι λόγο είχαν αλήθεια και τις έκλεισαν για είκοσι μέρες στ' ανήλιαγα και υγρά κελλιά; Ενας και μοναδικός ήταν ο λόγος. Να λυγίσουν τις κοπέλες για ν' αποσπάσουν δηλώσεις μετανοίας. Δυο ολόκληρα χρόνια δεν είχαν καταφέρει να πάρουν ούτε μια δήλωση.

 

Ξυλογραφία του Γ. Φαρσακίδη. Μακρόνησος «Φάλαγγα» στην κορυφή

Το εικοσαήμερο πέρασε. Οι κοπέλες είχαν χάσει κάμποσα κιλά με τούτη την εξοντωτική δίαιτα. Οι σκοποί ωστόσο της διεύθυνσης απότυχαν. Καμιά δήλωση μετανοίας και υποταγής στο φασισμό δεν πήραν από τις 15 αγωνίστριες των Φυλακών Αβέρωφ».

 

Δεν αποκήρυξαν

 

Ξεχωριστή περίοδος της πάλης ενάντια στις δηλώσεις μετανοίας είναι αυτή της Κατοχής. Η δικτατορία του Μεταξά παρέδωσε τους πολιτικούς κρατούμενους στους ναζί κι αυτοί με τη σειρά τους όρισαν ανθρωποφύλακες τους χωροφύλακες, οι οποίοι παλιά τους τέχνη κόσκινο συνέχισαν την προσπάθεια να σπάσουν τους κομμουνιστές. Εχει περάσει στην Ιστορία η ηρωική μάχη που έδωσαν στον Αη Στράτη οι εξόριστοι. Είναι η μάχη με την πείνα. Στο πλευρό της χωροφυλακής και οι παπάδες του νησιού. Οι κρατούμενοι υποβλήθηκαν σε σκόπιμη ασιτία με σκοπό να υπογράψουν δηλώσεις αποκήρυξης του κομμουνισμού, πέθαναν 38 μα δεν αποκήρυξαν.

Στα 13.445 φύλλα «Ριζοσπάστη» που κυκλοφόρησαν από την μεταπολίτευση του 1974, δηλαδή από τότε που το ΚΚΕ - μετά από 27 χρόνια στην παρανομία - κυκλοφόρησε ξανά στη νομιμότητα την εφημερίδα του, και στη στήλη «Μνήμες αγωνιστών», είναι δύσκολο να βρει ο αναγνώστης έστω και μια μνήμη που να αφορά σε κείνες τις περιόδους, που να μην αναφέρεται η φράση «δεν έκανε δήλωση». Σ' αυτές τις τρεις λεξούλες κρύβεται ένα τεράστιο μέρος της προσωποποιημένης Ιστορίας του επαναστατικού κινήματος της χώρας μας.

Το αρτοποιείο της Ομάδας Συμβίωσης στον Αη Στράτη

Διαβάζουμε, τυχαία, μία από τις σύντομες «Μνήμες»:

 «Το 1941 έγινε μέλος του ΚΚΕ και μέσα από τις γραμμές του συμμετείχε δραστήρια στη διαμόρφωση της ΕΑΜικής Αντίστασης κατά της τριπλής Κατοχής. Το 1944 συνελήφθη σε μπλόκο, βασανίστηκε στην Ασφάλεια και καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε είκοσι χρόνια φυλακή. Στη δίκη αρνήθηκε την πρόταση του προέδρου να κάνει δήλωση μετανοίας και φυλακίστηκε στις φυλακές Χατζηκώστα και στο Χαϊδάρι, έως την απελευθέρωση.

Τον Μάρτη του 1945 συνελήφθη και πάλι με χαλκευμένες κατηγορίες και φυλακίστηκε για ένα χρόνο. Τον Μάρτη του 1947 εξορίστηκε στις Ράχες Ικαρίας απ' όπου απέδρασε τον Αύγουστο του ίδιου έτους και εντάχθηκε στον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος. Τον Φλεβάρη του 1948 συνελήφθη εκ νέου, βασανίστηκε, αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και εξορίστηκε στη Μακρόνησο, στο σύρμα του 1ου Τάγματος. Αργότερα στη Γυάρο και στον Αη-Στράτη».
Το βιογραφικό αφορά συγκεκριμένο αγωνιστή, το αναφέρουμε χωρίς όνομα γιατί αυτό είναι πάνω - κάτω το βιογραφικό χιλιάδων αλύγιστων της ταξικής πάλης.

***

 

Στα χρόνια που ακολούθησαν τον ηρωικό Δεκέμβρη του '44, στις φυλακές της Κέρκυρας η μεγάλη πλειοψηφία των κρατουμένων ήταν θανατοποινίτες, καταδικασμένοι για «κατοχικά αδικήματα», «αδικήματα που διαπράχτηκαν το Δεκέμβρη του 1944» και «εκτακτομετρίτες», δηλαδή καταδικασμένοι με βάση το Γ' Ψήφισμα του 1946 και τον ΑΝ 509/1947.

Το τελευταίο γράμμα του 27χρονου κλωστοϋφαντουργού Ηλία Λιάκουρα προς τη γυναίκα του. Εκτελέστηκε στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας. Την περίοδο 1947 - 1958 εκτελέστηκαν στο Λαζαρέτο πάνω από 118 αγωνιστές, γιατί αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας

Μόνο από το 1947 έως το 1950 εκτελέστηκαν στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας περισσότεροι από 118 κομμουνιστές. Αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας. Ανάμεσα στους εκτελεσμένους ήταν ο δήμαρχος Περιστερίου Ευγένιος Χαραλαμπίδης και ο 20χρονος Σίμος Τζατζαρίδης που είχε συλληφθεί στα 14 χρόνια του κατηγορούμενος για σφαγές (!) και εκτελέστηκε 6 χρόνια αργότερα (Αρχείο Εισαγγελίας Πρωτοδικών Κέρκυρας και Ληξιαρχείο Δήμου Κερκυραίων).

 Είναι η περίοδος που απ' άκρη σ' άκρη όλης της χώρας - παράλληλα με τον ηρωικό αγώνα του ΔΣΕ στα βουνά - στις φυλακές, στις εξορίες και τα εκτελεστικά αποσπάσματα γράφονται λαμπρές σελίδες αντίστασης. Σε ένα σκίτσο που δημοσιεύτηκε στο βιβλίο «Γυάρος, Ματωμένη Βίβλος», διαβάζουμε στη λεζάντα: «Ο Πέτρος Λαγός από την Κοκκινιά Πειραιά βασανίστηκε και κρεμάστηκε στη συκιά μερόνυχτα, γιατί αρνήθηκε να κρεμάσει την εικόνα του βασιλιά στον όρμο του (25 Μάρτη 1949) και γιατί δε θέλησε να κάνει "δήλωση"».

Ξεχωριστή η ιστορία της Αλίκης Τσουκαλά. Η Αλίκη δικάστηκε μαζί με άλλα στελέχη του ΚΚΕ στη Χαλκίδα, όπως τον Τάκη Φίτσιο (από τα ιδρυτικά μέλη του Κόμματος) και τον Γιάννη Χριστοφορίδη (καπετάνιο του καϊκιού που βοήθησε στην απόδραση των αξιωματικών από τη Νάξο). Η δίκη στο έκτακτο στρατοδικείο έγινε τον Μάρτη 1948. Στις προτροπές του στρατοδίκη να ακούσει τα παρακάλια του πατέρα της και να αποκηρύξει το ΚΚΕ, για να σώσει τη ζωή της, απάντησε «Αν κάποιον αποκηρύσσω αυτός είναι ο πατέρας μου».

Στο Μακρονήσι

 

Μακρύς ο κατάλογος των ηρωισμών στο Μακρονήσι, με πρώτη - πρώτη ιστορία αυτήν που αφορά τον θρυλικό κομμουνιστή Δημήτρη Τατάκη, έναν από τους μεγαλομάρτυρες στο «σύρμα» της Μακρονήσου, και τον θηριώδη βασανιστή Κοθρά. Τον βασανιστή που καθώς του άρεσε να βάζει στοιχήματα, έβαλε στοίχημα με τον ήρωα. Ο Κοθράς στοιχημάτισε ότι με τα βασανιστήρια που θα του κάνει θα υποκύψει και θα υπογράψει δήλωση μετανοίας. «Βάζουμε, αλλά θα το χάσεις!», είπε νηφάλιος κι ανθρώπινος ο Τατάκης στο ανθρωποειδές. Και το 'χασε το στοίχημα ο Κοθράς. Οπως περιγράφει ο Νίκος Κυτόπουλος, στο βιβλίο του «Το στοίχημα» («Σύγχρονη Εποχή»), το άγριο βασανιστήριο του Τατάκη κράτησε 33 ολόκληρες μέρες. Οι δήμιοί του έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τον λυγίσουν, ώστε να αποτελέσει παράδειγμα για τους υπόλοιπους Μακρονησιώτες. Δεν τα κατάφεραν όμως. Οταν τον ρώτησαν γιατί δεν υπέγραφε την περιβόητη «δήλωση μετανοίας», ώστε να θέσει τέρμα στο μαρτύριό του, εκείνος απάντησε: «Το έκαμα για να αποδείξω πως όλα τα πλάνα της ανθρώπινης αντοχής οι αγωνιστές τα ξεπερνάνε, όταν πιστεύουν και θέλουν. Δεν υπάρχουν άπαρτα φρούρια για τους κομμουνιστές!».

Μακρόνησος

Είχε και τα ευτράπελά της η προσπάθεια να αποσπαστούν δηλώσεις μετανοίας. Διαβάζουμε:«Ο βασανισμένος Χ.Β. του Β΄ Τάγματος αναμόρφωσης οπλιτών (Β΄ ΕΤΟ) (διοικητής Τζανετάκος) είχε υποκύψει στα βασανιστήρια. Επρεπε όμως να κάνει και δήλωση μετανοίας μπροστά σε συγκέντρωση του Τάγματος. Του έδωσαν, λοιπόν, από το Α2 Γραφείο, μια τυπωμένη στερεότυπη δήλωση όπου αναφερόταν ότι: "...Χάρις στο ζήλο των αξιωματικών μου ΑΝΕΒΛΕΨΑ και αποκηρύσσω κ.λπ...κ.λπ.". Μουρμουρητά, αποδοκιμασίες και ειρωνικά σχόλια από τους συγκεντρωμένους "σκαπανείς", γιατί αυτός που είχε υποχρεωθεί να δηλώσει ότι "ανέβλεψε", είχε χάσει το μάτι του, κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων...».

Αλλο: «Μεγάλη εβδομάδα και οι "σκαπανείς" του Α΄ Τάγματος μετά το ολοήμερο κουβάλημα της πέτρας, κάτω από το ανελέητο ξυλοκόπημα με τους ορθοστάτες των σκηνών, με ρόπαλα, σύρματα και σιδερόβεργες, οδηγήθηκαν κοπαδιαστά στο υπαίθριο ιερό για τη λειτουργία. Κάποια στιγμή ο παπάς του τάγματος, γνωστό κάθαρμα, άρχισε να διαβάζει το "κατά Μάρκον ευαγγέλιο". Και τότε διακόσιοι και πάνω βασανισμένοι, σαν να είχαν συνεννοηθεί προηγούμενα φώναξαν περιπαιχτικά:

- "Κάτω ο Μάρκος". Ο παπάς κοκάλωσε και επανέλαβε: - Διαβάζω το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο. Και από τους δεσμώτες η ειρωνική φωνή: "Κάτω ο Μάρκος, κάτω ο Μάρκος..."».

Αμετανόητες και αμετανόητοι

 

Στο Τρίκερι εξορίστηκαν για «προληπτικούς λόγους» οι πρώτες γυναίκες πολιτικές κρατούμενες. Υπολογίζεται ότι τον Αύγουστο - Σεπτέμβρη του 1949 βρίσκονταν στο Τρίκερι περίπου 5.000 γυναίκες μαζί με τα παιδιά τους. Οι «προληπτικές», όπως τις ονόμασαν, ζούσαν στο μοναστήρι του νησιού απομονωμένες από τους υπολοίπους. Το φθινόπωρο του 1950 επανέφεραν από τη Μακρόνησο στο Τρίκερι περίπου 500 «αμετανόητες», δηλαδή δεν είχαν υπογράψει δήλωση μετανοίας. Τις 50 που απέμειναν τις μετέφεραν στον Αη Στράτη στις 23.9.1953 (Συλλογικό, Μακρόνησος. Ιστορικός τόπος, τόμ. Γ', σελ. 347, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2006).

Σ' ένα υπόμνημα προς τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που υπέγραψαν πολιτικοί κρατούμενοι των φυλακών της Κέρκυρας στις 3 Ιούνη 1955 διαβάζουμε στο κεφάλαιο «Δηλώσεις Μετανοίας»:

«Το μέσο αυτό που χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στην περίοδο της 4ης Αυγούστου αποσκοπεί να εξευτελίσει, να ταπεινώσει και να τρομοκρατήσει τον περήφανο και ανυπότακτο σε κάθε είδους βία και καταπίεση ελληνικό λαό, και να τον κάνει να σκύψει το κεφάλι (...)

Στην περίοδο του εμφυλίου (...) όποιος δεν υπέγραφε δήλωση μετανοίας κατατάσσονταν στην κατηγορία των "προδοτών" και άρχιζε ο διωγμός εναντίον του για τα πολιτικά του φρονήματα και μόνο, ο ξυλοδαρμός, η σύλληψη και η εκτόπιση, η παραπομπή σε κάποια υπόθεση, το Μακρονήσι, οι φυλακές, το εκτελεστικό απόσπασμα. (...)

Χιλιάδες πολίτες καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν γιατί αρνήθηκαν να απαντήσουν καταφατικά στο "ναι" ή "ου" (μετανοείς ή δεν μετανοείς, υπογράφεις ή δεν υπογράφεις) του προέδρου του Στρατοδικείου (...)

Πολύ χαρακτηριστικά είπε ο Ν. Μπελογιάννης στην απολογία του πως με την πολιτική των δηλώσεων μαθαίνουν την ελληνική νεολαία να σηκώνει τα χέρια μπροστά στον πρώτο κίνδυνο.

Του συντρόφου μας Παπαμερκουρίου του έσπασαν τη σπονδυλική στήλη και καμπούριασε. Ετσι και εκτελέστηκε. Αλλά μέσα στο γολγοθά έλεγε απλά και σταθερά: "Θα βρω αρκετή δύναμη να σηκώσω το κορμί μου μπροστά στο απόσπασμα"».

Ψυχή και νους της Αντίστασης το ΚΚΕ

 

Σκοπός του αστικού κράτους ήταν να εξοντώσει τον κρατούμενο τόσο βιολογικά όσο και ηθικά - πολιτικά. Οι φυλακές και οι εξορίες αποτελούσαν πραγματικούς τόπους μαρτυρίου. Στενότητα χώρου διαμονής, σάπια τρόφιμα και συσσίτιο πείνας, στερήσεις επισκεπτηρίου και αλληλογραφίας, ακατάλληλο πόσιμο νερό και περιορισμένης ποσότητας, εκβιασμοί, απειλές, κλείσιμο στα πειθαρχεία, ξύλο, καψόνια, απομόνωση. Ολα αυτά αποτελούσαν μέρος της καθημερινότητας των κρατουμένων. Και όμως, ακόμα και σε αυτές τις τόσο αντίξοες συνθήκες, χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες, φυλακισμένοι και εξόριστοι, μπόρεσαν να κρατήσουν ψηλά το αγωνιστικό τους φρόνημα, οργανώνοντας τη ζωή τους.

Η ζωή των αγωνιστών στις φυλακές ήταν οργανωμένη σε «Ομάδες Συμβίωσης Πολιτικών Κρατουμένων». Η αντιμετώπιση των αναγκών και των προβλημάτων υποτασσόταν στα συμφέροντα του συνόλου. Η καθολική συμμετοχή, με βάση τους κανόνες ομαδικής συμβίωσης, ήταν η δύναμή τους.

Ετσι περιορίστηκε η δυνατότητα στον αντίπαλο να εκμεταλλευτεί τις δυσκολίες και τις ατομικές αδυναμίες, για να επιβάλει με «σωφρονιστικούς» κανονισμούς και δικά του όργανα το καθεστώς που ήθελε, ρυθμίζοντας, όπως επιδίωκε, σχέσεις, στάση και συμπεριφορές. Αυτό δεν το κατόρθωσε ούτε στις πιο δύσκολες στιγμές. Οι κρατούμενοι και οι κρατούμενες πήραν στα χέρια τους την οργάνωση της ζωής τους, έδιναν τη μάχη συλλογικά, με ενιαία εκπροσώπηση, τα δικά τους όργανα, τους δικούς τους κανόνες και τρόπο ζωής.

Ετσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις να σπάσει - σε μεγάλο βαθμό - η απομόνωση, να ανοίξουν δρόμοι επικοινωνίας με την καθοδήγηση του Κόμματος και τις παράνομες Κομματικές Οργανώσεις, με άλλες οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και να αξιοποιηθούν όποια περιθώρια υπήρχαν στον νόμιμο Τύπο.

Μέσα από αυτούς τους δρόμους τροφοδοτήθηκε ο αγώνας ενάντια στα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις, αναδείχτηκε το πρόβλημα των πολιτικών κρατουμένων και έγινε στοιχείο της πολιτικής ζωής, συνδέθηκε με τον αγώνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Διευκόλυνε να λύνονται προβλήματα νομικής υπεράσπισης, οικονομικής ενίσχυσης και υποστήριξης των αγώνων τους. Ο αγώνας για τη σωτηρία τους πήρε διεθνείς διαστάσεις στο πλαίσιο του ΟΗΕ.

Στο πλαίσιο της οργανωμένης ζωής, διαμορφώνονταν οι προϋποθέσεις που στήριζαν τα δικαιώματά τους στη ζωή και καλλιεργούσαν τις αξίες για τις οποίες αγωνίζονταν. Η οργανωμένη ζωή στηρίχτηκε στη συλλογικότητα, στο ομαδικό πνεύμα, στην αγωνιστική συντροφική ατμόσφαιρα και αλληλεγγύη. Η ασφυκτική περικύκλωση, που δημιουργούσαν ο μαντρότοιχος και το συρματόπλεγμα, δεν μπόρεσε να σταματήσει την οργανωμένη συλλογική λειτουργία και πάλη, την πολύμορφη μορφωτική και πολιτιστική δραστηριότητα των πολιτικών κρατουμένων. Ετσι οι συνθήκες του κάτεργου μετατρέπονταν σε χώρο όπου ενισχύονταν η αισιοδοξία, η αυτοπεποίθηση και η πίστη στις δυνάμεις τους, ατσαλωνόταν η απόφαση των πολιτικών κρατουμένων να συνεχίσουν τον αγώνα.

Στις φυλακές και τις εξορίες λειτουργούσαν Κομματικές Οργανώσεις που ενημέρωναν τους πολιτικούς κρατούμενους για την πολιτική του ΚΚΕ, συζητούσαν τις Αποφάσεις και πάλευαν για τη βελτίωση της ζωής των κρατουμένων, για τη συνεχή ανύψωση του αγωνιστικού φρονήματος. Γίνονταν μαθήματα ιδεολογικά και άλλα επιμορφωτικά. Οι φυλακές και οι εξορίες μετατράπηκαν σε σχολεία. Πολλοί αγωνιστές και αγωνίστριες, που μπήκαν στις φυλακές και τις εξορίες αναλφάβητοι, βγήκαν έχοντας αποκτήσει πολλά εφόδια, ακόμα και για επαγγελματική απασχόληση. Ηταν πολύ σημαντική η προσπάθεια για την κατάκτηση της γνώσης.

Κυρίως όμως χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι έδιναν μάχες για να μην υπογράψουν «δήλωση μετανοίας», θέμα εκ των ων ουκ άνευ για την οντότητα του ΚΚΕ, κάθε κομμουνιστή και κομμουνίστριας, αφού η μη υπογραφή των «δηλώσεων μετανοίας» συνδέεται άμεσα με την ύπαρξη και το χαρακτήρα του ΚΚΕ, με τον επαναστατικό σκοπό του.

Η προσπάθεια του αστικού κράτους να αποσπάσει «δηλώσεις μετανοίας» εξυπηρετούσε πολλαπλούς στόχους: Να πείσει ότι κανένας αγώνας, όσο ηρωικός και αν είναι, δεν μπορεί να κάμψει την αστική κυριαρχία, ότι είναι αγώνας μάταιος. Να φθείρει το ΚΚΕ και τους κομμουνιστές ότι λένε μεγάλα λόγια, ενώ στις δυσκολίες αναδιπλώνονται και βάζουν τον εαυτό τους πάνω από τον κοινό σκοπό. Στόχευε, δηλαδή, στην ηθική απαξίωση του κομμουνιστή και της κομμουνίστριας. Επομένως και να πείσει τους εργαζομένους ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να υποταχτούν.

Χιλιάδες μέλη του Κόμματος και του ΕΑΜ αρνήθηκαν να αποκηρύξουν το ΚΚΕ και τα ιδανικά του, δίνοντας τη ζωή τους ή παραμένοντας έγκλειστοι μέχρι και είκοσι χρόνια. Νίκησαν και το θάνατο. Υπήρξαν και πολλοί που λύγισαν προς στιγμή και αμέσως ανακάλεσαν.

Ακόμα και στην κόλαση της Μακρονήσου είχε συγκροτηθεί Κομματική Οργάνωση και των στρατιωτών. Εγραψε ο Σταύρος Κασιμάτης στην έκθεση που έδωσε στο ΠΓ για τη δουλειά των παράνομων Οργανώσεων στα χρόνια 1947 - 1952:
«Στο Μακρονήσι συγκροτήσαμε οργάνωση μέσα στους φαντάρους. (...) Ηρθαμε σε επαφή με γνωστά μας παιδιά και συγκροτήσαμε οργάνωση από 153 φαντάρους συγκροτημένους σε τριάδες σε όλα τα τάγματα, με επαφή με τη ΣΦΑ και τα απομονωτήρια. Βάλαμε το ζήτημα των αντιδηλώσεων. Ξεσηκώσαμε ένα μαζικό κίνημα αντιδηλώσεων».

Παράλληλα με την ηρωική στάση χιλιάδων αγωνιστών, πολλοί άλλοι υπέγραψαν «δήλωση μετανοίας» μην αντέχοντας στις μεγάλες δυσκολίες. Αγωνιστές που συμμετείχαν με αυτοθυσία στις εξάρσεις της μαζικής λαϊκής πάλης, τώρα, σε συνθήκες ήττας, δεν άντεξαν στα παρατεταμένα μαρτύρια, στις οικογενειακές και βιοποριστικές πιέσεις. Ορισμένοι, ελάχιστη μειοψηφία, συνεργάστηκαν με τον ταξικό εχθρό.

Υπήρξαν και αγωνιστές που δεν ανακάλεσαν τη «δήλωση», όμως παρέμειναν επί χρόνια στη μεγάλη πλειοψηφία τους υποστηρικτές της ΕΔΑ και του ΚΚΕ. 
Ορισμένοι από αυτούς έδειξαν με τη στάση τους ότι μπορούσαν να επανέλθουν στο Κόμμα, όπως και έγινε.

Είναι, επίσης, γεγονός ότι για αρκετά χρόνια μετά από τον αγώνα του ΔΣΕ, εκείνοι που λύγισαν αντιμετωπίστηκαν, σε αρκετές περιπτώσεις, όχι μόνο με πολιτική αδιαλλαξία, που ήταν σωστή και αναγκαία, αλλά και με έντονη περιφρόνηση, κάτι που εξηγείται από τις δύσκολες συνθήκες της πάλης.

Γενικά, οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες δικαίωσαν την ιδιότητά τους ως μελών του ΚΚΕ, ως πρωτοπορίας ικανής να αντέχει σε όλες τις συνθήκες, ακόμα και σε συνθήκες ήττας, υποχώρησης του κινήματος.

***

 

Στην εποχή μας, δεν είναι λίγες οι φορές που ο αντίπαλος μας θυμίζει πως «ο λύκος κι αν εγέρασε...». Τον όχι και τόσο μακρινό Γενάρη του 2004 ο υφυπουργός Εμπορίου Α. Καλαφάτης είχε το θράσος να ισχυριστεί πως αν οι σημερινοί συνταξιούχοι δεν έχουν καλές συντάξεις έχουν και οι ίδιοι ατομική ευθύνη που δεν υπέγραψαν δηλώσεις, για να εργαστούν και να έχουν Ασφάλιση. 
«Φταίει το αριστερό κίνημα που είχε ως αρχή του, τους δηλωσίες να τους αποτάσσει», είπε. Η δήλωση προκάλεσε την άμεση αντίδραση των αντιστασιακών που στην ανακοίνωσή τους του υπενθύμισαν στιγμές απ' το Μακρονήσι. Τότε που ο βασανιστής ρωτούσε: «Είσαι παντρεμένος;» «Οχι», απαντούσε ο κρατούμενος, για να συνεχίσει ο βασανιστής «Δε σ' άφησε το κόμμα να κάνεις οικογένεια;».

Η σχετική ανακοίνωση ξεχείλιζε από οργή: «Οι κομμουνιστές - αγωνιστές, κ. Καλαφάτη, είμαστε περήφανοι που κρατήσαμε ψηλά την τιμή και την αξιοπρέπεια στα κολαστήρια της Μακρονήσου, της Γιούρας και στα κάτεργα των φυλακών. Οι βασανισμένοι αγωνιστές αντιμετώπιζαν το θάνατο τραγουδώντας. Ενώ εσείς, κ. Καλαφάτη, μαζί με όλο το ασκέρι σας (...) δεν είστε άξιοι να αντιμετωπίσετε τους αγωνιστές κομμουνιστές και προσπαθείτε με αθλιότητες να μας αντιμετωπίσετε».

Ριζοσπάστης   Σάββατο 22 Φλεβάρη 2020 - Κυριακή 23 Φλεβάρη 2020

Τυφλή και όρθια, η Νίκη του βουνού…

Άννα Κεφαλέλη

Η  Ιστορία αυτή είναι ακόμη ζωντανή στη μνήμη της Νίκης του βουνού. Το πραγματικό της όνομα είναι Ελένη Τσιομπανίδου από το χωριό Καναδάς του Έβρου. Μαχήτρια του ΔΣΕ.
Σήμερα* μιλάμε μαζί και είμαστε 65 χρόνια μετά τον τρομερό Εμφύλιο.
Ακούω και καταγράφω έτσι όπως ακριβώς τα λέει. Για να μην ξεχνάμε κάποια πράγματα και γεγονότα μιας ταραγμένης εποχής… .
«Ήμασταν εκεί γύρω… στο χωριό. Δάφνη το όνομά του. Μόλις είχαμε τη χαρά που διώξαμε από το χωριό το Στρατό και νιώθαμε πως το δίκαιο είναι με το μέρος μας. Εκεί, μέσα, στη Δάφνη Νιγρίτας δόθηκε ανέλπιστη και απρόβλεπτη μάχη. Μπήκαν οι Αντάρτες στο χωριό. Κάναμε τη σύμπτυξή μας και τα παλικάρια μας περνούσαν μέσα απ’ το χωριό χαρούμενα και ανέμελα… όταν, από τον απέναντι φούρνο πυροβολούσαν δύο Κοιλαράδες όπως τους έλεγαν τότε. Ήταν ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής. Τα ονόματά τους: Φουντούκης και Παναγιωτόπουλος. Ναι, οι Κοιλαράδες… με τις κοιλιές τους που κρεμούσαν… Και σημαδεύουν τα τρία νεαρά παιδιά μας: τον Σύνδεσμο με το όνομα Βάσος (Μαυρίδης Βασίλης), την Υπεύθυνη  Τάγματος Ρούλα (Παπαδαμάκη Σταυρούλα) και την Ζαχαρούλα (Σιδέρα Ζαχαρούλα, ψευδ. Λευκή). Τρεις νεαροί… Νεκροί…  Αντάρτες. Οι μαχητές είδαν από πού έφυγαν τα φονικά βόλια. Και τότε, χωρίς να χάσουν ούτε λεπτό οι Αντάρτες πήγαν στο φούρνο και σκότωσαν τους Κοιλαράδες για να μην ξαναζήσουν αυτό το κακό στο χωριό. Ο ένας την έφαγε στο κεφάλι κι ο άλλος στην καρδιά. Τους έγδυσαν και τους πήγαν στην Πλατεία του χωριού. Μαζεύτηκαν πολλοί. Άντρες και Γυναίκες μαζί. Δεν πρόλαβαν να κλάψουν τα τρία παιδιά. Δεν είχαμε καιρό για δάκρυα και λύπη. Και ήρθε αμέσως η χαρά της απαλλαγής τους από απειλές και χειρότερα. Όλοι μαζεμένοι εκεί. Δάκρυ δεν έπεσε για τους Κοιλαράδες… Μόνο ανακούφιση. Πολλοί μιλούσαν μεταξύ τους. Ό,τι θυμόταν ο καθένας.
Μα παραπάνω οι γυναίκες που ζήσανε τα καμώματα τους και τη δύναμη της θέσης που είχαν. Ο ένας εκ των δύο ήταν Νωματάρχης. Μιλούσαν τότε και για βιασμό γυναίκας…  Εδώ, σε αυτό το χωριό έλεγαν οι γυναίκες τότε, για τους Κοιλαράδες, δίνανε κάτι φύλλα πορείας για να πάνε από χωριό σε χωριό. Και για να δώσουν αυτό το χαρτί μετακινήσεων και να πάνε στα διπλανά χωριά, έλεγαν στις γυναίκες πρώτα να περάσουν το βράδυ μαζί τους… και μετά να το πάρουν… Αυτό βέβαια κυκλοφόρησε σε όλη την περιοχή.
Γι’ αυτό και όταν έμαθαν οι γυναίκες του χωριού πως τους Κοιλαράδες τους σκότωσαν οι Αντάρτες, αντί να κλάψουν πιάστηκαν χέρι με χέρι και γύρω από τα κορμιά των Κοιλαράδων στήσανε το χορό και το τραγούδι. Ήθελαν την τιμωρία τους. Ανακούφιση μεγάλη. Στήσανε μεγάλο συσσίτιο… Σφάξανε και ψήσανε διάφορα κρέατα. Αρνιά και κατσίκια. Φαγητά πολλά. Μας τάισαν αλλά και μας κοίμισαν.
Το ίδιο βράδυ, κάποιοι ομοϊδεάτες των κοιλαράδων προσπαθούσαν να απομακρυνθούν από το χωριό… Εμείς όμως το προβλέψαμε. Πιάσαμε το μονοπάτι που σίγουρα θα περνούσαν για το φευγιό τους. Εκεί, στην ομάδα των Ανταρτών ήμουν κι εγώ. Δεν ήμασταν πολλοί. Επτά με οκτώ άτομα. Έτσι χωριστήκαμε από την αρχή. Άλλοι για το χωριό κι εμείς στην άκρη του χωριού… Εκεί, κοντά στο δασάκι… Τους βλέπουμε. Μπήκαν στο δασάκι για να γλυτώσουν… Έτοιμοι να την κοπανήσουν. Κι αυτοί πλησιάζουν. Δεν το περίμεναν… Όπου, όπου να φύγουν. Φτάνουν. Και μπροστά εγώ. Φωνάζω ψηλά τα χέρια. Ήταν σε απόσταση αναπνοής. Η ανάσα τους με ακουμπούσε. Το χέρι αν απλώνανε, σίγουρα θα με πιάνανε από τα μαλλιά… Δεν τόλμησαν. Γιατί δεν ήμουν μόνη κοπέλα εκεί. Ήμασταν ακόμη 7-8 Αντάρτες παρά δίπλα. Παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα. Ξαφνιασμένοι, αμέσως σήκωσαν τα χέρια. Παραδόθηκαν. Έτσι πιάσαμε στο χωριό Δάφνη των Σερρών τους 12 αιχμαλώτους. Ήταν το έτος 1948. Εγώ, ήμουν τότε Ομαδάρχης. Τους παραδώσαμε στη Διοίκηση. Και μετά πήγαμε κι εμείς εκεί, στο γλέντι, στην Πλατεία του χωριού. Εκεί που ο κόσμος γιόρταζε τη χαρά του. Φάγαμε κι εμείς και μετά μας φίλεψαν και μας κοίμισαν όπου μπορούσαν. Άλλους στο πάτωμα κι άλλους πάνω στα στάρια. Μόλις τα μάζεψαν και τα είχαν εδώ κι εκεί. Ακριβή ημερομηνία δε θυμάμαι. Θυμάμαι μόνο που ψιχάλιζε και ήταν γεμάτες οι αποθήκες με το φρέσκο σιτάρι. Γι’ αυτό και προσδιορίζω το γεγονός προς Ιούλιο με Αύγουστο. Ίσως και αρχές Αυγούστου. Έτσι, σα να ήταν απλωμένο το σιτάρι για να στεγνώσει. Ναι, ήταν το 1948. Ακόμη θυμάμαι τη στιγμή που η Ομάδα μου μπήκαμε στο χωριό μετά την παράδοση των αιχμαλώτων… Ήμασταν η Ομάδα της ΔΝΕ, Της Δημοκρατικής  Νεολαίας Ελλάδας. Μας χειροκροτούσαν ασταμάτητα. Δάκρυα χαράς. Υποδοχή Ηρώων. Κι εμείς, σταθήκαμε όρθιοι. Το βλέμμα μας και η σκέψη μας ψάχνανε την επόμενη μέρα. Αγώνας, Αγώνας, Αγώνας.
Σήμερα πολλές φορές περνάνε από το μυαλό μου οι στιγμές και εκείνες οι δύσκολες ώρες. Και απορώ ακόμη και τώρα στα 85 μου χρόνια και μετά από 65 χρόνια μετά τον Εμφύλιο για τη δύναμη που είχαμε. Πως δε φοβόμασταν μη μας σημαδέψουν… Μα είναι δυνατόν; Όταν τα θυμάμαι πολλές φορές λέω: Άραγε πόσες φορές πήγαινα να μετρηθώ με το ΧΑΡΟ… Και πάντα Όρθια… Λες και τον έψαχνα το Χάρο παντού. Όπως και τότε που τραυματίστηκα κι έμεινα τυφλή. Περπατούσα και τότε ΤΥΦΛΗ ΚΑΙ ΟΡΘΙΑ. Και δεν ήμουν μόνο εγώ έτσι. Ήταν το ίδιο και οι συναγωνιστές μου, οι συμμαχητές μου. Όλοι μαζί. Άντρες και Γυναίκες. Ίσως γιατί ήμασταν με το Δίκαιο του λαού και μας έδινε τη δύναμη που χρειαζόμαστε για να σταθούμε όρθιοι».
Εδώ σταματάει η κουβέντα μας. Γιατί, οι Ιστορίες τελειωμό δεν έχουν. Τα τρία χρόνια πολέμου ήταν πολλά. 1946- 1949. Εμφύλιος Πόλεμος. Για τους νεκρούς του πολέμου και για τα 65 χρόνια από τότε προσπαθώ κι εγώ, παιδί  Ανταρτών, να μάθω από ζωντανές Ιστορίες ακόμη και σήμερα για το χτες…

Αυστραλία: 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στη φτώχεια, στη 12η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη!

Πάνω από 3,2 εκατομμύρια πολίτες (το 13,6% του πληθυσμού) ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στην πλούσια Αυστραλία!
Σύμφωνα με έκθεση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Australian Council of Social Service, η Αυστραλία παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό φτώχειας μεταξύ των άλλων πλούσιων χωρών του κόσμου!
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αυστραλία έχει 1,323 τρισ. δολάρια ΑΕΠ!!! Πρόκειται για τη 12η μεγαλύτερη καπιταλιστική οικονομία του πλανήτη. Κι όμως σ΄ ένα πληθυσμό 25.364.300 κατοίκων, 3,2 εκατ. άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας!
Ακόμα τραγικότερο στοιχείο. Στους ανθρώπους που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας περιλαμβάνονται περισσότερα από 770.000 παιδιά κάτω των 15 ετών, δηλαδή σχεδόν το 18% όλων των παιδιών στη χώρα!
Στον αντίποδα στην Αυστραλία υπάρχουν 33 δισεκατομμυριούχοι! Ο αριθμός τους μάλιστα κατατάσσει την Αυστραλία ψηλά στη λίστα με τις χώρες με τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους στον πλανήτη. 
“Δεν είναι σωστό στην Αυστραλία, μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, περισσότερα από τρία εκατομμύρια άνθρωποι, περιλαμβανομένων πάνω από 700.000 παιδιών, να ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Θέλουμε να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλον. Αυτοί είμαστε ως έθνος. Αλλά η οικονομία μας αφήνει τους ανθρώπους πίσω με επίμονα υψηλά ποσοστά φτώχειας παρά τις δεκαετίες αδιάκοπης οικονομικής ανάπτυξης”, δήλωσε η διευθύνουσα σύμβουλος της οργάνωσης Κασάντρα Γκόντι.
Σύμφωνα με την συγκεκριμένη ΜΚΟ, η κυβέρνηση μπορεί να μειώσει τα ποσοστά της φτώχειας ενισχύοντας μισθούς και θέσεις εργασίας και βοηθώντας στα έξοδα των νοικοκυριών, τα οποία είναι από τα υψηλότερα παγκοσμίως.
Συμπέρασμα: Όσο υψηλή και να είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη δεν φέρνει ευημερία σε όλο τον πληθυσμό. Εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε συνθήκες φτώχειας την ίδια ώρα που μια χούφτα μεγιστάνες θα αυγατίζουν τα κέρδη τους. Οι στερήσεις του εργαζόμενου λαού αποτελούν τη «μαγιά» για να φουσκώσουν τα πλούτη των ολιγαρχών…  

Ο οπορτουνισμός σε ιστορική προοπτική

Ένοπλη Λαική Φρουρά των Μενσεβίκων, Γεωργία, 1918

Οι αναγνώστες του ιστολογίου γνωρίζουν ότι αποφεύγω, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τη χρήση των όρων "οπορτουνισμός"/"οπορτουνιστές" για να αναφερθώ στον ΣΥΡΙΖΑ και στα συναφή με τον ίδιο κόμματα του εξωκοινοβουλίου, προτιμώντας τον όρο "σοσιαλδημοκρατία/σοσιαλδημοκράτες", με τη σημασία βεβαίως που αποκτά μετά την απαρχή του σχίσματος σοσιαλδημοκρατίας-κομμουνισμού το 1914 και την ίδρυση της Τρίτης Διεθνούς το 1919, δηλαδή ως όρος που δηλώνει την ενεργό συμμαχία ενός τμήματος του σοσιαλιστικού χώρου με τον ιμπεριαλισμό -- κάτι που εν δυνάμει μόνο υφίσταται στον όρο "οπορτουνισμός". Κατά την άποψή μου, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρξε ποτέ "οπορτουνιστικό κόμμα" με τη λενινιστική σημασία του όρου "οπορτουνισμός". Ήταν πάντοτε ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, με την έννοια που έδωσαν στον όρο οι Μπέρνσταϊν και Κάουτσκι (μετά το 1914), και η κυβέρνηση των σοσιαλδημοκρατών του Φρίντριχ Έμπερτ στη Γερμανία. Οι Ρώσοι "οπορτουνιστές" δεν μπόρεσαν ποτέ να μεταμορφωθούν ολοκληρωτικά σε σοσιαλδημοκράτες, ακριβώς επειδή τους πρόλαβε η επιτυχής παρέμβαση των Μπολσεβίκων το 1917.

Μια καλή ευκαιρία για να εξηγηθεί η επιμονή στην άρνηση του όρου "οπορτουνιστής/οπορτουνισμός" για κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι λοιπόν να ενθυμηθεί κανείς τις θέσεις των οπορτουνιστών της εποχής πριν την ρωσική επανάσταση, να ενθυμηθεί τι αποκαλούσε ο ίδιος ο Λένιν "οπορτουνισμό", και να προβεί κατόπιν στις απαραίτητες συγκρίσεις με το παρόν.

Στην διαδικασία, πιθανώς να καταλήξει, όπως κατέληξα εγώ, ότι το τι περιγράφεται ως "οπορτουνισμός" σε μια εποχή είναι συνάρτηση του γενικού επιπέδου της ταξικής συνείδησης, του βαθμού ωρίμανσης της επαναστατικής κατάστασης: όσο πιο χαμηλό είναι αυτό το επίπεδο, όσο πιο ανώριμη η επαναστατική κατάσταση σε μια κοινωνία (ακριβώς λόγω της καθιέρωσης της συμμαχίας του σοσιαλισμού με τον ιμπεριαλισμό), τόσο πιο χαμηλός είναι ο πήχυς που πρέπει να περάσει κανείς για να ονομαστεί "οπορτουνιστής"· όσο πιο ψηλό είναι το επίπεδο της γενικής ταξικής συνείδησης, όσο πιο ξεκάθαρα διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις της επαναστατικής κατάστασης, όσο, συνεπώς έχει αποκαθηλωθεί η συμπόρευση με τον ιμπεριαλισμό που τόσο δραματικά προδίδει η συνείδηση της "αριστεράς" στις μέρες μας, τόσο πιο τυπικά πειστικός πρέπει να είναι κάποιος ως επαναστάτης για να δικαιούται καν τον τίτλο του "οπορτουνιστή."

Αλλά αρκετά είπαμε προλογικά, ας περάσουμε στη διακήρυξη των αντιπάλων του Λένιν Μενσεβίκων το 1905.

Απόφαση του Συνεδρίου των Μενσεβίκων

Για την ένοπλη εξέγερση (Απρίλης-Μάης 1905)

Από το Marxism in Russia, 1879-1905: Key Documents (Cambridge UP)

Μτφρ.: Lenin Reloaded

Θέτοντας στον εαυτό της το καθήκον προετοιμασίας της εξέγερσης, η σοσιαλδημοκρατία θα προσπαθήσει να φέρει την εξέγερση κάτω απ' την επιρροή της και την ηγεσία της, και να την χρησιμοποιήσει για το συμφέρον της εργατικής τάξης.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι:

1. Είναι αδύνατο να εξασφαλιστεί η ταυτόχρονη και εξαπλωμένη εξέγερση σε προκαθορισμένη ημερομηνία και η προετοιμασία γι αυτή μέσω της συνωμοτικής οργάνωσης, ακόμα κι αν είναι μόνο εξαιτίας της αδύναμης οργάνωσης των ηγετικών στρωμάτων του προλεταριάτου και του αναπόφευκτα αυθόρμητου χαρακτήρα του επαναστατικού κινήματος αυτών των ίδιων λαϊκών μαζών, των οποίων η ραγδαία μύηση στην πάλη ενάντια στον τσαρισμό αποτελεί εγγύηση της νίκης μας·

2. οι ευνοϊκές συνθήκες για μια επιτυχημένη εξέγερση εξαρτώνται  πάνω απ' όλα απ' την ασταμάτητη ζύμωση με τις μάζες και την αυξανόμενη αποδιοργάνωση των αντιδραστικών δυνάμεων·

3. η σοσιαλδημοκρατία, προετοιμαζόμενη για την εξέγερση πρέπει πάνω απ' όλα:

α. να επεκτείνει την αναστάτωση μέσα στις μάζες στη βάση των σύγχρονων πολιτικών γεγονότων·

β. να συνδέσει με την δική της πολιτική οργάνωση και να φέρει κάτω απ' την επιρροή της οποιοδήποτε αυτόνομο κοινωνικο-οικονομικό κίνημα μπορεί να αναδυθεί από τις προλεταριακές μάζες·

γ. να ενισχύσει μέσα στις μάζες την επίγνωση του αναπόδραστου της επανάστασης, την ανάγκη ετοιμότητας ανά πάσα στιγμή·

δ. να εδραιώσει του πιο στενούς δεσμούς ανάμεσα στο αγωνιζόμενο προλεταριάτο διαφορετικών περιοχών ώστε να καταστεί εφικτό για τη σοσιαλδημοκρατία να πάρει πρωτοβουλίες για τον μετασχηματισμό αυθόρμητων κινημάτων σε συστηματικές εξεγέρσεις· να εδραιώσει την στενότερη δυνατή επαφή ανάμεσα στο προλεταριακό κίνημα στις πόλεις και το επαναστατικό κίνημα στην ύπαιθρο;

ε. μέσω της πλατιάς ενθάρρυνσης της εξέγερσης, να ερεθίσει το ενδιαφέρον όσων τμημάτων του πληθυσμού γίνεται για την επαναστατική πάλη του προλεταριάτου για δημοκρατία, ώστε να εξασφαλίσει την ενεργή στήριξη μη προλεταριακών ομάδων για την ένοπλη δράση του προλεταράτου, υπό την ηγεσία ενός ανεξάρτητου και ταξικά θεμελιωμένου κόμματος.

Μόνο στη βάση τέτοιας πολυποίκιλης δραστηριότητας εκ μέρους της σοσιαλδημοκρατίας μπορεί να πλησιάσει αυτή τη στιγμή της εξέγερσης και να βελτιώσει τις πιθανότητες να την φέρει κάτω απ' τη δική μας ηγεμονία· μόνο με αυτόν τον τρόπο θα αξίζουν σοβαρής ενασχόλησης οι τεχνικές και στρατιωτικές προετοιμασίες του κόμματός μας.

Ενα αρθρο του 2014 που παραμενει επικαιρο απο το Leninreloated

Ηλέκτρα Στρατωνίου: Πρέπει να έχεις οργώσει, να έχεις σπείρει, να έχεις θερίσει στις καρδιές και στις γειτονιές των ανθρώπων

Από iraklis3

Με αφορμή την κυκλοφορία της ποιητικής ανθολογίας «Γράμματα της ποίησης» το Ατέχνως μίλησε με την Ηλέκτρα Στρατωνίου. Τη συνέντευξη επιμελήθηκε ο Ειρηναίος Μάρακης.

***

— Σε μια εποχή που μας θέλουν σιωπηλούς και να σκύβουμε κεφάλι και ενώ διάφοροι ισχυρίζονται ότι η ποίηση πεθαίνει, μιλάνε οι ποιητές; Κι αν μιλάνε, τι λένε;
-Η ποίηση γεννήθηκε στην Ελλάδα, από την στιγμή της ύπαρξης τους οι Έλληνες έγραφαν!
Τρανή απόδειξη ο Όμηρος με την Οδύσσεια του, ένα έργο που το γνωρίζει, το διδάσκεται και το μελετάει ο κόσμος σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης ! Από τότε ως σήμερα χιλιάδες ποιητές δεν έπαψαν να γράφουν για όλα όσα οι άνθρωποι ζούνε, ιστορικές, πολιτικές, κοινωνικές καθημερινές καταστάσεις, για θανάτους, αγάπες, έρωτες, πολέμους, προδοσίες, ηρωισμούς, θυσίες, ελπίδες, όνειρα, αγώνες ! Έτσι λοιπό όχι μόνον δεν πεθαίνει η ποίηση αλλά, ανθεί , εξελίσσεται και γίνετε δυνατή φωνή, που κανείς δεν μπορεί να την φιμώσει!
Με λίγα λόγια οι ποιητές έγραφαν, γράφουν και θα γράφουν, για Όλα αυτά !
— Πες μας Ηλέκτρα, τι σε εμπνέει στην ποίηση σου. Αλήθεια, αρκεί η έμπνευση για να γραφτεί ένα καλό ποίημα ή χρειάζεται και κάτι περισσότερο;
— Τα θέματα μου είναι ανθρωποκεντρικά, με ενδιαφέρει κάθε τι που έχει να κάνει με την ύπαρξη του, την κοινωνικοπολιτική του κατάσταση, τα πάθη του, τις αγωνίες του , τα όνειρα του ! Εμπνέομαι από τους αγώνες του για την ελευθερία, την ειρήνη, την ισότητα, την δικαιοσύνη ! Σκληρά και άγρια τα χρόνια που ζούμε! Η Παγκοσμιοποίηση είναι ένα όπλο θανάτου στα χέρια των καπιταλιστών και των ιμπεριαλιστών, έγινε για να χωρίσει –να εξαφανίσει – τους λαούς της γης και όχι να τους ενώσει, μετέτρεψαν το όνειρο των ανθρώπων για μια Σοσιαλιστική κοινωνία, σε έναν αιματοβαμμένο εφιάλτη. Παρ΄ όλα αυτά πάντα υπάρχει χώρος στα ποιήματα μου για την ομορφιά του κόσμου, ανοίγω παράθυρα στον έρωτα ,την αγάπη, την ελπίδα, στους αγώνες αντίστασης και πάλης των εργατών, γράφω συνθήματα των φοιτητών, σκουπίζω δάκρυα πένθους και ξενιτιάς στα μάτια των μανάδων, των ορφανών και καλωσορίζω τους πρόσφυγες στ’ ακρογιάλια του Αιγαίου! Σίγουρα για να γράψεις ποίηση δεν φτάνει η έμπνευση, πρέπει να έχεις οργώσει , να έχεις σπείρει, να έχεις θερίσει στις καρδιές και στις γειτονιές των ανθρώπων, τα σοκάκια της κοινωνίας όπου ζεις να έχεις περπατήσει, τότε μόνο μπορείς να «ζυμώσεις» και να φας –να ταΐσεις- γλυκές φέτες ψωμί της ποίησης ! Χρειάζεται λοιπόν δουλειά επίπονη και διαρκής!
— Συμμετέχεις στην ποιητική ανθολογία «Γράμματα της ποίησης» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ατέχνως και στην οποία παλιότεροι ποιητές συνυπάρχετε με νεότερους δημιουργούς. Μίλησε μας για αυτή την συνύπαρξη.
— Η αλήθεια είναι πως τέτοιου είδους συνυπάρξεις σε μια ποιητική ανθολογία, σπάνια συμβαίνουν ! Εγώ θα το έλεγα «δημιουργικό μπόλιασμα» κάτι σαν μυστική συναλλαγή, μεταξύ παλαιότερων και καινούργιων δημιουργών! Εμείς δείχνουμε αγάπη, εμπιστοσύνη και περηφάνια καλωσορίζοντας τους νέους ποιητές, προσθέτοντας τους σαν κρίκους στην ατσάλινη αλυσίδα, που πριν πολλά χρόνια έφτιαξαν οι Σπουδαίοι Ποιητές μας ! Εκείνοι πάλι μας έδωσαν ανάσες φρέσκες, χαμόγελα χαράς και υποσχέσεις πως θα παλέψουν μέσα από τα γραπτά τους, να φτιάξουν πιο όμορφο το αύριο! Η ποιητική ανθολογία «Γράμματα της ποίησης» με τους 19 συμμετέχοντες, είναι το βιβλίο που αξίζει κάποιος να διαβάσει!

____________________________________________________________________ 

Η Ηλέκτρα Στρατωνίου γεννήθηκε στη Χαλκιδική, έζησε σε πολλά μέρη της Ελλάδας και στο εξωτερικό. Είναι ζωγράφος, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές: «Ποιήματα» (1989, Γερμανία), «Στο ναρκοπέδιο του μυαλού» (2011, Αθήνα) και «Σςςς… ο Θεός κοιμάται» (2014, Αθήνα). Η Ηλέκτρα είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ).

____________________________________________________________________ 

Τόσες ανείπωτες ιστορίες για το μέγεθος του ανθρώπου

Η Ελεάνα Γεωργούλη μάς μιλά για την παράσταση «Τα κόκκινα τετράδια»

Η αληθινή ιστορία της αντιστασιακής Βάσως Στροφύλλα ανεβαίνει σε ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο, με τίτλο «Τα κόκκινα τετράδια», από την εγγονή της και βραβευμένη ηθοποιό Ελεάνα Γεωργούλη. Η παράσταση, που έχει κερδίσει τις εντυπώσεις, ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους και Θαρύππου, Αθήνα) έως και τις 12 Απρίλη, κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 21.30.

Με αφορμή την παράσταση, που ομολογουμένως έχει κερδίσει πολύ θετικές κριτικές, είχαμε τη χαρά να συζητήσουμε με την Ελεάνα Γεωργούλη, που υπογράφει τη σκηνοθεσία και παίζει στην παράσταση.
-- «Τα κόκκινα τετράδια» πραγματεύονται την αληθινή ιστορία της αντιστασιακής Βάσως Στροφύλλα. Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να δημιουργήσεις ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο; Τι προσπάθησες να αναδείξεις;
-- Η ιστορία πάει έτσι: Μέσα στην Κατοχή η νεαρή Βάσω προσχωρεί στον αγώνα ενάντια στο φασισμό. Οργανώνεται στην ΕΠΟΝ και στη συνέχεια στο ΕΑΜ. Ερωτεύεται τον Γιάννη, τον παππού μου, συναγωνιστή της και αντάρτη του ΕΛΑΣ. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η Χίτικη οργάνωση του Πύργου σχεδιάζουν την εξόντωση μελών της Αντίστασης και αποφασίζουν τη δολοφονία της Βάσως. Εκείνη όμως τη νύχτα, στη θέση της Βάσως εκτελούν την αδελφή της Ουρανία. Μέσα στη δίνη του πολέμου η Βάσω οδηγείται στην πιο ακραία επιλογή, να αναζητήσει τους ενόχους και να εκδικηθεί. Η Βάσω στην παρανομία και ο Γιάννης στο βουνό. Μέσα στον εμφύλιο: Καταδίκες σε θάνατο, φυλακές, ξερονήσια. Τη διαδρομή τους μέχρι την απελευθέρωσή τους, το 1953, συντροφεύει ο έρωτας.
Τώρα, γιατί ένα πρωτότυπο έργο. Σαν ηθοποιός καλείσαι να συνομιλήσεις με διαφορετικούς κόσμους. Ο κόσμος του Τσέχοφ, του Σαίξπηρ, του Ευριπίδη, είναι υπέροχοι κόσμοι αλήθεια. Ομως υπάρχουν τόσες ανείπωτες ιστορίες. Και εγώ μεγάλωσα με ιστορίες αφανών ηρώων. Με τις ιστορίες των παππούδων μου, τις ιστορίες των συναγωνιστών τους. Μεγάλωσα με ιστορίες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Μεγάλωσα με αντάρτικα τραγούδια. Ηθελα να μιλήσω για το ανθρώπινο μέγεθος όπως το βίωσα μέσα από τις αφηγήσεις τους. Δεν ήθελα να μιλήσω σε μια αφαιρετική συνθήκη για κάποιους μακρινούς ήρωες. Ηθελα να μιλήσω με ονόματα και γεγονότα. Κατοχή. Χίτες. Τάγματα Ασφαλείας. Δεκέμβρης του '44. Εμφύλιος. Φυλακές. Ξερονήσια. Το έκανα για την Βάσω και τον Γιάννη. Το έκανα για τους στίχους του Ρασούλη:

Σχεδόν πενήντα χρόνια βάσανα και διωγμοί
Τώρα στη μαύρη αρρώστια ανάξια πλερωμή
Τίποτα δεν πάει χαμένο στη χαμένη σου ζωή
Τ' όνειρό σου ανασταίνω και το κάθε σου γιατί
Το έργο χαράσσει σε τρεις άξονες: Ερωτας. Αυτοδικία. Αγώνας. Και αυτοί οι άξονες ισορροπούν πάνω σε μια αναπόδραστη συνθήκη: Αυτή του πολέμου. Σε τι ατραπούς οδηγούν γεγονότα τεράστιας ιστορικής σημασίας τις ζωές των ανθρώπων.
-- Πώς είναι να καταπιάνεσαι με μια περίοδο που είναι τόσο φορτισμένη και περιέχει ιστορικά γεγονότα τόσης μεγάλης βαρύτητας;
-- Εντονο. Υπάρχει η αίσθηση πως η Ιστορία είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν και πως έτσι υπάρχει απόσταση ασφαλείας. Ομως δεν υπάρχει. Η Ιστορία είναι η πύκνωση της διαχρονικής διαδρομής του ανθρώπου. Ενέχει το συντριπτικό και το άχρονο της πάλης των τάξεων.
Σε πιάνει δέος όταν στοχάζεσαι σε ποια ιστορικά γρανάζια περιπλέχτηκαν οι αγωνιστές τού τότε. Η γενιά αυτή, οι γεννημένοι στις αρχές του 1920. Εζησαν τον Μεταξά, τον Β' Παγκόσμιο και την Κατοχή. Εχτισαν το ΕΑΜ, κονταροχτυπήθηκαν με το φασισμό και βγήκαν νικητές. Και για ανταμοιβή φυλακές, εξορίες, απόσπασμα. Οσοι γλίτωσαν βγήκαν στα μέσα της δεκαετίας του '50 από τις φυλακές και πριν προλάβουν να ορθοποδήσουν, νέες διώξεις από τη χούντα.
-- Σε μια περίοδο που επιχειρείται το ξαναγράψιμο της Ιστορίας, τέτοια έργα πώς συμβάλλουν; Με τι συναίσθημα θέλεις να φεύγουν οι θεατές μετά την παράσταση;
-- Η επίσημη Ιστορία κρατά την εκδοχή των νικητών. Το κυρίαρχο αφήγημα της εποχής είναι η λήθη. Ξέχνα. Το θέατρο όμως αρχετυπικά είναι ένας χώρος, μια ετεροτοπία της μνήμης. Στο θέατρο βρίσκουν καταφύγιο η ήττα, η οδύνη, η εξέγερση. Η αναμέτρηση με αυτά τα υλικά μάς προχωρά. Η αναμέτρηση με την υπέρβαση, τη δυσκολία, τη νοσταλγία, τον εφιάλτη, τον αγώνα, τον έρωτα. Η πίστη στην αναπάντεχη ομορφιά και επιμονή της ζωής. Θα ήθελα οι θεατές να φεύγουν με τις αντένες της μνήμης ανοιχτές. Με αυτό το «δεν ξεχνώ». Με την αίσθηση της α-λήθειας. Της ενθύμησης. Με την αίσθηση της νοσταλγίας ενός άλλου ανθρώπινου μεγέθους, μιας εξεγερμένης νιότης που πιστεύει πως μπορεί να σπάσει τα τείχη. Φορείς μιας ιστορικής α-λήθειας που δεν θα επιτρέψουμε να ξεχαστεί και να φύγει αστόχαστα.

***

Συντελεστές: Σκηνοθεσία: Ελεάνα Γεωργούλη. Σκηνοθετική επιμέλεια: Αλεξάνδρα Καζάζου. Μουσική: Γιάννης Φίλιας. Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα. Σκηνικά: Γεώργιος Τρικκαλιώτης. Βίντεο: Αλέξης Ζαφειράκης. Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα. Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρια Φλωράτου.
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ανδρέας Κοντόπουλος, Νάνσυ Μπούκλη, Γιάννης Φίλιας, Ελεάνα Γεωργούλη.
Εισιτήρια στο viva.gr και στο τηλέφωνο 210.9212.900.

Η πίσω όψη της απατηλής βιτρίνας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Associated Press

Τα οικονομικά τερτίπια της Μάντσεστερ Σίτι με το FFP την οδήγησαν εκτός Ευρώπης για δύο χρόνια

Την περασμένη βδομάδα το ενδιαφέρον στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο μονοπώλησε η επανεκκίνηση της αγωνιστικής δράσης σε Champions League και Europa League, και σε εξωαγωνιστικό επίπεδο όμως δεν έλειψαν οι ειδήσεις. Η κυριότερη ήταν αυτή για τον διετή ευρωπαϊκό αποκλεισμό που επιβλήθηκε στη Μάντσεστερ Σίτι από την UEFA, λόγω οικονομικών παρατυπιών και παραβίασης του λεγόμενου «οικονομικού ευ αγωνίζεσθαι» (Financial Fair Play).
Δεν ήταν όμως η μόνη. Εξίσου μεγάλη αίσθηση προκάλεσαν και οι αποκαλύψεις στην Ισπανία ότι η διοίκηση της Μπαρτσελόνα πλήρωνε συγκεκριμένη εταιρεία με ειδικότητα στα «μέσα κοινωνικής δικτύωσης» προκειμένου να καταφέρεται εναντίον και νυν παικτών της ομάδας στο διαδίκτυο. Την ίδια ώρα, για μία ακόμα φορά ήρθαν στο φως αποκαλύψεις για το μεγάλο κύκλωμα που έστηνε αγώνες στο ισπανικό πρωτάθλημα, με «πλοκάμια» σε όλη την Ευρώπη.

Κρίκοι στην αλυσίδα του σάπιου παρασκηνίου

Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνονται αποκαλύψεις για το τι κρύβεται πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Οι δε παραπάνω περιπτώσεις αφορούν διαφορετικά περιστατικά, με διάφορες «σκοτεινές» πτυχές το καθένα, με κοινό στοιχείο όμως ότι αποδεικνύουν για πολλοστή φορά πως φαινόμενα διαφθοράς - σαπίλας και παρασκηνιακών κινήσεων εν μέσω αδυσώπητων ανταγωνισμών, με τις ανάλογες πρακτικές, είναι στην ίδια τη φύση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, σε όλες τις εμπορικές βαθμίδες του - από τις μικρές και μικρομεσαίες ποδοσφαιρικές αγορές μέχρι και τις πλέον πρωτοκλασάτες.

Associated Press

Τα χαμόγελα των παικτών της Μπαρτσελόνα κόπηκαν απότομα όταν αποκαλύφθηκαν οι πρακτικές των διοικούντων το σύλλογο

Στην περίπτωση της Μάντσεστερ Σίτι, πηγές της διοίκησής της άφησαν να εννοηθεί πως στην επιβολή της ποινής υπήρξε «δάκτυλος» βασικών ανταγωνιστών, «φωτογραφίζοντας» Ρεάλ Μαδρίτης, Μπάγερν Μονάχου και Παρί Σεν Ζερμέν. Η τελευταία, άλλωστε, πολλές φορές την τελευταία πενταετία βρέθηκε στο επίκεντρο για ζητήματα ανάλογα με αυτά για τα οποία κατηγορείται η Σίτι. Στη δε είδηση για την Μπαρτσελόνα αναδεικνύεται μέχρι πού μπορούν να φτάσουν οι τακτικές των διοικητικών ηγετών ενός μεγάλου - και, κυρίως, πλουσιοπάροχου - οργανισμού, με κέρδη δισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να «γαντζωθούν» στην κεφαλή του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε υλικά και ηθικά κέρδη. Οσο για τις νέες αποκαλύψεις για τα πλοκάμια του ισπανικού κυκλώματος των στημένων αγώνων, φανερώνεται το τεράστιο τζογάρισμα που συνοδεύει τα τεκταινόμενα στα ευρωπαϊκά ποδοσφαιρικά γήπεδα.
Και, βέβαια, σε σχέση με όλα αυτά αξίζει να σημειωθεί και ο υποκριτικός ρόλος των ιθυνόντων του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου ποδοσφαίρου (FIFA - UEFA), οι οποίοι «κόπτονται» να καθαρίσουν το σάπιο προϊόν που οι ίδιοι δημιούργησαν, συντηρούν και εμπλέκονται στο παρασκήνιό του (βλ. σκάνδαλα Μπλάτερ - Πλατινί, χρηματισμού παραγόντων κ.ο.κ.).

Μάντσεστερ Σίτι: Αραβικές «τρίπλες» στο FFP

Η πρωταθλήτρια Αγγλίας τα τελευταία δύο χρόνια, Μάντσεστερ Σίτι, εδώ και μια τριετία βρισκόταν στο επίκεντρο φημών και αποκαλύψεων για τις σχέσεις του ιδιοκτησιακού καθεστώτος με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά και για τα οικονομικά του συλλόγου, εξαιτίας των πολλών και δαπανηρών μεταγραφών που πραγματοποιούσε.
Παρά το γεγονός ότι «ο κόσμος το 'χε τούμπανο», η UEFA χρειάστηκε τις αποκαλύψεις του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» για το γεγονός ότι ο ιδιοκτήτης της Σίτι, σεΐχης Μανσούρ μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχιάν, από το Αμπου Ντάμπι, χρηματοδοτούσε την ομάδα μέσω επιφανειακών χορηγιών από εταιρείες που ανήκαν στον ίδιο. Μ' αυτόν τον τρόπο η Σίτι μπόρεσε να «ντριμπλάρει» τους κανόνες του FFP της UEFA για τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και να έχει το ελεύθερο να πραγματοποιεί δαπανηρές μεταγραφές.

Το σκοτεινό παρασκήνιο και τα σκάνδαλα αποτελούν πλευρές του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου που στηρίζει η UEFA

Μετά από έρευνες όλο τον προηγούμενο χρόνο, στις αρχές του 2020 η Πειθαρχική Επιτροπή της UEFA συνεδρίασε για το θέμα και κατέληξε στην επιβολή ποινής διετούς αποκλεισμού τη Σίτι. Η αγγλική ομάδα, που συμμετέχει και στο φετινό Champions League, αναμένεται να προσφύγει στο CAS κατά της ποινής.

Μπαρτσελόνα: Διοικούντες εναντίον παικτών

Αντιμέτωπη με μία ιδιαίτερη υπόθεση βρίσκεται η Μπαρτσελόνα. Οπως αποκάλυψε ο ισπανικός ραδιοφωνικός σταθμός «Cadena Ser», η διοίκηση των «μπλαουγκράνα» υπό τον πρόεδρο Ζοζέπ Μαρία Μπαρτομέου είχε υπογράψει συμφωνία με εταιρεία κατοχής ιστοσελίδων στο διαδίκτυο προκειμένου να ασκείται κριτική σε νυν και πρώην παίκτες, προπονητές αλλά και άλλους υποψήφιους προέδρους της Μπαρτσελόνα, αντιπάλους του Μπαρτομέου. Στο στόχαστρο μπήκαν παίκτες - σύμβολα της Μπαρτσελόνα, όπως ο Πουγιόλ, ο Τσάβι, αλλά και οι Πικέ και Μέσι, καθώς και ο πρώην τεχνικός της και νυν της Σίτι, Πεπ Γκουαρντιόλα: Ολοι τους γέννημα - θρέμμα του καταλανικού συλλόγου.
Η είδηση στις αρχές της βδομάδας έφερε ακόμα μεγαλύτερη αναστάτωση στο για πολλούς λόγους ήδη βαρύ φέτος κλίμα στην Μπαρτελόνα. Αναμένονται τώρα οι αντιδράσεις από τη μεριά των θιγόμενων, ενώ εντείνονται οι φήμες για αποχώρηση του Μέσι προσεχώς.

Κύκλωμα στημένων: «Δουλειές» μέχρι την Κύπρο

Δεν φαίνεται να έχουν τελειωμό οι πληροφορίες που έρχονται στο προσκήνιο σχετικά με τη δράση του μεγάλου κυκλώματος στημένων αγώνων στην Ισπανία, με τη συμμετοχή πρώην και νυν ποδοσφαιριστών και ατζέντηδων και με πάνω από 50 συλλήψεις. Δημοσίευμα της ισπανικής εφημερίδας «El Confidential» κάνει λόγο για σχέσεις του κυκλώματος με στημένους αγώνες στην Κύπρο και μάλιστα για θεσμική διαφθορά, που φτάνει σε υψηλά κλιμάκια.
Για το συγκεκριμένο ζήτημα, πριν από λίγες μέρες συνελήφθη από την ισπανική αστυνομία ο Χόρχε Λαρένα, Ισπανός ποδοσφαιριστής με θητεία στο κυπριακό ποδόσφαιρο, ανακρίθηκε και τελικά αφέθηκε ελεύθερος λόγω τυπικών κενών.