Αρχαιότητα και νεοελληνική δραματουργία

Αρχαιότητα και νεοελληνική δραματουργία

Υπηρετεί την παιδεία ως φιλόλογος στο Πειραματικό Σχολείο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο μεγάλος «έρωτάς» της όμως είναι η θεατρολογία και την επιστήμη του θεάτρου υπηρέτησε η επίμονη, με υπομονή, μακρόχρονη, πολύμοχθη, πρωτότυπη, άκρως συστηματική και τελειοθηρικής λεπτομέρειας έρευνα - διδακτορική διατριβή της, με την οποία, το 1997, ανακηρύχτηκε διδάκτορας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδώντου Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο λόγος για την Ευσεβία Χασάπη -Χριστοδούλου και την πολύτιμη για τη θεατρολογική μας επιστήμη δίτομη μελέτη της «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΡΑΜΑ (Από την εποχή του Κρητικού Θεάτρου έως το τέλος του 20ού αιώνα)», η οποία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις της Θεσσαλονίκης «University Studio Press». Πρόκειται για τεράστιου ερευνητικού και μελετητικού μόχθου σύγγραμμα (1.324 σελίδων), με περισσότερες από 3.400 υποσημειώσεις, πάμπλουτο σε βιβλιογραφικά (124 σελίδες, 2.300 λήμματα) και ευρετηριακά βοηθήματα (39 σελίδες), του οποίου την επιστημονική «ωριμότητα», «παραδειγματικότητα» και χρησιμότητα και «μνημειώδη έκταση» υπογραμμίζει προλογικά ο διακεκριμένος, ο πρώτος καθηγητής και «θεμελιωτής» των θεατρολογικών σπουδών στην Ελλάδα, ακάματος και πολυγραφότατος ερευνητής του - μετά τους «σκοτεινούς» χρόνους - ελληνικού θεάτρου, Βάλτερ Πούχνερ. Ο Β. Πούχνερ, ορθότατα, θεωρεί ότι αυτό το σύγγραμμα της Ε. Χασάπη - Χριστοδούλου «για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα θα μείνει σημείο αναφοράς στη σχετική έρευνα και πρότυπο για το ερευνητικό ήθος».

Από τα χρόνια της Ιταλικής Αναγέννησης και του Ουμανισμού, και ιδιαιτέρως από τον 18ο αιώνα, υπό το πρίσμα του Διαφωτισμού και του σκιρτήματος του Ρομαντισμού, όλες οι μορφές Τέχνης στην Ευρώπη στράφηκαν στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Ετσι και η θεματολογία της ευρωπαϊκής δραματουργίας «τράφηκε» από την αρχαιοελληνική ιστορία και μυθολογία, οι οποίες, σημειωτέον, τροφοδοτούν ποικίλες αλληγορικές μυθοπλασίες και της σημερινής ελληνικής και διεθνούς δραματουργίας. Για τα «αρχαιόθεμα» (δηλαδή, ιστορικής θεματολογίας) ή «αρχαιόμυθα» (μυθολογικής θεματολογίας) έργα, από τα αναγεννησιακά έως τα σύγχρονα χρόνια, σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες, έχουν γραφεί πλήθος διδακτορικές διατριβές και μονογραφίες, όπως επισημαίνει ο Β. Πούχνερ. Την έλλειψη μιας τέτοιας έρευνας για την αρχαιοελληνική μυθολογία στο νεοελληνικό θέατρο από την περίοδο της ελληνικής «αναγέννησης», δηλαδή από το αναγεννησιακό Κρητικό Θέατρο μέχρι τις μέρες μας, και μάλιστα μια έρευνα που να συγκρίνει την πορεία της συγκεκριμένης θεματολογικά ελληνικής δραματουργίας με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές, έρχεται να καλύψει η μελέτη της Ευσεβίας Χασάπη - Χριστοδούλου.

«Μισή» η ιστορία του νεοελληνικού έργου

Με εξαίρεση τα σωζόμενα έργα του Κρητικού και του Επτανησιακού Θεάτρου, «ακόμα δε διαθέτουμε μια βάσιμη ιστορία του νεοελληνικού δράματος», επισημαίνει ο Β. Πούχνερ. (σ.σ. Για να αποκτήσουμε, χρειάζεται μακρόχρονη και πολυπρόσωπη έρευνα ειδικών, πλην η ελληνική πολιτεία ουδόλως ενδιαφέρεται και στηρίζει την έρευνα, προπάντων για τον πολιτισμό, τον οποίο ούτως ή άλλως τον θεωρεί «μη ανταποδοτικό»).

Επόμενα, η συγγραφέας, μελετώντας όλες τις υπαρκτές «πηγές», με «οξύνοια», «παρατηρητικότητα», «συγκριτική ικανότητα», όπως εκτιμά ο καθηγητής της, συντάσσει μια «δική της ιστορία της νεοελληνικής δραματουργίας». Μια ιστορία, βασισμένη στο μεγάλο αριθμό «αρχαιόθεμων» και «αρχαιόμυθων» νεοελληνικών έργων, αλλά και σε έργα που περιέχουν μεμονωμένα αρχαιοελληνικά μοτίβα και θέματα, όπως συνέβαινε στην προεπαναστατική δραματουργία και συχνά στον 19ο αιώνα.

Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται, αναλύονται λεπτομερειακά και συγκρίνονται με αντίστοιχης θεματικής ή και εποχής ευρωπαϊκά, πάνω από 200 νεοελληνικά έργα, πολλά από τα οποία είναι ελάχιστα γνωστά και άγνωστα. Καθώς η σχετική νεοελληνική δραματουργία, όπως και γενικότερα η ελληνική θεατρική τέχνη, επηρεάστηκε από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, η μελετήτρια συμπεριλαμβάνει στην ανάλυσή της και τα ξένα μεταφρασμένα έργα.

Η μελέτη περιλαμβάνει εισαγωγή, πέντε κεφάλαια και επίλογο. Τα κεφάλαια ταξινομούν και εξετάζουν, με χρονολογική ακολουθία, τα θέματα της ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας και του θεάτρου. Το πρώτο κεφάλαιο εξετάζει τα έργα του Κρητικού και Επτανησιακού Θεάτρου, τις μεταφράσεις και διασκευές ξένων αρχαιόμυθων έργων, με παράλληλη αναφορά στα αντίστοιχα ιταλικά έργα. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά στον νεοελληνικό Διαφωτισμό, ο οποίος οδήγησε στην αρχαιογνωσία, λόγω και της διδασκαλίας έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, μεταξύ των οποίων και της τραγικής ποίησης. Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει την περίοδο του νεοελληνικού ρομαντισμού, την επίδραση της αρχαίας τραγωδίας, τις θεατρικές θεωρίες και τους θεατρικούς διαγωνισμούς της περιόδου αυτής. Το τέταρτο και πέμπτο κεφάλαιο εξετάζουν, αντίστοιχα, τις περιόδους 1880-1930 και 1930 μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα. Να σημειωθεί ότι στις περιόδους αυτές, ιδιαίτερα στη δεύτερη, γράφτηκαν πλήθος πρωτότυπων «αρχαιόμυθων» και «αρχαιόθεμων» έργων, ενώ αρκετοί δραματουργοί έγραψαν παραπάνω του ενός αρχαιόμυθα έργα, τα οποία, επίσης, παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά. Ξεχωριστά - ως εξαίρεση στη χρονολογική ακολουθία αυτών των δύο περιόδων - εξετάζεται η αρχαιόθεμη δραματουργία του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957), η οποία άρχισε το 1914 και του Αγγελου Σικελιανού (1848-1951), η οποία άρχισε το 1917. Τέλος, στον επίλογο παρουσιάζονται τα πρωτότυπα θεατρικά έργα που βασίζονται σε μυθολογικούς κύκλους (Τρωικός, Ατρείδες, Θηβαϊκός, Αργοναυτικός, Προμηθέα, Ηρακλή, Θησέα κ.ά.).

«Αφετηρία» η Ιταλική Αναγέννηση

Από το 1400 και για δύο αιώνες η Δυτική Ευρώπη, με «κέντρο» την Ιταλία, «ανακαλύπτει» την τέχνη της κλασικής Ελλάδας και της Ρώμης. Με τα πρότυπα και τα ιδεώδη αυτών των δύο μεγάλων πολιτισμών βγαίνει από τα μεσαιωνικά σκότη και «πλάθεται» το νέο πνεύμα, που ξεκίνησε από την Ιταλία, διαδόθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και «γονιμοποίησε» τη φιλοσοφία, την ποίηση και πεζογραφία, τις εικαστικές τέχνες, την αρχιτεκτονική, ακόμα και τις θετικές επιστήμες, για να μην αναφέρουμε τη συμβολή του στην αφύπνιση των μακραίωνα καταπιεσμένων λαϊκών μαζών και στη «σπορά» του ουμανιστικού και των πιο συνειδητών ταξικά κοινωνικοαπελευθερωτικών κινημάτων που ακολούθησαν. Στην Ιταλία από το 1400 μέχρι το 1499 μεταφράζονται και εκδίδονται πλήθος έργων της κλασικής ελληνικής και της λατινικής γραμματείας, ιστορίας και φιλοσοφίας και διαβάζονται από τους λίγους - βέβαια - μορφωμένους στην Ιταλία, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αξίζει να σταθούμε σε μερικές σχετικές εισαγωγικές επισημάνσεις της Ε. Χασάπη - Χριστοδούλου.

«Η Αναγέννηση, όπως ακριβώς και η αρχαία ελληνική ποίηση, άντλησε το υλικό της από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Η ομορφιά ενός κόσμου, διαφοροποιημένου ριζικά στη λαμπρότητα και τη χαρά του από την ασκητική θεώρηση που πρέσβευε ο Χριστιανισμός, αποκαλύφθηκε στις μορφοποιήσεις των θεών του Ολύμπου και στους μύθους που αφηγούνται τη ζωή και τα κατορθώματά τους. (...) Το λογοτεχνικό θέατρο (teatro erudito)αναπτύχθηκε στις αυλές των ηγεμόνων, στις ακαδημίες και τα πανεπιστήμια, σε μια εποχή που η μελέτη των κλασικών - Ελλήνων και Λατίνων - ήταν το κύριο μέλημα.(...) Η αναγέννηση της ελληνικής τραγωδίας στην Ιταλία - και γενικότερα στην Ευρώπη - τοποθετείται στα 1513-1594, όταν ο Gian Giorgio Trissino (Τζιάν Τζιόρτζιο Τρισίνο) συνέθεσε την τραγωδία "Sofonisba" ακολουθώντας τον Ευριπίδη (εκδόθηκε το 1524 και ανέβηκε στη σκηνή το 1562). Τα θεατρικά έργα της Ιταλικής Αναγέννησης αντλούν το μύθο τους, κυρίως, από την ελληνική μυθολογία». Σύμφωνα με μελέτη του F. Neri για την ιταλική τραγωδία την περίοδο της Αναγέννησης, από τα 174 έργα αυτής της περιόδου τα 60 αντλούν τα θέματά τους από την ελληνική μυθολογία, ή είναι παραφράσεις και ελεύθερες διασκευές έργων Ελλήνων τραγικών.

Η μελετήτρια εισαγωγικά παρουσιάζει και τις δραματουργίες άλλων ευρωπαϊκών χωρών: Στη Γαλλία το πρώτο αρχαιόθεμο έργο που ανεβάστηκε (1552-1553) ήταν η τραγωδία «Cleopatre captive» του Ετιέν Ζοντέλ. Στην Αγγλία, από τον 15ο αιώνα η λόγια δραματουργία, αλλά και τα υπαίθρια λαϊκά θεάματα «δανείζονται» τα θέματά τους από τη ζωή και τη δράση των ηρώων της ελληνικής μυθολογίας. Στη Γερμανία, η Ιταλική Αναγέννηση κυριαρχεί σε όλες τις μορφές Τέχνης. Επόμενα και στο θέατρο κυριαρχεί ο Σενέκας. Από τους Ελληνες τραγικούς ο πρώτος που προκάλεσε το ενδιαφέρον της γερμανικής διανόησης ήταν ο Ευριπίδης. Εργα του μεταφράστηκαν από τον Ερασμο και τον Μελάχθονα. Στην Ισπανία, το πρώτο έργο, εμπνευσμένο από το μύθο του Πυράμου και της Θίσβης, γράφτηκε το 1513 από τον Χουάν ντελ Ενκίνα.

Καθ' οδόν: στα Καλάβρυτα

Καθ' οδόν: στα Καλάβρυτα

Σας αρέσει το σκι; Εάν ναι, τότε αντί να ονειρεύεστε να πάτε στη Μεζέβ, στο Νταβός, και εγώ δεν ξέρω πού αλλού, γιατί δεν έρχεστε στα Καλάβρυτα μαζί μας; Πού να μπαίνετε σε αεροπλάνα τέτοιες μέρες και από πάνω να ξοδεύετε τα μαλλιά της κεφαλής σας, τώρα που το δώρο των Χριστουγέννων έχει ήδη φαγωθεί; Πού να βρει κανείς ξενοδοχείο, να μάθει τη γλώσσα, τις συνήθεις και όλα τα συμπαρομαρτούντα μιας ηρωικής εξόδου στο εξωτερικό... Δηλαδή, τι λιγότερο ωραιότερο διαθέτει η Ελλάδα μας; Με λίγα χρήματα και πολλή καλή διάθεση θα φτάσουμε στην Πάτρα. Από εκεί θα διανύσουμε μόνον 75 χιλιόμετρα. Και φτάσαμε!

Χορεύοντας πάνω σε λευκό σεντόνι

Θα ανέβουμε στο τουριστικό χιονοδρομικό κέντρο του Χελμού, και ενώ θα πίνουμε τον καφέ μας, θα σας κοιτούμε με θαυμασμό να κινείστε πάνω στο χιόνι. Με τα πολύχρωμα ρούχα σας θα κατεβαίνετε με χορευτικές κινήσεις τις ονειρικές πάλλευκες πλαγιές. Διότι οφείλουμε να σας ομολογήσουμε ότι δεν ξέρουμε να κάνουμε σκι. Εχουμε όμως ακούσει πολλά από τους λάτρεις του αθλήματος. Μερικοί μάλιστα λένε ότι κάνοντας σκι νιώθεις σαν ένα επίγειο πουλί. Πετάς πάνω στη γη, γλιστράς πάνω στο λευκό σεντόνι που άπλωσε η φύση για σένα, για να νιώσεις την απόλυτη ελευθερία, για να νιώσεις πως δεν ανήκεις σε κανέναν, πως είσαι μια αυτάρκης ύπαρξη χωρίς δεσμεύσεις. Δεν παίρνουμε τις κουβέντες αυτές τοις μετρητοίς αλλά για να το υποστηρίζουν με τόσο απόλυτο τρόπο έτσι θα νιώθουν. Μην τους χαλάσουμε το χατίρι. Πάντως, για μας τους αδαείς είναι, δυστυχώς, κάπως αργά να ξεκινήσουμε τώρα... Το ΚΑΤ μας πέφτει άλλωστε κάπως μακριά... Μα στην ιστορική κωμόπολη που θα επισκεφτούμε, την κωμόπολη με τα πολλά νερά, που είναι χτισμένη σε υψόμετρο 750 μέτρων, στη θέση της αρχαίας πόλης Κύναιθας, στις πλαγιές των Αροανιών (Χελμού), θα βρεθούμε. Προσέξτε, εκεί θα συναντηθούμε.

Ιστορικά

Τη στιγμή που εσείς θα εξαφανίζεστε από το οπτικό μας πεδίο καθώς θα διασχίζετε τη λευκή μαλακή γη, εμείς θα την κάνουμε αλά γαλλικά, κοινώς θα την κοπανήσουμε και θα πάμε στα αξιοθέατα.

Διαβάζουμε επιγραμματικά: Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας τα Καλάβρυτα ήταν έδρα βαρονίας. Κατά τη διάρκεια του 1821 διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο, γι' αυτό και οι Τούρκοι έκαψαν το χωριό δυο φορές. Στα χρόνια της Κατοχής οι Γερμανοί κατέστρεψαν την κωμόπολη και εκτέλεσαν όλον τον ανδρικό πληθυσμό που είχε ηλικία πάνω από 13 ετών... Σήμερα τα Καλάβρυτα έχουν δυο χιλιάδες και εκατόν κάτι κατοίκους. Πάλι καλά.

Απίστευτη ομορφιά

Θα βρεθούμε στο Σπήλαιο των Λιμνών, στο όρος Αμόλιντσα, στους πρόποδες του ορεινού όγκου του Χελμού. Και θα μείνουμε άναυδοι μπροστά σε τόση ομορφιά που θα προβάλει στα έκπληκτα και αχόρταγα μάτια μας. Δεκατρείς κλιμακωτές λίμνες θα εμφανιστούν σε τρία επίπεδα, επιβλητικά σταλαγμιτικά συμπλέγματα που όμοιά τους δεν έχουμε ξαναδεί. Τα νερά του σπηλαίου προέρχονται από το κλειστό οροπέδιο του Απανώκαμπου και τρέχουν προς τις πηγές του Αροάνιου ποταμού, κοντά στο χωριό Πλανητέρο. Η ύπαρξη του σπηλαίου ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και είναι γραμμένη στα «Αρκαδικά» του Παυσανία, αλλά μόλις το Νοέμβρη του 1964 κάτοικοι των Καστριών, με διάφορα εργαλεία, κατόρθωσαν να ανακαλύψουν τον δεύτερο όροφο. Σύμφωνα πάντα με τα αρχαιολογικά ευρήματα - εργαλεία από πυριτόλιθο και οψιανό, υπολείμματα εστιών, πολυάριθμα θραύσματα αγγείων - όλα δείχνουν ότι το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε κατά τους Οψιμους Νεολιθικούς Χρόνους.

Ιστορικά μνημεία

Την ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας και το Παρεκκλήσι, όπου ορκίστηκαν οι οπλαρχηγοί της Επανάστασης στις 23 του Μάη του 1821, πρέπει να επισκεφτούμε. Δεν είναι πολύς δρόμος, μόνον τέσσερα χιλιόμετρα από τα Καλάβρυτα. Η Μονή της Αγίας Λαύρας ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο Αβωνίτη, 500 μέτρα ανατολικά της σημερινής μονής. Η αρχική μονή πυρπολήθηκε στα 1585 από τους Τούρκους. Επειτα μεταφέρθηκε, δηλαδή ξαναχτίστηκε, στη θέση που είναι σήμερα, αλλά δυστυχώς δε γλίτωσε και αυτή, ούτε από τον Ιμπραήμ (1827) ούτε από τους Γερμανούς (1943). Σε πείσμα όμως όλων των κατακτητών, η Μονή της Αγίας Λαύρας ξαναχτίστηκε και είναι εδώ μπροστά μας, φορτωμένη με πατριωτικές ιστορικές μνήμες, ενώ στο σκευοφυλάκιό της φιλοξενεί σπάνια κειμήλια όπως είναι το λάβαρο της Επανάστασης, τα άμφια του Παλαιών Πατρών Γερμανού, η κάρα του Αγίου Αλεξίου και το αδαμαντοκόλλητο Ευαγγέλιο, δώρο της Μεγάλης Αικατερίνης. Επίσης, η Μονή της Αγίας Λαύρας διαθέτει και μια εξαιρετική βιβλιοθήκη, η οποία περιλαμβάνει χίλιους τόμους βιβλίων και χειρόγραφους κώδικες που χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα.

Μα έχουμε πολλά να δούμε και άλλα τόσα να θαυμάσουμε. Τον γραφικό σταθμό του ΟΣΕ, το σπίτι της Αικατερίνης Παλαιολόγου, που αυτοκτόνησε το 1463για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων. Ετσι λέγεται τουλάχιστον. Επίσης έχουμε διαδρομή μεγάλη μπροστά μας. Θα περπατήσουμε όλο το Φαράγγι του Βουραϊκού Ποταμού, που αρχίζει σε απόσταση δυο χιλιομέτρων από το Διακοφτό και συνεχίζει για 20 ολόκληρα χιλιόμετρα και φτάνει μέχρι την πόλη των Καλαβρύτων. Υπάρχει και εκεί, όπως και στο Πήλιο, ένα υπέροχο ρομαντικό τρενάκι, το οποίο, απ' ό,τι μας έχουν πει, θα μας προσφέρει μια ονειρεμένη διαδρομή για 65 λεπτά της ώρας που αξέχαστη θα μας μείνει. Θα γυρίσουμε στα Καλάβρυτα όχι μια αλλά πολλές φορές και σε όλες τις εποχές του χρόνου. Δε χορταίνεις αυτόν το χώρο με μια φορά. Εις το επανιδείν λοιπόν.

    

ΣΥΡΙΑ: Διπλωματικός «πυρετός» με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά

ΣΥΡΙΑ: Διπλωματικός «πυρετός» με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά 

Ανεβαίνει ο διπλωματικός πυρετός για τη Συρία, με τις διαβουλεύσεις να εντείνονται και τις ιμπεριαλιστικές πιέσεις να αυξάνονται, τη στιγμή που οι συγκρούσεις μεταξύ του στρατού της Συρίας και των ενόπλων της λεγόμενης αντιπολίτευσης βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, με επίκεντρο το Χαλέπι. 
Οι ΗΠΑ αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά όσον αφορά τις μεθοδεύσεις για την επέμβαση στη Συρία. Σύμβουλοι του Αμερικανού προέδρου, Μπάρακ Ομπάμα, αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι όλα τα σενάρια εξετάζονται και όλες οι επιλογές συζητούνται, προκειμένου να σταθμιστούν τα υπέρ και τα κατά, όσον αφορά την επέμβαση στη Συρία, αφήνοντας ανοιχτό και το ενδεχόμενο δημιουργίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων.
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι δεν παρέχουν πολεμικό εξοπλισμό στη Συρία και αποστέλλουν μόνο «ανθρωπιστική βοήθεια» στους αντικαθεστωτικούς, ωστόσο η CIA έχει λάβει και επισήμως εντολή ενεργής ανάμειξης στις εξελίξεις ενάντια στην κυβέρνηση Ασαντ, προκειμένου να επιταχυνθούν οι μεθοδεύσεις. Παράλληλα πληροφορίες αναφέρουν ότι τα όπλα των αντικαθεστωτικών που φέρονται να εξοπλίζονται από τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και την Τουρκία, δίνονται με τη στήριξη των ΗΠΑ.

Συνάντηση στο Ιράν
Ενεργό ρόλο στο διπλωματικό παιχνίδι, που εξελίσσεται επιχειρεί να αναλάβει και το Ιράν, που διοργάνωσε χτες διεθνή σύνοδο στην Τεχεράνη για την κατάσταση στη Συρία με επιδίωξη την «αντικατάσταση των στρατιωτικών συγκρούσεων με πολιτικά μέσα, που θα οδηγήσουν στην επίλυση των διαφορών». Στη συνάντηση συμμετείχαν, σύμφωνα με τα ιρανικά ΜΜΕ, 28 χώρες από την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, σε επίπεδο πρεσβευτών ή υπουργείου Εξωτερικών οι εξής χώρες: Ρωσία, Κίνα, Λευκορωσία, Μαυριτανία, Ινδονησία, Κιργιστάν, Γεωργία, Τουρκμενιστάν, Μπενίν, Σρι Λάνκα, Εκουαδόρ, Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Αλγερία, Ζιμπάμπουε, Ομάν, Βενεζουέλα, Τατζικιστάν, Ινδία, Καζαχστάν, Αρμενία, Νικαράγουα, Κούβα, Σουδάν, Ιορδανία, Τυνησία, Παλαιστίνη. Παρών ήταν και ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στην Τεχεράνη, που ζήτησε «να βρεθεί κοινό έδαφος επίλυσης της κρίσης στη Συρία».
Την άρνησή του να συμμετάσχει δήλωσε το Κουβέιτ, που υποστηρίζει τους «αντικαθεστωτικούς», ο Λίβανος και ο παραιτηθείς απεσταλμένος του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου Κόφι Ανάν. Επικριτική στάση απέναντι στην πρωτοβουλία της Τεχεράνης είχαν οι δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, που στηρίζουν τους ένοπλους της αντιπολίτευσης στη Συρία.
Ανοίγοντας τη σύνοδο ο Ιρανός ΥΠΕΞ, Αλί Ακμπάρ Σάλεχι, χαρακτήρισε τον εσωτερικό διάλογο μεταξύ κυβέρνησης και «αντιπολίτευσης» μοναδικό τρόπο επίλυσης της «κρίσης», προσθέτοντας ότι το Ιράν απορρίπτει «οποιαδήποτε ξένη και στρατιωτική επέμβαση στη Συρία», στηρίζοντας τις προσπάθειες του ΟΗΕ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ενδεχόμενη πτώση του Ασαντ θα οδηγούσε σε περαιτέρω αστάθεια.
Ο Ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, σε δηλώσεις του με αφορμή την επέμβαση στη Συρία, μίλησε για σχέδιο των ΗΠΑ που προβλέπει αλλαγές σε όλες τις μουσουλμανικές χώρες, προκειμένου να μην έχουν δύναμη, λέγοντας ότι υπάρχει ανάγκη συνεργασίας.
Καθώς οι ιμπεριαλιστικές μεθοδεύσεις βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, χθες ανακοινώθηκε νέα αποσκίρτηση από τη Δαμασκό, του επικεφαλής του Πρωτοκόλλου στο Προεδρικό Μέγαρο, Μουχεντίν Μουσλμάνι, που προσχώρησε στην «αντιπολίτευση». Η Δαμασκός από την πλευρά της δημοσιοποίησε ότι στη θέση του πρωθυπουργού διορίζεται ο μέχρι πρότινος υπουργός Υγείας, Ουάελ αλ Χάλκι.
Υποχωρούν οι αντικαθεστωτικοί στο Χαλέπι
Στο πεδίο των συγκρούσεων στο Χαλέπι ο στρατός της Συρίας κερδίζει έδαφος και απωθεί τους ένοπλους. Σύμφωνα και με ανακοίνωση του διοικητή του λεγόμενου «Ελεύθερου Συριακού Στρατού», οι δυνάμεις της «αντιπολίτευσης» προχώρησαν σε «μερική αποχώρηση», από περιοχές όπου ο στρατός πραγματοποιεί μαζικές επιχειρήσεις, ενώ κάποιες πληροφορίες κάνουν λόγο για πλήρη υποχώρηση των «αντικαθεστωτικών». Η λεγόμενη αντιπολίτευση από την πλευρά της αναφέρει ότι έχει ανακαταλάβει περιοχές, ωστόσο η κατάσταση παραμένει συγκεχυμένη.
Χτες γνωστοποιήθηκε ότι αεροσκάφος με Γάλλους στρατιωτικούς γιατρούς και ιατροφαρμακευτικό υλικό αναχώρησε το πρωί της Πέμπτης από το Παρίσι, με προορισμό τα σύνορα Συρίας - Ιορδανίας, για να προσφέρει, όπως υποστηρίζεται, βοήθεια στους Σύρους πρόσφυγες.

 Αναρτήθηκε απο  tasos  

Καθ' οδόν: Στην Καππαδοκία

Καθ' οδόν: Στην Καππαδοκία

Τμήμα της Καισάρειας

Συνεχίζουμε σήμερα το ταξίδι στη γειτονική Τουρκία, με οδηγό μας τον φίλο της στήλης, συγγραφέα, Βασίλη Λιόγκαρη.

Πολιτιστικοί και φυσικοί θησαυροί

«Η Καππαδοκία είναι μια εξέχουσα περιοχή, όπου, με το πέρασμα των αιώνων, έχουν συγχωνευτεί και αφομοιωθεί αιγυπτιακά, παλαιστινιακά, μουσουλμανικά και χριστιανικά στοιχεία, όπου παρατηρούνται και φαίνονται, στις διάφορες εκκλησίες, ιδίως στο φαράγγι της Ιχλάρας που για να το διαπιστώσεις πρέπει να κατέβεις τα 400 περίπου σκαλιά και να βαδίσεις στις πυκνοφυτεμένες όχθες του ποταμού που κυλάει ανάμεσα στα γκρεμά.

Λαξευμένες εκκλησίες και χιλιάδες εικονογραφήσεις παρέχουν γνώσεις κι εμπειρίες, τις καταβολές και τις παραδόσεις για τη ζωή στα μοναστήρια εκείνες τις εποχές.

Το πέρασμα του χρόνου δείχνει ότι πρέπει να προστατευτούν αυτά τα θαύματα της φύσης και η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά που αφήνουν.

Δυστυχώς, η ίδια η φύση με την πάροδο των χρόνων καταστρέφει το ίδιο το δημιούργημά της. Οι οικισμοί από τον πωρόλιθο φθείρονται από την αποσάθρωση, το ίδιο οι εκκλησίες, τα μνημεία και τ' απολιθώματα. Πρέπει - για να διατηρηθούν - όλα αυτά να ταχτούν υπό έλεγχο και να προστατευτούν. Είναι πράγματι πολιτιστικοί θησαυροί.

Αυτό - όπως γράψαμε - το θαύμα της φύσης, που λέγεται Καππαδοκία, χαρίζει στην περιοχή, μιαν εξωπραγματική, μια παραμυθένια, μιαν εξωγήινη όψη, από τις γεωλογικές μεταμορφώσεις εκατομμυρίων χρόνων. Οι φυτευτοί κώνοι, οι λαξευτοί βράχοι, οι διάφοροι εικαστικοί σχεδιασμοί, οι νεραϊδένιες καμινάδες, τα πολύσχημα μανιτάρια, δημιουργούν ένα φανταστικό, ένα ονειρεμένο και μοναδικό σκηνικό μια φαντασμαγορικής επιθεώρησης.

Στο Γκόρεμε

Επίκεντρο όλης αυτής της φυσικής δημιουργίας είναι το Ουργκούπ (το ελληνικό Προκόπι) με τα γύρω του χωριά, τα σκαρφαλωμένα σ' αυτούς τους περίεργους βράχους. Το Ουτσιχισάρ, το Ορταχισάρ, το Μουσταφά - Πασά (η ελληνική Σινασός) - η Αβανος, το Γκόρεμε, η Ζέλβε. Το ταξίδι μας, φυσικά, δε σταμάτησε εδώ. Με κέντρο διαμονής μας το ξενοδοχείο «Γκόμεντα» στη Σινασό, επισκεφτήκαμε όλα τα γύρω συναρπαστικά κι αξέχαστα αξιοθέατα. Οπως την κοιλάδα της Ιχλάρας με το καταπληκτικό φαράγγι και τις λαξευμένες στους βράχους προχριστιανικές εκκλησίες. Την Καρβάλη, στην εκκλησιά, όπου εμόνασε ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός. Τη Μελακοπή, με επίσκεψη στην περίφημη υπόγεια πόλη. Στην πεντάμορφη κοιλάδα του Γκόρεμε, με τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες των κατεστραμμένων εκκλησιών. Ενα τοπίο απόκοσμο και σεληνιακό. Στο κεραμοχώρι Τσαβουσί με τα άφθονα και πανέμορφα κεραμικά, τη Ζέλβε με τα στοιχειωμένα φουγάρα και τ' αμπέλια του Πασά.

Επίσης τις πόλεις Αράβισος, Νίγδη, Ακσαράη, Νεβ σεχίρ (Νεάπολις), Σπάρτη, Ιεράπολις, την Αρχαία Αφροδισιάδα, τον Τσεσμέ, το Αϊδίνι, το Κουσάντασι και προπαντός την πανέμορφη αρχόντισσα, τη Σμύρνη. Πόλεις εντυπωσιακές, πεντακάθαρες με σύγχρονο ρυμοτομημένο σχέδιο, πανέμορφες νεόχτιστες και ποικιλοχρώματες πολυκατοικίες που έδιναν μια χάρη και άνεση και καλοφτιαγμένους δρόμους, δενδροφυτεμένους στις άκρες με νησίδες χωρίς διόδια, προπαντός χωρίς διόδια!».

Από την Καισάρεια στην Αθήνα

Στην αγορά του Κουσάντασι

«Αυτή είναι η μοντέρνα, σύγχρονη Τουρκία. Βέβαια, σε κάποια μικρά χωριά - που επισκεφτήκαμε - παραμένουν ακόμα η φτώχεια, η ανέχεια και η οπισθοδρόμηση. Οπου γυρίσεις και δεις σε τριγυρίζει το παρελθόν και οι αφηγήσεις των αγαπημένων σου προσώπων ζωντανεύουν πάνω στις οπτασίες των στοιχειωμένων βράχων.

Αφησα τελευταία την αρχόντισσα των πόλεων, το λίκνο της ιστορίας, της χριστιανοσύνης και της παράδοσης. Την Καισάρεια, την αρχοντική μεγαλούπολη του Μεγ. Βασιλείου, με το πανύψηλο βουνό της, τον Αργαίο που είχαμε τη χαρά και την τύχη ν' ανέβουμε με το τελεφερίκ σε υψόμετρο 3.917 μέτρων.

Το ταξίδι φτάνει στο τέλος. Ατέλειωτο, κουραστικό, γεμάτο πανέμορφες εντυπώσεις κι εμπειρίες. Τα20 άγνωστα μεταξύ τους άτομα που συνταξιδεύσαμε, έγιναν γνωστοί, έγιναν φίλοι, αντάλλαξαν διευθύνσεις και τηλέφωνα, απέκτησαν κοινά στοιχεία και κοινές εμπειρίες. Εχουνε να διηγούνται. Ο κοινωνικός χαρακτήρας του ταξιδιού επιτεύχτηκε. Γίναμε πλουσιότεροι σε γνώσεις και εμπειρίες.

"Κι αν φτωχική τη βρεις η Ιθάκη δε σε πρόδωσε, Ετσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες Ιθάκες τι σημαίνουν"».

Τα «μανιτάρια» της Καππαδοκίας

Η αρχαία Αφροδισιάδα

Οικισμός από πωρόλιθο

Επιμέλεια:
Ελένη ΑΡΓΥΡΙΟΥ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ Ενα... βολικό οικονομικό «κραχ»

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Ενα... βολικό οικονομικό «κραχ»

Ακόμη κραταιά είναι η Μάντσεστερ...

Εσπειραν ανέμους... θερίζουν θύελλες. Ισως... Αν και όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις οι «θύελλες» μπορεί να φέρουν την καταστροφή σε κάποιους, εντούτοις για κάποιους άλλους είναι και... βολικές! Ο λόγος για το φόβο του πιθανού «οικονομικού κραχ» αρκετών ευρωπαϊκών συλλόγων ή και αντίστοιχων ολόκληρων πρωταθλημάτων που απασχολεί αυτή την περίοδο τα ποδοσφαιρικά δρώμενα της Ευρώπης. Ομως η ανησυχία δε φαίνεται να αφορά όλους...

Αρχικά να σωθεί το προϊόν...

Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και ιδιαίτερα του ποδοσφαίρου φαίνεται ότι γυρνάει πλέον για τα καλά μπούμερανγκ, με αποτέλεσμα οι κρατούντες τα ηνία του αθλήματος να τρέχουν και να μη φθάνουν... Αιτία γι' αυτό αποτελεί το φαινόμενο της κρίσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος που δεν αφήνει ανεπηρέαστο ούτε τον κόσμο του ποδοσφαίρου. Και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς... Αλλωστε όταν μιλάμε σήμερα για ποδόσφαιρο πολύ απλά εννοούμε ένα προϊόν προς πώληση και από την άλλη όταν γίνεται λόγος για ομάδες φυσικά εννοούμε τεράστιες Ανώνυμες Εταιρείες. Εταιρείες, που η λειτουργία τους βασίζεται στα όσα ορίζουν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και σίγουρα η μόνη σχέση που έχουν με τον αθλητισμό είναι η εκμετάλλευσή του προκειμένου να έχουν κέρδος. Η σύνδεση με τους χορηγούς, οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι πολυεθνικές εταιρείες, δεν μπορεί παρά να συμβαδίζει με τα όσα συμβαίνουν στο καπιταλιστικό σύστημα όσον αφορά τον οικονομικό τομέα. Δηλαδή κρίσεις, πανικός, καταρρεύσεις, αλλά και -φυσικά- κέρδος για κάποιους!

Παρά τα προβλήματα του Αμπράμοβιτς με τις υπόλοιπες εταιρείες του, για την Τσέλσι χρειάζεται να ανησυχεί λιγότερο

Associated Press

Τα μεγάλα κεφάλαια του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου θορυβήθηκαν από την αποκάλυψη της αγγλικής Ομοσπονδίας πως τα χρέη των συλλόγων στο Νησί υπερβαίνουν τα 3,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Αλλωστε μια κατάρρευση της Πρέμιερ Λιγκ, που είναι ουσιαστικά η βιτρίνα των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου, θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις που κανείς στην ΟΥΕΦΑ ή ακόμα και τη ΦΙΦΑ δε θα ήθελε. Και βέβαια οι διοικήσεις των δυο Ομοσπονδιών εφαρμόζοντας αυτά που επιβάλλει το σύστημα διαχείρισης είναι για μια ακόμη φορά πρόθυμες να σώσουν τους επιχειρηματίες του χώρου (όχι όλους βέβαια...), οι οποίοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα από την κρίση και βέβαια κάποιοι από αυτούς (οι ισχυρότεροι) αποτελούν και τις «κολόνες» στήριξης του οικοδομήματος.

«Οι κυβερνήσεις είναι έτοιμες να ξελασπώσουν τις τράπεζες σε περιόδους κρίσεων, αλλά μην περιμένετε να κάνουν το ίδιο και για τις ομάδες. Είναι αναγκαίο να υπάρχει σταθερότητα οικονομική στους συλλόγους», δήλωσε... ευθαρσώς ο γενικός γραμματέας της ΟΥΕΦΑ, Ντέιβιντ Τέιλορ, επισημαίνοντας ότι «το υπάρχον σύστημα πρέπει να επανεξεταστεί και μάλλον να αναθεωρηθεί σε πολλά σημεία, προκειμένου να επιτευχθεί η σταθερότητα των συλλόγων μακροπρόθεσμα...».

...και μετά να ξεκαθαριστεί!

Ανάμεσα στα μέτρα που προβλέπεται να πάρει η ΟΥΕΦΑ είναι η αναθεώρηση του συστήματος αδειοδότησης για συμμετοχή στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις με εισαγωγή πιο αυστηρών κριτηρίων, ενώ πλέον θα ελλοχεύει ο κίνδυνος αποβολής από την Ευρώπη των συλλόγων που δε συμφωνούν με τις επιταγές της. Η ΟΥΕΦΑ έχει γνωστοποιήσει πως βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης των συλλόγων που στηρίζονται σε δάνεια. Μάλιστα σε περίπτωση που δεν τακτοποιούν τα χρέη τους, ίσως αποκλειστούν από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Κάτι που ακούγεται τουλάχιστον ειρωνικό... Η ίδια η ΟΥΕΦΑ έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου και τώρα που τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με τα σχέδια, προσπαθεί να ρίξει το μπαλάκι των ευθυνών για την κατάσταση στους συλλόγους που έχουν υπογράψει τις χορηγίες με τις πολυεθνικές. Ομως από την άλλη θα ήταν τουλάχιστον αφελές να ειπωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία θα φθάσει σε σημείο να αποκλείσει, π.χ. τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η οποία μπορεί τελικά (αν και προς το παρόν δε φαίνεται) να επηρεαστεί από την κατάρρευση ενός χορηγού της (όπως η αμερικανική πολυεθνική AIG) ή της Τσέλσι (εάν... φουντάρουν οι επιχειρήσεις του Αμπράμοβιτς), από τις διοργανώσεις της; Κάποιοι έχουν το ρόλο του στηρίγματος του προϊόντος (τουλάχιστον προς το παρόν...) και εάν εκλείψουν, η απαξίωσή του θα είναι ολοκληρωτική και αυτό ούτε οι ίδιοι οι διοικούντες το ποδόσφαιρο δε θα το ήθελαν. Αντίθετα, ένα ξεκαθάρισμα στο στάτους κβο της διαχείρισης θα ήταν σίγουρα πιο βολικό, αφού εξαιτίας της κρίσης κάποια «θύματα» θα υπάρξουν σίγουρα. Οπως συμβαίνει για παράδειγμα στην παρούσα οικονομική κρίση, αφού κάποιοι είναι αυτοί που σίγουρα θα κερδίσουν (όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν και σε άλλες περιπτώσεις) από τις αλλαγές στο οικοδόμημα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Και σίγουρα με τον ανταγωνισμό (επί της ουσίας επιχειρηματικό) που υπάρχει στο σημερινό εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο, πολλοί είναι εκείνοι που θα ήθελαν να δουν τους αντιπάλους τους να καταρρέουν ως... θύματα της κρίσης.

Ας σημειωθεί μάλιστα ότι εδώ και καιρό ΟΥΕΦΑ και ΦΙΦΑ είναι σε πόλεμο με τους νέους επιχειρηματίες, κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, την Ασία ή και τις ΗΠΑ, οι οποίοι πραγματοποιούν μια επιδρομή στο χώρο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου αγοράζοντας εύκολα ομάδες. Η μετατροπή τους μάλιστα σε οικονομικούς κολοσσούς δημιουργεί... τριγμούς στο έλεγχό τους από τις διεθνείς Ομοσπονδίες, ενώ παράλληλα αλλάζουν και τα δεδομένα στην εμπορική αγορά της Γηραιάς ηπείρου με τους παραδοσιακούς Ευρωπαίους επιχειρηματίες (οι οποίοι από την πλευρά τους είναι παλιοί γνώριμοι των ΟΥΕΦΑ, ΦΙΦΑ) να παραγκωνίζονται..

ΑΓΓΛΙΑ: Μια κρίση... δυο προβλήματα

Στην Αγγλία, για παράδειγμα, είχαν που είχαν το πρόβλημα της απόβασης Αμερικανών, Ρώσων και Αράβων επιχειρηματιών στα... μέρη τους ήρθε και η οικονομική κρίση για να... δέσει το γλυκό. Την ίδια στιγμή όμως, ο πρόεδρος της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Αγγλίας, λόρδος Τρίνσμαν, φαίνεται να βρήκε την ευκαιρία να θίξει και τα δυο ζητήματα, προειδοποιώντας τους συλλόγους και επισημαίνοντας ότι είτε αυτοί που έχουν πολύ μεγάλα χρέη είτε αυτοί που οι ιδιοκτήτες τους είναι «αόρατοι» οικονομικά, θα αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα με τη δικαιοσύνη. Η πρέμιερ λιγκ, είναι μεν το πλουσιότερο εθνικό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα της Ευρώπης, με έσοδα το 2007 που ξεπέρασαν τα 1,5 δισ. στερλίνες, παρ' όλα αυτά μονάχα 8 σύλλογοι από τους 20 καταγράφουν κέρδη. Το συνολικό ποσό των χρεών των σωματείων υπολογίζεται σε 3 δισ. λίρες. Η κατάσταση αναμένεται να είναι χειρότερη το 2008, κάτι που είναι εμφανές. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Γουέστ Χαμ φέρεται να βγάζει στο σφυρί 10 παίκτες για να ξεπληρώσει τα χρέη της. Με την έναρξη της φετινής χρονιάς οι σύλλογοι «χτυπήθηκαν» για πρώτη φορά στη 16ετή ιστορία της πρέμιερ λιγκ από μείωση των διαφημιστικών εσόδων στις φανέλες των παικτών, που έφτασαν στα 67 εκατομμύρια στερλίνες, σε σύγκριση με τα 75 εκατομμύρια στερλίνες πέρσι. Αυτό κυρίως οφείλεται στη μείωση των διαφημηστικών δαπανών των εταιρειών που περιορίζονται λόγω της οικονομικής κρίσης. Παράλληλα, τα έσοδα από τις πωλήσεις εισιτηρίων μειώνονται, καθώς οι τιμές τους αυξάνονται και οι φίλαθλοι παρακολουθούν ολοένα και περισσότερο τους αγώνες στην τηλεόραση.

Πιθανότατα οι μεγάλες ομάδες στη Βρετανία (Μάντσεστερ, Λίβερπουλ, Αρσεναλ, Τσέλσι) μπορεί να μην πλήττονται προς το παρόν από το φαινόμενο, ωστόσο οι μικρότερες ομάδες θα υποστούν ζημιές εξαιτίας της χαμηλής προσέλευσης θεατών.

Ανδρέας ΠΑΓΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Το πογκρόμ ενάντια στους ανάπηρους πολέμου της Αλβανίας

Το πογκρόμ ενάντια στους ανάπηρους πολέμου της Αλβανίας

Ηρωικές στιγμές από έναν αγώνα, που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην Αντίσταση του ελληνικού λαού

«Εγινε μπλόκο στα νοσοκομεία που μένουν οι ανάπηροι πολέμου της Αλβανίας 1940 - 41», «οι ταγματασφαλίτες άρπαξαν τους ανάπηρους».

Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 65 χρόνια από τη νύχτα της 30ής Νοέμβρη του 1943, όταν τα τάγματα ασφαλείας, με τις πλάτες των γερμανοφασιστών κατακτητών, ξεχύθηκαν στα νοσοκομεία της Αθήνας, με ένα άγνωστο μέχρι τότε πογκρόμ ενάντια στους 15.000 ανάπηρους του ελληνοϊταλικού πολέμου. Τους άρπαξαν, τους φόρτωσαν άρον άρον σε αυτοκίνητα και τους παρέδωσαν στους Γερμανούς, στις φυλακές Χαϊδαρίου και Χατζηκώστα.

Με την κατάρρευση του Μετώπου και τη συνθηκολόγηση του Ελληνικού Στρατού, οι ανάπηροι των μετώπων στο μεγαλύτερο ποσοστό τους μαζεύτηκαν στα νοσοκομεία της Αθήνας. Περίπου 15.000 ανάπηροι βρήκαν το πρώτο καταφύγιό τους, σε άθλιες συνθήκες, σε δεκάδες νοσοκομεία της Αθήνας. Από την πρώτη στιγμή, οι ανάπηροι άρχισαν τους αγώνες για την επιβίωσή τους και την υγειονομική περίθαλψή τους. Ιδιαίτερο μέτωπο άνοιξαν ενάντια στους αξιωματικούς - εγκάθετους της δοσίλογης κυβέρνησης που λυμαίνονταν τα νοσοκομεία.

Η κατάσταση στη χώρα άρχισε να γίνεται ανυπόφορη. Πλησίαζε ο χειμώνας 1941 - 42 και το φάσμα της πείνας ήταν ορατό. Το Σεπτέμβρη του 1941, ιδρύθηκε το ΕΑΜ που αμέσως επιδόθηκε σε ένα δύσκολο και επικό αγώνα για την ανύψωση του ηθικού του λαού και την πάλη του για την επιβίωση και τη λευτεριά του. Τα μηνύματα του ΕΑΜ πρώτοι τα πήραν οι ανάπηροι του πολέμου στα νοσοκομεία. Αρχισε η οργάνωση των νοσοκομείων στο ΕΑΜ. Στις 28 Οκτώβρη 1941 πραγματοποιείται η πρώτη οργανωμένη αγωνιστική εκδήλωση. Οι ανάπηροι μαζί με τους φοιτητές καταθέτουν στεφάνια στον Αγνωστο Στρατιώτη κάτω από τα έκπληκτα μάτια των αρχών κατοχής.

Ραχοκοκαλιά το ΚΚΕ

Στιγμιότυπο από εκδήλωση της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα Αναπήρων, στο μνημείο των 283 εκτελεσμένων στο νοσοκομείο «Σωτηρία»

Στα νοσοκομεία αρχίζει οργασμός οργανωτικής δουλειάς. Συγκροτούνται σε όλα τα νοσοκομεία Επιτροπές, καθώς και παννοσοκομειακή Επιτροπή. Στα νοσοκομεία δεν κατάφεραν ποτέ να εγκατασταθούν οι διοικήσεις που διόρισαν οι κυβερνήσεις των Ράλληδων. Το κίνημα των αναπήρων συντονίζεται με το φοιτητικό κίνημα, με τους δημόσιους υπάλληλους, τους μαγαζάτορες, τους εργαζόμενους.

Σε όλες τις λαϊκές κινητοποιήσεις της Αθήνας για ψωμί και συσσίτια, στις εθνικές επετείους της 25ης του Μάρτη και 28ης Οκτώβρη, στις εθνικές διαδηλώσεις στις 24 Φλεβάρη, 5 και 25 του Μάρτη, 25 Ιούνη και 22 Ιούλη του 1943, προπορεύονταν οι ανάπηροι και τραυματίες του αλβανικού πολέμου με τα αναπηρικά τους καροτσάκια - «μηχανοκίνητες φάλαγγες» τα είχε ονομάσει τότε ο λαός - με τις πατερίτσες ή τα μπαστούνια τους, με τους επιδέσμους ακόμα στα κεφάλια τους, στα μάτια τους και τις νοσοκόμες να σπρώχνουν τα καροτσάκια, να υποβαστάζουν τους κουτσούς ή να οδηγούν τους τυφλούς.

Οι ανάπηροι συντονίζουν και συντάσσουν τις δυνάμεις τους. Καθορίζουν τρία κέντρα δράσης και συμπαράστασης στον αναπτυσσόμενο λαϊκό αγώνα. Λυκαβηττό - Τουρκοβούνια - Κέντρο Αθήνας, προς τα οποία συγκλίνει η δράση τριών γειτονικών ομάδων νοσοκομείων. Πυρήνας και ραχοκοκαλιά του αγώνα σε όλα τα νοσοκομεία ήταν το ΚΚΕ και η Αχτίδα Αναπήρων. Ο γραμματέας της Αχτίδας Μπάμπης Παναγόπουλος και πολλά στελέχη της, και κατά τη διάρκεια της Κατοχής και μετέπειτα, δολοφονήθηκαν και ακολούθησαν το δρόμο των άλλων αγωνιστών στα εκτελεστικά αποσπάσματα, στις φυλακές, στις εξορίες.

Ματαίωσαν τα σχέδια εξόντωσης

Η ανάπτυξη του αγώνα των αναπήρων εξοργίζει τις ελληνικές και γερμανοϊταλικές αρχές κατοχής. Στόχος τους τώρα είναι η διάλυση των νοσοκομείων. Εγινε η σκέψη να μαζέψουν όλους τους ανάπηρους στα Μέθανα, δήθεν για λουτροθεραπεία. Αλλά οι ανάπηροι ματαίωσαν την πονηρή αυτή «λύση». Στις 3 Μάρτη 1943 πήραν μέρος στον ξεσηκωμό για ματαίωση της επιστράτευσης, μαζί με τους εργαζόμενους της Αθήνας και του Πειραιά, τους δημόσιους υπάλληλους, τους φοιτητές, τους επαγγελματίες και βιοτέχνες. Πλήρωσαν με ακριβό τίμημα: 46 νεκρούς. Ομως, ούτε ένας Ελληνας δεν πήγε στο Ανατολικό Μέτωπο.

Στις 22 Ιούλη 1943, νέα διαδήλωση με εθνικά και άλλα αιτήματα. Οι κατακτητές σκόπευαν να κατεβάσουν στην Αθήνα τους Βούλγαρους φασίστες. Μπροστάρηδες πάλι οι ανάπηροι με τα καροτσάκια τους και οι όρθιοι με τις πατερίτσες τους. Το Σεπτέμβρη του 1943, συνθηκολόγησε η Ιταλία. Στα νοσοκομεία μαζεύονται όπλα των Ιταλών που πηγαίνουν στην Αντίσταση.

Για τους κατακτητές όμως και τη δοσίλογη κυβέρνηση, το ποτήρι ξεχείλισε. Το αντιστασιακό κίνημα φουντώνει. Η μόνη αντιμετώπισή του από τις φασιστικές αρχές είναι η τρομοκρατία, οι εκτελέσεις. Τα νοσοκομεία τούς μπαίνουν εμπόδιο στα αντεθνικά σχέδιά τους. Πρέπει να τα διαλύσουν και να παραδώσουν τους ανάπηρους στους Γερμανούς. Αφού η στάση των αναπήρων του πολέμου ενέπνεε ευρύτερα λαϊκά στρώματα στο να πάρουν την απόφαση της αντίστασης, της αντιπαράθεσης, της σύγκρουσης. Δεν είναι τυχαίο ότι λίγες μέρες μετά την επίσημη απαγόρευση της δράσης του ΚΚΕ και του «Ριζοσπάστη» ακολούθησε απόφαση για τη διάλυση του Συνδέσμου των Αναπήρων Πολέμου.

Νύχτα φρίκης

Στις 30 Νοέμβρη 1943 τη νύχτα, έκαναν την επίθεσή τους ενάντια στα 19 νοσοκομεία που οι ανάπηροι τα είχαν μετατρέψει σε κάστρα της Εθνικής Αντίστασης. Ελληνόφωνα στρατεύματα κατοχής, οι γερμανοτσολιάδες του Ράλλη, πάνω από χίλιοι, οπλισμένοι σαν αστακοί με γερμανικά όπλα, μεταφέρθηκαν με γερμανικά καμιόνια κάτω από την προσωπική καθοδήγηση του αρχιγκεσταπίτη Φον Στρόουπ που στεκόταν αδυσώπητος και κτηνώδης πάνω σ' ένα αυτοκίνητο, περικύκλωσαν τα στρατιωτικά νοσοκομεία, για να τα καταλάβουν. Ηταν τρεις η ώρα το πρωί. Μπήκαν μέσα ουρλιάζοντας και με βρισιές, χτυπήματα με τους υποκόπανους και πολλές φορές με λογχισμούς και πυροβολισμούς, έπεσαν πάνω στους ανάπηρους και τραυματίες.

Η αγριότητα των γερμανοτσολιάδων ξεπέρασε κάθε όριο. Εσερναν ανάπηρους με κομμένα και τα δυο πόδια στο χώμα μέχρι που μάτωναν. Δεν άφηναν τις νοσοκόμες να τους βοηθήσουν. Αρπαζαν από τα χέρια τους ή από τα χέρια των αναπήρων τα τεχνητά μέλη και τα έσπαζαν για να μην τα χρησιμοποιήσουν και τους χτύπαγαν με αυτά στο κεφάλι. Μεγαλύτερη αγριότητα και μίσος έδειχναν στα μέλη των νοσοκομειακών επιτροπών, τα οποία υποδείκνυαν οι πράκτορές τους μέσα σε κάθε νοσοκομείο. Το σκοτάδι της νύχτας και η παγωνιά της βραδιάς μεγάλωνε τη φρίκη.

Τετράγωνα ολόκληρα γύρω από τα νοσοκομεία είχαν κυκλωθεί. Τα καμιόνια, αφού γέμιζαν με ανάπηρους, χωρίς τα ξύλινα μέλη τους, χωρίς τα γυάλινα μάτια τους, έφευγαν με μεγάλη ταχύτητα και άδειαζαν τα «φορτία» τους στα στρατόπεδα Χατζηκώστα και Χαϊδαρίου. Εγιναν 283 εκτελέσεις.

    

«Ξαναζωντάνεψαν» μνήμες και διδάγματα

Η συμβολή του ΚΚΕ στο κίνημα των υγειονομικών στην περίοδο της Κατοχής αναδείχτηκε στην εκδήλωση που πραγματοποίησαν στις 15 Σεπτέμβρη Κομματικές και Κνίτικες Οργανώσεις στο Νοσοκομείο «Σωτηρία»

«Τίποτα από την ιστορία του Κόμματος δεν αφορά το παρελθόν», υπογράμμισε μιλώντας στην εκδήλωση ο Γ. Νάνος

Ηρωικές στιγμές από τη δράση των κομμουνιστών που γεμίζουν συγκίνηση και εμπνέουν τους αγώνες του μέλλοντος ξαναζωντάνεψαν στην εκδήλωση - αφιέρωμα για τα 90 χρόνια του ΚΚΕ και τη συμβολή του στο κίνημα των υγειονομικών την περίοδο της Κατοχής, που πραγματοποίησαν στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» η Αχτίδα Υγείας - Πρόνοιας της ΚΟΑ του ΚΚΕ, ο Τομέας Υγείας - Πρόνοιας της Οργάνωσης Αθήνας της ΚΝΕ και οι Τομείς Υγείας των ΤΕΙ-ΑΕΙ της ΚΝΕ στις 15 Σεπτέμβρη 2008.

Κρατώντας κόκκινες σημαίες, παρά το ψιλόβροχο, νέοι και νέες, εργαζόμενοι, άνθρωποι με αναπηρίες, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, κομμουνιστές όλων των ηλικιών συγκεντρώθηκαν στην είσοδο του νοσοκομείου. Και από εκεί με συνθήματα «Εννιά δεκαετίες αγώνας και θυσία, το ΚΚΕ στην πρωτοπορία» και«Ισχυρό ΚΚΕ, αντεπίθεση λαέ», πορεύτηκαν στο χώρο του κυλικείου, όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με την απαγγελία του ποιήματος του Γιάννη Ρίτσου «Τρία κόκκινα γράμματα» και ομιλία του Γιώργου Νάνου, γραμματέα της Αχτίδας Υγείας - Πρόνοιας της ΚΟΑ του ΚΚΕ, που αναφέρθηκε στην ηρωική δράση των υγειονομικών, των φυματικών και αναπήρων την περίοδο της Κατοχής, στα διδάγματα που δίνουν αυτοί οι αγώνες για το μέλλον.

Σε κλίμα συγκίνησης

Σε πνεύμα ιδιαίτερης συγκίνησης πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση στο Νοσοκομείο «Σωτηρία»

Μιλώντας στην εκδήλωση ο Γ. Νάνος τόνισε: «Με ιδιαίτερη συγκίνηση πραγματοποιούμε αυτή την εκδήλωση. Γιατί είναι αφιερωμένη στα 90 χρόνια ύπαρξης και δράσης του ΚΚΕ, στα 40 χρόνια από την ίδρυση της οργάνωσης της νεολαίας του ΚΚΕ, της ΚΝΕ.

Είμαστε υπερήφανοι γιατί όλα αυτά τα χρόνια είναι γεμάτα από ηρωική δράση, από ανιδιοτελή προσφορά, από τη θυσία χιλιάδων κομμουνιστών και κομμουνιστριών.

Δεν υπήρξε αγώνας μικρός ή μεγάλος για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας, αυτών που παράγουν τον πλούτο, που οι κομμουνιστές να μην έχουν πρωτοπόρο ρόλο. Πίσω από κάθε κατάκτηση του λαϊκού κινήματος βρίσκεται η προσφορά, η συμβολή του ΚΚΕ. Η ιστορία του ΚΚΕ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της νεότερης ιστορίας της χώρας μας, της πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας. Είναι η ιστορία της εργατικής τάξης, των πρωτοπόρων μαχητών της, ενάντια στην καταπίεση και εκμετάλλευση. Ταυτίζεται με πολύμορφους και πολύχρονους αγώνες για κοινωνική ισότητα, για λευτεριά, για το σοσιαλισμό.

Η ιστορία του ΚΚΕ αποτελεί ένα μεγάλο και πλούσιο σχολείο για όλους μας. Είναι γεμάτη διδάγματα, που η μελέτη τους μας εξοπλίζει, μας δίνει δύναμη, μας κάνει πιο ώριμους στον αγώνα σήμερα. Η στήριξή μας στη θεωρία του Μαρξισμού - Λενινισμού, η δράση μας με βάση τη στρατηγική του Κόμματος για την αλλαγή στο επίπεδο της εξουσίας, για το σοσιαλισμό, η απεριόριστη εμπιστοσύνη στη δύναμη της εργατικής τάξης για τον τελικό σκοπό, είναι προϋποθέσεις για να μπορέσουμε να διαβάσουμε σωστά την ιστορία του Κόμματος, να βγάλουμε τα σωστά συμπεράσματα.

Το ΚΚΕ είναι "τέκνο της ανάγκης και ώριμο τέκνο της οργής", είναι γέννημα της εργατικής τάξης, της οποίας ο αριθμός και ο ρόλος συνεχώς διευρυνόταν, της ανάγκης να έχει το δικό της κόμμα. Είναι αποτέλεσμα της συνένωσης του εργατικού κινήματος με τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Ηταν επίσης αποτέλεσμα και δημιούργημα της αδιάκοπης διαπάλης με τη σοσιαλδημοκρατία εκείνης της εποχής, με τον αναθεωρητισμό για το αν χρειάζεται ή όχι επαναστατικό κόμμα.

Πρωτοπόρα θεωρία - πρωτοπόρα δράση. Γιατί δεν περιορίζεται να περιγράψει τον κόσμο, αλλά καθοδηγεί και πώς θα αλλάξει αυτός ο κόσμος. Γιατί στηρίζεται και αναδεικνύει τον πρωτοπόρο ρόλο της κύριας παραγωγικής δύναμης, που η συνειδητή της οργανωμένη δράση μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, της εργατικής τάξης.

Η αντοχή του ΚΚΕ πήγαζε και πηγάζει από τη βαθιά ριζωμένη σύνδεσή του με την εργατική τάξη. Από αυτήν παίρνει δύναμη, σε αυτήν την επιστρέφει δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για να εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο».

«Ο σκοπός του αγώνα είναι μπροστά μας»

«Τίποτα από την ιστορία του Κόμματος δεν αφορά το παρελθόν. Εχει τη βάση του στο παρελθόν, αλλά αφορά το παρόν και το μέλλον. Ο σκοπός του αγώνα είναι μπροστά μας. Είναι και επίκαιρος και αναγκαίος, όσο ποτέ άλλοτε. Παλεύουμε αδιάκοπα για να αποσπάσουμε και την παραμικρή κατάκτηση που βελτιώνει τη ζωή της εργατικής τάξης, της εργατικής οικογένειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους πρώτους στόχους πάλης που έθεσε το Κόμμα από την ίδρυσή του ήταν οι δωρεάν ιατρικές εξετάσεις και η δωρεάν παροχή φαρμάκων στους εργαζόμενους.

Μέσα σε αυτή την πάλη δε χάνουμε τον τελικό σκοπό. Γιατί έχει επιβεβαιωθεί ότι όσες κατακτήσεις και να αποσπαστούν, είναι περιορισμένες και ασταθείς, όσο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια των εκμεταλλευτών. Οσο αυτοί κατέχουν τα μέσα παραγωγής.

Οσοι θυσίασαν τη ζωή τους στην 90χρονη πορεία του Κόμματος δεν το κάνουν για έναν καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο. Αλλά για να ξημερώσουν πραγματικά καλύτερες μέρες για το λαό. Για τη σοσιαλιστική - κομμουνιστική προοπτική. Αυτό είναι το κίνητρο του αγώνα. Οσοι άλλαξαν την πυξίδα απ' αυτή την πορεία, πέσαν στις ξέρες και στα βράχια.

Απευθυνόμαστε ιδιαίτερα στη νεολαία, την εργατική και εργαζόμενη νεολαία, στα παιδιά της εργατικής οικογένειας, στους σπουδαστές και φοιτητές, στις Κνίτισσες και τους Κνίτες. Μελετήστε, εξοπλιστείτε από την ιστορία του ΚΚΕ, να γίνετε πιο ικανοί, για να ανταποκριθείτε με επάρκεια στα μεγάλα καθήκοντα και τις μάχες που είναι μπροστά. Είναι ανεκτίμητη η παρακαταθήκη που έχουν αφήσει οι προηγούμενες γενιές των κομμουνιστών. Αυτοί που δίδαξαν με τη δράση τους και τη στάση τους το πραγματικό νόημα της ζωής, αυτοί που έδωσαν εξετάσεις και πέτυχαν στο μάθημα "τα στερνά τιμούν τα πρώτα"».

Το ΚΚΕ σάλπισε τον ξεσηκωμό

«Είμαστε περήφανοι γιατί το ΚΚΕ ύψωσε πρώτο τη σημαία της πάλης ενάντια στο φασισμό και τον κίνδυνο του πολέμου. Και στις πιο κρίσιμες στιγμές, όταν η πατρίδα μας στέναζε από το φασισμό και οι ηγεσίες των αστικών κομμάτων συνιστούσαν "σύνεση" και "υπομονή" ή και συνεργάζονταν με τους κατακτητές, σάλπισε τον ξεσηκωμό.

Το ΚΚΕ πρωτοστάτησε στη δημιουργία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της Εθνικής Αλληλεγγύης, της Επιμελητείας του αντάρτη, της ΟΠΛΑ.

Υπήρξε ο κύριος καθοδηγητής της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, του ηρωικού αγώνα του λαού της Αθήνας και του Πειραιά το Δεκέμβρη του 1944 και σε συνέχεια του ΔΣΕ, της κορυφαίας περιόδου της ταξικής πάλης στη χώρα μας μέχρι σήμερα.

Αποτίουμε φόρο τιμής σ' αυτή τη γενιά των απίστευτων στερήσεων και άφθαστων ηρωισμών. Στους αετούς των βουνών αλλά και τους τεχνίτες της παράνομης δράσης. Στους υγειονομικούς κομμουνιστές και κομμουνίστριες, στους ΕΑΜίτες που έδρασαν με αυτοθυσία στην υπόθεση του αγώνα. Στους αλύγιστους αγωνιστές στις φυλακές και στις εξορίες, τις ηρωίδες γυναίκες που ξεπέρασαν τον εαυτό τους, τους νέους που έδωσαν στον αγώνα νιάτα και ομορφιά».

    

Κέντρα αντίστασης τα νοσοκομεία

Το νοσοκομείο «Σωτηρία» στα χρόνια της Κατοχής

Στην εκδήλωση για τα 90χρονα του ΚΚΕ στο νοσοκομείο «Σωτηρία» έγινε ιδιαίτερη αναφορά στις ηρωικές σελίδες που γράφτηκαν από τους φυματικούς εργάτες, τους κομμουνιστές, τους ανάπηρους, τους υγειονομικούς στα νοσοκομεία την περίοδο της Κατοχής. Το νοσοκομείο «Σωτηρία» συνδέεται με την ηρωική δράση του Κόμματος την περίοδο της αντίστασης, όπως και πολλοί άλλοι χώροι της Υγείας. Είναι παραδείγματα οργάνωσης, σχεδιασμού, στήριξης στις εργατικές - λαϊκές μάζες. Πως όταν υπάρχει μια πρωτοπορία αποφασισμένη εμπνέει και κινητοποιεί και ευρύτερες δυνάμεις.

Μια από τις σπουδαιότερες επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ Αθήνας ήταν η απελευθέρωση των 56 κομμουνιστών Ακροναυπλιωτών, που κρατούνταν ως φυματικοί, στο νοσοκομείο «Σωτηρία». Πρόκειται για τους πολιτικούς κρατούμενους στην Ακροναυπλία από τη δικτατορία του Μεταξά, οι οποίοι στη συνέχεια παραδόθηκαν στις δυνάμεις κατοχής το 1940 - '41. Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής ανέθεσε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ την επιχείρηση.

Το σχέδιο καταστρώθηκε σε ειδική συνεδρίαση σε σπίτι της οδού Ιωάννου Δροσοπούλου 162 και συμμετείχαν ο Γιώργης Σιάντος, ο Σπύρος Κωτσάκης και ο Πολύδωρος Δανιηλίδης. Οργανωτής και καθοδηγητής της επιχείρησης ορίστηκε ο Σπύρος Κωτσάκης, υπεύθυνος του ΕΛΑΣ Αθήνας. Τον Δεκέμβρη του 1942 ο Βασίλης Μπαρτζιώτας που ήταν Γραμματέας της κομματικής επιτροπής στην Ακροναυπλία παίρνει κρυπτογραφημένο σημείωμα του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, το οποίο του έδινε την ευθύνη των μέτρων ώστε να ενταχθούν στον κατάλογο των 50 - 60 φυματικών που θα πήγαιναν στο Σανατόριο «Σωτηρία», εγκεκριμένοι από τους Ιταλούς γιατρούς.

Στο «Σωτηρία» οι φυματικοί - εργάτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία - είχαν μετατρέψει το νοσοκομείο σε φρούριο του αγώνα. Ενισχύθηκε η δράση και με τον ερχομό των αναπήρων του πολέμου. Συνδύαζαν τον αγώνα για την επιβίωση με τον αγώνα για την απελευθέρωση

Η σύνταξη του καταλόγου κράτησε ένα μήνα, με καθοριστική βοήθεια του επίσης κρατούμενου γιατρού Δημήτρη Μπαρτζιώτα, τον οποίο έβαλαν οι Ιταλοί γιατροί στον κατάλογο από συναδελφική αλληλεγγύη. Συμβούλευε τους Ιταλούς γιατρούς να φερθούν σαν επιστήμονες και όχι σαν κατακτητές, εκπαίδευε τους κρατούμενους, ώστε να δείχνουν ότι είναι φυματικοί, για να μπουν στον κατάλογο. Συγκροτήθηκε ο κατάλογος με 57 μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, ανάμεσά τους και όλοι οι φυματικοί.

Υποδειγματική φυγάδευση

Η μεταφορά έγινε το Φλεβάρη του 1943, στο «Σωτηρία», σαν φυματικοί. Την τρίτη μέρα της κράτησής του στο νοσοκομείο πέθανε ο Γιάννης Κονταξής, σιδηροδρομικός από τη Θεσσαλονίκη, μένοντας έτσι 56 κρατούμενοι. Στη διάρκεια της κράτησης μαζικές επιτροπές ασθενών και υγειονομικών επισκέπτονταν τους κρατούμενους, τους έδιναν παράνομο Τύπο, τους ενημέρωναν για τις εξελίξεις.

Στην οργάνωση της επιχείρησης είχαν αποφασιστική συμβολή άνθρωποι από τη φρουρά των κρατουμένων, γιατροί και άλλοι εργαζόμενοι του νοσοκομείου που ήδη ήταν μέλη του ΕΑΜ. Οπως του επιλοχία του αστικού στρατού και υπερνομάρχη της φρουράς Γιάννη Γυπάρη, μετέπειτα αξιωματικού του ΕΛΑΣ, του υφηγητή του Πανεπιστημίου Γιάννη Λαμέρα, του Γραμματέα της ΚΟ Σπύρου Βλαχούλη. Ολοι δούλευαν σαν ένας άνθρωπος. Στις 31.3.1943 ο Σπύρος Κωτσάκης - ντυμένος γιατρός - ο υφηγητής Λαμέρας και ο Βλαχούλης, επισκέφτηκαν τον Βασίλη Μπαρτζιώτα, δήθεν για καρδιολογική εξέταση και ως επικεφαλής των 56 τού έδωσαν το σημείωμα του Πολιτικού Γραφείου, αναπτύσσοντας σύντομα και με ακρίβεια το όλο σχέδιο και την προετοιμασία από μέσα των 56 για την απόδραση.

Μια από τις σπουδαιότερες επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ Αθήνας ήταν η απελευθέρωση των 56 κομμουνιστών Ακροναυπλιωτών, που κρατούνταν ως φυματικοί, στο νοσοκομείο «Σωτηρία»

Η επιχείρηση έγινε στις 7 Απρίλη του 1943 στις 5.30 το πρωί. Η ομάδα εφόδου απαρτιζόταν από 27 ΕΛΑΣίτες, ντυμένοι όλοι χωροφύλακες. Στις 5.35 όλα είχαν ολοκληρωθεί, χωρίς να πέσει ντουφεκιά. Οι 56 έφυγαν από τον υπόνομο του «Σωτηρία» και μέσα από τα Τουρκοβούνια πήγαν στα σπίτια που είχαν προκαθοριστεί από την ΚΟΑ. Από 'κει ανέλαβαν καθήκοντα σε Οργανώσεις τόσο στην Αθήνα, όσο και στην επαρχία. Η απόδραση έγινε γνωστή στις δυνάμεις κατοχής και στους συνεργάτες τους μετά από πέντε ώρες, αφού ο ΕΛΑΣ είχε κόψει και τα τηλεφωνικά καλώδια. Η απόδραση δημιούργησε κλίμα ενθουσιασμού και αγωνιστικής ανάτασης στο λαό της Αθήνας.

Φρούρια του αγώνα

Στο «Σωτηρία» οι φυματικοί - εργάτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία - είχαν μετατρέψει το νοσοκομείο σε φρούριο του αγώνα. Ενισχύθηκε η δράση και με τον ερχομό των αναπήρων του πολέμου. Συνδύαζαν τον αγώνα για την επιβίωση με τον αγώνα για την απελευθέρωση. Η αρχικά αυθόρμητη πάλη μετατράπηκε σε οργανωμένη - σχεδιασμένη δράση με την ίδρυση του ΕΑΜ και την ένταξή τους σε αυτό.

Τα νοσοκομεία χρησιμοποιούνταν για συνεδριάσεις της ΟΠΛΑ και της Λαϊκής Πολιτοφυλακής, για περιφρούρηση με τη συμβολή των αναπήρων. Εκαναν εράνους με κουπόνια, διακινούσαν τον παράνομο Τύπο. Ηταν οργανωμένοι σε πεντάδες και ένας μόνο με ψευδώνυμο είχε την επαφή ανάμεσα στις πεντάδες. Οι ανάπηροι είχαν συγκροτήσει τις νοσοκομειακές επιτροπές σε κάθε νοσοκομείο και την Παννοσοκομειακή Επιτροπή, ένα συντονιστικό όργανο με πρόεδρο τον λογοτέχνη Θέμο Κορνάρο. Στην πράξη, είχαν πάρει στα χέρια τους τη διαχείριση των τροφίμων και των φαρμάκων από τους αξιωματικούς των χιτλερικών ελληνικών κυβερνήσεων, οι οποίοι τα αξιοποιούσαν για μαύρη αγορά.

Συμμετείχαν, μαζί με τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία σε όλες τις κινητοποιήσεις. Ενάντια στην επιστράτευση, στην επέκταση της φασιστικής Βουλγαρίας. Στις 27.11.43 τα μέλη του συνδέσμου των αναπήρων, Γονατάς, Τζαμουράκης, Σίλιβος και Ανυφαντής, όλοι μέλη της ΚΟΑ, εκτελέστηκαν από τους γερμανοτσολιάδες. Τους ανάπηρους Γονατά και Τζαμουράκη τους έβαλαν σε σκαμνιά και τους εκτέλεσαν, γιατί ήταν κομμένα και τα δυο τους πόδια και δεν μπορούσαν να σταθούν όρθιοι.

Η μεγάλη και συνειδητή δράση, ο ηρωισμός που βγαίνει από την εκπλήρωση του καθήκοντος, αποτυπώνεται στην απολογία του Νίκου Μπελογιάννη που εκτελέστηκε στις 30 Μάρτη του 1952 στις 4.10 τα ξημερώματα, έξω από τη μάντρα του νοσοκομείου «Σωτηρία»: «Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης, θα αθωωνόμουνα κατά πάσα πιθανότητα μετά μεγάλων τιμών... αλλά η ζωή μου συνδέεται με το ΚΚΕ και τη δράση του. Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω παραμένοντας πιστός σ' αυτές. Πάντοτε προτίμησα τον δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».

Στο Ασκληπιείο και τον «Ερυθρό Σταυρό»

Λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω, στο Ασκληπιείο της Βούλας, με τη δράση του Κόμματος, γραφόταν άλλη μια ηρωική σελίδα συμβολής στον αγώνα. Εκεί, το σύνολο σχεδόν του προσωπικού οργανώθηκε ή συνεργάστηκε στο ΕΑΜ, διέθετε και ένοπλο τμήμα του ΕΛΑΣ. Ο ΕΛΑΣ τροφοδοτούσε με δυναμίτη δύο ΕΑΜίτες ψαράδες, οι οποίοι προωθούσαν τα ψάρια στο νοσοκομείο για τη βελτίωση του συσσιτίου των ασθενών αλλά και συσσίτιο για το λαό της περιοχής. Οταν διαγραφόταν η επερχόμενη μάχη της Αθήνας το 1944 με τις εγχώριες αστικές δυνάμεις και τους Εγγλέζους, ο ΕΛΑΣ δημιούργησε νοσοκομεία για τις ανάγκες. Αυτά τα νοσοκομεία στελεχώθηκαν από γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, καθώς και με υγειονομικό υλικό από το Ασκληπιείο Βούλας.

Υπεύθυνος της κομματικής και ΕΑΜίτικης δουλειάς στο νοσοκομείο ήταν ο Θάνος ο δάσκαλος, ο οποίος κρατούσε επαφή προσωπική με ΕΑΜίτες που αξιοποιούνταν σε ειδικές περιπτώσεις, όπως ήταν ο Παπαδημήτρης (Κοντάρας) εφημέριος στην εκκλησία της Βούλας, ο πρόεδρος στην Κοινότητα της Βούλας Νίκος Στάικος, ο διευθυντής του νοσοκομείου Ιατρίδης, ο υπεύθυνος διοικητικού Μπαριτάκης, ο καθηγητής - χειρουργός Γαροφαλίδης. Σπουδαίο ρόλο έπαιξαν επίσης ο γιατρός Μανώλης Κοντός, η νοσοκόμα Ελένη Σωτηρίου, οι μάγειροι Χρόνης και Οικονόμου, οι θυρωροί, ο υπεύθυνος του ΕΛΑΣ του νοσοκομείου Βασίλης Ρηγόπουλος κ.ά.

Αντίστοιχη δράση αναπτύχθηκε και στο νοσοκομείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στους Αμπελόκηπους. Τον Οκτώβρη του 1941 με πρωτοστάτες τους κομμουνιστές Δημήτρη Μούρη - καθαριστή, Γιάννη Κοντίνη που δούλευε στο μαγειρείο, Βασίλη Ράδο - παρασκευαστή και τη δασκάλα Τσάχα που δούλευε στο οικονομικό, φτιάχτηκε το ΕΑΜ στον «Ερυθρό Σταυρό». Μετά την παννοσοκομειακή απεργία και την ίδρυση του ΕΑΜ, πάνω από 40 άτομα μπήκαν στην ΚΟ από όλες τις ειδικότητες. Ανάμεσά τους η νοσοκόμα Σπίθα που σκοτώθηκε σε διαδήλωση. Οι Οργανώσεις που φτιάχτηκαν - ΕΑΜ, Εθνική Αλληλεγγύη, τμήμα ΕΛΑΣ, Επιμελητεία του Αντάρτη - είχαν την πλήρη κυριαρχία του νοσοκομείου. Βάση αυτής της Οργάνωσης ήταν ο αρχικός πυρήνας του ΚΚΕ με Γραμματείς τον καθαριστή Δημήτρη Μούρη και την δασκάλα Τσάχα.

Οι Οργανώσεις του «Ερυθρού Σταυρού» τροφοδοτούσαν μέσω συνδέσμων με υγειονομικό υλικό τις ένοπλες ομάδες και αργότερα μετά το 1942 τον ΕΛΑΣ. Το ένοπλο τμήμα του «Ερυθρού Σταυρού» είχε συμβολή - μαζί με άλλα τμήματα - στην απελευθέρωση των 56 κομμουνιστών από το «Σωτηρία». Υπερασπίστηκε μαζί με την ΕΛΑΣίτικη ομάδα του Γηροκομείου το νοσοκομείο από την επίθεση του αστικού στρατού και των Εγγλέζων στις 4 Δεκέμβρη του 194

Τ' άσπρα λουλούδια

Τ' άσπρα λουλούδια

Καλοκαιριάτικος ζεστός ο καιρός. Ο ήλιος πάει να δύσει σ' έναν ασυννέφιαστο, ολοκόκκινο ουρανό.

Καλού κακού αλλάξαμε μάντρα, βγάλαμε σκοπιές και ξαπλώσαμε πλάι στον καπετάνιο.

-- Ελα, καπετάνιε, πες μας σαν παλιότερος κάτι.

-- Να μας πεις, να μας πεις. Από γέροντα πάντα κάτι μαθαίνεις, άρχισαν τα πειράγματα.

-- Σκάσε, Στελλάρα, που θα μας πεις γέροντα το λεβέντη τον καπετάνιο μας. Βρε μπουνταλά, μάτια δεν είχες να δεις πώς τον κοίταγαν στο πανηγύρι οι κοπελιές;

-- Γιατί ρε παιδιά, τριάντα πέντε χρονών άνθρωπος είναι, πώς να τον πω;

-- Ελα, ρε νιάνιαρο, αν σου βαστά να παλέψουμε, τ' απαντάει γελώντας ο καπετάνιος, να σου μάθω να σέβεσαι τέτοια γεράματα.

-- Να μας πεις πώς κατεβήκατε στην Κασσάνδρα.

-- Για τις εκκαθαριστικές του Χολομώντα ν' ακούσουμε, συνηγορούν οι περισσότεροι.

-- Τότε που απ' τη φευγάλα είχαν ανάψει οι φτέρνες σας να χτυπάνε τους κώλους, δεν κρατήθηκε πάλι ο Στελλάρας, το πειραχτήρι.

-- Εντάξει παιδιά, για τον Χολομώντα αφού θέλετε. Για να σας πω και κάτι που μας συγκλόνισε όλους και που λίγοι το ξέρουνε. Ανοιξιάτικα, το λοιπόν, άρχισαν τις εκκαθαρίσεις στο Χολομώντα οι Βούλγαροι. Κατέβασαν δεκαπέντε χιλιάδες στρατό και προεξοφλούσαν το τέλος μας. Σε λίγες μέρες στη Χαλκιδική, παινευόταν μεθυσμένος ο στρατηγός τους, δε θα μείνει ρουθούνι αντάρτικο. Χτύπησαν τα παλιά μας λημέρια κι άρχισαν να χτενίζουν σπιθαμή προς σπιθαμή τα βουνά. Εμείς το ρίξαμε στη φευγάλα, που λέει κι ο Στελλάρας και με δυο πορείες νυχτιάτικες πιάσαμε Χολομώντα.

Αρχισαν οι Βούλγαροι ν' ανεβαίνουν από Πολύγυρο κι Αρναία, όπου φύγει φύγει εμείς, λουφάξαμε σε κάτι χαράδρες. Ξημέρωσε η μέρα και βλέπουμε μυρμηγκιά ο στρατός να μαυρίζει στις ράχες. Ε, είπαμε, ήρθε το τέλος, ρίξαμε μερικές τουφεκιές κι αντί για πίσω, βρήκαμε πέρασμα αφύλαχτο και χωθήκαμε στην εκκαθαρισθείσα περιοχή.

Την επομένη τ' απόγευμα μας πήραν χαμπάρι. Ανοίξαμε ντουφεκίδι, είχαμε ένα νεκρό κι άλλους δυο τραυματίες και... πού μας είδατε. Ραβνά, Ντουμπιά, Γεροπλάτανο. Πιάσαμε κάμπο, πιάσαμε θάλασσα, μέχρι και στ' Αγιον Ορος πέρασαν οι δικοί μας με βάρκα...

-- Αμ πες μας, καπετάνιο, πώς σας χάρισαν οι καλόγεροι το Τίμιο Ξύλο και γλιτώνατε!

-- Εκεί να σ' είχα, Στελλάρα, που 'χε κολλήσει τ' άντερο μας από την πείνα. Εκεί να σ' είχα να κελαηδάς κι όχι τώρα που καταβρόχθισες τον περίδρομο.

Οσο για το πώς τη γλιτώναμε... Ας είναι καλά οι αντιφασίστες οι Βούλγαροι, που κάναν τα στραβά μάτια και ρίχναν στο βρόντο. Αν δεν ήταν αυτοί, δε θα καθόμουν τώρα να σας λέω ιστορίες.

-- Εντάξει, καπετάνιο, συμπάθα με. Αλλά το 'χω προσέξει, πως όταν σε τσιγκλάω λιγάκι, σπρεχάρεις* πιο όμορφα.

-- Που λέτε, την ένατη μέρα συνεχίζει χαμογελώντας ο καπετάνιος, μας είχαν στριμώξει στον Αρκουδόλακκο. Αγριο μέρος, το λέει και τ' όνομα. Το καλό ήταν που πέσαμε σε μαντρί. Δικός μας, οργανωμένος ο τσέλιγκας. Εσφαξε κάτι τραγιά, ανάψαμε τις φωτιές και τα περάσαμε στη σούβλα να ψήνονται. Ε, ρε και να τρέχουν τα σάλια μας και να κόβουμε βόλτες γύρω γύρω σα λύκοι. Είχες και το Σερραίο, τον Κώτσο, να μας τσαμπούνα ότι σαν τα τινάξεις μ' αδειανό στομάχι κι είναι να πας στο παράδεισο, θα σου κλείσουν την πόρτα. Αν είναι έτσι, ρε Κώτσο, του λέμε, τότε ας ντερλικώσουμε. Τουλάχιστο να πάμε χορτάτοι!

-- Από δω, μας λέει ο τσέλιγκας, έχουν περάσει οι Βούλγαροι. Ξέρουν πως ανάβω φωτιά να βράσω το γάλα, μοναχά που παραείναι το ντουμάνι μεγάλο και φοβάμαι μη μπούνε σε υποψίες.

-- Κι εγώ το φοβάμαι, μας λέει ο Κίτσος, μη μας φέρει η τσίκνα απρόσκλητους μουσαφίρηδες. Αντε, πάμε παιδιά να ρίξουμε μια ματιά, γιατί δε μας βλέπω καθόλου καλά σε τούτο το διαβολότοπο. Βγήκαμε εγώ κι άλλος ένας μαζί του, ελέγξαμε τις σκοπιές κι είπαμε να κοιτάξουμε κι απ' το ψήλωμα. Μόλις, το λοιπόν, ξεμυτίσαμε, πέσαμε σε περίπολο. Δυο φαντάροι με κατεβασμένα τα όπλα τους κι ένας αξιωματικός με κάτι άσπρα λουλούδια στο χέρι. Δε μας είχανε δει κι ήταν σαν να πήγαιναν σε γάμο. Τους ρίξαμε με τ' αυτόματο, κι ακούμε τον ένα να φωνάζει ελληνικά: Οχι, αδέρφια, μη μας σκοτώνετε, ήρθαμε να σας σώσουμε. Σταματήσαμε μα ήταν αργά. Ο αξιωματικός κι ο ένας φαντάρος ήταν νεκροί. Ο τρίτος που μίλησε, με θρυμματισμένο το γόνατο σύρθηκε κι είχε αγκαλιάσει το κορμί, του νεκρού ανθυπολοχαγού. Μείναμε άφωνοι να τον κοιτάμε που σφάδαζε.

-- Σκοτώσατε τους καλύτερους, έλεγε μέσα απ' τα αναφιλητά του. Ηταν αντιφασίστες, δικοί σας...

Δε θέλαμε να πιστέψουμε το κακό που 'χε γίνει. Ακόμα κι ο Κίτσος, που είναι πάντοτε ψύχραιμος, τα 'χε χαμένα.

-- Μας υποψιάζονταν, μας είχε βάλει στο μάτι ο φασίστας, ο ταγματάρχης, μας είπε ο φαντάρος. Βασίλη τον λέγανε. Αλλωστε, για να μας δοκιμάσει μας έστειλε και τους τρεις.

-- Μα γιατί, βρε παιδί μου, δε βγάζατε ένα άσπρο μαντίλι, να καταλάβουμε;

-- Θα το βγάζαμε, αλλά ξέραμε πως μας παρακολουθούν με τα κιάλια. Αντί για μαντίλι, ο υπολοχαγός μας είχε μαζέψει και κράταγε άσπρα λουλούδια.

Βούρκωσαν τα μάτια μου που τους έβλεπα έτσι θερισμένους σαν στάχια. Νέα παιδιά κι οι δυο τους, αμούστακα. Ο υπολοχαγός να κοιτάει τον ουρανό μ' ορθάνοιχτα μάτια και στα μισάνοιχτα δάχτυλα τ' απλωμένου χεριού του, πιτσιλισμένο με αίμα, το ματσάκι με τ' άσπρα λουλούδια. Εσκυψα, έτσι αυθόρμητα πάνω του, να 'παιρνα ένα...

-- Μη τα παίρνεις, με σταμάτησε ο Βασίλης. Θα τα βάλω μαζί του. Λέω πως ταιριάζουν άσπρα λουλούδια για το γάμο του με τη γη!...

Τον Βασίλη τον επιδέσαμε πρόχειρα.

-- Θα 'ρθεις μαζί μας; Τον ρώτησε ο Κίτσος.

-- Οχι, μπρατίμια**, αφήστε με εδώ. Σε λίγο θα 'ρθουν να με πάρουν. Μόνο βιαστείτε να φύγετε απ' το διάσελο που δεν έχει ενέδρα. Στα μαγέρικα που θα βρείτε στο πέρασμα είναι όλοι τους μιλημένοι.

Πραγματικά, περάσαμε τάγμα ολάκερο πλάι στις άμαξες. Κι οι φαντάροι τους, ξεμάκρυναν επίτηδες, κάνοντας πως δε μας είχανε δει.

Την επόμενη μέρα τα μάζεψαν. Εφυγε άπρακτος ο στρατός και τελείωσαν προς ώρας και τα δικά μας βάσανα.

Για λίγα λεπτά μείναμε όλοι αμίλητοι κι ύστερα:

-- Καλά καπετάνιο, ήταν ανάγκη να ρίξετε;

-- Δεν μπορούσατε, δηλαδή, να τους πιάνατε ζωντανούς;

-- Ο Βασίλης τι απόγινε, μάθατε;

-- Και το κρέας; Τα τραγιά καπετάνιο, τ' αφήσατε;

-- Ρωτάτε αν μπορούσαμε να μη ρίξουμε! Ισως μπορούσε να ρισκάρει κανείς. Αλλά σκεφθείτε, οχτώ μερόνυχτα να σε κυνηγάει ο στρατός! Ημασταν σαν τ' αλαφιασμένα αγρίμια που αντικρίστηκαν με τους κυνηγούς. Κι είναι δύσκολο να μη ρίξεις πάνω στο ξάφνιασμα. Για τον Βασίλη, δεν ξέρω τι απόγινε. Ομως μάθαμε πως ο υπολοχαγός είχε σύνδεση με το τάγμα Ραφτούδη, όταν γίνονταν οι επιχειρήσεις στα Κρούσια κι είχε δώσει πληροφορίες πολύτιμες. Οσο για το κρέας, να σας πω. Μπας και δεν μπορέσει να κοιμηθεί με το να το σκέφτεται ο Στελλάρας. Τα τραγιά, όπως ήταν μισοψημένα, τα πήραμε να τ' αποψήσουμε με την πρώτη ευκαιρία. Ε, δε θα το πιστέψετε. Το ένα τραγί που ήταν ακάλυπτο, τσίμπα-τσίμπα το μισόφαγαν στο δρόμο.

Ο καπετάν Βαγγέλης σηκώθηκε όρθιος και κοίταξε το ρολόι.

-- Αντε παιδιά, λέω να ξαπλώσουμε, πέρασε η ώρα.

* Σπρεχάρεις: απ' το γερμανικό σπρέχεν (μιλάω). Μάγκικη έκφραση της Κατοχής.

** Μπρατίμια: αδελφοποιητοί.

«ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΗ» Κινδύνεψε με αποτυχία πριν ακόμη ε

«ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΗ»

Κινδύνεψε με αποτυχία πριν ακόμη εκτοξευτεί

Δοκιμή στη Γη της ικανότητας του ρομποτικού οχήματος της αποστολής να υπερπηδά μεγάλους βράχους, αντί να τους παρακάμπτει, όπως έκαναν τα παλαιότερα (μικρότερα) οχήματα εξερεύνησης του Αρη

Η αμερικανική υπηρεσία διαστήματος (NASA) θα επιδιώξει να συνεχιστεί η αποστολή με την ονομασία «Επιστημονικό Εργαστήριο του Αρη», παρότι αναμένεται να υπερβεί κατά πολύ τον προϋπολογισμό της, ξεπερνώντας τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Οπως ανακοίνωσαν αξιωματούχοι της NASA, κρίθηκε ότι ούτε τα 1,5 δισ. δολάρια που έχουν ήδη ξοδευτεί μπορούσαν να πάνε χαμένα, ούτε και να παραλειφθεί μία από τις βασικές αποστολές εξερεύνησης του Αρη. Ωστόσο, λόγω της υπέρβασης, η τελική έγκριση θα πρέπει να δοθεί από το Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο.

Η αποστολή, που κανονικά θα εκτοξευτεί τον Οκτώβρη του 2009 (ή το 2011 εφόσον υπάρξουν καθυστερήσεις σε κάποια εξαρτήματα), προβλέπει την προσεδάφιση στον κόκκινο πλανήτη ενός ρομποτικού οχήματος αρκετά μεγάλου, ώστε να μεταφέρει πάνω του ένα εργαστήριο ανάλυσης δειγμάτων του εδάφους και των επιφανειακών πετρωμάτων. Με την εμπειρία και των προηγούμενων επιτυχών αποστολών ρομποτικών οχημάτων, το «Επιστημονικό Εργαστήριο του Αρη», όπως θα ονομάζεται η συσκευή, θα μπορεί να κινείται με μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτητα και να μεταφέρει 10 φορές περισσότερο φορτίο από τα παλιότερα αρειανά ρόβερ. Αποστολή του θα είναι να ερευνήσει τη δυνατότητα ύπαρξης μικροβιακής ζωής στο παρόν ή στο παρελθόν του Αρη.

Το «Επιστημονικό Εργαστήριο του Αρη» θα έχει διάρκεια ζωής ενός έτους και δυνατότητα να διανύει 200 μέτρα τη μέρα. Πέρα από μια στερεοσκοπική έγχρωμη κάμερα τοποθετημένη σε κατάρτι στο μπροστινό μέρος του, θα διαθέτει και ένα χημικό λέιζερ, που θα χτυπά κοντινά πετρώματα, ώστε τα όργανα που μεταφέρει το ρομποτικό όχημα να εντοπίζουν σημεία με ενδιαφέρουσα σύσταση, τα οποία αξίζει να μελετηθούν παραπέρα. Επιπλέον, θα διαθέτει βραχίονα που θα συλλέγει δείγματα, θα τα σπάει μέχρι να γίνουν σκόνη και θα τα τοποθετεί σε ειδικές υποδοχές για ανάλυση με τη βοήθεια αέριου χρωματογράφου, φασματόμετρου μάζας και φασματόμετρου λέιζερ. Το ρόβερ θα διαθέτει ανιχνευτή ραδιενέργειας, για διερεύνηση των κινδύνων σε ενδεχόμενη επανδρωμένη αποστολή, πλήρη μετεωρολογικό σταθμό, ανιχνευτή νετρονίων για τη μέτρηση του υδρογόνου που υπάρχει μέχρι βάθους ενός μέτρου κάτω από την επιφάνεια και πολλά άλλα όργανα. Τα περισσότερα από αυτά τα επιστημονικά όργανα είναι αμερικανικής κατασκευής, αλλά υπάρχουν και ορισμένα ρωσικής και ισπανικής.

Σύγκριση μεγέθους των παλαιότερων ρομποτικών οχημάτων που έστειλε η NASA στον Αρη και του «Επιστημονικού Εργαστηρίου του Αρη» (το λευκό δεξιά)

Για τη μετάδοση στη Γη των πληροφοριών που θα συλλέγει, το «Επιστημονικό Εργαστήριο του Αρη» θα χρησιμοποιεί ως αναμεταδότες τις διαστημοσυσκευές που έχουν μπει τα τελευταία χρόνια σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: nasa.gov, science.com

    

Ινδική μη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη

Ο ινδικός πύραυλος PSLV, με τον σεληνιακό δορυφόρο «Τσαντραϊάν-1» στην κορυφή του, ετοιμάζεται για εκτόξευση

Οταν δημοσιεύονται αυτές οι γραμμές η ινδική αποστολή «Τσαντραϊάν-1» ίσως να βρίσκεται ήδη καθ' οδόν προς τη Σελήνη. Μετά τις ανάλογες μη επανδρωμένες αποστολές της Ιαπωνίας και της Κίνας, η Ινδία πρόκειται να θέσει ένα τεχνητό δορυφόρο σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, για να μελετήσει τα γεωλογικά χαρακτηριστικά και τη σύσταση του εδάφους της. Ο πύραυλος φορέας του «Τσαντραϊάν-1» είναι ένας ινδικής κατασκευής PSLV (από τα λατινικά αρχικά του ονόματος: Οχημα Εκτόξευσης Πολικών Δορυφόρων), που επρόκειτο να εκτοξευτεί από το διαστημικό κέντρο Σάτις Νταουάν, στη Σριχαρικότα.

    

Κι άλλος πλούσιος αγοράζει μια «βόλτα» στο Διάστημα

Το διαστημόπλοιο «Σογιούζ» ετοιμάζεται για τη νέα αποστολή στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Νέο τριμελές πλήρωμα, που θα αντικαταστήσει το υπάρχον πλήρωμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ), μεταφέρει το διαστημόπλοιο «Σογιούζ-FG», που εκτοξεύτηκε την περασμένη Κυριακή από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ. Το νέο πλήρωμα απαρτίζεται από τους Αμερικανούς Μ. Φίνκε και Ρ. Γκάριοτ και τον Ρώσο, Γ. Λοντσακόφ και αντικαθιστά τους Ρώσους κοσμοναύτες Σ. Βολκόφ και Ο. Κονονένκο. Ο τρίτος του παλιού πληρώματος, αμερικανός Γκ. Τσαμίτοφ, θα αντικατασταθεί το Νοέμβρη. Πρόκειται πιθανότατα για μια από τις τελευταίες αλλαγές βάρδιας πριν το πλήρωμα του ΔΔΣ γίνει εξαμελές.

Ο Ρίτσαρντ Γκάριοτ, είναι ο έκτος κεφαλαιοκράτης που αγοράζει με τα λεφτά του μια «βόλτα» στο Διάστημα και μια δεκαήμερη διαμονή στο ΔΔΣ, ο οποίος παρεμπιπτόντως οικοδομήθηκε με τα χρήματα που συνεισφέρουν οι λαοί των χωρών που συμμετέχουν στην κοινοπραξία κατασκευής του και - όπως και κάθε άλλο τεχνολογικό επίτευγμα - την επιστημονική γνώση που συγκέντρωσε στο πέρασμα των αιώνων ολόκληρη η ανθρωπότητα. Η διαστημική εμπειρία έχει απαιτήσεις σε φυσική κατάσταση, γνώσεις και ικανότητες, τις οποίες, όμως, δεν έχουν μόνο όσοι μπορούν να διαθέσουν 30 εκατομμύρια δολάρια, όπως ο Γκάριοτ και οι όμοιοί του. Ο διαστημικός τουρισμός των πλουσίων μάλλον δεν ήταν ακριβώς εκείνο που είχε κατά νου ο Γιούρι Γκαγκάριν, όταν άνοιγε το δρόμο του ανθρώπου προς τ' άστρα.

    

Ενοχλητική επαναλαμβανόμενη δυσλειτουργία

Η προβληματική τουαλέτα του ΔΔΣ

Παρά την επισκευή της πριν μερικούς μήνες, η τουαλέτα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ΔΔΣ) είναι και πάλι εκτός λειτουργίας. Η τουαλέτα αυτή δε λειτουργεί όπως στη Γη, αλλά με ροή αέρα. Το πρόβλημα παρουσιάστηκε και πάλι στο σύστημα διαχωρισμού αερίων και υγρών, που είχε αλλαχτεί. Η ρωσικής κατασκευής συσκευή πρόκειται να αντικατασταθεί με καινούρια (επίσης ρωσική), που θα φτάσει στο σταθμό με την επόμενη αποστολή του αμερικανικού Διαστημικού Λεωφορείου. Μέχρι τότε το πλήρωμα του ΔΔΣ θα χρησιμοποιεί τις εγκαταστάσεις του συνδεδεμένου με το σταθμό «Σογιούζ ΤΜΑ-12». Στο Διάστημα κάποιες δυσλειτουργίες είναι πολύ πιο ενοχλητικές απ' ό,τι στη Γη...