Ο θρίαμβος του Καπιταλισμού: 450 εκατομμύρια πεινασμένα παιδιά

Ο θρίαμβος του Καπιταλισμού: 450 εκατομμύρια πεινασμένα παιδιά 

Εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο από την πείνα και τον υποσιτισμό την στιγμή που η αυτοκρατορία των ΗΠΑ και οι συνεργοί της δαπάνησαν τρισεκατομμύρια δολάρια για πολέμους, και εκατομμύρια άνθρωποι στις πλούσιες χώρες κάνουν δίαιτα για την καταπολέμηση του λίπους... από Carlos Rivero Collado. Τα παιδιά είναι...
η ελπίδα του κόσμου, τα παιδιά είναι εκείνα που γνωρίζουν την αγάπη... Χοσέ Μαρτί. 

1 -. Η μεγάλη σφαγή Όταν μιλάμε για σφαγές πάντα σκεφτόμαστε τον πόλεμο: Τόκιο, Χιροσίμα, Δρέσδη, 11 Σεπτεμβρίου, Μου Λάι, Κανταχάρ, αλλά η μεγάλη σφαγή, στην οποία πάνω από χίλιοι άνθρωποι πεθαίνουν κάθε ώρα της ημέρας, δεν έχει τίποτα να κάνει με πόλεμο. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση από το Hunger Project , των Ηνωμένων Εθνών, περίπου 27.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα από πείνα ή από αιτίες που σχετίζονται άμεσα με την πείνα. Από αυτούς, το 75% είναι παιδιά κάτω των πέντε μηνών και το 15% των παιδιών έως 16 ετών, πράγμα που σημαίνει ότι 24.300 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα από την πείνα και τις συνέπειές της, ένα κάθε τρία και μισό δευτερόλεπτα. Είναι σαν ο βομβαρδισμός του Τόκιο και της Δρέσδης να μην είχε διαρκέσει μόνο λίγες ώρες ή ημέρες, αλλά για κάθε ώρα κάθε ημέρα, κάθε εβδομάδα κάθε μήνα κάθε χρόνο,.
Όμως αυτό δεν είναι ο πόλεμος μιας χώρα εναντίων κάποιας άλλης, αλλά ο πόλεμος του καπιταλισμού κατά της ανθρωπότητας , κυρίως εναντίων του πιο ανίσχυρου κομματιού της , το οποίο θα έπρεπε να χρίζει μεγαλύτερης συμπόνιας και φροντίδας όπως τα παιδιά, που είναι όμως στην πραγματικότητα , τα πιο παραμελημένα. Το πρόγραμμα αναφέρει επίσης ότι “η πείνα και οι πόλεμοι προκαλούν μόνο το 10% των πραγματικών θανάτων εξαιτίας της πείνας, (αν και αυτό τείνει να ξεπεραστεί), και η πλειοψηφία των θανάτων πείνας προκαλείται από τον χρόνιο υποσιτισμό : οικογένειες που δεν έχουν αρκετό φαγητό, επειδή βρίσκονται σε κατάσταση ακραίας φτώχειας “.

  2 -. Σώστε τα Παιδιά. Η ΜΚΟ(  χμμμμμ ;;;) Save the Children – Σώστε τα Παιδιά – αναφέρει ότι 450 εκατομμύρια παιδιά θα πεινάσουν και θα έχουν καθυστέρηση στην σωματική και πνευματική τους ανάπτυξη στα επόμενα 15 χρόνια, αν δεν αντιμετωπιστεί η σοβαρή κρίση των τροφίμων και του υποσιτισμού σε όλο τον κόσμο. Στην έκθεσή της με τίτλο «Μια ζωή χωρίς πείνα: πώς να καταπολεμήσουμε τον υποσιτισμό των παιδιών,” η ΜΚΟ αναφέρει ότι η έλλειψη θρεπτικών τροφίμων, σε συνδυασμό με τη μόλυνση και την ασθένεια κάνει όσους επιβιώνουν να υποφέρουν καταστροφικές και μη αναστρέψιμες βλάβες. Τουλάχιστον 170 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως υποφέρουν από μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη τους που οφείλεται στον υποσιτισμό. Επειδή ο υποσιτισμός όμως δεν καταγράφεται στα πιστοποιητικά θανάτου, η κατάσταση συγκαλύπτετε και αυτό δεν βοηθά στην καταπολέμηση του προβλήματος αποτελεσματικά. 

3 -. ΠΕΙΝΑ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ‘ΟΝΕΙΡΟΥ’. Δεδομένα σχετικά με την πείνα και την εκμετάλλευση των παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες: ** Το Υπουργείο Γεωργίας εκτιμά ότι περίπου 16 εκατομμύρια παιδιά στην Αμερική δεν τρώνε αρκετά ώστε να διατηρούν ένα φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης. ** 20% των παιδιών δεν έχουν εξασφαλισμένη την καθημερινή τροφή τους, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 32,3% στην Ουάσιγκτον, και 29,2% στο Όρεγκον. ** 54% των νοικοκυριών με παιδιά δεν έχει αρκετά τρόφιμα για να τα ταΐσει αξιοπρεπώς και να ζητήσουν βοήθεια από τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για τα επισιτιστικά προγράμματα. ** 22% των παιδιών της χώρας ζει σε συνθήκες φτώχειας, ή αλλιώς πάνω από 16 εκατομμύρια παιδιά. Ιατρικές μελέτες δείχνουν ότι τα πεινασμένα παιδιά μένουν πίσω στην πρόοδό τους στο σχολείο επειδή δεν μπορούν να συγκεντρωθούν. ** Στην πολιτεία του Μίσιγκαν στις βόρειο κεντρικές Ηνωμένες Πολιτείες, το ένα τέταρτο των παιδιών δεν έχουν εξασφαλισμένη την τροφή, και δεν ξέρουν αν μπορούν να πάρουν τα τρόφιμα που χρειάζονται καθημερινά για να διατηρήσουν την υγεία τους. Σε τέσσερις νομούς υπάρχουν περίπου 300.000 παιδιά που δεν έχουν τακτική πρόσβαση σε επαρκή τροφή για μια φυσιολογική ζωή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μόνη χώρα όπου είναι νόμιμο να εργάζονται τα παιδιά ηλικίας 12 έως 16 ετών, και υπάρχουν εκατομμύρια παιδιά αυτής της ηλικίας που το κάνουν. Πριν από λίγους μήνες, ένας δίποδος δεινόσαυρος που ανταποκρίνεται στο ασυνήθιστο όνομα Νιουτ Γκίνγκριτς υποστήριξε ότι ο νόμος είναι άδικος και πρέπει να αλλάξει σε έναν που να επιτρέπει την εργασία των παιδιών από 9 έως 12 ετών. Φυσικά, αυτό συμβαίνει στις φτωχές οικογένειες και τα παιδιά της αφού εκείνα της μεσαίας ή ανώτερης τάξης δεν έχουν ανάγκη να εργαστούν. Μετά την απίστευτη αυτή δήλωση, ό Νιουτ ανέβηκε στις δημοσκοπήσεις απο τελευταίος στην κορυφή των υποψηφίων για την προεδρική θέση του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Όλα έδειχναν ότι θα ήταν αυτό το προϊστορικό ερπετό που θα αντιμετώπιζε τον Ομπάμα στις εκλογές αυτό το έτος, αλλά λίγους μήνες αργότερα αντικαταστάθηκε από κάποιον που ήδη έχει εξασφαλίσει το χρίσμα, τον Mitt Romney, ένα άλλος δεινόσαυρο, αλλά μιας πιο πρόσφατης περιόδου.

  4 -. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΝΤΡΟΠΗ (Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της La Voz del Pueblo, Ισπανία) Κάθε μέρα ** πεθαίνουν περίπου 25.000 παιδιά από την πείνα σε όλο τον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, δύο εκατομμύρια παιδιά σκοτώθηκαν σε πολέμους και 150 εκατομμύρια χρησιμοποιούνται σήμερα ως υπάλληλοι σε χώρους εργασίας Αυτή είναι η ψυχρή πραγματικότητα! Μπροστά στην πραγματικότητα της πολυτέλειας και της κατανάλωσης, υπάρχει μια άλλη αυτή του πόνου, η οποία από κάποιους θεωρείται ως αναπόφευκτη. Θεωρείται ως αναπόφευκτη πραγματικότητα που αναγκαστικά, πρέπει να υπάρχει. Κοινωνική Ντροπή! ** Στην Ισπανία , το 25% των παιδιών υποφέρουν από υποσιτισμό, που επιδεινώθηκε από την κρίση. Η πραγματικότητα είναι ακόμη πιο τρομακτική αν σκεφτεί κανείς ότι στον κόσμο, τέσσερα εκατομμύρια νεογέννητα πεθαίνουν μέσα στον πρώτο μήνα της ζωής τους, 500.000 γυναίκες πεθαίνουν κατά τον τοκετό κάθε χρόνο, το 82% των παιδιών δεν λαμβάνουν αντιβιοτικά, δύο εκατομμύρια κάτω των 14 ετών έχουν AIDS , 600 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο είναι θύματα της φτώχειας, 100 εκατομμύρια ζουν στο δρόμο , 150 εκατομμύρια κορίτσια και 73 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 18 ετών πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης κάθε χρόνο. Ο πλανήτης παράγει περισσότερο από αρκετή τροφή για όλους τους κατοίκους, αλλά σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πεινούν στον κόσμο. Η αστάθεια των τιμών σημαίνει ότι σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, ο πληθυσμός πρέπει να διαθέσει το 70 τοις εκατό του εισοδήματός τους σε τρόφιμα. Παιδική δουλεία 400 εκατομμύρια παιδιά ζουν στη δουλεία σε όλο τον κόσμο στα ορυχεία, στις χωματερές, στους οίκους ανοχής, στις οικιακές υπηρεσίες, στα εργοστάσια χωρίς τη δυνατότητα να πηγαίνουν στο σχολείο. Εκατομμύρια παιδιά στην Ινδία εργάζονται φτιάχνοντας τούβλα όλη την ημέρα για μισθούς φτώχειας, 10.000 εργαζονται στα ορυχεία σμαραγδιών της Κολομβίας, 367,000 παιδιά είναι σκλάβοι ή πόρνες στο Εκουαδόρ και το 38 τοις εκατό των παιδιών του Περού υποφέρουν κάτω από καθεστώς πραγματικής δουλείας. Υπάρχει παιδική δουλεία στη Βραζιλία, όπου οι σκλάβοι εξάγουν το κάρβουνο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή χάλυβα για αυτοκίνητα και άλλα εξαρτήματα, στην Μιανμάρ (Βιρμανία), παιδιά σκλάβοι ασχολούνται με τη συγκομιδή του ζαχαροκάλαμου και άλλων γεωργικών προϊόντων . Στην Κίνα, τα παιδιά σκλάβοι χρησιμοποιούνται στην προετοιμασία εκρηκτικών υλών που χρησιμοποιούνται σε πυροτεχνήματα, ενώ στη Σιέρα Λεόνε, χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή διαμαντιών από τα ορυχεία. Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, χιλιάδες παιδιά σκλάβοι χρησιμοποιούνται στον τομέα της εξόρυξης κασσίτερου και κοβάλτιου, το οποία χρησιμοποιούνται ως απαραίτητα στοιχεία για τα PC, MP3, κινητά τηλέφωνα και μια πλειάδα μέσων που χρησιμοποιούμε κάθε μέρα στο λεγόμενο «Πρώτο Κόσμο». Στο Μπενίν και την Αίγυπτο υπολογίζεται ότι ένα εκατομμύριο παιδιά εξαναγκάζονται να εργάζονται στον τομέα του βαμβακιού επειδή είναι φθηνότεροι και πιο υπάκουοι από τους ενήλικες και το ύψος τους είναι ιδανικό για την συγκομιδή των φυτών βαμβακιού. Τέλος στην Ακτή του Ελεφαντοστούν, περίπου 12.000 παιδιά χρησιμοποιούνται για να συλλέξουν τους καρπούς του κακάου που εξάγεται για την παρασκευή σοκολάτας .



Πηγη
 Κόκκινη προπαγάνδα εκτοξεύθηκε από  yiok-yiok  

Λουτρό αίματος από τη σφαγή των απεργών εργατών ορυχείων στη Νότια Αφρική (νέες φωτογραφίες και video)

Λουτρό αίματος από τη σφαγή των απεργών εργατών ορυχείων στη Νότια Αφρική (νέες φωτογραφίες και video)

Νέες φωτογραφίες και δύο video από τη δολοφονική επίθεση της αστυνομίας της Ν. Αφρικής στους απεργούς εργάτες ορυχείων της επαρχίας Μαρικάνα, έρχονται να προστεθούν στη χτεσινή μας ανάρτηση. Ο αριθμός των νεκρών απεργών ακόμα παραμένει άγνωστος.

Οι φωτογραφίες ανέβηκαν στον Guardian και τις αναδημοσίευσε το  resistencias2005, από όπου τις πήραμε και στο οποίο μπορείτε να δείτε το και δεύτερο video.

ΚΚΕ: Έξω το Βελγικό πολεμικό αεροπλάνο από την Κέρκυρα

ΚΚΕ: Έξω το Βελγικό πολεμικό αεροπλάνο από την Κέρκυρα

Ανακοίνωση με την οποία εκδηλώνει την πλήρη αντίθεσή του σε οποιαδήποτε συμμετοχή της Ελλάδας και της Κέρκυρας στη στρατιωτική επιχείρηση που προετοιμάζεται στην Συρία, εξέδωσε η Ν.Ε. Κέρκυρας του ΚΚΕ.

Η ανακοίνωση

«Σκηνικό πολέμου στήνουν σε βάρος της Συρίας τα ιμπεριαλιστικά γεράκια με την ελληνική κυβέρνηση να διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο στο νέο μακελειό.
Η γεωστρατηγική της θέση καθιστά την Ελλάδα ορμητήριο και αναγκαίο κρίκο για την ευόδωση του σχεδίου για τη νέα Μέση Ανατολή.
Η συμμετοχή της Ελλάδας είναι πολυεπίπεδη και στρατηγική, συμμετέχει σε στρατιωτικά γυμνάσια και έχει θέσει τον αέρα, τη γη και τη θάλασσα στην υπηρεσία των ιμπεριαλιστών.
Στα πλαίσια αυτά έντονη είναι η παρουσία στο λιμάνι της Κέρκυρας για μεγάλο χρονικό διάστημα πλοίου μεταφοράς πολεμικού υλικού αλλά και η διανυκτέρευση στο αεροδρόμιο της Κέρκυρας σήμερα το βράδυ 15/8 Βελγικού στρατιωτικού αεροπλάνου.
Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι μέσα στα σχέδια αυτού του πολέμου και των αποτελεσμάτων του οφείλεται και η απόσπαση των 50 αστυνομικών στα σύνορα.
Οι εξελίξεις τονίζουν ότι ήδη έχει σημάνει συναγερμός.
Ο λαός μας μαζί με την καθημερινή μάχη για το μισθό και τη σύνταξη, τα εργασιακά, ασφαλιστικά, κοινωνικά δικαιώματα έχει υποχρέωση να πάρει αποφασιστικά μέρος στον αγώνα ενάντια στην επίθεση  κατά της Συρίας και του Ιράν για να αποτραπεί με οποιοδήποτε τρόπο η συμμετοχή της Ελλάδας στο νέο αιματοκύλισμα που προετοιμάζεται. 
Καλούμε το λαό και τη νεολαία σε αγωνιστική ετοιμότητα και διεκδίκηση. Να απαιτήσουμε μαζικά από την κυβέρνηση:
•    Να μη συμμετέχει η Ελλάδα με κανέναν τρόπο στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους που ετοιμάζονται κατά της Συρίας και του Ιράν.
•    Να μην παραχωρηθεί ούτε γη, ούτε αέρας και νερό στους φονιάδες των λαών μετατρέποντας την Ελλάδα και πάλι σε ορμητήριο εναντίον άλλων λαών της περιοχής
•    Να μη χρησιμοποιηθεί η βάση της Σούδας. Να κλείσει τώρα.
•    Να μην εκπληρωθεί καμιά «συμβατική υποχρέωση» που εμπλέκει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο την Ελλάδα σε πιθανό πόλεμο.
•    Να επιστρέψουν τώρα τα ελληνικά στρατεύματα που βρίσκονται σε ιμπεριαλιστικές αποστολές εκτός συνόρων
•    Να ακυρωθούν οι στρατιωτικές συμφωνίες της χώρας μας με το Ισραήλ.
Οι εξελίξεις καθιστούν αναγκαίο να ενταθεί η πάλη του λαού για αποδέσμευση απ’ όλες τις λυκοσυμμαχίες, για έξοδο της Ελλάδας από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ».

Καθ' ... οδόν στο Δέλτα Αξιού

Καθ' ... οδόν στο Δέλτα Αξιού

Ο Αξιός έχει διανύσει ήδη 300χιλιόμετρα, όταν περνά τα σύνορα και μπαίνει στην Ελλάδα. Σ' αυτήν, θα χαρίσει τα τελευταία 80χιλιάδες μέτρα της διαδρομής του. Θα διασχίσει το Νομό Κιλκίς, τη λεκάνη της Θεσσαλονίκης και θα καταλήξει στο Θερμαϊκό Κόλπο, 20χιλιόμετρα δυτικά της συμπρωτεύουσας. Εκεί, στο πάντρεμά του με την αλμύρα, θα φτιάξει το δέλτα του. Εναν υγροβιότοπο σπάνιας ομορφιάς και μεγάλης σπουδαιότητας για τον άνθρωπο και μια σειρά από είδη, απειλούμενα με εξαφάνιση.

Το δέλτα βρίσκεται στο στένεμα του Θερμαϊκού και είναι ορατές οι απέναντι όχθες, με το Αγγελοχώρι και τη Μηχανιώνα. Χαρακτηρισμένο ως μόνιμο καταφύγιο θηραμάτων, προστατεύεται από τη Συνθήκη Ramsar, ένα διαχειριστικό πρόγραμμα προστασίας των δέλτα ποταμών και λιμνών. Δημιουργεί ένα πλέγμα από αλμυρόβαλτους, αμμοθίνες, νησίδες, ποτιστικά κανάλια και έλη. Η οργιώδης βλάστησή του και το νερό χαρίζουν ζωή σε χιλιάδες υδρόβια πουλιά.

Ανάμεσά τους, δυο παγκοσμίως απειλούμενα είδη, οι Λαγγόνες και οιΝανόχηνες, για την προστασία των οποίων εφαρμόζεται ειδικό πρόγραμμα από περιβαλλοντικές οργανώσεις. Σκοπός του προγράμματος, η διατήρηση και αύξηση του πληθυσμού τους. Το πρόγραμμα αφορά συνολικά τους υγρότοπους στις λίμνες Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα, Πετρών, Καστοριάς, Κερκίνη, Βιστωνίδα και Ισμαρίδα. Επίσης, στα δέλτα των ποταμών Καλαμά, Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα, Νέστου και Εβρου. Και στις λιμνοθάλασσες του Πόρτο - Λάγος και της Θράκης.

Η Λαγγόνα φωλιάζει μαζί με άλλα είδη πουλιών σε συστάδες δέντρων ή θάμνους κοντά σε υγρότοπους. Ο παγκόσμιος πληθυσμός της εκτιμάται σε 20.000ζευγάρια. Στην Ελλάδα, φωλιάζουν περίπου1.200 ζευγάρια και είναι η μόνη χώρααναπαραγωγής της Λαγγόνας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η Νανόχηνα ζει σε αγρούς και λιβάδια κοντά σε υγρότοπους. Ο παγκόσμιος πληθυσμός της εκτιμάται σε 25.000ζευγάρια, τα περισσότερα από τα οποία φωλιάζουν στη Σιβηρία. Στην Ευρώπη έχουν απομείνει περίπου 2.500 ζευγάρια. Στην Ελλάδα, έρχονται κάθε χειμώνα 100 - 140 πουλιά και είναι η μόνη χώρα της ΕΕ, όπου διαχειμάζουν.

Από το δέλτα δε ζουν μόνο τα πουλιά. Οι ψαράδες στήνουν καλύβες από λαμαρίνα και ξύλο, μέσα στη θάλασσα. Οπως κάνουν χιλιάδες χρόνια, όλοι οι ψαράδες, από την εποχή ακόμα των παραλίμνιων οικισμών.

Τα τελευταία χρόνια, ασχολούνται με τημυδοκαλλιέργεια. Σωροί από όστρακα πετιούνται δίπλα από το χωματόδρομο, που ταξιδεύει παράλληλα με την ακτογραμμή. Για ψάρι, τα πράγματα δεν είναι καλά: «Παλιά ψάρι. Τώρα πια μειώθηκε». Η μόλυνση του Θερμαϊκού δείχνει τα δόντια της. Τις Κυριακές φορτώνουν φίλους και οικογένεια στο αμάξι. Γεμίζουν τα τάπερ με θαλασσινά. Η καλύβα γνωρίζει και άλλες φωνές, εκτός από τα ψέματα για τα κιλά του ξιφία, που πιάστηκε «τη χρονιά που γεννήθηκε ο πρώτος μου». Ο «πρώτος» έχει μεγαλώσει. Του χρόνου, θα πάει γυμνάσιο. Για την ώρα, μαζί με το «δεύτερο» κυνηγούν γλαρόνια και στα βήματα του Κούδα κλοτσούν μια μπάλα. Στη θέα της φωτογραφικής μηχανής, πλησιάζουν. Το ψώνιο του μπαλαδόρου παίρνει πόζες.

Μερικά χιλιόμετρα βαθύτερα στη στεριά, κτηνοτρόφοι αμολούν, στις παρυφές του δέλτα, κοπάδια. Το «σπινθηροβόλο» βλέμμα της αγελάδας δε σηκώνεται από το χορτάρι. Αλλού, πουλάρια αλληλοδαγκώνονται στα πρώτα παιχνίδια τους. Οι φοράδες οσμίζονται τον αέρα, καταλαβαίνοντας την παρουσία των διπόδων. Ο αρχηγός του κοπαδιού δεν κάνει κίνηση. Είτε είναι σίγουρος για την ασφάλειά τους. Είτε η παρουσία του ανθρώπου, τους είναι πλέον πολύ οικεία.

Πιο μέσα, τα νερά του Αξιού πλησιάζουν τη θάλασσα. Ηλιοκαμένες μορφές αυλακώνουν με παλιά ποδήλατα το χώμα. Αλλοδαποί εργάτες - που γλίτωσαν για την ώρα από τις εκσυγχρονιστικές «σκούπες» και εργάζονται ευκαιριακά ως βοσκοί - ξεφεύγουν λίγο στις όχθες του, για να ανάψουν ένα τσιγάρο. «Εκσυγχρονισμένοι» και οι ίδιοι στέλνουν με το κινητό μηνύματα στους συμπατριώτες τους, που κάθονται λίγο πιο πάνω. Κοντά στο κοπάδι του άλλου αφεντικού. Μέσα στις αντιφάσεις της, η ζωή κυλά ήρεμα.

Γράφει ο Θανάσης Μπαλοδήμας. Οι φωτογραφίες είναι του Μανώλη Πάκια

10 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 Το ολοκαύτωμα του Διστόμου

10 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944

Το ολοκαύτωμα του Διστόμου

Το Δίστομο παραδομένο στις φλόγες

Το Σάββατο, 10 Ιουνίου του 1944, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής πραγματοποίησαν στο Δίστομο ένα από τα φρικιαστικότερα εγκλήματά τους, που όμοιά του ελάχιστα θα βρει κανείς σε όλη τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου. Διακόσιοι είκοσι εννέα εκτελεσμένοι Ελληνες πολίτες μέσα στο χωριό και 67 εκτελεσμένοι στα χωράφια και στους δρόμους της γύρω περιοχής. Αλλοι τόσοι περίπου - όσοι και οι νεκροί - τραυματισμένοι. Τριάντα επτά από τα 450 σπίτια καμένα και σχεδόν όλα κουρσεμένα, λεηλατημένα, γεμάτα από φθορές μικρές και μεγάλες σε κάθε γωνιά τους. Πλήθος ζώων νεκρά και λαβωμένα από τις σφαίρες των μανιακών δολοφόνων. Ολα αυτά εν ολίγοις συνθέτουν μια εικόνα, που δεν είναι εύκολο να τη χωρέσει ο ανθρώπινος νους. Αλλά αν μείνει κανείς στους αριθμούς και στις απλές περιγραφές, είναι αδύνατο να αντιληφθεί τι πραγματικά συνέβη.

Ενας εκτελεσμένος άνδρας ή γυναίκα, ένας δολοφονημένος αθώος πολίτης, δεν είναι το ίδιο με το νεκρό που δολοφονήθηκε κι ύστερα κατακρεουργήθηκε, ακρωτηριάστηκε, βασανίστηκε. Μια εκτελεσμένη γυναίκα δεν είναι το ίδιο με μια νεκρή, για την οποία γνωρίζουμε πως πριν και μετά την εκτέλεσή της ασέλγησαν πάνω της ανθρώπινα κτήνη κι ύστερα επιδόθηκαν σε κάθε είδους κανιβαλισμούς στο άψυχο σώμα της. Μια έγκυος που εκτελείται δεν μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο κανέναν, αφού μαζί της δολοφονείται και μια ζωή που δεν έχει έρθει ακόμη στο φως. Περιπτώσεις, όμως, σαν αυτή, όπου μια έγκυος δολοφονείται και της αφαιρείται το αγέννητο μωρό από την κοιλιά για να σφαγιαστεί κι αυτό, δε χωράνε στο μυαλό του ανθρώπου. Κι, όμως, τέτοιες φρικαλεότητες, τέτοιοι βανδαλισμοί και κανιβαλισμοί συνέβησαν από τους Γερμανούς κατακτητές στο Δίστομο.

Ξυλογραφία του Δ. Κοραγιαννάκη: «Οι σφαγές του Διστόμου»

«Μία από τις χειρότερες ωμότητες ολόκληρου του πολέμου», χαρακτηρίζει το ολοκαύτωμα του Διστόμου ο ιστορικός Mark Mazower¹ και δεν είναι ο μόνος. Παρόμοια είναι η εκτίμηση και άλλων μελετητών, ενώ δεν υπάρχει δεύτερη γνώμη πως πρόκειται για το φρικιαστικότερο των εγκλημάτων, το πιο απάνθρωπο και πιο βάρβαρο, που διέπραξαν οι δυνάμεις κατοχής στον ελλαδικό χώρο. «Αι σφαγαί του Διστόμου και η καταστροφή του ωραίου τούτου χωριού - γράφει για παράδειγμα ο Δ. Μαγκριώτης² που μελέτησε τα εγκλήματα της Κατοχής - υπερβαίνουν εις αγριότητα και εις απανθρωπίαν όλα τα απαίσια εγκλήματα των Γερμανών που διέπραξαν ούτοι εις την Ελλάδα».

Ας δούμε, όμως, το θέμα αναλυτικότερα:

Η προετοιμασία του μακελειού

Νωρίς το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής επιτάξανε στη Λιβαδειά δύο ιδιωτικά φορτηγά αυτοκίνητα, στα οποία επιβιβάστηκαν γύρω στους 20 Γερμανούς στρατιώτες των ταγμάτων εφόδου Ες - Ες (άλλες πηγές κάνουν λόγο για 18 στρατιώτες κι άλλες ακόμη και για 50). Οι στρατιώτες δε φορούσαν στρατιωτικές στολές, αλλά ρούχα πολιτικά, τα οποία είχαν αφαιρέσει από Ελληνες κρατουμένους του στρατοπέδου συγκεντρώσεως Λιβαδειάς. Τα δύο επιταγμένα αυτοκίνητα με τους μεταμφιεσμένους ναζί κατευθύνθηκαν προς την Αράχωβα και πίσω τους, σε απόσταση τριών ή τεσσάρων χιλιομέτρων, ακολούθησαν άλλα πέντε γερμανικά αυτοκίνητα, γεμάτα στρατιωτικές δυνάμεις με οπλισμό μάχης.

Με το στρατήγημα της μεταμφίεσης, οι Γερμανοί ήθελαν να προκαλέσουν την προσοχή των ανταρτών του ΕΛΑΣ και πιθανόν τη δράση τους, αλλά και να διαγνώσουν τα πραγματικά αισθήματα των κατοίκων της περιφέρειας απέναντι στις δυνάμεις κατοχής.

Στο δρόμο προς το Δίστομο, οι Γερμανοί σταμάτησαν 12 χωρικούς που πήγαιναν να δουλέψουν στα χωράφια τους και τους πήραν ομήρους. Επίσης, για να μην μένουν άπραγοι - και ως προοίμιο όσων έμελλε να επακολουθήσουν - άρχισαν να πυροβολούν αδιακρίτως, ό,τι έβλεπαν να κινείται, είτε επρόκειτο για ανθρώπους είτε για ζώα, προκαλώντας έτσι τους πρώτους φόνους.

Κατά το μεσημέρι, οι γερμανικές δυνάμεις, αφού συνενώθηκαν με άλλες που ήρθαν από την Αμφισσα, μπήκαν στο Δίστομο και ζήτησαν, όπως άλλωστε συνήθιζαν, να μάθουν αν βρίσκονταν εκεί αντάρτες. Η απάντηση που πήραν ήταν η συνηθισμένη: «Πάνε μέρες τώρα που πέρασαν αντάρτες από δω, αλλά αποτραβήχτηκαν προς τον Ελικώνα, κατά το χωριό Στείρα». Τέτοιου χαρακτήρα απαντήσεις οι Γερμανοί έπαιρναν σε κάθε χωριό που έμπαιναν και, φυσικά, είχαν μάθει να μην τις πιστεύουν.

Κατά τις 12 1/2 το μεσημέρι, τα δύο επιταγμένα αυτοκίνητα με τους μεταμφιεσμένους στρατιώτες, μαζί με άλλες δυνάμεις, εγκατέλειψαν το Δίστομο και κατευθύνθηκαν προς το χωριό Στείρα, αναζητώντας αντάρτες τους οποίους και βρήκαν. Πράγματι, λίγο έξω από τα Στείρα βρισκόταν ο 11ος Λόχος του III τάγματος του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, που είχε ενημερωθεί για την παρουσία των Γερμανών στην περιοχή, κι έτσι δεν άργησε να εκδηλωθεί μάχη. «Ηταν τόσο αναπάντεχη και τόσο καλά οργανωμένη η επίθεση απ' τους αντάρτες - γράφει ο Τάκης Λάππας³- που όσο να καταφέρουν οι Γερμανοί να πηδήσουν έξω από τα αυτοκίνητα και να πάρουν θέσεις, οι όλμοι και το πυροβόλο τους θέρισαν». Σε λίγο όμως, έφτασαν ενισχύσεις από το Δίστομο και οι αντάρτες υποχρεώθηκαν, μπρος σε υπέρτερες δυνάμεις, να υποχωρήσουν.

Οι Γερμανοί, βέβαια, δεν προσπάθησαν να καταδιώξουν τους αντάρτες, φοβούμενοι τα δυσάρεστα μιας τέτοιας επιχείρησης και προτίμησαν να ξεσπάσουν στον άμαχο πληθυσμό, που ήταν η εύκολη λεία. Για αρχή, μάλιστα, προέβησαν σε δολοφονίες ανυποψίαστων χωρικών, που συναντούσαν στο δρόμο της επιστροφής τους προς το Δίστομο κι όταν έφτασαν στο χωριό προετοιμάστηκαν για το μακελειό.

Το ολοκαύτωμα

Χωρίς δεύτερη κουβέντα, οι κάτοικοι του χωριού διατάχθηκαν να κλειστούν στα σπίτια τους. Υστερα εκτελέστηκαν στην ανατολική πλευρά του σχολείου οι 12 όμηροι που είχαν συλληφθεί το πρωί. Κατόπιν δόθηκε διαταγή να ορμήσουν οι ορδές των βαρβάρων στα σπίτια και να μην αφήσουν τίποτα όρθιο. Ετσι κι έγινε. Δεν έμεινε τίποτα όρθιο!!! «Οι φονιάδες - γράφει ο Λάππας⁴- μεθυσμένοι από το κακούργο πάθος τους, σπάζουν τις πόρτες των σπιτιών κι ορμάνε μέσα. Οποιον συναντάνε, τον σκοτώνουν. Αλλοι θερίζουν χωρίς διάκριση ψυχές μέσα στα κοντινά σπίτια κι άλλοι ξεχύνονται στις γειτονιές... Τα παρακάλια κι ο θρήνος που κάνουν τα γυναικόπαιδα δε στέκουν ικανά να μαλάξουν την άγρια ψυχή των μακελάρηδων. Η λόγχη και το βόλι, ανάλγητα, τους κόβουν τη φωνή και γιομίζουν τα σπίτια καταματωμένα κορμιά. Το αίμα απ' τα θύματα γίνεται αυλάκι και κυλάει προς τα σοκάκια. Γέροι και γριές πέφτουν απ' τα βόλια. Ανδρες κυλιώνται χάμω νεκροί μ' απανωτές θανατηφόρες πιστολιές, κι άλλους τους βάζουν στη σειρά και τους εκτελούνε. Γυναικόπαιδα σφάζονται κι αβάφτιστα βυζανιάρικα στραγγαλίζονται και λογχίζονται κι ύστερα ξεκοιλιάζονται... Μπροστά σε τέτοιο θέαμα κι οι θεατές ακόμα του Κολοσσαίου θα σκέπαζαν τα μάτια τους από φρίκη κι αυτός ο Ηρώδης ή ο Νέρωνας θα φρένιαζαν απ' το κακό τους, που ύστερα από τόσους αιώνες βρέθηκαν κτηνάνθρωποι σαν κι αυτούς, όχι μονάχα να τους μιμηθούνε, μα να τους ξεπεράσουν κιόλας».

Να πώς περιγράφει το μακελειό και η V ταξιαρχία του ΕΛΑΣ σε ειδική έκθεσή της⁵: «Σκότωσαν (σ.σ. οι Γερμανοί) αδιάκριτα, γέρους, μωρά, εξαμηνίτικα, γριές, τα παιδιά του σχολείου (όλα στην αίθουσα του σχολείου) κι αυτόν τον παπά. Βρέθηκαν όλες σχεδόν οι γυναίκες σχισμένες με ξίφος ή μαχαίρι από τα γεννητικά τους όργανα μέχρι το στήθος, βρέθηκαν γυναίκες με κομμένους τους μαστούς, ξεκοιλιασμένες με τα παιδιά στην αγκαλιά τους, βρέθηκαν μικρά παιδιά σφαγμένα και ξεκοιλιασμένα και τα έντερα περασμένα στο λαιμό. Του παπά του κόψαν το κεφάλι και το είχαν πεταμένο μακριά από το πτώμα του. Ολόκληρες οικογένειες σφαγιάστηκαν... Ολα τα σπίτια ληστεύτηκαν... Πολλοί κάτοικοι τρελάθηκαν και υπάρχουνε πολλοί τραυματισμένοι...».

Ηταν τόσο φρικιαστικά κι ανείπωτα τα εγκλήματα των ναζί στο Δίστομο, που ακόμα κι αυτοί οι Κουίσλιγκς δεν μπόρεσαν να σιωπήσουν. Θα αναφέρουμε τις αντιδράσεις τους, γιατί αποδεικνύουν το μέγεθος του εγκλήματος των κατακτητών, αλλά και της δικής τους προδοσίας, αφού ακόμη κι υπό αυτές τις συνθήκες ούτε για μια στιγμή δε σκέφτηκαν να παραιτηθούν.

Ο κατοχικός νομάρχης Βοιωτίας Ι. Γεωργόπουλος, με τηλεγράφημά του, στις 12/6/44, προς την κατοχική κυβέρνηση του Ι. Ράλλη, προς άλλες υπηρεσίες και προς την Επιτροπή του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, γνωστοποίησε το απαίσιο τούτο έγκλημα και λίγες μέρες αργότερα, με μακροσκελή εμπιστευτική έκθεσή του προς το κατοχικό υπουργείο Εσωτερικών, περιέγραψε όσα έγιναν με πλήρως αποκαλυπτικό τρόπο. Αναφερόμενος στο μακελειό, υπογράμμιζε ότι «ο σαδισμός είναι χαρακτηρισμός κενός, αν μη αστείος διά την περίπτωση». Κι αναφερόμενος στη δράση των Γερμανών στρατιωτών γράφει: «Δαίμονες εξορμούντες εις καταστροφήν θα ήσαν ολιγώτερον άγριοι και περισσότερον ήπιοι. Ορδαί αγρίων φυλών, άγρια στίφη που ωρμήθησαν από τα απολίτιστα βάθη της Ασίας ή της αφρικανικής ζούγκλας δε θα εξετρέποντο εις τας αιματηράς ωμότητας, εις τη φρικαλέαν τραγωδίαν του Διστόμου»⁶. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, υποχρεώθηκε ακόμη κι αυτός ο κατοχικός πρωθυπουργός Ι. Ράλλης να προβεί σε παραστάσεις «διαμαρτυρίας» προς τις γερμανικές αρχές κατοχής και, συγκεκριμένα, προς τον στρατηγό Schimana, ζητώντας την τιμωρία των εμπλεκομένων στη σφαγή⁷.

Αντί επιλόγου: Η φασιστική αναλγησία

Ενα μήνα μετά τη σφαγή, στις 9/7/1944, οι γερμανικές αρχές κατοχής δημοσίευσαν στον αθηναϊκό Τύπο μια ανακοίνωση με τίτλο «Η δημοκοπία περί ωμοτήτων εις το Δίστομον», όπου χωρίς ίχνος ντροπής ισχυρίζονταν ότι τα περί ολοκαυτώματος ήταν ψεύδη των κομμουνιστών. Ακόμη υποστήριζαν ότι μια γερμανική στρατιωτική μονάδα δέχτηκε επίθεση από αντάρτες του ΕΑΜ μπροστά από το Δίστομο, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί σε άμυνα και σε συνέχεια σε επίθεση εναντίον «των συμμοριτών, οι οποίοι είχον οχυρωθεί μέσα εις το Δίστομον, με όλα τα υπάρχοντα μέσα». Ετσι «κατόπιν της χρησιμοποιήσεως των βαρέων γερμανικών οπλών, εκυριεύθη εξ εφόδου το Δίστομον... Ηριθμήθησαν περί τους 250 νεκροί συμμορίται» και «ο θάνατος αριθμού τινός γυναικών και παιδιών υπήρξεν αναπόφευκτος κατόπιν της χρησιμοποιήσεως των βαρέων όπλων και κατόπιν ενός τοιούτου κανονιοβολισμού εναντίον του χωρίου». Τι να σχολιάσει κανείς μπροστά σε τέτοιο θράσος και σε τόσα ψεύδη; Το παρακάτω γεγονός τα λέει όλα.

Οι γερμανικές στρατιωτικές αρχές υποχρεώθηκαν να διεξάγουν έρευνα για τα όσα συνέβησαν στο Δίστομο, κάτι που σπάνια έκαναν για παρόμοιες περιπτώσεις, όπως μας πληροφορεί ο καθηγητής Mark Mazower⁸. Η έρευνα ήταν εντελώς τυπική. Ελληνες μάρτυρες δεν κλήθηκαν. Κι ο κατηγορούμενος διοικητής Λόχου Φριτς Λάουτενμπαχ αθωώθηκε. Πώς, άλλωστε, να μην αθωωθεί, όταν υπήρχε διαταγή του στρατάρχη Κάιτελ, από το Δεκέμβρη του 1942, που σύστηνε στις γερμανικές μονάδες τα αντίποινα σε βάρος αθώων πολιτών - ακόμα και γυναικών και παιδιών - χαρακτηρίζοντας «έγκλημα εναντίον του γερμανικού έθνους» ανθρωπιστικές επιφυλάξεις οποιουδήποτε είδους^9;

1. Mark Mazower: «Στην Ελλάδα του Χίτλερ - Η εμπειρία της κατοχής», Εκδόσεις «Αλεξάνδρεια», σελ. 239

2. Δ. Μαγκριώτη: «Θυσίαι της Ελλάδος και εγκλήματα κατοχής 1941 - 1944», Αθήναι 1949, σελ. 109

3. Τάκη Λάππα: «Η Σφαγή του Διστόμου - Χρονικό», Αθήνα 1945, σελ. 20

4. Στο ίδιο, σελ. 27

5. «Στ' Αρματα! - Στ' Αρματα - Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» ΠΛΕ 1967, σελ. 342 - 343

6. Τάκη Λάππα: Στο ίδιο, σελ. 70 - 71 και 72 - 80

7. Γ. Α. Φαρμακίδη: «Πεπραγμένα της παρά τω πρωθυπουργώ υπηρεσίας ανταποκρίσεων μετά των γερμανικών αρχών κατά την κατοχήν», Αθήναι 1957, σελ. 65 - 66.

8. Mark Mazower, στο ίδιο, σελ. 239

9. Mark Mazower, στο ίδιο, σελ. 179

Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Εθνος - κράτος και ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί

Εθνος - κράτος και ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί

Ηπρόσφατη γαλλογερμανική συζήτηση πάνω στην πρόταση του υπουργού των Εξωτερικών της Γερμανίας, Γιόσκα Φίσερ, για την «ομοσπονδιοποίηση» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, «άναψε» τη φιλολογία γύρω από την πολιτική ένωση, τη μορφή που πρέπει να πάρει, με δεδομένη και την επικείμενη Διακυβερνητική Διάσκεψη. Είναι επίσης γνωστό ότι δεν καρποφόρησαν οι συζητήσεις για την «ομοσπονδιοποίηση», γεγονός που προδίδει τις αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακόμη και σ' αυτόν το λεγόμενο γαλλογερμανικό άξονα που φαίνεται να ηγείται της πορείας της. Βεβαίως, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση, με δεδομένη και τη διεύρυνσή της εξετάζει ζητήματα όπως ο τρόπος λήψης των αποφάσεων, η συμμετοχή ή όχι όλων των κρατών - μελών στην Κομισιόν, αλλαγές στη σύνθεση και τη λειτουργία των ήδη υπαρχόντων θεσμών ή και τη δημιουργία νέων, στην προοπτική της ευέλικτης δράσης της, που δεν είναι τίποτε άλλο από την καθιέρωση των «πολλών ταχυτήτων», με τη δημιουργία διακρατικού οργάνου που θα συμμετέχουν τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη που ηγούνται της ενοποίησης.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, ξεκίνησαν συζητήσεις για το αν η πολιτική ενοποίηση οδηγήσει σε κράτος καταργώντας τα έθνη κράτη, μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θιασώτες και μάλιστα επίμονοι για την πολιτική ένωση είναι και ο ΣΥΝ και το ΔΗΚΚΙ στην Ελλάδα.

Το πρόβλημα δεν είναι καινούριο. Εχει μπει στην πολιτική και την οικονομική φιλολογία, αλλά και στην πολιτική γενικά, από τις αρχές του αιώνα, όταν ο καπιταλισμός πέρασε στο ανώτατο στάδιο του, τον ιμπεριαλισμό. Ως προοπτική, το ζήτημα των «Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», είναι από τότε γνωστό. Επίσης, ο Λένιν δεν απάντησε μόνο σ' αυτό, αλλά και στη θεωρητική βάση για την κατάληξη της πορείας του καπιταλισμού σε ένα τραστ, ένα διεθνές υπερμονοπώλιο που ανέπτυσσε ο Κάουτσκι, προσπαθώντας να τεκμηριώσει τη θεωρία του για τον «υπεριμπεριαλισμό».

«Δε χωράει αμφιβολία ότι η εξέλιξη γίνεται με κατεύθυνση προς ένα ενιαίο παγκόσμιο τραστ, που καταβροχθίζει χωρίς εξαίρεση τις επιχειρήσεις και όλα χωρίς εξαίρεση τα κράτη. Η εξέλιξη όμως αυτή, προχωρεί προς αυτή την κατεύθυνση κάτω από τέτοιες συνθήκες, με τέτοιο ρυθμό, μέσα σε τέτοιες αντιθέσεις, συγκρούσεις και κλονισμούς - που δεν είναι καθόλου μόνο οικονομικοί, αλλά και πολιτικοί, εθνικοί κλπ.-έτσι που οπωσδήποτε πριν φτάσουν σ' ένα παγκόσμιο τραστ, πριν την "υπεριμπεριαλιστική" παγκόσμια ένωση των εθνικών χρηματιστικών κεφαλαίων, ο ιμπεριαλισμός θα πρέπει να χρεοκοπήσει αναπόφευκτα, ο καπιταλισμός θα μετατραπεί στο αντίθετό του».(Λένιν, Πρόλογος στην μπροσούρα του Μπουχάριν, «Η παγκόσμια οικονομία και ο ιμπεριαλισμός», Απαντα τ.27, σελ. 99)

Ηδημιουργία διεθνών ενώσεων και συνασπισμών, είναι χαρακτηριστικό του ιμπεριαλισμού. Είχε επισημανθεί από τον Λένιν, από το 1916, στο έργο του «Ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού». Η επιτάχυνση της διεθνοποίησης της οικονομικής ζωής, η ένταση της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, ωθεί στη δημιουργία διακρατικών ιμπεριαλιστικών συνασπισμών.

Ταυτόχρονα, η ένταση της ανισομετρίας στην οικονομική και πολιτική ανάπτυξη, η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και του ιμπεριαλιστικού επεκτατισμού, σε συνδυασμό με την ένταση της διεθνοποίησης, βρίσκονται στη βάση της δημιουργίας ιμπεριαλιστικών οργανισμών και συμφωνιών. Στις σύγχρονες συνθήκες παρουσιάζουν εξαιρετική πολυμορφία, π.χ., διακρατικές συναντήσεις των G(7+1), Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ΟΟΣΑ, ΝΑΤΟ, ΠΟΕ, ΔΕΕ, ΕΕ, NAFTA,APEC κλπ.

Η ίδια όμως αντικειμενική βάση που δημιουργεί την τάση για ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς, αυτή είναι που δημιουργεί και τους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό αυτών των διακρατικών οργανισμών. Ενα παράδειγμα είναι η μη συμμετοχή της Αγγλίας στο κοινό νόμισμα «ΕΥΡΩ». Επίσης, όπως προαναφέραμε, οι διαφωνίες για την πολιτική ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αντιθέσεις επίσης εμφανίστηκαν και στην απόφαση για την «Ατζέντα 2000», σχετικά με το ποσοστό συμβολής της Γερμανίας στον κοινοτικό προϋπολογισμό, αλλά και κατά την επιλογή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενώ ο κατάλογος ανάλογων φαινομένων είναι αρκετά μακρύς.

Η ύπαρξη και ο ρόλος αυτών των οργανισμών στην εποχή μας βάζουν το ερώτημα της σχέσης τους με το εθνικό κράτος. Οπως αναφέραμε και πιο πάνω, υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι η συμμετοχή ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση οδηγεί στην υπέρβαση του εθνικού κράτους, αφού έχει διαμορφωθεί ένα υπερεθνικό κέντρο, το οποίο και αποφασίζει ενιαία πολιτική για όλα τα κράτη - μέλη. Εχουν ακουστεί επίσης και απόψεις ότι η έννοια του έθνους - κράτους είναι πλέον ξεπερασμένη.

Ανάλογες τοποθετήσεις ανεξάρτητα από πού προέρχονται, είναι πολιτικά επιζήμιες, από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων. Οι συνέπειες της αποδοχής αυτών των αντιλήψεων είναι το αδυνάτισμα της αντιιμπεριαλιστικής - αντιμονοπωλιακής πάλης στο εθνικό επίπεδο, ενάντια στην πολιτική και την εξουσία της άρχουσας τάξης και οδηγεί στην ενσωμάτωση στις επιδιώξεις του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Βεβαίως, είναι γεγονός ότι υπάρχει μετατόπιση ορισμένων αρμοδιοτήτων του εθνικού κράτους σε διακρατικό επίπεδο, αλλά αυτό καθόλου δε συνιστά «διάλυση» του κράτους. Πρόκειται για κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις, που γίνονται σε ένα ευρύτερο γεωγραφικό επίπεδο, με διακρατική συμφωνία, με συναποφάσεις των κρατών - μελών και εφαρμογή τους μέσω του εθνικού κράτους. Το ότι αυτές οι ρυθμίσεις δε γίνονται σε ισότιμη βάση, αλλά ηγεμονεύουν τα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, δε σημαίνει διάλυση του εθνικού κράτους. Η ανισοτιμία, η επιβολή των συμφερόντων, κατά κύριο λόγο, του ισχυρότερου, οι σχέσεις εξάρτησης των πιο αδύνατων καπιταλιστικών κρατών στον ιμπεριαλισμό και στους οργανισμούς του απορρέουν από την εσωτερική λειτουργία του αστικού κράτους, που επιδιώκει την επιβολή και προώθηση των συνολικών συμφερόντων της αστικής τάξης.

Οι σχέσεις εξάρτησης από τις «μεγάλες δυνάμεις», συνοδεύουν το ελληνικό κράτος από τη δημιουργία του. Στο Πρόγραμμα του Κόμματος υπάρχει η τοποθέτηση για την «ενδιάμεση και εξαρτημένη» θέση της Ελλάδας στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, για περισσότερο οργανική προσαρμογή της χώρας σ' αυτό, μέσα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, του ΝΑΤΟ και με τη συμμετοχή της σε διεθνείς διακρατικές συμφωνίες. Πρόκειται για σχέσεις που είναι ενάντιες στα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Αντίθετα, το κεφάλαιο, μέσω της συμμετοχής της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς, αυξάνει τη δυνατότητα για κέρδη και στηρίζει την αναπαραγωγή του συστήματος στη χώρα μας. Το αστικό κράτος, στηριγμένο στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, ενισχύεται ολόπλευρα απέναντι στις καταπιεζόμενες κι εκμεταλλευόμενες μάζες.

Το ΚΚΕ έχει απαντήσει στο θέμα εθνικό κράτος - ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί που έθεσαν με μια νέα μορφή οι εξελίξεις στην ΕΕ. Το 1993 στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για την ΕΟΚ και την ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση επισημαίναμε: «Η ΕΟΚ αποτελεί μια μορφή καπιταλιστικής ενοποίησης, με τάση μετατόπισης αρμοδιοτήτων από το εθνικό κράτος προς ένα υπερεθνικό κέντρο, με βάση τη διακρατική συμφωνία συνεργασίας.

Δεν απολυτοποιούμε τον όρο "υπερεθνικός". Δεν πρόκειται για κέντρο, μέσω του οποίου αναιρείται ο ρόλος του κράτους γενικά, αντίθετα, αυτός ενισχύεται σε ένα άλλο επίπεδο στα πλαίσια της ΕΟΚ... Η έννοια του έθνους, της εθνικής πολιτικής, του εθνικού κράτους δεν έχει ξεπεραστεί. Ούτε διαφαίνεται τάση ότι έτσι θα εξελιχθεί στο ορατό μέλλον. Αντίθετα, οι δυσκολίες και αντιφάσεις της ενοποίησης δείχνουν ότι γίνονται και αντίθετες κινήσεις. Το ΕΟΚικό διακρατικό κέντρο έχει ανάγκη από την εθνική κρατική παρέμβαση. Γι' αυτό, άλλωστε, ασκούνται έμμεσες και άμεσες παρεμβάσεις για την πολιτική και κοινωνική συναίνεση, για την αναμόρφωση και ανασυγκρότηση του πολιτικού συστήματος στις διάφορες χώρες, ώστε να εμποδιστεί η ανάπτυξη της ταξικής πάλης, η ριζοσπαστικοποίηση των μαζών (Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη 10-11/4/93, Υλικά της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης, έκδ. ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 42-42).

Χωρίς στεφάνι

Χωρίς στεφάνι

Γρηγοριάδης Κώστας

Τάχα δεν ήτον οικοκυρά κι αυτή στο σπίτι της και στην αυλήν της; Τάχα δεν ήτο κι αυτή έναν καιρόν νέα με ανατροφήν; Είχε μάθει γράμματα εις τα σχολεία. Είχε πάρει το δίπλωμά της από το Αρσάκειον.

Κι ετήρει όλα τα χρέη της τα κοινωνικά, και μετήρχετο τα οικιακά έργα της καλλίτερ' από καθεμίαν. Είχε δε μεγάλην καθαριότητα εις το σπίτι της, κι εις τα κατώφλιά της, πρόθυμη ν' ασπρίζη και να σφουγγαρίζη, χωρίς ποτέ να βαρύνεται και χωρίς να δεικνύη την παραξενιάν εκείνην, ήτις είναι συνήθης εις όλας τας γυναίκας, τας αγαπώσας μέχρις υπερβολής την καθαριότητα. Και όταν έμβαινεν η Μεγάλη Εβδομάς, εδιπλασίαζε τα ασπρίσματα και τα πλυσίματα, τόσον, οπού έκαμνε το πάτωμα ν' αστράφτη και τον τοίχον να ζηλεύη το πάτωμα.

Ηρχετο η Μεγάλη Πέμπτη και αυτή άναφτε τη φωτιάν της, έστηνε την χύτραν της, κι έβαφε κατακόκκινα τα πασχαλινά αυγά. Υστερον ητοίμαζε την λεκάνην της, εγονάτιζεν, εσταύρωνε τρεις φορές τ' αλεύρι κι εζύμωνε καθαρά και τεχνικά τις κουλούρες, κι ενέπηγε σταυροειδώς επάνω τα κόκκινα αυγά. Και το βράδυ, όταν ενύχτωνε, δεν ετόλμα να πάγη ν' ανακατωθή με τας άλλας γυναίκας, διά να ακούση τα Δώδεκα Ευαγγέλια. Ηθελε να ήτον τρόπος να κρυβή οπίσω από τα νώτα καμιάς υψηλής και χονδρής ή εις την άκραν ουράν όλου του στίφους των γυναικών, κολλητά με τον τοίχον, αλλ' εφοβείτο, μήπως γυρίσουν και την κοιτάξουν.

Την Μεγάλην Παρασκευήν, όλην την ημέραν, ερρέμβαζε κι έκλαιε μέσα της, κι εμοιρολολούσε τα νιάτα της, και τα φίλτατά της, όσα είχε χάσει, και ωνειρεύετο ξυπνητή, κι εμελετούσε να πάγη κι αυτή το βράδυ, πριν αρχήση η Ακολουθία, ν' ασπασθή κλεφτά κλεφτά τον Επιτάφιον, και να φύγη, καθώς η Αιμόρρους εκείνη, η κλέψασα την ίασίν της από τον Χριστόν. Αλλά την τελευταίαν στιγμήν, όταν ήρχιζε να σκοτεινιάζη, της έλλειπε το θάρρος και δεν απεφάσιζε να υπάγη. Της ήρχετο παλμός.

Αργά την νύκτα, όταν η ιερά πομπή, μετά σταυρών και λαβάρων και κηρίων, εξήρχετο του ναού, εν μέσω ψαλμών και μολπών και φθόγγων, εναλλάξ της μουσικής των ορφανών Χατζηκώστα, και θόρυβος και πλήθος και κόσμος εις το σκιόφως πολύς, τότε ο Γιαμπής, ο επίτροπος, προέτρεχεν να φθάση εις την οικίαν του, διά να φορέση τον μεταξωτόν κεντητόν του σκούφον, και κρατών το ηλέκτρινον κομβολόγιόν του να εξέλθη εις τον εξώστην με τη ματαιουμένην από έτους εις έτους ελπίδα, ότι οι ιερείς θα απεφάσιζον να κάμουν στάσιν και ν' αναπέμψουν δέησιν υπό τον εξώστην του, τότε και η πτωχή αυτή, Χρηστίνα η Δασκάλα (όπως την έλεγαν έναν καιρόν εις την γειτονιάν), εις το μικρόν παράθυρον της οικίας της, μισοκρυμμένη όπισθεν του παραθυροφύλλου, εκράτει την λαμπαδίτσαν της, με το φως ίσα με την παλάμην της, κι έρριπτεν άφθονον μοσχολίβανον εις το πήλινον θυμιατόν, προσφέρουσα μακρόθεν το μύρον εις Εκείνον, όστις εδέχθη ποτέ τα αρώματα και τα δάκρυα της αμαρτωλού, και μη τολμώσα εγγύτερον να προσέλθη και ασπασθή τους αχράντους και ηλοτρήτους και αιμοσταγείς πόδας Του.

Και την Κυριακήν το πρωί, βαθιά τα μεσάνυκτα, ίστατο πάλιν μισοκρυμμένη εις το παράθυρον, κρατούσα την ανωφελή και αλειτούργητην λαμπάδα της, και ήκουε τας φωνάς της χαράς και τους κρότους κι έβλεπε κι εζήλευε μακρόθεν εκείνας, όπου επέστρεφαν τρέχουσαι, φρου φρου, από την εκκλησίαν, φέρουσαι τας λαμπάδας των λειτουργημένας, αναμμένας, έως το σπίτι, ευτυχείς, και μέλλουσαι να διατηρήσωσι δι' όλον τον χρόνον το άγιον φως της Αναστάσεως. Και αυτή έκλαιε κι εμοιρολογούσε τη φθαρείσαν νεότητά της.

Μόνον το απόγευμα της Λαμπρής, όταν εσήμαινον οι κώδωνες των ναών διά την Αγάπην, τη Δευτέραν Ανάστασιν καλούμενην, μόνον τότε ετόλμα να εξέλθη από την οικίαν, αθορύβως και ελαφρά πατούσα, τρέχουσα τον τοίχον - τοίχον, κολλώσα από τοίχον εις τοίχον, με σχήμα και με τρόπον τοιούτον ως να έμελλε να εισέλθη διά τι θέλημα εις την αυλήν καμμιάς γειτονίσσης. Και από τοίχον εις τοίχον έφθανεν εις τη βόρειον πλευράν του ναού, και διά της μικράς πλαγινής θύρας, κρυφά και κλεφτά έμβαινε μέσα.

Εις τας Αθήνας, ως γνωστόν, η πρώτη Ανάστασης είναι για τες κυράδες, η δευτέρα για τες δούλες. Η Χρηστίνα η Δασκάλα εφοβείτο τας νύκτας να υπάγη εις την εκκλησίαν, μήπως την κοιτάξουν, και δεν εφοβείτο την ημέραν να μη την ιδούν. Διότι οι κυράδες την εκοίταζαν, οι δούλες την έβλεπαν απλώς. Εις τούτο δε ανεύρισκε μεγάλην διαφοράν. Δεν ήθελε ή δεν ημπορούσε να έρχεται εις επαφήν με τας κυρίας, και υπεβιβάζετο εις την τάξιν των υπηρετριών. Αύτη ήτο η τύχη της.

Ωραίον και πολύ ζωντανόν, και γραφικόν και παρδαλόν, ήτο το θέαμα. Οι πολυέλαιοι ολόφωτοι αναμμένοι, αι άγιαι εικόνες στίλβουσαι, οι ψάλται αναμέλποντες τα Πασχάλια, οι παπάδες ιστάμενοι με το Ευαγγέλιον και την Ανάστασιν επί των στέρνων, τελούντες τον Ασπασμόν.

Οι δούλες με τας κορδέλας των και με τας λευκάς ποδιάς των, εμοίραζαν βλέμματα δεξιά κι αριστερά, και εφλυάρουν προς αλλήλας χωρίς να προσέχουν εις την ιεράν ακολουθίαν. Οι παραμάννες ωδήγουν από την χείρα τριετή και πενταετή παιδία και κοράσια, τα οποία εκράτουν τας χρωματιστάς λαμπάδας των, κι έκαιον τα χρυσόχαρτα, με τα οποία ήσαν στολισμέναι, κι έπαιζαν κι εμάλωναν μεταξύ των, κι εζητούσαν να καύσουν όπισθεν τα μαλλιά του προ αυτών ισταμένου παιδίου. Οι λούστροι έρριπτον πυροκρόταλα εις πολλά άγνωστα μέρη, εντός του ναού και κατετρόμαζον τις δούλες. Ο μοναδικός αστυφύλαξ τους εκυνηγούσεν, αλλ' αυτοί έφευγον από την μίαν πλαγινήν θύραν κι ευθύς επανήρχοντο διά της άλλης. Οι επίτροποι εγύριζον τους δίσκους, κι έρραινον με ανθόνερον τες παραμάννες.

Δύο ή τρεις νεαραί μητέρες της κατωτέρας τάξεως του λαού, επτά ή οκτώ παραμάννες εκρατούσαν πεντάμηνα και επτάμηνα βρέφη εις τα αγκάλας. Τα μικρά ήνοιγον τεθηπότα τους γλυκείς οφθαλμούς των, βλέποντα απλήστως το φως των λαμπάδων, των πολυελαίων και μανουαλίων, τους κύκλους και τα νέφη του ανερχομένου καπνού του θυμιάματος, και το κόκκινον και πράσινον φως, το διά των υάλων του ναού εισερχόμενον, το ανεμίζον ράσον του εκκλησιάρχου καλογήρου, τρέχοντος, μέσα - έξω εις διάφορα θελήματα, τα γένεια των παπάδων, σειόμενα εις πάσαν κλίσιν της κεφαλής, εις πάσαν κίνησιν των χειλέων, διά να επαναλάβουν εις όλους το Χριστός ανέστη. Βλέποντα και θαυμάζοντα όλα όσα έβλεπον, τα στίλβοντα κομβία και τα στριμμένα μουστάκια του αστυφύλακος, τους λευκούς κεφαλοδέσμους των γυναικών, και τους στοίχους των άλλων παιδίων, όσα ήσαν αραδιασμένα εγγύς και πόρρω, παίζοντα με τους βοστρύχους της κόμης των βασταζουσών, και ψελλίζοντα ανάρθρους αγγελικούς φθόγγους.

Δύο οκτάμηνα βρέφη εις τας αγκάλας δύο νεαρών μητέρων, αίτινες ίσταντο ώμον με ώμον πλησίον μιας κολώνας, μόλις είδαν το εν το άλλο, και πάραυτα εγνωρίσθησαν και συνήψαν σχέσεις, και το εν, ωραίον και καλόν και εύθυμον, έτεινε τη μικράν απαλήν χείρα του προς το άλλο, και το είλκε προς εαυτό, και εψέλλιζεν ακαταλήπτους ουρανίους φθόγγους.

Αλλ' η φωνή του βρέφους ήτο λιγεία, και ηκούσθη ευκρινώς εκεί γύρω, και ο Γιαμπής, ο επίτροπος, δεν ηγάπα ν' ακούη θορύβους. Εις όλας τας νυκτερινάς ακολουθίας των Παθών, πολλάκις είχε περιέλθει τας πυκνάς των γυναικών τάξεις, διά να επιπλήττη πτωχήν τινα μητέρα του λαού, διότι είχε κλαυθμυρίσει το τεκνίον της. Ο ίδιος έτρεξε και τώρα, να επιτιμήση και αυτήν την πτωχήν μητέρα, διά τους ακάκους ψελλισμούς του βρέφους της.##############################

Τότε η Χρηστίνα η Δασκάλα ήτις ίστατο ολίγον παρέκει, οπίσω από τον τελευταίον κίονα, κολλητά με τον τοίχον, σύρριζα εις την γωνίαν, εσκέφθη ακουσίως της - και το εσκέψθη όχι ως δασκάλα, αλλ' ως αμαθής και ανόητος γυνή οπού ήτον - ότι, καθώς, αυτή ενόμιζε, κανείς, ας είναι και επίτροπος ναού, δεν έχει δικαίωμα να επιπλήξη πτωχήν νεαράν μητέρα, διά τους κλαυθμυρισμούς του βρέφους της, καθώς δεν έχει δικαίωμα να την αποκλείση του ναού, διότι έχει βρέφος θηλάζον. Καθημερινώς δεν μεταδίδουν τη θείαν κοινωνίαν εις νήπια κλαίοντα; Και πρέπει να τα αποκλείσουν της θείας μεταλήψεως, διότι κλαίουν; Εως πότε όλη η αυστηρότης των «αρμοδίων» θα διεκδικήται και θα ξεθυμαίνη μόνον εις βάρος των πτωχών και των ταπεινών;

Εκ του μικρού τούτου περιστατικού έλαβεν αφορμήν η Χρηστίνα να ενθυμηθή, ότι προ χρόνων, μίαν νύκτα, κατά την ύψωσιν του Σταυρού, όταν επήγε να εκκλησιασθή εις τον ναΐσκον του Αγίου Ελισσαίου, παρά την Πύλην της Αγοράς, ενώ ο αναγνώστης έλεγε τον Απόστολον, όταν απήγγειλε τας λέξεις «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός», αίφνης, κατά θαυμασίαν σύμπτωσιν, από τον γυναικωνίτην εν βρέφος ήρχιζε να ψελλίζη μεγαλοφώνως, αμιλλώμενον προς την φωνήν του αναγνώστου. Και οποίαν γλυκύτητα είχε το παιδικόν εκείνο κελάδημα! Τόσον ωραίον πρέπει να ήτο το Ωσαννά, το οποίον έψαλλον το πάλαι οι παίδες των Εβραίων προς τον ερχόμενον Λυτρωτήν. «Εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων καταρτίσω αίνον, ένεκα των εχθρών σου, του καταλύσαι εχθρόν και εκδικητήν».

Τοιαύτα ανελογίζετο η Χρηστίνα, σκεπτόμενη, ότι καμμία μήτηρ δε θα ήτο τόσον αφιλότιμος, ώστε να μη στενοχωρήται, και να μη σπεύδη να κατασιγάση το βρέφος της, και να μη παρακαλή ν' ανοιχθή πλησίον της εις τον τοίχον διά θαύματος θύρα, διά να εξέλθη το ταχύτερον. Περιτταί δε ήσαν αι νουθεσίαι του επιτρόπου, πρόσθετον προκαλούσαι θόρυβον, και αφού προς βρέφος θηλάζον όλα τα συνήθη μέσα της πειθούς είναι ανίσχυρα, μόνη δε η μήτηρ είναι κάτοχος άλλων μέσων πειθούς, τη χρήσιν των οποίων περιττόν να έλθη τρίτος τις διά να της την υπενθυμίση. Κι έπειτα λέγουν ότι οι άνδρες έχουν περισσότερον μυαλό από τας γυναίκας!

Ούτω εφρόνει η Χρηστίνα. Αλλά τι να είπη; Αυτής δεν της έπεφτε λόγος. Αυτή ήτον η Χρηστίνα η Δασκάλα, όπως την έλεγαν έναν καιρόν. Παιδία δεν είχε, διά να φοβήται τας επιπλήξεις του επιτρόπου. Τα παιδία της τα είχε θάψει, χωρίς να τα έχη γεννήσει. Και ο ανήρ τον οποίον είχε, δεν ήτο σύζυγός της.

Ησαν ανδρόγυνον χωρίς στεφάνι.

Χωρίς στεφάνι! Οπόσα τοιαύτα παραδείγματα!

Αλλά δεν πρόκειται να κοινωνιολογήσωμεν σήμερον. Ελλείψει όμως άλλης προνοίας, χριστιανικής και ηθικής, διά να είναι τουλάχιστον συνεπείς προς εαυτούς και λογικοί, να ψηφίσωσι τον πολιτικόν γάμον.

Από τον καιρόν οπού είχεν ανάγκην από τας συστάσεις των κομματαρχών διά να διορίζεται δασκάλα, εις των κομματαρχών τούτων, ο Παναγής ο Ντεληκανάτας, ο ταβερνιάρης, την είχεν εκμεταλλευθή. Αμα ήλλαξε το υπουργείον, και δεν ίσχυε πλέον να τη διορίση, της είπεν.

- Ελα να ζήσουμε μαζύ, και αργότερα θα σε στεφανωθώ.

- Πότε;

- Μετ' ολίγους μήνας, μετά εν εξάμηνον, μετά ένα χρόνον.

Εκτοτε παρήλθον χρόνοι και χρόνοι, κι εκείνος ακόμα είχε μαύρα τα μαλλιά κι αυτή είχεν ασπρίσει. Και δεν την εστεφανώθη ποτέ.

Αυτή δεν εγέννησε τέκνον. Εκείνος είχε και άλλας ερωμένας. Κι εγέννα τέκνα με αυτάς.

Η ταλαίπωρος αυτή, μανθάνουσα, επιπλήττουσα, διαμαρτυρομένη, υπομένουσα, εγκαρτερούσα έπαιρνε τα νόθα του αστεφανώτου ανδρός της εις το σπίτι, τα εθέρμενεν εις την αγκαλιάν της, ανέπτυσσε μητρικήν στοργήν, τα επονούσε. Και τα ανέσταινε, κι επάσχιζε να τα μεγαλώση. Και όταν εγίνοντο δύο ή τριών ετών, και τα είχε πονέσει πλέον ως τέκνα της, τότε ήρχετο ο Χάρος, συνοδευόμενος από την οστρακιάν, την ευλογιάν και άλλας δυσμόρφους συντρόφους, και της τα έπαιρνεν από την αγκαλιά της.

Τρία ή τέσσερα παιδία τής είχαν αποθάνει ούτω εντός επτά ή οκτώ ετών. Κι αυτή επικραίνετο. Εγήρασκε και άσπριζε. Κι έκλαιε τα νόθα του ανδρός της, ως να ήσαν γνήσια ιδικά της. Κι εκείνα τα πτωχά, τα μακάρια, περιίπταντο εις τ' άνθη του παραδείσου εν συντροφία με τ' αγγελούδια τα εγχώρια εκεί. Εκείνος ουδέ λόγον της έκαμνε πλέον περί στεφανώματος. Κι αυτή δεν έλεγε πλέον τίποτε. Υπέφερεν εν σιωπή.

Κι έπλυνε κι εσυγύριζεν όλον τον χρόνον. Τη Μεγάλην Πέμπτην έβαπτε τ' αυγά τα κόκκινα. Και τας καλάς ημέρας δεν είχε τόλμης πρόσωπον να υπάγη κι αυτή εις την εκκλησίαν.

Μόνον το απόγευμα του Πάσχα, εις την ακολουθίαν της Αγάπης, κρυφά και δειλά εισήρπεν εις τον ναόν, διά ν' ακούση το «Αναστάσεως ημέρα» μαζύ με τες δούλες και τες παραμάννες.

Αλλ' Εκείνος, ότις ανέστη «ένεκα ταλαιπωρίας των πτωχών και του στεναγμού των πενήτων», όστις εδέχθη της αμαρτωλής τα μύρα και τα δάκρυα, και του ληστού το Μνήσθητί μου, θα δεχθή και αυτής της πτωχής την μετάνοιαν, και θα της δώση χώρον και τόπον χλοερόν, και άνεσιν και αναψυχήν εις τη βασιλείαν Του την αιωνίαν.

(1896)

Του Αλέξανδρου ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ

Μετρώντας το χρόνο με ακρίβεια

Μετρώντας το χρόνο με ακρίβεια

Το πιο ακριβές ρολόι στον κόσμο και γιατί χρειάζεται τόσο μεγάλη ακρίβεια στη μέτρηση του χρόνου

Το πιο ακριβές ρολόι κεσίου στο Μπόλντερ του Κολοράντο (ΗΠΑ). Στη βάση του κατακόρυφου θαλάμου κενού ύψους 2 μέτρων, άτομα κεσίου ψύχονται και ωθούνται προς τα πάνω από διασταυρούμενες ακτίνες λέιζερ. Ο θάλαμος κενού έχει διάμετρο 2,5 εκατοστών και περιβάλλεται από μαγνητικό πεδίο

Για αιώνες η Γη ήταν ο χρονομέτρης μας. Η ημέρα χωριζόταν σε ώρες, λεπτά και δευτερόλεπτα με βάση την περιστροφή της Γης και γι' αυτό είχε ανατεθεί από τα κράτη η ευθύνη της μέτρησης του χρόνου στα αστεροσκοπεία, όπως αυτό του Γκρίνουιτς στην Αγγλία. Μέχρι περίπου τα μέσα του 20ού αιώνα, τα εκκρεμή ρολόγια ρυθμίζονταν με βάση τον αστρονομικό χρόνο. Καθώς, όμως, τα ρολόγια γίνονταν όλο και πιο ακριβή, άρχισαν να φανερώνουν τις «παραξενιές» του πλανήτη μας. Η συνισταμένη κίνηση της Γης είναι το αποτέλεσμα πολλών επιμέρους κινήσεων που επηρεάζουν και την περιστροφή γύρω από τον εαυτό της. Ετσι στις δεκαετίες του 1940 και του 1950 η Γη παρέδωσε το ρόλο του χρονομέτρη αρχικά στα εκκρεμή, μετά στα ρολόγια με κρύσταλλο χαλαζία και τέλος στα ατομικά ρολόγια.

Το άτομο έγινε το μέτρο του χρόνου. Αντί σαν υποδιαίρεση του χρόνου περιστροφής της Γης, το δευτερόλεπτο ορίστηκε πια σαν συγκεκριμένος αριθμός περιόδων της ακτινοβολίας που εκπέμπει το άτομο του στοιχείου κέσιο κατά την ενεργειακή του μετάπτωση. Σε αντίθεση με τη συχνότητα ταλάντωσης του εκκρεμούς, η ταλάντωση της ακτινοβολίας που προέρχεται από τη μετάπτωση των ενεργειακών καταστάσεων των ηλεκτρονίων των ατόμων (ατομική συχνότητα) είναι σταθερή παντού και πάντοτε. Το 1967 το Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών, που εδρεύει στο Παρίσι, όρισε το δευτερόλεπτο σαν 9.192.631.770 ταλαντώσεις της ακτινοβολίας από την ενεργειακή μετάπτωση του ατόμου του κεσίου 133.

Απίστευτη ακρίβεια

Στο Μπόλντερ του Κολοράντο, στα εργαστήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (NIST), βρίσκεται το ακριβέστερο ρολόι κεσίου (βλ. φωτογραφία), διάκριση που μοιράζεται με μια αντίστοιχη συσκευή στο Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών. Αν και η χειροποίητη όψη του δεν το κολακεύει, το ρολόι αυτό έχει ακρίβεια 0,0000000000000015 δευτερολέπτων! Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε θεωρητικά να λειτουργήσει επί 20 εκατομμύρια χρόνια χωρίς να χάσει (ή να κερδίσει) ούτε ένα δευτερόλεπτο!

Η κατά ένα δευτερόλεπτο λάθος ώρα δε φαίνεται να έχει μεγάλη σημασία στην καθημερινή μας ζωή. Τα πράγματα όμως δεν είναι καθόλου έτσι σε επίπεδο κοινωνίας. Η σύγχρονη βιομηχανία και κατ' επέκταση η οικονομία στηρίζεται στην ικανότητά μας να μετράμε με μεγάλη ακρίβεια το χρόνο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Παγκόσμιο Σύστημα Εντοπισμού (GPS), που για να υπολογίσει την ακριβή θέση, απαιτεί ακριβή γνώση του χρόνου που χρειάζεται για να φτάσουν στο συγκεκριμένο σημείο τα σήματα των ειδικών δορυφόρων GPS.

Ο χρόνος είναι χρήμα...

Κι αν κάποιος μπορεί να ζήσει χωρίς το GPS, σίγουρα τον ενδιαφέρουν περισσότερο τα δίκτυα μηχανών και συστημάτων (δορυφόρων, κόμβων Internet, δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών κτλ.), που ανέπτυξε η ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Για να πραγματοποιήσουν τα δίκτυα αυτά τις συντονισμένες ενέργειες που απαιτούνται, πρέπει να συμφωνούν με ακρίβεια στην ώρα.

Ακόμα κι ένας προσωρινός αποσυγχρονισμός των ρολογιών στον 21ο αιώνα θα έκανε αισθητή την εμφάνισή του. Ξαφνικά, μέσα σε μια στιγμή θα νιώθαμε πόσο οι ζωές μας επηρεάζονται από τη συμφωνία μας για το μικρότερο μέρος ενός δευτερολέπτου. Ο χρόνος δεν είναι πια απλά η τέταρτη διάσταση του σύμπαντος. Παίζει καθοριστικό ρόλο στη σύγχρονη οικονομία (καπιταλιστική ή σοσιαλιστική). Γι' αυτό, η ακριβής μέτρηση και διανομή του (παγκόσμιος συγχρονισμός των ρολογιών) είναι αντικείμενο λεπτομερών διεθνών συμφωνιών και της Συνθήκης για το Μέτρο, που ισχύει από το 1875.

Ο παγκόσμιος χρονομέτρης

Εκείνο που έχει σημασία στη διεθνή χρονομέτρηση δεν είναι ένα και μοναδικό εξαιρετικά ακριβές ρολόι, αλλά ένα παγκόσμιο δίκτυο ρολογιών. Ο ονομαζόμενος Παγκόσμιος Συντονισμένος Χρόνος, βάσει του οποίου ρυθμίζονται όλα τα ρολόγια των κρατών στον κόσμο, εξαρτάται όχι μόνο από την ακρίβεια της μέτρησης του χρόνου, αλλά εξίσου και από την ακρίβεια σύγκρισης των χρόνων που δίνουν τα κέντρα μέτρησης του χρόνου σε όλο τον κόσμο. «Αν κοιτάξεις ένα ρολόι», λέει ο Ντον Σάλιβαν του Τμήματος Χρόνου και Συχνοτήτων του NIST, «δεν ξέρεις αν πηγαίνει καλά ή όχι. Αν έχεις δύο ρολόγια και δε συμφωνούν και πάλι δεν ξέρεις ποιο είναι σωστό». Με τρία ρολόγια μπορείς να απορρίψεις το ένα που απέχει περισσότερο από τα άλλα δύο και να υπολογίσεις το χρόνο με βάση κάποιον αλγόριθμο που θα λαμβάνει υπόψη την ακρίβεια και τη σταθερότητα - βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη - των δύο «σωστών» ρολογιών.

Ετσι, στο Μπόλντερ, το ρολόι πίδακα κεσίου χρησιμοποιείται σαν μέτρο σύγκρισης για τη «ρύθμιση» άλλων ρολογιών μικρότερης ακρίβειας, αλλά πιο σταθερών σε μακρές περιόδους λειτουργίας, όπως είναι τα μέιζερ (μετρούν συχνότητες του υδρογόνου). Από την ώρα που δείχνουν τα μέιζερ, την ώρα που δείχνει μια ομάδα ρολογιών κεσίου μικρότερης ακρίβειας, την ώρα του ρολογιού πίδακα κεσίου και την ώρα του προκατόχου του, προκύπτει η ώρα που δίνει το Μπόλντερ στην έδρα του παγκόσμιου συστήματος στο Παρίσι. Σε συνδυασμό με την ώρα που δίνουν άλλα 220 ρολόγια, διάσπαρτα σε ολόκληρη την υδρόγειο, προκύπτει ο Παγκόσμιος Συντονισμένος Χρόνος. Ο συνδυασμός των χρόνων αυτών γίνεται μέσω του αμερικανικού συστήματος GPS και του αντίστοιχου ρωσικού συστήματος παγκόσμιου εντοπισμού.

Την άλλη φορά που θα κοιτάξουμε το ρολόι μας, ίσως να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στα δευτερόλεπτα. Κάποιοι τα μετράνε καθημερινά εκατομμυριοστό το εκατομμυριοστό, για να μπορούν να λειτουργούν σωστά πολλά από τα τεχνολογικά επιτεύγματα που χρησιμοποιούμε.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»

    

NIST

ΦΑΣΗ 4: Τα άτομα κεσίου που διεγέρθηκαν στο δακτύλιο μικροκυμάτων εκπέμπουν φως όταν τα χτυπήσει μια κατάλληλη ακτίνα λέιζερ. Αυτός ο φθορισμός μετριέται από έναν ανιχνευτή. Η όλη διεργασία επαναλαμβάνεται μέχρι να προσδιοριστεί ο μέγιστος φθορισμός των ατόμων κεσίου. Αυτό το σημείο προσδιορίζει τη συχνότητα φυσικού συντονισμού του κεσίου, που χρησιμοποιείται για τον ορισμό του δευτερολέπτου.

Μυθική και ιστορική περιδιάβαση στις χιλιετίες του Αιγαίου

Μυθική και ιστορική περιδιάβαση στις χιλιετίες του Αιγαίου

«Μες στου Αιγαίου τα νερά αγγέλοι φτερουγίζουν

και μες στα φτερουγίσματα τριαντάφυλλα σκορπίζουν,

Αιγαίο μου, γαλήνεψε τα γαλανά νερά σου

να 'ρθουνε τα ξενάκια σου πάλι στην αγκαλιά σου».

Δεν ξέρω, πώς έγινε και μου ήρθε έτσι ξαφνικά στο νου το αιγαιοπελαγίτικο αυτό τραγούδι, καθώς έβλεπα στην τηλεόραση τα γιγάντια πολεμικά καράβια του ΝΑΤΟ, τους σιδερένιους αυτούς δεινοσαύρους της προϊστορίας, να σχίζουν τα γαλανά νερά του Αιγαίου, του δικού μας Αιγαίου, με αφορμή τη ΝΑΤΟική άσκηση «DYNAMIC MIX 2000». Και να θυσιάζεται το Αιγαίο για τις ανάγκες ενός επιθετικού δόγματος σε βάρος της ανεξαρτησίας της χώρας μας.

Οχι! Τη στιγμή αυτή «μες στου Αιγαίου τα νερά δε φτερουγίζουν αγγέλοι», αλλά βάρβαροι πολεμοκάπηλοι και σατανικοί ιμπεριαλιστές, «προάγγελοι» αλλαγής των συνόρων, «προάγγελοι» αλλαγής καθεστώτος εθνικής κυριαρχίας στο δικό μας Αιγαίο, με τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης, που μοιάζει να έχασε ολότελα την ιστορική της μνήμη. Να αγνοεί ή να ξέχασε, έγκλημα ασυγχώρητο και το ένα και το άλλο, πως το ΑΙΓΑΙΟ είναι η αγέραστη μνήμη της παράδοσης και η ταυτότητα της μοίρας του ελληνισμού.

Πως είναι μια ιερή περιοχή, φορτισμένη με πανάρχαιους μύθους με θεούς, με ημίθεους, γοργόνες, με έναν κόσμο γοητευτικά μυθικό, αλλά και ρεαλιστικό ταυτόχρονα με τους μεγάλους φιλοσόφους και τους μεγάλους ποιητές του. Και να θυσιάζεται η ιερή αυτή περιοχή, το χιλιοτραγουδισμένο Αιγαίο, για τα σχέδια του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών!

Η άσκηση αυτή «DYNAMIC MIX 2000» έκανε το νου μου ν' αποδράσει στον πανάρχαιο κόσμο του Αιγαίου, στη θάλασσα όπου συντελέστηκαν όλα τα επιτεύγματα του λαού μας.

Στην ιστορία της ανθρωπότητας το Αιγαίο Πέλαγος, με τα γραφικά νησιά του, κατέχει το σημαντικότερο, ίσως και το σπουδαιότερο, πεδίο ιστορικών γεγονότων. Από τα πανάρχαια χρόνια από το Αιγαίο ξεκίνησε ο ιστορικός βίος και ο ελληνικός πολιτισμός.

Ιχνη πολιτισμού επισήμαναν οι ερευνητές από την 4η χιλιετία και από την 3η κυρίως χιλιετία. Στα νησιά και στις χώρες που περιβρέχει το Αιγαίο αναπτύχθηκε ένας λαμπρός πολιτισμός. Ο προελληνικός πολιτισμός της Κρήτης αρχίζει να εξελληνίζεται από τον Μυκηναϊκό και να ακολουθεί η Αθήνα, η Αλεξάνδρεια, η Κωνσταντινούπολη, το αρχαίο Βυζάντιο και γύρω από το Αιγαίο να ακμάζει ένας πολιτισμός 3.000 χρόνια. Και η μυθική, παράλληλα, φαντασία να αγωνίζεται να του δώσει ένα όνομα.

Ας φρεσκάρουμε την ιστορική μας μνήμη από πού έχει πάρει το όνομά του το Αιγαίο Πέλαγος:

Ο γιος του Αιγέα, του βασιλιά της Αθήνας, ο Θησέας, ζήτησε μόνος του να είναι ένας από τους εφτά νέους που η Αθήνα ήταν υποχρεωμένη να στέλνει μαζί με εφτά νέες στο βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα, για να ταΐζει τον Μινώταυρο, σαν τιμωρία για το θάνατο του γιου του Μίνωα, του Ανδρόγεω, όταν ο τελευταίος νίκησε σε αθηναϊκούς ντόπιους αγώνες. Από αυτό το φοβερό και εξευτελιστικό φόρο απάλλαξε ο Θησέας την Αθήνα, σκοτώνοντας στο λαβύρινθο τον Μινώταυρο.

Στην επιστροφή του, όμως, μαζί με τους άλλους νέους της Αθήνας, ξέχασε ν' αλλάξει τα μαύρα πανιά του καραβιού του με λευκά, όπως είχαν συμφωνήσει με τον πατέρα του. Κι όταν ο Αιγέας ατένισε τα μαύρα πανιά νόμισε πως ο Θησέας χάθηκε πολεμώντας τον Μινώταυρο, έπεσε από μια ακτή στη θάλασσα και πνίγηκε. Υστερα απ' αυτό η θάλασσα αυτή πήρε το όνομα του ΑΙΓΑΙΟ.

Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες μυθικές πηγές από τις οποίες η θάλασσα αυτή πήρε το όνομά της. Το επίθετο της θεάς Αφροδίτης που γεννήθηκε σ' αυτή τη θάλασσα, ήταν Αιγαία Αφροδίτη. Το πέλαγος αυτό πήρε το όνομά του και από τη μυθική βασίλισσα των Αμαζόνων, την ΑΙΓΗ, που πνίγηκε με το στόλο της σ' αυτή τη θάλασσα.

Το Αιγαίο Πέλαγος, μια συνήθως ήρεμη θάλασσα, φωτεινή και γαλανή, με τη γλυκιά ατμόσφαιρά της και με τα χιλιάδες γραφικά νησιά, τραβούσε σαν μαγνήτης όλους τους λαούς της Ανατολής και της Δύσης. Από τα πανάρχαια χρόνια, τα νησιά του Αιγαίου ήταν μία ασφαλής γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Το Αιγαίο ενώνει τις χώρες που το περιβάλλουν και εξελίχθηκε σε χώρο αντάμωσης λαών και πολιτισμών που κυριαρχούσαν σ' όλη τη διάρκεια της εξέλιξης της παγκόσμιας ιστορίας. Το Αιγαίο έχει θεμελιακή σημασία στην ιστορία της χώρας μας, γιατί από τα προϊστορικά χρόνια ήταν θάλασσα ελληνική.

Σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου οι κόλποι και οι όρμοι δεν είναι πολυπληθέστεροι και βαθύτεροι και σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου τα νησιά δεν είναι τόσο κοντά το ένα με το άλλο, σαν κοτρόνια σκορπισμένα για να περάσει κανένας έναν ποταμό. Οι θαλασσοπόροι δε χάνουν ποτέ τη γη από το βλέμμα τους και βρίσκουν πώς να προφυλαχτούν από κάθε απροσδόκητη τρικυμία.

Το Αιγαίο Πέλαγος διευκόλυνε τη συγκοινωνία και την επικοινωνία των Ελλήνων με τους λαούς της Ανατολής, να σχηματιστούν στα αρχαία χρόνια τα ελληνικά κράτη, κράτη μεσογειακά και να αποκτήσουν πρωταρχική σημασία στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Το Αιγαίο σαν ένα ενδιάμεσο πέλαγος ανάμεσα σε δυο μεγάλες θάλασσες, τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο, παρουσίαζε πάντα μεγάλο ενδιαφέρον από εμπορική άποψη. Ηταν ο συντομότερος δρόμος διακίνησης από την Ουκρανία και τον Καύκασο κυρίως των σιτηρών. Εύκολα εξηγείται γιατί το Αιγαίο ήταν θέατρο συγκρούσεων.

Πέρα από τις ιστορικές μνήμες των αιώνων, το Αιγαίο υπήρξε η κοιτίδα δυο μεγάλων ελληνικών πολιτισμών, γεννήτορες του πολιτισμού της σύγχρονης ανθρωπότητας.

Πρώτος ο Ομηρος, με τα δυο αριστουργήματά του, την Οδύσσεια και την Ιλιάδα, χάρισε στην ανθρωπότητα δυο αθάνατα έργα γνήσιας ποίησης και παγκόσμιας εμβέλειας. Στη θάλασσα του Αιγαίου, στις ακτές της Αιολίας και της Ιωνίας, πρωτοείδε το φως η λυρική ποίηση, η ελληνική και παγκόσμια φιλοσοφία. Στο Αιγαίο δημιούργησαν τα μεγαλόπνοα πνευματικά επιτεύγματά τους, εκτός από τον Ομηρο, η Σαπφώ, ο Πιττακός, ο Πυθαγόρας, ο Ιπποκράτης, ο Θαλής, ο Ηράκλειτος, ο Παρμενίδης και άλλοι.

Το Αιγαίο είναι περήφανο και για τους σύγχρονους αξιόλογους δημιουργούς του: Για τον Γ. Σεφέρη:

«Στη Σαντορίνη αγγίζοντας νησιά που βουλιάζουν, στις Μυκήνες σήκωσα τις μεγάλες πέτρες και τους θησαυρούς των Ατρειδών. Στις Σπέτσες, στον Πόρο και στη Μύκονο με χτίκιασαν οι βαρκαρόλες».

«Στο μεταξύ η Ελλάδα ταξιδεύει, ολοένα ταξιδεύει... Κι αν όρωμεν ανθούν πέλαγος Αιγαίου νεκροίς είναι εκείνοι που θέλησαν να πιάσουν το μεγάλο καράβι».

Για τον Οδυσσέα Ελύτη που τραγούδησε τα νησιά του Αιγαίου με τόσο λυρικό πάθος:

«Ο έρωτας, το αρχιπέλαγος κι η πρώρη των αφρών του στο πιο ψηλό κατάρτι του ο ναύτης ανεμίζει ένα τραγούδι».

Στα νησιά του Αιγαίου και στα Μικρασιατικά παράλια που κατοικήθηκαν από Ελληνες, από τη νεολιθική εποχή, αναπτύχθηκε ο αιγαιοπελαγίτικος πολιτισμός. Η θάλασσα με τα πλεούμενά της στάθηκε αποφασιστικός παράγοντας στη δημιουργία πυκνότερης επικοινωνίας, αλλά και οικονομικών και πολιτισμικών δεσμών ανάμεσα στα νησιά του Αιγαίου, που παρά τις αδιάκοπες επιδρομές των ξένων κατακτητών, η ενότητά τους παρέμεινε, ιστορικά και πολιτισμικά, αδιάσπαστη.

Μετά την άλωση της Πόλης, 1453, άρχισε η ανάπτυξη του εμπορίου και η αύξηση του πληθυσμού και στα νησιά του Αιγαίου. Και τα παράλια της Ιωνίας ξαναβρίσκουν την ελληνική τους μορφή.

Τα νησιά του Αιγαίου τα χαρακτηρίζουν ιδεομορφικά, ηθικά και πολιτισμικά στοιχεία στη γλώσσα, στα τραγούδια, στους χορούς, στα ήθη, στα έθιμα, στην αισιόδοξη διάθεση και στην έμφυτη αναζήτηση της χαράς - γι' αυτό και τα πολυπληθή λαϊκά «πανηγύρια» τους. Λαογραφικοί πολύτιμοι θησαυροί που συγκροτούν τον αιγαιοπελαγίτικο πολιτισμό και συναρμολογούν την ιστορική μας συνέχεια μέσα στο χρόνο, καθορίζοντας την αρχέγονη μοίρα και την αδιάσπαστη ενότητα του Αιγαίου με τη μητέρα πατρίδα.

Η αδιασάλευτη συνοχή, που υπάρχει ανάμεσα στη θάλασσα και το πνεύμα, είναι το μυστικό της επιβίωσης και της συνέχισης της αίγλης του Αιγαίου και η ιστορία του περιουσία αναπαλλοτρίωτη του ελληνισμού.

Υστερα από τη σύντομη αυτή περιδιάβαση στις χιλιετίες του Αιγαίου μας, είναι για να κάτσεις με σταυρωμένα χέρια όταν: «Η παραχώρηση του ελληνικού FIR στο ΝΑΤΟ σηματοδοτεί την αλλαγή του καθεστώτος εθνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, την αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών και σε τελική ανάλυση την αλλαγή των συνόρων;».

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ (1884-1973) Ο «Νέστορας» των Ελληνικών Γραμμάτων στον 20ό αιώνα

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ (1884-1973)

Ο «Νέστορας» των Ελληνικών Γραμμάτων στον 20ό αιώνα

Ηταν 8 του Ιούνη, πριν είκοσι επτά χρόνια, που το παράνομο τότε ΚΚΕ, η γενιά της Εθνικής Αντίστασης, η προοδευτική διανόηση, η ελληνική και ξένη λογοτεχνία έχασαν έναν αφοσιωμένο «θεράποντά» τους, έναν κορυφαίο πνευματικό «καθοδηγητή» τους. Τον Μάρκο Αυγέρη. Ενα διανοούμενο και δημιουργό, για του οποίου την ποιητική και κριτική προσφορά ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος έλεγε: «Ο Αυγέρης κατάγεται από τον Εμπεδοκλή, από τη Βίβλο, από το δημοτικό τραγούδι, από τον εαυτό του». Ενδεικτικοί αυτής της κρίσης του Π. Κανελλόπουλου είναι οι παρακάτω στίχοι του Αυγέρη:

«Σ' αυτό τον τόπο, που η φωνή

πνίγεται μέσα στο λαρύγγι,

τη λέξη θέλω, ζητάω τη λέξη σάλπιγγα

που ρίχνει τα τείχη της Ιεριχώς

και ξυπνάει τους κεκοιμημένους (...)».

Ο Μάρκος Αυγέρης χαρακτηρίστηκε «Νέστορας» των Ελληνικών Γραμμάτων στον αιώνα μας. «Νέστορας», όπως θα λέγαμε «πατέρας». Ενας χαρακτηρισμός, που αποδόθηκε στην παρουσία του Αυγέρη ως συμβόλου και οροσήμου για τα γράμματα και την προοδευτική σκέψη στον αιώνα μας, καθώς ο Αυγέρης δεν ήταν μόνο αρχαιομαθής, γλωσσομαθέστατος, αλλά και εξαίρετος ποιητής. Υπήρξε, όμως, και πρωτοπόρος - και ιδιοφυής - όπως χαρακτηρίστηκε, θεωρητικός και κριτικός της ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, καθώς είχε μαθητεύσει με το πνεύμα του «θεμελιωτή» της θεωρίας και κριτικής της παγκόσμιας λογοτεχνίας, του Μπελίνσκι.

Μακρύ «ταξίδι» ζωής - δημιουργίας

Γιος φαρμακοποιού στην Καρίτσα της Ηπείρου, ο Αυγέρης γεννήθηκε στα Γιάννενα, στις 18/2/1884. Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν το όνομά του στα επίσημα χαρτιά, αλλά ως Μάρκος Αυγέρης θα «ζει» για πάντα στα Ελληνικά Γράμματα, στην αγωνιστική ιστορία του λαού μας και στα τιμητικά «κατάστιχα» του κόμματός του, του ΚΚΕ. Και, μάλιστα, θα «ζει», όπως ποιητικά ο ίδιος «προφήτευσε»:

«Μέσα στους αγνώστους αδελφούς που έρχονται

θα ζήσω λάμποντας κι όλο λάμποντας,

μέσα στις γενιές θα πορεύομαι

και θα υψώνω ολοένα το ανάστημά μου».

Ο Μάρκος Αυγέρης, μετά τα γυμνασιακά του χρόνια στη φημισμένη «Ζωσιμαία Σχολή», έρχεται το 1901 στην Αθήνα και εισάγεται στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, από το οποίο αποφοιτά το 1907. Φοιτητής ακόμα εργάζεται στην παθολογική και χειρουργική κλινική του Πολιτικού Νοσοκομείου. Μετά την αποφοίτησή του αρχίζει να εργάζεται στην Πολυκλινική και σε ιδιωτική κλινική. Ο «γιατρός», όπως τον έλεγαν μέχρι τέλους οι φίλοι του, φοιτητής ακόμα κάνει τη λογοτεχνική εμφάνισή του, δημοσιεύοντας ποιήματα στο σπουδαίο περιοδικό της εποχής «Νουμάς». Μεταξύ αυτών των πρώτων ποιημάτων του ήταν και το περίφημο «Η βάβω η Τασιά». Ενα ποίημα, που σε καιρούς σκληρών μαχών του σκοταδισμού ενάντια στο Κίνημα του Δημοτικισμού, με τη «βροντόλαλη μούσα» του, «αναβίωνε» το δημοτικό τραγούδι:

-«Πού πας; πού; χρυσογέρακα με τα φτερά βαμμένα;

-Πάγω στα σπίτια μου ψηλά, τα μαρμαροχτισμένα.

-Και τι κρατάς στα χέρια σου, άξιε μου κυνηγάρη;

-Τη νια την καλοπλέξουδη, την άσπρη περιστέρα».

Τη μεγαλειώδη, πολύπλευρη, πρώιμα ριζοσπαστική και αργότερα στρατευμένη για την πρόοδο του λαού πνευματική δημιουργία του προοιωνίζεται, το 1904, το δίπρακτο δράμα του «Μπροστά στους ανθρώπους», που ανεβάζει η πρωτοπόρα «Νέα Σκηνή» του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και το οποίο υμνείται, μεταξύ άλλων, από τον «πατριάρχη» του θεάτρου μας Γρηγόριο Ξενόπουλο. Στην πρώτη δεκαετία του αιώνα δημοσιεύει ποίηση και άλλα κείμενα στα περιοδικά «Ακρίτας», «Παναθήναια». Και στα 1907 στο «Ηγησώς», «ψυχή» του οποίου είναι ο τότε «ανθός» των Γραμμάτων: Γρυπάρης, Βάρναλης, Καρβούνης, Λαπαθιώτης, Κουμαριανός, Γιώργος και Φώτος Πολίτης, Φιλύρας κ. ά.

Πλήθος τα σπουδαία λογοτεχνικά περιοδικά, με τα οποία συνεργάστηκε από τότε και σ' όλη του ζωή ο Μ. Αυγέρης, μεταξύ των οποίων τα «Νεοελληνικά Γράμματα», τα «Ελεύθερα Γράμματα», η «Επιθεώρηση Τέχνης» και οι εφημερίδες, μεταξύ των οποίων ο παράνομος κατοχικός «Ριζοσπάστης» και ο νόμιμος «Ρίζος της Δευτέρας» και αργότερα η «Αυγή».

Πολύμορφο έργο

Από τα 1910 αρχίζει να ερευνά, να μελετά και να γράφει, θέτοντας συστηματικά κοινωνικά κριτήρια για το ρόλο της λογοτεχνίας, αλλά και της κριτικής της, μνημειώδους αξίας θεωρητικά έργα για την ξένη και ελληνική λογοτεχνία. Ταυτόχρονα μεταφράζει Αριστοφάνη, Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Γκαίτε, Ιψεν, Λάτσκο, Ουγκό, Μάιτερλιγκ. Τη δεύτερη δεκαετία του αιώνα μας ο μέγιστος δάσκαλος του λαού μας, ο Δημήτρης Γληνός, του αναθέτει την επιμέλεια των πρώτων διδακτικών βιβλίων της δημοτικής γλώσσας.

Αυτή τη δεκαετία το ιατρικό του κύρος μεγεθύνεται: Λόγω των πρωτοποριακών για την εποχή σπουδών του περί Υγιεινής της Εργασίας στο Παρίσι, διορίζεται Επιθεωρητής Υγιεινής της Εργασίας στο υπουργείο Εργασίας (1926-1947). Ακολούθησαν μελέτες του στη Γερμανία για το θεσμό της Κοινωνικής Ασφάλισης, από τις οποίες προέκυψε και το έργο του «Η Κοινωνική Ασφάλισις και η Δημόσια Υγεία», με το οποίο ο Αυγέρης συνέβαλε τα μέγιστα στη θεμελίωση του θεσμού στην Ελλάδα, έχοντας παράλληλα την ιδιότητα του μονίμου συνέδρου στο Τμήμα Εργασίας της «Κοινωνίας των Εθνών».

Και μόνο η παράθεση των τίτλων του τεράστιου - και σε όγκο - ποιητικού, θεωρητικού, αισθητικού, κριτικού (για τους Ελληνες και ξένους λογοτέχνες και τον Δ. Σολωμό, για τον οποίο έγραψε δύο μελέτες), πεζογραφικού έργου του θα απαιτούσε αρκετές σελίδες του «Ρ». Πολλές σελίδες θα απαιτούσαν και η ιδρυτική συμβολή του στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών. Η αγωνιστική και πολύτροπη πνευματική δράση του. Η ζωή του μέσα στη συγγραφική οικογένεια των Αλεξίου και με τη γυναίκα του Γαλάτεια Καζαντζάκη (η πρωτοκόρη του Στυλιανού Αλεξίου, που λογοτεχνικά έμεινε γνωστή με το όνομα του πρώτου άνδρα της, του Νίκου Καζαντζάκη). Η συμβίωσή του, όταν πέθανε η Γαλάτεια, με τη συμπαραστάτρια σε όλα του τα βάσανα, αδελφή της, Ελλη Αλεξίου.

Αταλάντευτος μαρξιστής

Είναι απαραίτητο, όμως, να σημειώσουμε ότι το έργο του από νωρίς «ζυμώθηκε» με τις μαρξιστικές ιδέες, θέλοντας σαν ποιητής να υπηρετήσει τον άνθρωπο του λαού: «Θα μελετήσω όπως στα ιερά βιβλία/ τον καθημερινό σου μόχθο/ και το έργο των χεριών σου θ' ανυμνήσω».

Οι μαρξιστικές ιδέες, που από νέος εγκολπώθηκε ο Αυγέρης, «γιγαντώθηκαν» με τη στρατολόγησή του - από τον Κώστα Καραγιώργη - στο ΕΑΜ, του οποίου διατέλεσε Γενικός Γραμματέας (όταν έφυγε ο Νίκος Καρβούνης στο Βουνό) και βέβαια με την ένταξή του στο ΚΚΕ, στο οποίο εντάχθηκε το 1944 (κατά μαρτυρία της Ελλης Αλεξίου), και στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι το θάνατό του (8/6/1973).

Βάδισε το βήμα της ιστορίας

Υποδειγματικά σεμνός αυτός ο μέγας διανοούμενος - για τον οποίο ο Νίκος Εγγονόπουλος είχε πει ότι «Οσο θα περνά ο καιρός, τόσο θα τρανεύει το όνομα του Μάρκου Αυγέρη, τόσο πιο πολύ θα φανερώνεται η μεγάλη σημασία της δουλιάς του μέσα στο πνευματικό ελληνικό στερέωμα» και ο Γιάννης Τσαρούχης, όταν στα χρόνια της δικτατορίας ήταν στο εξωτερικό, ότι «ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που μ' έκαναν να νοσταλγώ την Ελλάδα, που δεν πρέπει να 'ναι μόνο φως και ουρανός...». Ενας αγωνιστής και δημιουργός, που θα διδάσκει πάντα με το ιδεολογικό και ανθρώπινο ήθος του. Ηθος, που αποκαλύπτεται με το παρακάτω αυτοβιογραφικό κείμενό του:

«Μπήκα στις αγωνιζόμενες τάξεις του λαού. Ετσι συντόνισα το βήμα μου με το βήμα της ιστορίας. Μέσα στις τάξεις του λαού γνώρισα την ψυχική του έξαρση και την ηθική του μέθη. Σ' αυτόν τον αγώνα πήρα περισσότερα απ' όσα έδωσα. Η ζωή μου σαν πνευματικού ανθρώπου δικαιώθηκε και απόκτησε νόημα. Βέβαια, εγώ δεν είχα στο ενεργητικό μου κανένα πνευματικό κεφάλαιο, όμως, θα μπορούσα να καυχηθώ, όπως ο Αισχύλος, πως πολέμησα στο Μαραθώνα κι είναι αυτό η μόνη μεγάλη μου αρετή. Ετσι θα μπορούσε και για μένα να γραφτεί στον τάφο μου "Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση" και αυτό θα 'ταν αρκετό για την ευθανασία ενός ανθρώπου».

Την τελευταία αυτή επιθυμία του, με τη χάραξη αυτής της φράσης στον τάφο του, εκπλήρωσε η Ελλη Αλεξίου, ενώ η συναγωνίστριά και ομότεχνη του Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη την έκανε επιτάφιο ποίημα:

«Σαν τον Αισχύλο, τ' αστόχησες κι εσύ,

το έργο, της ζωής σου το στεφάνι,

κι είπες μια φράση μόνο αν χαρακτή,

στην πλάκα που σε κλείνει, αυτό σου φτάνει.

* * *

Κάτω από το μυρωδάτο γιασεμί,

που το λεπτό του μύρο σε μεθούσε,

"Ητανε στην Αντίσταση" αν γραφτεί

είναι αρκετό κι αυτό θα σε τιμούσε.

* * *

"Ητανε στην Αντίσταση"! Μ' αυτή

όλα τα κλείνει η φράση: ιδέες, δράση.

Αντίσταση ήταν όλη σου η ζωή

κι ύμνος της Λευτεριάς ό,τι έχεις πλάσει».