Εθνική καταστροφή; Είμαστε σοβαροί; Και από πού προκύπτει αυτό;
Επειδή δε νικήσαμε στο ποδόσφαιρο το Λιχτενστάιν και μείναμε εκτός
οκτάδας στο Μουντομπάσκετ; Μακάρι αυτές να είναι οι “καταστροφές” που θα
αντιμετωπίσουμε στη ζωή μας και τίποτα άλλο.
Από πού προκύπτει δηλαδή ότι καταστράφηκε το έθνος, επειδή η εθνική ομάδα δε νίκησε κάτι ερασιτέχνες ενός πριγκιπάτου-κατάλοιπου της εποχής των φέουδων, που δεν έγιναν ποτέ (λιχτενσταϊνό) έθνος; Πώς ακριβώς καταστρέφεται το ελληνικό έθνος, επειδή δε νικήσαμε την πιο αδύναμη ομάδα του ομίλου -σάκος του μποξ για όλους τους αντιπάλους- και από τον διαφαινόμενο, αν όχι βέβαιο, αποκλεισμό από τα τελικά του EURO; Και πότε πρόλαβε να αναλάβει το έθνος από την προηγούμενη αντίστοιχη “καταστροφή”, απέναντι στους “ψαράδες” από τα Φερόε;
Αλλάζουμε κατηγορία και εθνικό συγκρότημα. Είναι αποτυχία να μην προκρίνεσαι στις οκτώ καλύτερες ομάδες του Μουντομπάσκετ, όταν έχεις τον καλύτερο παίκτη του κόσμου; Ναι, είναι. Κι αυτό δεν αλλάζει ιδιαίτερα από τις καλές εντυπώσεις για την προσπάθεια και το πάθος στο τέλος, ή από την αίσθηση της αδικίας από κάποια φαλτσοσφυρίγματα.
Ναι αλλά πώς προκύπτει ότι απέτυχε το έθνος από έναν -μάλλον πρόωρο, αλλά σχετικά δίκαιο- αποκλεισμό;
Για να το πούμε αντίστροφα: Πώς ακριβώς προκύπτει η επιτυχία και η ευημερία ενός έθνους από μια αθλητική επιτυχία; Τι θα άλλαζε πχ αν η Ελλάδα νικούσε χτες το Λιχτενστάιν και προκρινόταν στα τελικά του EURO; Τι θα άλλαζε στη ζωή μας και στην αξία μας ως έθνος -sic- αν η “επίσημη αγαπημένη” στο μπάσκετ έπαιρνε τη διαφορά με την Τσεχία, προκρινόταν στην οκτάδα και συνέχιζε, παίρνοντας ένα μετάλλιο;
Θα είχαμε άραγε στην Ελλάδα λιγότερους άνεργους, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, δικαιώματα, κατακτήσεις και καλύτερες προοπτικές για το μέλλον; Θα λύνονταν τα “εθνικά προβλήματα”, θα βελτιωνόταν κάπως η ζωή του λαού που κατοικεί σε αυτή τη χώρα -και όσων βρίσκουν σε αυτήν καταφύγιο; Μήπως θα άλλαζε τίποτα στον ελληνικό αθλητισμό; Θα αποκτούσαμε δομές μαζικού, λαϊκού αθλητισμού και πραγματικό δικαίωμα στην άθληση; Ή απλώς θα κρύβαμε πίσω απ’ το χαλάκι και τη λάμψη ενός μεταλλίου τα καθημερινά προβλήματα, ακολουθώντας μια πετυχημένη συνταγή που ακολουθούν όλα σχεδόν τα δικτατορικά καθεστώτα, φροντίζοντας για τη βιτρίνα τους και την καλή έξωθεν μαρτυρία τους;
Και αν τα παραπάνω ερωτήματα μυρίζουν σε κάποιους “λαϊκισμό”, γιατί δεν αντιδρούν παρόμοια στην υπερβολή -που εμπεδώσαμε δια της επανάληψης- περί “εθνικής αποτυχίας”; Αφού οι επιτυχίες δεν είναι ένα είδος εθνικού θριάμβου, τότε λοιπόν πώς κάνουμε λόγο για “εθνικές καταστροφές”; Και μήπως πρέπει να αρχίσουμε να τις ψάχνουμε -αυτές τις τελευταίες- σε άλλα πεδία, μακριά από αγωνιστικούς χώρους και παρκέ-ταρτάν κτλ;
Υπονοείς δηλαδή το μνημόνιο; Την οικονομική κρίση; Τη μεγάλη συρρίκνωση του ΑΕΠ και του εθνικού μας πλούτου; Μήπως την πτώση των μισθών και των μέσων αποδοχών μας;
Μμ… Ναι, αλλά όχι ακριβώς. Από πότε αφορούν αυτά όλο το έθνος, γενικά και αόριστα; Μας επηρέασαν όλους με τον ίδιο τρόπο; Ίσα και όμοια ζήσαμε την κρίση αφεντικά και μισθωτοί δούλοι; Αυτοί που έχασαν χρήματα, τη δουλειά τους, πούλησαν σπίτια και κοσμήματα στους επιτήδειους Ριχάρδους, με αυτούς που “έκαναν την κρίση ευκαιρία” και είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται μες στην κρίση;
Το έθνος είναι μια κοινότητα ανθρώπων που -κατά κανόνα- μιλάνε την ίδια γλώσσα και έχουν έχουν κοινά ήθη και έθιμα. Αλλά στις ταξικές κοινωνίες, υπάρχουν πάντα δύο έθνη, των εκμεταλλευτών και των εργαζομένων, που δεν έχουν τίποτα κοινό μεταξύ τους -παρά μόνο ίσως τη γλώσσα, αλλά και αυτό χωράει συζήτηση. Και όσοι επιμένουν να λένε πως είμαστε όλοι στο ίδιο σκάφος και έχουμε ίδια συμφέροντα, μας πλασάρουν μια “φαντασιακή κοινότητα”, ακριβώς για να κρύψουν τις διαφορές που μας χωρίζουν.
Στην ιστορία του ελληνικού έθνους δεν υπήρξε καμιά “καταστροφή” που να μας χτύπησε όλους μαζί ενιαία, με τον ίδιο τρόπο. Η άρχουσα τάξη είδε την κρίση σαν ευκαιρία, τους Μικρασιάτες πρόσφυγες σαν φτηνό εργατικό δυναμικό χωρίς δικαιώματα και την Κατοχή ως μία νέα τάξη πραγμάτων, που προσφερόταν για μπίζνες, χωρίς περιττούς, δραματικούς ηρωισμούς.
Από αυτήν την άποψη, η μόνη “καταστροφή” που μπορεί να “πλήξει” ενιαία ένα έθνος, είναι αυτή που λαμβάνει χώρα μες στα γήπεδα και τα παρκέ, με τις εθνικές ομάδες. Αλίμονο όμως σε όσους παίρνουν πολύ σοβαρά τον αθλητισμό και ως σύμβολα ενότητας τις εθνικές ομάδες, ξεχνώντας τις μάχες που έχουν να δώσουν στο πεδίο της κοινωνικής σύγκρουσης. Αυτή θα ήταν η πραγματική καταστροφή -τουλάχιστον για το έθνος των εργαζομένων…
Από πού προκύπτει δηλαδή ότι καταστράφηκε το έθνος, επειδή η εθνική ομάδα δε νίκησε κάτι ερασιτέχνες ενός πριγκιπάτου-κατάλοιπου της εποχής των φέουδων, που δεν έγιναν ποτέ (λιχτενσταϊνό) έθνος; Πώς ακριβώς καταστρέφεται το ελληνικό έθνος, επειδή δε νικήσαμε την πιο αδύναμη ομάδα του ομίλου -σάκος του μποξ για όλους τους αντιπάλους- και από τον διαφαινόμενο, αν όχι βέβαιο, αποκλεισμό από τα τελικά του EURO; Και πότε πρόλαβε να αναλάβει το έθνος από την προηγούμενη αντίστοιχη “καταστροφή”, απέναντι στους “ψαράδες” από τα Φερόε;
Αλλάζουμε κατηγορία και εθνικό συγκρότημα. Είναι αποτυχία να μην προκρίνεσαι στις οκτώ καλύτερες ομάδες του Μουντομπάσκετ, όταν έχεις τον καλύτερο παίκτη του κόσμου; Ναι, είναι. Κι αυτό δεν αλλάζει ιδιαίτερα από τις καλές εντυπώσεις για την προσπάθεια και το πάθος στο τέλος, ή από την αίσθηση της αδικίας από κάποια φαλτσοσφυρίγματα.
Ναι αλλά πώς προκύπτει ότι απέτυχε το έθνος από έναν -μάλλον πρόωρο, αλλά σχετικά δίκαιο- αποκλεισμό;
Για να το πούμε αντίστροφα: Πώς ακριβώς προκύπτει η επιτυχία και η ευημερία ενός έθνους από μια αθλητική επιτυχία; Τι θα άλλαζε πχ αν η Ελλάδα νικούσε χτες το Λιχτενστάιν και προκρινόταν στα τελικά του EURO; Τι θα άλλαζε στη ζωή μας και στην αξία μας ως έθνος -sic- αν η “επίσημη αγαπημένη” στο μπάσκετ έπαιρνε τη διαφορά με την Τσεχία, προκρινόταν στην οκτάδα και συνέχιζε, παίρνοντας ένα μετάλλιο;
Θα είχαμε άραγε στην Ελλάδα λιγότερους άνεργους, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, δικαιώματα, κατακτήσεις και καλύτερες προοπτικές για το μέλλον; Θα λύνονταν τα “εθνικά προβλήματα”, θα βελτιωνόταν κάπως η ζωή του λαού που κατοικεί σε αυτή τη χώρα -και όσων βρίσκουν σε αυτήν καταφύγιο; Μήπως θα άλλαζε τίποτα στον ελληνικό αθλητισμό; Θα αποκτούσαμε δομές μαζικού, λαϊκού αθλητισμού και πραγματικό δικαίωμα στην άθληση; Ή απλώς θα κρύβαμε πίσω απ’ το χαλάκι και τη λάμψη ενός μεταλλίου τα καθημερινά προβλήματα, ακολουθώντας μια πετυχημένη συνταγή που ακολουθούν όλα σχεδόν τα δικτατορικά καθεστώτα, φροντίζοντας για τη βιτρίνα τους και την καλή έξωθεν μαρτυρία τους;
Και αν τα παραπάνω ερωτήματα μυρίζουν σε κάποιους “λαϊκισμό”, γιατί δεν αντιδρούν παρόμοια στην υπερβολή -που εμπεδώσαμε δια της επανάληψης- περί “εθνικής αποτυχίας”; Αφού οι επιτυχίες δεν είναι ένα είδος εθνικού θριάμβου, τότε λοιπόν πώς κάνουμε λόγο για “εθνικές καταστροφές”; Και μήπως πρέπει να αρχίσουμε να τις ψάχνουμε -αυτές τις τελευταίες- σε άλλα πεδία, μακριά από αγωνιστικούς χώρους και παρκέ-ταρτάν κτλ;
Υπονοείς δηλαδή το μνημόνιο; Την οικονομική κρίση; Τη μεγάλη συρρίκνωση του ΑΕΠ και του εθνικού μας πλούτου; Μήπως την πτώση των μισθών και των μέσων αποδοχών μας;
Μμ… Ναι, αλλά όχι ακριβώς. Από πότε αφορούν αυτά όλο το έθνος, γενικά και αόριστα; Μας επηρέασαν όλους με τον ίδιο τρόπο; Ίσα και όμοια ζήσαμε την κρίση αφεντικά και μισθωτοί δούλοι; Αυτοί που έχασαν χρήματα, τη δουλειά τους, πούλησαν σπίτια και κοσμήματα στους επιτήδειους Ριχάρδους, με αυτούς που “έκαναν την κρίση ευκαιρία” και είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται μες στην κρίση;
Το έθνος είναι μια κοινότητα ανθρώπων που -κατά κανόνα- μιλάνε την ίδια γλώσσα και έχουν έχουν κοινά ήθη και έθιμα. Αλλά στις ταξικές κοινωνίες, υπάρχουν πάντα δύο έθνη, των εκμεταλλευτών και των εργαζομένων, που δεν έχουν τίποτα κοινό μεταξύ τους -παρά μόνο ίσως τη γλώσσα, αλλά και αυτό χωράει συζήτηση. Και όσοι επιμένουν να λένε πως είμαστε όλοι στο ίδιο σκάφος και έχουμε ίδια συμφέροντα, μας πλασάρουν μια “φαντασιακή κοινότητα”, ακριβώς για να κρύψουν τις διαφορές που μας χωρίζουν.
Στην ιστορία του ελληνικού έθνους δεν υπήρξε καμιά “καταστροφή” που να μας χτύπησε όλους μαζί ενιαία, με τον ίδιο τρόπο. Η άρχουσα τάξη είδε την κρίση σαν ευκαιρία, τους Μικρασιάτες πρόσφυγες σαν φτηνό εργατικό δυναμικό χωρίς δικαιώματα και την Κατοχή ως μία νέα τάξη πραγμάτων, που προσφερόταν για μπίζνες, χωρίς περιττούς, δραματικούς ηρωισμούς.
Από αυτήν την άποψη, η μόνη “καταστροφή” που μπορεί να “πλήξει” ενιαία ένα έθνος, είναι αυτή που λαμβάνει χώρα μες στα γήπεδα και τα παρκέ, με τις εθνικές ομάδες. Αλίμονο όμως σε όσους παίρνουν πολύ σοβαρά τον αθλητισμό και ως σύμβολα ενότητας τις εθνικές ομάδες, ξεχνώντας τις μάχες που έχουν να δώσουν στο πεδίο της κοινωνικής σύγκρουσης. Αυτή θα ήταν η πραγματική καταστροφή -τουλάχιστον για το έθνος των εργαζομένων…