Ήταν ο Τσίπρας, η Μέρκελ, ένας κινέζος και η τρόικα...

 Ήταν ο Τσίπρας, η Μέρκελ, ένας κινέζος και η τρόικα...

Ας υποθέσουμε για μια στιγμή πως τα πράγματα στις διαπραγματεύσεις δεν πάνε απλά κατ’ευχήν, αλλά ως του θαύματος ο Μπαρουφάκης δεν αποδείχνεται απλά Varoufucker, αλλά ο Γκουσκούνης ο ίδιος, και η Μέρκελ λιποθυμάει λιγωμένη μπροστά στο κοκοράκι του Τσίπρα.

Μετά από αυτά, στο υποθετικό μας σενάριο, το χρέος του ελληνικού κράτους μηδενίζεται εντελώς και οι δανειστές του εξουθενωμένοι από την ΣΥΡΙΖΑίικη γοητεία, το γράφουν στην άμμο. Κατόπιν και τούτου καμμία απαίτηση για μνημόνια δεν έχουν, οπότε και η τρόικα φεύγει για να μας αφήσει στην ησυχία μας.

-Ειδιλιακό το υποθετικό μας σενάριο;

Μάλλον όχι και τόσο, αφού θα εξακολουθούσε ο μισός και βάλε ενεργός πληθυσμός της χώρας να μην έχει δουλειά, η παραγωγική αγροτική-βιομηχανική της βάση να παραμένει διαλυμένη, τα ασφαλιστικά ταμεία να είναι σχεδόν χρεοκοπημένα, και οι κοινωνικές της δομές σε υγεία-παιδεία-υποδομές, χάρβαλο.

Άμα δεν χρωστάμε θα τα ξαναφτιάξουμε αυτά λίγο-λίγο θα μου πει κάποιος.

Εμείς θα προσπεράσουμε εδώ πως οι ίδιοι (ο λαός δηλαδή) δεν χρωστάμε τίποτε σε κανέναν κερατά, αντίθετα μας χρωστάνε –και πολλά μάλιστα- από την υπεραξία μας που ρουφάνε τόσα χρόνια με το μπουρί της σόμπας, και θα μιλήσουμε με βάση την κρατούσα καπιταλιστική λογική.


Τα δύο πρώτα προβληματάκια στο «να τα ξαναφτιάξουμε αυτά λίγο-λίγο» θα ήταν η δέσμευση ενός πολύ μεγάλου μέρους του κρατικού προϋπολογισμού σε στρατιωτικές δαπάνες (μόλις στην δεύτερη θέση πίσω από τις ...ΗΠΑ!) που αφορούν τις δεσμεύσεις της χώρας στο ΝΑΤΟ (από το οποίο είπαμε πως δεν θα βγούμε) και την χρηματοδότηση διάφορων εξωτικών εξορμήσεών του οργανισμού αυτού ανά την υφήλιο, από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία έως το Αφγανιστάν.

Το άλλο «προβληματάκι» θα ήταν η αδυναμία χρήσης οποιουδήποτε εργαλείου νομισματικής πολιτικής (μια υποτίμηση του νομίσματος π.χ. που θα αύξανε την «ανταγωνιστικότητα» χωρίς κάποιες άμεσες μισθολογικές μειώσεις), αλλά και η αδυναμία χάραξης κάποιας δασμολογικής πολιτικής (στα εισαγόμενα προϊόντα π.χ.) ώστε να τονωθεί η εγχώρια παραγωγική βάση, αφού είπαμε πως θα παραμείνουμε και εντός ΕΕ-€.
Σε αυτόν το τομέα λοιπόν, ακόμη και οι κενσυανές ασπιρίνες του κρατικού παρεμβατισμού που ίσως θα ανακούφιζαν κάπως, χωρίς φυσικά να λύνουν το πρόβλημα, είναι αδύνατο να χρησιμοποιηθούν.

Τι μένει λοιπόν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της συρρίκνωσης της παραγωγικής βάσης της χώρας και όσων απορρέουν από αυτό (ανεργία, άδεια ταμεία, έλλειψη χρημάτων για κοινωνικές δομές κλπ);

Εκείνο που μένει είναι να βρεθεί ένας ή περισσότεροι «επενδυτές» που θα έρθουν στην χώρα μας να βάλουν τα ωραία τους λεφτουδάκια (δεν εξετάζουμε εδώ που τα βρήκαν) προκειμένου να ανοίξει καμμία δουλειά και να αρχίσει να κινείται στοιχειωδώς η οικονομία.

Ο «επενδυτής» βεβαίως-βεβαίως για να αποφασίσει να βάλει κάπου τα (ωραία) λεφτουδάκια του, δεν το αποφασίζει για την ψυχή του πατέρα του, αλλά μόνο για να βγάλει περισσότερα. Και αν μπορεί βάζοντας κάπου 5 δραχμές να πάρει 15, δεν θα τις βάλει κάπου αλλού για να πάρει μόνο 10 ή 12.

Δεν θα βάλει τα λεφτά του στην Ελλάδα δηλαδή, εάν μπορεί βάζοντας τα στην Κίνα π.χ. να έχει μεγαλύτερο κέρδος.

-Τι σημαίνει αυτό;
Αυτό που μας λένε από την αρχή της κρίσης. Ότι πρέπει να γίνουμε «ανταγωνιστικοί».

Σε απλά δηλαδή ελληνικά να έχουμε τις ίδιες (τουλάχιστον), ή και λιγότερες απολαβές-παροχές-απαιτήσεις από τους κινέζους, όντας και εμείς μέρος μιας ανοιχτής παγκόσμιας οικονομίας.

Να υλοποιήσουμε δηλαδή ακριβώς τους κοινωνικούς στόχους του μνημονίου και της τρόικας που καταργήσαμε και διώξαμε στην αρχή του υποθετικού μας σεναρίου.

-Θα μου εξηγήσει τώρα κάποιος γιατί είμαι υποχρεωμένος να «αισιοδοξώ» και να «εκστασιάζομαι» από όσα λαμβάνουν χώρα τις τελευταίες μέρες αντί να ακούσω τον Αθερίδη;

   Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη

Από Οικοδόμος

Γράφει η ofisofi //

«Εγώ είμαι εκείνο το πουλί
που στη φωτιά σιμώνω
καίγουμαι, στάχτη γίνουμαι
και πάλι ξανανιώνω»
Μια γυναίκα, η Λίζα, η βασική ηρωίδα, καταφεύγει στο Παρίσι κυνηγημένη από το ελληνικό κράτος της εποχής του εμφυλίου. Μαζί της κουβαλάει μνήμες, εικόνες, έναν ολόκληρο κόσμο, την πατρίδα, πρόσωπα αγαπημένα.
Η Λίζα με δυο βαλίτσες στο χέρι στέκεται μπροστά στη στάση του λεωφορείου Ζαν – Πιερ Τεμπώ. Στο πεζοδρόμιο. Μπροστά της απλώνεται μια άγνωστη χώρα, η Γαλλία, μια άγνωστη πόλη, το Παρίσι. Εδώ τώρα πια πρέπει να ξαναρχίσει τη ζωή της. Η μνήμη της πολιορκεί την καρδιά της.
Λιμάνι του Πειραιά. Μάρτης του 1947, όρθια στο παραπέτο του καραβιού που την οδηγεί στην εξορία. Τα ερείπια του λιμανιού είναι η εικόνα που κουβαλά μαζί της. Ο πόλεμος τα γκρέμισε όλα, τα ρήμαξε. Μαζί και τη θάλασσα, «Ό,τι πιο θλιβερό στον κόσμο μια ρημαγμένη θάλασσα».
Από μέσα της ανασύρεται η ιστορία ενός γέρου ψαρά, του μπάρμπα – Λουρέτζου που άκουσε κάποτε. Μια αληθινή ιστορία, σαν παραμύθι, που δένει με την εικόνα της ρημαγμένης θάλασσας, η οποία επαναλαμβάνεται.
Τίποτε δεν υπάρχει εκεί στον τόπο της, τίποτε δεν υπάρχει γύρω της. Μόνο το καράβι που μεταφέρει τη Λίζα ασάλευτη με την οδύνη του αποχωρισμού και ενός αποχαιρετισμού που δεν έγινε. Κυρίαρχο συναίσθημα ο φόβος.
Ο πόνος του ξεριζωμού, της εξορίας, του εκτοπισμού δυσκολεύει την ανάσα της. Πόνος μπροστά στο άγνωστο, στη νέα αρχή. «Ένα δόντι το ξεριζώνεις γρήγορα. Παίρνει αντίθετα καιρό να ξεριζώσεις ένα σώμα από τον τόπο του».
Το ταξίδι διαρκεί τέσσερα μερόνυχτα. Μόνη ανάμεσα σε ξένους με τον τρόμο και την ανασφάλεια να συνεχίζουν να την κυνηγούν. Το βλέμμα της καταγράφει ανθρώπους και αιχμαλωτίζει στιγμές.
«Eins, zwei, drei!» νιώθει πανικό στο άκουσμά τους, φρικτή ανάμνηση της γερμανικής κατοχής. Ένα καράβι – φάντασμα που παραπλέει και ένας παγωμένος αέρας που σαρώνει τα πάντα.
Η Λίζα με δυο βαλίτσες στο χέρι, στο πεζοδρόμιο, αμήχανη αποθαρρυμένη, έκπληκτη κοιτά τα μεγάλα σπίτια του νέου τόπου και η σκέψη της πετάει στον τόπο της. Ωραία αντίθεση ανάμεσα στην ακινησία του σώματος και στην κίνηση του νου που φέρνει μπροστά μας εικόνες από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων με τις φωνές των μανάδων της φτωχογειτονιάς να ακούγονται ζωντανά και την προοπτική του κόσμου να απλώνεται από τα μπαλκόνια των ψηλότερων σπιτιών και να πάλι πίσω στο Παρίσι με τα πανύψηλα σπίτια, τα χωρίς μπαλκόνια, κάνει συγκρίσεις «έχει κιόλας μέσα της ένα παρελθόν που αργά – αργά ξεμακραίνει και ένα νιογέννητο παρόν».
Η Λίζα με δυο βαλίτσες στο χέρι μάς ταξιδεύει στη ζωή της σαν μέσα σε όνειρο με έκφραση ποιητική. Τίποτε δεν είχαν κρυμμένο οι βαλίτσες, γιατί στη ζωή της κυριαρχούσαν οι αναμνήσεις και μέσα σε αυτές κουβαλούσε τα συναισθήματά της. Λίζα δεν γνώριζε κανέναν.
«Ο ήλιος δεν είχε αχτίδα στο μαρτιάτικο αυτό Παρίσι και μόνον η ομίχλη ακολουθούσε τη Λίζα στο δρόμο που είχε πάρει κουρασμένα. Εκείνη βάδιζε εμπρός κι η ομίχλη ήταν ολόγυρα. Καθόλου δε βιαζότανε. Γιατί; για ποιον; Μια κάμαρα μόνο την περίμενε υπομονετικά, έχουν μεγάλη υπομονή οι κάμαρες, και δεν θα το κουνούσε, θα την έβρισκε η Λίζα σα θα έφτανε. Ανάμεσα στη Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη».
Χρονιά 1947, λοιπόν, έριξε άγκυρα η Λίζα στο Παρίσι. Μέσα στο άδειο δωμάτιο ξεχύνονται όλα τα σπαραχτικά της συναισθήματα που συναντιούνται με την ησυχία, τη μυρωδιά των πραγμάτων και εκφράζονται με έναν εσωτερικό μονόλογο συγκλονιστικό. «Ήταν φευγάτη πια». Οι φίλοι της την προέτρεψαν να φύγει από τον τόπο της, την Ελλάδα, για να γλυτώσει τη σύλληψη, την εκτέλεση. Οι φωνές των συντρόφων της ζωντανών και νεκρών συνομιλούν μαζί της σε ευθύ λόγο.
Η ζωή της ξετυλίγεται μπροστά μας μέσα από τους έρωτές της, ο δάσκαλος, ο εργοστασιάρχης, κάποιος τρίτος, ο Γιάννης. Αναθυμάται με λεπτομέρειες αυτούς τους έρωτες και την πορεία της διαμόρφωσής της μέσα από αυτούς. Η γραφή τολμηρή, λυρική και ευαίσθητη. Χαρακτηριστική η σκηνή της κηδείας του δεύτερου έρωτά της.
«Το σώμα της Λίζας είναι εδώ, μα το μυαλό της ταξιδεύει». Μέσα στο δωμάτιο ένα «απέραντο κενό», μια εκκωφαντική μοναξιά. Το μόνο θυμητικό που κουβάλησε από τον τόπο της ήταν ο βήχας της, τίποτε άλλο «ούτε ένα κατσαρολάκι και μια κουτάλα δεν είχε φέρει».
Το Παρίσι το γνώριζε από ακούσματα και ιστορίες που της έλεγαν όταν ήταν μικρή, αλλά και από τη μουσική και τις συναυλίες των καλλιτεχνών στην Αθήνα. Τώρα βρίσκεται σ’ αυτή τη μεγάλη πόλη και περιπλανιέται μόνη στους δρόμους της, περιτριγυρισμένη από αδιάφορους ανθρώπους.
Όλα και όλοι την εντυπωσιάζουν. Η προετοιμασία της πρωτομαγιάτικης συγκέντρωσης, το φιλί του ζευγαριού στο δρόμο, το μαύρο χρώμα του άντρα, ο μεγάλος δρόμος, η κίνηση, η γιγάντια πολιτεία, τα εκατομμύρια άνθρωποι. Η μεγάλη έκπληξη της προέρχεται από την άγνοιά της και αυτό την οδηγεί πάλι πίσω στη χώρα της και στην αναπόφευκτη σύγκριση με το Παρίσι, τη Γαλλία. Και τότε σκέφτεται το Γιάννη. Ένιωθε το ρυθμό του, την παρουσία του και αυτό της προκαλούσε πόνο στην καρδιά. «Η Λίζα υπόφερε απ’ τον πόνο, όπως υποφέρει ένα πολυφορεμένο μάλλινο ρούχο: λιώνει, φτεναίνει, αλλά δεν τρυπάει, κι όταν τρυπήσει είναι κουρέλι πια».
Η πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση, η σημαία, ο Σηκουάνας και η Ακρόπολη. Συνειρμοί και σκέψεις για τον θάνατο από έρωτα αλλά και αποκάλυψη των κοινωνικών αδικιών, της ανισότητας, και της αθλιότητας πίσω από τη βιτρίνα του βράχου της Ακρόπολης. Φτώχεια και μόνο φτώχεια. Πολλοί έμεναν δίπλα αλλά δεν την ήξεραν, άλλοι ούτε την έβλεπαν μέσα από τις καλύβες που ζούσαν.
Περιδιαβαίνοντας το Παρίσι, διαβάζοντας τα ονόματα των δρόμων, κοιτώντας τους ανθρώπους, ακούγοντας τους ήχους της πόλης, το μυαλό της πηγαινοέρχεται στην Αθήνα, στα τρέχοντα ιστορικά γεγονότα, στον αγαπημένο της, σχολιάζει μονολογώντας, ειρωνεύεται. Συνταρακτικές οι αναλογίες με αφορμή κάτι συνηθισμένο και καθημερινό όπως τα πόδια των Παριζιάνων και τα πόδια των παιδιών στην Ελλάδα. Ό,τι βλέπει τα συνδυάζει με την γερμανική κατοχή, για να καταλήξει στη γερμανική κατοχή στην Αθήνα και στις τραγικές συνέπειες της.
Το Παρίσι όμως; Οι προβληματισμοί της αναπτύσσονται με αφορμή ένα αντικείμενο , για παράδειγμα ένα ζευγάρι γυαλιά. Η πείνα στην Κατοχή και τα φυλαγμένα ματωμένα ρούχα των εκτελεσμένων παιδιών. Η φίλη της η Μάρω, η νεκρή που μπαίνει από το παράθυρο μέσα στον ύπνο της και το όνειρο ξετυλίγεται σαν πραγματικότητα.
Και οι Γάλλοι; «Όλο και κάτι μαθαίνεις σε μια ξένη χώρα ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο μιλάς κι εκφράζεσαι…».
Γνωρίζει τον καθηγητή Οκτάβ Ντυσμέν και την ελληνίδα γυναίκα του Μαρί. Αλλά και τον Ζώρζ. Η αγάπη που ξαναέρχεται, η χαρά που της προκαλεί «ήταν τόσο χαρούμενη σαν το πουλάκι που σπάει το τσόφλι να βγει απ’ τ’ αυγό», η ευτυχία που νιώθει «ήταν τόσο ευτυχισμένη σαν το πουλάκι που σπάει το τσόφλι και τα λοιπά» η νέα σελίδα που ανοίγει στη ζωή της. Ο έρωτας υφέρπει και ανασύρεται μέσα από μια εσωτερική ανάγκη να εξισορροπήσει τις δύσκολες συνθήκες και να γεφυρώσει τα περασμένα με τα παρόντα. Όμως την συνάντηση με τον Ζωρζ σημαδεύει ένα γράμμα από την πατρίδα, μια είδηση που σπαράζει, που πονάει, που ραγίζει μια σχέση που δεν πρόλαβε να αρχίσει. Τρομερό το παιγνίδι των αντιθέσεων μέσα σε μια βαριά σαν μολύβι ατμόσφαιρα που αντανακλάται στην ψυχολογία των ηρώων. Ασήκωτο το βάρος των αναμνήσεων, όμως «το πιο θαυμαστό στη ζωή είναι ότι δε σταματάει να προχωράει: αναγεννιέται» .
Δυο χρόνια στο Παρίσι η Λίζα έμαθε πολλά πράγματα. «Στο νου και στην καρδιά της Λίζας είχαν γίνει ένα τώρα πια η χώρα όπου είχε ζήσει κι ο γενέθλιος τόπος της. Γιατί στο τέλος τι είναι μια χώρα; Εκεί όπου ανακαλύπτεις τη ζωή· κι η ζωή είναι παντού. Εκεί όπου βρίσκεις χέρια να σου βγάλουν τα παπούτσια όταν γυρίζεις κουρασμένος το βράδυ· και τέτοια χέρια έχει σ’ όλες τις χώρες. Και μετά, όλες οι χώρες έχουν ανθρώπους. Κι η Γαλλία είχε καταπώς φαίνεται μπόλικους ανθρώπους. Για μια νύχτα, στο όνειρό της, όταν είχε μόλις φτάσει, η Λίζα είχε υποσχεθεί στην πεθαμένη φίλη της να ανακαλύψει Γάλλους στη Γαλλία. Κι αυτή την υπόσχεση την είχε κρατήσει.»
Άλλωστε «Το Παρίσι ήταν το άσυλο των ξένων. Δεχόταν ανθρώπους από παντού, άλλους τους κράταγαν για πάντα, τους κάναν Παριζιάνους με μιαν ελαφριά νοσταλγία μοναχά στα φυλλοκάρδια τους, άλλους τους έδιωχναν ως ανεπιθύμητους».
Δυο χρόνια στο Παρίσι η Λίζα και έρχεται η ώρα της αναχώρησής της. Φεύγει; Τη διώχνουν; Πού πάει; Υπαινικτική η γραφή. Πόνος και δυσκολία να αποχωριστεί μια χώρα και τους ανθρώπους που αγάπησε. Παίρνει για μια φορά ακόμη τις βαλίτσες της, αφήνει την οδό Ζαν – Πιερ Τεμπώ κάπου ανάμεσα Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη και με ένα αεροπλάνο αυτή τη φορά αφήνει τη Γαλλία σκουπίζοντας λίγα δάκρυα από τα μάτια της…

Στις 22 Μαρτίου 1947, μέσα στον εμφύλιο, η Μέλπω Αξιώτη αυτοεξορίζεται στη Γαλλία για να αποφύγει τη σύλληψη. Μέλος του ΚΚΕ από το 1936 με ενεργή συμμετοχή στην Αντίσταση και δραστηριοποίηση στον παράνομο τύπο. Στη Γαλλία ζει μέχρι το Σεπτέμβρη του 1950. Απελαύνεται μετά από διάβημα της ελληνικής κυβέρνησης στην Ανατολική Γερμανία και στη συνέχεια ακολουθεί τους δρόμους της πολιτικής προσφυγιάς στις Λαϊκές Δημοκρατίες. Επαναπατρίστηκε το 1964.
Το μυθιστόρημα Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη, γραμμένο στα γαλλικά από το Νοέμβριο του 1948 έως το Μάιο του 1949, ήταν ανέκδοτο μέχρι πριν από μερικούς μήνες, οπότε και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2014 από τις εκδόσεις Άγρα με την επιμέλεια της Μαίρης Μικέ και σε μετάφραση της Τιτίκας Δημητρούλια. Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη είναι η γειτονιά στην οποία εγκαθίσταται και από εκεί και ο τίτλος του βιβλίου.
Ένα μυθιστόρημα για την εξορία, τον έρωτα, το θάνατο, τους φίλους και τους συντρόφους με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία καθώς πίσω από το πρόσωπο της Λίζας διακρίνει κανείς τη Μέλπω Αξιώτη και τη δική της ζωή. Γραμμένο σε νεωτερική γραφή και με μια τεχνική που συνδυάζει την τριτοπρόσωπη αφήγηση και την παραστατική απόδοση του προφορικού λόγου στις διαφορετικές αφηγηματικές φωνές, υπερρεαλιστικές εικόνες, περιγραφές, σχήματα λόγου, υπαινικτικό λόγο, συνειρμική σκέψη και μια λεπτή ειρωνεία που αγγίζει σε αρκετά σημεία τον σαρκασμό.
Συνεχείς υποσημειώσεις μας πληροφορούν για μοτίβα και σκηνές ολόκληρες που επαναλαμβάνονται αυτούσια ή με διαφορετική μορφή στα άλλα έργα της Αξιώτη. Η Μαίρη Μικέ στην πολύ κατατοπιστική εισαγωγή της υποστηρίζει ότι το Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη αποτελεί πολύτιμο κρίκο στην πορεία του έργου καθώς υποδέχεται, απηχεί, αλλά και προετοιμάζει θέματα, πρόσωπα, μοτίβα, τεχνικές γραφής που παρουσιάζονται στο υπόλοιπο (προγενέστερο και μεταγενέστερο) πεζογραφικό και ποιητικό έργο.
Προαναφέρθηκε ότι το έργο αυτό είναι γραμμένο στα γαλλικά. Την μετάφραση ανέλαβε η Τιτίκα Δημητρούλια. Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου υπάρχουν τα επιλεγόμενα της μεταφράστριας. Εδώ ο αναγνώστης θα διαβάσει ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο σχετικό με τη μετάφραση του Republique – Bastille. Αξίζει να μεταφέρουμε ορισμένες απόψεις της μεταφράστριας η οποία σημειώνει ότι το μοναδικό αυτό μυθιστόρημα είναι μια οριακή εμπειρία διγλωσσίας και ότι κάτω από το γαλλικό κείμενο, ο προσεκτικός Έλληνας αναγνώστης που γνωρίζει την Αξιώτη, δεν ακούει μόνο τα ελληνικά, αλλά και την προσωπική της ιδιόλεκτο, όπως έχει διαμορφωθεί από την εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης και αποτυπώνεται στα κείμενα που συγκεντρώνονται στα Χρονικά, αλλά και στα διηγήματα που εκείνη την περίοδο δημοσιεύονται στα περιοδικά και, φυσικά, στον Εικοστό αιώνα. Η Μέλπω Αξιώτη, γράφει η Τιτίκα Δημητρούλια, «αυτο-μεταφράζεται» στα γαλλικά, με την έννοια ότι σκέφτεται στα ελληνικά και γράφει στα γαλλικά, στα οποία εκφράζεται λογοτεχνικά κατά κάποιο τρόπο ψηλαφητά.
Όσο για τη μετάφραση του έργου από τα γαλλικά η Τιτίκα Δημητρούλια αναφέρει ότι επέλεξε να δημιουργήσει ένα κείμενο που επιτρέπει να διαφανεί η διαμεσολάβηση του γαλλικού ενώ συγχρόνως θα κυριαρχεί η ελληνικά εκφρασμένη ιδιοπροσωπία της Αξιώτη. Μια δουλειά δύσκολη για την οποία μελέτησε συστηματικά τα πρωτότυπα έργα της Αξιώτη, τη γλώσσα και το ύφος σε μια προσπάθεια να εντοπίσει τα ιδιαίτερα γλωσσικά χαρακτηριστικά της που θα μπορούσαν να αναπαραχθούν.
Τόσο η Μαίρη Μικέ όσο και η Τιτίκα Δημητρούλια αναφέρουν ότι το μυθιστόρημα αυτό έμεινε ανέκδοτο εξ αιτίας της απέλασης της Μέλπως Αξιώτη από τη Γαλλία στις 7 Σεπτεμβρίου 1950. Η συγγραφέας εξόριστη στις Λαϊκές Δημοκρατίες υποβάλλει τα έργα της στον έλεγχο της Επιτροπής Διαφώτισης του ΚΚΕ και με βάση τα λογοτεχνικά κριτήρια που θέτει η Επιτροπή, η έκδοση αυτού του μυθιστορήματος πιθανόν δεν θα μπορούσε να γίνει. Η Μαίρη Μικέ στηριζόμενη στο γεγονός ότι μέχρις στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν αν το κείμενο «συνομίλησε» με τους κομματικούς μηχανισμούς και αν υποβλήθηκε σε διορθώσεις ή απόρριψη υποστηρίζει ότι πιθανόν η Μέλπω Αξιώτη να αυτολογοκρίθηκε. (Ο αναγνώστης θα μπορούσε να βρει πολύ χρήσιμα στοιχεία για τη δραστηριότητα των κομματικών ελεγκτικών μηχανισμών και τη θέση της Μέλπως Αξιώτη σε σχέση με αυτούς σε δύο εξαιρετικά βιβλία των Άννας Ματθαίου και Πόπης Πολέμη, τα α) Διαδρομές της Μέλπως Αξιώτη 1947- 1955 και β) Η εκδοτική περιπέτεια των Ελλήνων κομμουνιστών. Από το βουνό στην υπερορία 1947 – 1968).
Το Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη βοηθάει να προσθέσουμε ένα ακόμη κομμάτι στο έργο της Μέλπως Αξιώτη αλλά και να το κατανοήσουμε καλύτερα καθώς κομμάτια του βρίσκονται ενσωματωμένα σε ποιήματα, διηγήματα και τα άλλα μυθιστορήματα.
«Τα μυρμήγκια δεν τρων ποτέ την καρδιά των σπουργιτιών που πεθαίνουν στο δάσος μετά την καταιγίδα. Ροκανίζουν όλο το σώμα, αλλά δεν αγγίζουν την καρδιά, κι αυτή θα βρει ένα νέο κορμί και θα μπει μέσα του κι έτσι τα σπουργίτια συνεχίζουν να ζουν για πάντα· ποτέ δεν μπορείς να τα εξαφανίσεις».
Μέλπω Αξιώτη, Ρεπυμπλίκ – Βαστίλλη [Republique – Bastille]. Εισαγωγή – Επιμέλεια: Μαίρη Μικέ. Μετάφραση – Επίμετρο: Τιτίκα Δημητρούλια. Άγρα 2014

Ατεχνως

Τα ψίχουλα και η "εθνική υπερηφάνεια"

 Τα ψίχουλα και η "εθνική υπερηφάνεια"

Η  Κ Research δημοσίευσε τη δική της δημοσκόπηση αυτές τις μέρες. Που είναι ενδιαφέρουσα. Είναι ενδιαφέρον, για παράδειγμα, ότι σε ένα διάστημα όπου ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύεται δημοσκοπικά σύμφωνα με την MARC, και όπου κυριαρχεί μια φρενήρης ευφορία, αυτοί που δεν είναι αισιόδοξοι για μια "ευνοϊκή συμφωνία" (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό στο μυαλό του καθένα) είναι το 51.1%. 

Εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι αυτοί που προσδοκούν τα πράγματα να γίνουν "λίγο καλύτερα" είναι το 46.8%, ενώ αυτοί που αναμένουν να μείνουν τα ίδια ή χειρότερα είναι αθροιστικά το 39.7%.

Αυτές είναι οι "μειωμένες προσδοκίες" για τις οποίες έκανε λόγο το ΚΚΕ προεκλογικά. Και αυτές είναι οι "μειωμένες προσδοκίες", οι προσδοκίες για "ψίχουλα", που καθόρισαν όχι μόνο το εκλογικό αποτέλεσμα αλλά και το σημερινό κλίμα. Στις εκλογές αναμετρήθηκε η απελπισία με τις μειωμένες προσδοκίες και κέρδισαν καθαρά οι δεύτερες. Σήμερα, οι μειωμένες προσδοκίες, οι προσδοκίες για "ψίχουλα", βαφτίζουν τον εαυτό τους (δέχονται να βαφτιστούν απ' τους δημοσιολόγους, δηλαδή) "εθνική υπερηφάνεια" και αναζητούν να φάνε ζωντανό όποιον τις αμφισβητήσει, γιατί έχουν αποδεχτεί ότι η μόνη εναλλακτική στις "μειωμένες προσδοκίες" είναι η απόλυτη απελπισία και η συντριβή.

Θα χρειαστεί μπόλικη ψυχραιμία και καθαρό μυαλό στις μέρες που έρχονται. Το έδαφος της πολιτικής είναι πια στρωμένο με μπαρούτι. Για όλους. Και περισσότερο από όλους, για τον ΣΥΡΙΖΑ (με δεδομένο ότι είναι βέβαιη η οριστική παρακμή της ΝΔ, φυσικά). Γιατί η απόσταση ανάμεσα στο "λίγο καλύτερα" που έχει ο καθένας στο νου του και το "λίγο καλύτερα" στην πράξη δεν μπορεί να αποτιμηθεί χωρίς απτή εμπειρία. Και αυτή θα αποκτηθεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από όλους.

Η δική μου εκτίμηση, οικονομικά;

Αν αυτή η κυβέρνηση κινηθεί στοιχειωδώς στην "αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης", της ακραίας φτώχειας, θα αποτελειώσει ιστορικά τα μικρομεσαία στρώματα που κατά βάση την στήριξαν. Γιατί το μόνο που είναι βέβαιο είναι ότι είναι αδύνατο για αυτή να χρηματοδοτήσει την όποια ανακούφιση των πολύ φτωχών χωρίς να ξεζουμίσει τους μικρομεσαίους.

Ελπίδα για το λαό δεν είναι τα παζάρια στην ΕΕ

Ελπίδα για το λαό δεν είναι τα παζάρια στην ΕΕ

«

Αγωνία για τη διαπραγμάτευση»! «Θα γίνουν δεκτοί οι όροι της νέας κυβέρνησης;», «θα δείξει σθεναρή στάση;», «θα κάνει πίσω;», «θα κάνουν πίσω οι δανειστές;» και άλλα πολλά «έπαιζαν» στους τίτλους των εφημερίδων, των τηλεοράσεων και των ιστοσελίδων την προηγούμενη βδομάδα. Το σκηνικό αυτό θα συνεχιστεί την επόμενη βδομάδα και μάλιστα ξεκινώντας από αύριο, Δευτέρα. Η προπαγανδιστική μηχανή της συγκυβέρνησης αλλά και άλλων αστικών επιτελείων είναι καλά στημένη, για να εμφανίσει σαν «τιτανομαχία» για την «υπερηφάνεια» και την «αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού» μια αντιπαράθεση - διαπραγμάτευση που γίνεται για λογαριασμό του κεφαλαίου και έχει ως δεδομένο το αντιλαϊκό πλαίσιο εις βάρος του λαού.

Τα μνημόνια που «δεν είναι για πέταμα»

Η κυβέρνηση, μετά το «σκίζουμε τα μνημόνια», δήλωσε ότι τα μνημόνια δεν είναι για πέταμα και ότι ένα μεγάλο ποσοστό των μέτρων που περιλαμβάνουν θα τα εφαρμόσει. Κάτι ανάλογο, βέβαια, έλεγαν τα προηγούμενα χρόνια και τα στελέχη της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Δεν ξαφνιάζει η ταύτιση.
Στόχος των μνημονίων, των προγραμμάτων, των συμβολαίων, όπως και αν ονομάζονται και αν ονομαστούν στο μέλλον, ήταν και παραμένει να προχωρήσουν, μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο και με δεδομένο πλαίσιο επιτήρησης, μεταρρυθμίσεις που υπηρετούν τις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου.
Αυτές οι μεταρρυθμίσεις δεν έπεσαν από τον ουρανό. Περιέχονται στα κείμενα στρατηγικής, στις κατευθύνσεις και στις αποφάσεις της ΕΕ. Εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη - μέλη, με διαφορετικό ίσως μείγμα, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης κάθε χώρας, σε διαφορετικό κάθε φορά εύρος και με διαφορετικές ταχύτητες, λόγω της ανισομετρίας.
Τα μέτρα αυτά έχουν ως στόχο να θωρακίσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας κάθε κράτους - μέλους και συνολικά της ΕΕ/Ευρωζώνης. Είναι οι λεγόμενες «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», που στοχεύουν στην άμεση ή έμμεση στήριξη της καπιταλιστικής ανάκαμψης και που έχουν εφαρμοστεί σε μια σειρά από κράτη της ΕΕ, με επιπτώσεις στα δικαιώματα και τις ανάγκες των εργαζομένων.
Σε κάθε περίπτωση, το κεφάλαιο είναι αυτό που επιβάλλει τις αναδιαρθρώσεις, ανεξάρτητα από το ποσοστό που καταλαμβάνουν σε κάθε μείγμα διαχείρισης τα περιοριστικά και τα επεκτατικά μέτρα.

Τα νέα ισοδύναμα

Το υπόλοιπο μέρος της συμφωνίας θα συμπληρωθεί με αντιλαϊκά διαρθρωτικά μέτρα «τύπου ΟΟΣΑ», ενώ η αυστηρή επιτήρηση θα συνεχιστεί με άλλο τρόπο. Αναζητούν, λοιπόν, νέου τύπου ισοδύναμα, σαν αυτά που έψαχναν και άλλες κυβερνήσεις παλιότερα.
Μήπως, όμως, ο ΟΟΣΑ κάνει κάτι διαφορετικό; Μήπως οι δικές του μεταρρυθμίσεις είναι περισσότερο «ήπιες» για το λαό ή ακόμα και προς όφελός του; Διακηρυγμένος στόχος του ΟΟΣΑ είναι η θωράκιση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας στα κράτη - μέλη του. Γι' αυτό οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τα μέτρα των μνημονίων.
Γι' αυτό και στο τελευταίο μνημόνιο, η εκταμίευση μιας από τις δόσεις των δανείων συνδέθηκε άμεσα με την εφαρμογή της αντιλαϊκής «εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ», ως προαπαιτούμενου που τότε καταριόταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά ας μην πάμε στα «παλιά», ας δούμε τι περιλαμβάνει η έκθεση του ΟΟΣΑ για το 2015, με τις προτάσεις του για τις προτεραιότητες που πρέπει να έχει η Ελλάδα. Τι περιλαμβάνουν; Μείωση εμποδίων στην ανταγωνιστικότητα δίνοντας προνόμια ενίσχυσης του κεφαλαίου, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, ταχεία υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος με κριτήρια την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης για τα συμφέροντα του κεφαλαίου κ.ά.

Το μαύρο - άσπρο

Πάνω απ' όλα, η κυβέρνηση προσπαθεί να εμφανίσει ως επιτυχία την πιθανή συμφωνία και να πείσει το λαό ότι πρέπει να εγκαταλείψει το στόχο της πραγματικής κατάργησης των μνημονίων και της ανάκτησης των απωλειών και να συμβιβαστεί με ψίχουλα.
Οπως εξήγησε, μιλώντας στις Βρυξέλλες και απευθυνόμενος στο λαό, ο πρωθυπουργός, η κυβέρνηση επιχειρεί να παντρέψει «την αρχή της αποδοχής του σεβασμού στη λαϊκή ετυμηγορία (...) με την αρχή του σεβασμού στους κοινούς μας κανόνες (...) είμαστε υποχρεωμένοι να τους σεβαστούμε. Διότι αποτελούν ιδρυτικούς κανόνες των Συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Με ένα μαγικό τρόπο, η νέα συγκυβέρνηση επιχειρεί μια επανάληψη του «ο αγώνας τώρα δικαιώνεται» του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1980, ταυτίζοντας τις προσδοκίες και τις ελπίδες που είχαν καλλιεργήσει στα εργατικά - λαϊκά στρώματα με τα παζάρια, τις αντιπαραθέσεις και τους συμβιβασμούς που πραγματοποιεί στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεών της με την Κομισιόν, το ΔΝΤ, την ΕΚΤ, τους «θεσμούς» που δε θα τους ξαναπούμε πια τρόικα!
Θέλει το λαό χειροκροτητή αυτής της διαδικασίας με στόχο όχι απλώς να έχουν λαϊκό στήριγμα οι υπαναχωρήσεις, οι προσαρμογές και οι συμβιβασμοί, ήδη δημοσκοπήσεις εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά του λαού να ζητούν «έντιμο συμβιβασμό», αλλά βάζοντας στο στόχαστρο κάθε μελλοντική προσπάθεια για ανασύνταξη του κινήματος.

Με δική του γραμμή πάλης ο λαός

Από την αρχή της βδομάδας, το ΚΚΕ σημείωσε, με την ομιλία του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ, Δ. Κουτσούμπα, μέσα στη Βουλή, ότι δε γίνεται να είσαι και με την εργατική τάξη, το λαό, και με την πλουτοκρατία του τόπου και της Ευρώπης. Οτι ή θα πασκίζεις για τα συμφέροντα των λίγων, των ομίλων, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Η θα είσαι, πραγματικά, στην πράξη και όχι στα λόγια, με το μέρος των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Κι αυτό προϋποθέτει άλλο δρόμο ανάπτυξης, άλλο δρόμο εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Μακριά από την πεπατημένη του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης που μας έφερε έως εδώ. Τόνισε ότι αυτό που ήδη η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα υπογράψει είναι ένα νέο πρόγραμμα αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων. Οτι αυτό που ξεκάθαρα δηλώθηκε από την κυβέρνηση ότι θα τηρήσει είναι οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί και οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας. Τι σημαίνουν για το λαό αυτές οι δύο συγκεκριμένες δεσμεύσεις; Οτι θα συνεχιστούν οι θυσίες του λαού στο βωμό της ανταγωνιστικότητας και του κέρδους των μονοπωλιακών ομίλων.
Κόντρα σ' έναν τέτοιο δρόμο, ο λαός πρέπει να χαράξει τη δική του γραμμή πάλης, για ανάκτηση των απωλειών, για ικανοποίηση των αναγκών του, στο δρόμο της δικής του εξουσίας και οικονομίας. Και είναι κρίσιμο στον αγώνα του, στην ταξική πάλη, να μην εγκλωβιστεί στο λεγόμενο «εθνικό» στόχο για τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου.
Η προσπάθεια της συγκυβέρνησης -και όχι μόνο- να περάσει μαζικά στο λαό ένα κλίμα εθνικής συναίνεσης, στήριξης της διαπραγμάτευσης αποτελεί κίνδυνο για το παρόν και το μέλλον του εργατικού - λαϊκού κινήματος, για την οργάνωση άμεσα της λαϊκής πάλης με στόχο την ανάκτηση των απωλειών, το ξήλωμα όλου του αντεργατικού - αντιλαϊκού πλαισίου, τη διεκδίκηση των σύγχρονων εργατικών αναγκών.

Ο πραγματικός αντίπαλος είναι εδώ και την επόμενη μέρα

Ο πραγματικός αντίπαλος είναι εδώ και την επόμενη μέρα

Η δεινή κατάσταση, με την οποία συνεχίζουν να έρχονται αντιμέτωποι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι μέσα στους χώρους δουλειάς, επιβεβαιώνεται κάθε μέρα

Λίγες μόλις μέρες μετά τις εκλογές, το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο σημείωνε, σε ανακοίνωση, για τις άμεσες διεκδικήσεις της εργατικής τάξης:
«Το ΠΑΜΕ, το ταξικό κίνημα βρέθηκε όλη την προηγούμενη περίοδο στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου στα εργατικά και λαϊκά δικαιώματα και σε αυτή τη ρότα θα συνεχίσουμε, διότι τα προβλήματα και οι παράγοντες που οδήγησαν τη συντριπτική λαϊκή πλειοψηφία στη φτώχεια, στην εξαθλίωση και στην απώλεια δικαιωμάτων και κατακτήσεων, βρίσκονται εδώ.
Ο αντίπαλος μας είναι εδώ! Οι επιχειρηματικοί όμιλοι, οι βιομήχανοι, οι εφοπλιστές, οι μεγαλοξενοδόχοι, οι μεγαλέμποροι, όλοι αυτοί που μαζί με τις κυβερνήσεις τους και την ΕΕ φόρτωσαν τις συνέπειες της κρίσης και των χρεών στις πλάτες του λαού, συνεχίζουν να θησαυρίζουν πάνω στη δυστυχία και την εξαθλίωση της συντριπτικής λαϊκής πλειοψηφίας.
Αυτός ο αντίπαλος δεν έφυγε με την εναλλαγή της κυβέρνησης. Αξιοποιώντας αυτή την εναλλαγή βρίσκεται εδώ πιο έτοιμος και εξοπλισμένος. Τα συχαρίκια και οι φιλοφρονήσεις από τους εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου στη νέα κυβέρνηση πηγάζουν από τις δεσμεύσεις για νέα προνόμια, για ένα διαφορετικό μείγμα διαχείρισης που θα τους βοηθήσει να βγουν από την κρίση».
Το κάλεσμα αυτό του ΠΑΜΕ γίνεται προσπάθεια να συζητηθεί πλατιά με τους εργαζόμενους, να γίνει αντικείμενο προβληματισμού σε συνεδριάσεις ΔΣ και γενικές συνελεύσεις σωματείων, να παραμεριστούν οι παραμορφωτικοί φακοί που θέλουν να φορέσουν στο κίνημα ο παλιός και νέος εργοδοτικός συνδικαλισμός, με σύμμαχο τα αστικά ΜΜΕ.
Αλλωστε, η δεινή κατάσταση, με την οποία συνεχίζουν να έρχονται αντιμέτωποι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι μέσα στους χώρους δουλειάς, επιβεβαιώνεται κάθε μέρα. Μια ματιά μόνο στα ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη», τις μέρες που ακολούθησαν τις εκλογές, φτάνει για να φανεί η πραγματική εικόνα, η οποία καμία σχέση δεν έχει με το κλίμα «ευφορίας» που σκόπιμα καλλιεργείται.

Η πραγματική εικόνα

Ορισμένα ενδεικτικά γεγονότα είναι τα παρακάτω:

• Νέα μείωση, της τάξης του 15% έως 20%, σχεδιάζει η επιχείρηση «Praktiker» στους μισθούς, κυρίως των παλιότερων εργαζομένων. Μετά τις ατομικές συμβάσεις με μειώσεις 7% που επιβλήθηκαν πριν από έναν περίπου χρόνο σε όλους, με την απειλή της απόλυσης, η εταιρεία βάζει ξανά στο στόχαστρο τους εργαζόμενους που βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση, με στόχο να συρρικνώσει και άλλο τους μισθούς τους.
• Να υπογράψουν ατομικές συμβάσεις, με μειώσεις μισθών μέχρι και 50%, εκβιάζονται από την εργοδοσία οι 75 εργολαβικοί εργαζόμενοι στα «Ελληνικά Λιπάσματα ELFE» (πρώην «Βιομηχανικά Φωσφορικά Λιπάσματα»). Αξιοποιώντας τη λήξη της μετενέργειας, ο νέος εργολάβος, που ανέλαβε από την 1/1/2015, μεθοδεύει την αλλαγή των όρων εργασίας όσων καλύπτονταν από την κλαδική Σύμβαση και την επιβολή του κατώτατου μισθού των 586 ευρώ μεικτά για όλους.
• Με νέα σύμβαση παρατείνει τη μείωση των μισθών στα εργοστάσια της Μαγνησίας η εργοδοσία της «Χαλυβουργίας Ελλάδος». Η σύμβαση υπογράφτηκε στις 29 Γενάρη και προβλέπει ότι οι μισθοί εξακολουθούν να διατηρούνται μειωμένοι κατά 12% σε σχέση με το ύψος του μισθού που δινόταν τον Ιούνη του 2013. Η διάρκειά της είναι 1 Φλεβάρη έως 30 Απρίλη, με την εργοδοσία να έχει το δικαίωμα να την παρατείνει μέχρι 31 Ιούλη του 2015.
• Με το καθεστώς της απληρωσιάς βρίσκονται αντιμέτωποι οι 50 εργαζόμενοι του ιδρύματος «Παιδική Στέγη». Η διοίκηση του ιδρύματος τους έκοψε αυθαίρετα ένα 10%, αρχίζοντας από το μισθό του Οκτώβρη, και, παρά την προσφυγή τους στην Επιθεώρηση Εργασίας, συνεχίζει να το παρακρατεί παράνομα. Για το Δεκέμβρη έχουν πληρωθεί «έναντι», ενώ για τους μήνες Γενάρη και Φλεβάρη δεν έχουν πάρει ούτε ένα ευρώ. Επιπλέον, οι αυξήσεις που προβλέπονταν από την κλαδική τους Σύμβαση, δεν «πέρασαν» τα προηγούμενα χρόνια στο μισθό.
• Μειώσεις μισθών, από 10% έως και 38%, σχεδιάζει η εργοδοσία στη «Nestle» μέσα από την επιβολή ατομικών συμβάσεων. Η επιχειρούμενη μείωση προστίθεται σε μια σειρά μέτρα που έχει πάρει έως τώρα η πολυεθνική. Μεταξύ άλλων, έχει επιβάλει εκ περιτροπής 2ήμερη και 3ήμερη εργασία στους εργάτες παραγωγής, ενώ απέλυσε καθαρίστριες και εργαζόμενους στη διανομή ψυγείων και τους επαναπροσέλαβε μέσω εργολάβου με τα μισά λεφτά.
• Απλήρωτοι συνεχίζουν να είναι εδώ και οχτώ μήνες οι εργαζόμενοι της επιχείρησης «ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΑΤΟΣ». Παράλληλα, η επιχείρηση έχει υποβάλει αίτηση για πτώχευση και στάση πληρωμών.
• Απλήρωτοι είναι οι ναυτεργάτες στα πληρώματα της ΝΕΛ, με τους εκπροσώπους της εταιρείας να δηλώνουν «αδυναμία να ανταποκριθούν στο σύνολο των οφειλών των δεδουλευμένων αποδοχών και συνολικά στις υποχρεώσεις της εταιρείας», όπως κατήγγειλαν ναυτεργατικά σωματεία.
• Στους περίπου 600 εργαζόμενους στα Ναυπηγεία Ελευσίνας η εργοδοσία εξακολουθεί να οφείλει μισθούς εννέα μηνών. Οσο το καθεστώς της απληρωσιάς συνεχίζεται, οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε όλο και πιο άσχημη θέση.
• Οι εργαζόμενοι στο έργο ανασκαφής για την επέκταση του Βενιζέλειου Νοσοκομείου, στο Ηράκλειο της Κρήτης είναι απλήρωτοι εδώ και δύο μήνες. Στην ίδια κατάσταση είχαν βρεθεί και στο πρόσφατο παρελθόν, με ανάλογη καθυστέρηση στην καταβολή των μισθών τους, γεγονός που δείχνει ότι το καθεστώς της απληρωσιάς και της κοροϊδίας παγιώνεται.
• Σε απεργιακές κινητοποιήσεις βρίσκονται οι εργαζόμενοι στις «Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες» στη Φθιώτιδα, διεκδικώντας τα δεδουλευμένα μέχρι και 12 μηνών που τους οφείλει η εργοδοσία, καθώς και την ανάκληση των απολύσεων συναδέλφων τους που τόλμησαν να «σηκώσουν κεφάλι» ενάντια στην απληρωσιά.
• Δεδουλευμένα οφείλει και η εργοδοσία στην ιδιωτική κλινική «Κυανούς Σταυρός», ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις εργαζομένων οι οφειλές ανέρχονται σε χιλιάδες ευρώ.
• Τη μη τήρηση των όρων εργασίας που προβλέπει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας καταγγέλλουν εργαζόμενοι σε κατάστημα της γνωστή αλυσίδα καφέ «MIKEL» στη Λάρισα. Συγκεκριμένα, ενώ είχαν υπογράψει σύμβαση για 4ωρη, πενθήμερη εργασία, εργάζονταν 8ωρο, με τα ένσημά τους να παραμένουν μισά και αντίστοιχα οι άδειες, τα δώρα, τα επιδόματα αδείας να δίδονται με βάση 4ωρη εργασία. Επίσης, ενώ εργάζονταν νύχτες, Κυριακές, αργίες ουδέποτε καταβλήθηκαν οι αντίστοιχες προσαυξήσεις (25% για νυχτερινή εργασία, 75% για Κυριακές - αργίες).
• Σε απολύσεις προχώρησε η επιχείρηση «Public» στην Κέρκυρα, στο πλαίσιο της απόφασής της να κλείσει το κατάστημα που διατηρούσε στην περιοχή Σολάρι.

Καμιά αναμονή

Αυτή είναι η πραγματική κατάσταση και από αυτόν το βραχνά, που επιβάλλει η εργοδοσία στους χώρους δουλειάς, οι εργαζόμενοι δε θα απαλλαγούν χωρίς ταξικούς αγώνες, χωρίς σύγκρουση με το κεφάλαιο και ρήξη με την πολιτική του. Γι' αυτό δεν πρέπει να υπάρξει καμία ολιγωρία, καμία αναμονή.
Η πάλη για άμεσα μέτρα ανακούφισης των εργαζομένων και των ανέργων, για την ανάκτηση των απωλειών από την περίοδο της κρίσης, η οργάνωση αγώνων για να μην περάσουν νέες ανατροπές σε βάρος τους, να ξηλωθεί όλο το αντεργατικό - αντιλαϊκό πλαίσιο, η υπεράσπιση του βιοτικού επιπέδου και των εισοδημάτων τους, είναι σήμερα όχι μόνο επίκαιρα αλλά όρος επιβίωσης για την εργατική τάξη.
Αυτή την αναγκαία πάλη προσπαθεί να υπονομεύσει ο παλιός και ο νέος κυβερνητικός συνδικαλισμός, που στρατεύονται με την κυβέρνηση και σέρνουν τους εργαζόμενους να παλέψουν κάτω από ξένες σημαίες. Αυτό εξυπηρετούν ανακοινώσεις συνδικαλιστικών οργανώσεων, που χαιρετίζουν την κυβερνητική εναλλαγή και έρχονται να «κουμπώσουν» με τις εξαγγελίες των υπουργών της για δήθεν φιλεργατικά μέτρα.
Καλούν τους εργαζόμενους να χειροκροτήσουν την κυβέρνηση για τα ψίχουλα που έταζε προεκλογικά και τώρα πάει να τα εφαρμόσει με πολλούς αστερίσκους. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση έλεγε ότι από τα πρώτα νομοθετήματα θα είναι «η επαναφορά του κατώτερου μισθού στα 751». Τώρα την παραπέμπει στις ελληνικές καλένδες -μέχρι το 2016 είπε ο πρωθυπουργός- και μάλιστα αφού συμφωνήσουν οι εργοδοτικές οργανώσεις και τους εξασφαλίσει ένα κάρο «αντισταθμιστικά» ανταλλάγματα.
Επιπλέον, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εργασίας, η κυβέρνηση θα διατηρηθεί τον αισχρό θεσμό «του δανεισμού - ενοικίασης εργαζομένων και των ιδιωτικών γραφείων ευρέσεως εργασίας», θα συνεχίσουν να λειτουργούν «οι υπεργολαβίες και εργολαβίες στο δημόσιο τομέα και στον ευρύτερο δημόσιο», θα συνεχίσουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι να απασχολούνται σε καθεστώς «μερικής απασχόλησης, εκ περιτροπής εργασίας και με προσωρινές συμβάσεις».
Επομένως, γιατί πρέπει να δηλώνουν ικανοποίηση οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι; Μήπως που τώρα, με συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, όπως ακριβώς και πριν με συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, θα συνεχίζουν να επιβιώνουν με συντάξεις πείνας και να πληρώνουν τα χαράτσια που τους επιβλήθηκαν;
Γιατί θα πρέπει να σταυρώσουν τα χέρια οι σημερινοί εργαζόμενοι και να αναμένουν τη μεγαλοψυχία της «αριστερής» κυβέρνησης; Μήπως για το γεγονός ότι το νέο μοντέλο ασφαλιστικού, που αύξησε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στο 67ο έτος, που «εξίσωσε γυναίκες και άνδρες», που καθόρισε τα 40 χρόνια ασφάλισης αντί της 35ετίας για το δικαίωμα στην πλήρη σύνταξη, δηλαδή που νομοθέτησε τη δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα και που εξαέρωσε τα αποθεματικά των Ταμείων, θα συνεχίσουν να ισχύουν και με τη νέα κυβέρνηση;

Ταξική συσπείρωση - αποφασιστική πάλη

Επειδή, λοιπόν, όλα τα παραπάνω είναι εδώ, επειδή η κυβερνητική εναλλαγή, όσο παραμένει ανέγγιχτο το αντεργατικό πλαίσιο που υπαγορεύεται και από τους «θεσμούς» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεν εξασφαλίζει τα εργατικά συμφέροντα, γι' αυτό ακριβώς το κάλεσμα του ΠΑΜΕ αποτυπώνει εκείνη τη γραμμή στο εργατικό κίνημα που πραγματικά ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες:
«Το εκμεταλλευτικό σύστημα δεν αλλάζει, δε γίνεται πιο ανθρώπινο μέσω των εναλλαγών στις κυβερνήσεις. Από τη δική μας δράση, από τους αγώνες και τις διεκδικήσεις μας, εξαρτάται η "σωτηρία" μας, η αξιοπρεπής ζωή, η μόνιμη και σταθερή δουλειά με δικαιώματα.
Η ταξική συσπείρωση και η αποφασιστική πάλη κατά του κεφαλαίου και των κομμάτων που το υπηρετούν είναι ο σημερινός μονόδρομος για τους εργαζόμενους για να αντιμετωπίσουν τη φτώχεια και τη δυστυχία, για να αποσπάσουν αυτά που έχασαν, για να βάλουν μπρος για τις διεκδικήσεις τους που να καλύπτουν σύγχρονες ανάγκες.
Η ανασύνταξη του εργατικού - λαϊκού κινήματος, οι ζωντανές συλλογικές διαδικασίες των σωματείων, η υιοθέτηση αιτημάτων που θίγουν τα κέρδη των μονοπωλιακών ομίλων πρέπει να είναι σε πρώτο πλάνο.
Ο δρόμος του αγώνα, της οργάνωσης στα σωματεία, στους τόπους δουλειάς, στους κλάδους και τις γειτονιές είναι ζήτημα άμεσης προτεραιότητας για όλους τους εργαζόμενους. Η δύναμή μας βρίσκεται στην ενότητα της εργατικής τάξης, της συμμαχίας της με τους αυτοαπασχολούμενους, με τη φτωχή αγροτιά, τη νεολαία και τις γυναίκες».

ΕΕ-Στασιμότητα με υποβόσκουσα την κρίση;

Στασιμότητα με υποβόσκουσα την κρίση;

Αποπληθωρισμός και αναιμική ανάπτυξη στην παγκόσμια οικονομία, αυτά ανησύχησαν τους συμμετέχοντες στη Σύνοδο του «G-20», της ομάδας των 20 πιο αναπτυγμένων οικονομικά καπιταλιστικών κρατών, που έγινε μέσα στη βδομάδα που πέρασε στην Κωνσταντινούπολη.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ σε αστικά ΜΜΕ, τα προβλήματα που συζήτησαν τα χαρακτήρισαν «απειλές». «Σε αρκετές χώρες έχει υποχωρήσει η δυνητική ανάπτυξη, η ζήτηση εξακολουθεί να είναι ασθενική, η προοπτική για την απασχόληση είναι κακή και αυξάνεται η εισοδηματική ανισότητα», αναφέρεται στο κείμενο συμπερασμάτων, σύμφωνα με την «Καθημερινή», 11/2/2015. Οι υπουργοί Οικονομικών του «G-20» ανέφεραν ως μεγάλο πρόβλημα, μεταξύ άλλων, και την αναιμική ανάκαμψη της Ευρωζώνης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που διεθνές καπιταλιστικό οικονομικό επιτελείο θεωρεί «αχίλλειο πτέρνα» για την παγκόσμια οικονομία την οικονομία της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Ουσιαστικά υπάρχει στασιμότητα στην καπιταλιστική ανάπτυξη με υφεσιακά προβλήματα σε Γαλλία - Ιταλία, που σε συνδυασμό με τα τεράστια κρατικά χρέη, πάνω από 2 τρισ. ευρώ σε κάθε κράτος, αυξάνουν στο έπακρο τις δυσκολίες διαχείρισης για έξοδο από την κρίση, σε όφελος του κεφαλαίου βεβαίως. Στην αρνητική ουσιαστικά κατάσταση της οικονομίας της Ευρωζώνης επιδρά και η επιβράδυνση της οικονομίας της Γερμανίας.
Πριν από δύο περίπου μήνες το ΔΝΤ προειδοποιούσε για τα προβλήματα στην οικονομία της Ευρωζώνης και στην ανάπτυξη και κάλεσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να πάρει μέτρα κόντρα στον αποπληθωρισμό, εκφράζοντας φόβους επειδή εκτιμούσε ότι η οικονομία της Ευρωζώνης και της ΕΕ δεν έχει μπει σταθερά στο δρόμο της ανάκαμψης, δεν έχει απομακρυνθεί από τον κίνδυνο ύφεσης.
Αλλά και ο ΟΟΣΑ έστειλε τέτοιο μήνυμα εκτιμώντας ότι η Ευρωζώνη «μπορεί να έχει πέσει σε μόνιμη παγίδα στασιμότητας», προτρέποντας τις κυβερνήσεις να αλλάξουν μείγμα στην οικονομική πολιτική. Πρότεινε δε η ΕΚΤ να αγοράσει κρατικά ομόλογα και τα κράτη - μέλη να χαλαρώσουν την πολιτική λιτότητας, εκτιμώντας ότι η Ευρωζώνη αποτελεί το μελανότερο σημείο στην παγκόσμια οικονομία και τα επόμενα δύο χρόνια θα απειλείται από οικονομική στασιμότητα.

Τι θα γίνει;

Οι εκτιμήσεις αυτές συνεχίζονται. Ετσι, πρόσφατα σε άρθρο του «Bloomberg», που αναδημοσίευσε η «Καθημερινή», 6/2/2015, γράφτηκε: «Μόλις οι ηγέτες της Ευρώπης καταλήξουν σε κάποια λύση για το ελληνικό πρόβλημα, θα παραμείνουν αντιμέτωποι με τη δυσοίωνη προοπτική της Ευρωζώνης λόγω της υποτονικής ανάπτυξης, του επικίνδυνα χαμηλού πληθωρισμού και της υψηλής ανεργίας. Η υιοθέτηση μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ήταν ένα θετικό βήμα, αν και έγινε με καθυστέρηση.
Την ίδια ώρα, η δημοσιονομική πολιτική παραμένει αυστηρή ιδιαίτερα στις αδύναμες οικονομίες της Ευρώπης, καθώς οι κυβερνήσεις τους προσπαθούν να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματά τους και έτσι το δημόσιο χρέος τους. Αλλά αυτές οι προσπάθειες είναι, εν μέρει, άκαρπες διότι η λιτότητα αναχαιτίζει την ανάπτυξη.
Τι θα γίνει, άραγε, εάν σε αυτό το περιβάλλον της στασιμότητας ξεσπάσει ύφεση; Είναι αρκετά πιθανό να γίνει κάτι τέτοιο.
Ετσι όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, οι επιλογές στην υιοθέτηση μέτρων είναι περιορισμένες με βάση τα όρια που ισχύουν στη χάραξη νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ και δημοσιονομικής πολιτικής από τις Βρυξέλλες. Εάν δεν υπάρξει μια ριζική αναδιοργάνωση της νομισματικής ένωσης, τότε το αισιόδοξο σενάριο είναι μια παρατεταμένη στασιμότητα».
Εως τώρα όλοι οι διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί εκτιμούν ότι υπάρχει στασιμότητα στην καπιταλιστική οικονομία της Ευρωζώνης με κίνδυνο επιστροφής σε καπιταλιστική οικονομική κρίση.
Και η Κομισιόν βεβαίως μιλά για «αβεβαιότητα που επισκιάζει την ανάκαμψη», παρότι πασχίζει να εμφανίζεται πιο αισιόδοξη για την πορεία της οικονομικής ανάκαμψης στην Ευρωζώνη το 2015 και το 2016 στις χειμερινές προβλέψεις της. Με βάση ποια στοιχεία; Τη ραγδαία πτώση των τιμών του πετρελαίου και τη μείωση της αξίας του ευρώ συγκριτικά με το δολάριο, που ευνοεί την αύξηση των εξαγωγών. Μιλούν επίσης για αυξημένη εσωτερική ζήτηση. Ετσι, σύμφωνα με τις χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ευρωζώνη θα αναπτυχθεί κατά 1,3% το 2015 και κατά 1,9% το 2016. Ποια η διαφορά που την κάνει, όπως λέει, πιο αισιόδοξη; Στις προηγούμενες προβλέψεις της η Κομισιόν έκανε λόγο για άνοδο 1,1% το 2015 και 1,7% το 2016.
Υπάρχουν βεβαίως στοιχεία που δε συναινούν στην όποια έστω ελάχιστη αισιοδοξία της Κομισιόν. Δεν ξέρουμε ακόμη βεβαίως τι θα γίνει με το πρόγραμμα «αποπληθωρισμού» της ΕΚΤ μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων προκειμένου να δοθεί ρευστό στις τράπεζες των κρατών - μελών, με στόχο να δανείζουν τους επιχειρηματικούς ομίλους για να κάνουν επενδύσεις. Η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει ότι «το πρόγραμμα είναι ανοιχτό. Θα το αξιολογήσουμε όταν θα πλησιάσουμε στον Σεπτέμβριο του 2016 και αν δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος να πλησιάζουμε σταθερά προς πληθωρισμό 2% μεσοπρόθεσμα, τότε θα κάνουμε περισσότερα (...) Σκοπεύουμε να αγοράζουμε ομόλογα μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016, δηλαδή επί 19 μήνες, δηλαδή το συνολικό ποσό (θα ανέλθει σε) 1,14 τρισ. ευρώ (...) Εχουμε πει ότι αυτό (δηλαδή η αγορά ομολόγων) θα γίνεται μέχρι να δούμε συνεχή σύγκλιση προς τον στόχο της σταθερότητας των τιμών», δήλωσε ο Μπενουά Κερέ, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ. Η ΕΚΤ βεβαίως βάζει τέτοιους στόχους χαλάρωσης τυπώνοντας χρήμα για να εξασφαλίσει ρευστότητα στην αγορά και δυνατότητα δανεισμού. Δεν ξέρουμε όμως αν οι επιχειρηματικοί όμιλοι ζητούν δάνεια, που σημαίνει ότι θέλουν ή, πιο σωστά, μπορούν, τους επιτρέπουν οι οικονομικές συνθήκες, να κάνουν επενδύσεις. Αυτό απαιτεί πρώτ' απ' όλα δυνατότητα δημόσιων επενδύσεων, κρατικών ενισχύσεων των επιχειρηματικών ομίλων, αλλά και εξασφάλιση συνθηκών αύξησης τζίρων από πωλήσεις και σίγουρης κερδοφορίας.

Ο αποπληθωρισμός και τα δάνεια

Η ΕΚΤ δεν είναι η πρώτη φορά που παίρνει μέτρα χαλάρωσης. Το Σεπτέμβρη έβαλε σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα προσφοράς 500 δισ. ευρώ για τριετή δάνεια με επιτόκιο 0,05%, τζάμπα δηλαδή, το γνωστό πρόγραμμα ΤLTRO, το οποίο είχε όρο αυτά τα δάνεια οι τράπεζες θα δανείζονταν για να δανείσουν επιχειρηματικούς ομίλους στη λεγόμενη πραγματική οικονομία. Οι τράπεζες το Σεπτέμβρη 2014, που ήταν η πρώτη δόση, πήραν μόλις 82,6 δισ. ευρώ, ενώ το Δεκέμβρη 2014 στη δεύτερη δόση πήραν μόλις 39,75 δισ. ευρώ. Εκτιμήθηκε δε ότι η συμμετοχή ήταν χαμηλότερη των προσδοκιών.
Αλήθεια, γιατί οι τράπεζες να μην πάρουν δάνεια και να κερδίσουν αν πράγματι υπήρχαν συνθήκες ανάκαμψης, δηλαδή επενδύσεων;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής», 31/12/2014, «τα δάνεια στον ιδιωτικό τομέα συρρικνώθηκαν κατά 0,9% το Νοέμβριο, σε ετήσια βάση, αφού είχε προηγηθεί υποχώρηση 1,1% τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, ο δανεισμός στις επιχειρήσεις συρρικνώθηκε το Νοέμβριο στην Ιρλανδία κατά 11,4%, στην Ισπανία κατά 8,5% και στην Πορτογαλία κατά 6,5%. Οπως αναφέρεται στην έκθεση της ΕΚΤ, η χορήγηση δανείων στα νοικοκυριά μειώθηκε, σε ετήσια βάση, κατά 0,4% το Νοέμβριο και στις επιχειρήσεις εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα κατά 1,6%. Τα εργαλεία που έχει ήδη αξιοποιήσει η ΕΚΤ, δηλαδή η παροχή τριετών δανείων με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο και οι αγορές τιτλοποιημένων δανείων από τις εμπορικές τράπεζες, δεν αποφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι η αναβίωση του δανεισμού στην Ευρωζώνη και ειδικότερα του ευρωπαϊκού Νότου, που επισκιάζεται από την αναιμική ανάπτυξη, το χαμηλό πληθωρισμό και την υψηλή ανεργία».
Αρα, όσον αφορά την οικονομία της Ευρωζώνης, παρά την προσπάθεια τόνωσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ, αυτή δεν απορροφάται. Δείχνει ότι ούτε οι επιχειρήσεις, πολύ περισσότερο τα λαϊκά νοικοκυριά δεν μπορούν ή δε θέλουν να δανειστούν. Αλλά αυτός ο δείκτης αποκαλύπτει επίσης στασιμότητα στην οικονομία με κινδύνους νέας κρίσης.

Ξένες για το λαό οι υποθέσεις του κεφαλαίου

Είναι γεγονός ότι όλοι οι διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί και η ΕΚΤ βεβαίως επιμένουν ότι αντιμετωπίζοντας τον αποπληθωρισμό, θα συμβάλουν στην καπιταλιστική ανάκαμψη. Τα έως τώρα «δείγματα γραφής» αποκαλύπτουν ότι δεν βρίσκεται στον αποπληθωρισμό η αιτία της ύφεσης, ο αποπληθωρισμός είναι σύμπτωμά της. Λέει επίσης η Κομισιόν ότι αισιοδοξεί γιατί το φτηνό ευρώ συμβάλλει στην αύξηση των εξαγωγών, αλλά ταυτόχρονα η πτώση των τιμών του πετρελαίου θα συμβάλει στην πτώση των τιμών των εμπορευμάτων και υπηρεσιών, θα ενισχύσει την εσωτερική σε κάθε κράτος - μέλος ζήτηση.
Θα το δώσουμε με ένα πρόσφατο παράδειγμα. Η «Καθημερινή», 10/1/2015, έγραφε για ραγδαία πτώση των εξαγωγών της Γερμανίας το Νοέμβρη. Σύμφωνα με διάφορους οικονομολόγους, η πτώση της τιμής του πετρελαίου και η υποχώρηση του ευρώ δεν διευκόλυναν τις γερμανικές βιομηχανίες να προωθήσουν τα προϊόντα τους στις αγορές τρίτων χωρών. Τα στοιχεία της γερμανικής στατιστικής υπηρεσίας δείχνουν ότι οι εξαγωγές υποχώρησαν το Νοέμβρη για δεύτερο μήνα, καταγράφοντας πτώση 2,1%.
Ετσι, η μείωση της τιμής του πετρελαίου και η υποχώρηση του ευρώ στη Γερμανία δεν αύξησαν τις εξαγωγές. Πού οφείλεται αυτό; Αφενός στη στασιμότητα στην καπιταλιστική οικονομία της ΕΕ και της Ευρωζώνης, άρα και κρατών - μελών της, που τα δυσκολεύει να κάνουν εισαγωγές. Χωρίς ανάκαμψη των οικονομιών τι εισαγωγές να κάνουν; Τις εξαγωγές της Γερμανίας τις έχουν επίσης επηρεάσει αρνητικά και οι κυρώσεις στη Ρωσία με την ανταπάντησή της, με αφορμή τους ανταγωνισμούς τους που εκδηλώνονται στο έδαφος της Ουκρανίας. Βεβαίως, επιβράδυνση υπάρχει και σε άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, όπως π.χ. της Κίνας, που ενδέχεται να επηρεάζουν τις εξαγωγές της Γερμανίας. Ταυτόχρονα τα μονοπώλια δεν μειώνουν τις τιμές ή τις μειώνουν ελάχιστα, επειδή μειώθηκε η τιμή του πετρελαίου, προσδοκώντας αύξηση των κερδών τους. Αλλά και η εσωτερική ζήτηση δεν αυξάνεται. Με τεράστια ανεργία, φτώχεια, τσακισμένα λαϊκά εισοδήματα ποια αύξηση της ζήτησης να γίνει...
Αλλά έτσι εξελίσσεται ο καπιταλισμός. Μέσα από αντιφάσεις. Για να κάνει εξαγωγές μια οικονομία πρέπει οι άλλες να μπορούν να κάνουν εισαγωγές. Για να ενισχυθεί η ζήτηση πρέπει να υπάρχει δυνατότητα για αγορές εμπορευμάτων και μέσων παραγωγής και αντικειμένων κατανάλωσης. Αλλά αυτό εμποδίζεται από την ανάγκη συγκράτησης της πτώσης του ποσοστού κέρδους, άρα δεν εφαρμόζονται μέτρα ενίσχυσης των εργατικών, λαϊκών εισοδημάτων, σε συνδυασμό με την καπιταλιστική οικονομική κρίση, που για να ξεπεραστεί χρειάζεται επενδύσεις οι οποίες δε γίνονται. Αυτός είναι και ο φαύλος κύκλος, που φαίνεται ότι χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων για να έλθουν καπιταλιστική ανάκαμψη και επενδύσεις.
Αλλά για την εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, όλ' αυτά είναι ξένα αφού έχουν σχέση με τη σωτηρία του κεφαλαίου. Τους ενδιαφέρουν μόνο από τη σκοπιά της επίθεσης του κεφαλαίου ενάντιά τους που τους κάνει τη ζωή κόλαση. Την ικανοποίηση των αναγκών τους, μόνο η εξάλειψη της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, που θα εξαλείψει επίσης οριστικά τις οικονομικές κρίσεις, μπορεί να ευοδώσει.

Καθαρά σημάδια «κανιβαλισμού» μεταξύ γαλαξιών

Καθαρά σημάδια «κανιβαλισμού» μεταξύ γαλαξιών

Ο γαλαξίας μας, όπως φαίνεται στον έναστρο ουρανό, δηλαδή από το εσωτερικό του, από τη θέση που βρίσκεται η Γη σε μια από τις σπειροειδείς του έλικες

Βγείτε έξω μια ξάστερη νύχτα χωρίς υγρασία, μακριά από τα φώτα των πόλεων και κοιτάξτε ψηλά. Η γαλακτώδης γάζα του Γαλαξία δεσπόζει στον ουρανό. Εχουν περάσει ήδη τέσσερις αιώνες από τότε που ο Γαλιλαίος έστρεψε για πρώτη φορά ένα τηλεσκόπιο προς αυτό το καταπληκτικό θέαμα, παρατηρώντας ότι το «γάλα» είναι στην πραγματικότητα αμέτρητα ξεχωριστά άστρα, πολύ αχνά για να μπορούν να διακριθούν με το γυμνό μάτι. Χρειάστηκαν άλλοι τρεις αιώνες για να γίνει σαφές στους αστρονόμους ότι ο Γαλαξίας είναι απλώς ένας από αμέτρητους γαλαξίες που υπάρχουν στο σύμπαν.
Στην πραγματικότητα, ο Γαλαξίας αυτός στον οποίο ανήκει και το ηλιακό μας σύστημα, δεν είναι απλώς «ένας γαλαξίας». Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι στο πέρασμα του χρόνου έχει προσελκύσει (βαρυτικά) και εγκολπωθεί πολλούς μικρότερους γαλαξίες, αφομοιώνοντας τα άστρα τους ως δικά του. Ηδη είναι γνωστοί τουλάχιστον 20 νάνοι γαλαξίες δορυφόροι του, που κυμαίνονται σε μέγεθος από ένα εκατομμυριοστό ως ένα εκατοστό του μεγέθους του Γαλαξία, ενώ πιθανότατα δεκάδες άλλοι δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα. Και οι τωρινοί δορυφόροι γαλαξίες θεωρούνται μόνο ένα μικρό κλάσμα εκείνων που έχουν υπάρξει δορυφόροι του στο παρελθόν, με τους παλιότερους να έχουν τραβηχτεί βαρυτικά μέσα στο γαλαξία μας και να έχουν απορροφηθεί προ πολλού. Αυτή η «χώνευση» άρχισε όταν ακόμα ο Γαλαξίας ήταν νεότερος και μικρότερος απ' ό,τι είναι τώρα, αλλά συνεχίζεται και σήμερα. Οι δορυφόροι γαλαξίες που υπάρχουν τώρα πιθανότατα θα «καταποθούν» και αυτοί στο μέλλον.
Από αυτά τα θύματα της βαρυτικής όρεξης του Γαλαξία, πολύ μετά από το χαμό τους παραμένουν ίχνη με τη μορφή αχνών ρευμάτων άστρων, που απλώνονται σε όλο τον ουρανό. Τα τελευταία 15 χρόνια ένα σχετικά νέο επιστημονικό πεδίο, που ονομάστηκε γαλακτική αρχαιολογία, έχει αποκαλύψει πολλά από αυτά τα ρεύματα. Μελετώντας αυτά τα «απολιθώματα» του παρελθόντος του Γαλαξία, οι γαλακτικοί αρχαιολόγοι συνενώνουν κομμάτι - κομμάτι σημαντικά γεγονότα από την ιστορία του γαλαξία μας και κατανοούν βαθύτερα τις διαδικασίες εμφάνισης και εξέλιξης άλλων σπειροειδών γαλαξιών.
Ιδανικά θα μελετούσε κανείς τους γαλαξίες τόσο από το εξωτερικό τους, όσο και από το εσωτερικό τους. Αυτό είναι κάτι που προφανώς δεν μπορούμε να κάνουμε για το γαλαξία μας. Οντας στο εσωτερικό του είναι αδύνατο να τον δούμε απέξω. Από την άλλη μεριά, η θέση μας είναι πλεονεκτική για την απόκτηση εικόνας λεπτομερειών του εσωτερικού του, πράγμα αδύνατο να κάνουμε με τους άλλους γαλαξίες, που απέχουν δισεκατομμύρια έτη φωτός.
Ηδη το νέο επιστημονικό πεδίο έχει βοηθήσει να επιβεβαιωθεί μια διαδικασία, μέσω της οποίας ο Γαλαξίας και άλλοι νεαροί γαλαξίες γίνονται μεγαλύτεροι. Η ανακάλυψη πολλών αστρικών ρευμάτων από δορυφόρους γαλαξίες που έχουν χαθεί από καιρό, υποστηρίζει την ευρέως αποδεκτή θεωρία ότι, όταν σχηματίστηκε ο Γαλαξίας, είχε μικρότερο μέγεθος και «φούσκωσε» εν μέρει προσθέτοντας ύλη σε μεγάλες «μπουκιές». Αν και πολλές λεπτομέρειες αυτού του σεναρίου δεν είναι ακόμη γνωστές, με αργό αλλά βέβαιο τρόπο οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να γράφουν τη βιογραφία του Γαλαξία.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»