Από την απόφαση στις 22 Μάρτη 1891 στον ηλεκτροφωτισμό της Κέρκυρας το 1931

 

Από την απόφαση στις 22 Μάρτη 1891 στον ηλεκτροφωτισμό της Κέρκυρας το 1931

Ο καθηγητής Μαθηματικών – Λυκειάρχης και ιστορικός Γ. Ζούμπος μας θυμίζει στο «σαν σήμερα» enimerosi.com 22 Μαρτίου 1891 το δημοτικό συμβούλιο Κερκυραίων αποφασίζει τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης, ο οποίος θα καθυστερήσει σαράντα  χρόνια.

Η Λιμενική Εταιρία Κέρκυρας συνδέεται άμεσα με τον εξηλεκτρισμό της Κέρκυρας.  Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθό θα θυμηθούμε ότι ριν τα τέλη του 18ου αιώνα, οι μοναδικές πηγές φωτός, ήταν τα φανάρια, οι λάμπες λαδιού, και τα κεριά. Η πρώτη μεγάλη επανάσταση στο φωτισμό έγινε στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν οι πηγές αυτές άρχισαν να δίνουν γοργά τη θέση τους στο φωταέριο(αλλιώς γκάζι ή αεριόφως), ένα εύφλεκτο αέριο που παράγεται από απόσταξη λιθάνθρακα. Πρώτη πόλη που φωταγωγήθηκε, ήταν το Λονδίνο, το 1815.

Η Κέρκυρα, είχε το δικό της εργοστάσιο παραγωγής φωταερίου. Το έλεγαν «το γκαζ». Βρισκόταν στο Μαντούκι, στη δυτική πλευρά του λόφου Αβράμη. Την εκμετάλλευση είχε αγγλική εταιρεία. Αργότερα, το φωταέριο έδωσε την σκυτάλη στον ηλεκτρισμό.

Ιονική Τράπεζα: Το πρώτο κτίριο στην Ελλάδα με ηλεκτρικό φως

Το πρώτο κτίριο στην Κέρκυρα και τον ελλαδικό χώρο που ηλεκτροφωτίσθηκε, ήταν το ιστορικό κτίριο της Ιονικής τράπεζας, στην πλακάδα του Αγίου. Αργότερα, ηλεκτροφωτίσθηκε και το ξενοδοχείο Bella Venezia. Και τα 2 αυτά κτίρια, είχαν δική τους τοπική γεννήτρια ηλεκτροπαραγωγής.

Ο Δήμος Κερκυραίων, έγκαιρα αντιλήφθηκε τα πλεονεκτήματα του ηλεκτροφωτισμού. Έτσι, τις 22.3.1891 με απόφασή του το δημοτικό συμβούλιο προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό, για να αποκτήσει ο Δήμος γενική ηλεκτροφωταψία. Δυστυχώς, ο διαγωνισμός απορρίφτηκε από το Νομάρχη, για κομματικούς λόγους. Ήταν Δεληγιαννικός, ενώ ο Δήμαρχος Τρικουπικός!

Η Κέρκυρα, χρειάστηκε να περιμένει έως το 1931 για να αποκτήσει ηλεκτροφωτισμό, από το εργοστάσιο της Λιμενικής Εταιρείας Κέρκυρας- Λ.Ε.Κ. Το εργοστάσιο τροφοδοτούσε την πόλη της Κέρκυρας, το Μαντούκι, την Γαρίτσα, τα Κανάλια, την Χρυσηίδα, την Αλεπού,την Άφρα, και τον Ποταμό.

Βρισκόταν στην Κόντρα Φόσσα, στην πλευρά του Φρουρίου. Η ιπποδύναμή του ήταν 12500 HP. Ως εκ τούτου, ήταν αρκετά θορυβώδες. Κάποιες φορές, ακουγόταν ως την Πίνια, αν ο καιρός και η ώρα της ημέρας ευνοούσαν! Καύσιμο ήταν το πετρέλαιο. Το μετέφεραν σε βαρέλια οι σκούνες, και τα ξεφόρτωναν στην Κόντρα Φόσσα.

Πριν το 1940, η Λ.Ε.Κ. έφερε δύο καινούργιες γεννήτριες, σε αντικατάσταση παλιότερων, που προωθήθηκαν στη Λευκίμμη και την Άνω Κορακιάνα. Από τη γεννήτρια της Άνω Κορακιάνας, έπαιρναν ρεύμα και οι περιοχές Τζάβρου, Δασιάς, και Ύψου. Οι υπόλοιπες περιοχές του νησιού, ζούσαν ακόμη με τις λαδοφωτιές, τα κεριά, και τις λάμπες πετρελαίου. Για τις ιδιωτικές εταιρείες, όπως η Λ.Ε.Κ., ο ηλεκτροφωτισμός μικρών χωριών και απομακρυσμένων οικισμών, ήταν οικονομικά ασύμφορος. Η τάση του ρεύματος που παρείχε η Λ.Ε.Κ. στα σπίτια, ήταν 125 V, και η χρήση του, ήταν σχεδόν αποκλειστικά για φωτισμό. Οι ηλεκτρικές συσκευές ήταν λιγοστές, συνήθως ένα ηλεκτρικό σίδερο! Οι πιο εύποροι, είχαν λίγες επιπλέον συσκευές: ραδιόφωνο, ανεμιστήρα, ψυγείο!

Πολλές ηλεκτρικές συσκευές με τον ερχομό των 220 volt της ΔΕΗ αχρηστεύτηκαν.  To 1950 υπήρχαν στη Ελλάδα 400 περίπου εταιρίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούσαν ήταν το πετρέλαιο και ο γαιάνθρακας που φυσικά εισάγονταν από το εξωτερικό. Η κατάτμηση αυτή της παραγωγής, σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα καύσιμα, εξωθούσε την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στα ύψη (έως και πενταπλάσιες τιμές απ’ αυτές που ίσχυαν στις Ευρωπαϊκές χώρες). Για το λόγο αυτό, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, το ηλεκτρικό ρεύμα στη χώρα μας, θεωρούνταν είδος πολυτελείας, εξ΄ αιτίας της ακριβής τιμής της κιλοβατώρας. Υπήρχαν σπίτια στην Κέρκυρα που δεν είχαν ρεύμα, παρ΄ ότι τα καλώδια της Λ.Ε.Κ. περνούσαν δίπλα τους. Πολλές οικογένειες, φωτίζονταν τα βράδια με τη λάμπα πετρελαίου!

Τον Αύγουστο του 1950, ιδρύθηκε η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. ΔΕΗ με σκοπό να κάνει το ηλεκτρικό ρεύμα κτήμα και δικαίωμα του κάθε Έλληνα πολίτη, στη φθηνότερη δυνατή τιμή. Το 1956 αποφασίσθηκε η σταδιακή εξαγορά από την ΔΕΗ, όλων των ιδιωτικών επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το προσωπικό τους, εντάχθηκε στη ΔΕΗ. Έτσι, ήρθε ή ώρα για την εξαγορά της ΛΕΚ, και αργότερα, η ώρα για τη διασύνδεση της Κέρκυρας με το ηλεκτρικό σύστημα της ηπειρωτικής χώρας. Ποντίσθηκε υποβρύχιο καλώδιο μεταφοράς 35 MW με τάση 66 KV, από τις ακτές της Ηγουμενίτσας, ως τις ακτές των Αλυκών Λευκίμμης που εξακολουθεί να λειτουργεί ως σήμερα.

Ένα μεγάλο έργο ξεκίνησε, και το ηλεκτρικό ρεύμα έφθασε σε κάθε γωνιά της Κέρκυρας, καταργώντας τα δίκτυα της ΛΕΚ. Και επειδή οι ανάγκες ηλεκτροδότησης του νησιού σιγά- σιγά αυξάνονταν, αρκετά αργότερα, ποντίσθηκαν σταδιακά, ακόμη δύο υποβρύχια καλώδια. Το τοπικό εργοστάσιο της ΔΕΗ (πρώην ΛΕΚ), έπαψε να λειτουργεί το 1972, και κατεδαφίσθηκε το 1991. Σε όλες όμως τις περιοχές που τροφοδοτούσε η ΛΕΚ, έχουν μείνει ανεξίτηλα τα ίχνη του δικτύου της, σε πείσμα του χρόνου και των όποιων κατεδαφίσεων και αποξηλώσεων. 

Ο σκύλος Γκραφ, ο Λεωνίδας και το Μπλόκο της Καλαμάτας

Ο Κόκκινος Φάκελος έχει εξετάσει ξανά το περιστατικό του Γερμανού αντιφασίστα "Λεωνίδα" και του σκύλου του, ο οποίος έσωσε πατριώτες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην Καλαμάτα και εντάχθηκε στις γραμμές του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα πολεμώντας τους ναζί και φασίστες κατακτητές. Με χαρά σήμερα θα σας παρουσιάσουμε μια σημαντική μαρτυρία για τη δράση του "Λεωνίδα" και του σκύλου του, που επιβεβαιώνει την ύπαρξή τους, καθώς και μια υψηλής ανάλυσης φωτογραφία των δύο ηρώων του αγώνα. 

Για τη μαρτυρία ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον φίλο Θεοδωρή Κουβάτσο:

Έφυγε στα εννέα του χρόνια από την κατοχική Καλαμάτα για το βουνό. Η οικογένεια δεν μπορούσε να συντηρηθεί και αντί για το σχεδόν βέβαιο θάνατο, επιλέχθηκε το ρίσκο μιας πιθανής επιβίωσης στο βουνό. Ο Διονύσης Χριστακόπουλος θυμάται και μας εξιστορεί.

-Έφυγα για το βουνό και με έπιασε το σούρουπο να βρίσκομαι σε ένα έλος απελπισμένος, μέχρι που βλέπω ένα τσοπάνο και πήγα να του πω να με πάρει να κοιμηθώ στη στάνη. Τελικά ήταν ο τρίτος γιός του βυρσοδέψη Μελιγκώνη, ο οποίος επειδή θα γύρναγε στην Καλαμάτα, με πήγε στο Μαυρομάτι Μεσσηνίας, το πιο κοντινό χωριό και με πήγε στον Παναγιώτη Πετρόπουλο (παρατσούκλι Επίτροπος).

Με κράτησαν σαν ψυχογιό, παρέμεινα επονίτης χωρίς αθλητική δραστηρότητα πιά και φύλαγα τα πρόβατα. Μου είχαν αφήσει ένα τουφέκι – γκρα και η αποστολή μου ήταν επιβλέποντας τα πρόβατα, από ένα ψηλό σημείο να ειδοποιώ με 3 πυροβολισμούς αν έρχονταν Γερμανοί και με 2 αν έρχονταν ταγματασφαλίτες, είχα και ένα κυάλι με το οποίο έβλεπα τις στολές γκρί – σταχτί οι Γερμανοί και καφέ οι ταγματασφαλίτες.

-Πώς εξελίχθηκε η δράση σας αυτή;

-Μία μέρα όμως βρέθηκα περικυκλωμένος από μεγάλη δύναμη Γερμανών και τα έχασα, πέταξα το μπερέ μου που έγραφε ΕΠΟΝ και βούτηξα σε κάτι βάτα χωρίς καν να ξέρω το βάθος, μπορεί και να σκοτωνόμουνα. Ήρθε ένας Γερμανός με προτεταμένο το αυτόματο με έβγαλε έξω με χάιδεψε στον ώμο και στο κεφάλι μιλώντας στη γλώσσα του έδειξε ότι επειδή ήμουν μικρός δεν ήθελε να μου κάνει κακό. Μάλιστα επειδή είχε και βαθμό, έμεινε εκεί μέχρι να περάσουν και οι υπόλοιποι για να με προστατέψει, αφού άλλοι με κλωτσούσαν, άλλοι με χαστούκιζαν, ένας ήθελε να με πυροβολήσει, αλλά αυτός τους έδιωχνε.

-Τί επακολούθησε;

-Αφού έφυγαν αυτοί και ήρθα σε επαφή με χωρικούς μου είπαν ότι πρέπει να πάω μήνυμα στο χωριό Ανδρούσα, ότι οι Γερμανοί πάνε για αντίποινα γιατί στην περιοχή τους είχαν σκοτωθεί δικοί τους. Τις επικοινωνίες μας και το συντονισμό μας τις κάναμε στο νεκροταφείο της περιοχής και την εκκλησία του, γιατί ήταν το μόνο σημείο που δεν υποπτευόντουσαν.

Με έβαλαν σε ένα γάιδαρο με κοφίνια με κολοκυθάκια, για να μην κινώ υποψίες, έκρυψα και το χαρτί με το μήνυμα στο λάστιχο του σώβρακου που φόραγα και ξεκίνησα από το μονοπάτι για να πάω πιο γρήγορα από αυτούς που πήγαιναν από τη δημοσιά – τον κυρίως δρόμο. Στο δρόμο έπεσα πάλι σε Γερμανούς, αλλά πρόλαβα και έκρυψα το σημείωμα στο αυτί του γαϊδάρου, που έκανε κινήσεις ενόχλησης και εγώ του έλεγα «ησύχασε θα σε πάω να πιείς νερό», για να δικαιολογώ την ανησυχία του.

Με άφησαν και λίγο πιο κάτω με σταματάνε 5-6 Γερμανοί με έναν επικεφαλής που φόραγε τη σβάστικα, με ρώτησαν από πού είμαι και είπα από το Μαυρομάτι, με ρώτησαν ποιανού και είπα του Επίτροπου. Τότε με αντιμετώπισαν φιλικά γιατί ήταν αντάρτες μεταμφιεσμένοι σε Γερμανούς. Τους ενημέρωσα, πήγαν στην Ανδρούσα, ταμπουρώθηκαν όλοι, φανταστείτε το λόφο του Λυκαβηττού να είναι στην κορυφή το χωριό και οι Γερμανοί να έρχονται από κάτω.

-Πώς εξελίχθηκε η κατάσταση;

-Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξει εξολόθρευση των Γερμανών, μεταξύ αυτών και του Γερμανού που μου είχε σώσει τη ζωή. Έγινε τέτοια αιματοχυσία, που κάποιοι Γερμανοί ταμπουρωμένοι πίσω από πηγάδι όταν σκοτώθηκαν και έγειραν στο χείλος του, το αίμα πότισε τόσο το νερό, που μετά ο γάιδαρός μου δεν το έπινε.

Για αντίποινα οι Γερμανοί έκαναν το Μπλόκο της Καλαμάτας και νοιώθω υπεύθυνος κατά μία έννοια, το λέω για πρώτη φορά. Αν δεν ειδοποιούσα την Ανδρούσα θα σκοτώνονταν οι κάτοικοί της, την ειδοποίησα και σκοτώθηκαν Καλαματιανοί και ο Γερμανός σωτήρας μου. Στην Καλαμάτα εκτελέστηκαν πάνω από 200.

-Σας έχει μείνει κάποιο περιστατικό έντονα στη μνήμη;

-Υπάρχει ένα σημαντικό περιστατικό με το Λεωνίδα (Γερμανός με το όνομά του να είναι αυτό) που είχε βαθμό υποσμηναγού και ήταν δάσκαλος σκύλων, ειδικός σαμποτέρ και υπασπιστής του ανώτατου Γερμανού διοικητή της ευρύτερης περιοχής. Αυτός του έδωσε δύο στρατιώτες και του είπε να εκτελέσει 50 Καλαματιανούς από τους συλληφθέντες. Όταν οι στρατιώτες πήραν το παράγγελμα του Λεωνίδα να σκοπεύσουν, έκανε νόημα στο σκύλο τον Γκραφ που πέταξε κάτω τους δύο και ο Λεωνίδας τους πήρε τα όπλα, απελευθέρωσε τους 50 και έφυγε στο βουνό όπου μπήκε στον ΕΛΑΣ.

Επειδή ήταν αξιωματικός του εχθρού, ο Βελουχιώτης είχε αντιρρήσεις και τότε ο Αλοίμονος του λέει, «κάτσε και θα δεις ότι δεν είναι κατάσκοπος». Τον βάζει να δώσει στο σκύλο το παράγγελμα «φασίστα» και δείχνει τον Βελουχιώτη. Ο σκύλος ορμάει στον Άρη και τον ξαπλώνει και ακολουθεί το παράγγελμα «παρτιζάνο», όπου ο σκύλος τον αφήνει και γίνεται αρνάκι.

Όταν απελευθερώθηκε η Καλαμάτα είχαν μείνει ταγματασφαλίτες μέσα στο ξενοδοχείο Πάνθεον και το σχολείο Μπενάκη, είχαν πυρομαχικά, πυροβολούσαν προς όλες τις κατευθύνσεις και εγώ έμεινα έξι ώρες πίσω από μία μεγάλη κολώνα γιατί όποτε έκανα να βγω μου έριχναν.

Ο Λεωνίδας σύρθηκε σε ένα χαντάκι με το σκύλο του έδωσε τέσσερις μικρές νάρκες σαν τα πιατάκια του γλυκού, ο σκύλος τα έβαλε σε ισάριθμες γωνιές του ξενοδοχείου και το ανατινάξαμε. Έτσι γλίτωσα εγώ και φοβήθηκαν οι ταγματασφαλίτες που ήταν στο σχολείο Μπενάκη και παραδόθηκαν.

Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος

Ανθρωπισμός

Διαβάζουμε την ανταπόκριση ειδησεογραφικής ιστοσελίδας της Κύπρου: «Μία πράξη ανθρωπιάς πραγματοποίησαν οι πεζοναύτες του πολεμικού πλοίου των ΗΠΑ "Iwo Jima" (...) Αφού βοήθησαν σε εργασίες δενδροφύτευσης, ακολούθως έπαιξαν μπάσκετ με άτομα με νοητική αναπηρία (...) Υπενθυμίζεται ότι το καμάρι του Πολεμικού Ναυτικού βρίσκεται αγκυροβολημένο από χτες στο Λιμάνι Λεμεσού (...) Οπως δήλωσε στα ΜΜΕ ο πλωτάρχης - πεζοναύτης ιερέας, John Mabus, σε κάθε λιμάνι - σταθμό, μέλος του προσωπικού του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού προσπαθεί να γνωρίσει την κουλτούρα και τους ανθρώπους μιας πόλης αλλά και να προσφέρει εθελοντική εργασία, όπου και όπως μπορεί». Ξεχειλίζει από ...ανθρωπισμό η αποστολή μιας από τις φονικότερες πλωτές μηχανές του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, που αυτές τις μέρες «ξεκουράζεται» στη Λεμεσό! Και η «ευαισθησία» τους για τα άτομα με αναπηρία πραγματικά συγκινεί. Είναι σίγουρο άλλωστε ότι «εν υπηρεσία» έχουν σακατέψει αμέτρητα θύματά τους (όσα δεν «άφησαν στον τόπο»...) και επομένως έχουν αποκτήσει «τεχνογνωσία» στο να αντιστρέφουν τις εντυπώσεις από τα εγκλήματά τους, με πρωτοβουλίες όπως αυτή στη Λεμεσό. Μόνο που όσα δέντρα κι αν φυτέψουν, όσα «καλάθια» κι αν βάλουν στα φιλανθρωπικά τους «σόου», δεν πρόκειται ποτέ να ξεπλύνουν τα χέρια τους από το αίμα των λαών...

Συστάσεις

 

Η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα κράτη - μέλη της ΕΕ είναι, σύμφωνα με την ΕΚΤ, το «αντίδοτο» στη γήρανση του πληθυσμού. Ειδικά για την Ελλάδα, σε έκθεσή της σημειώνει ότι το 2070 θα βρεθεί αντιμέτωπη με την «εκτόξευση του δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων στο 63%», που σημαίνει ότι για κάθε 10 άτομα που θα βρίσκονται στην παραγωγική ηλικία μεταξύ 15 και 64 ετών, θα υπάρχουν σχεδόν 7 ηλικιωμένοι, άνω των 65. Ολα αυτά, σύμφωνα με την ΕΚΤ, προϊδεάζουν για «μεγάλες δημοσιονομικές προκλήσεις», που μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με επέκταση του εργάσιμου βίου, πέρα από τα όρια που ισχύουν σήμερα και κατά περίπτωση φτάνουν τα 67 χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν εξετάζονται και άλλες συμπληρωματικές «λύσεις», όπως η αύξηση των εισφορών και η μείωση των παροχών. Σε κάθε περίπτωση, η σύνταξη και η ασφάλιση αντιμετωπίζονται με καθαρά δημοσιονομικά κριτήρια, και σ' αυτήν την κατεύθυνση κινούνται τα μέτρα της ΕΚΤ. Θυμίζουμε ανάλογες εκθέσεις και μελέτες της ΕΚΤ που «συνιστούν» επέκταση της «ευελιξίας» στην αγορά εργασίας και ενίσχυση των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών, για να σπάσει η «δυσκαμψία» και να «απελευθερωθεί η ανάκαμψη». Και μπορεί τα μνημόνια να τελειώνουν τυπικά τον ερχόμενο Αύγουστο, τα μνημόνια διαρκείας όμως, που συνδιαμορφώνουν η ΕΚΤ και οι άλλοι «θεσμοί» της ΕΕ, δεν πηγαίνουν πουθενά...

Εξαπάτηση

 

Σε συνέχεια του «Φόρουμ της Μασσαλίας», που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβρη, δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας, «πράσινοι», «ανανήψαντες» κομμουνιστές, εργοδοτικοί συνδικαλιστές από όλη την Ευρώπη και ο ΣΥΡΙΖΑ, που τους φιλοξένησε στην Ελλάδα, συζήτησαν για τη συγκρότηση «προοδευτικού πόλου» στην Ευρώπη, ώστε να μπει φρένο στον «νεοφιλελευθερισμό» και στον «ακροδεξιό λαϊκισμό». Τις ίδιες μέρες πραγματοποιούνταν το συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής, όπου ο προβληματισμός ήταν περίπου ίδιος: Πώς θα τα καταφέρουν οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας, που αναφέρονται κυρίως στο ΠΑΣΟΚ, να αναβαπτιστούν μέσα από «νέα» σχήματα και να αποτελέσουν ξανά αξιόπιστη εναλλακτική για το κεφάλαιο, σε μελλοντικές κυβερνητικές συνεργασίες. Μάλιστα, από το φόρουμ όπου μίλησε ο Αλ. Τσίπρας κάλεσε το Κίνημα Αλλαγής να κάνει «προοδευτική» επιλογή συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ και όχι με τη ΝΔ, την ίδια ώρα που η Φώφη Γεννηματά διεκδικούσε για το χώρο της την πρωτοκαθεδρία στην ελληνική σοσιαλδημοκρατία και καλούσε ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ να ανακάμψουν. Οπως και να 'χει, οι αβροφροσύνες του ΣΥΡΙΖΑ στο συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής δείχνουν ότι υπάρχει ...ευγενής άμιλλα στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, παλιάς και νέας, για το ποιος θα κρατάει τη σημαία στην εξαπάτηση του λαού.

Ομολογίες

 

Το αίτημα για την επιστροφή των παράνομα παρακρατηθέντων ποσών από τις επικουρικές συντάξεις υπέρ ΑΚΑΓΕ δεν είναι καινούργιο, καθώς αποτελεί μία από τις βασικές διεκδικήσεις των Συνεργαζόμενων Συνταξιουχικών Οργανώσεων. Το έθεσαν μάλιστα πρόσφατα στον υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης, σε συνάντηση μετά το παναττικό τους συλλαλητήριο. Για το ίδιο ζήτημα ρωτήθηκε σε συνέντευξή της σε τηλεοπτικό σταθμό η υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου. Ιδού η απάντησή της: «Οποιαδήποτε αλλαγή στο Ασφαλιστικό, αυτήν τη στιγμή, προϋποθέτει διαπραγμάτευση με τους δανειστές...»! Τι ομολογεί η υπουργός; Οτι ακόμα και επιμέρους ζητήματα θα συνεχίσουν να λύνονται σε συνεννόηση με τους «εταίρους», έστω κι αν τα μνημόνια ολοκληρωθούν τον ερχόμενο Αύγουστο, παρά τις εντυπώσεις που καλλιεργεί η κυβέρνηση για το αντίθετο. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ έχει ψηφίσει και έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις, που επεκτείνονται πολύ πέρα από την τυπική λήξη των μνημονίων. Γι' αυτό και οι διαβεβαιώσεις της για επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας ή για αυξήσεις στον κατώτερο μισθό δεν πρέπει να ξεγελούν κανέναν, αφού πέρα απ' όλα τα άλλα, στόχο έχουν να καλλιεργήσουν στάση αναμονής στους εργαζόμενους, κόντρα στην ανάγκη για μαχητική διεκδίκηση αυξήσεων στους μισθούς και καλύτερων συνθηκών εργασίας, για τα οποία παλεύει το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Ριζοσπάστης 

Το έθνος-κράτος επιστρέφει μετά την κρίση

Το εθνικό κράτος κάνει την επιστροφή του; Σίγουρα έτσι φαίνεται. Παλιομοδίτικες διακρατικές συγκρούσεις εκτυλίσσονται στην Θάλασσα της Κίνας και τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας. Οι διακρατικές συναντήσεις χαρακτηρίζονται από ασυνήθιστες εντάσεις. Η παραδοσιακή διπλωματία είναι εκείνη που μετράει σε ζητήματα από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μέχρι την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ωστόσο η κυρίαρχη άποψη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ήταν ότι η παγκοσμιοποίηση θα φέρει την μεταμόρφωση του πλανήτη μέσα από μη κρατικούς παράγοντες. Η λήξη του ψυχρού πολέμου προκάλεσε μια, σχεδόν μαρξιστική προσδοκία, ότι το κράτος θα ατονίσει, υπό την σκιά τής ελεύθερης ροής χρήματος και αγαθών και υπονομευόμενο από εξω-κρατικούς παράγοντες, εκ των οποίων οι τρομοκρατικές ομάδες ήταν οι πλέον προφανείς αλλά όχι οι μόνοι. Ήταν μια προσδοκία την οποία μοιραζόταν όλο το πολιτικό στερέωμα.

Στην αριστερά, οι επικριτές της παγκοσμιοποίησης των αγορών πρόβλεπαν την άνοδο της λαϊκής ισχύος. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις θα υψώνονταν πάνω από τους ξεφτισμένους, υποτίθεται, θεσμούς του εθνικού κράτους και θα δημιουργούσαν νέες, πιο ζωηρές μορφές πολιτικής δράσης. Η τεχνολογία θα έδινε καλύτερες λύσεις σε παλιά προβλήματα, ξεπερνώντας τους αντιδραστικούς εθνικούς θεσμούς.

Η νεοφιλελεύθερη δεξιά χαιρέτιζε την ανάδειξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής ισχύος, την κατάργηση των ελέγχων κεφαλαίων και την απορρύθμιση των τραπεζών, μιας και όλα αυτά αποδυνάμωσαν τις δυνατότητες των εθνικών κυβερνήσεων να ελέγξουν τις αγορές. Στην μεταποίηση και τις υπηρεσίες οι επιχειρήσεις κατέκτησαν νέες δυνατότητες να αξιοποιήσουν τα διαφορετικά φορολογικά καθεστώτα και τα επίπεδα των μισθών σε όλο τον πλανήτη.

Όλες αυτές οι προσδοκίες, όμως, υποτίμησαν την δυνατότητα επιβίωσης (την νομιμότητα, στην ουσία) του κράτους και των θεσμών του, καθώς και την μεγάλη δυσκολία δημιουργίας καινούργιων από το πουθενά. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις παρέμειναν στο περιθώριο. Οι διεθνείς οργανισμοί είναι τα "οχήματα" των ομάδων και των συνασπισμών εθνικών κρατών για να δρουν συντονισμένα όπου μπορούν. Από αυτή την άποψη, ουσιαστικά είναι παράγωγα, που καθρεφτίζουν τις επιθυμίες των πιο ισχυρών μελών. Η ιδέα ότι θα απελευθερώνονταν από τον κλοιό των εθνικών κυβερνήσεων ήταν ουτοπία.

Ο νεοφιλελεύθερος ενθουσιασμός με τις απελευθερωμένες αγορές δεν είχε καλύτερη τύχη. Η εποχή της παγκοσμιοποίησης ήταν εποχή αστάθειας ενώ στο Μεξικό, την ανατολική Ασία και την Ρωσσία, το κόστος της κρίσης είχε γίνει εμφανές σε όλη την δεκαετία του 1990. Χρειάστηκε, όμως, να περάσει μια δεκαετία για να ξεγυμνώσουν η κατάρρευση της Lehman Brothers και η διεθνής κρίση τους πολιτειακούς και τους ευρωπαίους από την πίστη τους στον καπιταλισμό και να αρχίζουν να αλλάζουν οι απόψεις.

Από εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ, 21/11/2016:
Αριστερά ο καθηγητής ιστορίας Μαρκ Μαζάουερ. Δεξιά ο τούρκος συγγραφέας Ορχάν Παμούκ

Έκτοτε η εξουσία έχει επιστρέψει προς το κράτος από πολλά μέτωπα. Στο κάτω-κάτω, οι φορολογούμενοι ήταν που διέσωσαν τις τράπεζες. Το βάρος της εξόδου από την κρίση έπεσε στις κεντρικές τράπεζες σε συνεργασία με τους υπουργούς οικονομικών. Από το 2010, η αυξανόμενη ανισότητα που συνοδεύει την ανάκαμψη, έχει προκαλέσει μεγάλο υποβόσκον κύμα οργής στους ψηφοφόρους, όχι μόνο έναντι των τραπεζών αλλά και ενάντια στα ελαφρά φορολογικά βάρη που απολαμβάνουν πολλές πολυεθνικές. Η αλλαγή στην ψυχολογία απειλεί παραπάνω την απελευθέρωση του εμπορίου κι έχει φέρει στην πολιτική ατζέντα προτάσεις για διεθνή εναρμονισμό των εταιρικών φόρων. Την ίδια ώρα, η επίδειξη δύναμης του Βλάντιμιρ Πούτιν καταδεικνύει ότι τίποτα δεν αντικαθιστά το κράτος στην τακτοποίηση των ζητημάτων πολέμου και ειρήνης.

Στην πραγματικότητα, το κράτος ήταν πάντα μαζί μας. Το δημοσιονομικό του αποτύπωμα έχει αλλάξει ελάχιστα εδώ και δεκαετίες. Οι εισπράξεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι σήμερα λίγο-πολύ στο ίδιο ποσοστό επί της παραγωγής που βρίσκονταν το 1960. Στη Βρεττανία, οι δημόσιες δαπάνες έχουν μεταβληθεί ελάχιστα την ίδια περίοδο. Αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ή τριών δεκαετιών ήταν λιγότερο απονέκρωση του κράτους και περισσότερο επαναπροσδιορισμός των επίσημων προτεραιοτήτων.

Εγκαταλείποντας τον εσωτερικό στρατηγικό σχεδιασμό, το κράτος έγινε μεσολαβητής των ρυθμιστικών καθεστώτων. Εξωτερικά, μεταμόρφωσε τους αμυντικούς προϋπολογισμούς, μεταφέροντας πόρους από τους ανθρώπους στις μηχανές.

Η οικονομική κρίση έχει επιταχύνει ορισμένες από αυτές τις τάσεις και άρχισε να ανατρέπει άλλες. Τα κράτη -ή οι πολιτικές ηγεσίες τους- εξακολουθούν να είναι απρόθυμα να κάνουν όσα θα είχαν κάνει τη δεκαετία του 1940. Αρνούνται πεισματικά να επιβάλλουν αυστηρότερες ποινές στις τράπεζες ή να αναγνωρίσουν την ανεργία ως προτεραιότητα. Αλλά αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι ίσως αυτό που η κρίση έχει δημιουργήσει σε παγκόσμιο επίπεδο: απομυθοποιώντας την εξιδανίκευση των αγορών ενθάρρυνε την αποκατάσταση της κρατικής ισχύος ως αυτοσκοπό. Την κατάσταση αυτή εκμεταλλεύθηκαν εύκολα οι απολυταρχικοί ηγέτες στο όνομα της εθνικής κυριαρχίας και της δημοκρατίας. Η Ουγγαρία και η Ρωσία αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Έχουμε ακούσει πολλά, αυτά τα 20 τελευταία χρόνια, για την παρακμή του κράτους. Δεν πρόκειται να ακούσουμε πολύ περισσότερα.


[Mark Mazower, "After the crisis, the nation state strikes back", Financial Times, 26/11/2014 - Απόδοση στα ελληνικά και προσαρμογή: Cogito ergo sum]

H υιοθέτηση της ΝΕΠ στην ΕΣΣΔ: Ένας αναγκαστικός συμβιβασμός και τα αποτελέσματά του

Κατιούσα

Σαν σήμερα το 1921, στα πλαίσια του 10ου συνεδρίου του Κόμματος των Μπολσεβίκων, δημοσιεύτηκε μια απόφαση με βαρύνουσα σημασία: Στο εξής το παρακράτημα των σιτηρών και γενικότερα των αγροτικών προϊόντων, η παράδοση δηλαδή όλων των παραγωγικών πλεονασμάτων των αγροτών στο κράτος, αντικαταστάθηκε από την καταβολή σταθερό φόρου σε είδος, με το υπόλοιπο της σοδειάς να παραμένει στην κατοχή των αγροτών.

Αυτό που φαινόταν ένα επιμέρους μεταρρυθμιστικό μέτρο, έμελλε να σηματοδοτήσει μια τεράστια αλλαγή στη νεαρή σοβιετική οικονομία: Τη μετάβαση από την πολιτική του “πολεμικού κομμουνισμού”, που είχε συμβάλει στην επιβίωση της Επανάστασης τα πρώτα κρίσιμα χρόνια του εμφυλίου και της ιμπεριαλιστικής επέμβασης, σε αυτό που θα ονομαζόταν Νέα Οικονομική Πολιτική, γνωστότερη ως ΝΕΠ. Επρόκειτο για μια πολιτική ελεγχόμενης αποκατάστασης αγοραίων σχέσεων στην οικονομία, με κεντρικό χαρακτηριστικό το δικαίωμα των αγροτών να διαθέτουν ανεμπόδιστα τα προϊόντα τους, σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, να νοικιάζουν παραπάνω γη και να προσλαμβάνουν εργατικά χέρια, δηλαδή να χρησιμοποιούν μισθωτή εργασία. Επιπλέον, δόθηκε στήριξη σε μικρομεσαίες ιδιωτικές και συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ενώ ορισμένες μη πετυχημένες εθνικοποιήσεις βιομηχανιών αναστράφηκαν με την εκμίσθωσή τους σε ιδιώτες. Επιπλέον,  σε μεμονωμένες περιπτώσεις επετράπη και η παραχώρηση εταιρειών στο ξένο κεφάλαιο.

Στον τομέα του εμπορίου συνυπήρχαν κρατικοί οργανισμοί, κυρίως στον κλάδο χονδρικού εμπορίου, με συνεταιρισμούς και πάμπολλους ιδιώτες που ήλεγχαν το λιανικό εμπόριο, ενώ το εξωτερικό εμπόριο παρέμενε αυστηρά υπό κρατικό έλεγχο. Όπως ήταν αναμενόμενο, η προσωρινή αυτή υποχώρηση από τις επαναστατικές αρχές προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων εντός μπολσεβίκων, στις οποίες ο Λένιν απαντούσε ως εξής: “Πραγματικοί επαναστάτες θα χαθούν (όχι με την έννοια μας εξωτερικής ήττας, αλλά της εσωτερικής χρεοκοπίας της υπόθεσής τους), μόνο στην περίπτωση που θα χάσουν τη νηφαλιότητά τους και θα τους περάσει από το μυαλό, ότι τάχα “η μεγάλη, η νικηφόρα, η παγκόσμια” επανάσταση μπορεί και πρέπει υποχρεωτικά να λύσει με επαναστατικό τρόπο τα κάθε λογής προβλήματα μέσα σε οποιεσδήποτε συνθήκες και σε όλους τους τομείς της δράσης και στην περίπτωση αυτή θα χαθούν ασφαλώς”.

Ο Λένιν αντιλαμβανόταν ότι τόσο η προϋπάρχουσα καθυστέρηση της σοβιετικής οικονομίας, όσο και οι τεράστιες καταστροφές που είχαν επισωρεύσει οι μακροχρόνιες πολεμικές περιπέτειες, καθιστούσαν απαραίτητη την αναβίωση των εμπορευματικών σχέσεων και της επιδίωξης του κέρδους, ώστε να μη διαρραγεί ανεπανόρθωτα η σχέση της σοβιετικής εξουσίας με τα μικροαστικά στρώματα της πόλης και της υπαίθρου, και κυρίως τους αγρότες: “Δε μπορούμε να υπολογίζουμε σε ένα άμεσο πέρασμα στον κομμουνισμό. Πρέπει να στηρίζουμε την οικοδόμηση στο προσωπικό ενδιαφέρον του αγρότη”. Γνώριζε επίσης σαφέστατα ότι η ΝΕΠ συνιστούσε υποχώρηση, θεωρούσε όμως ότι τα καπιταλιστικά στοιχεία που εισήγαγε η πολιτική αυτή θα μπορούσαν να ελεγχθούν χάρη στην κρατική διεύθυνση της οικονομίας. Θεωρούσε παράλληλα ότι η πολιτική αυτή θα εφαρμοζόταν πολύ καιρό, αν και όχι για πάντα (σε άλλο σημείο προσδιορίζει το διάστημα αυτό στα 10 με 20 χρόνια στην καλύτερη περίπτωση), ενώ θεωρούσε όχημα για την υπέρβασή της την οργάνωση του συνόλου του πληθυσμού σε συνεταιρισμούς που θα σήμαινε πως “θα στεκόμαστε ήδη και με τα δυο μας πόδια σε σοσιαλιστικό έδαφος”.

Ένα άλλο κλειδί για το πέρασμα σε κατά μέτωπο επίθεση με τον καπιταλισμό ήταν η εξύψωση του εξαιρετικά χαμηλού μορφωτικού επιπέδου του σοβιετικού πληθυσμού, σε συνδυασμό με την κακή κατάσταση του κρατικού μηχανισμού, που παρουσίαζε τα πρώτα σημάδια γραφειοκρατικής ακαμψίας, καθιστώντας αναγκαία την προσφυγή στην τεχνογνωσία αστών ειδικών.

Τα απτά αποτελέσματα της ΝΕΠ ήταν μεικτά, διότι από τη μια επετεύχθη ως το 1928 η ελαφρά υπέρβαση της αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής της ΕΣΣΔ σε σχέση με το προπολεμικό επίπεδο, ωστόσο το χάσμα με τις καπιταλιστικές χώρες στους αντίστοιχους τομείς είχε διευρυνθεί σε σχέση με το 1913. Επίσης, παρά την αύξηση της αγροτικής παραγωγής, μείωση παρουσίασε ο όγκος των εμπορεύσιμων αγροτικών προϊόντων, επηρεάζοντας αρνητικά τους δείκτες του εξωτερικού εμπορίου, αλλά και καθιστώντας προβληματική την τροφοδοσία του στρατού και των πόλεων, που ως διαρκώς αναπτυσσόμενα βιομηχανικά κέντρα, προσήλκυαν ολοένα και μεγαλύτερο πληθυσμό που ερχόταν να εργαστεί στα εργοστάσια, καθώς και την προμήθεια της βιομηχανίας με πρώτες ύλες.

Τα όρια της ΝΕΠ φάνηκαν καθαρά με την κρίση των σιτηρών την περίοδο 1927-1928, όταν οι αγρότες πούλησαν στις υπεύθυνες κρατικές υπηρεσίες το ήμισυ των σιτηρών σε σχέση με το 1926.  Η ενίσχυση των κουλάκων στα χρόνια της ΝΕΠ οδηγούσε  σε αποφυγή εκ μέρους τους να διαθέτουν τη σοδειά τους στο κράτος, δυσαρεστημένοι από τις χαμηλές τιμές που εκείνο μπορούσε να διαθέσει για τα προϊόντα τους. Η εξάρτηση της σοβιετικής οικονομίας, και ιδιαίτερα της βιομηχανίας, από το μικρής κλίμακας και παραγωγικότητας αγροτικό νοικοκυριό γινόταν ένα πρόβλημα ολοένα και πιο επιτακτικό προς επίλυση. Έτσι, την ίδια περίοδο, στα τέλη δηλαδή της δεκαετίας του ’20, έχουμε την αλλαγή προσανατολισμού της σοβιετικής οικονομίας στην κατεύθυνση του κεντρικού σχεδιασμού, με τη στροφή στην κολλεκτιβοποίησης της αγροτικής οικονομίας και την εφαρμογή του πρώτου πενταετούς πλάνου για τη βιομηχανία.

Μια περίοδος τεκτονικών αλλαγών εγκαινιαζόταν στην ΕΣΣΔ, προκαλώντας συγκλονιστικές αναταράξεις σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, με ενίοτε οδυνηρές παρενέργειες, αλλά και μεγαλειώδη έκβαση. Στο τέλος της δεκαετίας του ’30, η χώρα ήταν πλέον πρώτη στην Ευρώπη και δεύτερη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ στον όγκο της βιομηχανικής παραγωγής, καλύπτοντας τις ανάγκες της σε ευρύτατους τομείς, μεταξύ των οποίων και η αμυντική βιομηχανία, γεγονός που συνέβαλε καθοριστικά στη νικηφόρα αντιμετώπιση της θανάσιμης ναζιστικής απειλής λίγα χρόνια αργότερα.

Με στοιχεία από το βιβλίο του Περικλή Παυλίδη, “Ιστορία και Κομμουνισμός”, Αθήνα 2017

Θεομπαιξία το ανώτατο στάδιο του τσαρλατανισμού

Η πατριδοκαπηλία και θρησκοκαπηλία είναι σταθεροί άξονες προπαγάνδας των αστικών κομμάτων για το μασκάρεμα της αντιλαϊκής τους πολιτικής. Για να εκμεταλλευτούν τα πατριωτικά και θρησκευτικά αισθήματα του λαού οι αστοί πολιτικοί ανέκαθεν παρουσιάζονται ως "θεοσεβούμενοι άνθρωποι" ως "άνθρωποι που νοιάζονται για την πατρίδα". Παίζουν αυτό το θέατρο για να κρύβουν την άγρια πολιτική τους σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων και να υποβαθμίζουν το ταξικό κριτήριο των εργαζόμενων. Δεν διστάζουν να παρευρίσκονται συχνά πυκνά σε θρησκευτικές τελετές για το θεαθήναι. Ανέκαθεν ήταν σε αγαστή συνεργασία με το ιερατείο που είναι μηχανισμός του αστικού κράτους και υπηρετεί όλες τις αστικές κυβερνήσεις, ακόμα και αυτές χωρίς κοινοβουλευτικό μανδύα.

Το σκηνικό με τα ανάματα κεριών, τα προσκυνήματα εικόνων, τις συνοδείες "ιερών λειψάνων" αποτελεί προσφιλή μέθοδο χειραγώγησης των λαϊκών ανθρώπων μέσω της θρησκείας και με την αξιοποίηση της κάμερας. Στην πραγματικότητα γι’ αυτούς η ηθική είναι κάτι που περιορίζεται στα όρια των νόμων που ψηφίζουν, δηλαδή στο τι συμφέρει τους κάθε λογής καπιταλιστές που εκμεταλλεύονται τον λαό και ληστεύουν τη χώρα.
Το ίδιο σκηνικό παίζεται με την παρουσία τους σε εθνικές γιορτές, σε παρελάσεις, σε συγκεντρώσεις εθνικοτοπικών συλλόγων κ.λπ όπου με τις υποκριτικές κορόνες τους για την πατρίδα, στο πλαίσιο άκρατου λαϊκισμού, υπόσχονται κάθε φορά λαγούς με πετραχήλια, δηλαδή τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που εφαρμόζουν στην πράξη με την πολιτική τους. Γι’ αυτούς η πατρίδα είναι αφηρημένη έννοια, αφού όπως την εννοούν το κύριο συστατικό της δεν είναι ο λαός και η πολιτιστική κληρονομιά του σ’ αυτή τη χώρα, αλλά μόνο η γεωγραφική περιοχή ως πεδίο καπιταλιστικής δράσης.

Στη φωτογραφία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαδίμηρος Πούτιν σε μια από τις χαρακτηριστικές παραστάσεις θρησκοκαπηλίας, εφαρμόζει κατά γράμμα την τακτική λαϊκής χειραγώγησης σε συνεργασία με το ρώσικο ιερατείο στην τελετή των θεοφανείων. Ο «θεοσεβούμενος» Πούτιν είναι από τα στελέχη της κλίκας των ρώσων οπορτουνιστών που γαντζώθηκαν στην πλάτη του ρώσικου λαού αρπάζοντας την περιουσία του, για να τον καταληστεύουν. Είναι αυτός και το επιτελείο του που υπηρετεί τους ρώσους καπιταλιστές, όντας και ο ίδιος καπιταλιστής. Δεν διστάζει να συμμετέχει σε ιμπεριαλιστικές διαμάχες για τα συμφέροντα των ρώσικων μονοπωλίων και να προωθεί το εμπόριο όπλων. Δεν διστάζει να ντροπιάζει την ένδοξη ιστορία των προγόνων του που αγωνίστηκαν για την ειρήνη και την λαϊκή ευημερία, για μια σοσιαλιστική πατρίδα.

Ευάγγελος Δανέζης 

Ανθρωπισμός

Διαβάζουμε την ανταπόκριση ειδησεογραφικής ιστοσελίδας της Κύπρου: «Μία πράξη ανθρωπιάς πραγματοποίησαν οι πεζοναύτες του πολεμικού πλοίου των ΗΠΑ "Iwo Jima" (...) Αφού βοήθησαν σε εργασίες δενδροφύτευσης, ακολούθως έπαιξαν μπάσκετ με άτομα με νοητική αναπηρία (...) Υπενθυμίζεται ότι το καμάρι του Πολεμικού Ναυτικού βρίσκεται αγκυροβολημένο από χτες στο Λιμάνι Λεμεσού (...) Οπως δήλωσε στα ΜΜΕ ο πλωτάρχης - πεζοναύτης ιερέας, John Mabus, σε κάθε λιμάνι - σταθμό, μέλος του προσωπικού του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού προσπαθεί να γνωρίσει την κουλτούρα και τους ανθρώπους μιας πόλης αλλά και να προσφέρει εθελοντική εργασία, όπου και όπως μπορεί». Ξεχειλίζει από ...ανθρωπισμό η αποστολή μιας από τις φονικότερες πλωτές μηχανές του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, που αυτές τις μέρες «ξεκουράζεται» στη Λεμεσό! Και η «ευαισθησία» τους για τα άτομα με αναπηρία πραγματικά συγκινεί. Είναι σίγουρο άλλωστε ότι «εν υπηρεσία» έχουν σακατέψει αμέτρητα θύματά τους (όσα δεν «άφησαν στον τόπο»...) και επομένως έχουν αποκτήσει «τεχνογνωσία» στο να αντιστρέφουν τις εντυπώσεις από τα εγκλήματά τους, με πρωτοβουλίες όπως αυτή στη Λεμεσό. Μόνο που όσα δέντρα κι αν φυτέψουν, όσα «καλάθια» κι αν βάλουν στα φιλανθρωπικά τους «σόου», δεν πρόκειται ποτέ να ξεπλύνουν τα χέρια τους από το αίμα των λαών...

Αθλιοι ψεύτες και παραχαράκτες

Στον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου» 17-18/3 και συγκεκριμένα στο δισέλιδο «Για τους Ενστολους», δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο «Οι αλύγιστοι φαντάροι της ΟΚΝΕ», σχετικά με τον «Πειθαρχικό Ουλαμό Καλπακίου». Εκεί, παραθέταμε απόσπασμα της απολογίας των κομμουνιστών φαντάρων: «Είμαστε κομμουνιστές και σαν τέτοιοι αγωνιζόμαστε μέσα στον αστικό στρατό για τα ζητήματα των φαντάρων, ενάντια στην αποκτηνωτική πειθαρχία, ενάντια στον πόλεμο», συνοδευόμενο από σχετικό σκίτσο. Το «Δίκτυο Σπάρτακος», σε άρθρο του, προσπαθεί να παραχαράξει την Ιστορία. Για να δικαιολογήσει τη θέση του, ισχυρίζεται ότι οι κομμουνιστές δεν πολεμάνε και καλεί τους φαντάρους να κάνουν το ίδιο. Το ΝΑΡ - «Σπάρτακος» δηλώνει ότι οι κομμουνιστές δεν πρέπει να επιδιώξουν την καθοδήγηση της λαϊκής πάλης ενάντια στην ξένη εισβολή και την πιθανή κατοχή εδαφών. Πρέπει να αδιαφορήσουν δηλαδή για τα σύνορα και την εδαφική κυριαρχία, να μην πάρουν μέρος στην υπεράσπιση από πιθανή εισβολή. Η ιστορική πείρα δείχνει όμως ότι οι κομμουνιστές πρωτοστάτησαν στην οργάνωση αυτού του αγώνα, επιδιώκοντας να τον συνδέσουν με την πάλη ενάντια στο σύστημα της εκμετάλλευσης και στην εξουσία της αστικής τάξης, που γεννά τη φτώχεια και τους πολέμους, ανεξάρτητα από σημαντικά λάθη που έγιναν εξαιτίας μη ξεκάθαρης στρατηγικής αντίληψης στη σύνδεση αυτής της πάλης.

***

Οι κομμουνιστές πολέμησαν στην πρώτη γραμμή ενάντια στην επίθεση των Ιταλών φασιστών, των Γερμανών ναζιστών. Φυλακισμένοι στην Ακροναυπλία και στο Ιτζεδίν, και εξόριστοι από τη Φολέγανδρο και την Κίμωλο, ζήτησαν με επιστολές τους να πολεμήσουν στο μέτωπο. Ο λαός και η νεολαία οργάνωσαν την ένοπλη πάλη με το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, την ΕΠΟΝ. Να θυμηθούμε επίσης το κάλεσμα του Ζαχαριάδη από τη φυλακή. Οι άθλιοι ψεύτες και διαδρομιστές του υπουργείου Αμυνας, του ΝΑΡ - «Σπάρτακος», δεν έχουν κανένα δικαίωμα να παραχαράζουν ή και να οικειοποιούνται τη δράση και την αγωνιστική παρακαταθήκη των κομμουνιστών, μέσα στα κολαστήρια. Η αστική τάξη και τα κόμματα που την υπηρέτησαν, έφτιαχναν σε κάθε περίοδο «τάφους των ζωντανών νεκρών». Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και ο «Πειθαρχικός Ουλαμός Καλπακίου», για να χτυπηθεί η δράση των κομμουνιστών και μέσα στα στρατόπεδα.

***

Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που αναδεικνύει το χαρακτήρα του πολέμου ως σφαγής των λαών για τα συμφέροντα των μονοπωλίων, για το μοίρασμα των αγορών και των σφαιρών επιρροής. Το ΚΚΕ ξεκαθαρίζει ότι οι ίδιοι που κλέβουν τον ιδρώτα της εργατικής τάξης σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής «ειρήνης» είναι οι ίδιοι που τη στέλνουν στον πόλεμο, για να σκοτωθεί για τα συμφέροντά τους. Επιμένει να μιλάει για τον πόλεμο και τις αιτίες του, ταυτόχρονα όμως πρωτοστατεί ώστε να δυναμώσει ο αγώνας ενάντια στα σενάρια αλλαγής συνόρων, σε κάθε εμπλοκή της χώρας σε αυτά τα σχέδια. Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που σταθερά αποκαλύπτει τι σημαίνει για την εργατική τάξη, το λαό της Ελλάδας, η συμμετοχή της χώρας μας στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, ποιος ωφελείται και ποιος ωφελήθηκε. Θέτει το ζήτημα της αποχώρησης της Ελλάδας από όλες τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, ζήτημα που μπορεί να το εγγυηθεί οριστικά και μόνιμα μόνο η εργατική - λαϊκή εξουσία, με την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας και φιλίας με όλους τους λαούς.

***

Το ΚΚΕ καλεί το λαό να παλέψει μαζί του μέσα στους τόπους δουλειάς, στα σχολεία και τις σχολές, στις γειτονιές. Για να κλείσουν όλες οι ΝΑΤΟικές βάσεις. Να επιστρέψουν οι Ελληνες στρατιωτικοί από αποστολές εκτός συνόρων. Κανείς στρατιωτικός ή νεολαίος φαντάρος της πατρίδας να μη δώσει το αίμα του σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο εκτός συνόρων. Ολοι τους είναι ταγμένοι να υπερασπιστούν τα σύνορα της χώρας, στον αέρα, στη στεριά και στη θάλασσα. Πουθενά αλλού! Οι κομμουνιστές, όπως πάντα στην ηρωική 100χρονη Ιστορία του ΚΚΕ, θα πρωτοστατήσουν στον αγώνα για την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων, για να συντριβεί ο όποιος ξένος εισβολέας, ταυτόχρονα όμως το ΚΚΕ επισημαίνει από τώρα ότι δεν θα δείξει καμιά εμπιστοσύνη στην αστική κυβέρνηση που θα κάνει τον πόλεμο.

***

Χρειάζεται να παλέψουμε ενάντια σε κάθε επιδίωξη αλλαγής συνόρων, κάθε αλλαγή διεθνών συνθηκών, που οδηγεί στην αιματοχυσία των λαών. Ενάντια στον εθνικισμό, που θέλει να κρύψει πως οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, στην Τουρκία και σε άλλες χώρες έχουμε σήμερα τον ίδιο αντίπαλο: Τα μονοπώλια, τον καπιταλισμό, τις κυβερνήσεις και τις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες τους. Να δυναμώσει η πάλη που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να μπει μια και καλή τέρμα στις αιτίες που γεννούν τον πόλεμο. Το ΚΚΕ θέτει μπροστά στην εργατική τάξη το καθήκον να χαράξει τη δική της πάλη, μαζί με όλα τα άλλα λαϊκά στρώματα και το κίνημά τους, για να υπερασπίσει την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, αλλά και για να βγει ο λαός νικητής απέναντι στην καπιταλιστική εξουσία της εκμετάλλευσης και των πολέμων, ή της δήθεν «ειρήνης» με το πιστόλι στον κρόταφο των λαών. Το ΚΚΕ είναι το μόνο πολιτικό κόμμα που μπορεί να ηγηθεί της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, της προώθησης της Κοινωνικής Συμμαχίας σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Για να έρθει πραγματικά ο λαός στην εξουσία, να οικοδομήσει τη νέα κοινωνία, χωρίς ανεργία, κρίσεις και πολέμους, που δεν μπορεί παρά να είναι σοσιαλιστική - κομμουνιστική.

Επικίνδυνες πρόβες

Μόνο ανησυχία πρέπει να προκαλούν στο λαό η προχτεσινή πολυεθνική άσκηση «Ηνίοχος 2018», αλλά και οι δηλώσεις που ακολούθησαν από τον υπουργό Αμυνας της Ελλάδας και τους πρέσβεις των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας.
Ολοένα και περισσότερο, η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο ΝΑΤΟικών ασκήσεων, είτε ως «βάση» είτε ως «κόμβος», όπως έγινε στην περίπτωση της «Noble Jump» στη Ρουμανία ή των ασκήσεων στην Ανατ. Μεσόγειο, όπου συμμετέχουν ναυτικές δυνάμεις προερχόμενες από τη Σούδα.
Στην περίπτωση του «Ηνίοχου» χρησιμοποιήθηκε το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ανδραβίδας, το οποίο συγκαταλέγεται σ' εκείνα που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για αναβάθμιση της χρήσης τους στα ιμπεριαλιστικά τους σχέδια.
Επομένως, πέρα απ' όλα τα άλλα, η άσκηση που ολοκληρώθηκε προχτές αποτέλεσε και μια δοκιμή για τις επιχειρησιακές δυνατότητες της συγκεκριμένης στρατιωτικής υποδομής, επιβεβαιώνοντας ότι η Ελλάδα αναβαθμίζει το ρόλο της ως ορμητηρίου επεμβάσεων και πολέμων, υλοποιώντας τη συμφωνία του περασμένου Οκτώβρη με τις ΗΠΑ.
Αλλωστε, η αναβάθμιση της αμερικανοΝΑΤΟικής παρουσίας στην Ελλάδα επιβεβαιώνεται και από άλλες εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος, όπως η επαλήθευση του ενδιαφέροντος για τη δημιουργία βάσης ελικοπτέρων στην Αλεξανδρούπολη, η αξιοποίηση του λιμανιού της Σύρου για τις ανάγκες του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού και η εγκατάσταση στη Λάρισα μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Θυμίζουμε επίσης ότι η Ελλάδα συμμετέχει με στρατιωτικές υποδομές και μέσα σε πολλές ακόμα ΝΑΤΟικές ασκήσεις το 2018, με χαρακτηριστικότερη την «TRIDENT JAGUAR II 18», στις 2 - 12 Ιούνη στη Βόρεια Ελλάδα. Βασικός φορέας υλοποίησης αυτής της άσκησης είναι το Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη.
Το Γ' Σώμα Στρατού ετοιμάζεται τους επόμενους μήνες να αναλάβει καθήκοντα Διακλαδικού Στρατηγείου Δυνάμεων του ΝΑΤΟ, με αποστολή το συντονισμό αποστολών και επιχειρήσεων, όπως οι προβλεπόμενες από το «άρθρο 5» του Συμφώνου της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας, περί «συλλογικής απάντησης» με στρατιωτικά μέσα σε επίθεση που δέχεται ένα κράτος - μέλος από μια τρίτη δύναμη.
Καθόλου τυχαία, η πιο πρόσφατη «υπενθύμιση» του «άρθρου 5» έγινε από τον ίδιο τον γγ του ΝΑΤΟ, με αφορμή τις καταγγελίες της Μ. Βρετανίας ότι η Ρωσία εκτέλεσε στο έδαφός της στρατιωτική επιχείρηση για την εξόντωση του διπλού πράκτορα, δείχνοντας σαφώς τον επιθετικό προσανατολισμό του ΝΑΤΟ ενάντια στη Ρωσία.
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την προστασία των συνόρων και την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας; Καμιά απολύτως.
Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Τα σενάρια τέτοιων ασκήσεων, ο έλεγχος της επιχειρησιακής ετοιμότητας φονικών μηχανών και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων κρίσιμων στρατιωτικών υποδομών, η εξάσκηση στο συντονισμό στρατιωτικών δυνάμεων από διαφορετικά κράτη που συνεργάζονται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, προδίδουν πολεμική προετοιμασία.
Απ' αυτήν τη σκοπιά, η βαθύτερη εμπλοκή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς, η συμμετοχή της σε αυτήν την προετοιμασία και μάλιστα με αναβαθμισμένο ρόλο, μόνο κινδύνους και περιπέτειες προμηνύουν για το λαό. Μέρος αυτής της εμπλοκής είναι και οι ΝΑΤΟικές ασκήσεις, είτε γίνονται στην ελληνική επικράτεια είτε όχι.
Ο λαός δεν πρέπει να ξεγελαστεί από τα εύσημα των ΝΑΤΟικών στους Ελληνες πιλότους για τις ικανότητες που επέδειξαν στην άσκηση, ούτε από τα μεγάλα λόγια της κυβέρνησης και του πρέσβη των ΗΠΑ ότι η Ελλάδα, μέσα από τη ΝΑΤΟική συμμαχία, αποτελεί «πυλώνα ασφάλειας» στην περιοχή.
Οσο δυναμώνει η ΝΑΤΟική παρουσία στην περιοχή, όσο φυτρώνουν νέες βάσεις και ενισχύονται οι παλιές, όσο ελληνικά στρατεύματα εμπλέκονται σε βρώμικες αποστολές και σχεδιασμούς, όσο τα οράματα της αστικής τάξης προσδένουν την Ελλάδα πιο σφιχτά στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, τόσο θα πληθαίνουν οι παράγοντες ανασφάλειας για το λαό, που πρέπει σθεναρά να σταθεί απέναντι.