ΕΣΣΔ: Το τίμημα της Αντιφασιστικής Νίκης

.

Κατιούσα

Η κατάσταση της ΕΣΣΔ την επαύριο του Δεύτερου παγκόσμιου πολέμου ήταν από πολλές απόψεις παράδοξη. Σε μεγάλο βαθμό, χάρη στην ΕΣΣΔ είχε νικηθεί η χιτλερική Γερμανία. Ο Κόκκινος Στρατός, που αριθμούσε πάνω από 11 εκατομμύρια άντρες είχε φτάσει στον Έλβα, είχε καταλάβει το Βερολίνο και τη Βιέννη, είχε απελευθερώσει την Πράγα, τη Βουδαπέστη, τη Βαρσοβία, το Βελιγράδι και το Βουκουρέστι. Στην ανατολή, είχε απελευθερώσει τη Μαντζουρία και τη Βόρεια Κορέα. Η στρατιωτική δύναμη της ΕΣΣΔ ήταν, συνεπώς, σημαντική, καθώς και το γόητρό της. Στα μάτια των Ευρωπαϊκών λαών εμφανιζόταν σαν ο απελευθερωτής και σαν ο νικητής του Χίτλερ. Ταυτόχρονα, ήταν μεγάλη η αδυναμία της εξαιτίας ακριβώς των ανθρώπινων και ολικών απωλειών, που είχε υποστεί!

Οι Σοβιετικοί ιστορικοί μιλούν για πάνω από 20 εκατομμύρια νεκρούς, θύματα του Δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, αλλά δεν έχουν δώσει συγκεκριμένα στοιχεία ούτε για το συνολικό αριθμό, ούτε για τις μεθόδους τους υπολογισμού. Εμείς μπορέσαμε να συνυπολογίσουμε τον αριθμό των αιχμαλώτων και των εκτοπισμένων, που πέθαναν στα στρατόπεδα σε 5 περίπου εκατομμύρια άτομα. Υπολείπονται οι νεκροί πολίτες, που μακελεύτηκαν από τους Γερμανούς στα κατεχόμενα εδάφη, οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού που σκοτώθηκαν στις μάχες, τα θύματα των βομβαρδισμών, και τέλος τα θύματα της πείνας και των επιδημιών, όπως οι 700.000 νεκροί του Λένινγκραντ.
Γνωρίζουμε τον πληθυσμό του 1940 κι εκείνον του 1956, τουλάχιστο σύμφωνα με εκτίμηση σοβιετικής πηγής. Ανερχόταν σε 191.700.000 το 1940 και σε 200.200.000 κατοίκους το 1956, μέσα στα σημερινά εδαφικά όρια (μ’ εξαίρεση την περιοχή του Καλίνινγκραντ, δηλαδή του παλιού Καίνιγσμπεργκ στην ανατολική Πρωσσία, αλλά ουσιαστικά όλος ο πληθυσμός γερμανικής καταγωγής είχε μεταναστεύει). Σε 16 χρόνια επομένως η συνολική αύξηση ανερχόταν σε 8.500.000 άτομα.  Ο πληθυσμός ορισμένων δημοκρατιών που είχαν καταληφθεί στη διάρκεια του πολέμου ήταν μάλιστα μικρότερος το 1956 απ’ ότι το 1940, κι αυτή είναι η περίπτωση της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας.

Αν παραδεχτούμε μίαν αύξηση του πληθυσμού κατά 2,5 ως 3,5 εκατομμύρια άτομα το χρόνο, στα χρόνια που άμεσα προηγήθηκαν από τον πόλεμο, λαμβανομένων υπόψη των ρυθμών των γεννήσεων και των θανάτων, μπορούμε να πούμε πως, αν δεν υπήρχε ο πόλεμος, ο πληθυσμός θα μπορούσε μέσα σε 16 χρόνια να είχε αυξηθεί κατά 48 εκατομμύρια άτομα, αν υποθέσουμε μια μέση αύξηση 3 εκατομμυρίων ατόμων το χρόνο. Το έλλειμμα ανέρχεται επομένως σε 39.500.000 άτομα. Κατά ένα μέρος, δεν πρόκειται για θανάτους, αλλά για μη αύξηση, για πτώση του ρυθμού των γεννήσεων στη διάρκεια του πολέμου και μετά τον πόλεμο, λόγω ακριβώς των απωλειών του πολέμου. Είναι δύσκολο να υπολογίσουμε αυτό το έλλειμμα για τα 16 χρόνια, στα όποια αναφέρεται η μελέτη μας. Μπορούμε να το εκτιμήσουμε σε 6 εκατομμύρια άτομα για την περίοδο του πολέμου και σε περίπου άλλα τόσα για τη μεταπολεμική περίοδο, δηλαδή συνολικά σε 12 εκατομμύρια. Υπολείπονται συνεπώς 25.500.000 θάνατοι, που οφείλονται στον πόλεμο. Έτσι κατά ένα μέσον υπολογισμό, ο αριθμός των νεκρών βρίσκεται μεταξύ 23 και 27 εκατομμυρίων, δηλαδή είναι ελαφρά μεγαλύτερος από κείνον που δίνουν οι Σοβιετικοί.
Θυμίζουμε, πως μονάχα ο αριθμός των θυμάτων από τον άμαχο πληθυσμό κατά την πολιορκία του Λένινγκραντ είναι μεγαλύτερος από το σύνολο των αγγλοαμερικανικών απωλειών του Δευτέρου παγκόσμιου πολέμου και μεγαλύτερος από τις γαλλικές απώλειες.
Το σύνολο των γαλλικών, αγγλικών και αμερικανικών απωλειών αντιπροσωπεύει επομένως το ένα πέμπτο των σοβιετικών απωλειών. Αν κάνουμε αυτή τη σύγκριση δεν είναι για να εκφράσουμε θλίψη ή για να μεμφθούμε κάποιον για κάτι, αλλά για να συνειδητοποιήσουμε αυτή την αφαίμαξη, που δεν έχει προηγούμενο στην Ιστορία. Μια βαθύτερη μελέτη του προβλήματος των θυμάτων του πόλεμου θα έδειχνε ότι η καταστροφή ήταν ακόμα πιο μεγάλη, αν πάρουμε υπόψη την ποιοτική πλευρά του θέματος. Ο αριθμός των νέων αντρών και γυναικών που σκοτώθηκαν έχει πράγματι μεγαλύτερη σημασία από εκείνον των γέρων και των παιδιών. Γιατί έχει επιπτώσεις στη μελλοντική εξέλιξη του ρυθμού των γεννήσεων και των θανάτων, αλλά κυρίως γιατί πρόκειται για πρόσωπα, που είναι συνήθως καταρτισμένα, που έχουν διαπλαστεί στα σκληρά χρόνια της προπολεμικής περιόδου. Πόσοι ειδικευμένοι εργάτες, τεχνικοί, επιστήμονες θερίστηκαν έτσι προτού ακόμα μπορέσουν να συνεισφέρουν στην εθνική οικονομία! Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη φύση των εμποδίων που έπρεπε να υπερπηδηθούν κατά τη μεταπολεμική περίοδο αν δεν έχουμε στο νου αυτούς τους αριθμούς — ενώ αντίθετα οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν αναπτύξει την οικονομία τους χάρη στον πόλεμο. Ας σκεφτούμε ακόμα τον αριθμό των θυμάτων, που οφείλονται, σ’ εξωτερικούς και σ’ εμφύλιους πολέμους από το 1914 και πέρα:

Πρέπει να θυμίσουμε αυτούς τους αριθμούς σ’ όσους (και είναι πολλοί στη Γαλλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Δυτική Ευρώπη) συγκρίνουν την ανάπτυξη της ΕΣΣΔ μ’ εκείνη των προηγμένων καπιταλιστικών χωρών και ν’ αναρωτηθούμε που θα βρισκόταν η σοβιετική παραγωγή στα 1974 ή στα 1980, αν οι ιστορικές συνθήκες ήταν παρόμοιες μ’ εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών. Το ένα πέμπτο των Σοβιετικών, που ζούσαν μεταξύ του 1917 και του 1945, πέθαναν εξαιτίας των πολέμων. Αν παρθεί υπόψη η πτώση του ρυθμού των γεννήσεων, ο σοβιετικός πληθυσμός, που ανερχόταν σε 250 εκατομμύρια στις αρχές του 1973 θα έπρεπε να είχε φτάσει στα 325 περίπου εκατομμύρια άτομα.
Όσο για τις υλικές απώλειες, κι αυτές δεν ήταν μικρότερες, σύμφωνα με τους σοβιετικούς υπολογισμούς, 1.700 πόλεις και 70.000 χωριά (πράγμα, που αντιστοιχεί σε στέγαση 25 εκατομμυρίων ατόμων) είχαν αφανιστεί, 31.850 εργοστάσια (που απασχολούσαν 4 εκατομμύρια μισθωτούς), 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, 4.100 σιδηροδρομικοί σταθμοί, 15.800 ατμομηχανές, 428.000 βαγόνια είχαν ρημαχτεί και στην ύπαιθρο 98.000 κολχόζ, 1.876 σοβχόζ, 2.890 σταθμοί γεωργικών μηχανών, 7 εκατομμύρια άλογα, 20 εκατομμύρια χοίροι, 17 εκατομμύρια βοοειδή, 27 εκατομμύρια πρόβατα, είχαν σκοτωθεί.
Σέ ρούβλια, η σοβιετική εκτίμηση των απωλειών είναι της τάξεως των 2.596 δισεκατομμυρίων. Η Ουκρανία, η Λευκορωσία, οι Βαλτικές δημοκρατίες και η Μολδαβική Δημοκρατία είχαν ερημωθεί από τον πόλεμο καθώς και το δυτικό τμήμα της Ρωσικής Δημοκρατίας, το πιο πλούσιο και το πιο πυκνοκατοικημένο. Το εθνικό εισόδημα αντιπροσώπευε μονάχα τα 83% εκείνου του 1940 κι επρόκειτο άλλωστε για ένα μέσον όρο, γιατί η πολεμική βιομηχανία είχε απορροφήσει σχεδόν όλες τις επενδύσεις κι αντιπροσώπευε ένα σημαντικό ποσοστό αύξησης σε σχέση με την προπολεμική περίοδο, ενώ στις βιομηχανίες καταναλωτικών αγαθών σημειώνονταν αισθητή πτώση, σχεδόν στο μισό.

Αν πάρουμε υπόψη και σ’ αυτό τον τομέα επίσης τις καταστροφές του Πρώτου παγκόσμιου πολέμου, του εμφύλιου πολέμου και του Δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, μπορούμε να παρατηρήσουμε το 1974, ότι η οικονομική ανάπτυξη της ΕΣΣΔ δεν πραγματοποιήθηκε σε 56 χρόνια: από το 1917 ως το 1974, αλλά μονάχα από το 1927 (όταν ολοκληρώθηκε η ανοικοδόμηση) ως το 1941 κι από το 1949 (όταν περατώθηκε η ανοικοδόμηση μετά το Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο) ως το 1974, δηλαδή σε 39 χρόνια.
Σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες η πραγματική ανάπτυξη της ΕΣΣΔ είναι κατά 25 χρόνια βραχύτερη. Ας θυμίσουμε επιπλέον πως το 1917 υπήρχε κιόλας μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δυο χώρες.
Στο βαθμό που απελευθερώνονταν τα κατεχόμενα εδάφη άρχιζε και η ανοικοδόμησή τους. Τον Αύγουστο του 1943 είχε συγκροτηθεί ήδη μια επιτροπή για την ανοικοδόμηση των ζωνών που απελευθερώνονταν. Πρόεδρός της ήταν ο Μαλενκόφ και μέλη της ο Μπέρια, ο Μικογιάν, ο Βοζνεσένσκι και ο Αντρέγιεφ.
Ο Πιέρ Κοτ έμεινε 4 μήνες στη Σοβιετική Ένωση το πρώτο εξάμηνο του 1944, σαν απεσταλμένος της Προσωρινής κυβέρνησης της Γαλλικής δημοκρατίας, που είχε την έδρα της στο Αλγέρι. Μπόρεσε να επισκεφθεί πολλές σοβιετικές πόλεις, όπου οι καταστροφές ήταν τεράστιες. Η Ίστρα, μια πόλη 10.000 κατοίκων, κοντά στη Μόσχα, είχε καεί εντελώς από τους Γερμανούς. Το Μάη του 1944 είχε κατά ένα μεγάλο μέρος ξαναχτιστεί από ξύλο και τούβλο. Οι γυναίκες είχαν ανεγείρει στην αρχή ένα πριονιστήριο, ένα κεραμοποιείο, ένα σιδηρουργείο και ένα ξυλουργείο, χρησιμοποιώντας τ’ απομεινάρια που είχαν βρει μέσα στα ερείπια. Χάρη σ’ αυτή την ντόπια βιομηχανία, είχαν χτίσει σπίτια, δημόσια κτίρια κι ένα νοσοκομείο. Αυτές οι ταξιαρχίες γυναικών και νέων έκαναν όλα αυτά τα έργα ύστερα από μια περίοδο εντατικής μαθητείας κάτω από την καθοδήγηση μερικών παλιών τεχνιτών. Πρόκειται για μια προσωρινή ανοικοδόμηση, που, όμως, παίρνει υπόψη της τα πολεοδομικά σχέδια για το μέλλον.
Το Στάλινγκραντ μετά τη μάχη δε διέθετε πια, στα 1943, παρά μόνο 398.000 μ2 χρησιμοποιήσιμα (μετά από αναστηλώσεις) από τα 3.500.000 μ2, που διέθετε στις αρχές του 1942. Την 1η  Γενάρη 1944, είχαν ανοικοδομηθεί 775.159 μ2, και έμεναν σ’ αυτά 248.000 κάτοικοι (έναντι 500.000 τις παραμονές της μάχης). Το ίδιο συνέβαινε και με την Οδησσό, όπου οι καταστροφές ήταν, όμως, λιγότερο σημαντικές.
Η Σοβιετική Ένωση δεν μπορούσε να βασίζεται για την ανοικοδόμησή της στην αμερικανική βοήθεια. Μπορούσε, βέβαια, να ελπίζει να πάρει επανορθώσεις στη δική της ζώνη κατοχής κι είχε συγκροτήσει στα τέλη του 1944 μια επιτροπή για τον παροπλισμό των γερμανικών εργοστασίων, μ’ επικεφαλής το Μαλενκόφ, αλλά η σοβιετική ζώνη κατοχής δεν ήταν η πιο αναπτυγμένη βιομηχανική περιοχή και είχε υποστεί σημαντικές καταστροφές στη διάρκεια του πολέμου. Πέρα απ’ αυτό, φαίνεται πως οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν δεν ήταν καθόλου αποτελεσματικές. Μια επιτροπή με πρόεδρο το Μικογιάν επέκρινε αυστηρά τον τρόπο με τον όποιο είχε πραγματοποιηθεί ο παροπλισμός των εργοστασίων και πρότεινε να ξανατεθούν σε λειτουργία τα εργοστάσια επιτόπου και κάτω από σοβιετική διεύθυνση. Στις 19 Αυγούστου 1945, ο Στάλιν ζήτησε από το Γκοσπλάν να εκπονήσει ένα νέο πεντάχρονο σχέδιο, το τέταρτο, για την περίοδο 1946 -1950.
Ο Στάλιν, στο λόγο του προς τους εκλογείς της Μόσχας στις 9 Φλεβάρη 1946, αρκέστηκε να μιλήσει γενικά για το τέταρτο πεντάχρονο σχέδιο κι ανάγγειλε, ότι θα χρειάζονταν τουλάχιστο τρία πεντάχρονα σχέδια για να τριπλασιαστεί ο όγκος της σοβιετικής βιομηχανίας σε σχέση με την προπολεμική περίοδο και να φτάσει στα 60 εκατομμύρια τόνους ατσάλι, στα 500 εκατομμύρια τόνους κάρβουνο, στα 60 εκατομμύρια τόνους πετρέλαιο. Ταυτόχρονα υπενθύμισε την αναγκαιότητα να συνεχιστεί να δίνεται η προτεραιότητα στη βαριά βιομηχανία.
Το τρίτο σχέδιο αποσκοπούσε στην ανασυγκρότηση της χώρας και καθόριζε τους εξής στόχους («Πράβντα» της 16 Μάρτη 1946) :

Προσδοκώντας τις μελλοντικές βελτιώσεις, η ζωή εξακολουθούσε να είναι σκληρή για τους Σοβιετικούς. Η συγκομιδή του 1945 (47.300.000 τόνοι) δεν ήταν καλή κι εκείνη του 1946 ήταν κακή (39.600.000 τόνοι). Η διανομή ειδών με το δελτίο, συνεχίστηκε μέχρι το 1947 και οι μερίδες εξακολουθούσαν να μην είναι μεγάλες. Το Δεκέμβρη του 1945, η μερίδα ψωμιού ήταν 400 γραμμάρια για τους εργάτες και τους υπάλληλους. Η κολχόζνικη αγορά ήταν ελεύθερη καθώς και τα λεγόμενα εμπορικά μαγαζιά, αλλά οι τιμές που σημείωναν αισθητή πτώση από το 1944, ήταν, ωστόσο, υψηλές ακόμα.
Η ανασυγκρότηση έθετε σοβαρά προβλήματα, όπως το πρόβλημα του περάσματος από την πολεμική στην ειρηνική οικονομία και το πρόβλημα του πληθωρισμού. Παρά την αποστράτευση ενός τμήματος τού Κόκκινου Στρατού αμέσως μετά το τέλος τού πολέμου κατά της Γερμανίας, η διεθνής κατάσταση δεν επέτρεπε μια πολύ μεγάλη μείωση του στρατιωτικού προϋπολογισμού. Η ΕΣΣΔ δεν κατείχε το ατομικό όπλο. Έπρεπε να το κατασκευάσει κι αυτή με τη σειρά της — γιατί όσο δεν το είχε θα παρέμενε τρωτή απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες — αλλά αυτό της κόστιζε πολύ ακριβά, πόσο ακριβώς, δεν το ξέρουμε. Δύσκολα πάντως μπορεί κανείς να κατασκευάζει ατομικές βόμβες και ταυτόχρονα ν’ αναπτύσσει γρήγορα την παραγωγή των καταναλωτικών αγαθών. Είναι αλήθεια, πως ο πόλεμος επιτάχυνε τη μεταφορά της βιομηχανίας ανατολικά, ξετίναξε τη γραφειοκρατία, που είχε αναπτυχτεί στη διεύθυνση των επιχειρήσεων, βελτίωσε την παραγωγικότητα της εργασίας. Είναι αλήθεια, πως ο αγώνας δρόμου στους εξοπλισμούς την επομένη του Δεύτερου παγκόσμιου πολέμου έσπρωχνε τη Σοβιετική Ένωση να δημιουργήσει μια βιομηχανία ατομικής ενέργειας και την υποχρέωνε να βάλει με τόλμη τις βάσεις μιας διαστημικής βιομηχανίας, αλλά ταυτόχρονα αυτό την ανάγκαζε να θυσιάζει σημαντικά ποσά στην πολεμική βιομηχανία. Το σοβιετικό εθνικό εισόδημα όμως, ήταν πολύ κατώτερο από το αμερικανικό (περίπου το ένα τέταρτο στα 1945), λόγω της αφετηριακής καθυστέρησης στα 1917, που είχε επιταθεί από τις καταστροφές των πολέμων. Έτσι, όταν ο μέσος  Αμερικανός δαπανούσε ένα δολάριο για το ατομικό όπλο, ο μέσος Σοβιετικός δαπανούσε τέσσερα… Τί άλλο, όμως, μπορούσε να κάνει η Σοβιετική Ένωση; Μπορούσε ν’ αφήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να έχουν το μονοπώλιο του ατομικού όπλου; Αυτό ήταν φυσικά αδύνατο, αλλά ταυτόχρονα αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να διατηρηθεί μια πολεμική προσπάθεια που το μέγεθός της εύκολα μπορεί κανείς να το φανταστεί, αν όχι υπολογίζοντάς το με αριθμούς τουλάχιστο συλλαμβάνοντάς το με τον κοινό νου.
Από το 1945, τα πληθωριστικά φαινόμενα, που είχαν συγκρατηθεί στη διάρκεια του πολέμου εμφανίζονται πιο απειλητικά, και τόσο περισσότερο όσο η κατάσταση στη γεωργία αντί να βελτιώνεται, χειροτερεύει. Η σοβιετική κυβέρνηση, αφού ανακοίνωσε, στις 28 Αυγούστου 1946, ότι η διανομή ειδών με το δελτίο θα διατηρούνταν για ένα χρόνο ακόμα, ανάγγειλε τον επόμενο μήνα μίαν αύξηση της τιμής αυτών των ειδών. Ταυτόχρονα η διαχείριση της οικονομίας γνώριζε μείζονες δυσχέρειες, τις ίδιες που είχαν διαπιστωθεί και προπολεμικά.
Το πιο αξιοσημείωτο είναι, ότι η Σοβιετική Ένωση, ενώ αντιμετώπιζε τόσες δυσκολίες κι ήταν ερειπωμένη και μάλιστα πεινασμένη την επομένη του πολέμου — παρά τη νίκη — μπόρεσε να ανορθώσει την οικονομία της, να πραγματοποιήσει τους στόχους του τέταρτου πεντάχρονου σχεδίου καθώς και τους πιο μακροπρόθεσμους, που είχε ορίσει ο Στάλιν στο λόγο του της 9 Φλεβάρη 1946. Κι αυτό, γιατί η σοσιαλιστική οικονομία, παρά τις κάθε λογής τροχοπέδες, πού προέρχονταν από την επιδομή, διατηρούσε μέσα της μίαν ικανότητα προσαρμογής και ανάπτυξης χωρίς προηγούμενο στην ιστορία, όπως το είχε δείξει περίτρανα ο πόλεμος. Η συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και ανταλλαγής, καταργώντας τα ιδιαίτερα συμφέροντα, τους κεφαλαιούχους και το κέρδος, αποδέσμευε μια τεράστια δύναμη, που συνέβαλε στην άνοδο των παραγωγικών δυνάμεων χωρίς κανένας φραγμός να μπορέσει να εμποδίσει την ανάπτυξή τους.
Το 1946, έχει αρχίσει η ανοικοδόμηση, αλλά θα πρέπει να περατωθεί με το τέταρτο πεντάχρονο σχέδιο. Λόγω της πολιτικής του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, η απειλή ενός ατομικού πολέμου βαραίνει πάνω στους λαούς, που έχουν τόσο πολύ υποφέρει, τόσο πολύ πολεμήσει, τόσο πολύ ελπίσει και που δεν ποθούν παρά την ειρήνη. Η ΕΣΣΔ, όμως, δεν είναι πιά ένα «πολιορκημένο φρούριο». Στα δυτικά σύνορά της έχουν συγκροτηθεί λαϊκά κράτη, που η εξωτερική πολιτική τους θεμελιώνεται πάνω στη φιλία με τη Σοβιετική Ένωση και που τα οικονομικά και κοινωνικά καθεστώτα τους αλλάζουν προς σοσιαλιστική κατεύθυνση. Στην Ανατολή και τη νότια Ανατολή βροντάει η Κινέζικη επανάσταση, που η φλόγα της ξεπήδησε από τη Σοβιετική επανάσταση. Σ’ όλες τις χώρες, που ήταν μέχρι τότε υποτελείς στον ιμπεριαλισμό, σ’ όλες τις ηπείρους, στην Αφρική, την Ασία, την κεντρική και τη νότια Αμερική γεννιούνται ισχυρά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, που τη σημασία τους ο Λένιν είχε δείξει στα τελευταία του γραφτά.
Τα μεταπολεμικά χρόνια δε θα είναι, ασφαλώς, εύκολα για τους Σοβιετικούς, αλλά πρέπει πάντα να θυμόμαστε τα δύσκολα χρόνια του πολέμου, τις αφάνταστες ταλαιπωρίες και τον χωρίς προηγούμενο ηρωισμό των λαών της Σοβιετικής Ένωσης. Μέσα από τις μεταπτώσεις μιας πολυτάραχης ιστορίας, ο σοσιαλισμός, οικοδομείται βήμα προς βήμα, όχι βέβαια όπως θα μπορούσε να τον οραματίζεται κανείς μέσα από ένα χρυσόδετο βιβλίο, αλλά όπως τον φτιάχνει η ζωή, ξεκινώντας από καταστάσεις και ανθρώπους, που τους έχει κληροδοτήσει το παρελθόν. Όπως έγραφε ο Ιλία Έρενμπουργκ το βράδι της 9 Μάη 1945:
«Σίγουρα, όλοι μας εκείνη τη μέρα, ο καθένας μας, ένιωθε πως δρασκελίσαμε ένα καινούργιο διάσελο, ίσως το πιο μεγάλο, πως μια εποχή είχε λήξει, και πως μια νέα άρχιζε τώρα. Ήξερα πως η αυριανή, η μεταπολεμική ζωή θα ήταν σκληρή… Η χώρα ήταν ερειπωμένη και φτωχή. Είχε χάσει τα πιο νέα, τα πιο γερά, ίσως τα καλύτερα παιδιά της».
Η ΕΣΣΔ έμπαινε στη σύγχρονη εποχή…
(Αποσπάσματα από την “Ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης”, του Ζαν Ελλενστέιν (τόμος Β΄, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1977)
Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση

Έχω έναν τρομοκράτη μέσα μου, άγριο, λιμασμένο

Κατιούσα

Τι μπορεί να αποτελέσει ενοχοποιητικό προφίλ για την αστική δικαιοσύνη; Διάφορες δικαστικές αποφάσεις αλλά και ερωτήσεις-ατάκες που ακούγονται στις δικαστικές αίθουσες, δίνουν την απάντηση, στοιχειοθετώντας το προφίλ του σύγχρονου τρομοκράτη.
Να φοράει πράσινα σταράκια, όπως ο Παναγιωτάκης στη Θεσσαλονίκη.
Να ταξιδεύει συχνά στη Βαρκελώνη, που είναι γνωστό άντρο τρομοκρατών (Μέσι, Σουάρες κτλ).
Μια πιθανή καταγωγή από μέρη που έχουν παράδοση οπλοκατοχής, όπως η Θεσσαλία -αν και αυτό ειπώθηκε μάλλον ως άνοστο αστείο, οπότε δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στο τρομοκρατικό προφίλ που φτιάχνουμε.
Χτες, κατά τη διάρκεια της δίκης της Ηριάννας και του Περικλή, ήρθε και η ερώτηση για το που γνωρίστηκε η πρώτη με το σύντροφό της, και για μια συναυλία του Ψαραντώνη.
Δε λέμε, είναι πολύ πιθανό για κάποιον αμύητο να τρομάξει, αν πάει ανυποψίαστος σε μια συναυλία του και τον δει να γρυλλίζει σχεδόν, καθώς τραγουδάει τον “Τίγρη” και κουνάει δεξιά-ζερβά τη γενειοφόρα κεφαλή του. Αλλά αυτό δε στοιχειοθετεί επιβαρυντικό στοιχείο ή κάποια σύνδεση με την τρομοκρατία -μέχρι δικαστικής αποδείξεως του εναντίου δηλαδή…
Εκτός κι αν κάνουμε τη σύνδεση με το Νίκο Ξυλούρη και το “πότε θα κάνει ξαστεριά”, όπου αναφέρεται σαφώς “θα πάρω το ντουφέκι μου”. Αν δεν είναι αυτό ευθεία απειλή κατά της νόμιμης τάξης και του καθεστώτος, τότε τι είναι;
Μπορούμε τότε να σκεφτούμε τα όργανα της τάξης, σαν τον Πέτρο Φιλιππίδη ως όργανο στους Απαράδεκτους να κάνει ενδελεχή χωροφυλακίστικο έλεγχο, προσπαθώντας να ερμηνεύσει τον επαναστατικό στίχο του Καζαντζίδη: “να σου δώσω μια να σπάσεις, αχ βρε κόσμε γυάλινε, και να φτιάξω μια καινούρια κοινωνία ά-λλη-νε…”
Περιμένουμε με αγωνία τα επόμενα βήματα και τους σχετικούς συλλογισμούς των αρχών, καθώς τελειοποιούν τις μεθόδους τους και μπορεί να εντάξουν πχ και τους αστρικούς χάρτες στο προφίλ του κατηγορουμένου, για να βρουν -ή μάλλον να αποδείξουν- τη ροπή του προς την εγκληματικότητα και την τρομοκρατία.
Κι όλα αυτά θα ήταν πολύ κωμικά, αν δεν έπαιζαν με τις ζωές αθώων ανθρώπων. Που δεν τους φτάνει όσα τραβάνε, είναι υποχρεωμένοι να ακούνε και τέτοια σοφίσματα, και να διατηρούν την ψυχραιμία τους…

Γεύμα με τον πρίγκιπα και την παρέα του…

Γεύμα με τον πρίγκιπα και την παρέα του… – της Σοφίας Χουδαλάκη

 

ΣΟΦΙΑ ΧΟΥΔΑΛΑΚΗ 

 

  Έλαμψε το Προεδρικό Μέγαρο το βράδυ της Τετάρτης, όταν άνοιξαν οι πύλες του για να υποδεχτούν τον διάδοχο του θρόνου του Ηνωμένου Βασιλείου και της συζύγου του. Οικοδεσπότης ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και καλεσμένοι οι κορυφαίοι της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας του τόπου μας. Μεταξύ αυτών, ως συνήθως, παραβρέθηκαν και μέλη του ντόπιου επιχειρηματικού κόσμου, αλλά και η επίσημη Εκκλησία. 

   Συνολικά συγκεντρώθηκαν σχεδόν εκατό άνθρωποι, οι οποίοι μετά από μια ξενάγηση στον πρώτο όροφο του Προεδρικού Μεγάρου, εκεί που δεσπόζουν τα πορτραίτα των μελών της δικής μας τέως βασιλικής οικογένειας, προχώρησαν για το επίσημο δείπνο. Πληροφορίες λένε ότι ο διάδοχος του θρόνου ζήτησε το μενού να βασίζεται στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα, καθώς ο ίδιος είναι λάτρης της χώρας μας την οποία επισκέπτεται συχνά για τις θερινές του διακοπές.


   Με άξονα την πριγκιπική επιθυμία, ο σεφ και οι υπεύθυνοι έκαναν το καλύτερο δυνατόν. Δημιούργησαν μια σειρά από παραδοσιακά πιάτα της πατρίδας μας, απ’ αυτά που τρώει μια μέση ελληνική οικογένεια,  μια οικογένεια με τον έναν γονιό άνεργο, τον άλλον με βασικό μισθό που έχει να τον λάβει εδώ και έξι μήνες και τη γιαγιά με μια σύνταξη που έχει υποστεί 28 περικοπές και δεν καλύπτει ούτε τα φάρμακά της.  

   Με άξονα αυτή τη μέση ελληνική οικογένεια και με μια αυθαίρετη εικασία ότι αυτή η οικογένεια έχει ακόμα ένα σπίτι να μένει, οπότε υπάρχει ένα τραπέζι για να ακουμπήσει τα πιάτα της, το επίσημο  πρώτο πιάτο ήταν -όπως διαβάζουμε στο μενού- μια «Τριλογία ψαριών με ούζο και αυγοτάραχο».  Ας μην σχολιάσουμε το ούζο, καθώς στις οικογένειες με παιδιά το αλκοόλ είναι προτιμότερο να αποφεύγεται. Ας μην σχολιάσουμε ούτε την «Τριλογία» καθώς αφήνει ασάφειες για το ακριβές περιεχόμενο του πιάτου. Ας μείνουμε στο κεντρικό συστατικό της σούπας, που είναι το διάσημο αβγοτάραχο Μεσολογγίου, καθότι παραδοσιακό προϊόν που μπαίνει κάθε βδομάδα στα ελληνικά σπίτια για να ενισχύσει την υγιεινή διατροφή και την γαστριμαργική μας  απόλαυσή. Εμείς, αγοράζουμε το αυγοτάραχό μας συστηματικά αλλά με μέτρο, δεδομένου ότι κάνει περίπου 420 ευρώ ανά κιλό και ο μοναδικός εργαζόμενος της οικογένειας, όποτε τύχει να πληρωθεί, λαμβάνει λίγο παραπάνω από το κόστος του ενός κιλού, γύρω στα 495 ευρώ. 

   Βέβαια, η εγγύτητα της περιστασιακής αμοιβής του μέσου Έλληνα εργαζόμενου με το κόστος απόκτησης του αυγοτάραχου δεν είναι λόγος να μην θεωρηθεί το δεύτερο ως «παραδοσιακό προϊόν». Ξεπερνώντας αυτό το μικρό εμπόδιο απόκτησης του αυγοτάραχου, η παραδοσιακή οικογένεια προχωρεί στο δείπνο της με ένα δεύτερο πιάτο, ψάρι στον φούρνο με ψητά λαχανικά. Ας προσπεράσουμε τα λαχανικά και ας πάμε στο ψάρι. Ποιο ψάρι προτιμά η παραδοσιακή μας κουζίνα; Μα φυσικά τη σφυρίδα ως γευστική και υγιεινή και με ένα κόστος που δεν υπερβαίνει τα 40 με 45 ευρώ ανά κιλό. 

   Βέβαια το μέσο μεροκάματο του σύγχρονου Έλληνα εργαζόμενου κυμαίνεται μεταξύ 18 -25 ευρώ. Άρα, για να πάρει ο εργαζόμενος ένα κιλό σφυρίδα χρειάζεται να δουλέψει δύο-τρεις μέρες χωρίς στο ενδιάμεσο να έχει άλλα έξοδα. Αν αυτός ο εργαζόμενος έχει την ατυχία να είναι κάτω των 25 ετών, άρα να αμείβεται με 432 ευρώ και κάτω, τότε πρέπει να δουλέψει μερικές μέρες παραπάνω, αλλά νέος είναι και αντέχει να μείνει νηστικός… μέχρι να απολαύσει μια σφυρίδα.

   Το κλείσιμο του επίσημου γεύματος ήταν και αυτό παραδοσιακό, είχε καρυδόπιτα και παγωτό με μαστίχα Χίου. Ίσως αυτό να ήταν, στην πραγματικότητα το μοναδικό παραδοσιακό μέρος του συγκεκριμένου μενού, όχι λόγω καρυδόπιτας, αλλά λόγω μαστίχας. Όχι της χιώτικης μαστίχας, αλλά της άλλης, αυτής που αγοράζουμε από τα περίπτερα. Γιατί έτσι όπως διαμορφώνουν, όλοι αυτοί που έτρωγαν τα αυγοτάραχα και τις σφυρίδες, την εργασιακή μας ζωή το μοναδικό περιθώριο αγοράς που μας επιτρέπουν να έχουμε είναι η αγορά της μαστίχας, για να την μασάμε προσπαθώντας να ξεγελάσουμε την πείνα μας. 

   Αυτό τείνει πλέον να γίνει παράδοση και στην ίδια την πατρίδα του διαδόχου του βρετανικού θρόνου, όπου σε πρόσφατη έρευνα αναφέρθηκαν τα εξής στοιχεία [1]:

• Τα παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι σήμερα 3.100.000, έχοντας αυξηθεί από το 2010 κατά 1.000.000.
• Αυτά τα παιδιά είναι μέλη οικογενειών που οι γονείς είναι εργαζόμενοι και όχι άνεργοι. Προφανώς πρέπει να είναι οι αντίστοιχοι εργαζόμενοι με τους δικούς μας των τετρακοσίων ευρώ ανά μερικούς μήνες.
• Ο περιορισμός των αμοιβών του δημόσιου τομέα και των περικοπών των επιδομάτων στο εισόδημα των νοικοκυριών έχει οδηγήσει σε μειώσεις των οικογενειακών προϋπολογισμών που ξεκινούν από 128 λίρες / μήνα και φτάνουν τις 332 λίρες/μήνα.
• Οι μισθοί στους τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης και της Δημόσιας διοίκησης έχουν υποστεί μειώσεις της τάξης του 14% – 15%.

Από την εποχή που τιμούσαμε τον Ξένιο Δία, η μεγαλύτερη παράδοση που έχουμε ως Έλληνες είναι η παράδοση της καλής φιλοξενίας, που συμπεριλαμβάνει και την προσφορά του καλού φαγητού. Αυτό, όντως, είναι θεμελιώδες στοιχείο του Λαού μας και του πολιτισμού μας. Ωστόσο, το φαγητό που προσφέρουμε είναι αυτό που έχουμε στο σπίτι μας, αυτό που τρώμε όλοι. 

Το πραγματικά εξαιρετικό μενού που απόλαυσαν οι συνδαιτυμόνες στο Προεδρικό Μέγαρο θα έπρεπε να ήταν το μενού που θα μπορούσε να χαρεί μια ελληνική οικογένεια. Μια οικογένεια που θα είχε και τους δύο γονείς να στηρίζουν το σπίτι τους με αξιοπρεπείς μισθούς, που θα είχε τη γιαγιά με τη σύνταξή της να μπορεί να αγοράσει στα εγγόνια της ένα δώρο, και κυρίως μια οικογένεια που θα είχε σίγουρη την ύπαρξη ενός σπιτιού, που στο κέντρο του θα υπήρχε ένα μεγάλο τραπέζι με φαγητό και για τους δικούς και για τους ξένους. Προς το παρόν τα παραδοσιακά πιάτα που προσφέραμε εμείς, ως λαός που πληρώσαμε γι’ αυτό το τραπέζι υπερβαίνουν, ανά κιλό πρώτων υλών, στις καθαρές μηνιαίες αποδοχές ενός εργαζόμενου με πτυχίο που πρέπει να θρέψει μια ολόκληρη οικογένεια.

[1] https://www.tuc.org.uk/news/child-poverty-working-households-1-million-children-2010-says-tuc

ΚΕΡΚΥΡΑ-Ξεκίνησε το 9ο ποδοσφαιρικό τουρνουά ακαδημιών του ΕΣΥΝ και της ΟΓΕ

 

Ξεκίνησε το 9ο ποδοσφαιρικό τουρνουά ακαδημιών του ΕΣΥΝ και της ΟΓΕ

Με μία ωραία τελετή έναρξης, που προετοίμασαν τα μέλη του ΕΣΥΝ (Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών) και της ΟΓΕ (Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας) και στο στολισμένο γήπεδο, της ΕΠΣΚ, ξεκίνησε την Κυριακή 6 Μάη το 9ο Τουρνουά Ποδοσφαιρικών Ακαδημιών Κέρκυρας.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με παρέλαση των 300 αθλητών κατηγοριών τζούνιορ και προτζούνιορ, των 10 ομάδων που συμμετέχουν στο πρωτάθλημα και με τους παίκτες να στέλνουν μηνύματα στους θεατές! Έτσι τα παιδιά της ΑΕ Λευκίμης κρατούσαν χαρτάκια που δήλωναν «Όχι στη βία», του Αστέρα Λιαπάδων «Φιλία», του Αχιλλέα Νυμφών «Ειρήνη», του Δία Κασσιώπης «Ναι στον αθλητισμό», της Ολυμπιάδας Καρουσάδων «Όχι στο ρατσισμό», του Ολύμπου «Ναι στη ζωή», του Ορφέα «Αλληλεγγύη», του ΟΦΑΜ «Αγωνιστικότητα», του ΠΑΟ Κορακιάνας το έμβλημα της ΟΓΕ και της ΡΟΜΑ το σήμα του ΕΣΥΝ!

Ακολούθησε η παρουσίαση πανό από 10 αθλητές, ένας από κάθε ομάδα, που έλεγε «Ναι στον αθλητισμό, Όχι σε όλα τα ναρκωτικά». Στη συνέχεια ο πρόεδρος του Συλλόγου Ιατρών Ελευθεροεπαγγελματιών Κέρκυρας (που καλύπτει δωρεάν ιατρικά τους αγώνες) Νίκος Μπαλής παρέδωσε τη σημαία των αγώνων στους παίκτες των ομάδων, ενώ η εκπρόσωπος της ΟΓΕ Ελένη Τσόγκα έδωσε συμβολικά στα παιδιά την μπάλα των αγώνων! Αμέσως μετά είχαμε την εμφάνιση στα χέρια των αθλητών του σήματος των αγώνων όπου σε αυτό κυριαρχούσε το έμβλημα της ειρήνης και του όρκου των αθλητών όπου υποσχέθηκαν στους αγώνες να νικήσει η φιλία και η ειρήνη!

Η τελετή έναρξης ολοκληρώθηκε μέσα σε βεγγαλικά με την επίσημη κήρυξη των αγώνων από τον πρόεδρο του παραρτήματος Κέρκυρας του ΕΣΥΝ, τον Κώστα Ρούσσινο, οποίος εξέφρασε την ελπίδα το σήμα των αγώνων, η ειρήνη, να μπει στην καρδιά και στους αγώνες μικρών και μεγάλων γιατί μόνο έτσι μπορεί να ανατείλει η αυγή ενός καλύτερου κόσμου της κοινωνικής ισότητας και της δικαιοσύνης χωρίς πολέμους και τις αιτίες που τους προκαλεί!

Στο αγωνιστικό μέρος πραγματοποιήθηκαν 24 αγώνες και 5 διαγωνισμοί (πάσας, επιδεξιότητας, ταχύτητας, σουτ, ευστοχίας, κυκλοφορίας)! Το γήπεδο ήταν έτσι διαμορφωμένο για να φιλοξενεί παράλληλα όλες αυτές τις δράσεις ενώ παντού κυριαρχούσε το σήμα της ειρήνης! Οι 5 διαγωνισμοί ήταν ταυτισμένοι με 5 αξίες (αγωνιστικότητα, αλληλεγγύη, ειρήνη, συλλογικότητα, φιλία) σημαντικές για τον υγιή αθλητισμό και την ζωή!

Για 4 ώρες οι 300 αθλητές «χόρτασαν» από δραστηριότητες και παράλληλα εισέπρατταν τα μηνύματα του διαπαιδαγωγικού ποδοσφαίρου που δεν έχει καμία σχέση με τη σαπίλα του επαγγελματικού καθώς το ΕΣΥΝ και η ΟΓΕ είχαν φροντίσει να «ντύσουν» όλο το τετράωρο με όμορφη μουσική και με κατάλληλα κείμενα λογοτεχνικού, ιστορικού, παιδαγωγικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα! Με τη σειρά τους τα παιδιά τροφοδοτούσαν διαρκώς την κερκίδα με τις όμορφες ποδοσφαιρικές του ενέργειες αλλά και τις δηλώσεις τους από μικροφώνου μετά τις προσπάθειες τους! Το ΕΣΥΝ και η ΟΓΕ φρόντισαν επίσης να υπάρχει εργαστήριο ζωγραφικής με θέμα την ειρήνη ενώ κέρασαν και όλα τα παιδιά που συμμετείχαν στους αγώνες!

Στις ιδιαίτερες στιγμές της πρώτης ημέρας του 9ου τουρνουά ποδοσφαιρικών ακαδημιών Κέρκυρας ήταν η τήρηση ενός λεπτού σιγή για τα θύματα των πολέμων ενώ την ίδια στιγμή εκατοντάδες θεατές άπλωσαν στην κερκίδα το σήμα της ειρήνης και τα παιδιά βροντοφώναξαν «Όλες οι ομάδες το λένε δυνατά θέλουμε ειρήνη για όλα τα παιδιά!».

Το 9ο τουρνουά του ΕΣΥΝ και της ΟΓΕ που έχει και τη στήριξη του Συλλόγου Ελλήνων Ολυμπιονικών την επόμενη εβδομάδα (13/5) θα ταξιδέψει στη Λευκίμμη μέσα σε αντίστοιχο πλαίσιο! Το ταξίδι θα ολοκληρωθεί στις 27 Μάη στις Νυμφές με τα τελευταία παιχνίδια, τις βραβεύσεις και την τελετή λήξης που αναμένεται να είναι εντυπωσιακή!

Φιλελεδοχιπστερισμός, το ανώτερο στάδιο του ντροπαλού φασισμού

Κατιούσα

Το μόνο χειρότερο πράγμα από  έναν  χίπστερ φιλελέ είναι ένας  χίπστερ  φιλελέ που νομίζει πως διαθέτει χιούμορ. Κάτι που αποδεικνύει το  “inbox” της Άθενς Βόις, όπου  μεταξύ άλλων εξυπνάδων που κρατούν την πρώιμα καλοκαιρινή ατμόσφαιρα σε θερμοκρασία δωματίου, εντοπίζει κανείς και την εξής ατάκα: “Ισλαμοφασισμός, το ανώτερο στάδιο του αναρχοκομμουνισμού”. Λίγο ισλάμ, λίγο αναρχία και ο θρύλος τους, σε μια φοβερή πύκνωση ιδεολογικού αχταρμά σε έξι μόνο λέξεις. Η θεωρία των δύο άκρων γίνεται των τεσσάρων, για να μη μείνει εχθρός που δεν κατατρόπωσαν σκωπτικά  οι φιλελέ χωρατατζήδες. Δε θα σταθούμε εδώ στο αν στέκεται νοηματικά ο όρος αναρχοκομμουνισμός, αν είναι οξύμωρο, ταυτολογία ή απλώς θέμα οπτικής, εξάλλου εν προκειμένω είναι σαφές ότι χρησιμοποιείται με τη χωροφυλακίστικη ερμηνεία της λέξης στα σιξτις. Εκείνο ωστόσο που έχει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η έννοια του ισλαμοφασισμού, που όπως λέει κι ο δικός μας Μώμος υπονοεί ευθέως ότι οι φασίστες κατά κανόνα είναι χριστιανοί η έστω πως οι ισλαμιστές συνήθως δεν είναι.


Σε κάθε περίπτωση η θεωρία των διαδοχικών πάτων που είχε διατυπώσει κάποτε ο Σαββόπουλος, (προφητικά για τον εαυτό του, θα έλεγε κάποιος κακεντρεχής) βρίσκει εδώ την πλήρη εφαρμογή της. Μπορεί ο εμπνευστής της ατάκας να πήρε την ιδέα από τους ομοϊδεάτες του στο τουιτερ, που παρομοίαζαν την προσπάθεια αποκαθήλωσης του αγάλματος του Τρούμαν με εκείνες των τζιχαντιστών σε αρχαία μνημεία ρου Ιράκ και της Συρίας. Γενικότερα αν έχεις μάθει ιστορία ιδεών και πολιτική θεωρία στη ΔΑΠ δεν κρύβεται και κυρίως δε συμμαζεύεται.

Σκηνικό πολέμου στη Μέση Ανατολή μέσω Ιράν

Η συμφωνία μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ που υπογράφηκε το 2015 καταργούσε ορισμένες από τις κυρώσεις που είχε επιβάλλει ο ΟΗΕ και οι ΗΠΑ 10 χρόνια πριν (αφορούσαν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, τομείς της ενέργειας και των μεταφορών), και είχαν οδηγήσει στην απομόνωση του Ιράν. Η άρση αυτών των οικονομικών κυρώσεων ήταν αυτό που κέρδισε το Ιράν με  τη συμφωνία του 2015. Οι υποχρεώσεις του, ταυτόχρονα, ήταν να μειώσει και όχι να εξαλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Με βάση τις αναλύσεις σχετικά με τη συμφωνία, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν απομακρύνθηκε κατά, τουλάχιστον, 15 χρόνια από τη δυνατότητα να δημιουργήσει ατομικά όπλα. Οι Ιρανοί αρνήθηκαν να εξαλείψουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα εξ ολοκλήρου, αλλά υιοθέτησαν ουσιαστικές δεσμεύσεις και αποδέχτηκαν τον έλεγχο από την επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, τουλάχιστον μέχρι προχθές.
Στις 8/5/1018, ο Ντόναλντ Τραμπ δικαιολόγησε την απόφασή του για κατάργηση της συμφωνίας του 2015 με το επιχείρημα ότι αυτή επέτρεπε στην Τεχεράνη τη συνέχιση του πυρηνικού προγράμματος  –η μείωση και όχι η εξάλειψή του ήταν μέρος της συμφωνίας, όπως προαναφέρθηκε. Κατάφερε, επίσης, να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ από τη συμφωνία (σε αυτήν συμμετείχαν και η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Κίνα, η Ρωσία, η Γερμανία και η ΕΕ), ενώ τους προηγούμενους 15 μήνες προσπαθούσε να επιτύχει την ακύρωση της συμφωνίας την οποία είχε καταγγείλει ήδη ως υποψήφιος.
Φυσικά μία τόσο σημαντική απόφαση δεν είναι ζήτημα ενός ανθρώπου, οι Ρεπουμπλικάνοι ήδη από την υπογραφή της συμφωνίας είχαν ανακοινώσει ότι, εάν τους δοθεί η ευκαιρία, θα αποχωρήσουν από αυτήν αμέσως. Άλλωστε μόλις ανακοινώθηκε η αποχώρηση προχθες, εν χωρώ όλα τα μεγάλα ονόματα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος συνεχάρησαν τον Πρόεδρο για την επιτυχία του.

Ποιος επιθυμούσε την αποχώρηση;

Η οικονομική πλευρά της συμφωνίας ήταν ότι το Ιράν θα μπορούσε, μετά τη συμφωνία, να πουλήσει πετρέλαιο σε πολλές αγορές από τις οποίες είχε αποκλειστεί στο παρελθόν. Αυτό σήμαινε, προφανώς, την πτώση των τιμών του πετρελαίου και πιθανό πλήγμα των κολοσσών της αμερικάνικης πετρελαιοπαραγωγικής βιομηχανίας.
Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ πίεζαν για την κατάργηση της συμφωνίας για διάφορους λόγους.  Η Σαουδική Αραβία έχει και γεωστρατηγικούς λόγους (το Ιράν είναι ο βασικός της ανταγωνιστής στην Μ. Ανατολή) και οικονομικούς (η Σαουδική Αραβία είναι ο βασικός προμηθευτής πετρελαίου των ΗΠΑ). Το Ισραήλ είναι ο άλλος ανταγωνιστής των Ιρανών στην Μ. Ανατολή και είναι σίγουρο ότι είναι ήδη πυρηνική δύναμη. Οι Ισραηλινοί, πιθανόν, θεωρούν ότι δεν έχουν να φοβηθούν στρατιωτικά την πυρηνική δυνατότητα του Ιράν, προς το παρόν, ενώ επί χρόνια πιέζουν τις ΗΠΑ για επίθεση εναντίον του Ιράν. Επομένως, η εξομάλυνση των σχέσεων Ιράν και ΗΠΑ –με τη συμφωνία του 2015– δεν ήταν η καλύτερη εξέλιξη για αυτούς.

Αμφισβήτηση της παντοδυναμίας των ΗΠΑ

Ενάντια στη συμφωνία ήταν και η πολεμική βιομηχανία των ΗΠΑ, διότι χωρίς πιθανούς εχθρούς, ως γνωστόν, αρχίζει και η μείωση των εξοπλισμών. Τέλος, η δημιουργία μίας συμφωνίας μεταξύ ενός κολοσσού, όπως οι ΗΠΑ, και μίας περιφερειακής δύναμης, όπως το Ιράν, η οποία μοιάζει σχετικώς ισορροπημένη, δημιουργεί ιδεολογική κρίση στις ΗΠΑ. Η χώρα αυτή από το 1991 και έπειτα έχει την τάση να θεωρεί ότι είναι παντοδύναμη και ότι οι συμφωνίες της πρέπει να είναι, επί της ουσίας, με τους όρους που η ίδια επιθυμεί. Η εν λόγω συμφωνία ήταν ένα πλήγμα στο γόητρο των ΗΠΑ και έδινε τον τόνο ότι η δύναμή τους δεν είναι χωρίς όρια.
Η πολεμική βιομηχανία, η πετρελαιοβιομηχανία, οι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ και οι ιδεολογικοί πρωτοστάτες της αμερικάνικης παντοδυναμίας ήθελαν να καταργηθεί. Η συμφωνία δεν δημιουργήθηκε όμως σε κενό, ο πληθυσμός του Ιράν είναι 80 εκατομμύρια και το μεγαλύτερο τμήμα αυτών είναι κάτω από 35 χρονών. Εάν οι βιομηχανίες τεχνολογίας, ρούχων, ηλεκτρικών συσκευών μπορούσαν να μπουν στην ιρανική αγορά θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τεράστια κέρδη για εταιρίες, όπως π.χ. η Apple ή η Caterpillar. Αυτή η πιθανότητα όμως (η οποία δεν είναι βέβαιη και τοποθετείται σε βάθος χρόνου) θα οδηγούσε σε πλήγματα για τις αμερικάνικες εταιρίες πετρελαίου και όπλων τώρα.
Στο ζήτημα της αντιμετώπισης του Ιράν τα δύο αυτά ενδο-αστικά συμφέροντα δεν μπορούν να συμβιβαστούν και γι’ αυτό τα δύο αμερικανικά κόμματα βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές αυτής της διαμάχης. Οι Δημοκρατικοί του Ομπάμα κέρδισαν το 2015 υπογράφοντας τη συμφωνία, οι Ρεπουμπλικάνοι του Τραμπ πήραν τη ρεβάνς ακυρώνοντάς την. Αυτή η αντίθεση  στις ΗΠΑ, ενδεχομένως, να έχει τεράστιες επιπτώσεις τόσο στην Μ. Ανατολή όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, αφού το Ιράν από σήμερα δεν έχει κανένα λόγο να μην πιστεύει ότι οι ΗΠΑ προετοιμάζουν πόλεμο, είτε δι’ αντιπροσώπων είτε απευθείας.
Στις 9/5/2018, άλλωστε ο Τραμπ δήλωσε ότι εάν το Ιράν επανενεργοποιήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα, αυτό θα είναι αιτία πολέμου. Το Ιράν στις πρώτες του αντιδράσεις υπερασπίζεται τη συμφωνία, λέγοντας ότι δεν έκανε τίποτα για να την παραβιάσει και ότι θέλει να συνεχίσει να την τηρεί απέναντι στους υπόλοιπους, συμμετέχοντες σε αυτήν –κάτι τέτοιο βέβαια χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά δύσκολο. Οι Ιρανοί πολιτικοί που πίστεψαν στη συμφωνία και την προμόταραν επί 20 μήνες (μέχρι να υπογραφεί) θα θεωρηθούν αφελείς που πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να κάνουν μία τέτοια συμφωνία. Κατ’ επέκταση οι πιο ακραίοι, που υποστήριζαν ότι οι Αμερικάνοι δεν θα έπρεπε να είναι άξιοι εμπιστοσύνης, θα αναδειχθούν ως οι πιο πραγματιστές και θα αναλάβουν δράση (και, μάλλον, όχι άδικα).
Η πολιτική των ΗΠΑ από την ανάληψη της Προεδρίας από τον Τραμπ έχει αλλάξει ραγδαία και φαίνεται ότι η πολεμική της πτέρυγα έχει αναλάβει δράση. Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, η αποχώρηση από τη συμφωνία με το Ιράν, ο εξοπλισμός των Σαουδαράβων με τη μεγαλύτερη σύμβαση αγοράς όπλων στην Ιστορία, δείχνουν ότι τα τύμπανα του πολέμου ακούγονται όλο και πιο δυνατά σε ολόκληρη την περιοχή.

Μπουγάδα

Τέτοιο λιβάνισμα στους μονάρχες της Μεγάλης Βρετανίας επί τρεις μέρες ούτε οι ίδιοι οι «γαλαζοαίματοι» δεν το περίμεναν. Κυβέρνηση, κρατική και ιδιωτική τηλεόραση έδωσαν κυριολεκτικά τα ρέστα τους. Από τη σφυρίδα και την «τριλογία ψαριών» που απόλαυσαν στο προεδρικό μέγαρο, μέχρι τους λουκουμάδες και τον ...«φρέντο χωρίς καλαμάκι» που ήπιε ο υψηλότατος Κάρολος με την Καμίλα στην Αθήνα, είναι μερικά από τα όσα ακούσαμε και διαβάσαμε για την επίσκεψή τους. Δημοσιογραφικά παπαγαλάκια και κυβερνητικά στελέχη, μην μπορώντας να μαζέψουν τα σάλια τους για τους «υψηλούς» προσκεκλημένους, επιχείρησαν μια ...«μεγαλοπρεπή» μπουγάδα στον βρετανικό ιμπεριαλισμό, αλλά και στον ίδιο το θεσμό της βασιλείας. Και αυτά σχεδόν ταυτόχρονα με τα περί «προόδου» και «φιλελευθερισμού» που έκρωζε η κυβέρνηση στη Βουλή, ψηφίζοντας το νόμο για την αναδοχή και την υιοθεσία. Ετσι έχουν τα πράγματα... Μετά το «πρώτη φορά αριστερά», έρχεται το «πρώτη φορά ...βασιλικιά».

«Κρίκος» κλιμάκωσης

Η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι ένας ακόμα «κρίκος» στην κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας στην περιοχή και της αντιπαράθεσης ισχυρών καπιταλιστικών κρατών και κέντρων. Οι χτεσινές νέες επιδρομές του Ισραήλ σε συριακό έδαφος υπογραμμίζουν ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο γενίκευσης της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης στη Μ. Ανατολή.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ μπορεί να παριστάνει ότι δεν εμπλέκεται σε αυτό το κουβάρι, όμως η αλήθεια είναι ότι συμμετέχει «μέχρι τα μπούνια» στους βρώμικους σχεδιασμούς για λογαριασμό της αστικής τάξης. Από το «ξέπλυμα» στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και τις συμφωνίες με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για αναβάθμιση της συνεργασίας τους, μέχρι την ανάληψη ρόλων στην ευρύτερη περιοχή, όλα σηματοδοτούν τη βαθύτερη εμπλοκή της Ελλάδας στις επικίνδυνες εξελίξεις.
Αλλωστε, λίγες μόλις ώρες προτού οι ΗΠΑ ανακοινώσουν ότι σπάνε τη συμφωνία με το Ιράν και το Ισραήλ βομβαρδίσει τη Συρία, ο Ελληνας πρωθυπουργός, στην Τριμερή Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, δήλωνε ότι συμμερίζεται τις «ανησυχίες» του Ισραηλινού πρωθυπουργού απέναντι στο Ιράν, αναπαράγοντας όλα τα προσχήματα των ΗΠΑ και του Ισραήλ για κλιμάκωση των απειλών.
Από την άλλη, ο Αλ. Τσίπρας αναγόρευε τις ΗΠΑ σε «τοποτηρητή» της ασφάλειας στην περιοχή, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση Τραμπ μεταφέρει την πρεσβεία της από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, ρίχνοντας κι άλλο λάδι στη φωτιά.
Οσο προκλητική είναι όμως η προσπάθεια της κυβέρνησης να παραστήσει την «αθώα του αίματος» στην περιοχή, άλλο τόσο είναι η προπαγάνδα που διαχέει, παρουσιάζοντας την ΕΕ ως το «αντίπαλο δέος» ή ως το «αντίβαρο» στις «ακραίες αποφάσεις» του Ντ. Τραμπ.
Και μπορεί αυτή η προσπάθεια να αξιοποιεί τις υπαρκτές διαφοροποιήσεις κυβερνήσεων, όπως της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Μ. Βρετανίας, στο σπάσιμο της συμφωνίας, ή την «έκπληξη» του Ζ. - Κ. Γιούνκερ για τους χειρισμούς των ΗΠΑ, όμως πάει πολύ να παρουσιάζεται η ΕΕ ως θεματοφύλακας της ασφάλειας και της ειρήνης στην περιοχή.
Εκτός από το ότι δεν πέρασε ούτε μήνας από το βομβαρδισμό της Συρίας από ΗΠΑ - Γαλλία - Μ. Βρετανία, με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ να δίνουν πλήρη κάλυψη στην επιδρομή, οι αντιρρήσεις τους δεν μπορούν να κρύψουν ότι αποτελούν έκφραση των ιδιαίτερων συμφερόντων των ευρωπαϊκών μονοπωλίων στην περιοχή και πιο συγκεκριμένα στο Ιράν.
Δεν μπορούν να κρύψουν το γεγονός ότι μετά την υπογραφή της συμφωνίας του 2015 με την ιρανική κυβέρνηση, βιομηχανικοί κολοσσοί της ΕΕ προωθούσαν μπίζνες εκατοντάδων δισ. στο Ιράν. Γι' αυτό σήμερα βάζουν τους δικούς τους όρους και εμφανίζονται να αντιδρούν σε επαναφορά άμεσων και έμμεσων κυρώσεων από τις ΗΠΑ. Συνεπώς, η στάση τους καμιά σχέση δεν έχει με τα λαϊκά συμφέροντα, αλλά μόνο με τα κέρδη των μονοπωλιακών ομίλων.
Σε μια περίοδο, λοιπόν, που οι ανταγωνισμοί οξύνονται όλο και περισσότερο, που οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί κλιμακώνουν την επιθετικότητά τους, που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προωθεί το σχεδιασμό της αστικής τάξης για τη «γεωστρατηγική αναβάθμιση», με μεγαλύτερη εμπλοκή στο κουβάρι των αντιθέσεων, πρέπει να ανέβει ακόμα περισσότερο η λαϊκή επαγρύπνηση και πάλη.
Τώρα πρέπει να βρεθούν ακόμα πιο αποφασιστικά στο στόχαστρο των εργατικών - λαϊκών αγώνων οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, που με το πιστόλι στον κρόταφο των λαών, με ιμπεριαλιστική «ειρήνη» και με πολέμους, προωθούν τα συμφέροντα των μονοπωλίων. Να δυναμώσει η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, για την απεμπλοκή της Ελλάδας από τους επικίνδυνους σχεδιασμούς. Την Κυριακή 13 Μάη, η Πανελλαδική Μέρα Δράσης της ΕΕΔΥΕ πρέπει να αγκαλιαστεί από χιλιάδες εργαζόμενους και να στείλει δυνατό αντιπολεμικό - αντιιμπεριαλιστικό μήνυμα σε κυβέρνηση, κεφάλαιο, ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Στη μάχη για την υπεράσπιση της συνδικαλιστικής δράσης!

Αυτήν την περίοδο, εργαζόμενοι και σωματεία σε μια σειρά από κλάδους και χώρους δουλειάς οργανώνουν την αλληλεγγύη και δίνουν τη μάχη ενάντια στις απολύσεις εκλεγμένων συνδικαλιστών, αλλά και πρωτοπόρων εργατών, που βρέθηκαν στο στόχαστρο της εργοδοσίας, επειδή στους χώρους τους μπαίνουν μπροστά, πρωτοστατούν στην οργάνωση των εργαζομένων και στην υπεράσπιση των εργατικών δικαιωμάτων.
Τέτοιες περιπτώσεις είναι η απόλυση από τη «Selecta Hellas» της γραμματέα του Σωματείου Εμποροϋπαλλήλων και Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ν. Καβάλας, η οποία το προηγούμενο διάστημα είχε πρωτοστατήσει στην προσπάθεια για τη δημιουργία ταξικού σωματείου στην επιχείρηση. Επίσης, η απόλυση λόγω συνδικαλιστικής δράσης από τις εταιρείες «ΑΝΑΜΕΤΤ» και «ΒΙΑΝΑΤ» του ομίλου «Στασινόπουλος» δύο πρωτοπόρων εργατών, μια μόλις μέρα μετά την ανακοίνωση της εκλογής τους στα όργανα του Συνδικάτου Μετάλλου Αττικής και Ναυπηγοεπισκευαστικής Βιομηχανίας Ελλάδας.
Πριν από λίγο καιρό απολύθηκε συνδικαλίστρια από την εταιρεία «Σαβοϊδάκης», εκλεγμένη στο ΔΣ του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Γάλακτος, Τροφίμων και Ποτών Ηρακλείου, ενώ, αντίστοιχα, από την επιχείρηση «Πλατάκης ΑΕ» απολύθηκε εργαζόμενη, μέλος του ΔΣ της Ενωσης Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ηρακλείου. Οι απολύσεις αυτές, που στόχο έχουν την τρομοκράτηση και τον «παραδειγματισμό» όλων των εργαζομένων, δεν έμειναν αναπάντητες από τις ταξικές δυνάμεις, οι οποίες δίνουν με όλα τα μέσα τη μάχη για την ακύρωσή τους, ενώ ενθαρρυντική είναι η αλληλεγγύη που εκφράζεται ευρύτερα από εργαζόμενους και σωματεία.

* * *

Τα παραπάνω κατά συρροή κρούσματα, που αποτελούν την «κορυφή του παγόβουνου», μαρτυρούν την ένταση της εργοδοτικής επιθετικότητας, η οποία δεν εκδηλώνεται βέβαια στο κενό. Ερχεται ως συνέχεια και κλιμάκωση των παρεμβάσεων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για τη «βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος», όπως η ψήφιση της διάταξης που υπονομεύει το δικαίωμα στην απεργία, η πλήρης απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων για τις μεγάλες επιχειρήσεις, η διαρκής κυβερνητική προπαγάνδα για τον «εθνικό» ρόλο και τη «συνεισφορά» των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, η επιβράβευσή τους με νέα προνόμια και φοροαπαλλαγές.
Γίνεται φανερό ότι η εργοδοτική τρομοκρατία εντείνεται και πολλαπλασιάζεται μέσα στο θερμοκήπιο προστασίας της «επιχειρηματικότητας», που με τόση ζέση καλλιεργεί η κυβέρνηση, η οποία κατά τ' άλλα δεν χάνει ευκαιρία να αερολογήσει για την προστασία των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Είναι όμως η κυβερνητική πολιτική που τροφοδοτεί την εργοδοτική αυθαιρεσία, που τρέφει καθημερινά την επίθεση του κεφαλαίου κατά των εργατικών δικαιωμάτων. Είναι οι κρατικές υπηρεσίες που αναλώνονται σε απλές συστάσεις στους εργοδότες, αν δεν τους δικαιώνουν για τις απολύσεις συνδικαλιστών, αποδεχόμενες πλήρως τα σαθρά και προκλητικά τους επιχειρήματα.
Το χτύπημα στη συλλογική οργάνωση και δράση πάει χέρι χέρι με την κλιμάκωση της αντεργατικής πολιτικής, αποτελεί την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, αφού το χτύπημα της συνδικαλιστικής δράσης είναι προϋπόθεση για να εφαρμόζονται απρόσκοπτα τα μέτρα σε βάρος της εργατικής τάξης, που είναι ταυτόχρονα και το «λίπασμα» των καπιταλιστικών κερδών.

* * *

Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, τέτοια μέτρα εφαρμόζονται «προληπτικά» από την εργοδοσία, όταν απολύονται εργαζόμενοι που πρωτοστατούν στην ίδρυση σωματείου, ή όταν ζητείται από εργαζόμενους να δηλώσουν ότι δεν θα συνδικαλιστούν, προκειμένου να προσληφθούν σε μια δουλειά. Ολα αυτά είναι σε γνώση της κυβέρνησης και των υπηρεσιών του υπουργείου Εργασίας, που δίνουν πλήρη κάλυψη στην εργοδοτική επιθετικότητα. Εκκωφαντική είναι όμως και η σιωπή του εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού, που σε πολλές περιπτώσεις σιγοντάρει τις «εκκαθαρίσεις» πρωτοπόρων εργατών.
Η προσπάθεια κυβέρνησης - εργοδοσίας να επιβάλουν «σιγή νεκροταφείου» στους χώρους δουλειάς, να «θάψουν» τις διεκδικήσεις και την οργάνωση των εργαζομένων θα πέσει στο κενό. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι σχεδιασμοί της εργοδοσίας να απαλλαγεί από «ενοχλητικούς» εργαζόμενους και συνδικαλιστές συνθλίβονται κάτω από την αποφασιστική συσπείρωση και υπεράσπιση της συλλογικής οργάνωσης και δράσης από την πλειοψηφία των συναδέλφων τους, που καταφέρνουν να ακυρώσουν τις απολύσεις. Αυτός είναι ο στόχος και των κινητοποιήσεων που τώρα βρίσκονται σε εξέλιξη στις περιπτώσεις που αναφέραμε πιο πάνω.
Αυτήν την πείρα χρειάζεται να αξιοποιήσουν οι εργαζόμενοι, μπροστά και στην απεργία στις 30 Μάη, έχοντας καθαρό ότι η μαζικότητα και η ενεργή συμμετοχή στο σωματείο, το ζωντάνεμα της λειτουργίας του, το δυνάμωμα συνολικά του ταξικού κινήματος, με νέους συνδικαλιστές και σωματεία, σε σύγκρουση με την εργοδοσία και τα κόμματά της, είναι η καλύτερη «ασπίδα» για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, τη συλλογική οργάνωση και δράση σε κάθε κλάδο και χώρο δουλειάς.

Γ. ΖΑΧ.