Δύο κόσμοι – δύο σχεδιασμοί. Το εργοστάσιο VEF στη σοσιαλιστική Λετονία

Από Οικοδόμος

«…Ό,τι όμως ξεχωρίζει ένα εργοστάσιο σοβιετικό, δεν είναι οι μηχανές και η συγκρότησή τους, είναι ο κοινωνικός ρόλος του και οι σχέσεις του με τους εργάτες, που τελικά το μεταβάλουν σ’ ένα πολύπλευρο και πολυσήμαντο οργανισμό, κοινωνικό και πνευματικό, στην υπηρεσία τους και στην υπηρεσία της κοινωνίας…»

Επιμέλεια: Οικοδόμος //

Μοιάζουν «εξωπραγματικές» σήμερα οι νίκες και οι κατακτήσεις της σοσιαλιστικής κοινωνίας, των ανθρώπων που έχτισαν και έζησαν στο σοσιαλισμό. Ιδιαίτερα στα μάτια των μεταγενέστερων γενιών που δεν γνώρισαν το κοινωνικό σύστημα που έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και, μέσα στην παντοδυναμία του σάπιου καπιταλισμού των κρίσεων και των πολέμων, διαμορφώνουν μια εικόνα ξένη προς την πραγματικότητα, βασισμένη στην διαστρέβλωση και τη συκοφάντηση.
Στην Ελλάδα της «κρίσης», της ανεργίας, της μιζέριας και της εξαθλίωσης θεωρείσαι «τυχερός» αν δουλεύεις μερικές ώρες τη βδομάδα, αν δεν αρρωσταίνεις, αν δεν έχεις παιδιά να σπουδάσεις, αν πρόλαβες να πάρεις μια κουτσουρεμένη σύνταξη. Η κατάσταση αυτή δείχνει να παγιώνεται και να γίνεται αποδεχτή ως «κανονικότητα» από την πλειονότητα των κατοίκων αυτής της χώρας.

Από τη ζωή και τις κατακτήσεις του λαού στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λετονίας

Όμως μια πραγματικότητα με αυτούς που δημιουργούν και παράγουν τον πλούτο μιας κοινωνίας στη γωνία, δεν μπορεί να βαφτιστεί «κανονικότητα», κι ας έχασαν στις μέρες μας πολλές λέξεις το πραγματικό νόημά τους. Η Ιστορία, όσο κι αν δέχεται λάσπη και βρωμιές, όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να την ξεγράψουν ή να την ξαναγράψουν, κατέγραψε ότι εκεί που οι εργάτες και οι σύμμαχοί τους έσπασαν της αλυσίδες της εκμετάλλευσης και έχτισαν το σοσιαλισμό ο άνθρωπος μπόρεσε να ζήσει σαν άνθρωπος. Τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και σε άλλες χώρες, με τα λάθη και τις αδυναμίες, αλλά και η πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται μετά την πτώση του,  κατέδειξαν ότι καμιά παραχώρηση του καπιταλισμού δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του ανθρώπου, παρά μόνο «τα δικαιώματα που πηγάζουν αυτοδικαίως από την κυριαρχία της εργατικής τάξης», όπως γράφει ο Ασημάκης Πανσέληνος στο βιβλίο του Στη Μόσχα με τα νιάτα του κόσμου (εκδόσεις Δίφρος, Αθήνα 1962).
Το 1962 ο συγγραφέας του βιβλίου προσκλήθηκε και έλαβε μέρος σαν αντιπρόσωπος πολυμελούς και πολυκομματικής ελληνικής αντιπροσωπείας στο Παγκόσμιο Φόρουμ Νεολαίας που έγινε στη Μόσχα. Εκτός από την πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ένωσης του δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτεί και την Ρίγα, πρωτεύουσα της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Λετονίας. Στο βιβλίο του ο Α. Πανσέληνος περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τη γνωριμία του με τον σοσιαλισμό, όπως τον είδε, παραθέτοντας στοιχεία, περιστατικά και εντυπώσεις που αφορούν από την καθημερινότητα του σοβιετικού ανθρώπου μέχρι τις μεγαλύτερες καταχτήσεις του· τις περισσότερες φορές αντιπαραβάλλοντάς τα με την ελληνική πραγματικότητα της εποχής, δημιουργώντας ανάμικτα συναισθήματα στον συνειδητοποιημένο αναγνώστη.
Από τις 165 σελίδες του βιβλίου επιλέξαμε το απόσπασμα που ακολουθεί. Δεσμευόμαστε να ακολουθήσει στο μέλλον τουλάχιστον μια ακόμα ανάρτηση, μιας και το βιβλίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τις φωτογραφίες που συμπληρώνουν το σημερινό θέμα τις βρήκαμε σε λετονικές ιστοσελίδες (η πρώτη φωτογραφία από εδώ, η τελευταία από εδώ, όλες οι άλλες φωτογραφίες από εδώ).

ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ V.E.F.

Αυτό το εργοστάσιο πρέπει να είναι η εργατική καρδιά της Ρίγας, η κλώσα που μαζεύει γύρω της πολά κλωσοπούλια. Δέκα χιλιάδες εργάτες δουλεύουνε σήμερα, φτιάνοντας ραδιόφωνα, τηλέφωνα, τηλεφωνικά κέντρα και τηλεπικοινωνιακό υλικό, σε διάφορους τύπους. Παρακολουθήσαμε την κατασκευή ραδιοφώνων σ’ όλα τα στάδια, ως την τελική συναρμολόγηση, απ’ την πιο λεπτή δουλιά του χεριού, ως την αυτόματη παραγωγή με κορδέλα. Όλα τα τμήματα καθαρά και οι εργάτριες δουλεύουν χαρούμενες και με τάξη.
Όμως όλα αυτά δεν είναι πράματα που μπορεί να ξιπάσουν και υπάρχουν ασφαλώς στον παλιό κόσμο εργοστάσια με την ίδια και καλήτερη οργάνωση στην παραγωγή, από το V.E.F. της Ρίγας. Ό,τι όμως ξεχωρίζει ένα εργοστάσιο σοβιετικό, δεν είναι οι μηχανές και η συγκρότησή τους, είναι ο κοινωνικός ρόλος του και οι σχέσεις του με τους εργάτες, που τελικά το μεταβάλουν σ’ ένα πολύπλευρο και πολυσήμαντο οργανισμό, κοινωνικό και πνευματικό, στην υπηρεσία τους και στην υπηρεσία της κοινωνίας.

VEF: Γραμμή παραγωγής τηλεφωνικών κέντρων

Από την ώρα που μπαίνεις μέσα στο καθαρό του προαύλιο, νιώθεις κάτι ζεστό, με τον κήπο του, τα παρτέρια και τα περίπτερα κι ακόμα με τις εικόνες των εργατών που πέτυχαν στην παραγωγή, αντί για την εικόνα του εργοδότη που θα τη μασούσε. Κι η εφημερίδα του εργοστασίου, τετρασέλιδη, καλοτυπωμένη, με πλατιά ύλη, έχει γραφείο μέσα στο εργοστάσιο και γράφεται από εργάτες.
Ο διευθυντής του εργοστασίου, αφού μας ρώτησε και είδε πως δεν ήταν κανείς από μας τεχνικός, ανάλαβε να μας πει την ιστορία και την οργάνωσή του μ’ ένα τρόπο καταληπτό.
Ως τα 1927, λέει, τα κτίρια είταν άδεια. Κατόπι έγιναν Διοίκηση των Ταχυδρομείων και στα 1940 εργοστάσιο που έφτιανε ραδιόφωνα, τηλέφωνα, τηλεφωνικά κέντρα, καλώδια, κι αργότερα ακόμα και αεροπλάνα. Δούλευαν τότε 4.000 χιλιάδες εργάτες. Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι Γερμανοί πήρανε όλες τις εγκαταστάσεις κι όσες δε μπόρεσαν να τις πάρουν τις ανατίναξαν.
Στα 1944 η παραγωγή άρχισε από την αρχή. Δουλεύουν τώρα 10.000 εργάτες και η παραγωγικότητα αυξήθηκε πέντε φορές, χάρη στην αυτοματοποίηση και στις παραγωγικές γραμές. Λιγότερα είδη παράγονται τώρα αλλά σε ευρύτερη έκταση.

Έλεγχος στην παραγωγή τηλεφώνων

Ο μισθός είναι 90 ρούβλια το μήνα, 2.970 δραχμές, για εργασία εφτάωρη. Το 60% από τους εργάτες είναι νέοι. Κι απ’ αυτούς το 50% είναι μέλη της Νεολαίας. Οι γυναίκες εργάζονται από 18 ως 55 χρονώ και οι άντρες ως τα 60. Ύστερα σύνταξη. Σε σπάνιες περιπτώσεις και με απόφαση του συνδικάτου, μπορεί να δουλέψει ένα παιδί 16 χρονώ και κάποτε και 15, αλλά αυτά μόνο 4 ώρες τη μέρα και μόνο εφόσο βεβαιωθεί υπευθύνως πως δεν παίρνουν τα γράματα.
Οι μισοί εργάτες πρέπει να είναι ειδικευμένοι. Εκείνοι που δε είναι, σπουδάζουν σε ειδικά σκολειά της Νεολαίας για να γίνουν. Υπάρχει τέτοιο σκολειό στο εργοστάσιο. Στο Πολυτεχνείο της Ρίγας σπουδάζουν πολλοί σε νυχτερινό τμήμα. Το εργοστάσιο στέλνει, αν είναι ανάγκη, και σε άλλα Ινστιτούτα, πληρώνοντας τους εργάτες αυτούς. Για την κατασκευή ειδικά των ραδιοφώνων χρειάζονται λιγότεροι ειδικοί. Το εργοστάσιο όμως διατηρεί και σκολειά για την ανύψωση του γενικού πνευματικού επιπέδου των εργατών του. Διατηρεί και εφτά εστιατόρια, με χαμηλές τιμές, για την ανύψωση του βιοτικού επιπέδου.

Οι συσκευές VEF εξάγονταν σε διάφορες χώρες. (Διαφημιστικό φυλλάδιο)

Υπάρχει νοσοκομείο και πολυκλινική με όλες τις ειδικότητες και η περίθαλψη είναι πέρα για πέρα δωρεάν. Άδεια, φυσικά, κάθε χρόνο, πληρωμένη και υποχρεωτική, από δυο βδομάδες ως τέσερις, ανάλογα με τη δουλιά και με άλλους παράγοντες. Εκτός απ’ αυτή, οι γυναίκες έχουν άδεια 56 μέρες πριν και 56 μέρες ύστερα από τη γένα.
Στις ακρογιαλιές υπάρχουν σπίτια και αναπαυτήρια του εργοστασίου. Στην πόλη τέσερις παιδικοί σταθμοί που μεταφέρονται το καλοκαίρι στη θάλασα. Υπάρχει εγκατάσταση κατασκήνωσης σε χωριό. Πισίνα και στάδιο. Το εργοστάσιο διατηρεί μεγάλο παλάτι πολιτισμού μες στην πόλη. Και ειδική οργάνωση ψυχαγωγίας. Γι’ αυτά ειδικώς θα μιλήσουμε παρακάτω.
Όλα αυτά χρηματοδοτούνται από τα τυχόν υπερκέρδη κι από ένα ποσοστό 5% πάνω στο συνολικό ετήσιο ποσό της μισθοδοσίας, που κρατεί, γι’ αυτό το σκοπό, το εργοστάσιο από το κράτος. Όταν τα υπερκέρδη είναι πολλά, το εργοστάσιο χτίζει και σπίτια για τους εργάτες, που κανονίζουν οι ίδιοι τη σειρά, ποιος θα τα πρωτοπάρει.  Υπάρχουν και ηθικές αμοιβές, με τη λεγόμενη σοσιαλιστική άμιλα, με υπέρτατη τιμή να πάρεις μια κόκινη σημαία. Το κράτος, λέει ο διευθυντής, φροντίζει γενικά για όλα αυτά. Εμείς ό,τι κάνουμε είναι συμπληρωματικό.

Το Παλάτι Πολιτισμού του εργοστασίου VEF και στιγμιότυπα από πολιτιστικές εκδηλώσεις στις οποίες πρωταγωνιστούν οι εργαζόμενοι.

Το Παλάτι Πολιτισμού του εργοστασίου VEF σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νικολάι Σεμένσεβ και χτίστηκε επί σοσιαλισμού. Η φωτογραφία είναι μεταγενέστερη. Από την πρόσοψη έχουν αφαιρεθεί το έμβλημα και η σημαία της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Λετονίας.

Όλοι από μια ηλικία κι απάνω είναι γραμένοι στα συνδικάτα. Ο διευθυντής έχει προσωπική ευθύνη για τη δουλιά, αλλά υπάρχουν κι άλλοι ειδικοί αρχηγοί στα διάφορα τμήματα. Διορίζεται από το Συμβούλιο Λαϊκής Οικονομίας. Οι κοινωνικές οργανώσεις ελέγχουνε το διευθυντή. Στο σημείο αυτό τον ρωτήσαμε τι γίνεται όταν ο διευθυντής φέρνεται άσκημα και αδικεί τους εργάτες.
― Μα υπάρχουν χίλιοι δυο τρόποι, απάντησε σχεδόν έκπληκτος ο διευθυντής. Πρώτα, λέει, θα υποστηρίξουν τον αδικούμενο την ίδια ώρα οι σύντροφοι του. Το συνδικάτο του. Ύστερα η πολιτική οργάνωση του εργοστασίου μπορεί να συνεδριάσει αμέσως και χωρίς ημερησία διάταξη. Μπορεί ακόμα ο εργάτης να απευθυνθεί στον αρμόδιο υπουργό, στα δικαστήρια, στην κυβέρνηση κι ακόμα να φτάσει κι ως την κεντρική κυβέρνηση στη Μόσχα. Όταν ο εργάτης έχει παράπονα, δεν υπάρχουν περιορισμοί για να βρει το δίκιο του, συμπέρανε ο διευθυντής του εργοστασίου σα να ήθελε να πει: εμένα ρωτάτε σε τι θέση μπορούν να με φέρουν τα παράπονα των εργατών.

Πάνω: «Βεφίτης», η εφημερίδα των εργαζομένων στο εργοστάσιο VEF
Κάτω: Χώροι εστίασης μέσα στο εργοστάσιο και ιατρικές παροχές στους εργαζόμενους, την περίοδο του σοσιαλισμού

Ο Ρίτσης τον ρώτησε αν είναι ευχαριστημένος από το βαθμό μηχανοποίησης που εφαρμόζεται στο εργοστάσιο.
― Ποτέ, τίποτα δεν μας ικανοποιεί, απάντησε ξεκομένα.
Τον ρωτήσαμε ακόμα αν οι εργάτες είναι ευχαριστημένοι και αν γνωρίζουν αυτό το τόσο ευνοϊκό καθεστώς που περίγραψε.
― Μα τι κάνουν αυτοί εδώ πέρα; μας είπε και μας έδειξε εξ εφτά πρόσωπα που δεν είχαμε δώσει σημασία στην παρουσία τους. Καθόντανε σε καθίσματα αραδιασμένα στον τοίχο, πλάι στο τραπέζι του διευθυντή, όση ώρα μιλούσε, σα να περίμεναν να τελειώσει. Είτανε πραγματικά μια αντιπροσωπία των εργατών του εργοστασίου και παρακολουθούσε τα όσα μας έλεγε. Μαζί τους και μια γυναίκα.

Διάφορα μοντέλα τηλεφωνικών συσκευών VEF

― Δεν έχετε παρά να τους ρωτήσετε, μας είπε ο διευθυντής και συνέχισε: Όταν συγκρίνουμε τη σημερινή μας κατάσταση με το παρελθόν, είμαστε βέβαια ευχαριστημένοι. Μη ξεχνάτε όμως πως ο σοσιαλισμός μάς έχει ανοίξει το δρόμο μιας προόδου απεριόριστης κι από την άποψη τούτη οι σημερινές επιτεύξεις μας κανένα δεν ικανοποιούν.
Κι αλήθεια, αυτό είναι σοσιαλισμός, η αποδέσμευση της ανθρώπινης δραστηριότητας, έτσι που να είναι πάντοτε γόνιμη και για το άτομο που τη διαθέτει και για το σύνολο που τη δέχεται. Στον παλιό κόσμο τα όρια της ευημερίας είναι με κάποιο τρόπο καθορισμένα για τον καθένα από πριν, ανάλογα με την τάξη που ανήκει. Το να πηδήξεις από τη μια τάξη στην άλλη μόνο ως εξαίρεση μπορεί να νοηθεί και πληρώνεται με μια ηθική αβαρία κατά κανόνα. Είναι μες στο μηχανισμό της λειτουργίας του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος το να υπάρχουνε πεινασμένοι και να μη ζητούν άλλο παρά να χορτάσουν.
Όταν τέλειωσε η κουβέντα, οι εργάτες σηκώθηκαν, μας πήραν και μας οδήγησαν σ’ ένα δωμάτιο όπου είταν τα γραφεία της εφημερίδας τους. Είχε τίτλο: ο Βεφίτης, από το V.E.F. και τη διεύθυνε γυναίκα. Μας ρώτησαν κι αυτοί, για τις εντυπώσεις μας από τη χώρα τους κι από το εργοστάσιο, για να τις δημοσιέψουν στην εφημερίδα. Όταν μερικοί από μας τους είπανε πως πιστεύουν στην ειρηνική προσπάθεια της Σοβιετικής Ένωσης, μας παρακάλεσαν να το πούμε στο ραδιόφωνο και κανείς δεν αρνήθηκε.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας προς όφελος του λαού: Μικροεπεξεργαστές και συστήματα υπολογιστών VEF

Φεύγοντας έπιασα κουβέντα μ’ ένα νεαρό εργάτη που ξεκουραζότανε μες στην αυλή. Σε μια στιγμή, το έφερε ο λόγος και του είπα πως το τηλέφωνο, στην εξυπηρέτηση του ατόμου, το βρίσκω πιο σημαντικό από το ραδιόφωνο.
― Άλλο το τηλέφωνο, μου είπε και άλλο το ραδιόφωνο. Και τα δυο έχουν αλάξει πολύ τη ζωή του ανθρώπου.
Του εξήγησα πόση ευδαιμονία ένιωσα, μιλώντας από το δωμάτιο του ξενοδοχείου μου, στη Μόσχα, με το σπίτι μου στην Αθήνα.
― Μα αυτό γίνεται σ’ όλο τον κόσμο, από καιρό.
― Ναι, αλλά δεν ήξερα πως γίνεται κι απ’ τη Μόσχα.
― Πολλά δεν ξέρετε πως γίνονται κι απ’ τη Μόσχα, μου είπε γελώντας, γιατί δε θέλετε ή γιατί δεν σας αφήνουνε να τα πληροφορηθείτε. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε, αυτή τη στιγμή, κι απ’ τη Ρίγα, να κουβεντιάσετε με το σπίτι σας στην Αθήνα.
― Μου έκανε εντύπωση και η φτηνή τιμή, του είπα, με 4 ρούβλια περίπου μίλησα κάμποση ώρα.

Έλκηθρα κατασκευασμένα στο εργοστάσιο VEF

Πραγματικά, στη Σοβιετική Ένωση, το τηλέφωνο είναι σχεδόν τζάμπα. Ο συνδρομητής πληρώνει μονάχα το πάγιο τέλος, ενάμιση ρούβλι, δηλαδή λιγότερο από 50 δραχμές το μήνα και τηλεφωνεί όσο θέλει, χωρίς να χρεώνονται τα τηλεφωνήματα, ακόμα και σε μια πόλη σαν τη Μόσχα, με 8.000.000 κατοίκους. Τα υπεραστικά πληρώνουν ελάχιστα, το ίδιο και τα υπερεθνικά. Γενικά, στις σοβιετικές χώρες, δεν παρουσιάζεται αυτό το φαινόμενο της αφαίμαξης των ανθρώπων, ανάμεσο στη δεκαρολογία και στον εκβιασμό. Όλα αυτά τα αγαθά κοινής ωφελείας, τηλέφωνο, νερό, ηλεκτρικό, γκάζ, κατοικία, θεωρούνται δημόσιο κτήμα και τα έχει ο λαός σε φτηνή τιμή. Το κράτος φροντίζει να προσαρμόζονται στους μισθούς οι τιμές των πραγμάτων και όχι, όπως εδώ, οι μισθοί στις τιμές. Γι’ αυτό συμβαίνει, καμιά φορά, να γίνεται και αύξηση των μισθών και μαζί μείωση των τιμών.
Ποτέ δεν παρουσιάζεται το φαινόμενο να δίνουν στον εργάτη μια αύξηση κι αμέσως κατόπι να πέφτουν επάνω του με μια δεκάρα στο ψωμί, δυο δεκάρες στο τρόλεϋ, τρεις δεκάρες στο ηλεκτρικό ρεύμα, στο νερό, στο τηλέφωνο και να την παίρνουνε πίσω. Γι’ αυτό και δεν πρέπει ποτέ κανείς να συγκρίνει τους σοβιετικούς μισθούς με τους μισθούς του κεφαλαιοκρατικού κόσμου, μετατρέποντας τα ρούβλια στο νόμισμα το δικό του.

Ο μηχανικός Λέο Ρόζε. Εφευρέσεις και καινοτόμα προϊόντα VEF, κτήμα του λαού στο σοσιαλισμό. Κάτω δεξιά: Εξοπλισμός μαγνητικής θεραπείας “VEF Reflex 01-12”

Όταν εξήγησα στο Λετονό συνομιλητή μου το σύστημα που επικρατεί στις κεφαλαιοκρατικές χώρες και τον ΟΤΕ, το δικό μας, σχετικά με την πληρωμή των τηλεφωνημάτων, έμεινε κατάπληκτος.
― Μα θα χρειάζεται όλος σας ο μισθός, είπε, για να πληρώνετε το τηλέφωνο.
Ιδιαίτερη κατάπληξη δοκίμασε όταν του είπα πως, σαν δεν πληρώσεις στην προθεσμία, σου κόβουνε το τηλέφωνο και για να το ξανασυνδέσουν εισπράτουν κοντά ένα ρούβλι.
― Μα δε χρειάζεται ούτε έξοδα ούτε κόπο η επανασύνδεση, είπε.
― Είναι πρόστιμο γιατί άργησες να πληρώσεις, του κάνω.
― Πρόστιμο, δηλαδή, γιατί δεν είχες;
― Ναι, αυτό στην Ελλάδα το λέμε κερατιλίκι, ξέρεις τι σημαίνει κερατιλίκι, νεαρέ Λετονέ;
Όταν φύγαμε από το εργοστάσιο V.E.F. σκεφτόμουν πολή ώρα την κουβέντα μας με το νεαρό εργάτη κι έβλεπα πόσο, μέσα σε μερικές λεπτομέρειες που τις συνηθίσαμε, που φαίνονται ασήμαντες και δεν τις προσέχουμε πια, εκδηλώνεται η απανθρωπία του κεφαλαιοκρατικού καθεστώτος στη συμπεριφορά του προς τον πολίτη.

«Δυο κόσμοι – δυο σχεδιασμοί»

Καταλαβαίνετε πόση ολιγαρχική περιφρόνηση προς την ανέχεια σημαίνει να κόβεις το τηλέφωνο του συνδρομητή που τον χαρατσώνεις σ’ όλη του τη ζωή και να του εισπράτεις κι από πάνω άλλο χαράτσι, για να μάθει ή να μην είναι φτωχός ή να μην έχει τηλέφωνο. Στη Σοβιετική Ένωση, όταν ο πολίτης δεν πληρώσει εγκαίρως, εισπράτουνε το λογαριασμό από το μισθό του κι αν έχει πέσω έξω, από δικαιολογημένους λόγους, στα οικονομικά του, αναβάλουν την είσπραξη και τον βοηθούν. Δεν αφήνουν τον άνθρωπο να ξεπέσει.
Με τις εντυπώσεις αυτές πήγαμε με τον Ρίτση και ζητήσαμε να μιλήσουμε, το βράδυ στις 12, με τα σπίτια μας στην Αθήνα. Πληρώσαμε καθένας περίπου 150 δραχμές. Η συνομιλία είταν άνετη και στην ώρα της. Όταν τέλειωσε, μια τηλεφωνήτρια από τις ενδιάμεσες χώρες που μας συνδέσανε με την Αθήνα μάς χαιρέτησε με τη λέξη «κ α λ η ν ύ χ τ α». Το πρωί στις 8 μας τηλεφώνησαν από τον ΟΤΕ της Ρίγας, να πάμε και να πάρουμε πίσω ένα ποσό, γιατί πληρώσαμε παραπάνω.
*Σημείωση: Κατά τη μεταγραφή (στο μονοτονικό) διατηρήθηκε η ορθογραφία της έκδοσης.

Ο Ασημάκης Πανσέληνος (1903-1984), γιος του εμπόρου υφασμάτων Ιωακείμ και της Μυρτώς το γένος Βελισσαρίου, γεννήθηκε στη Μυτιλήνη, όπου πέρασε τα παιδικά και γυμνασιακά του χρόνια. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε το 1929 και εργάστηκε ως δικηγόρος. Στη δικτατορία του Μεταξά συνελήφθη για αντικαθεστωτική δράση και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου εντάχτηκε στην Αντίσταση και κλείστηκε από τους Ιταλούς και τους Άγγλους στις φυλακές Αβέρωφ και το Χασάνι αντίστοιχα. Μετά το τέλος του Εμφυλίου διετέλεσε βουλευτής Λέσβου (1950-1951) με το κόμμα της ΕΛΔ. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1921 με τη βράβευση ενός πεζογραφήματός του σε διαγωνισμό του περιοδικού του Θεόδωρου Θεοδωρίδη (Ντορή Ντόρου) Μυτιληνιός. Γνωστός ωστόσο έγινε κυρίως μέσα από το αυτοβιογραφικό πεζογράφημα Τότε που ζούσαμε (1974), στο οποίο παρουσιάζεται η κοινωνική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας από την προπολεμική περίοδο ως την εποχή του εμφυλίου. Στα ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και το πεζογράφημά του με τίτλο Νερά και χώματα και άλλα πολλά. (Τα βιογραφικά στοιχεία προέρχονται από το βιβλίο του Ασημάκη Πανσέληνου Τότε που ζούσαμε, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2014).

Σχετικά θέματα:
Άκου εκεί… «αναπαυτήρια εργατών»!
Θέλετε να μιλήσουμε για τον Σοσιαλισμό;

Τα σκουληκια μιλουν ακομη

Σας παρακαλούμε, εκ προοιμίου, να μην παραλείψετε να δείτε το βιντεάκι που ακολουθεί στο τέλος του κειμένου.
Στο θέμα μας τώρα:
Για το παιχνίδι των «νέων τζακιών» και την αναδιανομή της τηλεοπτικής πίτας στο πλαίσιο της δεδομένης μιντιακής ολιγαρχίας που υπηρετεί και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουμε τοποθετηθεί αναλυτικά («Τώρα θα έχουμε μιντιακή ολιγαρχία, αλλά με άδεια…»).
Εκείνο, ωστόσο, που δεν πρέπει να διαφεύγει από το φεστιβάλ υποκρισίας των ημερών είναι η έγνοια ορισμένων για τις απολύσεις εργαζομένων που επαπειλούνται στα κανάλια που δεν πήραν άδεια.
Μεγάλος ο καημός της ΝΔ που τυγχάνει να έχει αρχηγό τον πρώην υπουργό απολύσεων επι κυβερνήσεων Σαμαρά, μεγάλος ο καημός του ΠΑΣΟΚ και όλων των μνημονιακών κομμάτων που την τελευταία 6ετία γέμισαν τις ουρές των ανέργων με πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους.
Τώρα, όλοι αυτοί οι κροκόδειλοι, αξιοποιώντας την προσφορά που τους κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ να τους «ξεπλένει» την μέχρι τώρα πολιτική τους εφαρμόζοντάς την από «αριστερά», εμφανίζονται πολύ στεναχωρημένοι για τους εργαζόμενους στα κανάλια που θα απολυθούν…
Φυσικά για το γεγονός ότι από το 2008

• το MEGA έχει απολύσει πάνω από το 30% των εργαζομένων του,
  
• ο Αντέννα πάνω από το 28%,
  
• ο Αλφα πάνω από το 25%,
  
• ο ΔΟΛ πάνω από το 50%,
  
• το συγκρότημα του Μπόμπολα πάνω από το 45%,
  

όλοι αυτοί, όλα αυτά τα χρόνια, δεν έβγαλαν κιχ.
Την τραγωδία που απειλεί τους εργαζόμενους στα κανάλια μόνο οι χιλιάδες ήδη απολυμένοι συνάδελφοί τους μπορούν να καταλάβουν. Μόνο όσοι πέρασαν, όσοι βίωσαν και βιώνουν αυτό το ανείπωτο σοκ, αυτό το δράμα. Μόνο τα εκατομμύρια των ανέργων και οι οικογένειές τους μπορούν να το νιώσουν. Και μόνο εκείνοι που παλεύουν ενάντια στην πολιτική που παράγει την ανεργία έχουν το δικαίωμα – ναι, το δικαίωμα – να μιλούν γιατί μόνο αυτοί δεν ανήκουν στους κάθε λογής φιλισταίους που τώρα παριστάνουν να ξεχειλίζουν από… έγνοια φιλεργατική.
Ανάμεσα στους φιλισταίους των φιλισταίων και οι Μπάμπηδες του ΣΚΑΙ. Φαίνεται τις απανωτές απολύσεις στον δικό τους σταθμό όλα αυτά τα χρόνια τις άντεξαν. Καρτερικά. Αλλά τώρα, μεγάλος ο πόνος τους. Δεν υπάρχει μεγαλόσχημος του φαληρικού συγκροτήματος που να μην τον πιάνει ένας κόμπος στο λαιμό τις τελευταίες μέρες για την τύχη των εργαζόμενων στα κανάλια που δεν πήραν άδεια.
Εκείνος, δε, που τον είδαμε και ράγισε η καρδιά μας ,καθώς μετά βίας συγκράτησε τα δάκρυά του προχτές στο κεντρικό δελτίο του σταθμού ήταν ο ίδιος ο Μπάμπης (ένας είναι ο Μπάμπης).
Και να σκεφτείτε ότι δεν έχει περάσει καλά – καλά ούτε χρόνος από τότε που ο Μπάμπης, από τον ίδιο σταθμό κι από την ίδια θέση που σήμερα μοιρολογεί για τους εργαζόμενους στα κανάλια, σε μια από τις διασκεδαστικές αναλύσεις του για την οικονομία, σχολιάζοντας τη θέση του ΔΝΤ για τα εργασιακά όπου συμπεριλαμβάνονται οι απαιτήσεις του υπέρ των ομαδικών απολύσεων, βροντοφώναζε: «ΔΝΤ, κράτα γερά»!
Ε, αυτοί, οι «ΔΝΤ κράτα γερά», είναι που – πλέον με νόμιμη άδεια – πουλάνε τον μνημονιακό οχετό τους και τον καθεστωτικό φαρισμαισμό τους. Απολαύστε τους:

Το ΠΑΣΟΚ είναι...

 Το ΠΑΣΟΚ είναι...

Το χτεσινό κείμενο για το σωφρονιστικό σύστημα της ΕΣΣΔ μπορεί να μην είχε πολλά σχόλια, αλλά προκάλεσε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις ανάδρασης, απευθείας προς την κε του μπλοκ:

-Μία του (δικού μας) Regimiento που σημείωσε σωστά (όπως κι άλλοι αργότερα) πως ο τίτλος της ανάρτησης είναι λίγο παραπλανητικός, γιατί αναφέρει το ποινικό κι όχι το σωφρονιστικό σύστημα της ΕΣΣΔ. Έλα όμως που αυτός ήταν ο τίτλος της σχετικής υποενότητας στο βιβλίο του Γκίκα...
-Κι άλλη μία, πιο βαρυσήμαντη, του Λαϊκού Στρώματος, που αρνείται να δεχτεί την ισπανική προφορά του Ρεχιμιέντο και το λέει κάθε φορά Ρετζι(μιέντο), θυμίζοντάς μου το Ρέτζι Μίλερ. Και όταν είδε το χτεσινό κείμενο, με το ημερολόγιο να γράφει 3 του Σεπτέμβρη, μου είπε καλοπροαίρετα:
-Τι μ-λ-κίες είναι αυτές; Γιατί δεν έγραψες κάτι για το ΠαΣοΚ;
Έχουν δίκιο κι οι δύο. Συνεπώς έχουμε και λέμε -έστω και με μια μέρα καθυστέρηση.

Το ΠαΣοΚ είναι κάτι σαν τον υπαρκτό σοσιαλισμό, αν και ο δικός του είναι απλή συνωνυμία -καμία σχέση με σοσιαλιστικές επαναστάσεις και κοινωνίες. Θα έπρεπε δηλ να έχει ένα θεωρητικό σαν τον Σουσλόφ, να μιλήσει για το υπαρκτό ΠαΣοΚ, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα γενόσημα που μιλούν για αυτό, σαν αυτό, το υποκαθιστούν ενίοτε, αλλά δεν είναι ΠαΣοΚ.

Σήμερα βέβαια το ΠαΣοΚ μοιάζει με το ρεφρέν του Παπακωνσταντίνου (ένας είναι ο Παπακωνσταντίνου).
Δεν υπάρχεις κι είσαι εδώ.
Το σημερινό φερώνυμο ΠαΣοΚ αργοσβήνει, αλλά αντιστέκεται σθεναρά στην ολική εξαφάνιση, επιβεβαιώνοντας πως κακό σκυλί ψόφο δεν έχει. Και το παλιό καλό ΠαΣοΚ, μια οφθαλμαπάτη της μνήμης σαν τον (εξιδανικευμένο έως ανύπαρκτο) παλιό καλό καιρό, δεν υπάρχει κι όμως είναι ακόμα εδώ, σε διάφορες μορφές και πολιτικές συσκευασίες.

Το ΠαΣοΚ είναι... η πρώτη λέξη του Τσαούση (με το φιλελέ ατακαδόρο Βαϊμάκη) στην ιστορική επανασύνδεση του Fight Club (που επιστρέφει σε καθημερινή βάση, με κίνδυνο να ξεφτίσει ο μύθος του). Μια λέξη που περιλαμβάνει τα πάντα, ΠαΣοΚ. Μόνο...

Το ΠαΣοΚ είναι αναμφισβήτητα το σημερινό πρωτοσέλιδο του Χωνιού, με τους ήρωες με τα κολάν, όπως πολύ εύστοχα τους βάφτισε το blog Στρυχνίνη, που τα παίρνουν υποτίθεται από τους πλούσιους για να τα δώσουν στους φτωχούς. Σιγά παιδιά, μη σκίσετε κανένα κολάν, μαζί με τους καναλάρχες. Όπως το ΚΟΛΑΝ-TV του Σπύρου Παπαδόπουλου, από τους Απαράδεκτους.

ΠαΣοΚ είναι το δημόσιο του 80', η άλωση του κρατικού μηχανισμού και των συνειδήσεων, η ιταλική ταινία Quo Vado (που νομίζω θα ήταν καλύτερα, για την περίσταση, να μεταφραστεί ελεύθερα ως "πού βαδίζουμε") με τον τύπο που ονειρευόταν από μικρό παιδί να μπει στο δημόσιο. Μια ταινία που βλέπεται πολύ ευχάριστα -τόσο στην Ιταλία, όσο και στην Ελλάδα, όπου είμαστε ούνα φάτσα ούνα ράτσα, όλοι οι Νότιοι μια γενιά- αν δεν τη δούμε πολιτικά. Κι αν τη δούμε έτσι -που είναι εκ των ων ουκ άνευ για μας- είναι ίσως η πιο αστεία αντιδραστική ταινία των τελευταίων ετών.
Αλλά αυτό είναι το θέμα μιας άλλης ανάρτησης.

ΠαΣοΚ είναι η αθλητική 3η Σεπτέμβρη κι η επέτειος του τελικού της Σαϊτάμα, που τον ξεχάσαμε όπως την Αλεζία μετά τη Ζεργκόβια. Το Βατερλό (ή μάλλον η Αλεζία) απέναντι στους Ισπανούς -που έκτοτε λατρεύουμε να τους μισούμε- γιατί κόντρα στους Αμερικάνους καταναλώσαμε παραπάνω τύχη, εύστοχα σουτ και μαγικό ζωμό, από όσα παράγουμε. Και ήρθε στο τέλος ο λογαριασμός...

-ΠαΣοΚ είναι κι η επέτειος της 1ης Σεπτέμβρη, με το νόθο δημοψήφισμα για την επάνοδο του βασιλιά (όταν οι πιέσεις αφορούσαν την ίδια τη βιολογική σου ύπαρξη κι όχι τις καταθέσεις που δεν έχουμε). Όπου η τρομοκρατία χτύπησε πρωτίστως τους κομμουνιστές, το κέντρο ευθυγραμμίστηκε ως συνήθως με τη μαύρη αντίδραση κι όλο αυτό το καρπώθηκε αναδρομικά το ΠαΣοΚ, που... έβαζε τέλος στο κράτος της δεξιάς.

-ΠαΣοΚ είναι αυτό που πόσταρε ο Γκαθ στο τούιτα...

Χωρίς περαιτέρω λόγια...

-ΠαΣοΚ σύγχρονο και μεταμοντέρνο είναι οι φοβεροί πανηγυρισμοί των οπαδών του για τη νίκη του ΓΑΠ το 09'.
Κι η ακόμα πιο σύγχρονη μετεξέλιξή τους, με εναλλακτικά τρίλεπτα βιντεάκια σαν κι αυτά.
Βασανίζομαι...









ΠαΣοΚ είναι να πιστεύεις πως τα πράγματα αλλάζουν με εκλογές και μεταβατικά υποκατάστατα, που κόβουν δρόμο. Η συνδικαλιά, που ο Άθλιος στην καταπράσινη (πολιτικά) Κρήτη έμαθε να αποκαλεί πασοκιά. Ο μεταμοντέρνος πληθυντικός στα κινήματα, που υποκατέστησαν το εργατικό (ή έστω το λαϊκό, με την ταξική του έννοια). Έγιναν πολλά, θεματικά, εναλλακτικά. Και θυμίζουν το σλόγκαν της διαφήμισης.
Κινήματα υπάρχουν πολλά. ΠαΣοΚ μόνο ένα.

«Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο ανάχωμα»

«Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο ανάχωμα»

• 
  

Του Τάκη Βαρελά
Πράγματι αποκαλυπτικός ήταν ο Λαφαζάνης στη συνέντευξη που παραχώρησε το πρωί της Τετάρτης 2 Σεπτέμβρη στην τηλεόραση του «Mega».
Για πρώτη φορά και με βάθος σαραντακονταετίας περιέγραψε διαχρονικά το θεωρητικό και πολιτικό του υπόβαθρο, αλλά και τη στάση του, στάση που από τον ίδιο τεκμηριώνεται και μάλιστα χωρίς ντροπή και σεβασμό στον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη.
Μας λέει, λοιπόν, ότι την πετριά του οπορτουνιστή την είχε από μικρός!
«…Στο ΚΚΕ εμένα με κατηγορούσαν για ευρωκομμουνιστή, από τα νεανικά μου χρόνια, όχι από τα τελευταία, μιλάω από τη δεκαετία του ’70, γιατί εγώ διάβαζα τους Ιταλούς μαρξιστές, τους Γάλλους μαρξιστές. Ήθελα να έχω μια πιο πανοραμική εικόνα. Έβλεπα ότι πολλά πράγματα που έλεγαν είχαν δίκιο».
Τι θέλει να μας πει ο Λαφαζάνης για τις επιρροές του από τους Ιταλούς και Γάλλους μαρξιστές;
Ότι ήταν η αφετηρία για τη θεωρητική βάση ανατροπής του σοσιαλισμού;
Τι θέλει να μας πει, ότι οι ευρωκομμουνιστικές απόψεις εδραίωσαν τα κομμουνιστικά κόμματα στην Ιταλία και τη Γαλλία και έγινε ανθρώπινος ο καπιταλισμός;
Μήπως τα κόμματα αυτά, που ανοικτά πλέον έπαιρναν θέση ενάντια στις σοσιαλιστικές κατακτήσεις, δεν αξιοποιήθηκαν από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ;
Μήπως δεν ευθυγραμμίστηκαν σε θεωρητικό και πολιτικό επίπεδο με τις στρατηγικές επιλογές της παγκόσμιας αστικής τάξης από το 1917 για ανατροπή της πρώτης σοσιαλιστικής χώρας στον κόσμο;
Ο όρος ευρωκομουνισμός μήπως από μόνος του δεν θέτει τη βάση της διάσπασης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και την άρση αλληλεγγύης στην οικοδόμηση του πρώτου κράτους των εργατών;
Και εμείς διαβάζαμε, κ. Λαφαζάνη, τους Ιταλούς και τους Γάλλους διανοητές, διαβάζαμε και μας έζωναν τα φίδια, φίδια που δούλευαν πολυεπίπεδα στους τρεις πυλώνες της πάλης για το σοσιαλισμό.
1. Στη φυσιογνωμία και τη στρατηγική στόχευση που πρέπει να έχει το ΚΚΕ.
2. Στα ταξικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το εργατικό κίνημα, γιατί για την εξουσία της εργατικής τάξης έχει λόγο ύπαρξης ένα πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα.
3. Για τον προλεταριακό διεθνισμό και την αλληλεγγύη ως αναντικατάστατο μέσο για νικηφόρα έκβαση κάθε κοινωνικής επανάστασης που στόχο έχει την κατάργηση της εκμετάλλευσης.
Και συνεχίζει ο Λαφαζάνης:
«Εγώ, ένα από τα λίγα πράγματα που σιχαίνομαι, είναι ο δογματισμός. Δεν είμαι εγώ δογματικός και δογματικά προσηλωμένος…».
Μάλιστα!
Αυτόν το δογματισμό, κ. Λαφαζάνη, πράγματι τον σιχαινόσουν και τον σιχαίνεσαι! Σας ευχαριστούμε που σήμερα το δηλώνετε, έστω και εκ του πονηρού, ποντάροντας στις δύο βάρκες της διγλωσσίας που σας διαπερνά.
Από τη μια μεριά απευθύνεστε στην εργαλειοθήκη της αστικής τάξης να μη φοβάται να σας συμπεριλάβει στην ατζέντα της και από την άλλη παίζετε ένα βρώμικο παιχνίδι με τον όρο δογματισμό, λέξη για την οποία λοιδορήθηκαν εκατοντάδες.
Λοιδορήθηκαν και κατηγορήθηκαν ως δογματικοί για την αυταπάρνηση και την πίστη τους στα ιδανικά του σοσιαλισμού χιλιάδες κομμουνιστές, αριστεροί και αγωνιστές που στρατεύθηκαν μέχρι τέλους, παρέμειναν πιστοί στο δίκαιο αγώνα της εργατικής τάξης, στην πάλη μέχρι τέλους για την ανατροπή της εκμετάλλευσης και τη λαϊκή εξουσία σε όλο τον κόσμο.
Αλήθεια, μήπως ο πρώτος στόχος της αστικής τάξης δεν ήταν η ανατροπή του σοσιαλισμού παντού στον κόσμο;
Μήπως η αστική τάξη δεν χρησιμοποίησε παγκοσμίως όλα τα μέσα, θεωρητικούς, κόμματα, κράτη, στρατιωτικές επεμβάσεις;
Να σας θυμίσω; Την Κορέα, το Βιετνάμ, την Κούβα, τη Νικαράγουα, να μην απαριθμήσω τη στήριξη που παρείχε σε αντισοσιαλιστικές ομάδες, από την «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία, τους «Κόντρας» στη Νικαράγουα.
Όλοι οι ευρωκομουνιστές συντάχθηκαν με τη μαύρη ραφιναρισμένη προπαγάνδα. Χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, έσκουζαν και ήθελαν πότε «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», πότε «ελευθερία», ενώ στην ουσία ήθελαν την παλινόρθωση της «ελεύθερης αγοράς», τον καπιταλισμό, αυτή που υπηρετήσατε πιστά 25 χρόνια και 7 μήνες κυβέρνηση, που σήμερα λέγεται απάνθρωπος καπιταλισμός χωρίς πρόσωπο!
Και τι έκαναν οι φίλοι σας, οι ευρωκομμουνιστές, που σας άνοιξαν τα μάτια;
Διέλυσαν τα κομμουνιστικά κόμματα ή τα έκαναν παραμάγαζα του καπιταλισμού, περιφερόμενες ταμπέλες, έγιναν πρώτα συνετά και μετά πέρασαν στη δράση.
Στη γειτονική Ιταλία το ΚΚΙ μεταλλάχθηκε σε Δημοκρατική Αριστερά, ξανά μεταλλάχθηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα και ανέλαβε δράση με το φίλο σας, τον Ντ’ Αλέμα, πρωθυπουργό, να παίρνει μέρος στο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και να πιλοτάρει δημοκρατικά τα βομβαρδιστικά κατ' εντολή των εταίρων σας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, σφαγιάζοντας τους λαούς με αριστερή, δημοκρατική λεπίδα!
Αλήθεια, σας τιμούν αυτές οι συναναστροφές, κ. Λαφαζάνη;
Πόσο αριστερός αισθάνεστε;
Συνεχίζει ο κ. Λαφαζάνης:
«Θέλω να βλέπω την πραγματικότητα. Θέλω να είμαι απόλυτα ρεαλιστής».
Πράγματι, και την πραγματικότητα βλέπει, και απόλυτα ρεαλιστής είναι.
1. Πρώτον, γιατί είναι στρατευμένος στο ξεπούλημα των ιδανικών της εργατικής τάξης, τη βάζει στο ζύγι και μετά στο τραπέζι της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της κερδοφορίας του κεφαλαίου, φορώντας κάθε φορά τη μάσκα που απαιτείται.
2. Δεύτερον, είναι στρατιώτης της μετάλλαξης, προσαρμόσιμος, διαφωνεί μεν αλλά στηρίζει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ Νο 1, φτιάχνει κόμμα στο κόμμα, κάτι σαν το shop in shop που έχουν τα «The Μall» του Λάτση, και την κατάλληλη στιγμή -που απαιτεί το αστικό σύστημα- παίρνει την παρέα του και φεύγει -όπως πολύ καλά το είπε στην ίδια συνέντευξη στο «Μega», «η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο ανάχωμα…»- και στήνει το ΣΥΡΙΖΑ Νο 2, μόνο που τον έστησε απέναντι στο ΚΚΕ και απέναντι στο λαϊκό κίνημα.
3. Τρίτον, έχει ταχθεί με τα συμφέροντα της αστικής τάξης, με εντιμότητα και ρεαλισμό απέναντί της, αφού της αναγνωρίζει τον κυρίαρχο ρόλο. Συμφωνεί με τα θεσμικά εργαλεία άσκησης εξουσίας (ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΕΚΤ, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ) και τις πολιτικές αποφάσεις που παίρνουν για την κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων, διατυπώνοντας διορθωτικές προτάσεις υπέρ π.χ. επιστροφής στη δραχμή ή εξόδου από την Ευρωζώνη, αφήνοντας άθικτα τα αίτια που γεννούν την εκμετάλλευση και την εξαθλίωση του λαού.
4. Τέταρτον, εμμέσως πλην σαφώς, με κυνικό τυχοδιωκτισμό κατηγορεί το ΚΚΕ για δογματισμό και στοχοπροσήλωση στο σοσιαλισμό. Ούτε λίγο ούτε πολύ εγκαλεί και κατηγορεί τον Χαρίλαο Φλωράκη για τύφλα και υποταγή σε ένα χείριστο, τελειωμένο καθεστώς, λέγοντας:
«….Ποτέ δεν ήμουν υπαρκτός σοσιαλισμός και ξερό ψωμί και τους το έλεγα μέσα στο ΚΚΕ και στον Χαρίλαο Φλωράκη το έλεγα! Του έλεγα, βρε Χαρίλαε, ποιος υπαρκτός σοσιαλισμός; Δεν βλέπεις, βρε Χαρίλαε, τα πράγματα; Πρέπει να παίρνεις θέση σε όλα αυτά! Αυτά θα καταρρεύσουν! Δεν πρόκειται να έχει βελτίωση η κατάσταση!».
Τέτοια φίδια τύπου Λαφαζάνη φώλιασαν, δυστυχώς, και στο Κόμμα μας και έσπερναν δηλητήριο, με στόχο τη διάλυσή του ή τη μετατροπή του σε ένα κόμμα τύπου ΣΥΡΙΖΑ Νο 1 και ΣΥΡΙΖΑ Νο 2.
Αυτή η δράση πρέπει να ηττηθεί, δεν είναι αναγκαία.
Σε αυτό το ανάχωμα, όχι λόγο, ούτε πέτρα να βάλουν οι πραγματικοί αριστεροί.
Μιλούν οι ίδιοι για το έργο τους.
Βλέπουμε διά στόματος Λαφαζάνη ποιους θαύμαζαν και με ποιους γυρόφερναν 40 χρόνια οι οπορτουνιστές.
Βλέπουμε με τι μεγάλη αγάπη τούς αγκαλιάζει στα διεθνή φόρα η αστική τάξη.
Η καλύτερη απάντηση είναι μπροστά μας. Η δεύτερη απάτη πρέπει να ηττηθεί πριν σηκώσει κεφάλι.
Η ισχυροποίηση του ΚΚΕ είναι απάντηση και στους περιπατητές των πάρκων των Βρυξελλών, εκεί που στοχάζονται και αποφασίζονται τα μέτρα σφαγής των λαών.
Είναι απάντηση στους εντολοδόχους της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, της ΕΚΤ.
Στην κοινωνική συμμαχία, σύμμαχοί μας δεν είναι οι υποτακτικοί και οι μεταλλάκτες τύπου Λαφαζάνη, που πετούν από κανάρα σε κανάρα και κελαηδούν στα κρυφά στα συμφέροντα του καπιταλισμού και ύστερα μεταμορφώνονται σε γάτες και σκούζουν για σκιαχτούν τάχα τα λιοντάρια των ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΕΚΤ, ΔΝΤ.

Τεράστιες οι διαστάσεις στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό ΗΠΑ - ΕΕ

Τεράστιες οι διαστάσεις στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό ΗΠΑ - ΕΕ

Copyright 2016 The Associated

«Οι ευρωπαϊκοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στο χώρο των μίντια θα έχουν το δικαίωμα να χρεώνουν προμήθεια στις πλατφόρμες Διαδικτύου, όπως η "Google", στην περίπτωση που οι μηχανές αναζήτησης βάζουν αποσπάσματα από τις ειδήσεις που δημοσιεύουν, στο πλαίσιο των ριζικών μεταρρυθμίσεων αναφορικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, σύμφωνα με σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η κίνηση θα ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στις ήδη τεταμένες σχέσεις που επικρατούν ανάμεσα στη "Silicon Valley" και στις Βρυξέλλες, καθώς οι δύο πλευρές βρίσκονται σε μία ανεπίλυτη διένεξη για μία σειρά από ζητήματα, που αφορούν στον ανταγωνισμό, στη φορολογία και στο ιδιωτικό απόρρητο». Το πιο πάνω δημοσίευμα αστικής εφημερίδας επαναφέρει στην επικαιρότητα ένα πεδίο οξύτατων ανταγωνισμών ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, με διάφορες αφορμές. Η υπόθεση των ανταγωνισμών ανάμεσα σε μονοπώλια των νέων τεχνολογιών και της πληροφορικής βρίσκονται εδώ και χρόνια στο προσκήνιο, με διάφορες αφορμές, (πχ φοροδιαφυγή, αύξηση μεριδίων στην αγορά σε βάρος των ανταγωνιστών), κλπ.
Στις 28/01/2016 εμφανίστηκαν ρεπορτάζ που έγραφαν: «Πέραν των 30 χωρών του ΟΟΣΑ υπέγραψαν συμφωνία, (οι ΗΠΑ δεν υπέγραψαν), για ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις πολυεθνικές εταιρείες σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της διαφάνειας μετά τις δημόσιες κατηγορίες εναντίον των μεγάλων επιχειρήσεων ότι εξαπατούν το σύστημα ώστε να πληρώνουν λιγότερους φόρους», με αναφορές σε σχέδια «ελαχιστοποίησης της φορολογίας από εταιρείες, όπως η "Apple", το "Facebook" η "Amazon"», ενώ «η "Google" συμφώνησε να πληρώσει 172 εκατομμύρια ευρώ σε φόρους στη Μεγάλη Βρετανία μετά από έρευνα που διεξήγαγε η βρετανική κυβέρνηση». Από τη φοροδιαφυγή χάνουν οι εθνικές κυβερνήσεις από 100 έως 240 δισ. δολάρια ετησίως. Επίσης, οι 500 μεγαλύτερες σε κεφαλαιοποίηση επιχειρήσεις των ΗΠΑ διατηρούν εκτός ΗΠΑ κέρδη άνω των 2,1 τρισ. δολαρίων, αποφεύγοντας τη φορολογία στις ΗΠΑ. Αυτό κάνει η «Apple».

Τι έγινε με την "Apple";

«Οπως ανέφερε σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα "The Guardian", η κυβέρνηση Ομπάμα απέστειλε προειδοποίηση στην ΕΕ, αναφέροντας ότι οι ευρωπαϊκές έρευνες στην υποτιθέμενη υπόθεση φοροδιαφυγής από αμερικανικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων της "Apple", της "Amazon" και της "Starbucks", θα μπορούσαν να "δημιουργήσουν ένα ατυχές διεθνές δεδικασμένο στην φορολογική πολιτική".
Οι ΗΠΑ προειδοποιούν ότι οι Βρυξέλλες υπερβαίνουν των αρμοδιοτήτων τους και εξελίσσονται σε "υπερεθνική φορολογική αρχή". Εάν οι Βρυξέλλες απαιτήσουν το ποσόν των 19 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την "Apple" για μη καταβληθέντες φόρους, οι ΗΠΑ θα "εξετάσουν τις πιθανές απαντήσεις"» («Ημερησία», 25/8/2016).
Εγγραφο του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών, Τζακ Λιου, εκτιμά ότι «"Η στροφή στην προσέγγιση δείχνει να επεκτείνει τον ρόλο της (διεύθυνσης ανταγωνισμού) πέραν από την εφαρμογή του νόμου ανταγωνισμού και κρατικής βοήθειας... σε αυτόν μιας υπερεθνικής φορολογικής αρχής που εξετάζει αποφάσεις κρατών μελών για την εταιρική φορολογία", αναφέρει.
Η Margrethe Vestager, επίτροπος Ανταγωνισμού, ήδη ζήτησε από την Ολλανδία να ανακτήσει 20 έως 30 εκατομμύρια ευρώ φόρων από τη "Starbucks" και οι έρευνες συνεχίζονται για την "Amazon".
Η υπόθεση της "Apple", ωστόσο, είναι πολύ μεγαλύτερη καθώς οι απλήρωτοι φόροι μπορεί να φτάσουν σε δισεκατομμύρια ευρώ. Η έρευνα της "Apple" που ξεκίνησε στα μέσα του 2013 εστιάζει στο "transfer pricing" (ενδοομιλικές συναλλαγές), μια πρακτική κατά την οποία οι εταιρείες μεταφέρουν τα κέρδη σε περιοχές με χαμηλή φορολογία μέσω εσωτερικών μεταβιβάσεων» («Financial Times», «euro2day» 25/8/2016).
Αλλά και οι ΗΠΑ είχαν ξεκινήσει το 2013 να ελέγχουν αμερικανικούς ομίλους, όπως οι «Apple», «Microsoft», «GE», «Pfizer», «Amazon», «Google», «Apple», γιατί «κρύβουν» με νόμιμο τρόπο δισεκατομμύρια δολάρια στο εξωτερικό, μεταφέροντας τα κέρδη τους σε χώρες με ιδιαίτερα χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές.
Τα παραπάνω φαίνονται αντιφατικά αλλά δεν είναι.
Τελικά, η Κομισιόν κατέληξε την περασμένη Τρίτη να απαιτήσει από την «Apple» να επιστρέψει στην Ιρλανδία ποσό 13 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μετά και απ' αυτό, προειδοποίησε την ΕΕ: «Ανησυχούμε από μια μονομερή προσέγγιση που απειλεί να υπονομεύσει την πρόοδο που έχουμε πετύχει μαζί με τους Ευρωπαίους για ένα δίκαιο, διεθνές φορολογικό σύστημα. Και όταν λέω δίκαιο, εννοώ και για τις εταιρείες που προσπαθούν να κάνουν δουλειές σε όλον τον κόσμο», είπε ο Τζος Ερνεστ, εκπρόσωπος του Αμερικανού Προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα.
Σύμφωνα με την Επίτροπο Ανταγωνισμού, Μαργκρίτ Βεστάγκερ, «Η Ιρλανδία παρείχε παράνομη φορολογική διευκόλυνση στην Apple που της επέτρεψε να πληρώσει πολύ χαμηλότερους φόρους συγκριτικά με άλλες επιχειρήσεις στο πέρασμα πολλών ετών».Η συμφωνία Ιρλανδίας-Apple, χαρακτηρίστηκε ως παράνομη κρατική βοήθεια της Ιρλανδίας για να προσελκύσει επενδύσεις. Οι ΗΠΑ κατηγορούν την Κομισιόν για προστατευτισμό, ενώ ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου την κατηγόρησε ότι «υποσκελίζει τις εθνικές φορολογικές αρχές» και χαρακτήρισε την απόφαση «αθέμιτη». Βαριά επίθεση.

Ξαφνική η κλιμάκωση;

Οι «Financial Times» κάνουν λόγο για «ξαφνική κλιμάκωση της διατλαντικής διαμάχης», αλλά δεν είναι καθόλου ξαφνική.
Η Κομισιόν πραγματοποιεί εδώ και τρία χρόνια φορολογικές έρευνες για την «Apple» (πληροφορική) στην Ιρλανδία, τη «Starbucks» (εταιρεία με καφετέριες και διεθνική δράση, έχει μαγαζιά και στην Ελλάδα), στην Ολλανδία, την «Amazon» (λιανικό εμπόριο) στο Λουξεμβούργο, την «Google» επίσης στην Ιρλανδία. Ελέγχονται επίσης οι «Microsoft» (πληροφορική), «General Electrik» (ηλεκτρισμός), «McDonald's» (φαστ φουντ) και «Pfizer (φαρμακοβιομηχανία). Ολοι αυτοί οι επιχειρηματικοί όμιλοι είναι αμερικανικοί.
Οι έρευνες της Κομισιόν έχουν στο στόχαστρό τους επιχειρηματικούς ομίλους που επωφελήθηκαν από το καθεστώς που επιτρέπει σε μια επιχείρηση να ζητά εκ των προτέρων από ένα κράτος να της γνωστοποιήσει τι είδους φορολογική μεταχείριση της επιφυλάσσει. Αυτές οι συμφωνίες δεν είναι παράνομες. Επέτρεψαν όμως σε διεθνικά μονοπώλια να κερδοσκοπούν με θυγατρικές τους, πληρώνοντας σε ευρωπαϊκούς φορολογικούς παραδείσους εξαιρετικά χαμηλούς φόρους. Τέτοιοι φορολογικοί παράδεισοι είναι η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Στην περίπτωση της «Starbucks», η ολλανδική θυγατρική «Starbucks Manufacturing» πλήρωνε μόλις 2,5% αντί του 25% που ισχύει για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων.
Επίσης, η Κομισιόν και η Γερμανία «ερευνούν την εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου "Amazon" και την ισχυρή θέση της στην αγορά ψηφιακών ηχητικών βιβλίων (audiobook) όπως, άλλωστε, και της "Apple", και την πολιτική των δύο εταιρειών σε ό,τι αφορά τις αποστολές των audiobook μέσα από την πλατφόρμα του iTunes», έγραφε η «Καθημερινή» στις 19/11/2015. Η Κομισιόν ερευνά επίσης για καταχρηστική εκμετάλλευση της θέσης της στην αγορά έρευνας για τις online αγορές την «Google», όπως και κατά πόσον η «Google» χρησιμοποιεί το λογισμικό Android, για να διασφαλίζει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε άλλες εφαρμογές και υπηρεσίες που παρέχονται στην κινητή τηλεφωνία.
Ολα αυτά τα παραδείγματα φανερώνουν τον οξύτατο ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ και ιδιαίτερα ΗΠΑ - Γερμανίας.
Ταυτόχρονα είναι αξιοπρόσεκτο οτι οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν την Κομισιόν μια υπερεθνική φορολογική αρχή που υποσκελίζει τις εθνικές φορολογικές αρχές και εξετάζει αποφάσεις κρατών μελών για φορολογία επιχειρήσεων. Ωμή παρέμβαση που οξύνει τους μεταξύ τους, αλλά και τους ενδοευρωενωσιακούς ανταγωνισμούς. Είναι επίσης παρέμβαση υπέρ της Ιρλανδίας,στην οποία δρουν πολλοί αμερικανικοί μονοπωλιακοί όμιλοι,(σε αμερικανικά κεφάλαια οφείλεται βασικά η ανάκαμψή της), κόντρα βασικά στη Γερμανία. Γιατί η απόφαση της Κομισιόν κατά της "Apple", είναι απόφαση και κατά της Ιρλανδίας, που δείχνει ταυτόχρονα με αφορμή το φορολογικό, τους έντονους ανταγωνισμούς στα πλαίσια των Ευρωζώνης-ΕΕ σε ένα ζήτημα που έχει άμεση σχέση με την προσέλκυση επενδύσεων, κυρίως ξένων ως πρωταρχικό για την καπιταλιστική ανάπτυξη, κρίσιμο σε συνθήκες κρίσης, επιβράδυνσης κλπ. Και με το Brexit επίσης αφού έχουν εκφραστεί διαθέσεις φυγής τραπεζικών μονοπωλιακών ομίλων τρίτων κρατών από τη Βρετανία, αν χάσει το προνόμιο συμμετοχής στην κοινή αγορά, με τις Γαλλία- Γερμανία να τους προσφέρουν προνόμια, αλλά η Ιρλανδία, λόγω της χαμηλής φορολογίας, της σχέσης της με Βρετανία- ΗΠΑ αλλά και την αγγλική γλώσσα είναι ο πιο πρόσφορος προορισμός. Υπάρχει επίσης αναφορά σε άρθρο του Bloomberg, ότι η απόφαση της Κομισιόν μπορεί να ωθήσει τη Βρετανία να μειώσει δραστικά τη φορολογία επιχειρήσεων προσελκύοντας κεφάλαια και επιχειρήσεις όμως πχ η "Apple". Αλλωστε λόγω της κόντρας στην υπόθεση της Διατλαντικής Συμφωνίας Εμπορίου και Επενδύσεων, (ΤΙΙΡ), οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι θα ενισχύσουν την ιδιαίτερη σχέση με τη Βρετανία, κλείνοντας μαζί της αυτή τη Συμφωνία, που θα ανταγωνίζεται με καλύτερους όρους την ΕΕ.

Η προστασία των μονοπωλίων

Οι απειλές των ΗΠΑ, δείχνουν ότι παρά το γεγονός ότι αμερικανικά μονοπώλια φοροδιαφεύγουν από τις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι ερευνώνται γι' αυτό προκειμένου το κράτος των ΗΠΑ να εισπράττει τους φόρους που αναλογούν σε αυτά τα μονοπώλια, εντούτοις όταν κάνει το ίδιο η Κομισιόν ή η Γερμανία, δεν αντιδρούν μόνο, αλλά προστατεύουν τα αμερικανικά μονοπώλια, τα κέρδη τους, την ανταγωνιστικότητά τους και ας χάνουν φόρους. Είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα ότι παρά τη διεθνική δράση των μονοπωλίων, παρά τη φοροδιαφυγή τους με διάφορα «κόλπα» σε κρατικό έδαφος έξω από τις ΗΠΑ, έχουν όχι μόνο εθνική αναφορά, αλλά και εθνική προστασία.
Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνει, με αφορμή τη φορολογία, έναν αδυσώπητο οικονομικό πόλεμο δίχως όρια, που προϋπήρχε αλλά οξύνθηκε και οξύνεται λόγω της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Η Κομισιόν χτυπά τα αμερικανικά μονοπώλια που δρουν στην ΕΕ, γιατί ανταγωνίζονται τα ευρωενωσιακά που χάνουν μερίδια στην αγορά της, ενώ ταυτόχρονα υπονομεύουν τη δράση τους διεθνώς, αφού θα γίνουν λιγότερο ανταγωνιστικά πληρώνοντας μεγαλύτερους φόρους σε σχέση με τα αμερικανικά που δρουν στην ΕΕ. Αντίστοιχα δρα και η κυβέρνηση των ΗΠΑ υπερασπιζόμενη τα αμερικανικά μονοπώλια στην ΕΕ. Και χτυπά επίσης τα ευρωενωσιακά που δρουν στις ΗΠΑ.
Θυμίζουμε το γερό χτύπημα στη «Φολκσβάγκεν», τη μεγαλύτερη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο, όπως επίσης τα τεράστια πρόστιμα στη γερμανική τράπεζα Deutsche Bank, αλλά στις γαλλικές, BNP Paribas και Credit Agricole.

Η διεκδίκηση δεσπόζουσας θέσης

Βεβαίως, υπάρχει ένα καίριο ζήτημα σε σχέση με τα μονοπώλια τα οποία ερευνά για φοροδιαφυγή η Κομισιόν. Το ίδιο το αντικείμενό τους (πληροφορική) και οι πολλαπλές εφαρμογές, τόσο σε μέσα παραγωγής, όσο και σε αντικείμενα κατανάλωσης, στην έρευνα, (κάποιες απ' αυτές συγκεντρώνονται και σε πολυκλαδικούς μονοπωλιακούς ομίλους), που αποτελεί το παρόν και το μέλλον της οικονομίας, διεκδικούν δεσπόζουσα θέση διεθνώς, σε έναν τομέα που η τεχνολογία και οι εφαρμογές της αναπτύσσονται με ασύλληπτες ταχύτητες, αυξάνουν επίσης ασύλληπτα την παραγωγικότητα της εργασίας και το βαθμό εκμετάλλευσης, άρα και τα κέρδη, επομένως και τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό. Επιδιώκει λοιπόν η Κομισιόν να δώσει ένα μεγάλο χτύπημα, προστατεύοντας αντίστοιχα τα ευρωενωσιακά μονοπώλια στον ίδιο τομέα.
Ολα αυτά φυσικά είναι προς όφελος του κεφαλαίου και των κερδών, αν και ωθούν σε ανεργία λόγω παραγωγικότητας, αδυναμία αντιμετώπισής της, οξύνοντας τη βασική αντίθεση του καπιταλισμού ανάμεσα στην κοινωνική παραγωγή και την καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της.
Στους εργαζόμενους όλες οι πιο πάνω εξελίξεις κάνουν τη ζωή κόλαση. Ενα τμήμα τους, μειοψηφικό στην κοινωνία, μόνο μπορεί να ζει σχετικά καλά, αλλά και αυτό υποταγμένο στην υπηρεσία του κεφαλαίου μέσω των σύγχρονων μέσων παραγωγής και σε συνθήκες τεράστιας εντατικοποίησης της δουλειάς. Ολα τα παραπάνω αποκαλύπτουν την αναγκαιότητα, τη ρεαλιστικότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού.

Κρυογονικό ηφαίστειο, αραιή ατμόσφαιρα και πάγος νερού!

Κρυογονικό ηφαίστειο, αραιή ατμόσφαιρα και πάγος νερού!

Το όρος Αχούνα στη Δήμητρα, σε μια απεικόνιση όπου οι υψομετρικές διαφορές έχουν τεχνητά διπλασιαστεί σε σχέση με τις πραγματικές. Η εικόνα δημιουργήθηκε με επεξεργασία φωτογραφιών επαυξημένου χρώματος από την αποστολή «Χαραυγή»

Το όρος Αχούνα στο νάνο πλανήτη Δήμητρα, ύψους 5.000 μέτρων, είναι πιθανότατα ηφαιστειακής προέλευσης και η Δήμητρα ίσως έχει μια αραιή προσωρινή ατμόσφαιρα, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιεύσεις ομάδων επιστημόνων, που επεξεργάζονται τα στοιχεία της αποστολής «Χαραυγή» («Dawn») της NASA.
Το συμπέρασμα για την αραιή ατμόσφαιρα προκύπτει ως η πιο ευθεία ερμηνεία της παρατήρησης που έκανε το σκάφος, ότι τα σωματίδια του ηλιακού ανέμου επιταχύνονται σε πολύ υψηλές ενέργειες, μέσα σε λίγες μέρες, όταν φτάσουν στη Δήμητρα. Θεωρητικά αυτή η επιτάχυνση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής του με μόρια της ατμόσφαιρας. Ενδείξεις ύπαρξης στη Δήμητρα προσωρινής ατμόσφαιρας (σ.σ. που χάνεται λίγο - λίγο αλλά διαρκώς στο Διάστημα), είχε δώσει και το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Χέρσελ» το 2012-2013.
Το όρος Αχούνα είναι ένας ηφαιστειακός θόλος που παρόμοιός του δεν υπάρχει πουθενά στο ηλιακό σύστημα. Επιστήμονες σύγκριναν τα στοιχεία από τη Δήμητρα με άλλους γεωλογικούς σχηματισμούς στη Γη και άλλους πλανήτες και δορυφόρους και κατέληξαν ότι το Αχούνα είναι ηφαιστειακής προέλευσης, με τη διαφορά ότι είναι κρυοηφαίστειο, που εκρήγνυται χύνοντας «λάβα» όχι από λιωμένα πετρώματα, αλλά από λάσπη. Η λάσπη αυτή είναι πλούσια σε άλατα και η τελευταία φορά που πρέπει να εκχύθηκε ήταν μέσα στο τελευταίο δισεκατομμύριο χρόνια, δηλαδή σχετικά πρόσφατα στην αστρονομική κλίμακα του χρόνου. Αγνωστη παραμένει η πηγή της θερμότητας που οδήγησε στην έκρηξη του Αχούνα. Πάντως, είναι σαφές ότι η Δήμητρα, που οι επιστήμονες θεωρούσαν μεγάλο παγωμένο βράχο στη ζώνη των αστεροειδών, αποδεικνύεται γεωλογικά ζωντανή.

Ο μικρός φωτεινός κρατήρας Οξος (διαμέτρου 10 χιλιομέτρων) της Δήμητρας, σε εικόνα όπου έχουν διπλασιαστεί τεχνητά οι υψομετρικές διαφορές. Σε σημείο στον πυθμένα του εντοπίστηκε πάγος νερού

Αν το Αχούνα εξερράγη στο παρελθόν φέρνοντας υγρό νερό στην επιφάνεια, η «Χαραυγή» ανίχνευσε νερό και στο παρόν, μελετώντας το εσωτερικό του κρατήρα Οξου. Δεν υπάρχει πολύς εκτεθειμένος πάγος νερού στην επιφάνεια της Δήμητρας, όμως η χαμηλή της πυκνότητα, το όρος Αχούνα και σειρά άλλων στοιχείων, δείχνουν ότι ο φλοιός της πρέπει να εμπεριέχει σημαντικές ποσότητες πάγου.

Η Ηρα ξεκινά να περιεργάζεται τον Δία

Η Ηρα ξεκινά να περιεργάζεται τον Δία

Απεικόνιση δίπλα - δίπλα του Δία και ενός παρόμοιου με αυτόν γίγαντα εξωπλανήτη (καλλιτεχνική απόδοση)

Το πρώτο από τα 36 κοντινά του περάσματα στον Δία πραγματοποίησε πριν λίγες μέρες το σκάφος Ηρα («Juno») της NASA, έχοντας σε πλήρη λειτουργία τα επιστημονικά όργανα που φέρει. Η Ηρα πέρασε σε απόσταση 4.200 χιλιομέτρων πάνω από τα νέφη του γίγαντα πλανήτη, ταξιδεύοντας ως προς αυτόν με ταχύτητα 208.000 χιλιομέτρων την ώρα. Πρόκειται για το πιο κοντινό από τα περάσματα που θα κάνει το σκάφος κατά τη διάρκεια της κύριας αποστολής του. Η αποστολή στη Γη των δεδομένων που καταγράφηκαν θα χρειαστεί μέρες και ακόμη περισσότερο χρόνο θα χρειαστεί η επεξεργασία και κατανόηση από τους επιστήμονες των πληροφοριών που έχουν συλλεχθεί. Προς το παρόν, η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ορισμένες φωτογραφίες χαμηλής ανάλυσης, όμως το σκάφος, λόγω της ιδιαίτερης τροχιάς που τέθηκε γύρω από τον Δία, πρέπει να έχει ήδη τραβήξει φωτογραφίες της ανώτερης ατμόσφαιράς του, λεπτομερέστερες από εκείνες κάθε προηγούμενης αποστολής, καθώς και τις πρώτες φωτογραφίες από το βόρειο και το νότιο πόλο του πλανήτη.
Το σκάφος «Juno» εκτοξεύτηκε από το ακρωτήριο Κανάβεραλ στη Φλόριντα των ΗΠΑ, στις 5 Αυγούστου 2011, και έφτασε στον Δία στις 4 Ιούλη του 2016.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η σύγκριση του Δία με άλλους ανάλογους εξωπλανήτες γίγαντες που περιφέρονται γύρω από άλλα άστρα, θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε αυτούς τους μακρινούς κόσμους και ταυτόχρονα θα αποκαλύψει στοιχεία για το σχηματισμό και την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι μόνο στο γαλαξία μας πρέπει να υπάρχουν περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο πλανήτες σαν τον Δία, άλλοι θερμοί (επειδή περιφέρονται πολύ κοντά στο άστρο τους), άλλοι ψυχροί, όπως ο δικός μας, άλλοι πολύ μεγαλύτεροι απ' αυτόν και άλλοι με το μισό του μέγεθος.

Φωτογραφία του Δία από το πρώτο πέρασμα της Ηρας σε σχετικά μικρή απόσταση απ' αυτόν. Κάτω δεξιά διακρίνεται η ερυθρά κηλίδα

Γιατί το ηλιακό σύστημα δεν έχει ένα «θερμό Δία»; Μήπως αυτή είναι η τύχη του σημερινού Δία δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα; Αυτό θεωρείται πολύ απίθανο, καθώς για να γίνει μετανάστευση πλανητών προς το εσωτερικό του συστήματος, πρέπει να υπάρχει πολλή σκόνη στο διαπλανητικό χώρο, που σιγά - σιγά θα τους επιβραδύνει, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν μια σπειροειδή τροχιά. Ισως οι μετρήσεις που θα κάνει η Ηρα να βοηθήσουν να απαντηθεί το ερώτημα αν ο Δίας βρισκόταν σε πιο μακρινή τροχιά και μετανάστευσε στο παρελθόν στη σημερινή του θέση. Η μετακίνηση του Δία μπορεί να ήταν καθοριστική για την τύχη της Γης και κατ' αναλογία γιγάντιοι εξωπλανήτες ίσως επιδρούν καθοριστικά στην τύχη άλλων εξωπλανητών σαν το δικό μας.
Η Ηρα θα μετρήσει τη συγκέντρωση των υδρατμών στην ατμόσφαιρα του Δία, άρα και τη συγκέντρωση του οξυγόνου στο γίγαντα πλανήτη. Το οξυγόνο θεωρείται ότι σχετίζεται άμεσα με την αρχική τροχιά σχηματισμού ενός πλανήτη. Αν η Ηρα βρει μεγάλη συγκέντρωση οξυγόνου, αυτό θα σημαίνει ότι ο Δίας μάλλον σχηματίστηκε πιο μακριά από τον Ηλιο. Αν ο Δίας σχηματίστηκε άμεσα από το αρχικό ηλιακό νεφέλωμα και όχι πιο σταδιακά, αποκτώντας τους υδρατμούς του από κομμάτια πάγου που προσάρτησε στην πορεία, τότε θα έχει μικρή συγκέντρωση οξυγόνου.
Τα μαγνητόμετρα της Ηρας αναμένεται να δώσουν πληροφορίες για την εσωτερική δομή του Δία, που σχετίζεται άμεσα με το παρατηρούμενο μαγνητικό του πεδίο και το οποίο θεωρείται πως οφείλεται στην περιστροφή του πυρήνα του από μεταλλικό υδρογόνο (το υδρογόνο αποκτά μεταλλικές ιδιότητες στις τεράστιες πιέσεις του εσωτερικού ενός γίγαντα πλανήτη).

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: www.nasa.gov

Οι «πατρίκιοι», οι «πληβείοι» και οι ανταγωνισμοί

Οι «πατρίκιοι», οι «πληβείοι» και οι ανταγωνισμοί

Eurokinissi

Στην κορυφή της πυραμίδας με τεράστια διαφορά στα έσοδα απ' τους υπόλοιπους βρίσκεται η αγγλική Πρέμιερ Λιγκ

Εάν οι πρόσφατες αλλαγές της UEFA στο Τσάμπιονς Λιγκ, που εμφανώς ενισχύουν τους λεγόμενους ισχυρούς συλλόγους μετατρέποντας τη διοργάνωση σε μια υπόθεση για λίγους και εκλεκτούς, ουσιαστικά ανοίγουν την ψαλίδα μεταξύ ισχυρών και ανίσχυρων στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, ακόμα πιο ξεκάθαρη σε αυτό το συμπέρασμα είναι η εικόνα που επικρατεί ανάμεσα σε εγχώρια ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Σε ένα ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο δεμένο στο άρμα της άκρατης εμπορευματοποίησης, η οποία συνεχώς αυξάνεται όσο το «προϊόν» πουλάει, αλλά και εγκλωβισμένο στις κόντρες συμφερόντων μεταξύ πολυεθνικών και επιχειρηματικών ομίλων που προσπαθούν μέσω αυτού να κάνουν τα δικά τους παιχνίδια κέρδους, είναι ξεκάθαρο ότι το «μεγάλο ψάρι» όχι μόνο τρώει το «μικρό» αλλά ολοένα και μεγαλώνει.
Η έναρξη των περισσότερων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων στο τελευταίο 15ήμερο του Αυγούστου και τα όσα συνέβησαν κυρίως από οικονομικής άποψης στα τέσσερα απ' αυτά, που θεωρούνται τα πλέον ισχυρά εμπορικά, δείχνουν ξεκάθαρα την εικόνα μεταξύ «πατρικίων» και «πληβείων» στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Η αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, η γερμανική Μπουντεσλίγκα, η ισπανική Λα Λίγκα και το ιταλικό Καμπιονάτο όχι απλά κατέχουν τις πρώτες θέσεις στην κούρσα των κερδών, αλλά δείχνουν να απέχουν κατά πολύ απ' τα όσα συμβαίνουν στην υπόλοιπη ποδοσφαιρική Ευρώπη.

Οι... πέντε και οι άλλοι

Eurokinissi

Με δέλεαρ τα κέρδη της Πρέμιερ Λιγκ, η ισπανική Λίγκα επέβαλε πρόσφατα κεντρική διαχείριση στα τηλεοπτικά δικαιώματα

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τις πρώτες έρευνες, το μέγεθος του ποδοσφαιρικού τζίρου, το καλοκαίρι που πέρασε, στην Ευρώπη, άγγιξε τα 25 δισ. ευρώ, με τα τέσσερα συγκεκριμένα πρωταθλήματα συν την προσθήκη του γαλλικού να κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στο συγκεκριμένο οικονομικό αλισβερίσι. Από τις χορηγικές συμφωνίες, την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, μέχρι τα ποσά που ξοδεύτηκαν για τις μεταγραφές, η εικόνα που επικρατεί στα συγκεκριμένα 5 πρωταθλήματα βρίσκεται σε εντελώς άλλη όχθη απ' αυτή που επικρατεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συγκεκριμένη πεντάδα υπολογίζεται πως τα τελευταία τρία χρόνια έχει αυξήσει συνολικά κατά 7% τα έσοδα, με τον τζίρο των εν λόγω πρωταθλημάτων να αγγίζει τα 12 δισ. ευρώ την προηγούμενη σεζόν.
Την ίδια στιγμή, μια ακόμη έρευνα που αφορά τις 32 κορυφαίες ομάδες της Ευρώπης, οι περισσότερες εκ των οποίων προέρχονται απ' τα συγκεκριμένα πρωταθλήματα, υπολογίζει ότι η αξία τους φθάνει στα 23,5 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα αποτελούν τον πόλο έλξης πολυεθνικών και επιχειρηματικών ομίλων προκειμένου να συνδεθούν με οποιαδήποτε μορφή (ιδιοκτησιακά, χορηγικά κ.τ.λ.) μαζί τους. Μάλιστα, όπως προκύπτει, η συνεχής αύξηση του τζίρου σε συγκεκριμένα πρωταθλήματα και σε συγκεκριμένες ομάδες αποδεικνύει τη διάθεση των πολυεθνικών να συνδεθούν μαζί τους εξαιτίας της παγκόσμιας μαζικής απήχησης που έχουν και φυσικά αποτελεί βασικό όπλο στο κυνήγι των κερδών αυτών των εταιρειών.

Ισχυροί και ...ισχυρότεροι

Associated Press

Μπορεί να υπάγεται στη λεγόμενη... πεντάδα των ισχυρών, ωστόσο το ιταλικό Καμπιονάτο απέχει πολύ απ' την πρώτη τριάδα

Μπορεί ανάμεσα στα συγκεκριμένα 5 πρωταθλήματα και τα υπόλοιπα της Ευρώπης να επικρατεί μια χαοτική διαφορά, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι ανισομετρία δεν υπάρχει και μεταξύ των 5 λεγόμενων ισχυρών. Το αντίθετο, μάλιστα. Ακόμα και στους κατέχοντες τα πρωτεία, η ψαλίδα παραμένει ανοιχτή, σε πολλές περιπτώσεις με μεγάλο άνοιγμα. Για παράδειγμα, η εικόνα των οικονομικών στοιχείων της αγγλικής Πρέμιερ Λιγκ που βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας με τη γαλλική «Λιγκ 1», που είναι στην 5η θέση, ή ακόμα και με το ιταλικό «Καμπιονάτο», που θεωρείται το τέταρτο στη σχετική λίστα, είναι τελείως διαφορετική. Πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα τηλεοπτικά δικαιώματα, με το ποσό που αφορά αυτά του αγγλικού πρωταθλήματος για την τριετία 2016 - '19 να αγγίζει τα 5,1 δισ. λίρες (6,87 δισ. ευρώ περίπου). Ποσό φυσικά πολύ μεγαλύτερο απ' το 1,4 δισ. ευρώ της Μπουντεσλίγκα (για την τετραετία 2017 - '21 μάλιστα) ή το 1 δισ. ευρώ της ισπανικής Λα Λίγκα που καθιέρωσε πρόσφατα την κεντρική διαχείριση στα τηλεοπτικά. Μια άλλη περίπτωση ανταγωνισμού μεταξύ των κορυφαίων είναι και οι τομείς που αφορούν είτε την προσέλκυση χορηγών είτε την εμπορική εκμετάλλευση αγορών π.χ. εκτός Ευρώπης. Ενδεικτική, μάλιστα, του τελευταίου είναι η εδώ και χρόνια... κόντρα της Πρέμιερ Λιγκ και της ισπανικής Λα Λίγκα για κυριαρχία στην αγορά της Ασίας.

Πεδίο γενικότερης αντιπαράθεσης

Την ίδια στιγμή, οι κόντρες των μεγάλων... ψαριών δεν αφορούν μόνο τα πρωτεία στο ευρωπαϊκό ποδοσφαιρικό κατεστημένο, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν και το πεδίο δράσης για μια γενικότερη αντιπαράθεση των πολυεθνικών, των επιχειρηματικών ομίλων, ακόμα και παιχνίδια ανταγωνισμού που σε κάποιες περιπτώσεις δεν έχουν σχέση καν με τα ποδοσφαιρικά δρώμενα. Αντίθετα, αποτελούν μέρος γενικότερης στρατηγικής, με σκοπό τη διείσδυση στα ευρωπαϊκά δρώμενα για σημαντικούς τομείς, π.χ. όπως αυτός της Ενέργειας. Τα τελευταία παραδείγματα της εξαγοράς από κινεζικούς επιχειρηματικούς ομίλους των δυο ομάδων του Μιλάνου, Ιντερ και Μίλαν, αποτελούν την αιχμή του δόρατος μιας γενικότερης στρατηγικής που βρίσκεται σε εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, για είσοδο του κινεζικού παράγοντα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Ωστόσο, η δημιουργία ενός ιδιότυπου αραβο-ασιατικού «στάτους κβο», η έντονη ρωσική παρουσία στην Πρέμιερ Λιγκ και η έμφαση στις εγχώριες πολυεθνικές που δείχνει η Μπουντεσλίγκα αποτελούσαν σημαντικό εμπόδιο για τέτοιου είδους βλέψεις. Ετσι, τα βλέμματα έπεσαν σε άλλες αγορές που τα πράγματα έδειχναν πιο εύκολα. Η είσοδος, για παράδειγμα, στο μέχρι πρότινος αρκετά πίσω εμπορικά (σε σχέση με την πρώτη τριάδα) ιταλικό πρωτάθλημα, η αντίστοιχη στην ισπανική Λα Λίγκα, όπου υπήρχαν αρκετές ομάδες με τεράστια οικονομικά προβλήματα, φαντάζει ως η ιδανική λύση για τις κινεζικές βλέψεις.