Γράφει ο Νίκος Μόττας //
Ήταν Σεπτέμβρης του 1943 όταν γκεσταπίτες και μέλη των – νεοσυσταθέντων τότε από τον Ράλλη – ταγμάτων ασφαλείας δολοφονούσαν στο γραφείο του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών τον 21 ετών ΕΠΟΝίτη φοιτητή νομικής Δημήτρη Τζέμο. Πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη καταπάτηση του πανεπιστημιακού ασύλου στη χώρα μας – και αυτήν την διέπραξαν οι Ναζί με τους ντόπιους συνεργάτες τους.
Μεταπολεμικά, το άσυλο καταπατήθηκε δύο φορές από τη Χούντα των Συνταγματαρχών. Η μια στη Νομική Σχολή και η δεύτερη στα γεγονότα του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της κατάληψης της Νομικής, οι εξεγερμένοι φοιτητές είχαν δώσει όρκο υπεράσπισης των ακαδημαϊκών ελευθεριών και του πανεπιστημιακού ασύλου.
Έγραφε το «ΒΗΜΑ» στις 22.2.1973: «Τρεις χιλιάδες φοιτηταί ως μετέδωσε το Ασσοσιέιτεντ Πρες παρέμειναν και πέραν του μεσονυκτίου εντός του κτιρίου του Πανεπιστημίου επί των οδών Σίνα, Σόλωνος και Μασσαλίας, εις εκδήλωσιν διαμαρτυρίας διά την άρσιν των αναστολών κατατάξεως των συναδέλφων των (…) Οι φοιτηταί δεν επέτρεπαν την είσοδο στο κτίριο της οδού Σόλωνος παρά μονάχα στους φοιτητάς με την επίδειξη ταυτότητος. Κατά τις 2 το μεσημέρι οι φοιτηταί που ευρίσκοντο στους διαδρόμους του κτιρίου και στην ταράτσα της Νομικής έδωσαν όρκο, ο οποίος επανελήφθη και από τους φοιτητάς που ευρίσκοντο στις σκάλες και στους κάτω ορόφους του κτιρίου.
Στον όρκο αναφέρεται: “Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ’ όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων”. Ολίγον προ του μεσονυκτίου οι εντός του κτιρίου φοιτηταί ανήγγειλαν ότι αρχίζουν απεργίαν πείνης.»
Σήμερα, 46 χρόνια μετά, η κυβέρνηση της ΝΔ υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη ετοιμάζεται να «εγκαινιάσει» το νομοθετικό της έργο με ρύθμιση που θα καταργεί το πανεπιστημιακό άσυλο. Για να δικαιολογήσει την πράξη αυτή η κυβέρνηση επικαλείται ζητήματα «ανομίας» και «παραβατικότητας» που, όπως υποστηρίζει, ενισχύονται από την ύπαρξη του ασύλου στους χώρους των πανεπιστημίων.
Ας δούμε, όμως, ποια είναι η πραγματικότητα;
Καταρχάς το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (Ν. 4485/2017) επιτρέπει στις αστυνομικές αρχές να επέμβουν αυτεπάγγελτα για περιπτώσεις κακουργημάτων (όπου, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται η εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών) και εγκλημάτων κατά της ζωής: «Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ επιτρέπεται αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων, καθώς και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση».
Δίνοντας ρεσιτάλ υποκρισίας, οι «ασυλοφάγοι» διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους για το ότι χώροι των πανεπιστημίων έχουν καταστεί πεδίο «εμπορίας και διακίνησης ναρκωτικών» . Συνδυάζουν δε την υποκρισία τους αυτή με το προκλητικό – και συνάμα ψευδεπίγραφο- επιχείρημα ότι αυτό συμβαίνει εξαιτίας του… πανεπιστημιακού ασύλου!
Εύλογα, λοιπόν, τίθενται ορισμένα ερωτήματα: Σε περιοχές όπως, επί παραδείγματι, η Ομόνοια, η πλατεία Βάθης, το Μεταξουργείο, η Μοναστηρίου και η Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη – όπου δεν ισχύει κανένα άσυλο – τι εμποδίζει τις αρχές να καταστείλουν το εμπόριο ναρκωτικών και την παραβατικότητα; Επιπλέον, τι εμποδίζει την αστυνομία απ’ το να συλλάβει τους περίφημους «μπαχαλάκηδες» (άραγε αυτοί ποιανού το παιχνίδι παίζουν και τι σκοπούς εξυπηρετούν;) έξω από τους χώρους των πανεπιστημίων όπου δεν ισχύει κανένα άσυλο;
Γίνεται, επομένως, σαφές ότι τα περί «παραβατικότητας, ανομίας, διακίνησης ναρκωτικών κλπ» αποτελούν προσχήματα πίσω από τα οποία κρύβονται οι πραγματικοί λόγοι της επίθεσης στο πανεπιστημιακό άσυλο.
Ο κ. Μητσοτάκης και οι λοιποί «ασυλοφάγοι» γνωρίζουν καλά ότι το άσυλο των πανεπιστημίων έχει ιστορία σ’ αυτή τη χώρα και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των αγώνων ενός λαού για Ψωμί, Παιδεία και Ελευθερία. Αυτό είναι που τους φοβίζει και γι’ αυτό επιδιώκουν πάση θυσία την κατάργηση του.
nomiki 73
Στον συμβολισμό του πανεπιστημιακού ασύλου συμπυκνώνεται η ιστορία αγώνων που η αστική τάξη θέλει να σβήσει από την συλλογική μνήμη. Από την ηρωϊκή κατάληψη της Νομικής, την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, την πάλη ενάντια στο νόμο 815 του 1978, μέχρι τις μεγάλες φοιτητικές κινητοποιήσεις των δεκαετιών 1980-90 ενάντια στην αντιεκπαιδευτική πολιτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.
Το άσυλο τους ενοχλεί, ακριβώς διότι συμβολίζει αγώνες και διεκδικήσεις της νεολαίας και συνολικά του ταξικού κινήματος για:
-πραγματικά δημόσια και δωρεάν πανεπιστήμια, ενάντια στην χυδαία λογική της ιδιωτικοποίησης της Παιδείας και των «μη κερδοσκοπικών» ιδιωτικών ΑΕΙ,
-πανεπιστήμια και σχολές που θα λειτουργούν με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι για τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων που κάνουν μπιζνες στις πλάτες των φοιτητών και των νέων επιστημόνων,
-προστασία των ατομικών, κοινωνικών δικαιωμάτων και της ακαδημαϊκής ελευθερίας, χωρίς ένστολους πραιτωριανούς και την παρουσία του κατασταλτικού «μπαμπούλα» του αστικού κράτους,
-συλλογική και οργανωμένη πάλη που διεκδικεί την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της νεολαίας και συνολικά του λαού στη μόρφωση, τη δουλειά, τη ζωή.
Το πανεπιστημιακό άσυλο, λοιπόν, δεν είναι μονάχα υπόθεση της ακαδημαϊκής κοινότητας και του φοιτητικού κινήματος. Ξεπερνά τα όρια της ακαδημαϊκής και ερευνητικής ελευθερίας και αγκαλιάζει συνολικά το δικαίωμα ενός λαού στην ελεύθερη σκέψη και έκφραση, στη δυνατότητα αντίστασης και ανυπακοής απέναντι στο δεσποτισμό της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας.
Η προστασία και διαφύλαξη του αποτελεί υπόθεση συνολικά του εργατικού-λαϊκού κινήματος. Η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου δεν πρέπει να περάσει.