Κερδίζει επάξια το χειροκρότημα των αστών ο ΣΥΡΙΖΑ

Κερδίζει επάξια το χειροκρότημα των αστών ο ΣΥΡΙΖΑ

Πέντε προτάσεις - μοχλούς για το ξελάσπωμα των μεγαλοεπιχειρηματιών απ' την κρίση και το πέρασμά τους σε φάση ανάκαμψης, παρουσίασε στην ετήσια Οικονομική Διάσκεψη της Ελληνικής Ενωσης Επιχειρηματιών, ο Αλ. Τσίπρας, πετυχαίνοντας «να κερδίσει, επί της αρχής τουλάχιστον, τους παριστάμενους επιχειρηματίες, αν κρίνει κανείς απ' το χειροκρότημα αλλά και τα σχόλια που πυροδότησε», σύμφωνα με την καταγραφή της «Αυγής». Συγκεκριμένα δεσμεύτηκε για:

1.«Αντικατάσταση, με νομοθετική πρωτοβουλία στη Βουλή, του καταστροφικού μνημονίου με ένα Εθνικό Σχέδιο για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανασυγκρότηση του τόπου. Και ταυτόχρονα έναρξη της αληθινής σκληρής και δύσκολης διαπραγμάτευσης για τις δανειακές υποχρεώσεις της χώρας».

Ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ παίζει με τις λέξεις για να αποπροσανατολίσει το λαό και να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που προκάλεσε η τοποθέτησή του μία μέρα πριν στο Συνέδριο του «Economist» για «αναστολή του μνημονίου». Ούτως ή άλλως, η προεκλογική δέσμευση για ακύρωση του μνημονίου με ένα νόμο στη Βουλή, έχει αναιρεθεί εδώ και καιρό. Πολύ περισσότερο που ο Γ. Δραγασάκης ξεκαθάρισε έγκαιρα ότι «δε μιλάμε για μονομερείς ενέργειες (...) αλλά για επαναδιαπραγμάτευση». Τα λεκτικά παίγνια δεν μπορούν να συγκαλύψουν ότι όπως κι αν βαφτίσουν το μνημόνιο, η όποια συμφωνία με την τρόικα και την ΕΕ θα είναι από άποψη ουσίας βαθιά αντιλαϊκή, αφού συμπυκνώνει την ευρωενωσιακή στρατηγική στο όνομα της οποίας ο ΣΥΡΙΖΑ πίνει νερό.

Η δανειακή σύμβαση, την οποία δεν αμφισβητεί ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: «Η διαθεσιμότητα αυτής της Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης εξαρτάται από τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τα μέτρα που εκτίθενται στο Μνημόνιο και την κατανομή των εσόδων αυτής της Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης σύμφωνα με τους όρους της παρούσας Σύμβασης, του Μνημονίου και της Σύμβασης Συγχρηματοδότησης» (σελίδα 59, παράγραφος 8 της δανειακής σύμβασης και του μνημονίου). Αρα, δανειακή και μνημόνιο είναι ένα και το αυτό. Η όποια διαπραγμάτευση, που μπορεί να γίνει για ένα νέο κούρεμα του χρέους, δε θα μεταβάλει τους όρους του μνημονίου, παρά μόνο προς το χειρότερο, αφού θα συνοδευτεί από πρόσθετα αντιλαϊκά μέτρα.

Εξάλλου, ο Αλ. Τσίπρας αποσαφήνισε ότι αν επιμένουν στη διαπραγμάτευση των δανειακών υποχρεώσεων και στη διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους, είναι γιατί «η Ελλάδα έχει ανάγκη από έναν νέο σχέδιο δημόσιων ευρωπαϊκών επενδύσεων, ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ για να επανακάμψει»! Χρειάζεται δηλαδή παροχή ρευστού από την ΕΕ -ενδεχόμενα και άλλους- προκειμένου να προχωρήσει σε «δημόσιες επενδύσεις ταχείας απόδοσης, να αναλάβει το δημόσιο το μεγάλο βάρος της ανάταξης της οικονομίας», για να«ενθαρρύνουμε τις ιδιωτικές επενδύσεις, να διευκολύνουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία». Αρα καπιταλιστική ανάπτυξη που λόγω ανταγωνιστικότητας, δεν πρόκειται να δώσει τίποτα στους εργαζόμενους.

2.«Δημοσιονομική σταθεροποίηση με κοινωνικά δίκαιο και βιώσιμο τρόπο».

Ακόμα και ένας πρωτοετής στα οικονομικά γνωρίζει ότι ο στόχος αυτός δεν επιτυγχάνεται παρά μόνο με σφαγιασμό δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα, μισθών και συντάξεων και ταυτόχρονα με αφαίμαξη της μεγάλης φοροδοτικής δεξαμενής, που δεν είναι άλλη από τους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Η αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω της φορολογίας που εμφανίζει σαν το μέσο για την επίτευξη του στόχου αυτού, προϊδεάζει για νέες επιδρομές στο ήδη ισχνό λαϊκό εισόδημα.

Αλλωστε, οι καπιταλιστές έχουν χίλιους τρόπους να περιφρουρούν τον κλεμμένο απ' το λαό πλούτο και να αποφεύγουν τη φορολόγησή του. Επιπλέον, η επιβολή φορολογίας στους καπιταλιστές, δε συνάδει με το διακηρυγμένο στόχο του ΣΥΡΙΖΑ για επαναφορά της ανάκαμψης, δηλαδή της κερδοφορίας τους. Δε συμβαδίζει όμως και με τη δέσμευση του Αλ. Τσίπρα, ότι: «Είναι αυτονόητο ότι θα υποστηρίξουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα στη ναυτιλία, τον τουρισμό και τις εξαγωγές αγροτικών και μεταποιητικών προϊόντων». Τάζει στήριξη, άρα φοροαπαλλαγές και προνόμια σε συγκεκριμένες μερίδες του κεφαλαίου, προκειμένου να κάνουν επενδύσεις και να τροφοδοτήσουν ανάκαμψη.

3.«Διαμόρφωση ενός σταθερού εργασιακού και φορολογικού περιβάλλοντος (...) Ο κόσμος της εργασίας πρέπει να αμείβεται με δίκαιο τρόπο (...) Στην κατεύθυνση αυτή θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στο επίπεδο της 31ης Δεκεμβρίου 2011. Δηλαδή στα 751 ευρώ μεικτά. Θα επαναφέρουμε επίσης το ευρωπαϊκό κεκτημένο για τις συλλογικές συμβάσεις και την επεκτασιμότητά τους, όπως και το θεσμό της μετενέργειας».

Η δίκαιη ανταμοιβή των παραγωγών του πλούτου, είναι κατά τον ΣΥΡΙΖΑ τα 751 ευρώ μεικτά! Κι αυτά όμως τα ψίχουλα, που δημαγωγικά υπόσχεται στους εργαζόμενους, εντάσσονται στην προσπάθεια χειραγώγησής τους αφού, όπως είπε, πρέπει να γίνουν«αρωγοί και συμμέτοχοι, από κοινού με τους παραγωγικούς επιχειρηματίες στην εθνική προσπάθεια». Μάλιστα, δεσμεύτηκε απέναντί τους ότι θα ισοφαρίσουν την αύξηση στον κατώτατο μισθό, απ' τη μείωση του ενεργειακού κόστους που θα τους διασφαλίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Φυσικά ούτε αυτή την υπόσχεση μπορεί να τηρήσει στο πλαίσιο της ΕΕ και της αστικής εξουσίας, που δεν είναι διατεθειμένη να αποχωριστεί ούτε δεκάρα απ' τα κέρδη της για αυξήσεις στους μισθούς. Ο Γ. Σταθάκης έχει ξεκαθαρίσει, ως αρμόδιος για την οικονομική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, ότι επαναφορά των μισθών προϋποθέτει επαναφορά σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, εξέλιξη που τα ίδια τα αστικά επιτελεία τοποθετούν στο πολύ μακρινό μέλλον. Οσο για τις ΣΣΕ, το μόνο κεκτημένο στην ΕΕ είναι να καταργηθούν κι εκεί όπου υπάρχουν, πράγμα που ήδη υλοποιείται.

4. «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την καταπολέμηση της ανεργίας. Ο εκτροχιασμός της (...) αποτελεί πρόβλημα υπαρξιακό. Εμείς θα διευκολύνουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία των παραγωγικών επενδύσεων (...) όχι την πειρατική πρωτοβουλία που έρχεται να λεηλατήσει τους λιγοστούς πόρους μιας ασθενούς οικονομίας. Αλλά την ιδιωτική πρωτοβουλία των παραγωγικών επενδύσεων που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, με σεβασμό στους εργασιακούς και περιβαλλοντικούς νόμους (...) Η ολοένα αυξανόμενη ανεργία και η διευρυνόμενη φτώχεια, συνιστούν επενδυτικό κίνδυνο και όχι επενδυτικό κίνητρο».

Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ευθαρσώς δηλώνει ότι θα πριμοδοτήσει το μεγάλο κεφάλαιο, προκειμένου να δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης, θα του εξασφαλίσει δηλαδή τσάμπα εργατική δύναμη. Κρύβει φυσικά ότι η ανεργία στον καπιταλισμό δεν αντιμετωπίζεται, υπήρχε κι όταν η ανάπτυξή του κάλπαζε. Η καταστροφή εργατικής δύναμης που συντελείται στη διάρκεια της κρίσης, είναι αδύνατον να αποκατασταθεί στη φάση της αναιμικής ανάκαμψης. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι ανακύκλωση των ανέργων και ημίμετρα που θα κρατάνε την οργή τους σε επίπεδα ασφάλειας για το σύστημα.

Οσο για το διαχωρισμό των κεφαλαιοκρατών σε καλούς και κακούς, δε βοηθά μόνο το σύστημα, το οποίο εξωραΐζει και συγκαλύπτει ότι σε κάθε περίπτωση βασίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και στην κλοπή του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου. Βοηθά και τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ να συγκαλύπτει το ρόλο του ως δύναμης διαχείρισης της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Οσο για τις «ιδιωτικές επενδύσεις» που θα σέβονται τους εργασιακούς και περιβαλλοντικούς νόμους, οφείλει να υποδείξει στο ακροατήριο τουλάχιστον μια καπιταλιστική χώρα ή έστω μια περίπτωση όπου το κεφάλαιο υπολόγισε τους εργαζόμενους και το περιβάλλον στη δίψα του να βγάλει κέρδη.

5. «Αποκατάσταση και διεύρυνση των θεσμών κοινωνικής προστασίας. Το κράτος πρόνοιας είναι συστατικό στοιχείο της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, δεν είναι εμπόδιο».

Η ανταγωνιστικότητα της καπιταλιστικής οικονομίας, για την οποία τόσο κόπτεται, αυτομάτως αναιρεί κάθε δημαγωγία περί κοινωνικής προστασίας. Ταυτίζεται ο στόχος αυτός με περιστολή κάθε δικαιώματος του λαού, της πρόσβασής του σε στοιχειώδεις υπηρεσίες Υγείας, Πρόνοιας κ.λπ. Εξάλλου, δε λέει ο ΣΥΡΙΖΑ πού ακριβώς θα βρει τα λεφτά για να ασκήσει κοινωνική πολιτική, πόσο μάλλον όταν διαβεβαιώνει τους αστούς ότι κάθε δεκάρα που θα εξοικονομεί θα κατευθύνεται στην ενίσχυση των επενδύσεών τους.

Η συντριβή των κοινωνικών συστημάτων Υγείας και ασφάλισης είναι στρατηγική επιλογή της ΕΕ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Μ. Βρετανία, η οποία αποφασίζει νέες περικοπές στο ιατροφαρμακευτικό της σύστημα, για το οποίο κόμπαζε δημαγωγικά. Αλλά και στις ΗΠΑ της «άλλης διαχείρισης» που ορέγεται ο ΣΥΡΙΖΑ, τα ασφαλιστικά Ταμεία είναι ένα βήμα πριν την κατάρρευση, εξαιτίας της υπερχρέωσης. Τόσο που η κυβέρνηση ετοιμάζει αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση των συντάξεων και αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Ο,τι δηλαδή κάνουν και οι κυβερνήσεις στα κράτη μέλη της ΕΕ-Ευρωζώνης, με ή χωρίς μνημόνιο...

Β.Ν.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ 19ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΟΥ ΚΚΕ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
ΤΟΥ
19ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΟΥ ΚΚΕ

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΚΚΕ ΕΩΣ ΤΟ 20ό ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Από τις 11 έως τις 14 Απρίλη 2013 συνήλθε το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Οι εργασίες του πραγματοποιήθηκαν στην έδρα της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος.

Το 19ο Συνέδριο ενέκρινε τις Θέσεις της ΚΕ που περιλαμβάνουν τον απολογισμό δράσης του Κόμματος και τα πολιτικά του καθήκοντα μέχρι το 20ό Συνέδριο, παίρνοντας υπόψη τη συζήτηση και υπερψήφισή τους από τις Γενικές Συνελεύσεις των ΚΟΒ και τις Συνδιασκέψεις. Ενέκρινε επίσης την εισήγηση της ΚΕ στο 19ο Συνέδριο, καθώς και τον απολογισμό της Κεντρικής Επιτροπής Οικονομικού Ελέγχου (ΚΕΟΕ).

Το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ υπερψήφισε το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του Κόμματος, επίσης παίρνοντας υπόψη την υπερψήφισή τους στις ΚΟΒ και τις Συνδιασκέψεις, καθώς και τις προτάσεις που έγιναν σε αυτές.

Το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ ψήφισε Πολιτική Απόφαση, με την οποία καθορίζονται τα καθήκοντα του Κόμματος έως το 20ό Συνέδριο, υπογραμμίζοντας ότι καθήκον του Κόμματος αποτελεί η σταθερή και μόνιμη εκλαΐκευση του Προγράμματος, ιδιαίτερα στην εργατική τάξη, στους αυτοαπασχολούμενους της πόλης και της υπαίθρου και τη νεολαία. Αυτό το καθήκον αποτελεί σημαντική βοήθεια για την οργάνωση της πάλης της εργατικής τάξης, την ανασύνταξη του εργατικού - λαϊκού κινήματος, τη συγκρότηση της Λαϊκής Συμμαχίας, την κομματική οικοδόμηση.

Τα ντοκουμέντα του 19ου Συνεδρίου συγκροτούν την κατεύθυνση δράσης σε θεμελιακά ζητήματα, με βάση τη στρατηγική του Κόμματος. Από αυτήν απορρέουν η πολιτική συμμαχιών, η προτεραιότητα της δουλειάς μας στην εργατική τάξη, η τακτική στα διάφορα κινήματα, στα μέτωπα πάλης, στις εκλογικές πολιτικές μάχες, oι υποχρεώσεις του ΚΚΕ στο διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα. Ακόμα, η σημασία να προσανατολιστεί το ΚΚΕ στις νεότερες ηλικίες, καθώς και στις γυναίκες των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων.

Τα ντοκουμέντα του 19ου Συνεδρίου εξοπλίζουν παραπέρα το ΚΚΕ, προκειμένου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της ταξικής πάλης και να αντιμετωπίσει με αποφασιστικότητα τις δυσκολίες, επιβεβαιώνοντας το ρόλο του ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης, ως κόμμα παντός καιρού.

ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ ΒΑΔΙΖΟΥΝ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΟ ΚΚΕ, ΚΟΜΜΑ ΠΑΝΤΟΣ ΚΑΙΡΟΥ

Από το 2009 εκδηλώθηκε και στην ελληνική οικονομία η βαθύτερη και μεγαλύτερη σε διάρκεια κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου μετά από τη δεκαετία του 1950.

Με τα σημερινά δεδομένα δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν αν έχουν εκλείψει οι πιθανότητες μιας μονομερούς στάσης στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους με έξοδο από την Ευρωζώνη ή και απόσχισης από αυτή λόγω αποχώρησης μιας ισχυρότερης καπιταλιστικής δύναμης, όπως είναι η Ιταλία.

Τέτοιες προβλέψεις γίνονται και υπάρχουν ανάλογοι φόβοι στα περιφερειακά και παγκόσμια επιτελεία του ιμπεριαλισμού, ιδιαίτερα σε εκείνα που ασχολούνται με την ανάλυση και εκτίμηση των οικονομικών εξελίξεων. Αυτό που θα καθορίσει τη συγκεκριμένη εξέλιξη για την Ελλάδα δεν είναι η διαχειριστική ικανότητα της σημερινής ή άλλης κυβέρνησης «εθνικής σωτηρίας» αριστερής χροιάς, όπως υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, θέτοντας ως στόχο ένα νέο «σχέδιο Μάρσαλ» για τον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά το βάθος της κρίσης στην Ευρωζώνη, η δυσκολία διατήρησης των σημερινών συμμαχιών και η διαμόρφωση νέων, ιδιαίτερα από την πλευρά της Γερμανίας.

Είναι επίσης πιθανή η ανασυγκρότηση της Ευρωζώνης με τη θεσμοθέτηση διαφορετικών ζωνών συνοχής. Εξάλλου, δεν αποκλείεται η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη να συνοδευτεί από νέο «κούρεμα», αίτημα στο οποίο έχει προσχωρήσει και ο ΣΥΡΙΖΑ, συγκλίνοντας με τη θέση του ΔΝΤ.

Ανεξάρτητα από τα διάφορα σενάρια, που ακόμα δεν έχουν αποκρυσταλλωθεί, το βέβαιο είναι ότι θα ενταθεί η διαδικασία συγκεντροποίησης του συσσωρευμένου κεφαλαίου σε μεγαλύτερους και αριθμητικά λιγότερους μονοπωλιακούς ομίλους. Θα ενταθούν τα αντιλαϊκά μέτρα και η επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων.

Οι εξελίξεις προμηνύουν ότι η ένταση της κρατικής βίας και καταστολής, της περιστολής πολιτικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών, θα αποκρυσταλλωθούν σε αντιδραστική συνταγματική αναθεώρηση, στην οποία θα ενσωματωθούν οι σχετικοί νόμοι και περιορισμοί της ΕΕ. Η αστική τάξη και τα κόμματά της δε συμβιβάζονται ούτε με την αστική δημοκρατία που οι ίδιοι καθιέρωσαν. Η επιλογή, να τσακίσουν το εργατικό κίνημα, να παρεμποδίσουν και την παραμικρή ριζοσπαστικοποίηση της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, συνδέεται αναπόσπαστα με τον περιορισμό της δράσης του ΚΚΕ και με την ανακήρυξη του αντικομμουνισμού ως και επίσημης κρατικής ιδεολογίας, με αξιοποίηση της γνωστής θεωρίας των «δύο άκρων».

Σε περίπτωση πιο άμεσης ενεργητικής εμπλοκής σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, τα πρώτα κατασταλτικά μέτρα που θα παρθούν θα είναι απέναντι στο εργατικό - λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ. Το Κόμμα μας είναι αναγκαίο να αποκτήσει πλήρη ετοιμότητα, με βασική κατεύθυνση την ανάπτυξη πιο ουσιαστικών και ισχυρών δεσμών με όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα της εργατικής τάξης, να αντιμετωπίσει αδυναμίες είτε προσανατολισμού είτε λήψης πρακτικών μέτρων, ώστε να ενισχυθεί η Λαϊκή Συμμαχία, να γίνει πίστη, πεποίθηση η αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική κατεύθυνση πάλης, που θωρακίζει το λαό από κάθε μορφή επίθεσης.

Η συνολική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο γίνεται ακόμα πιο σύνθετη. Θα έχει νέες αρνητικές επιπτώσεις και στο Κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής - κατοχής, με την προσέγγιση της Τουρκίας και του Ισραήλ, στο φόντο των τουρκικών διεκδικήσεων, σε συνδυασμό με τις επιδιώξεις της αιγυπτιακής αστικής τάξης να αναθεωρήσει τη συμφωνία με την Κύπρο στον προσδιορισμό της ΑΟΖ.

Οι πρόσφατες εξελίξεις, με την αμφιλεγόμενη στάση της ελληνικής κυβέρνησης να προσδιορίσει την ΑΟΖ, έφεραν στο προσκήνιο πιο καθαρά το λυσσαλέο πόλεμο ανάμεσα σε περισσότερο και λιγότερο ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, γεγονός που εγκυμονεί ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο εμπλοκής της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, στο πλευρό της μιας ή της άλλης ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Οι αντιθέσεις με την Τουρκία και την Αλβανία, τη FYROMαλλά και την Αίγυπτο, στο πλαίσιο των γενικότερων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, ιδιαίτερα για την ΑΟΖ και την Ενέργεια, θα εκφραστούν πιο έντονα στον ελλαδικό και ευρύτερο χώρο. Επομένως, τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί, συμπεριλαμβανομένου και ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου.

Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε μορφή κι αν πάρει η συμμετοχή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικό πόλεμο, το ΚΚΕ πρέπει να είναι έτοιμο να ηγηθεί στην αυτοτελή οργάνωση της εργατικής - λαϊκής αντίστασης, ώστε αυτή να συνδεθεί με την πάλη για την ήττα της αστικής τάξης, τόσο της εγχώριας όσο και της ξένης ως εισβολέα.

Το ΚΚΕ οφείλει να πάρει την πρωτοβουλία, ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες, για τη συγκρότηση του εργατικού - λαϊκού μετώπου με το σύνθημα: Ο λαός θα δώσει την ελευθερία και τη διέξοδο από το καπιταλιστικό σύστημα που, όσο κυριαρχεί, φέρνει τον πόλεμο και την «ειρήνη» με το πιστόλι στον κρόταφο. Η εργατική τάξη της Ελλάδας και οι σύμμαχοί της στον αντιμονοπωλιακό αγώνα πρέπει να ετοιμάζονται από τώρα ιδεολογικά και πολιτικά γι' αυτή τη γραμμή αντιμετώπισης μιας τέτοιας πιθανής εξέλιξης. Το βάθεμα της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, η ένταση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, οι προσπάθειες αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος, καθιστούν απαραίτητο να προχωρήσει το ΚΚΕ γρήγορα στην ανασύνταξη του εργατικού κινήματος και στην ισχυροποίηση της Λαϊκής Συμμαχίας. Είναι πρωταρχική ανάγκη να δυναμώσουν οι δεσμοί των κομματικών οργανώσεων με τις εργατικές - λαϊκές μάζες, να οικοδομήσουμε το Κόμμα πρώτα απ' όλα στους στρατηγικούς κλάδους, σε κάθε τόπο δουλειάς. Το ΚΚΕ, οι οπαδοί και οι φίλοι του, ο λαός, να θωρακιστούν και αταλάντευτα να αντιμετωπίσουν τις επιθέσεις, με οδηγό τις Αποφάσεις του 19ου Συνεδρίου.

Ξεκινώντας από την ΚΕ και μέχρι τις ΚΟΒ, τα κομματικά όργανα πρέπει να αντιστοιχήσουν τη δράση τους με τις ανάγκες της ταξικής πάλης, να γίνουν πραγματικά επιτελεία μάχης, να αξιοποιούν κάθε εστία αντίστασης από τα κάτω, γενικεύοντας την πείρα της πάλης. Πρέπει να αυξηθεί η πρωτοβουλία των κομματικών οργανώσεων στη συσπείρωση και οργάνωση των λαϊκών μαζών, να ενημερώνονται συστηματικά και μόνιμα οι οπαδοί του Κόμματος, να αξιοποιούνται και να ενσωματώνονται στο σχεδιασμό της δουλειάς μας προτάσεις που απορρέουν από την πείρα της ταξικής πάλης.

Νευραλγικό στοιχείο για την εκπλήρωση των παραπάνω καθηκόντων αποτελεί η βελτίωση της λειτουργίας της ΚΟΒ, η συλλογική συζήτηση και εξειδίκευση της δράσης, η ενίσχυση της επιχειρηματολογίας για την πειστική απάντηση ερωτημάτων που συναντάμε στο λαό, η ετοιμότητα απάντησης σε επιθέσεις κατά της πολιτικής και της πάλης του ΚΚΕ.

Σε συνδυασμό με τα παραπάνω πρέπει να ενισχυθεί η εφαρμογή των αρχών λειτουργίας του Κόμματος, γενικά η τήρηση του Καταστατικού. Τα μέλη του ΚΚΕ, της ΚΝΕ, οι φίλοι και οι οπαδοί μπορούν να φέρουν σε πέρας τα καθήκοντα του 19ου Συνεδρίου με μαχητικότητα, επιμονή και αυτοθυσία.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΑΠΑΛΗΣ

Nα ενταθεί η ιδεολογικοπολιτική πάλη σε όλα τα ζητήματα που περιλαμβάνονται στα ντοκουμέντα του 19ου Συνεδρίου. Ιδιαίτερα να αντιμετωπιστούν άμεσα:

• Η επίθεση του ταξικού εχθρού και γενικά των αντιπάλων του ΚΚΕ που έχει ως στόχο την περιθωριοποίησή του.
• Ο αντικομμουνισμός, η συκοφαντική αντισοσιαλιστική προπαγάνδα που συνιστά επίσημη ιδεολογία και της ΕΕ.
• Οι επιθέσεις «φιλίας», που έχουν σκοπό να συρθεί το ΚΚΕ στη λεγόμενη «αντιμνημονιακή» γραμμή, στην υποστήριξη άλλου μείγματος της αστικής πολιτικής διαχείρισης, μέσα ή έξω από την Ευρωζώνη.
• Το μελετημένο σχέδιο του αστικού κράτους και του πολιτικού συστήματος να χτυπηθεί το ηθικό κύρος του Κόμματος, με επίκεντρο κυρίως τα οικονομικά του.
• Η αποκάλυψη και αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής, του χαρακτήρα της ως εθνικοσοσιαλιστικής φασιστικής οργάνωσης, που τη γεννά το καπιταλιστικό σύστημα και χρησιμοποιείται για το χτύπημα του ΚΚΕ και του εργατικού - λαϊκού κινήματος.
• Η προσπάθεια να παρουσιάζουν το ΚΚΕ ως κόμμα «συστημικό», δηλαδή ως συμβιβασμένο, υποταγμένο στο καπιταλιστικό σύστημα, καθώς και η παράλληλη προσπάθεια εξομοίωσης του ΚΚΕ με τα αστικά κόμματα, στη βάση της αντίληψης «όλοι το ίδιο είναι».
• Οι αντιδραστικές απόψεις που καλλιεργούν στη λαϊκή συνείδηση το ρατσισμό και την ξενοφοβία.
• Η εναλλακτική εκδοχή της ρεφορμιστικής γραμμής δυνάμεων του οπορτουνισμού που επιδιώκουν τη σύναψη πολιτικής συμφωνίας με βάση το λεγόμενο «μεταβατικό πολιτικό πρόγραμμα», του οποίου βάση είναι η στάση εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους με επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, χωρίς σύγκρουση και ρήξη με τα μονοπώλια, την καπιταλιστική ιδιοκτησία, την αστική εξουσία.
• Οι κοινοβουλευτικές αυταπάτες και η προσμονή φιλολαϊκής διεξόδου από μια αστική διακυβέρνηση, που παραμένουν ισχυρές ακόμα και σε δυνάμεις που συναντιούνται με το Κόμμα στους αγώνες, ακόμα και σ' ένα μέρος των ψηφοφόρων του Κόμματος.
• Η υποκριτική συνθηματολογία περί απώλειας της εθνικής ανεξαρτησίας της Ελλάδας και κατοχής από τη Γερμανία. Πρόκειται για πολιτική γραμμή που επιδιώκει να συσκοτίσει το γεγονός ότι η υποδεέστερη ενδιάμεση θέση μιας χώρας σε καπιταλιστική συμμαχία, από την οποία απορρέουν ανισότιμες σχέσεις των μελών της, δεν αναιρεί τα κοινά στρατηγικά συμφέροντά τους, πάνω στα οποία διαμορφώνεται η συμμαχία.
• Η ανάγκη αύξησης της κυκλοφορίας των μέσων ιδεολογικής παρέμβασης και προπαγάνδας του Κόμματος, του «Ριζοσπάστη», της «Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» (ΚΟΜΕΠ), του πολιτικού βιβλίου, καθώς και η ανάγκη αύξησης της επισκεψιμότητας του πόρταλ του ΚΚΕ και της ακροαματικότητας του «902 Αριστερά στα FM».

Η ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Οι διαφορές ανάμεσα στο φιλελεύθερο και κεϋνσιανό μοντέλο εκφράζονται και στη χώρα μας στη διαπάλη για την εναλλαγή αστικών κυβερνήσεων, αξιοποιούνται για τον εγκλωβισμό των λαϊκών μαζών «εντός των τειχών», στην προσπάθεια να αναμορφωθεί το αστικό πολιτικό σύστημα, ώστε να μπορεί να δώσει ποικιλία εναλλαγής αστικών κομμάτων στη διακυβέρνηση, στη βάση της μεταξύ τους συνεργασίας.

Η αστική τάξη προσαρμόζει τις επιλογές της. Παίρνει υπόψη ποια κυβέρνηση μπορεί να ελέγξει το εργατικό κίνημα, να προλάβει την άνοδο της ταξικής πάλης και να εξασφαλίσει ότι η κλιμακούμενη επίθεση στο εργατικό και λαϊκό εισόδημα και γενικά οι συνέπειες της κρίσης, με κύριο χαρακτηριστικό το μεγάλο ποσοστό της ανεργίας, θα προχωρούν με όσο γίνεται λιγότερες αντιδράσεις, είτε με μνημόνια μέσα στην Ευρωζώνη είτε με ελεγχόμενη είτε με ανεξέλεγκτη χρεοκοπία με έξοδο από το ευρώ.

Οι απόπειρες αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος θα συνεχιστούν προσανατολισμένες σε δύο πόλους: Τον κεντροδεξιό με άξονα τη ΝΔ και τον κεντροαριστερό με άξονα τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εξελίσσεται σε κόμμα της σοσιαλδημοκρατίας, πιο συντηρητικό σε σύγκριση με το κλασικό σοσιαλδημοκρατικό ΠΑΣΟΚ της λεγόμενης μεταπολιτευτικής περιόδου. Στον ΣΥΡΙΖΑ αναζητούν και βρίσκουν πολιτική στέγη σημαντικά τμήματα της εργατικής και κυβερνητικής γραφειοκρατίας, τμήματα μεσαίων στρωμάτων, που είχαν βρει ασυλία ως σύμμαχοι της αστικής τάξης και των κομμάτων της, με παροχές, φοροδιαφυγή και συμμετοχή στη διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων. Η ιδιαιτερότητα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι απαρτίζεται και από οπορτουνιστικές δυνάμεις που αποσχίστηκαν από το κομμουνιστικό κίνημα, διατηρώντας ορισμένα συνθήματα και μεθόδους δουλειάς.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται ως ένα αριστερό κόμμα που συσπειρώνει στις γραμμές του από σοσιαλδημοκράτες της 3ης Σεπτέμβρη έως τους δήθεν «ανανεωτές κομμουνιστές», που υπερασπίζονται το «κράτος πρόνοιας». Η στρατηγική του, όσον αφορά το θέμα της εξουσίας και την ΕΕ, είναι σοσιαλδημοκρατική, φιλομονοπωλιακή.

Στην πρότασή του για τις συμμαχίες και για «κυβέρνηση της αριστεράς» ή και «σωτηρίας της Ελλάδας», ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζεται από τμήματα της αστικής τάξης και επιδιώκει συνεργασίες με πολιτικές δυνάμεις όπως οι ΑΝΕΛ και η ΔΗΜΑΡ. Ρίχνει γέφυρες και προς τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Βραζιλία, αλλά και τη Ρωσία.

Οσο ισχυροποιείται ο ΣΥΡΙΖΑ ως σοσιαλδημοκρατικό κόμμα για τη διακυβέρνηση, τόσο εντείνονται οι διεργασίες διαμόρφωσης νέων αναχωμάτων, από δυνάμεις της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς ΑΝΤΑΡΣΥΑ - ΝΑΡ ή και άλλες ομάδες, «Σχέδιο Β' - Αλαβάνος, ακόμη και φυγόκεντρες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, της λεγόμενης αριστερής ή κομμουνιστικής ανανέωσης, οι οποίες κινούνται στη γραμμή των λεγόμενων μεταβατικών στόχων και μεταβατικών κυβερνήσεων διαχείρισης.

Χρειάζεται οι κομμουνιστές να εκλαϊκεύσουμε ακόμα περισσότερο τη σταθερή θέση του ΚΚΕ ότι δεν πρόκειται να συνεργαστεί και να συμμετάσχει σε κυβερνήσεις διαχείρισης που προωθούν ο ΣΥΡΙΖΑ και οποιεσδήποτε άλλες δυνάμεις αστικής διαχείρισης που υπάρχουν ή μπορεί να υπάρξουν. Χρειάζεται να εκλαϊκεύσουμε τη θέση μας για τις συμμαχίες και το ρόλο του ΚΚΕ στην εργατική λαϊκή εξουσία και διακυβέρνηση.

Με τη συστηματική και ολόπλευρη δράση του το ΚΚΕ πρέπει να συμβάλλει στις εκλογικές αναμετρήσεις (εθνικές εκλογές, ευρωεκλογές και Τοπικής Διοίκησης), ώστε η ψήφος στο ΚΚΕ από τμήματα των εργατών και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων να εκφράζει όχι μόνο τη διάθεση να στηριχτεί η πολιτική δύναμη που με συνέπεια παλεύει για τα λαϊκά προβλήματα, αλλά και ταξική επιλογή, με στόχο το αδυνάτισμα του αστικού πολιτικού συστήματος, της αστικής διακυβέρνησης. Κάθε ρωγμή της να ενισχύει την κατεύθυνση της ανατροπής της αστικής εξουσίας και της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας. Να αναδειχθεί πλατιά στο λαό το ρεαλιστικό της πρότασης του ΚΚΕ για διέξοδο από την κρίση σε όφελος του λαού, η μόνη πρόταση που βρίσκεται στον αντίποδα των θέσεων όλων των αστικών κομμάτων, νεοφιλελεύθερων, σοσιαλδημοκρατικών και αυτών της λεγόμενης «κυβέρνησης της αριστεράς».

Στοιχείο της αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος αποτελεί και η φασιστική Χρυσή Αυγή. Ο λαός πρέπει να την απομονώσει, απαντώντας αποφασιστικά στις επιθέσεις, στον εθνικοσοσιαλισμό της και τη δημαγωγία της. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ να πρωτοστατούν ώστε οι μαζικοί φορείς, τα συνδικάτα στους χώρους δουλειάς, ιδιαίτερα οι Λαϊκές Επιτροπές στις συνοικίες, στα σχολεία, οι φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι στις σχολές, να έχουν αποφασιστικά την πρωτοβουλία στην οργάνωση και κινητοποίηση του λαού ενάντια στη Χρυσή Αυγή και τις εγκληματικές επιθέσεις της. Επίσης, να αντιμετωπιστεί η δράση και άλλων δυνάμεων φασιστικών τάσεων μέσα στις γραμμές του κινήματος, που έχουν ως στόχο την κατάπνιξή του, την αναχαίτιση ανόδου της ταξικής πάλης.

Το εργατικό κίνημα πρέπει να βρεθεί σε ετοιμότητα, ώστε να αξιοποιήσει την προοπτική ανόδου της ταξικής πάλης, τις συνθήκες σημαντικής αλλαγής του συσχετισμού δυνάμεων. Ταυτόχρονα, τα πρωτοποριακά τμήματα του εργατικού κινήματος πρέπει να είναι σε ετοιμότητα και για το ενδεχόμενο αρνητικής εξέλιξης, υποχώρησης της ταξικής πάλης και πισωγυρίσματος, ώστε να γίνει δυνατή, με βάση τις νέες συνθήκες, η προετοιμασία για τη νέα άνοδο της ταξικής πάλης που σίγουρα θα προκύψει.

Το εργατικό κίνημα και οι σύμμαχοί του να αποκτήσουν ετοιμότητα και ικανότητα δράσης για να αντιμετωπίσουν την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της κρατικής, «παρακρατικής», εργοδοτικής βίας και καταστολής, τη δράση του νέου κυβερνητικού συνδικαλισμού που επιχειρεί να διαμορφώσει ο ΣΥΡΙΖΑ σε συνεργασία με παλιές δυνάμεις της εργατικής αριστοκρατίας, του εργοδοτικού συνδικαλισμού.

Tο 19ο Συνέδριο δίνει απάντηση στο ερώτημα πώς θα οργανωθεί ο αγώνας απόκρουσης των βάρβαρων αντεργατικών - αντιλαϊκών μέτρων από οποιαδήποτε κυβέρνηση διαχειρίζεται την κρίση, είτε έχει κορμό τη ΝΔ είτε τον ΣΥΡΙΖΑ είτε είναι κυβέρνηση του λεγόμενου αντιμνημονιακού τόξου, από τη «λαϊκή δεξιά» έως την κοινοβουλευτική αριστερά, όπως διατυπώνει τελευταία ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε τη θέση του «Σχεδίου Β». Συγκεκριμένα:

Να οργανωθεί η λαϊκή αντεπίθεση, ώστε, μέσα από τον καθημερινό αγώνα, να χαραχτεί διακριτά ο δρόμος πάλης και ανατροπής της εξουσίας των μονοπωλίων. Να συσπειρώνονται οι αντιμονοπωλιακές αντικαπιταλιστικές δυνάμεις στην κοινή δράση με βάση τα δικά τους καθήκοντα κατά κλάδο, χώρο δουλειάς και στις συνοικίες.

Η πάλη κατά των συνεπειών της κρίσης, για την αποτροπή μεγαλύτερης χρεοκοπίας του λαού και τη φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση, μπορεί να αποτελέσει κρίκο για την οργάνωση της εργατικής - λαϊκής αντεπίθεσης. Αυτό εξαρτάται από το βαθμό που θα αποτελέσει εφαλτήριο για την όσο γίνεται πιο μαζική συστράτευση στον αγώνα για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, σε συνδυασμό με την πάλη κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου και της με οποιονδήποτε τρόπο συμμετοχής της ελληνικής αστικής τάξης σε αυτόν.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ

Η Λαϊκή Συμμαχία εκφράζει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των μισοπρολετάριων, των αυτοαπασχολούμενων και φτωχών αγροτών που δεν μπορούν να κάνουν συσσώρευση, των νέων και των γυναικών από τα εργατικά λαϊκά στρώματα στον αγώνα κατά των μονοπωλίων και της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, κατά της ενσωμάτωσης της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η Λαϊκή Συμμαχία είναι κοινωνική και έχει κινηματικά χαρακτηριστικά με γραμμή ρήξης και ανατροπής.

Η Λαϊκή Συμμαχία δίνει απάντηση στο ζήτημα:

Να οργανωθεί η πάλη απόκρουσης των βάρβαρων αντεργατικών αντιλαϊκών μέτρων, με συγκέντρωση δυνάμεων και αγώνα αντεπίθεσης, ώστε να υπάρξουν κάποιες κατακτήσεις, στο δρόμο πάλης για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων. Η Λαϊκή Συμμαχία έχει σαφή αντιμονοπωλιακό αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό. Προωθεί τη ρήξη με τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, αντιστρατεύεται τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τη συμμετοχή σε αυτόν. Δρα, ώστε να δυναμώνει η συσπείρωση των αντιμονοπωλιακών αντικαπιταλιστικών κοινωνικών δυνάμεων, επιδιώκει ο αγώνας να κατευθύνεται προς την εργατική - λαϊκή εξουσία. Η Λαϊκή Συμμαχία κατευθύνει την πάλη της ενάντια στους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Η κάθε κοινωνική δύναμη, εκτός από το κοινό πλαίσιο δράσης, έχει και τα δικά της καθήκοντα.

Η Λαϊκή Συμμαχία συγκεντρώνει τις δυνάμεις της σε κάθε πόλη, με κέντρο τους μονοπωλιακούς ομίλους, τα εργοστάσια, τα εμπορικά κέντρα, τα νοσοκομεία, τα Κέντρα Υγείας, τις μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας, τις τηλεπικοινωνίες, τις υποδομές, τα δίκτυα και τα μέσα μεταφοράς. Εξασφαλίζει την κοινή δράση αυτών των δυνάμεων με βάση τον κλάδο και γενικότερα με τους ανέργους, τις δυνάμεις των αυτοαπασχολούμενων, των φτωχών αγροτών και άλλων βιοπαλαιστών. Εξελίσσεται ανοδικά ως διαδικασία ωρίμανσης της πολιτικής συνείδησης, της οργάνωσης και των μορφών πάλης.

Στις δοσμένες συνθήκες οργανώνεται και συντονίζεται για την αντίσταση, την αλληλεγγύη, την επιβίωση. Υπερασπίζεται το εργατικό και λαϊκό εισόδημα: Μισθούς και Συλλογικές Συμβάσεις, συντάξεις, εργατικά και λαϊκά δικαιώματα, τις τιμές πώλησης των αγροτικών προϊόντων από τους παραγωγούς, την προστασία αγροτών - αυτοαπασχολούμενων, τη λαϊκή στέγη από την αισχροκέρδεια τραπεζών και τη φορολογία. Υπερασπίζεται το δικαίωμα στην αποκλειστικά δημόσια δωρεάν Εκπαίδευση, Υγεία - Πρόνοια, την πάλη για φθηνά και ποιοτικά είδη λαϊκής κατανάλωσης, για δωρεάν πολιτιστικές και αθλητικές υποδομές. Παλεύει ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, για τη χειραφέτηση και ισοτιμία της γυναίκας, για την προστασία των ανέργων, τη μετακίνηση - στέγαση - σίτιση των μαθητών, σπουδαστών, φοιτητών, τις άμεσες ανάγκες των νέων ζευγαριών, για την αντιμετώπιση της ναρκω - εξάρτησης, του αλκοολισμού. Διεκδικεί αντισεισμικά - αντιπλημμυρικά μέτρα, δημόσια έργα υποδομών που βελτιώνουν τις συνθήκες ζωής, την ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον. Αναδεικνύει τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας από την άποψη ύπαρξης πρώτων υλών, συγκέντρωσης μέσων παραγωγής, ικανοτήτων του εργατικού δυναμικού, επιστημονικών - τεχνολογικών κατακτήσεων.

Η Λαϊκή Συμμαχία παλεύει κατά της κρατικής καταστολής, της εργοδοτικής βίας, υπερασπίζεται τις συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες. Ο αγώνας για φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση είναι αναπόσπαστα δεμένος με την αποδέσμευση από την ΕΕ, τη μονομερή διαγραφή του δημόσιου χρέους χωρίς επιπτώσεις στα ασφαλιστικά ταμεία, στα δημόσια νοσοκομεία, σε ρήξη με κάθε ιμπεριαλιστική ένωση και συμμαχία.

Η πάλη για την αποδέσμευση από την ΕΕ είναι δεμένη με την πάλη ενάντια στην εξουσία των μονοπωλίων και τον αγώνα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την εργατική - λαϊκή εξουσία. Οι θέσεις για έξοδο από το ευρώ και την ΕΕ ορισμένων αστικών και άλλων δυνάμεων, χωρίς να θίγεται η εξουσία των μονοπωλίων, η ιδιοκτησία τους, η πρόσδεση της Ελλάδας σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη, συσκοτίζει τη λαϊκή πάλη για αποδέσμευση από την ΕΕ με το λαό κυρίαρχο και τη δική του εξουσία. Σήμερα, που στην Ευρωζώνη και την ΕΕ δυναμώνουν οι εσωτερικές αντιθέσεις των μονοπωλίων, οι όποιες φυγόκεντρες τάσεις πρέπει να αξιοποιηθούν για να απελευθερωθούν οι λαοί από τη λυκοσυμμαχία και την εξουσία των μονοπωλίων. Σήμερα, που η «αίγλη» της ΕΕ ξεφτίζει, με την κρίση να συνεχίζεται και σε άλλες χώρες, Ιταλία - Ισπανία, οι συμμαχίες του Νότου ή με ευρωατλαντικό άξονα, τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, δεν αποτελούν φιλολαϊκή λύση. Τώρα πρέπει να δυναμώσει σε κάθε χώρα, και στις 27 χώρες της ΕΕ, η πάλη για την αποδέσμευση με τους λαούς κυρίαρχους και τη δική τους εξουσία.

Ο καπιταλισμός δεν εξανθρωπίζεται ούτε με την ΕΕ ούτε με τις συνταγές των ΗΠΑ και άλλων καπιταλιστικών δυνάμεων.

Η Λαϊκή Συμμαχία υιοθετεί την κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, όλων των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό, τον εργατικό - κοινωνικό έλεγχο. Υιοθετεί την αποδέσμευση της Ελλάδας από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, από κάθε μορφής σχέση με ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Εχει στόχο την κατάργηση των ξένων βάσεων, της παρουσίας ξένων στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων στην Ελλάδα με διάφορα προσχήματα.

Οι έννοιες δημοκρατία, λαϊκή κυριαρχία, ιμπεριαλισμός, ιμπεριαλιστικός πόλεμος, για τη Λαϊκή Συμμαχία αποκτούν βαθύτερο ταξικό περιεχόμενο. Είναι σε άμεση σχέση με την κατάργηση της ταξικής εκμετάλλευσης, την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, σε συνδυασμό με τη συνεταιριστικοποίηση των μικροπαραγωγών αγροτών και την κοινωνικοποίηση της γης. Η Λαϊκή Συμμαχία ανοίγει μέτωπα πάλης και γι' αυτά και για τα άλλα λαϊκά προβλήματα που ταλανίζουν το λαό.

Η Λαϊκή Συμμαχία επιδιώκει τη συνεχή προσέλκυση στις γραμμές της νέων συνδικαλιστικών και γενικότερα μαζικών οργανώσεων της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Να αποδυναμώνονται σταθερά και αποτελεσματικά, με βάση την εξέλιξη του συσχετισμού δυνάμεων, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, οι αστικές, ρεφορμιστικές και οπορτουνιστικές συνδικαλιστικές δυνάμεις που κυριαρχούν στα ανώτατα συνδικαλιστικά όργανα, αλλά και σε Εργατικά Κέντρα και Ομοσπονδίες.

Στην εξέλιξη και ανάπτυξη της δράσης της θα συγκεντρώνονται εργατικές και λαϊκές δυνάμεις με χαμηλή πολιτική πείρα, που βρίσκονται στον έναν ή τον άλλο βαθμό κάτω από την επιρροή ιδεολογικοπολιτικών αντιλήψεων των αστικών κομμάτων, του ρεφορμισμού και του οπορτουνισμού, με ταλαντεύσεις για τη ρεαλιστικότητα και αναγκαιότητα της πάλης για την εργατική - λαϊκή εξουσία ως μοναδική εναλλακτική εξουσία απέναντι στην εξουσία των μονοπωλίων.

Τα καθοδηγητικά όργανα και οι ΚΟΒ χρειάζεται γι' αυτό να αποκτήσουν την ικανότητα κοινής δράσης με αυτές τις λαϊκές δυνάμεις. Να ξεπερνιούνται δυσκολίες και αδυναμίες, ώστε η Λαϊκή Συμμαχία να δυναμώνει, να έχει γραμμή πλεύσης την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων. Να παίρνεται υπόψη κάθε φορά το επίπεδο συνείδησης, ωρίμανσης, πείρας των λαϊκών μαζών και η εξασφάλιση μαζικής συμμετοχής. Να μην αμβλύνεται το κύριο μέτωπο απέναντι στα μονοπώλια και τους εκπροσώπους τους. Να οικοδομείται η συμμαχία της εργατικής τάξης με τα μεσαία στρώματα που δεν έχουν απαλλαγεί από τη λογική της μικροϊδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, παρά την αντίθεσή τους στα μονοπώλια. Η εργατική τάξη ως ηγέτιδα δύναμη θα επιδιώκει να ριζοσπαστικοποιεί, να βαθαίνει η αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή γραμμή.

Γι' αυτό έχει μεγάλη σημασία στην καθοδηγητική δουλειά έως τις ΚΟΒ η επεξεργασία ζητημάτων που σχετίζονται με την τακτική ως μέρος της στρατηγικής μας.

Απαιτείται να δυναμώσει η ικανότητα του ΚΚΕ να συζητάει και να κερδίζει νέες λαϊκές μάζες που βλέπουν γενικά εχθρικά το σύστημα, δεινοπαθούν από την καπιταλιστική καταπίεση και δεν έχουν κερδηθεί σήμερα με την επαναστατική γραμμή. Να επιλέγονται τα κατάλληλα συνθήματα και μορφές πάλης. Η αντιπαράθεση με τις άλλες δυνάμεις να είναι εύστοχη, ώστε η γραμμή μας να συσπειρώνει, να ενισχύεται η προοπτική της ανατροπής. Να εξασφαλίζεται ότι η συγκρότηση της συμμαχίας θα έχει γραμμή ρήξης. Η προπαγάνδα κεντρικά και στον τόπο δουλειάς να είναι κατανοητή, αιχμηρή, αποκαλυπτική, να συσπειρώνει, να μαχητικοποιεί.

Η Λαϊκή Συμμαχία σήμερα έχει μια ορισμένη μορφή διαμόρφωσης με το κοινό πλαίσιο δράσης στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα μέσα από το ΠΑΜΕ, στη φτωχή αγροτιά της υπαίθρου μέσα από την ΠΑΣΥ, στους αυτοαπασχολούμενους, εμπόρους και βιοτέχνες μέσα από την ΠΑΣΕΒΕ, στους νέους και τις νέες που συσπειρώνονται στο ΜΑΣ, στις γυναίκες μέσα από τους συλλόγους και τις ομάδες της ΟΓΕ. Δεν αποτελεί συμμαχία πολιτικών κομμάτων.

Το ΚΚΕ μετέχει στα όργανα και στις γραμμές της μέσω των στελεχών και μελών του, των μελών της νεολαίας του, της ΚΝΕ, που εκλέγονται στα όργανα του κινήματος και δρουν στις οργανώσεις της εργατικής τάξης, των αυτοαπασχολούμενων, της φτωχής αγροτιάς, των οργανώσεων φοιτητών, σπουδαστών, μαθητών, γυναικών. Το Κόμμα σταθερά επιδιώκει να διατάσσει ικανά στελέχη στις γραμμές του κινήματος, ώστε να αντιπαλεύουν τη ρεφορμιστική - οπορτουνιστική γραμμή, να διασφαλίζουν και από τα μέσα το χαρακτήρα της Συμμαχίας, την ικανότητά της να ανοίγεται και να συνδέεται με νέες δυνάμεις της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.

Στην πορεία της πολιτικής πάλης είναι ενδεχόμενο να εμφανιστούν πολιτικές δυνάμεις που εκφράζουν θέσεις μικροαστικών στρωμάτων, συμφωνούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον αντικαπιταλιστικό αντιμονοπωλιακό χαρακτήρα του κοινωνικοπολιτικού αγώνα, στην αναγκαιότητα να κατευθύνεται αυτός προς την εργατική λαϊκή εξουσία - οικονομία.

Το ΚΚΕ, διατηρώντας την αυτοτέλειά του, θα επιδιώξει την κοινή δράση με αυτές τις δυνάμεις, στη στήριξη της Λαϊκής Συμμαχίας. Η συνεργασία εκφράζεται με τη συμπόρευση των μελών και οπαδών τους στις γραμμές των μαζικών οργανώσεων που συγκροτούν τη Συμμαχία ή στα όργανά της μέσω των εκλεγμένων μελών τους. Η συνεργασία αυτή δε διαμορφώνεται σε ενιαίο όργανο Συμμαχίας με κόμματα - συστατικά μέλη, με συγκροτημένη οργανωτική μορφή και δομές.

Αντικειμενικά μια τέτοιας μορφής οργάνωση είναι θνησιγενής, δε συμβάλλει στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, καθώς και του κινήματος των συμμάχων του, συγκρούεται με την αυτοτέλεια του ΚΚΕ.

Στις συνθήκες του μονοπωλιακού καπιταλισμού εμφανίζονται με διάφορες μορφές οπορτουνιστικά πολιτικά κόμματα και ομάδες που αποσχίστηκαν και διαφοροποιούνται από το ΚΚΕ με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πρώτ' απ' όλα στο κύριο πολιτικό ζήτημα «μεταρρύθμιση ή επανάσταση». Το ΚΚΕ δεν κάνει καμία πολιτική συνεργασία με αυτές τις πολιτικές δυνάμεις. Αυτό ισχύει, ανεξάρτητα από τους ελιγμούς που πραγματοποιούν οι οπορτουνιστικές πολιτικές δυνάμεις σε συνθήκες ανόδου του κινήματος, υιοθετώντας συνθήματα που φαίνονται φιλολαϊκά, όμως η πολιτική τους πρόταση για το πρόβλημα της εξουσίας είναι ενταγμένη στο πλαίσιο της διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος.

Λαϊκές μάζες που συσπειρώνονται σε τέτοιες δυνάμεις μπορεί να βρεθούν στις γραμμές του μαζικού εργατικού - λαϊκού κινήματος, ακόμα και στις γραμμές του επαναστατικού κινήματος σε συνθήκες απότομης όξυνσης της ταξικής πάλης που προσελκύει ευρύτερες λαϊκές μάζες, σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης. Σε κάθε φάση του αγώνα, θα πρέπει να διεξάγεται οξύτατη ιδεολογική διαπάλη, καθώς ο οπορτουνισμός αποτελεί δύναμη συνθηκολόγησης με το αστικό πολιτικό σύστημα και την αστική τάξη, αποτελεί δύναμη υπόσκαψης της επαναστατικοποίησης της συνείδησης.

Το ΚΚΕ διατηρεί την αυτοτέλειά του και στις αστικές εκλογές. Στα ψηφοδέλτιά του είναι δυνατό να συμμετέχουν συνεργαζόμενοι. Η Λαϊκή Συμμαχία, ως συμμαχία των ριζοσπαστικών πολιτικοποιημένων τμημάτων του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και του συνδικαλιστικού κινήματος των συμμάχων του, των οργανώσεων της νεολαίας και των γυναικών, ως συμμαχία που δρα στις γραμμές του κινήματος, με στόχο να προσελκύσει την ευρύτερη συσπείρωση νέων μαζών, δεν παίρνει μέρος στις εθνικές και τοπικές εκλογές, στις ευρωεκλογές, σε δημοψηφίσματα.

Το ΚΚΕ θέτει ανοιχτά στο λαό ότι έχει στρατηγικό σκοπό το σοσιαλισμό - κομμουνισμό, την ανατροπή της αστικής εξουσίας και την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη. Με την πρότασή του για τη Λαϊκή Συμμαχία κάνει εκείνους τους απαραίτητους συμβιβασμούς, αφού δεν είναι δυνατό η κοινωνική συμμαχία να συμφωνήσει με το δικό του πρόγραμμα. Είναι αναγκαίο όμως η Λαϊκή Συμμαχία να οικοδομείται σε αντιπαράθεση με την εξουσία των μονοπωλίων, τις κυβερνήσεις αστικής διαχείρισης, με γενική γραμμή πλεύσης τη λαϊκή εξουσία. Να έχει οριοθετημένη πρόταση διακυβέρνησης - εξουσίας από τις αστικές κυβερνήσεις, δηλαδή την εξουσία των μονοπωλίων, με την έννοια ότι κατευθύνει τη δράση της στην αλλαγή τάξης στο επίπεδο της εξουσίας. Οι εργατικές και λαϊκές μάζες, μέσα από την πείρα της συμμετοχής τους στην οργάνωση της πάλης, σε κατεύθυνση σύγκρουσης με τη στρατηγική του κεφαλαίου, θα πείθονται για την ανάγκη να πάρει η οργάνωσή τους χαρακτήρα σύγκρουσης εφ' όλης της ύλης και με όλες τις μορφές με την οικονομική και πολιτική κυριαρχία του κεφαλαίου.

Το εργατικό κίνημα, τα κινήματα των αυτοαπασχολούμενων στις πόλεις και των αγροτών και η μορφή έκφρασης της συμμαχίας τους (Λαϊκή Συμμαχία) με αντιμονοπωλιακούς - αντικαπιταλιστικούς στόχους αποτελούν στις σημερινές συνθήκες και με την πρωτοπόρα δράση των δυνάμεων του ΚΚΕ, το πρόπλασμα για τη διαμόρφωση του επαναστατικού εργατικού - λαϊκού μετώπου σε επαναστατικές συνθήκες.

Οι κομμουνιστές με την πρωτοπόρα δράση τους σήμερα μέσα στην εργατική τάξη, στη φτωχή αγροτιά, στους αυτοαπασχολούμενους, στις γυναίκες και στη νεολαία της εργατικής - λαϊκής οικογένειας, αλλά και σε συνθήκες κίνησης μαζών, απότομων ξεσπασμάτων, οικοδομούν δεσμούς, επιδιώκουν να κυριαρχεί, να γίνεται αποδεκτή, να φαίνεται η ανωτερότητα της πρότασης διεξόδου του ΚΚΕ από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα.

• Είναι βασικό καθήκον να δυναμώσει, να οικοδομείται παντού στους κλάδους, στις πόλεις η Λαϊκή Συμμαχία. Εκφρασή της στις συνοικίες αποτελούν οι Λαϊκές Επιτροπές, που πρέπει να συγκροτηθούν παντού.
• Να είναι οι Λαϊκές Επιτροπές, η Λαϊκή Συμμαχία στους κλάδους και στις γειτονιές που θα εξασφαλίζουν αλληλεγγύη, ακόμη και το ψωμί που λείπει στο φτωχό, θα προστατέψουν τους φτωχούς από την κατάσχεση του σπιτιού τους. Θα συμμετέχουν, θα στηρίζουν την πάλη των εργαζομένων ενάντια στα βάρβαρα μέτρα. Θα προστατέψουν τη γειτονιά από τις εφόδους των δυνάμεων της κρατικής καταστολής και των εγκληματιών της Χρυσής Αυγής. Θα είναι η εργατική τάξη, η λαϊκή συμμαχία στον τόπο δουλειάς και στη συνοικία που θα οργανώσει το λαό στα λαϊκά ξεσπάσματα. Η ίδια συμμαχία θα προστατέψει το λαό από πισωγυρίσματα. Η Λαϊκή Συμμαχία θα αντιπαρατίθεται στο φιλελευθερισμό και στη σοσιαλδημοκρατία.
• Να δυναμώσει η προσπάθεια να ενταχθούν νέες δυνάμεις, συνδικάτα και φορείς της φτωχής αγροτιάς και των αυτοαπασχολούμενων στις Λαϊκές Επιτροπές.
• Κάθε τμήμα της Κοινωνικής Συμμαχίας να κινητοποιεί ευρύτερες δυνάμεις στο χώρο του, ταυτόχρονα με το συντονισμό ανάμεσά τους.
• Να προχωρεί η σύνδεση της Λαϊκής Επιτροπής με τοπικούς φορείς και ομάδες εργαζομένων, καθώς και ανέργων.
• Να ενισχυθεί η δράση του Κόμματος για τα προβλήματα, τη συσπείρωση και την οργάνωση των ανέργων.
• Οι δυνάμεις του ΚΚΕ είναι υπεύθυνες για την εξέλιξη αυτής της μορφής οργάνωσης του λαού και ταυτόχρονα για τη διατήρηση της αυτοτελούς ιδεολογικής, πολιτικής, οργανωτικής δράσης του Κόμματος.
• Ιδιαίτερα στις συνοικίες να αποκαλύπτεται η δράση διαφόρων εθνικιστικών αντιδραστικών ομάδων, να αντιμετωπίζεται η υποταγή των συνειδήσεων στην αδράνεια σε συνθήκες κρίσης από τη δράση φορέων του οπορτουνισμού, της σοσιαλδημοκρατίας και των ΜΚΟ.
• Να προχωρήσει αποφασιστικά η ανασύνταξη του εργατικού κινήματος. Η είσοδος και η δραστηριοποίηση νέων εργατικών μαζών και των μεταναστών στα συνδικάτα. Να ανοίξει πόλεμος με τον κυβερνητικό - εργοδοτικό συνδικαλισμό από πάνω μέχρι κάτω και τις παρατάξεις των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και νέων που εμφανίζονται. Σε όλες τις διοικήσεις που έχουν πλειοψηφία χρειάζεται ειδικός σχεδιασμός και παρέμβαση, ιδιαίτερα στις πρωτοβάθμιες. Οι εργαζόμενοι να απαλλαγούν από αυτές τις διοικήσεις.
• Να ανέβει η δράση του Κόμματος για τα προβλήματα των μεταναστών.
• Να δυναμώσει η παρέμβαση των ΚΟ για την ενίσχυση της ΠΑΣΥ και της ΠΑΣΕΒΕ.

ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ - ΚΝΕ

Βασικός παράγοντας, που κρίνει το ρόλο και την αποτελεσματικότητα του Κόμματος στο εργατικό κίνημα, στην ταξική πάλη, είναι πρωταρχικά η κομματική οικοδόμηση στη βιομηχανία και η ικανότητα στις δοσμένες συνθήκες συσπείρωσης σε αντικαπιταλιστική αντιμονοπωλιακή πάλη εργαζομένων γύρω από την ΚΟΒ. Προτεραιότητα να δίνεται στην οικοδόμηση με βάση τους κλάδους που έχει αποφασίσει η Συνδιάσκεψη για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος.

Η οικοδόμηση πρώτα σε χώρους δουλειάς, η στρατολογία εργαζομένων, αφορά όλες τις Κομματικές Οργανώσεις και στους χώρους εργασίας στους κλάδους και στις συνοικίες, στις πόλεις και τα χωριά.

Η κομματική οικοδόμηση απαιτεί στις σημερινές δύσκολες συνθήκες ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης στις πλατιές εργατικές μάζες που υποφέρουν από την κρίση.

Στοιχεία ενός τέτοιου σχεδιασμού αποτελούν:

• Η δράση γύρω από οξυμένα προβλήματα παντού και η συγκρότηση οργάνων πάλης. Να είναι συστηματική για τα προβλήματα της ανεργίας σε συνδυασμό με την κινητοποίηση των ίδιων των ανέργων και των οικογενειών τους.
• Η εξειδικευμένη δουλειά κατά κλάδο, χώρο, κατηγορία εργαζομένων και κατά ηλικία και φύλο.
• Η καλή μελέτη και γνώση του χώρου, με στόχο την αποτελεσματική παρέμβαση του Κόμματος.
• Η απόκτηση στην επαφή μας με τους εργαζόμενους ευρύτερης οπτικής των προβλημάτων τους, των αιτιών που τα γεννούν, την πολιτική που τα οξύνει, την κατεύθυνση για την επίλυσή τους.
• Η επιστράτευση όλων των δυνάμεων, οπαδών, φίλων, μελών της ΚΝΕ.
• Η ενίσχυση της δουλειάς μας στα σύμμαχα στρώματα της εργατικής τάξης, στη φτωχή αγροτιά και τους αυτοαπασχολούμενους, καθώς και η οργάνωσή τους.
• Η αφομοίωση των νέων στρατολογιών με βάση το Καταστατικό και το Πρόγραμμα.
• Να δυναμώσουν οι δεσμοί των ΚΟΒ, όχι μόνο με τους οπαδούς, αλλά και με ευρύτερο λαϊκό κόσμο που εκφράζει δυσαρέσκεια απέναντι στα αντιλαϊκά μέτρα των κυβερνήσεων.
• Αναπόσπαστο στοιχείο της κομματικής οικοδόμησης είναι η συνεχής μελέτη της αναδιάταξης των κομματικών δυνάμεων με βάση τις Αποφάσεις της διευρυμένης Ολομέλειας της ΚΕ και των Συνδιασκέψεων Περιοχών. Να ενισχυθούν κρίσιμοι τομείς δουλειάς με κατάλληλη διάταξη στελεχών σε χώρους στρατηγικής σημασίας και κλάδους, με επικέντρωση στο λεκανοπέδιο Αττικής, στην Κεντρική Μακεδονία και στα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα. Η διάταξη στελεχών πρέπει απαραίτητα να προβλέπει ενίσχυση των τομέων δουλειάς, των επιτελείων, ιδιαίτερα Τμημάτων της ΚΕ.
• Η βοήθεια στην ΚΝΕ είναι σοβαρό καθήκον άμεσης σχέσης με την κομματική οικοδόμηση.
• Να δυναμώσει η ευθύνη του Κόμματος απέναντι στις νέες ηλικίες. Να πάρουμε όλα εκείνα τα ιδεολογικά - πολιτικά - οργανωτικά μέτρα, ώστε να κατανοηθεί η άμεση και πρώτη ευθύνη του Κόμματος στη δουλειά στη νεολαία, η επέκταση της δράσης μας και σε μικρότερες ηλικίες που έχει ιδιαίτερη σημασία για την ιδεολογικοπολιτική διαπαιδαγώγηση και την καθοδήγηση της ΚΝΕ.

ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Η ανυποχώρητη στάση του ΚΚΕ όλο το προηγούμενο διάστημα προκάλεσε την οργή οικονομικών και πολιτικών κέντρων, που κλιμάκωσαν τις συκοφαντικές επιθέσεις και τις προβοκάτσιες σχετικά με τα οικονομικά του Κόμματος. Στόχος η σύγχυση - αμφιβολία για την ηθική ακεραιότητα του ΚΚΕ, η ενίσχυση της αντίληψης ότι δε διαφέρει από τα άλλα κόμματα. Η επίθεση για τα οικονομικά του Κόμματος και ο γενικότερος αντικομμουνισμός κυριάρχησαν αυτά τα χρόνια.

Η κρατική χρηματοδότηση προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως μέσο άσκησης πίεσης για συμβιβασμούς και υποχωρήσεις.

Στο όνομα καμιάς χρηματοδότησης δεν πρόκειται το ΚΚΕ να αποδεχτεί και τον παραμικρό έλεγχο στις σχέσεις του με τα μέλη και τους φίλους του, καμιά παρέμβαση στη λειτουργία και τη δράση του ή την κατεύθυνση της πολιτικής του.

Για ένα επαναστατικό κόμμα η κρατική επιχορήγηση δεν μπορεί να αποτελεί τη βασική πηγή εσόδων του. Το θέμα της οικονομικής αυτοδυναμίας του ΚΚΕ είναι κρίσιμο ζήτημα. Αφορά την ικανότητα του Κόμματος να τα βγάζει πέρα και στις πιο δύσκολες συνθήκες.

Το ΚΚΕ από την ίδρυσή του υπέστη μακρόχρονες διώξεις και έχει κάθε λόγο να επαγρυπνεί, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες όξυνσης της ταξικής πάλης. Στις σημερινές συνθήκες οικονομικής κρίσης είναι αναγκαία η μείωση εξόδων και πλατύ άνοιγμα στο λαό για την οικονομική στήριξη του Κόμματος.

Οι νέες συνθήκες επιβάλλουν καλύτερη οργάνωση και παρακολούθηση της οικονομικής δραστηριότητας των Οργανώσεων για συγκέντρωση όλων των συνδρομών από τα κομματικά μέλη, των ενισχύσεων από φίλους και οπαδούς. Χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη επιμονή και αποφασιστικότητα στο νοικοκύρεμα των οικονομικών μας, στον περιορισμό ελαστικών λειτουργικών δαπανών, στην τακτική και ουσιαστική παρακολούθηση των εσόδων των Οργανώσεων.

Η αύξηση της κυκλοφορίας του «Ριζοσπάστη», της ΚΟΜΕΠ και των βιβλίων της «Σύγχρονης Εποχής», εκτός από την ιδιαίτερη σημασία που έχει για την ιδεολογική και πολιτική μας παρέμβαση, θα συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση των οικονομικών του Κόμματος.

Η οικονομική ενίσχυση του ΚΚΕ, εδώ και 95 χρόνια, αποτελεί μια μορφή πολιτικής σχέσης των εργαζομένων με το Κόμμα. Είναι στοιχείο ανάπτυξης και σταθεροποίησης των δεσμών της κάθε ΚΟΒ με οπαδούς και φίλους του Κόμματος.

Το 19ο Συνέδριο αποφάσισε:

1. Ευρεία Ολομέλεια της ΚΕ, με στόχο τον έλεγχο των Αποφάσεων της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του Μάρτη του 2010 και της διευρυμένης Ολομέλειας του Ιούνη του 2010 για τη δουλειά μας στο εργατικό κίνημα και την κομματική οικοδόμηση.

2. Πραγματοποίηση Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης για τη δράση στη νεολαία και τη βοήθεια στην ΚΝΕ.

3. Οργάνωση της μελέτης για τους αυτοαπασχολούμενους στις πόλεις. Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για τη δουλειά του Κόμματος στους φτωχούς αυτοαπασχολούμενους και το κίνημά τους.

4. Βελτίωση του συστήματος διαφώτισης και προπαγάνδας με όλα τα μέσα που σήμερα διαθέτει και αξιοποιεί το Κόμμα. Η νέα ΚΕ πρέπει να διαμορφώσει ειδική αναλυτική απόφαση που θα συζητηθεί σε όλο το Κόμμα.

5. Συνέχιση της ιστορικής έρευνας του Κόμματος για την περίοδο 1968 - 1991. Νέα έκδοση του Δοκιμίου Ιστορίας του Κόμματος της περιόδου 1918 - 1949.

6. Αμεση προετοιμασία για πολύμορφες εκδηλώσεις του Κόμματος για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την ίδρυσή του.

7. Βελτίωση του «Ριζοσπάστη» και αύξηση της κυκλοφορίας του. Αύξηση της διακίνησης της ΚΟΜΕΠ, του θεωρητικού, πολιτικού βιβλίου, ώστε να αναπτυχθεί ένα είδος «κινήματος», ένα δυνατό μορφωτικό ρεύμα μέσα στο Κόμμα και στην ΚΝΕ, ευρύτερα στον κύκλο φίλων και οπαδών. Η νέα ΚΕ πρέπει να εκπονήσει νέο συγκεκριμένο προγραμματισμό.

8. Διαμόρφωση ολοκληρωμένης υλικοτεχνικής και ανθρώπινης υποδομής για την επιστημονική έρευνα του Κόμματος και στη βάση αυτή τεκμηρίωση των επεξεργασιών και μελετών του.

9. Διαμόρφωση από κοινού με την ΚΝΕ αντίστοιχης υποδομής για να στηριχθεί η δράση του Κόμματος στον τομέα του Πολιτισμού και του Αθλητισμού, στο κίνημα κατά της εξάρτησης από τα ναρκωτικά, στην πραγματοποίηση εκδηλώσεων όλο το χρόνο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της ΚΝΕ.

10. Για τις διεθνείς προτεραιότητες του ΚΚΕ:

-- Πολύμορφες και πολύπλευρες πρέπει να είναι οι δραστηριότητες για την ανασυγκρότηση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος.

-- Συνέχιση των προσπαθειών για τη συγκρότηση του Κομμουνιστικού Πόλου, αξιοποιώντας τα βήματα που γίνονται με τη «Διεθνή Κομμουνιστική Επιθεώρηση».

-- Συμμετοχή στις διεθνείς, θεματικές και περιφερειακές Συναντήσεις των ΚΚ, με προσπάθεια να διατηρηθούν τα κομμουνιστικά χαρακτηριστικά των Διεθνών Συναντήσεων, ενάντια σε σχέδια διεύρυνσης με τις αποκαλούμενες αριστερές δυνάμεις.

-- Αυτοτελής ιδεολογικοπολιτική παρέμβαση του Κόμματός μας για τη διάδοση των θέσεων, των επεξεργασιών του, της επιστημονικής τους τεκμηρίωσης.

-- Ανάπτυξη των διμερών σχέσεων, αλλά και της κοινής δράσης με ΚΚ της περιοχής μας (Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Ευρώπη), όσο και με τα ΚΚ από τις άλλες ηπείρους.

-- Ενίσχυση της διεθνούς δράσης της ΚΝΕ για την ανασυγκρότηση των Κομμουνιστικών Νεολαιών και την κοινή δράση, την ένταση της διαπάλης με αστικές και οπορτουνιστικές αντιλήψεις που περνούν στις γραμμές του νεολαιίστικου κομμουνιστικού και αντιιμπεριαλιστικού κινήματος.

-- Κινητοποίηση και δράση για την καταδίκη των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, του ιμπεριαλιστικού πολέμου και των ιμπεριαλιστικών συνθηκών «ειρήνης».

-- Συμβολή στην ενδυνάμωση και διεύρυνση της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας (ΠΣΟ) με νέες ταξικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, αντιπαράθεση με το ρεύμα του ρεφορμισμού, του εργοδοτικού, κυβερνητικού συνδικαλισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

-- Στήριξη των διεθνών αντιιμπεριαλιστικών οργανώσεων, του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης (ΠΣΕ), της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαιών (ΠΟΔΝ), της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Γυναικών (ΠΔΟΓ).

Αθήνα, 11 - 14 Απρίλη 2013

Το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Για τη δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967

Για τη δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967

21 Απρίλη 1967. Επιβολή της 7χρονης στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας στην Ελλάδα. Μια περίοδος στη νεότερη Ιστορία, η μνήμη της οποίας ξύνει τις ίδιες πληγές της σύγχρονης πραγματικότητας, για τους ίδιους ακριβώς λόγους που η δικτατορία του κεφαλαίου με κοινοβουλευτικό μανδύα, έχει εξαπολύσει τον πιο βάρβαρο ταξικό πόλεμο, προκειμένου να αντιμετωπίσει την καπιταλιστική οικονομική κρίση σε όφελος του κεφαλαίου, στέλνοντας την εργατική τάξη και τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα στην κόλαση. Η εξουσία του κεφαλαίου είναι η μήτρα της χούντας. Σχετικά με το γιατί επιβλήθηκε η χούντα, μια άποψη της κυρίαρχης προπαγάνδας απαντά ότι επιβλήθηκε για να μην ανέβει στην κυβερνητική εξουσία η Ενωση Κέντρου, με τις εκλογές, που θα διεξάγονταν στις 28 Μάη 1967, αποτέλεσμα που θεωρούσαν πιο πιθανό. Ποιοι όμως δεν ήθελαν την Ενωση Κέντρου στην κυβέρνηση; Το Παλάτι κατανοούσε ότι το νόημα της λαϊκής ψήφου προς την Ενωση Κέντρου θα ήταν ταυτόχρονα, σε μεγάλο βαθμό, και ψήφος ενάντιά του, ιδιαίτερα με τις εξελίξεις μετά τα Ιουλιανά, το 1965. Επίσης, το άλλο αστικό κόμμα, η ΕΡΕ, που διεκδικούσε τη δική του άνοδο στην κυβερνητική εξουσία, δεν ήθελε την άνοδο της Ενωσης Κέντρου στην κυβέρνηση. Ισως αυτά να εξηγούν, γιατί το Παλάτι σχεδίαζε την επιβολή δικτατορίας με τη «χούντα των στρατηγών». Η επιβολή της δικτατορίας δικαιολογήθηκε από τη χούντα με τον «κομμουνιστικό κίνδυνο», που δήθεν απειλούσε την Ελλάδα. Βεβαίως, μετά το παλατιανό πραξικόπημα (Ιούλης 1965), τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις και τις δυσκολίες στη λειτουργία του αστικού πολιτικού συστήματος (αδυνατούσε για σχεδόν δύο χρόνια να σχηματίσει σταθερή κυβέρνηση), είχαν προκηρυχτεί εκλογές για το Μάη του 1967. Βεβαίως, τα ίδια τα λαϊκά προβλήματα συνέβαλαν στην ανάπτυξη των αγώνων εκείνης της εποχής, που ήταν μαζικοί, μαχητικοί και, αναμφίβολα, θα επιδρούσαν και στο εκλογικό αποτέλεσμα. Αλλά αυτοί οι αγώνες δε δικαιολογούσαν άμεσα «κομμουνιστικό κίνδυνο» για την άρχουσα τάξη και τους ξένους συμμάχους της. Είναι δε γεγονός ότι εκείνη την περίοδο το ΚΚΕ, χωρίς κομματικές οργανώσεις στην Ελλάδα, και προπαντός η ΕΔΑ, δεν είχαν στον προσανατολισμό τους την προετοιμασία της εργατικής τάξης και του λαού γενικότερα, ακόμη και για να αντισταθούν στο πραξικόπημα, δεν είχαν προβλέψει τον κίνδυνο. Ετσι, παρά τους ηρωικούς αγώνες του ΚΚΕ, που ηγήθηκε της πάλης του λαϊκού κινήματος, για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού, δεν ανετράπη ούτε το παλατιανό πραξικόπημα, ούτε απετράπη η δικτατορία.

Στην καρδιά της οργάνωσης του αντιδικτατορικού αγώνα βρέθηκε εξαρχής το ΚΚΕ με τις παράνομες Οργανώσεις του. Από την πρώτη κιόλας μέρα του πραξικοπήματος, και χωρίς διακοπή, μέχρι την πτώση της δικτατορίας, οι κομμουνιστές αγωνίζονταν για την αποτίναξη του ζυγού. Το ΚΚΕ ήταν ο μεγάλος κίνδυνος για το καθεστώς της πιο άγριας τρομοκρατίας, των φυλακών, των βασανιστηρίων, της κατάλυσης κάθε δημοκρατικού δικαιώματος, για το καθεστώς της υποτέλειας.

Την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος, η «Φωνή της Αλήθειας» μετέδιδε προκήρυξη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, που ανάμεσα στα άλλα τόνιζε: «Κατέλυσαν κατά τον πιο στυγνό τρόπο το Σύνταγμα της χώρας. Διέπραξαν έγκλημα εναντίον του λαού. Δημιουργούν άμεση σοβαρότατη απειλή για την Κύπρο, για την εμπλοκή της χώρας στο βρώμικο πόλεμο του Βιετνάμ, για την ειρήνη στο χώρο της ΝΑ Μεσογείου». Την ώρα που εκατοντάδες κομμουνιστές μαζί με πολλούς δημοκράτες συναγωνιστές είχαν συλληφθεί και έπαιρναν το δρόμο για τις φυλακές, μόνο η φωνή του ΚΚΕ, η «Φωνή της Αλήθειας», έφθανε στα αυτιά του λαού. Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με την ίδια προκήρυξη, απηύθυνε κάλεσμα ενότητας και αντίστασης: «Καλούμαστε όλοι, πάνω από οποιεσδήποτε διαφορές, να υψώσουμε υπερήφανο το εθνικό μας ανάστημα και να αντιτάξουμε το ΟΧΙ στη δικτατορία. Περιφρονήστε τα φασιστικά στρατοκρατικά μέτρα και αντιταχθείτε με την πιο μεγάλη αποφασιστικότητα στη βασιλοφασιστική δικτατορία. (...) Η Ελλάδα θα προχωρήσει. Η θέληση του ελληνικού λαού θα επιβληθεί». Οι πραξικοπηματίες άρχισαν το πογκρόμ κατά των κομμουνιστών. Καραβιές ολόκληρες αγωνιστών μετέφεραν στα ξερονήσια. Σειρές ήταν οι κλούβες, που μετέφεραν μέλη, φίλους κι οπαδούς του ΚΚΕ στις φυλακές. Κι όμως, η αντίσταση των κομμουνιστών δε σταμάτησε.

Μαζί στις επάλξεις σημαία του αγώνα και ο παράνομος «Ριζοσπάστης». Με την κυκλοφορία του, ο παράνομος «Ρ» του Μάρτη του 1968, έγραψε μια από τις σημαντικότερες σελίδες της Ιστορίας του.

Μαζί με το ΚΚΕ, στην πρώτη γραμμή του αντιδικτατορικού αγώνα, και η ΚΝΕ. Η πορεία της, στα πρώτα της βήματα, είναι συνυφασμένη με τον αντιδικτατορικό αγώνα, με την οργάνωση της πρωτοπόρας πάλης της νεολαίας κατά της χούντας. Η ΚΝΕ ιδρύθηκε στα τέλη του '68. Από την πρώτη μέρα της ίδρυσής της, έβαλε σαν άμεσους στόχους την οργάνωση, την ενότητα, την κινητοποίηση της δημοκρατικής νεολαίας για το γκρέμισμα της δικτατορίας. Η ΚΝΕ ανέπτυξε δραστηριότητα σε όλα τα τμήματα της νεολαίας, στους φοιτητές, στους μαθητές, στα εργοστάσια, στα νυχτερινά σχολεία. ΚΝίτικες Οργανώσεις στήθηκαν σε όλους τους χώρους της νεολαίας. Πήρε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία της αντι-ΕΦΕΕ, που δημιουργήθηκε για να συντονίσει και να συνενώσει σε ενιαία οργάνωση την αντιδικτατορική δράση των φοιτητών. Η δράση της ΚΝΕ είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη συμμετοχή των φοιτητών και άλλων τμημάτων της νεολαίας στον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου.

Για όλα τα παραπάνω ιστορικά ζητήματα, το ΚΚΕ έχει κάνει εκτιμήσεις στο «Δοκίμιο Ιστορίας, Β' τόμος, 1949 - 1968 απ' όπου δημοσιεύουμε σήμερα τα σχετικά κεφάλαια και τον «Επίλογο» του Δοκιμίου.

***

3.Β.11.β. Το «Κίνημα των 70 ημερών». Οι θέσεις του ΚΚΕ

Η παρέμβαση του βασιλιά, που στόχευε στον έλεγχο του υπουργείου Αμυνας (δηλαδή του στρατού), προκάλεσε μαζικές λαϊκές αντιδράσεις που για ορισμένες μέρες πήραν πρωτοφανείς διαστάσεις για τα χρόνια μετά από τον εμφύλιο πόλεμο και χαρακτηρίστηκαν ως «κίνημα των 70 ημερών» (15.7-25.9.1965). Στη διαδήλωση της 21.7.1965 δολοφονήθηκε από την αστυνομία ο φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής Σωτήρης Πέτρουλας, ενώ υπήρχαν και πολλοί τραυματίες.

Στο «κίνημα των 70 ημερών» πήραν μέρος τρεις γενιές: Της ΕΑΜικής Αντίστασης, της μεταπολεμικής εργατικής τάξης, της φοιτητικής και σπουδάζουσας νεολαίας, ακόμα και μαθητές. Πολιτικά κυριαρχούσε το αίτημα για ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, απαλλαγμένου από σκουριές του μετεμφυλιακού πλέγματος καταστολής.

Οι λαϊκές αντιδράσεις που ακολούθησαν μετά από την παραίτηση της κυβέρνησης του «Κέντρου» δημιούργησαν έντονο προβληματισμό και ανησυχία στο ΣΕΒ, επειδή:

«Η κυβερνητική κρίσις παρετάθη επί πολύ, παρετάθη καθ' υπερβολήν, παρετάθη πέραν παντός ορίου» (1057)

Σε κοινωνικό επίπεδο, το «κίνημα των 70 ημερών» τροφοδοτήθηκε από την πολύχρονη αντιλαϊκή πολιτική. Περιέκλειε ανικανοποίητους λαϊκούς πόθους δεκαετιών. Ομως σε πολιτικό επίπεδο επικεντρωνόταν αποκλειστικά στην αντίθεση με τη λεγόμενη «Δεξιά» και το Παλάτι, στους «προδότες της δημοκρατίας», καθώς και με τον ξένο παράγοντα. Στο «κίνημα των 70 ημερών» κυριαρχούσαν οι πολιτικές αυταπάτες και οι χίμαιρες για την επικείμενη φιλολαϊκή διέξοδο που ανακόπηκε.

Τα συνθήματα που κυριάρχησαν και με την παρέμβαση της ΕΔΑ, της Ενωσης Κέντρου, καθώς και των μαζικών οργανώσεων που οργάνωσαν τις κινητοποιήσεις, ήταν: «114», «κάτω οι αυλόδουλοι», «αποσταCIA», «κάτω η Χούντα» κ.ά. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η σάτιρα στη σκιτσογραφία και στις θεατρικές επιθεωρήσεις. Τα πιο προωθημένα συνθήματα ήταν «έξω οι Αμερικανοί», «κάτω η μοναρχία», «παρ' τη μάνα σου και μπρος». Οι κινητοποιήσεις υποχώρησαν, σχεδόν σταμάτησαν, με τη σταθεροποίηση της κυβέρνησης Στεφανόπουλου.

Το χαρακτηριστικό των αντιφάσεων και των αδιεξόδων που εκδηλώθηκαν στο «κίνημα των 70 ημερών» ήταν ότι στο εργατικό και ευρύτερα στο λαϊκό κίνημα κυριάρχησαν πολιτικά συνθήματα δυνάμεων του συστήματος, βασικά της Ενωσης Κέντρου. Το ΚΚΕ, ακολουθώντας τη γραμμή της «δημοκρατικής ομαλότητας», με την αναφανδόν υποστήριξη της Ενωσης Κέντρου, στέρησε το κίνημα από έναν ταξικό προσανατολισμό. Βέβαια και η ΕΔΑ συμπαρατάχτηκε με την Ενωση Κέντρου στη γραμμή της λεγόμενης ομαλότητας.

Μεταγενέστερα ο Ανδρέας Παπανδρέου εκτίμησε:

«Η ΕΔΑ, που έπρεπε να είχε επωφεληθεί από τη διάσπαση του κόμματός μας, δεν ωφελήθηκε καθόλου. Αντίθετα, έχασε πολλούς από τους οπαδούς της, που εντάχθηκαν στις αναπτυσσόμενες δυνάμεις της Κεντροαριστεράς στα πλαίσια της Ενωσης Κέντρου». (1058)

Βεβαίως η ΕΔΑ υλοποιούσε την πολιτική του ΚΚΕ, το οποίο με σχετική Απόφαση της 9ης Ολομέλειας της ΚΕ (12-15.8.1965) εκτίμησε για τα «Ιουλιανά»:

«Οξύτερα από κάθε άλλη φορά μπαίνει το δίλημμα: Θα προχωρήσει η χώρα προς τον εκδημοκρατισμό της εσωτερικής ζωής ή θα γυρίσει πίσω προς τον εκφασισμό (...).

3. Το παλατιανό πραξικόπημα, η συνεχιζόμενη ωμή καταπάτηση των δημοκρατικών ελευθεριών και της συνταγματικής τάξης και ομαλότητας σήκωσε στο πόδι όλο το Εθνος (...). (1059)

Οι κομμουνιστές επιβάλλεται να συγκεντρώσουν όλες τους τις δυνάμεις (...) για την επιβολή του σεβασμού της συνταγματικής τάξης και της δημοκρατικής διεξόδου από τη σημερινή ανωμαλία». (1060)

Για το ίδιο ζήτημα, η 10η Ολομέλεια της ΚΕ (25.12.1966 - 24.1.1967) εκτίμησε ανάμεσα σε άλλα:

«... Με το Ιουλιανό πραξικόπημα η Αντίδραση κατόρθωσε ν' ανακόψει τη δημοκρατική πορεία. (...) Συντελέστηκε μια παραπέρα συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια του Παλατιού και της στρατοκρατικής χούντας. (...) Δεν μπόρεσαν, όμως, οι κύκλοι της ανωμαλίας, παρ' όλες τις προσπάθειές τους, να επιτύχουν τον κύριο σκοπό τους: Να κάμψουν τη λαϊκή αντίσταση και ν' απομονώσουν την Αριστερά». (1061)

Τα πιο προχωρημένα συνθήματα και οι διαθέσεις της περιόδου των «Ιουλιανών» εξέφραζαν ως προοπτική την αστική δημοκρατία που εγκαθιδρύθηκε αργότερα με τη συμβολή της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Η ίδρυση και η ανάπτυξη του ΠΑΣΟΚ πήγασε από τα χρόνια εκείνα. Τότε, με ευθύνη του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, πλατιές λαϊκές μάζες ακολούθησαν μια ρεφορμιστική λογική, εκείνη του «μικρότερου κακού», πιστεύοντας στον αστικό εκσυγχρονισμό που εξέφραζε το «Κέντρο» και κυρίως η «αριστερή» του πτέρυγα, με επικεφαλής τον Ανδρέα Παπανδρέου.

3.Β.11.γ. Μετά από τα «Ιουλιανά»

Η ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου από τη Βουλή αποτέλεσε προσωρινή αστική διέξοδο από την κοινοβουλευτική κρίση. Πράγματι, τα πιο εμφανή γεγονότα και όσα υπέβοσκαν μαρτυρούσαν ότι ήταν πολύ πιο βαθιές οι ανακατατάξεις και οι αλλαγές που χρειαζόταν το αστικό πολιτικό σύστημα.

Το κύριο ήταν ότι οξύνθηκαν οι ενδοαστικές αντιθέσεις, ενώ εμφανίστηκαν και νέες, στο φόντο των προσπαθειών εξεύρεσης της πιο συμφέρουσας για την αστική τάξη λύσης. Οι αντιθέσεις εκφράστηκαν ανάμεσα στις αστικές πολιτικές δυνάμεις (μεταξύ τους και των περισσότερων με τη βασιλεία), αλλά και στο εσωτερικό καθεμιάς από αυτές.

Οπως προκύπτει από παλιότερα και νεότερα στοιχεία, συνεχιζόταν η ψυχρότητα στις σχέσεις Κ. Καραμανλή και Ανακτόρων. Διαφωνίες υπήρχαν και ανάμεσα στον ιδρυτή της ΕΡΕ και στελέχη της (Κ. Τσάτσο, Π. Παπαληγούρα κ.ά.) με τον Παν. Κανελλόπουλο, που προσπαθούσε να συνεννοηθεί με τον Γ. Παπανδρέου. Ρήξη εκδηλώθηκε και στην Ενωση Κέντρου, ανάμεσα στον Γεώργιο και τον Ανδρέα Παπανδρέου, που αρχικά επέκρινε τον πατέρα του για συμβιβαστική πολιτική. Στο χώρο των «αποστατών» επίσης ήταν έντονη η κρίση, κυρίως επειδή δεν είχαν αποκτήσει λαϊκό έρεισμα.

Ηγετικά στελέχη της ΕΡΕ θεωρούσαν ως καλύτερη λύση τη δημιουργία κυβέρνησης «εθνικής ενότητας». Την ίδια θέση υιοθέτησαν και τα Ανάκτορα ένα χρόνο μετά από τα «Ιουλιανά», οπότε έστειλαν τον Δ. Μπίτσιο δύο φορές στο Παρίσι για τις σχετικές συνεννοήσεις με τον Καραμανλή. Στις συνεννοήσεις αντέδρασαν ο Π. Κανελλόπουλος και ο Κ. Μητσοτάκης που αργότερα τάχτηκε υπέρ της κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», όπως και ο Σπ. Μαρκεζίνης. Ωστόσο, ο Καραμανλής απέρριψε αυτήν την πρόταση και τάχτηκε υπέρ της κοινοβουλευτικής εκτροπής. Σε επιστολή του προς τον Κωνσταντίνο Τσάτσο από το Παρίσι (10.5.1966) έγραψε:

«... Ασπάζομαι (...) ανεπιφύλακτα τις σκέψεις σου. Εισηγούμεθα λοιπόν παρεκτροπήν από το πολίτευμα και μίαν προσωρινήν δικτατορίαν - ίσως ενός έτους». (1062)

Στις 7.2.1966 η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΔΑ απηύθυνε σε όλα τα κόμματα πρόταση - έκκληση συνεννόησης («τα 5 σημεία» 1063), προκειμένου να υιοθετήσουν κοινή κατεύθυνση προς τις βουλευτικές εκλογές. Οι προτάσεις της ΕΔΑ απορρίφτηκαν από την ΕΡΕ. Ο Π. Κανελλόπουλος δήλωσε ότι δεν κάνει διάλογο με την ΕΔΑ και ότι θα μπορούσε να δεχτεί την απελευθέρωση των 79 πολιτικών κρατουμένων για ανθρωπιστικούς λόγους. Ο Γ. Παπανδρέου βρήκε θετικά τα 5 σημεία της ΕΔΑ, δίχως να δώσει συνέχεια στο θέμα.

Ενώ η κυβέρνηση Στεφανόπουλου είχε συμπληρώσει ένα χρόνο στη διακυβέρνηση δίχως να επιφέρει αλλαγές στο συσχετισμό των δυνάμεων, από το Σεπτέμβρη του 1966 άρχισαν μυστικές επαφές Ανακτόρων - Ενωσης Κέντρου - ΕΡΕ (Παν. Κανελλόπουλου) για ομαλοποίηση των σχέσεων όλων των πλευρών. Ο Παπανδρέου πρότεινε στον Κανελλόπουλο το σχηματισμό κυβέρνησης που θα οδηγούσε σε εκλογές. Ο Κανελλόπουλος αποδέχτηκε την πρόταση. Ετσι σχηματίστηκε η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου με βάση το «μνημόνιο» που συντάχτηκε. Η νέα κυβέρνηση πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στις 14.1.1967.

Το γεγονός προκάλεσε τις αντιδράσεις της «καραμανλικής» μερίδας της ΕΡΕ, ανεξάρτητα από το ότι υπερψήφισε τελικά την κυβέρνηση Παρασκευόπουλου. Αντέδρασε και ο Π. Πιπινέλης που ήθελε βασιλική δικτατορία, αλλά και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η «υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ» (1064) δε συμπεριλαμβανόταν στο «μνημόνιο», ενώ η δίκη στο Στρατοδικείο συνεχιζόταν.

Λίγο καιρό μετά από την ορκωμοσία της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου, η «φιλοκαραμανλική» μερίδα της ΕΡΕ (Κωνσταντίνος Τσάτσος, Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου κ.ά.) άρχισε να αντιδρά και να επισείει τον «κίνδυνο του λαϊκού μετώπου», επειδή θεωρούσε ότι αθροιστικά η Ενωση Κέντρου και η ΕΔΑ θα συγκέντρωναν ίσως και το 60% των ψήφων.

Ετσι, στις 29.3.1967 η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου ανατράπηκε από την ΕΡΕ, η οποία στις 3 Απρίλη σχημάτισε δική της κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Π. Κανελλόπουλο, που προκήρυξε εκλογές για τις 28.5.1967.

Ταυτόχρονα, εντεινόταν ο αντικομμουνισμός από διάφορα κέντρα, κυρίως από το Παλάτι, την ΕΡΕ και το φιλικό της Τύπο, την ΚΥΠ, την πρεσβεία και άλλες υπηρεσίες των ΗΠΑ και βεβαίως από το στρατό. Στους Λαμπράκηδες και γενικά στην ΕΔΑ αποδίδονταν σχέδια ένοπλης κατάληψης της εξουσίας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου χαρακτηριζόταν «νέος Κερένσκι». Ταυτόχρονα, ομάδες «αντιφρονούντων πολιτών» έκαναν συχνή την παρουσία τους, με τραμπουκισμούς και διαμαρτυρίες για τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» που απειλούσε τον τόπο.

Ετσι, στην ενέργεια της στρατιωτικής χούντας να επιβάλει την «πολιτική σταθερότητα» το βιομηχανικό κεφάλαιο έδωσε την υποστήριξή του. Την ίδια στάση κράτησε και το εφοπλιστικό κεφάλαιο.

3.B.12. Η στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967 3.Β.12.α. Αιτίες επιβολής της

Οι εξελίξεις των χρόνων 1965-1966 είχαν στρώσει το δρόμο για την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας, που εξάλλου είχαν προαναγγείλει το 1966 οι τέσσερις διαλέξεις (1065) του Σάββα Κωνσταντόπουλου, διακεκριμένου ιδεολογικού προπαγανδιστή της αστικής τάξης.

Συνήθως γίνεται αναφορά στον ΙΔΕΑ ως φορέα του απριλιανού πραξικοπήματος. Ορθότερο όμως είναι ότι ηγήθηκαν σε αυτό αξιωματικοί ενταγμένοι στη συνωμοτική οργάνωση Ενωσις Ελλήνων Νέων Αξιωματικών (ΕΕΝΑ), ενώ συμμετείχαν και μέλη του ΙΔΕΑ.

Ποια ήταν τα κίνητρα (1066) επιβολής της δικτατορίας της 21.4.1967;

Οι δικτάτορες αιτιολόγησαν την επιβολή της με τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» που απειλούσε την Ελλάδα. Βεβαίως, άμεσος «κομμουνιστικός κίνδυνος» δεν υπήρχε για την εγχώρια αστική τάξη και τους συμμάχους της, κάτι που εξάλλου ομολογήθηκε από τον επικεφαλής του πραξικοπήματος:

«Αλλά η χαριστική βολή στο ιδεολογικό οικοδόμημα της "Επαναστάσεως" δόθηκε από τον ίδιο τον αρχηγό της, τον συνταγματάρχη Παπαδόπουλο. Τρεισήμισι χρόνια αργότερα, στην πολύκροτη συνέντευξή του προς τον επιφανή Βρεττανό δημοσιογράφο σερ Χιου Γκρην, ωμολόγησε ότι πριν από την "Επανάσταση" "η Δημοκρατία στην Ελλάδα δεν διέτρεχε κανέναν άμεσο κίνδυνο από τις δραστηριότητες των κομμουνιστών"». (1067)

Οι βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στη στρατιωτική δικτατορία της 21.4.1967 πρέπει να αναζητηθούν πρωταρχικά στις οξυμένες ενδοαστικές αντιθέσεις σε ολόκληρο το πλέγμα του αστικού κράτους, όπως διαμορφώθηκε μετά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και κυρίως από το 1946. Αυτές οι αντιθέσεις, που ήταν αντανάκλαση και διεθνών ανταγωνισμών στις προηγούμενες δεκαετίες, διατηρούνταν και οξύνονταν στη δεκαετία 1960.

Η άρχουσα τάξη, προκειμένου να αντιμετωπίσει το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και στη συνέχεια το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, είχε κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις της και όλες τις μορφές οργάνωσής της (πρωταρχικά το στρατό, θεσμικό πλαίσιο, κρατικές και «παρακρατικές» οργανώσεις κ.ά.). Η βασιλεία είχε παίξει ρόλο στον πόλεμο κατά του ΔΣΕ ως «σύμβολο της πάλης κατά του κομμουνισμού», ενώ συνέχιζε να κατέχει μερίδιο στους μηχανισμούς της αστικής εξουσίας και μετά από τον εμφύλιο πόλεμο.

Και μόνο το γεγονός ότι το 1952 όλα τα κόμματα της Βουλής, με εξαίρεση την ΕΔΑ, ψήφισαν νόμο που διατηρούσε επ' αόριστον σε ισχύ τα «έκτακτα μέτρα» του 1947 είναι αρκετό για να δείξει το περιεχόμενο της κρατικής ανασυγκρότησης μετά από τη νίκη της αστικής τάξης και των συμμάχων της.

Τα «έκτακτα μέτρα» διατηρήθηκαν μέχρι το 1974, ενώ μόλις το 1962 θεωρήθηκε ότι έληξε η «ανταρσία των κομμουνιστοσυμμοριτών». Η διατήρησή τους δεν αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση υπαρκτών άμεσων κινδύνων. Θεωρούνταν μέσα ασφάλειας, σε μια περίοδο που η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα συνεχιζόταν αμείωτη και η Ελλάδα ήταν προκεχωρημένο ιμπεριαλιστικό φυλάκιο στα σύνορα των κρατών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Ανάμεσα στα μέτρα που πήρε η αστική τάξη ήταν και το «πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων» για την είσοδο πρώτα απ' όλα στο Δημόσιο, αλλά και γενικότερα. Για την έκδοσή του εξεταζόταν η πολιτική τοποθέτηση και δράση των παππούδων, των γονιών, ακόμα και των μακρινών συγγενών των νέων ανθρώπων, που δεν είχαν γεννηθεί στα χρόνια της Κατοχής ή της ένοπλης ταξικής πάλης.

Από την άλλη, στοιχεία στρατιωτικής πειθαρχίας είχαν ενσωματωθεί ακόμα και στην εκπαίδευση, έχοντας συγκροτήσει κώδικα συμπεριφοράς της νεολαίας σύμφωνα με την αντιδραστική ιδεολογία και ηθική του «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού», με έμφαση στα «εθνικά ιδεώδη».

Ομως, 15-20 χρόνια μετά από τον αγώνα του ΔΣΕ, οξύνονταν οι αντιθέσεις που προκαλούσε η άμεση ανάμειξη και ο έλεγχος που ασκούσε το Παλάτι στα κέντρα της αστικής εξουσίας (στρατός, κυβέρνηση κ.ά.).

Ρεαλιστές αστοί πολιτικοί (Καραμανλής, Γ. Παπανδρέου κ.ά.) επιχείρησαν εκσυγχρονισμούς που τους έφεραν σε σύγκρουση με το Παλάτι. Αυτές οι αντιθέσεις όξυναν την αγανάκτηση του λαού ενάντια στο Παλάτι. Τα αστικά κόμματα δεν μπορούσαν να αγνοήσουν αυτόν τον παράγοντα. Δεν μπορούσε να τον αγνοήσει ιδιαίτερα η Ενωση Κέντρου, της οποίας στελέχη και η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων της, ήταν αντιβασιλικοί.

Ωστόσο, αν και το μεγάλο μέρος της ηγεσίας των αστικών κομμάτων έβλεπε την ανάγκη εκσυγχρονιστικών ρυθμίσεων, δεν αντιμετώπιζε τις αντιδράσεις (του θρόνου, θυλάκων στο στρατό και αλλού) για να προχωρήσει αποφασιστικά στην υλοποίηση μέτρων εκσυγχρονισμού. Αυτό επιβεβαιώθηκε και με την ΕΡΕ και με την Ενωση Κέντρου.

Και μετά από τα «Ιουλιανά» συνεχίστηκε η κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος εξαιτίας της οξύτατης σύγκρουσης των κυβερνήσεων με το Παλάτι για τον έλεγχο στο στρατό και γενικότερα για τις αρμοδιότητες του βασιλιά. Αυτό σήμαινε ότι ήταν αμφίβολο αν η κρίση στην αστική διακυβέρνηση θα ξεπερνιόταν με τις εκλογές που είχε προκηρύξει η κυβέρνηση Κανελλόπουλου για τις 28.5.1967. Προβλεπόταν ότι οι εκλογές θα έδιναν το προβάδισμα στην Ενωση Κέντρου, με συσπειρωμένους τους βουλευτές της γύρω από τον Γεώργιο και κυρίως τον Ανδρέα Παπανδρέου, του οποίου το κύρος και η επιρροή είχαν αυξηθεί κατά πολύ στην περίοδο της λεγόμενης «αποστασίας».

Ταυτόχρονα, σημαντικός παράγοντας που όξυνε την κρίση της αστικής διακυβέρνησης ήταν και το Κυπριακό, με δοσμένη την αποφασιστική στάση του Μακάριου απέναντι στις ελληνικές κυβερνήσεις και σε ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - Τουρκία, που πίεζαν και εξεβίαζαν για ΝΑΤΟική λύση. Η τελευταία είχε τη σημασία της στο πλαίσιο της σύγκρουσης ανάμεσα στο σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό.

Κάτω από την επίδραση τουλάχιστον των παραπάνω παραγόντων, το τμήμα της άρχουσας τάξης που είχε δύναμη στον πιο ισχυρό μηχανισμό, το στρατό, έδωσε τη δικτατορική αστική λύση (1068). Εξάλλου, έχει υποστηριχτεί από πολλές πλευρές ότι και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ετοίμαζε στρατιωτικό πραξικόπημα (των στρατηγών). Αυτούς πρόλαβαν οι συνταγματάρχες, που μέχρι και την τελευταία στιγμή εμφανίζονταν σαν φιλοβασιλικοί.

Σχετικά με την κατάσταση που σημαντική δύναμη του αστικού πολιτικού κόσμου θεωρούσε ότι έπρεπε να διαμορφωθεί μετά από τη δικτατορία, είναι αποκαλυπτική η επιστολή του Κ. Καραμανλή προς τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ιάκωβο (8.9.1967):

«Διότι το θέμα δεν είναι να επανέλθωμεν εις την ομαλότητα διά της αποτυχίας της επαναστάσεως, αλλά διά της επιτυχίας της. (...) Η επανάστασις, άπαξ και εγένετο, προσφέρει μίαν ευκαιρίαν ανασυντάξεως της ζωής του Εθνους. (...) Διότι δεν θα σημαίνη βέβαια αποκατάστασιν της ομαλότητος η επάνοδος εις την υφισταμένην προ του κινήματος κατάστασιν. Το τελευταίο δε αυτό έχει βαρύνουσαν σημασίαν, δεδομένου ότι συνιστά τον πυρήνα του προβλήματος». (1069)

Δεν είναι, λοιπόν, βάσιμη η άποψη που θεωρεί ότι η δικτατορία εξέφραζε μονόπλευρα τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή, στον ανταγωνισμό της με τα ΕΟΚικά. Η δικτατορία της 21.4.1967 στηρίχτηκε από όλα τα τμήματα του κεφαλαίου που ήταν υπέρ της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Το ίδιο και η στρατιωτική χούντα. Οπως τόνιζε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, «... είναι φυσικόν η επιδίωξίς μας να είναι η οικονομική ανάπτυξις της χώρας εντός του πλαισίου της Οικονομικής Κοινότητος εις την οποίαν ανήκομεν». (1070)

Πολύ περισσότερο, δεν έχει την παραμικρή δόση αλήθειας ο ισχυρισμός ότι η δικτατορία ήταν έργο ορισμένων «αφρόνων αξιωματικών», όπως υποστήριξε ο Ευάγγελος Αβέρωφ στη διάρκεια της δικτατορίας και αργότερα η Νέα Δημοκρατία. Αντίθετα, αυτός ο συνειδητά παραπλανητικός ισχυρισμός στόχευε στη συγκάλυψη της ταξικής ουσίας της δικτατορίας.

Αναφέρεται συχνά ότι οι συνταγματάρχες ενέργησαν κατά της συνταγματικής νομιμότητας. Αυτός ο ισχυρισμός παραγνωρίζει ότι η νομιμότητα που υπήρχε ήταν εκείνη που έθετε εκτός νόμου το ΚΚΕ, κατοχύρωνε όλο το αντικομμουνιστικό νομικό πλαίσιο, ενώ ίσχυαν τυπικά διατάξεις του Συντάγματος που αφορούσαν στοιχειώδη δικαιώματα. Από την άλλη, παραγνωρίζει ότι το Σύνταγμα του 1952 νομιμοποιούσε την επιβολή δικτατορίας, με τη διαφορά ότι αναγνώριζε το δικαίωμα κατάλυσης του κοινοβουλευτισμού μόνο στο βασιλιά, μετά από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου.

Και στη μια και στην άλλη περίπτωση ήταν κοινά και η βάση και ο σκοπός της ενέργειας: Η υπεράσπιση των συμφερόντων της αστικής τάξης. Η συνταγματική εκτροπή στις 21.4.1967 αφορούσε το φορέα αναστολής του κοινοβουλευτισμού και όχι αυτή καθαυτή την αναστολή, την οποία προέβλεπε και το Σύνταγμα του 1952.(1071)

Τα συνθήματα της δικτατορίας ήταν κατοχυρωμένα στο Σύνταγμα του 1952:

«... Η διδασκαλία αποσκοπεί εις την ηθικήν και πνευματικήν αγωγήν και την ανάπτυξιν της ηθικής συνειδήσεως των νέων επί τη βάσει των ιδεολογικών κατευθύνσεων του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού». (1072)

«Ο δημόσιος υπάλληλος οφείλει πίστιν και αφοσίωσιν εις την πατρίδα και τα εθνικά ιδεώδη, είναι εκτελεστής της θελήσεως του κράτους». (1073)

Μια πλευρά που ασφαλώς χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση είναι οι σχέσεις ΗΠΑ και δικτατορίας. Ολα αυτά τα χρόνια δεν έλειψαν οι προσπάθειες αθώωσης και απενοχοποίησης των ΗΠΑ, σε σχέση με το ρόλο μηχανισμών τους στο απριλιανό πραξικόπημα.

Βεβαίως, οι συνταγματάρχες ενέργησαν έχοντας τη στήριξη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ ή μηχανισμών τους. Από την άλλη, δεν πρέπει να προκαλούν έκπληξη ορισμένες ενέργειές τους που έδειχναν διαφοροποίηση από την πολιτική των ΗΠΑ ή που έρχονταν και σε αντίθεση με αυτή, δίχως να αλλάζουν το ΝΑΤΟικό, φιλοαμερικανικό, ιμπεριαλιστικό, αντικομμουνιστικό χαρακτήρα της δικτατορίας. Για παράδειγμα, η χουντική κυβέρνηση δεν αναγνώρισε το Ισραήλ και είχε φιλικές σχέσεις με τις αραβικές κυβερνήσεις.

Τα παραπάνω μπορούν να εξηγηθούν με το γεγονός ότι ισχυρότατα τμήματα της ελληνικής αστικής τάξης είχαν οικονομικά συμφέροντα και συναλλαγές με τις αραβικές χώρες.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1057. Δελτίο ΣΕΒ της 15.9.1965.

1058. Ανδρέας Παπανδρέου, Η δημοκρατία στο απόσπασμα, σελ. 272, εκδ. «Καρανάσης», Αθήνα, 1974.

1059. Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 9, σελ. 586, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2002.

1060. Ο.π., σελ. 589.

1061. Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 9, σελ. 741, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2002.

1062. Κωνσταντίνος Καραμανλής, Αρχείο. Γεγονότα και Κείμενα, σελ. 220, έκδ. «Η Καθημερινή», Αθήνα, 2005.

1063. Τα 5 σημεία των προτάσεων της ΕΔΑ ήταν: «1. Τα πολιτικά κόμματα καταδικάζουν οιανδήποτε απειλήν κατά των κοινοβουλευτικών θεσμών. (...) 2. Μόνη οδός διά την αποκατάστασιν της ομαλότητος είναι αι εκλογαί. (...) θα πρέπει να υπάρξει (...) σχηματισμός υπηρεσιακής Κυβερνήσεως κοινής εμπιστοσύνης όλων των κομμάτων (...) Κατά την διάρκειαν των τριών μηνών θα εξασφαλισθούν από την Βουλήν αι εγγυήσεις διά την διεξαγωγήν τιμίων και αδιαβλήτων εκλογών με απλήν αναλογικήν. 3. (...) Η εξασφάλισις ίσων ευκαιριών εις όλα τα Κόμματα, συμπεριλαμβανομένου και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, (...) Η γενική αποκατάστασις της ισοπολιτείας, με την κατάργησιν όλων των εκτάκτων και αντισυνταγματικών μέτρων και την αμνήστευσιν των αδικημάτων που συνδέονται με πολιτικούς λόγους, (...) 4. (...) Η ΕΔΑ, (...) παρά την παγίαν προγραμματικήν θέσιν της υπέρ της αβασιλεύτου Δημοκρατίας, θεωρεί (...) ότι ημπορεί να συμφωνηθεί (...) από τα πολιτικά κόμματα ότι δεν θέτουν πολιτειακόν ζήτημα. (...) ο ρόλος που το πολίτευμα διαγράφει διά τον Βασιλέα είναι αυστηρώς ρυθμιστικός (...) 5. (...) απαιτείται να καταδικασθεί και εξουδετερωθεί η ΧΟΥΝΤΑ (...) να εξετασθεί η δυνατότης παύσεως δι' αμνηστεύσεως οιασδήποτε διώξεως εναντίον στρατιωτικών διά τας υποθέσεις ΠΕΡΙΚΛΗ και ΑΣΠΙΔΑ.» Η Αυγή, 8.2.1966.

1064. Βλ. αναλυτικά για τον «ΑΣΠΙΔΑ» στο Παράρτημα του Δοκιμίου, σελ. 657.

1065. Οι διαλέξεις πραγματοποιήθηκαν στις 4, 8, 11 και 14.3.1966 στο ξενοδοχείο «Χίλτον». Τις παρακολούθησε πλήθος στελεχών του αστικού πολιτικού κόσμου (Π. Κανελλόπουλος, Ι. Παρασκευόπουλος, Κ. Γεωργακόπουλος, Δ. Κιουσόπουλος κ.ά.). Κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τίτλο «Ο φόβος της δικτατορίας», Αθήνα, 1966.

1066. Κατά τον Ανδρέα Παπανδρέου «...το στρατιωτικό καθεστώς κατέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα για να παραδώσει τη χώρα στα οικονομικά και στρατιωτικά συμφέροντα του βιομηχανικού - στρατιωτικού συγκροτήματος της Αμερικής (...) Αυτός ο τύπος κυριαρχίας μπορεί να ονομασθεί «νεοαποικιακός» μάλλον. (...) Η Ελλάδα αποτελεί ένα χάσμα στη Δυτικοευρωπαϊκή Κοινότητα, όντας ο πρώτος αμερικανικός δορυφόρος (...) που συνδέεται με την Κοινή Αγορά. (...) Η ελληνική βιομηχανική και μεγαλεμπορική τάξη δεν είναι μόνο μικρή, αλλά και χωρίς βαθιές ρίζες στην ελληνική κοινωνικοοικονομική δομή». (Βλ. Ανδρέας Παπανδρέου, Η δημοκρατία στο απόσπασμα, σελ. 461-462, εκδ. «Καρανάσης», Αθήνα, 1974.)

Στη βάση αυτής της ανάλυσης υποστήριζε ότι ο αντιδικτατορικός αγώνας έπαιρνε μορφή εθνικού απελευθερωτικού αγώνα (βλ. Ο.π., σελ. 465).

Η παραπάνω προσέγγιση:

1. Υποτιμούσε το επίπεδο της εσωτερικής καπιταλιστικής συσσώρευσης, τη διασύνδεσή του με το ξένο κεφάλαιο, τη διαμόρφωση δεσμών κοινών συμφερόντων.

2. Υποτιμούσε το μακροπρόθεσμο συμφέρον της αστικής τάξης στην Ελλάδα από τη σύνδεση - ένταξη στην ΕΟΚ.

3. Συνέδεε τη χούντα αποκλειστικά με το λεγόμενο βιομηχανικό - στρατιωτικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ και όχι με τη συνολική πολιτική του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.

4. Οριζε την επιβολή της δικτατορίας ως αποτέλεσμα εξωτερικής χρησιμοποίησης πρακτόρων από τη CIA, παραγνωρίζοντας τις εσωτερικές δυνάμεις που την εξέθρεψαν.

Λαθεμένα χαρακτήριζε το ελληνικό αστικό καθεστώς ως «νεοαποικιακό».

Η παραπάνω ανάλυση του Ανδρέα Παπανδρέου εξέφραζε τη γνωστή τροτσκίζουσα θέση περί της σχέσης ΗΠΑ - Ελλάδας ως σχέσης μητρόπολης - περιφέρειας.

1067. Γιάννης Κάτρης, «Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα», σελ. 76, εκδ. «Παπαζήση», Αθήνα, 1974.

1068. Το πραξικόπημα δεν ήταν αναίμακτο. Την ίδια μέρα υπήρξαν τουλάχιστο 2 νεκροί, ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής και η 24χρονη Μαρία Καλαβρού. Λίγες μέρες αργότερα (25.4.1967) δολοφονήθηκε εν ψυχρώ στον Ιππόδρομο ο Παναγιώτης Ελής από τον ανθυπίλαρχο Κωνσταντίνο Κώτσαρη, ενώ στις 22 Μάη δολοφονήθηκε ο Νικηφόρος Μανδηλαράς και στις 5.9.1967 ο Γιάννης Χαλκίδης, στέλεχος του ΠΑΜ Νέων. Στις 9.5.1968 δολοφονήθηκε στο Γ΄Σώμα Στρατού ο πρώην βουλευτής της ΕΔΑ και στέλεχος του ΚΚΕ Γιώργης Τσαρουχάς.

1069. Γεώργιος Π. Μαλούχος, «Εγώ, ο Ιάκωβος», σελ. 247-248, εκδ. «Α. Α. Λιβάνη», Αθήνα, 2002.

1070. Γ. Παπαδόπουλος, «Το πιστεύω μας», τόμ. Α΄, σελ. 10, εκδ. Γενική Διεύθυνσις Τύπου και Πληροφοριών, Αθήνα, 1967.

1071. Το άρθρο 91 του Συντάγματος του 1952 όριζε και τα ακόλουθα:

«Ο Βασιλεύς δύναται μετά πρότασιν του Υπουργικού Συμβουλίου, εν περιπτώσει εμπολέμου καταστάσεως ή επιστρατεύσεως ένεκεν εξωτερικών κινδύνων ή σοβαράς διαταραχής ή εκδήλου απειλής της δημόσιας τάξεως και ασφαλείας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων, να αναστείλη διά Βασιλικού Διατάγματος εις όλην την επικράτειαν ή εις μέρος αυτής την ισχύν των άρθρων 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 20, 95 και 97 του Συντάγματος ή τινών τούτων και θέτων εις εφαρμογήν τον εκάστοτε ισχύοντα Νόμον «περί καταστάσεως πολιορκίας» να συστήση εξαιρετικά δικαστήρια».

(Βλ. Βουλή των Ελλήνων, Σύνταγμα της Ελλάδος, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, εν Αθήναις, 1952, σελ. 45).

Το Σύνταγμα του 1952 ψηφίστηκε από τη Βουλή επί κυβερνήσεως Σοφ. Βενιζέλου. Εγκρίθηκε με 132 ψήφους σε σύνολο 250 βουλευτών. Ο Ελληνικός Συναγερμός (Παπάγος) αποχώρησε από τη συνεδρίαση επειδή η Βουλή ήταν απλή και δεν είχε αναθεωρητικές αρμοδιότητες. Υπερψήφισαν οι βουλευτές της ΕΠΕΚ (Πλαστήρας), των Φιλελευθέρων, 2 βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος, οι συνεργαζόμενοι με την κυβέρνηση Αγροτικοί και ο Λεωνίδας Καραμαούνας. Ο Μιχάλης Κύρκος ψήφισε «παρών».

1072. Αρθρο 16, παρ. 2 του Συντάγματος του 1952.

1073. Αρθρο 100, παρ. 1, 2 του Συντάγματος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η στρατιωτική δικτατορία διάρκεσε μέχρι τις 23.7.1974, οπότε αποκαταστάθηκε η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία και διαμορφώθηκε το πολιτικό σύστημα που υπάρχει μέχρι σήμερα.

Η περίοδος της στρατιωτικής δικτατορίας και των εξελίξεων στο Κυπριακό θα αποτελέσει αντικείμενο του επόμενου, Γ΄ τόμου της Ιστορίας του ΚΚΕ, στον οποίο θα βαρύνει αναπότρεπτα η αντεπανάσταση του 1989-1991 και οι επιπτώσεις της στο ΚΚΕ, καθώς και η πορεία του μέχρι την ανασυγκρότησή του (14ο Συνέδριο).

Από τις αρχές αυτής της περιόδου η μακρόχρονη πάλη μεταξύ βασικών στοιχείων και λειτουργιών του αστικού κράτους από τη μια και του ενσωματωμένου στο πολιτικό σύστημα θεσμού της βασιλείας από την άλλη λύθηκε με την κατάργησή της.

Η διενέργεια και η επικράτηση του στρατιωτικού πραξικοπήματος ανέτρεψαν την επιρροή του Παλατιού στο στρατό και έλυσαν την αντίθεση (1213) ανάμεσα στο Παλάτι και τα αστικά κόμματα, αντίθεση που σημάδεψε τις σχέσεις Παλατιού - κυβερνήσεων και κατά τις δεκαετίες 1950 και 1960.

Αρχικά οι πραξικοπηματίες επιδίωξαν τη νομιμοποίησή τους ως φορέα της εξουσίας με την αποδοχή τους από το Παλάτι. Ετσι, μια από τις πρώτες κινήσεις της χούντας ήταν η ορκωμοσία της «Επαναστατικής Κυβερνήσεως» από τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Σε αντάλλαγμα, η χούντα ανέθεσε την πρωθυπουργία στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και έμπιστο του Παλατιού, Κωνσταντίνο Κόλλια, ο οποίος χαρακτήρισε το πραξικόπημα «επιβεβλημένο» και «σωτήριο». Αυτές οι ενέργειες φάνηκαν ως «συμβιβασμός» μεταξύ διαφορετικών επιρροών στο στρατό και στη σχέση του με το Παλάτι.

Οι εξελίξεις όμως έδειξαν ότι όχι μόνο δεν αμβλύνθηκαν οι αντιθέσεις στρατού και Ανακτόρων, αλλά και έφτασαν στη ρήξη. Ανθρωποι της χούντας κατέλαβαν γρήγορα όλες τις θέσεις-κλειδιά, αφήνοντας στο Παλάτι θέσεις δίχως στρατιωτική και ουσιαστική πολιτική δύναμη.

Οι σχεδιασμοί του Παλατιού να ανατρέψει και να αντικαταστήσει τη χουντική από άλλη κυβέρνηση, ελεγχόμενη από το ίδιο, δεν τελεσφόρησαν. Οι κινήσεις του βασιλιά (επαφές με φιλοβασιλικούς αξιωματικούς, περιοδείες στις στρατιωτικές μονάδες της Βόρειας Ελλάδας τον Αύγουστο) προκάλεσαν την έγκαιρη ετοιμότητα της χούντας. Οταν το βασιλικό κίνημα-οπερέτα εκδηλώθηκε στις 13.12.1967, εξουδετερώθηκε αμέσως και με ευκολία. Η βασιλική οικογένεια εγκατέλειψε αυθημερόν την προσπάθεια και κατέφυγε στη Ρώμη.

Ωστόσο, το πολίτευμα της Ελλάδας εξακολουθούσε να είναι η βασιλευομένη δημοκρατία, όπως όριζε το Σύνταγμα του 1952. Χρέη αντιβασιλέα ανέλαβε ο μέχρι τότε υφυπουργός Αμυνας, στρατηγός Γ. Ζωιτάκης, και πρωθυπουργού ο Γ. Παπαδόπουλος.

Οπως ήδη έχει αναφερθεί, το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποίησε η δικτατορία ήταν ο «κομμουνιστικός κίνδυνος». Επιβεβαιώθηκε ακόμα μια φορά ότι ο αντικομμουνισμός είναι πάντα ο προπομπός για την περιστολή αστικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, την επιβολή γενικότερων αντιλαϊκών μέτρων, που θίγουν άμεσα και βίαια τα πιο ζωτικά συμφέροντα όλων των εργαζομένων και όχι μόνο των κομμουνιστών.

Η επικράτηση της συγκεκριμένης στρατιωτικής δικτατορίας συντελέστηκε με ένα γενικό αιφνιδιασμό, αν και είχαν προηγηθεί πολιτικές τοποθετήσεις για το ενδεχόμενο αναστολής της λειτουργίας της Βουλής, για πραξικοπηματικές κινήσεις του βασιλιά.

Βαρύνει την ηγεσία του ΚΚΕ, πρωταρχικά το Γραφείο του Κλιμακίου της ΚΕ που βρισκόταν στην Ελλάδα, καθώς και την ηγεσία της ΕΔΑ, το γεγονός ότι χιλιάδες στελέχη και μέλη του ΚΚΕ και της ΕΔΑ πιάστηκαν κυριολεκτικά στον ύπνο και σύρθηκαν στην εξορία. Οι σχεδιασμοί για εγκαθίδρυση στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα βρίσκονταν γενικά στην πρόβλεψη του καθοδηγητικού οργάνου του ΚΚΕ. Ωστόσο, δεν υπήρξε η συγκεκριμένη ανάλογη επαγρύπνηση, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει και καμία προετοιμασία για την προβολή αντίστασης ενάντια στους πραξικοπηματίες. Ταυτόχρονα η τελευταία περιοριζόταν ως δυνατότητα εξαιτίας της απουσίας Κομματικών Οργανώσεων του ΚΚΕ. Ετσι, δεν υπήρξε ούτε στοιχειώδης παράνομος μηχανισμός για τη διεξαγωγή της αντιδικτατορικής πάλης.

Η Απόφαση του 9ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, που συνήλθε στη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (4-10.12.1973), εκτίμησε σχετικά:

«...Αν είχε συνειδητοποιηθεί ο κίνδυνος της δικτατορίας και είχε γίνει και μέσα ακόμα στα πλαίσια της ΕΔΑ σχετική προετοιμασία, θα ήταν δυνατόν (...) να δημιουργηθούν συνθήκες για τη συνέχιση της αντιδικτατορικής πάλης από καλύτερες θέσεις» (1214).

«Το στρατιωτικό-φασιστικό πραξικόπημα βρήκε την ΚΕ και όλο το Κόμμα απροετοίμαστα. Το καθοδηγητικό κέντρο στο εσωτερικό δεν μπόρεσε με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας να αποκαταστήσει επαφές και δεσμούς και να οργανώσει τις κομματικές δυνάμεις. Ορισμένα στελέχη και μέλη του Κόμματος, από εκείνα κυρίως που ήταν οργανωμένα στις Κομματικές Ομάδες, πήραν την πρωτοβουλία για την ανασύνταξη των κομματικών δυνάμεων, των δυνάμεων γενικότερα του αντιδικτατορικού κινήματος» (1215).

Η πολιτική της δικτατορίας συνδύαζε την ωμή καταστολή με την ευελιξία. Παράλληλα, ένα σημαντικό τμήμα των πιο συντηρητικών μικροαστικών στρωμάτων ανέχτηκε τη δικτατορία ή και συντάχτηκε με αυτή. Συντέλεσε σε αυτό και η πολιτική προσεταιρισμού αυτοαπασχολούμενων (π.χ., ιδιοκτητών ταξί κ.ά.), που ακολούθησε η χούντα. Η δικτατορία στήριξε την πολιτική συμμαχιών της στη διαγραφή των αγροτικών χρεών, στην ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης τα πρώτα χρόνια μετά από το πραξικόπημα και στη μείωση της ανεργίας χάρη στην ανάπτυξη που είχε συντελεστεί την προηγούμενη περίοδο, αλλά και στην ανάπτυξη του κλάδου των κατασκευών. Ακόμα, στηρίχτηκε σε μια ορισμένη άμβλυνση του προβλήματος της λαϊκής κατοικίας που έφερε το σύστημα της αντιπαροχής.

Παράλληλα, η χουντική κυβέρνηση, στην προσπάθεια να αμβλύνει τις αντιδράσεις που εκδηλώνονταν έξω από την Ελλάδα, αλλά και για να εξωραΐσει την εικόνα της στο εσωτερικό, αμνήστευσε τους υπευθύνους του βασιλικού στρατιωτικού κινήματος, καθώς και όσους φέρονταν ότι είχαν αναμειχθεί στην «υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ». Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο Α. Παπανδρέου, στον οποίο χορηγήθηκε διαβατήριο και έφυγε στο εξωτερικό.

Στις 29.9.1968 διενεργήθηκε από τη χούντα δημοψήφισμα για το νέο Σύνταγμα, με το οποίο κατοχυρωνόταν θεσμικά ο στρατός ως ανώτατος ρυθμιστής της πολιτικής ζωής. Πριν και στη διάρκεια της διεξαγωγής του, ασκήθηκε ψυχολογική βία και τρομοκρατία, ενώ υπήρξε και αλλοίωση των ψηφοδελτίων, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί ποσοστό έγκρισης του νέου Συντάγματος πάνω από 90%.

Το επίπεδο του εργατικού κινήματος, γενικά της ταξικής πάλης, καθώς και η κατάσταση στην οποία βρισκόταν το 1967 ο συνειδητός υποκειμενικός παράγοντας, το ΚΚΕ, προσδιόρισαν και το επίπεδο της πάλης που θα ακολουθούσε και το οποίο, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, ήταν πολύ κατώτερο των περιστάσεων. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να εκδηλωθούν τα πρώτα μαζικά σκιρτήματα αντίδρασης, κύρια σε χώρους φοιτητών και σπουδαστών. Με τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκούσαν στις συνδικαλιστικές οργανώσεις η κρατική Ασφάλεια και οι διορισμένοι εργοδοτικοί και κυβερνητικοί συνδικαλιστές, η δικτατορία μπόρεσε να καθηλώσει, επί της ουσίας να διαλύσει το εργατικό και τα άλλα συνδικαλιστικά κινήματα.

Στο χαμηλό επίπεδο του κινήματος επέδρασαν αποφασιστικά το γενικότερο κλίμα της τρομοκρατίας, οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια και η λειτουργία των στρατοδικείων, όπως και η ηττοπάθεια που καλλιεργούνταν από διάφορες πλευρές ότι η δικτατορία ήταν ακλόνητη.

Το κλίμα της ηττοπάθειας εκφράστηκε από τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος και ανάμεσα στους πολιτικούς κρατουμένους, ένα μέρος των οποίων υποχώρησε. Τότε μάλιστα άρχισε να διαδίδεται η αντίληψη ότι η υπογραφή «δήλωσης μετανοίας» δεν ήταν και τόσο επιβαρυντική, ότι μπορούσε να αποτελέσει ελιγμό.

Βεβαίως, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ταυτόχρονα μια μεγάλη μερίδα πολιτικών κρατουμένων, που εξορίστηκαν στη Γυάρο και έπειτα στη Λέρο και αλλού, ανάμεσα στους οποίους και νεολαίοι της ΕΔΑ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, στάθηκαν αλύγιστοι. Πολλοί από αυτούς στη συνέχεια αποτέλεσαν δυναμικό του ΚΚΕ.

Το ΚΚΕ ήταν και αυτήν τη φορά η πολιτική δύναμη που έδωσε στην αντιδικτατορική πάλη τις περισσότερες θυσίες. Το κίνημα στα χρόνια 1967-1974 ενισχυόταν ηθικά και ιδεολογικά από την ηρωική στάση πολλών κομμουνιστών και κομμουνιστριών στην ανάκριση, στα βασανιστήρια και τα στρατοδικεία. Σημαντικό ρόλο στα παραπάνω έπαιξε η δημιουργία της ΚΝΕ.

Η ΚΝΕ δημιουργήθηκε στις 15.9.1968. Σχετικά με τη δημιουργία της η ειδική Απόφαση της 13ης Ολομέλειας της ΚΕ (11-17.1.1969) «για την ανασύσταση Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας» αναφέρει ανάμεσα σε άλλα:

«1. Η 13η Ευρεία Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ χαιρετίζει την ανασύσταση της οργάνωσης της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας (ΚΝΕ).

2. Η Ολομέλεια θεωρεί ότι οι σημερινές συνθήκες στην Ελλάδα καθώς και οι διεθνείς επιβάλλουν την ανασύσταση της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Η ΚΝΕ θα συγκεντρώνει στις γραμμές της το πρωτοπόρο τμήμα της ελληνικής νεολαίας και, στηριγμένη στη θεωρία του μαρξισμού-λενινισμού, θα διαπαιδαγωγεί την ελληνική νεολαία με τα ιδανικά της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού, με τις ηρωικές παραδόσεις της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), με τις καλύτερες παραδόσεις της ΕΠΟΝ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.

Η ΚΝΕ προετοιμάζει τα μέλη της να γίνουν ικανά ν' αποτελέσουν μέλη του Κόμματος της εργατικής τάξης, του ΚΚΕ.

3. Η ΚΝΕ έχει σαν φιλοδοξία να βρεθεί στις πρώτες γραμμές και να παίξει όλο και πιο σοβαρό ρόλο στην πάλη της νεολαίας και όλου του λαού για τα ζητήματα των νέων για την ανατροπή της δικτατορίας (...) για την ειρήνη και την κοινωνική πρόοδο.

(...) Στις σημερινές συνθήκες, η ΚΝΕ δημιουργεί παράνομες Οργανώσεις στους τόπους δουλειάς και κατοικίας των νέων, με βάση τις αρχές της συνωμοτικότητας, της επαγρύπνησης και της αποκέντρωσης (...)

(...) 5. Η Ολομέλεια της ΚΕ αναθέτει στο ΠΓ και τις Οργανώσεις του Κόμματος το καθήκον να βοηθήσουν στη συγκρότηση Οργανώσεων της ΚΝΕ» (1216).

Αντλώντας πείρα από τη διαδρομή του νεολαιίστικου κινήματος, η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (2005) υπογράμμισε για την ΚΝΕ αυτό ακριβώς το θέμα στις σύγχρονες συνθήκες:

«Η ίδρυση της ΚΝΕ, το 1968, δικαίωσε την απόφαση του ΚΚΕ με την επαναλειτουργία του στην Ελλάδα, σε συνθήκες παρανομίας, ύστερα από τη διάλυση των ΚΟ το 1958. Η ύπαρξη επαναστατικής οργάνωσης νεολαίας, υπό την καθοδήγηση του ΚΚΕ, είναι απολύτως αναγκαία. Καμία άλλη νεολαιίστικη οργάνωση, όσο μαζική και ριζοσπαστική και να είναι, δεν μπορεί να την αντικαταστήσει, να την υποκαταστήσει» (1217).

Επίσης:

«Η ΚΝΕ δρα στο πλευρό του Κόμματος και κάτω από την καθοδήγησή του, έχοντας ως στρατηγικό σκοπό το σοσιαλισμό. Από εδώ προκύπτει ο χαρακτήρας της Οργάνωσης. Από εδώ προκύπτει η ανάγκη η ΚΝΕ να συμβάλλει στην προώθηση της στρατηγικής του Κόμματος, στην οικοδόμηση του Μετώπου, δύναμη του οποίου θα αποτελέσει και το ίδιο το νεολαιίστικο κίνημα. Πράγμα που απαιτεί να γνωρίσει και να αφομοιώσει τις θέσεις του Κόμματος και μάλιστα μέσα από τις δικές της εμπειρίες» (1218).

Η ανασυγκρότηση των Οργανώσεων του ΚΚΕ πραγματοποιούνταν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, όμως στην πορεία ενισχυόταν με τους συντρόφους και τις συντρόφισσες που επέστρεφαν από την εξορία ή τη φυλακή και ήταν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα από τις γραμμές του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Και βέβαια η ανασυγκρότηση του ΚΚΕ στηρίχτηκε και με τη σχεδιασμένη και επαναλαμβανόμενη αποστολή πολλών κομματικών στελεχών από το εξωτερικό, ειδικά μετά από τη 12η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής (1968).

Την ανασυγκρότηση του ΚΚΕ δυσκόλευε η σύγχυση που προκλήθηκε τον πρώτο καιρό μετά από τη 12η Ολομέλεια. Οι συνθήκες της παρανομίας εμπόδιζαν την ανοιχτή και μαζική διαπάλη, τόσο σχετικά με τις αιτίες της διάσπασης όσο και με το ποιες δυνάμεις εξέφραζαν το Κόμμα. Ηταν ακόμα η φάση που πλατιές μάζες της ΕΔΑ επηρεάζονταν από την ηγεσία της, αυτή γνώριζαν, ενώ η πλειοψηφία αυτής της ηγεσίας ήταν στελέχη του αυτοαποκαλούμενου «ΚΚΕ εσωτερικού».

Παρ' όλα αυτά, η ανασυγκρότηση του ΚΚΕ ήταν προϋπόθεση για την ανάπτυξη της μαζικής αντιδικτατορικής πάλης. Η ηγεσία του σωστά επέλεξε την αδιάλλακτη αντιπαράθεση με το «ΚΚΕ εσωτερικού», ως κύριο οπορτουνιστικό φορέα, εμπόδιο και στην κατεύθυνση της αντιδικτατορικής πάλης. Η ανάπτυξη των Οργανώσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ επέδρασε και στη δημιουργία της Ενιαίας Συνδικαλιστικής Αντιδικτατορικής Κίνησης - ΕΣΑΚ (3.4.1968), της Αντι-ΕΦΕΕ και της Μαθητικής Οργάνωσης Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας (ΜΟΔΝΕ).

Η ανασυγκρότηση του ΚΚΕ προχώρησε ταχύτερα μετά από τη 17η Ολομέλεια της ΚΕ (9-13.12.1972), στην οποία ο μέχρι τότε Α΄ Γραμματέας της ΚΕ, Κώστας Κολιγιάννης, αντικαταστάθηκε από τον Χαρίλαο Φλωράκη, που είχε βγει παράνομα στο εξωτερικό και συμμετείχε στην καθοδήγηση του ΚΚΕ. Συνεχίστηκε με το 9ο Συνέδριο.

Σημαντικό όπλο για την ανάπτυξη της αντιδικτατορικής πάλης και την οργάνωση των κομματικών δυνάμεων αποτέλεσαν ο παράνομος Τύπος της ΚΕ του ΚΚΕ, της Κομμουνιστικής Νεολαίας, της ΚΟΑ («Ριζοσπάστης», «Οδηγητής», «Αδούλωτη Αθήνα», «Δημοκρατική Αλλαγή», «Ελεύθερη Πατρίδα» κ.ά.), η κυκλοφορία προκηρύξεων και άλλων εντύπων, η αναγραφή συνθημάτων. Ιδιαίτερο ρόλο είχαν το θεωρητικό περιοδικό του Κόμματος «Νέος Κόσμος», ο ραδιοφωνικός σταθμός «Η Φωνή της Αλήθειας», από τις εκπομπές του οποίου καθοδηγούνταν οι Κομματικές Οργανώσεις στην καθημερινή οργανωτική και πολιτική δράση τους και γενικότερα στην αντιδικτατορική λαϊκή πάλη.

Τη δική τους συμβολή στην πάλη κατά της δικτατορίας είχαν και οι οργανώσεις Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο, Ρήγας Φεραίος, Δημοκρατική Αμυνα, Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα - ΠΑΚ (28.2.1968) και άλλες μικρότερης εμβέλειας, ενώ σημαντικός ήταν ο ρόλος πολλών οργανώσεων στο εξωτερικό, τόσο στις χώρες όπου υπήρχαν Ελληνες οικονομικοί μετανάστες όσο και στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Στην πορεία, πήραν μέρος στον αγώνα κατά της χούντας και οργανώσεις αστικών κομμάτων, ακόμα και βασιλόφρονες.

Ενάμιση χρόνο πριν το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας, το λαϊκό κίνημα άρχισε να σημειώνει αισθητή άνοδο και κορυφώθηκε με τον ξεσηκωμό στο Πολυτεχνείο το Νοέμβρη του 1973. Την τριήμερη κατάληψη του Πολυτεχνείου (14-15-16 Νοέμβρη) κατέστειλαν τελικά στρατιωτικές δυνάμεις με την εισβολή τανκ και στρατού στο ίδρυμα τη νύχτα της 17ης Νοέμβρη. Η επέμβαση του στρατού και της αστυνομίας στο Πολυτεχνείο και στις γύρω περιοχές οδήγησε σε έναν αιματηρό απολογισμό με δεκάδες νεκρούς και τραυματίες.

Η κυβέρνηση Μαρκεζίνη παραιτήθηκε, ενώ στις 25.11.1973 η χούντα του Παπαδόπουλου ανατράπηκε από το στρατιωτικό πραξικόπημα του ταξίαρχου Ιωαννίδη. Τη χαριστική βολή στη δικτατορία έδωσε το πραξικόπημα για την ανατροπή της κυβέρνησης Μακάριου (15.7.1974), που υποκίνησε η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με Ελληνοκύπριους πολιτικούς και στρατιωτικούς της ΕΟΚΑ Β΄. Αμέσως ακολούθησε η εισβολή, σε δύο φάσεις, των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο (20-22 Ιούλη και 14-16 Αυγούστου). Η κυβέρνηση της δικτατορίας δεν μπορούσε πια να σταθεί.

Η ελληνική αστική τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι ανησύχησαν μήπως δυσκολέψει ο έλεγχος της κατάστασης. Τότε ακριβώς η δικτατορία παρέδωσε τη διακυβέρνηση. Τη νύχτα της 23ης προς 24.7.1974 ήρθε στην Ελλάδα από το Παρίσι ο Κ. Καραμανλής και σχημάτισε κυβέρνηση της λεγόμενης «εθνικής ενότητας», από πολιτικούς της προδικτατορικής ΕΡΕ και του «κεντρώου» χώρου. Αρχισε η φάση της λεγόμενης μεταπολίτευσης.

Η ΚΕ του ΚΚΕ χαρακτήρισε ως εξής την αλλαγή:

«...Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, η χουντική ηγεσία, με οδηγίες της Ουάσιγκτον και άλλων ηγετικών ΝΑΤΟικών κύκλων, ανέθεσε τη διακυβέρνηση της χώρας σε συντηρητικούς αστούς πολιτικούς, με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Καραμανλή» (1219).

Το πιο σημαντικό γεγονός που χρωμάτισε αυτήν τη φάση ήταν η νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Βασικός λόγος που την επέβαλε ήταν η ντε φάκτο παρέμβαση του ΚΚΕ αμέσως μετά από την κατάρρευση της δικτατορίας, με την άφιξη του ΠΓ στην Ελλάδα και με το άνοιγμα των κεντρικών γραφείων του στην Αθήνα, στην πλατεία Κάνιγγος. Τις ίδιες μέρες εκδόθηκε η εφημερίδα ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, πριν την επίσημη νομιμοποίηση του ΚΚΕ.

Στις 24.9.1974 η ΚΕ απηύθυνε χαιρετιστήριο για τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ «προς την εργατική τάξη, την αγροτιά, τους διανοούμενους, όλο το λαό» (1220). Στις 25.9.1974 κυκλοφόρησε ο «Ριζοσπάστης», ημερήσιο όργανο της ΚΕ του ΚΚΕ.

Μετά από 27 χρόνια συνεχόμενης παρανομίας, το ΚΚΕ σημείωσε μια σημαντική κατάκτηση. Παρά τις διώξεις και σε πείσμα όσων είχαν σπεύσει κατά καιρούς να αναγγείλουν την εξαφάνισή του, το ΚΚΕ κατάκτησε τη νόμιμη δράση του. Αρχιζε μια νέα περίοδος στην πολυκύμαντη Ιστορία του.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1213. Οι ενδοαστικές αντιθέσεις, όπως και όλα τα ζητήματα που αφορούν στις εξελίξεις εκείνης της περιόδου (Κυπριακό, η θέση της Ελλάδας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, η στρατηγική και η τακτική των πολιτικών δυνάμεων της εποχής, η προσέγγιση της ιδεολογίας της δικτατορίας, η στάση των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων εκείνα τα χρόνια, οι διώξεις, οι καταδίκες και τα βασανιστήρια σε βάρος χιλιάδων αγωνιστών της αντιδικτατορικής πάλης κ.ά.), προγραμματίζεται να αποτελέσουν ένα μέρος από το συνολικό αντικείμενο του επόμενου, Γ΄ τόμου του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, μελλοντικό καθήκον της Κεντρικής του Επιτροπής.

1214. Το 9ο Συνέδριο του ΚΚΕ, σελ. 35, έκδ. ΚΕ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1974.

1215. Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 10, σελ. 819, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009.

1216. Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 10, σελ. 297, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009.

1217. Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη με θέμα: «Η δράση του Κόμματος για τα προβλήματα της Νεολαίας. Η στήριξη της ΚΝΕ», σελ. 2, έκδ. «Ριζοσπάστης», 2005.

1218. Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στην Πανελλαδική Κομματική Συνδιάσκεψη με θέμα: «Η δράση του Κόμματος για τα προβλήματα της Νεολαίας. Η στήριξη της ΚΝΕ», σελ. 8, εκδ. «Ριζοσπάστης», 2005.

1219. Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα, τόμ. 10, σελ. 906, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2009 και περιοδικό «Νέος Κόσμος», τεύχ. 8-9, σελ. 3, Αύγουστος-Σεπτέμβρης 1974.

1220. «Ριζοσπάστης», 25.9.1974.