Τα νεα σκλαβοπαζαρα της ΕΕ

Και τα κονομάνε και τους κυνηγάνε τους πρόσφυγες στη Γερμανία

• 

Χρυσωρυχείο αποδεικνύονται οι πρόσφυγες για τις επιχειρήσεις και την οικονομία της Γερμανίας. Όπως αποκαλύπτει χθεσινό δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της Deutsche Welle, πληθώρα επιχειρήσεων, οι οποίες δραστηριοποιούνται στη σίτιση, τη στέγαση και συνολικά στη φροντίδα τού περίπου ενός εκατομμυρίου προσφύγων που έχει εισέλθει μόνο τον τελευταίο χρόνο στη Γερμανία, κάνουν σήμερα χρυσές δουλειές. Το γερμανικό Δημόσιο, αδυνατώντας να διαχειριστεί από μόνο του την ενσωμάτωση της μεγάλης μάζας των προσφύγων, αναθέτει ένα σημαντικό μέρος της δουλειάς σε ιδιωτικές εταιρείες.

Πολλοί δήμοι, για παράδειγμα, προσφέρουν σε ιδιώτες 50 ευρώ τη βραδιά για κάθε μετανάστη που φιλοξενούν. Το ζεστό χρήμα των δημόσιων ταμείων προσελκύει πλειάδα ιδιωτών και εταιρειών. Μία από τις πιο γνωστές εταιρείες που δραστηριοποιούνται είναι η Εuropean Homecare, η οποία απασχολεί περί τους 1.500 εργαζόμενους και προσφέρει υπηρεσίες σε περισσότερους από 16.500 πρόσφυγες στα περίπου 100 καταλύματά της. Η εταιρεία αναπτύσσεται ραγδαία και εκτός της στέγασης δραστηριοποιείται ακόμη στην εκμάθηση της γλώσσας όπως και στην επαφή των προσφύγων με τις αρχές. Ολα αυτά σημαίνουν ένα διαρκές αυγάτισμα των κερδών της στα τελευταία χρόνια.

Η επικερδής ενασχόληση του ιδιωτικού τομέα της Γερμανίας με τους πρόσφυγες δεν σημαίνει όμως ότι όλα πάνε ρολόι για τους τελευταίους. Δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που προσπαθούν να βγάλουν ξίγκι από τη μύγα αντιμετωπίζοντας τους πρόσφυγες ως αντικείμενα. Διόλου τυχαία είναι η αποκάλυψη ότι προσωπικό της εταιρείας ασφαλείας, που δραστηριοποιούνταν για τη Homecare, κακοποιούσε τους μετανάστες αλλά και ότι ο επικεφαλής της εταιρείας Hetze, που κατασκευάζει κοντέινερ για τη στέγαση των προσφύγων, είναι αδελφός του διοργανωτή των διαδηλώσεων κατά των προσφύγων στην πόλη Κλάουσνιτς. Με δυο λόγια, και τα κονομάνε και τους κυνηγάνε.

Τη θέαση αυτή πάντως των προσφύγων ως αντικειμένων εκμετάλλευσης την προβάλλει πρώτη και καλύτερη η ίδια η γερμανική κυβέρνηση. Ενδεικτικές είναι οι προτροπές του Σόιμπλε προς τους άλλους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης τον περασμένο Νοέμβριο: «Αν έχετε προβλήματα με την ανάπτυξη, πάρτε απλώς περισσότερους πρόσφυγες. Είναι μια καλή συνταγή για να λυθούν τα προβλήματα».

Ο αρχιτέκτονας της λιτότητας έχει ποντάρει σε αυτήν την τεράστια μετακίνηση ανθρώπων προς τη χώρα του. Η ενσωμάτωση των προσφύγων στη γερμανική κοινωνία απαιτεί υψηλότερες δημόσιες δαπάνες που ο ίδιος, λόγω της γνωστής ιδεολογικής του αγκύλωσης, δεν θα μπορούσε να απελευθερώσει.

Αυτή η αύξηση των δημοσίων δαπανών ενισχύει ήδη την τελματωμένη οικονομική δραστηριότητα στη Γερμανία, τα εισοδήματα, την κατανάλωση, την απασχόληση και θα καλύψει τις απώλειες από τη συρρίκνωση των εξαγωγικών αγορών των ΗΠΑ και της Κίνας. Από την άλλη πλευρά, η ενσωμάτωση των εκατομμυρίων προσφύγων στην εγχώρια αγορά εργασίας διασφαλίζει τη διατήρηση μισθών και του εργατικού κόστους στα επίπεδα που επιθυμούν οι Γερμανοί βιομήχανοι προκειμένου να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων που εξάγουν.

Μπάμπης Μιχάλης

Πηγή: efsyn.gr

ΝΑΤΟ: Η ιστορία του πιο βρώμικου ιμπεριαλιστικού συνασπισμού καταστολής των λαών

ΝΑΤΟ: Η ιστορία του πιο βρώμικου ιμπεριαλιστικού συνασπισμού καταστολής των λαών

Στις 4 Απρίλη 1949 οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, του Καναδά, της Δανίας, της Ισλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Νορβηγίας, της Ολλανδίας και της Πορτογαλίας υπέγραψαν το Σύμφωνο του Βόρειου Ατλαντικού και ίδρυσαν τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization - ΝΑΤΟ). Ο συγκεκριμένος στρατιωτικοπολιτικός συνασπισμός προετοιμαζόταν μερικά χρόνια πριν, δηλαδή στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Να σημειωθεί ότι το ΝΑΤΟ προηγήθηκε της ίδρυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Η Ελλάδα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ 3 χρόνια αργότερα, το 1952. Ηταν 18 Φλεβάρη 1952 όταν η ελληνική Βουλή συζήτησε και ενέκρινε το νομοσχέδιο, της κυβέρνησης Ν. Πλαστήρα - Σ. Βενιζέλου, για την προσχώρηση της χώρας στο ΝΑΤΟ. Το νομοσχέδιο ψήφισαν όλα τα κόμματα, πλην της ΕΔΑ και ενός βουλευτή του Δημοκρατικού Ριζοσπαστικού Κόμματος.
Η επιχειρηματολογία των αστικών δυνάμεων για πρόσδεση της χώρας και του λαού στους ιμπεριαλιστικούς Οργανισμούς, με στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της ντόπιας πλουτοκρατίας και τη θωράκισή της, παραμένει ίδια και σήμερα, αν ανακαλέσει κανείς τα ψευτοδιλήμματα που αναπαράγουν τα «διάδοχα» κόμματα, με βασικό το «παραμονή στην ΕΕ ή χάος»...
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είπε στην ομιλία του στη Βουλή ο τότε πρωθυπουργός Ν. Πλαστήρας: «Η κυβέρνησις - είπε - είναι ευτυχής σήμερον, διότι με την ψήφισιν, σχεδόν ομοφώνως, από την Βουλήν του νομοσχεδίου περί εισόδου της Ελλάδος εις το Ατλαντικόν Σύμφωνον, επικυρώνεται γεγονός χαρμόσυνον και πολύ σοβαρόν... Δεν πρέπει να γίνεται λόγος, ότι η Ελλάς ημπορεί να ακολουθήση άλλην πολιτικήν...
Είναι μία μεγάλη επιτυχία το ότι εισήλθεν η Ελλάς εις το Ατλαντικόν Σύμφωνον, διότι τιμάται ούτως από τους ομόφρονας και δημοκρατικούς λαούς του Ατλαντικού Συνασπισμού... Δεν ημπορεί κανείς να μην παραδεχτεί, ότι όταν η Ελλάς συμμετέχη εις το Ατλαντικόν Σύμφωνον μετά των Μεγάλων Δυνάμεων αι οποίαι κατοικούνται από ελεύθερους δημοκρατικούς λαούς, αισθάνεται εαυτήν ασφαλεστέρα... Αι άλλαι θεωρίαι περί ουδετερότητος και ειρηνεύσεων είναι θεωρίαι αι οποίαι δεν έχουν καμμίαν σχέσιν με το γεγονός αυτό. Θα επεθύμουν εν προκειμένω να περιορισθή η συζήτησις της Βουλής, διότι έχομεν και άλλα έργα με τα οποία πρέπει να ασχοληθούμε».
Το ΚΚΕ, σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας τότε, είχε επισημάνει τους κινδύνους για το λαό από την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Είναι η ίδια περίοδος που ο Ν. Μπελογιάννης συρόταν στο έκτακτο στρατοδικείο, για να καταδικαστεί σε θάνατο και να εκτελεστεί 40 ημέρες ακριβώς μετά την επικύρωση από τη Βουλή της ένταξης της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ.
Οι αγώνες των μελών και των οπαδών του ΚΚΕ ενάντια στη συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ ήταν συνεχείς και ανυποχώρητοι, παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος του εκτελεστικού αποσπάσματος κρεμόταν πάνω από τα κεφάλια τους. «Θανάσιμη απειλή καταστροφής για το λαό μας» χαρακτήριζε το δέσιμο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ το ΠΓ του Κόμματος, σχολιάζοντας την απόφαση της Οτάβας, το Σεπτέμβρη του 1951, που ήταν ο προπομπός της ένταξης.

Οι προετοιμασίες

Αύγουστος 1945: Αν και ο πόλεμος ουσιαστικά έχει τελειώσει (ήδη στις 9 του Μάη είχε υπογραφεί η άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, ενώ και η Ιαπωνία ετοιμαζόταν να υπογράψει ανάλογη συνθήκη), οι Αμερικανοί προπαγανδίζοντας την αναγκαιότητα να δοθεί «η χαριστική βολή» στην Ιαπωνία, δοκιμάζουν την ατομική βόμβα σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Το γεγονός ότι ήδη η Ιαπωνία είχε ηττηθεί, αλλά και ότι οι δύο ατομικές βόμβες δεν έπεσαν σε στρατιωτικούς στόχους, έδειχνε ότι άλλος ήταν ο σκοπός των ΗΠΑ. Αντικειμενικά, η πορεία διαμόρφωσης του μεταπολεμικού κόσμου ήταν αντικείμενο οξύτατης διαπάλης ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό. Και εκφραζόταν και πριν την έναρξη του πολέμου και στη διάρκειά του. Η προετοιμασία της ιμπεριαλιστικής Γερμανίας για πόλεμο στηρίχτηκε στα κεφάλαια των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών, (Αγγλίας, ΗΠΑ, Γαλλίας), αντιπάλων της στον πόλεμο, με στόχο την επίθεση στην ΕΣΣΔ, την καταστροφή του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους και το μοίρασμά του, όπως και το ξαναμοίρασμα άλλων εδαφών, ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κράτη. Αλλά η Γερμανία έκανε πόλεμο πρώτα ενάντια στα αντίπαλα σ' αυτήν ιμπεριαλιστικά κράτη στην Ευρώπη.
Η διαμόρφωση του αντιχιτλερικού συνασπισμού (ΕΣΣΔ - ΗΠΑ - Αγγλία), μετά την επίθεση της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ, ήταν ένας προσωρινός συμβιβασμός των ιμπεριαλιστικών αυτών κρατών με το σοσιαλισμό, αλλά το ζήτημα της διαμόρφωσης και της εξέλιξης του μεταπολεμικού κόσμου ήταν αντικείμενο διαπάλης και εντός του αντιχιτλερικού συνασπισμού. Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Ο προσωρινός συμβιβασμός δεν καταργούσε την ταξική αντιπαράθεση ανάμεσα στα δυο συστήματα. Αυτή υπάρχει, είναι αντικειμενική.
Ο μεταπολεμικός κόσμος αλλάζει ραγδαία. Η νίκη των λαών συνοδεύεται με κτυπήματα στον ίδιο τον ιμπεριαλισμό. Η ΕΣΣΔ, σηκώνοντας το κύριο βάρος του πολέμου γίνεται για τους λαούς «σύμβολο» που οδηγεί την πάλη τους, αλλά και δύναμη που τους ωθεί σε αυτό που η ίδια οικοδομεί, το σοσιαλισμό. Σύμβολο και υλική δύναμη της πάλης των λαών είναι ο σοσιαλισμός. Ο ιμπεριαλισμός διαισθάνεται τις αλλαγές, και συνειδητοποιεί ότι του μειώνεται το οξυγόνο. Αλλάζει ο συσχετισμός δυνάμεων εις βάρος του. Το πεδίο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, γίνεται εύφορο για να καρποφορήσουν οι ιδέες που κυοφορούν τη νέα κοινωνία. Οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν να φράξουν το δρόμο που μπορεί να αλλάζει συσχετισμούς, τη δύναμη της λαϊκής πάλης, που δυσκολεύει το ιμπεριαλιστικό σύστημα. Με την αποτρόπαια πράξη της ρίψης των ατομικών βομβών θέλησαν να επιβάλουν την ιμπεριαλιστική παγκόσμια κυριαρχία και κυρίως τη δική τους ηγεμονία στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Πραγματικός σκοπός ήταν να τρομοκρατήσουν την ΕΣΣΔ, να εμποδίσουν τους λαούς να μετατρέψουν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα σε πάλη για την εξουσία, να εμποδίσουν τον αγώνα του εργατικού κινήματος για κοινωνική απελευθέρωση, με δεδομένο ότι τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε πολλές χώρες ηγήθηκαν στην εθνικοαπελευθερωτική πάλη. Σχετικά μ' αυτό ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, μιλώντας στις 31 Μάρτη 1949 στη Βοστόνη, ανέφερε τα εξής: «Είναι βέβαιον, ότι η Ευρώπη θα είχε κομμουνιστικοποιηθεί... εάν δεν ευρίσκετο η ατομική βόμβα εις τας χείρας των Ηνωμένων Πολιτειών».¹
Αλλά και αμέσως μετά την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, στις 12 Μάη 1945, τηλεγραφούσε στον Αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν λέγοντάς του: «Η ευρωπαϊκή κατάστασις με ανησυχεί πάρα πολύ... Πολύ σύντομα η στρατιωτική ισχύς μας θα σβήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη, εκτός από μέτριες δυνάμεις που θα παραμείνουν για την κατοχή της Γερμανίας. Τι θα συμβεί εν τω μεταξύ από την πλευρά της Ρωσίας;... Ποια θα είναι η κατάστασις ύστερα από ένα ή δύο χρόνια; Οι αμερικανικές ή βρετανικές στρατιές θα έχουν τότε διαλυθεί, οι Γάλλοι δε θα έχουν ακόμη οργανωθεί αρκετά και δε θα διαθέτομεν παρά λίγες μεραρχίες, κατά το πλείστον γαλλικές, ενώ η Ρωσία θα είναι ελεύθερη να διατηρεί 200 ή 300 εν ενεργεία. Ενα Σιδηρούν Παραπέτασμα έπεσε σε ολόκληρη τη γραμμή του μετώπου... Ο στρατηγός Αϊζενχάουερ πρέπει να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να προλάβει νέα ομαδική έξοδο των γερμανικών πληθυσμών, όταν οι Μοσχοβίτες πραγματοποιήσουν την τεράστια προέλασή των προς το κέντρο της Ευρώπης... Σε λίγο θα είναι εύκολο στους Ρώσους να προχωρήσουν, εάν θέλουν, ως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης και του Ατλαντικού».² Αλλη μια μαρτυρία για την κατανόηση του μεταπολεμικού κόσμου που περιγράφει με σαφήνεια ως κύριο καθήκον του διεθνούς ιμπεριαλισμού τη στρατιωτική του οργάνωση ενάντια στην ΕΣΣΔ και στο διεθνές επαναστατικό κίνημα και που δεν είναι η μοναδική.
Στις 5 Μάρτη 1946, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, παρουσία του Χάρι Τρούμαν, μιλώντας στο Φούλτον του Μιζούρι των ΗΠΑ, σημείωνε ανάμεσα στα άλλα: «Από το Στετίνο στη Βαλτική μέχρι την Τεργέστη στην Αδριατική ένα σιδηρούν παραπέτασμα έχει απλωθεί κατά μήκος της ηπείρου (...). Η απειλή μιας νίκης της τυραννίας βαραίνει πάνω στη στέγη κάθε σπιτιού, πάνω στο κεφάλι κάθε ανθρώπινου πλάσματος. Η πείρα μου από τον πόλεμο, μου έδειξε ότι οι Ρώσοι δε σέβονται παρά μόνο τη βία (...). Η στενή συμμαχία αγγλόφωνων λαών, η οργανωμένη αεροπορική και ναυτική συνεργασία των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας αποτελούν τη μόνη οδό των ελευθεριών μας (...). Μαζί, αδελφικά ενωμένοι θα είμαστε οι κύριοι του μέλλοντος...».³ Ο Τσόρτσιλ διατυπώνει ουσιαστικά πρόταση για μια στρατιωτικοπολιτική συμμαχία του καπιταλιστικού κόσμου και ειδικότερα της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ.

«Δόγμα Τρούμαν» και «Σχέδιο Μάρσαλ»

Το Μάρτη του 1947, ο Αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν θα διακηρύξει στο Κογκρέσο το πολιτικό και στρατιωτικό δόγμα των ΗΠΑ, που θα μείνει στην ιστορία με το όνομά του, όπου ανάμεσα στ' άλλα έδωσε το στίγμα των σκοπών του «δόγματός του» ως εξής: «Δε θα έχομεν αντιληφθεί τους αντικειμενικούς μας σκοπούς εάν δε θελήσωμεν να βοηθήσωμεν τους ελεύθερους λαούς όπως διατηρήσουν τους ελεύθερους θεσμούς των και την εθνικήν των ακεραιότητα εναντίον των επιθετικών κινημάτων τα οποία ζητούν να επιβάλλουν επ' αυτών ολοκληρωτικά καθεστώτα... Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα (σ.σ. έτσι χαρακτηρίζει την ΕΣΣΔ και τις Λαϊκές Δημοκρατίες) επιβαλλόμενα επί ελευθέρων λαών δι' αμέσου ή εμμέσου επιθέσεως υπονομεύουν τας βάσεις της διεθνούς ειρήνης, άρα και την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών».⁴
Για τη σημασία αυτού του δόγματος ο Χένρι Κίσινγκερ (Henry Kissinger) γράφει: «Αν οι Σοβιετικοί ηγέτες είχαν μελετήσει περισσότερο την αμερικανική ιστορία, θα καταλάβαιναν πόσο κίνδυνο έκρυβαν τα λόγια του προέδρου. Το Δόγμα Τρούμαν αποτέλεσε ένα ορόσημο επειδή, από τη στιγμή που πέταξε η Αμερική το γάντι της ηθικής, το είδος της Realpolitik, που γνώριζε τόσο καλά ο Στάλιν, θα τελείωνε για πάντα και οι διαπραγματεύσεις για αμοιβαίες παραχωρήσεις δε θα είχαν πλέον καμιά θέση στις μεταξύ τους σχέσεις. Από εδώ και πέρα, οι διαφορές μπορούσαν να λυθούν μόνο με μια αλλαγή των σοβιετικών σκοπών, την κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος ή και με τα δύο μαζί».⁵
Για την επίτευξη των «αντικειμενικών σκοπών των ΗΠΑ, απαιτούνταν ένας συνδυασμός της κοινής δράσης των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών με την πρόσδεση «χιλίων νημάτων» σε αυτή τη δράση και άλλων καπιταλιστικών κρατών. Η ιδέα συγκρότησης μιας στρατιωτικοπολιτικής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας είχε ήδη μπει σε τροχιά υλοποίησής της. Σε αυτό συνέβαλε επίσης και το «Σχέδιο Μάρσαλ».
Στις 5 Ιούνη 1947, ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ, ανακοίνωσε ένα οικονομικό σχέδιο των ΗΠΑ για την Ευρώπη, με το πρόσχημα την ενίσχυση των ευρωπαϊκών χωρών για την ανοικοδόμησή τους από τον πόλεμο. Ο σκοπός διπλός. Από τη μια η διείσδυση του αμερικανικού κεφαλαίου στην καπιταλιστική Ευρώπη, από την άλλη, η αποτροπή ενδυνάμωσης των επαναστατικών εργατικών κινημάτων με δεδομένο ότι και η αστική εξουσία δεν ήταν εντελώς εδραιωμένη και ισχυρή αμέσως μετά τον πόλεμο. Ετσι, από κοινωνικοπολιτική άποψη, το «Σχέδιο Μάρσαλ» αποσκοπούσε, σε συνδυασμό με την εξαγωγή αμερικανικών κεφαλαίων, να εμποδίσει με οικονομικούς όρους την ανάπτυξη εργατικών κινημάτων, να συμβάλλει στη χειραγώγηση λαϊκών δυνάμεων και να φράξει το δρόμο σε εξελίξεις που θα έθεταν σε περιπέτειες το καπιταλιστικό σύστημα. «Η παγκόσμιος κατάστασις είναι πολύ σοβαρά», είπε στην εν λόγω ομιλία του στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ο στρατηγός Μάρσαλ και πρόσθεσε: «Ο πόλεμος έχει προκαλέσει τοιαύτης εκτάσεως καταστροφάς, ώστε αι σημεριναί ανάγκαι της Ευρώπης είναι πολύ μεγαλύτεραι από τας οικονομικάς της δυνατότητας. Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσωμεν μίαν βοήθειαν συμπληρωματικήν, μίαν βοήθειαν ήτις να είναι δωρεά και συγχρόνως να είναι πολύ σημαντική, άλλως κινδυνεύομεν να υποστώμεν πολύ σοβαράς κοινωνικάς, οικονομικάς και πολιτικάς συνεπείας».⁶
Ο Τρούμαν έλεγε για τη σχέση του «Δόγματος Τρούμαν» και του «Σχεδίου Μάρσαλ»: «Το εν και το άλλο αποτελούν τα δύο ημίσεα του ιδίου καρυδιού».⁷

Συγκεκριμένα πρακτικά βήματα

Το 1948 έγινε η πιο σημαντική κίνηση συγκρότησης συνασπισμού στην Ευρώπη πριν την ίδρυση του ΝΑΤΟ. Στις 4 Μάρτη 1948, ύστερα από βρετανική πρωτοβουλία που είχε εκδηλωθεί δυο μήνες νωρίτερα, συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες, για να συζητήσουν τους όρους σύναψης συνθήκης αμοιβαίας βοήθειας, οι υπουργοί Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας. Στις 17 Μάρτη 1948 υπογράφηκε τελικά η Συνθήκη των Βρυξελλών, με την οποία συγκροτήθηκε η «Δυτική Ενωση» των 5 προαναφερόμενων κρατών. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ δε θα άφηναν τις εξελίξεις στην Ευρώπη χωρίς τη δική τους παρουσία. Αλλωστε, αυτό το επεδίωκε και η Μεγάλη Βρετανία. Ως προς αυτό, ο Henry Kissinger γράφει: «Με λίγα λόγια, η Αμερική θα έκανε οτιδήποτε για την Ατλαντική Συμμαχία εκτός από το να την ονομάζει συμμαχία. Θα εφάρμοζε μια ιστορική πολιτική συνασπισμού, αρκεί οι ενέργειές της να μπορούσαν να δικαιολογηθούν με βάση το δόγμα της συλλογικής ασφάλειας, το οποίο ο Ουίλσον είχε πρώτος προτείνει σαν εναλλακτική λύση για το σύστημα συμμαχιών. Ετσι, η ευρωπαϊκή ισορροπία δυνάμεων αναστήθηκε στα πλαίσια μιας ανεπανάληπτης αμερικανικής ρητορικής».⁸
Ετσι, στις 4 Απρίλη 1949, με την υπογραφή του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού ιδρύθηκε ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization - ΝΑΤΟ). Ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν φρόντισε, με το λόγο του, να στείλει μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση για τη σημασία αυτού του Συμφώνου και για το ρόλο που θα έπαιζε μελλοντικά. Αναφερόμενος, ανάμεσα στα άλλα, στην επιρροή του Συμφώνου σημείωσε ότι «δε θα γίνει μόνο αισθητή εις την περιοχήν την οποία καλύπτει αλλ' εις ολόκληρον τον κόσμον». Και έδωσε ένα παράδειγμα ως προς αυτό: «Με την εξουσιοδότησίν μου - είπε - και κατόπιν οδηγιών μου το υπουργείον Εξωτερικών απεσαφήνισε προσφάτως ότι η προσχώρησις των Ηνωμένων Πολιτειών εις το Σύμφωνον αυτό δε σημαίνει κατ' ανάγκην την χαλάρωσιν του αμερικανικού ενδιαφέροντος διά την ασφάλειαν και ευημερίαν άλλων περιοχών, ως η Εγγύς Ανατολή»⁹.
Σχετικά με την αναγκαιότητα, το ρόλο και την αποστολή του ΝΑΤΟ, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, μιλώντας στις 31 Μάρτη 1949 στη Βοστόνη, σχετικά με την ΕΣΣΔ αναφερόμενος στην ηγεσία της - τους «14 άνδρες του Κρεμλίνου», όπως τους αποκάλεσε - είπε: «Η επιβίωσίς των και ουχί εκείνη της Ρωσίας είναι η ρίζα και η αφορμή, ως και η μοναδική εξήγησις της απαισίας και κακοποιού πολιτικής των... Αντιμετωπίζομεν πράγματι την στιγμήν αυτήν κάτι πολύ χειρότερον και μεγαλύτερον εκείνου το οποίον αντιμετωπίσαμεν εν τω προσώπω του Χίτλερ. Εκείνος είχε να εκμεταλλευθεί μόνον την αλαζονείαν του "λαού των κυρίων" και το αντισημιτικόν του μίσος. Οι 14 όμως αυτοί άνδρες εις το Κρεμλίνον έχουν την ιεραρχίαν των και εν είδος θρησκείας, της οποίας οι ιεραπόστολοι ευρίσκονται εις κάθε χώραν (σ.σ. εννοεί την κομμουνιστική ιδεολογία και τα κομμουνιστικά κόμματα) ως πέμπτη φάλαγξ, αναμένοντες την ημέραν καθ' ην, ως ελπίζουν, θα είναι οι απόλυτοι κύριοι των συμπατριωτών των και θα εξοφλήσουν παλαιούς λογαριασμούς. Εχουν την αθεϊστικήν θρησκείαν των και το κομμουνιστικόν δόγμα των της πλήρους υποταγής του ατόμου εις το κράτος. Οπισθεν τούτου ίσταται ο μεγαλύτερος στρατός εν τω κόσμω...». Τέλος, κάνοντας αναφορά στην κατάσταση που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή ο καπιταλιστικός κόσμος, ο Τσόρτσιλ τόνισε: «Εχομεν ως κυριαρχούντα γεγονότα το περίφημον Σχέδιον Μάρσαλ υπέρ μιας νέας ενότητος της Δυτικής Ευρώπης και την στιγμήν αύτην το Ατλαντικόν Σύμφωνον (...). Υπό την πίεσιν του κομμουνισμού όλα τα ελεύθερα έθνη συνεσπειρώθησαν όσον ουδέποτε άλλοτε εις εν σύνολον (...). Ας προχωρήσωμεν ομού εις την εκπλήρωσιν της αποστολής μας και του καθήκοντός μας, φοβούμενοι τον θεόν και ουδέν άλλο».¹⁰

Ο αόρατος κίνδυνος

Υπάρχει κανείς που να αμφιβάλλει ότι, ως προς το ρόλο και το χαρακτήρα του, το ΝΑΤΟ ήταν και παραμένει ένας διεθνής κατασταλτικός μηχανισμός προστασίας των μονοπωλιακών συμφερόντων και βασικός μοχλός της ιμπεριαλιστικής εξουσίας και δράσης, τόσο στο εσωτερικό των κρατών - μελών της Συμμαχίας όσο και διεθνώς; Από την ιστορική φάση της περιόδου του δόγματος του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου», δηλαδή από την εποχή της προετοιμασίας για την ίδρυση του στρατιωτικοπολιτικού επιθετικού συνασπισμού για την αντιμετώπιση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και πιο ειδικά του σοσιαλισμού, βρισκόμαστε τώρα στην πραγματικότητα του θερμού πολέμου, ανεξάρτητα από τις εστίες ανάφλεξης (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη)...
Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε την εδραίωση των ιδιαίτερων συμφερόντων ξεχωριστών ισχυρών καπιταλιστικών κρατών ή ομάδων κρατών σε συγκεκριμένα γεωστρατηγικά σημεία του πλανήτη, π.χ. στα Βαλκάνια, την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο, την Ευρασία, εν μέσω έντασης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Αλλωστε πηγή των πολέμων είναι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Αντιθέσεις έχουν εκφραστεί και εντός του ΝΑΤΟ. Για παράδειγμα, η επιδίωξη των Γερμανίας, Γαλλίας, Βελγίου και Λουξεμβούργου να δημιουργηθεί ευρωπαϊκό στρατιωτικό επιτελείο με αυτοτέλεια από το ΝΑΤΟ και με μοχλό τον Ευρωστρατό, που θα δρα για προληπτικούς πολέμους που θα αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση, δημιούργησε οξύτατες αντιπαραθέσεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ και έληξε με συμβιβασμό για δημιουργία τέτοιου επιτελείου, αλλά υπό το ΝΑΤΟ. Οπως επίσης και στον πόλεμο στη Λιβύη και τη διαφορετική στάση της Γερμανίας.
Ταυτόχρονα οι ενδομονοπωλιακοί ανταγωνισμοί για το μοίρασμα, το οποίο πραγματοποιείται μέσω της δημιουργίας από τους ίδιους τους ιμπεριαλιστές διαφόρων μορφών κρίσεων, έως και πολεμικών, οξύνει και τις ταξικές αντιθέσεις, που πρέπει να αποφευχθούν, στο βαθμό που ανοίγουν το δρόμο ανατροπής του συστήματος. Τα λαϊκά και επαναστατικά κινήματα είναι το εμπόδιο, άρα, επίσης, είναι «εχθρός»...
Βεβαίως, από την υπόθεση «διευθέτηση κρίσεων» λόγω υποδαύλισης από τους ιμπεριαλιστές εθνικιστικών αντιθέσεων στις αρχές της 10ετίας του '90 και τη χρησιμοποίηση του ΝΑΤΟ γι' αυτό το σκοπό, περάσαμε στο «νέο εχθρό», αόρατο αυτή τη φορά, τη λεγόμενη διεθνή τρομοκρατία. Ετσι κινδυνεύει η ασφάλεια του πλανήτη, που καλείται να προστατέψει το ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η νέα του αποστολή μετά το χτύπημα στους «δίδυμους πύργους» της Νέας Υόρκης. Που, όπως πολύ γρήγορα αποκαλύφθηκε, το είχαν ανάγκη οι Αμερικανοί, και λόγω της οικονομικής τους κρίσης και για να εξαπολύσουν μετά τη Γιουγκοσλαβία νέους πολέμους, όπως και έκαναν. Αλλωστε οικονομική κρίση και πόλεμος κάποτε συμβαδίζουν.
Η 11η Σεπτέμβρη 2001 και τα δήθεν από την Αλ Κάιντα χτυπήματα στις ΗΠΑ, που έχουν γενικά αμφισβητηθεί ως τέτοια από πολλούς αναλυτές που συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι μάλλον είναι έργο των ίδιων των ΗΠΑ για να βρεθεί το πρόσχημα εξαπόλυσης πολέμων στην Ασία, μπορεί να σηματοδότησαν την ένταση της επιθετικότητας του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με πρόσχημα την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής, αλλά για το ΝΑΤΟ οι διαδικασίες είχαν ήδη δρομολογηθεί πολύ πριν την έναρξη του λεγόμενου παγκόσμιου «αντιτρομοκρατικού» πολέμου, που κήρυξαν οι Αμερικανοί, με αφορμή και πρόσχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πόλεμος κατά του Αφγανιστάν, που ξεκίνησε με αφορμή τα χτυπήματα της 11ης Σεπτέμβρη 2001, ουσιαστικά πάτησε πάνω στις αποφάσεις της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον το 1999, όπου θεσμοθέτησε την αποστολή στρατευμάτων σε όλο τον κόσμο με διάφορα προσχήματα, όπως «η τρομοκρατία, η καταπίεση, οι φυλετικές συγκρούσεις, η οικονομική δυσπραγία, η κατάρρευση της πολιτικής τάξης και η εξάπλωση των όπλων μαζικής καταστροφής...» (απόφαση για τη Στρατηγική Αντίληψη της Συμμαχίας).
Επίσης, «το οργανωμένο έγκλημα και η διατάραξη ροής ζωτικών πόρων» διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για μελλοντικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ σ' όλη την υδρόγειο, εξάλλου το ΝΑΤΟ έχει ήδη διακηρύξει το δόγμα περί «ενεργειακής ασφάλειας».
Ετσι το ΝΑΤΟ γίνεται πιο ευέλικτο και ετοιμοπόλεμο για δράση σε όλο τον πλανήτη. Στο πλαίσιο των αποφάσεων υπάγεται και η κατεύθυνση προς τα κράτη - μέλη της συμμαχίας «να αποδεσμεύσουν» δυνάμεις μέσα από τους εθνικούς στρατούς, προκειμένου να στηριχτούν οι ιμπεριαλιστικές «επιχειρήσεις» του ΝΑΤΟ ανά τον κόσμο. Γι' αυτό, στην Κωνσταντινούπολη, αποφασίστηκε το 40% των δυνάμεων κάθε «εθνικού στρατού», να τεθεί στην υπηρεσία του ΝΑΤΟ, ενώ το 8% των δυνάμεων κάθε χώρας θα πρέπει να βρίσκεται σε αποστολές εκτός συνόρων. Αυτό το 8% αντιπροσωπεύουν οι 300.000 στρατιώτες, οι οποίοι σύμφωνα με μεταγενέστερη Υπουργική Οδηγία θα τελούν σε πολεμική ετοιμότητα για ταυτόχρονη διεξαγωγή δύο πολέμων και έξι μικρότερων επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο της μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ ορίστηκε και η «νέα δομή διοίκησης», που αποφασίστηκε το 2003. Αυτή έχει περισσότερο χαρακτήρα ενός επιχειρησιακού επιτελείου, όπου ο αρχιστράτηγος είναι Αμερικανός σηματοδοτώντας και την ηγεμονία των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.

Η στρατηγική

Η στρατηγική του ΝΑΤΟ αποτυπώνεται τα τελευταία χρόνια σε δύο βασικούς άξονες: Ο ένας είναι η εξάπλωση της δράσης του και η ένταξη στο στρατιωτικοπολιτικό αυτό συνασπισμό των πρώην χωρών - μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας και ο άλλος η εδραίωση της παγκόσμιας δράσης του. Ο πρώτος, ήδη σχεδόν έχει ολοκληρωθεί με τη διείσδυσή του στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, ενώ πιο δειλά είναι τα βήματά του προς τα κράτη που προήλθαν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, καθώς σκόνταψε στη ρωσική αντίδραση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Ουκρανίας και της Γεωργίας, ωστόσο πρόφτασε να «αγκαλιάσει» τις τρεις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες της Βαλτικής. Οπου σκοντάφτει το ΝΑΤΟ, η διείσδυση γίνεται μέσω του λεγόμενου «Συνεταιρισμού για την Ειρήνη» (PFP), δηλαδή του προγράμματος στρατιωτικής συνεργασίας του ΝΑΤΟ με χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας. Ομως, η εξάπλωση του ΝΑΤΟ δε σταματάει στην Ευρώπη. Εχει ήδη αρχίσει να στοχεύει σε όλες τις ηπείρους. Αναπτύσσει δράση ήδη στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική, αλλά στο στόχαστρό του είναι και η Αυστραλία και η Λατινική Αμερική. Ο άλλος, ο δεύτερος άξονας της νέας στρατηγικής του ΝΑΤΟ, αυτός της καθιέρωσής της παγκόσμιας δράσης του, έχει αρχίσει να εδραιώνεται και στο πλαίσιο αυτό υπάγεται και η μετατροπή του ΟΗΕ σε μηχανισμό νομιμοποίησης του επεμβατικού ρόλου του ΝΑΤΟ. Βέβαια, προωθείται παράλληλα και η ιδέα για επέμβαση του ΝΑΤΟ και χωρίς το τυπικό της έγκρισης απο τον ΟΗΕ, όπου κρίνει η λυκοσυμμαχία.
Η ένταση της δράσης του ΝΑΤΟ στην ευρασία απαιτεί τη διαπλοκή της δράσης του με όλους τους άλλους μηχανισμούς της ιμπεριαλιστικής Ευρώπης. Αυτή η διαπλοκή περιγράφεται αρκετά πειστικά από το ίδιο το ΝΑΤΟ.
«Η θεσμική βάση για τη διαχείριση της μελλοντικής ασφάλειας της Ευρώπης σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Ρώμης ξεκινά από το γεγονός ότι οι προκλήσεις που η νέα Ευρώπη θα έχει ν' αντιμετωπίσει δεν είναι δυνατόν ν' αντιμετωπιστούν από ένα μοναδικό φορέα και απαιτούν ένα πλέγμα αλληλοενισχυόμενων οργανισμών που θα ενώνουν τις χώρες της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής σ' ένα σύστημα αλληλοϋποστηριζόμενων δομών. Γι' αυτό και η Συμμαχία στρέφει τις προσπάθειές της προς μια καινούρια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλεια η οποία θα εξασφαλίζει ότι οι ρόλοι του ΝΑΤΟ, του ΟΑΣΕ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης θα είναι αλληλοσυμπληρούμενοι. Αλλα περιφερειακά πλαίσια συνεργασίας μπορούν και αυτά να παίξουν σημαντικό ρόλο. Η πρόληψη πιθανών ανωμαλιών και διαιρέσεων οι οποίες θα ήταν δυνατόν να προκληθούν από αιτίες όπως οικονομικές ανισότητες και έντονος εθνικισμός εξαρτάται από την αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των διαφόρων αυτών στοιχείων. Επιπλέον όλων των ανωτέρω στοιχείων, τα οποία συνιστούν την πρακτική βάση για συνεργασία και διαβουλεύσεις μεταξύ των 16 μελών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο Συνεργασίας (NACC) ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1991 με σκοπό να επιστατεί την περαιτέρω ανάπτυξη διαλόγου, συνεργασίας και διαβουλεύσεων μεταξύ του ΝΑΤΟ και των Εταίρων του στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στο έδαφος της πρώην Σοβιετικής Ενωσης... Ενα Πρόγραμμα Εργασίας για Διάλογο, Σύμπραξη και Συνεργασία συντάσσεται τώρα κάθε δύο χρόνια και καθορίζει τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν σε διάφορους τομείς (θέματα ασφαλείας και πολιτικά, διαβουλεύσεις για την ακολουθητέα πολιτική, ειρηνευτική διαδικασία, οικονομικά, επιστημονικά, περιβαλλοντικά, σχεδιασμού πολιτικής κινητοποιήσεως, ανθρωπιστική βοήθεια, πληροφορίες, εναέρια κυκλοφορία)... Εκτός από τις συνεδριάσεις του ίδιου του ΝΑCC, διεξάγονται συναντήσεις με εκπροσώπους των χωρών - Εταίρων, σε κανονικά διαστήματα, υπό την αιγίδα του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου σε μόνιμη συνεδρία και τις υφιστάμενες σε αυτό ΝΑΤΟικές οργανώσεις... Η ανάληψη της πρωτοβουλίας "Σύμπραξη για την Ειρήνη" (PFP), τον Ιανουάριο του 1994, πρόσθεσε μια νέα διάσταση στη συνεργασία του ΝΑCC, καθιστώντας δυνατή την ανάπτυξη μιας έμπρακτης στρατιωτικής συνεργασίας με το ΝΑΤΟ σύμφωνα με τα διαφορετικά ενδιαφέροντα και δυνατότητες των χωρών-Εταίρων της PFP.
Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην ενίσχυση των αντίστοιχων δυνατοτήτων για ειρηνευτικές αποστολές μέσω κοινού σχεδιασμού, εκπαίδευσης και ασκήσεων και, με τον τρόπο αυτό, τη βελτίωση της διεπιχειρησιακής δυνατότητας των ενόπλων δυνάμεων των Εταίρων και αυτών του ΝΑΤΟ. Αποσκοπεί επίσης στο να διευκολύνει την ύπαρξη διαφάνειας στον εθνικό αμυντικό σχεδιασμό και στα κονδύλια που διατίθενται καθώς και το δημοκρατικό έλεγχο των αμυντικών δυνάμεων. Οι μηχανισμοί συνεργασίας που δημιουργήθηκαν για τη διαχείριση του προγράμματος PFP περιλαμβάνουν τη διάθεση γραφείων στην Εδρα του ΝΑΤΟ για αξιωματικούς συνδέσμους των χωρών - Εταίρων, ένα Κέντρο Συντονισμού της Σύμπραξης που εδρεύει στο Μονς, κοντά στο SHAPE, και μια Πολιτικο-Στρατιωτική Επιτροπή Καθοδήγησης για τη Σύμπραξη για την Ειρήνη (PMSC), η οποία συνέρχεται υπό διάφορες μορφές, τόσο με συγκεκριμένους Εταίρους όσο και με το σύνολο των χωρών του ΝΑCC/PFP».
Η επισήμανση όλων αυτών δεν έχει σχέση μόνο με τη δημιουργία πλέγματος ένταξης και πρόσδεσης όλων αυτών των κρατών στα δίχτυα του δολοφονικού στρατιωτικοπολιτικού συνασπισμού. Οι δραστηριότητές του ξεπερνούν κατά πολύ τα ζητήματα στρατιωτικοπολιτικής ένταξης, αφού μόνο το περιεχόμενο των προγραμμάτων του ΝΑCC ανοίγει το δρόμο μιας συνολικής ένταξης στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς (έρευνα, επιστήμη, νερό, ορυκτός πλούτος, ενέργεια, πληροφορίες, δηλαδή προπαγάνδα, περιβάλλον κλπ.) που επίσης έχουν σχέση με ζητήματα στρατιωτικής δράσης αλλά, στην ουσία, συμβάλουν στη μονοπωλιακή οικονομική διείσδυση σ' αυτά τα κράτη. Ιδιαίτερα αυτό συμβαίνει με τα ζητήματα πληροφόρησης και προπαγάνδας στα οποία το ΝΑΤΟ δεν είναι απλά προσεκτικό αλλά μεθοδικό, άκρως επιθετικό, γνωρίζοντας αυτό που καθένας καταλαβαίνει, ότι δηλαδή χωρίς την επίδραση στις συνειδήσεις είναι αδύνατο να εξασφαλίσει την πραγματοποίηση των σκοπών του.
Είναι η πρωταρχική του δράση και μπορεί να χρησιμοποιεί διάφορα επιτελεία μελέτης της ιστορίας, του πολιτισμού, εθνολογικών ζητημάτων, κάθε τομέα που αποτελεί το περιεχόμενο της κοινωνικής ψυχολογίας, προκειμένου να γίνεται ικανό στη μαζική προπαγάνδα. Να μπορεί να δημιουργεί πραγματικότητες πάνω στις οποίες να πατά η επεκτατική ιμπεριαλιστική πολιτική. Αυτό το καθήκον επιτελεί ένα καλά οργανωμένο Γραφείο Πληροφοριών και Τύπου στις Βρυξέλλες με παραρτήματα σε όλα τα κράτη-μέλη, με διάφορες εκδόσεις ενημερωτικού έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μέσα και προγράμματα, το Internet, με ανάλογες διασυνδέσεις με το NACC. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται τα επιστημονικά και περιβαλλοντικά προγράμματα, οι διασυνδέσεις με Πανεπιστημιακά και άλλα ιδρύματα, οι υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές σε διάφορους τομείς και ιδιαίτερα στις φυσικές επιστήμες κλπ.

Το «νέο δόγμα»

Στη Σύνοδο Κορυφής της Ουάσιγκτον που έγινε τον Απρίλη του 1999 για τα 50 μαύρα χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ έγινε η επικύρωση του «νέου δόγματος». Σύμφωνα με τον Χαβιέ Σολάνα, τότε Γενικό του Γραμματέα, η Σύνοδος της Ουάσιγκτον βασίστηκε «στα διδάγματα που αποκόμισε το ΝΑΤΟ από τη διαχείριση άλλων σύνθετων κρίσεων, όπως αυτή στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και προσφάτως στο Κοσσυφοπέδιο. Θα αντικατοπτρίζει την εμπειρία που αποκτήσαμε στην ανάπτυξη εξαιρετικά πολύπλοκων μοντέλων επικοινωνίας και συνεργασίας με όλες κυριολεκτικά τις χώρες που βρίσκονται στην ευρωατλαντική περιοχή, η οποία εκτείνεται από το Βανκούβερ ως το Βλαδιβοστόκ».
Ετσι, αποσαφήνισαν όχι μόνο τη στρατηγική του «νέου δόγματος» αλλά και τα όρια επιχειρησιακής δράσης του ΝΑΤΟ που και τυπικά πλέον ξεφεύγουν από την «ασφάλεια της Ευρώπης» και φτάνουν στην «ασφάλεια του κόσμου». Κυριαρχεί το δόγμα «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση», δηλαδή η προστασία του ιμπεριαλισμού απαιτεί καταστολή του λαϊκού κινήματος.
Ενα αξιοπρόσεκτο στοιχείο είναι επίσης ότι, με τη σύνοδο της Ρώμης (Νοέμβρης 1991) το ΝΑΤΟ κατέληξε να συμβάλλει στην υποστήριξη των ειρηνευτικών δραστηριοτήτων του ΟΗΕ. Ουσιαστικά, ήταν το πρόσχημα για τις επεμβάσεις του και χρειαζόταν την τυπική κάλυψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Βεβαίως, με δεδομένο το συσχετισμό δυνάμεων στον ΟΗΕ, τέτοιο πρόβλημα παρεμβολής εμποδίων δεν υπήρχε. Αλλωστε, για την επέμβαση στη Βοσνία αφορμή στάθηκε η προβοκάτσια των Μουσουλμάνων στη σφαγή της αγοράς του Σεράγεβο. Τότε πράγματι κλήθηκε ο ΟΗΕ να αποφανθεί. Παρά το ότι είχε στοιχεία για την προβοκάτσια, εντούτοις αποφάσισε την επέμβαση του ΝΑΤΟ δίνοντας αργότερα τα στοιχεία στη δημοσιότητα. Στην περίπτωση της Βοσνίας έδρασε χωρίς ούτε τυπική συγκάλυψη του υποτιθέμενου χαρακτήρα του πλέον, ως Νατοϊκό υποχείριο. Για την επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο δεν υπήρξε εκ των προτέρων ούτε αυτή η τυπική απόφαση κάλυψης του ΟΗΕ. Το ίδιο το ΝΑΤΟ πλέον εφαρμόζει στην πράξη το ρόλο του διεθνούς οργανισμού διευθέτησης των παγκόσμιων ζητημάτων. Μάλλον του χρειαζόταν και αυτή η «δοκιμή» μπροστά στην επικύρωση του «νέου δόγματος» και στη διαμόρφωση του ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα.
Αλλά το «νέο επιθετικό δόγμα» απαιτεί και ανάλογες αναπροσαρμογές.
Η επιτροπή αμυντικού σχεδιασμού του ΝΑΤΟ, το Δεκέμβρη του 1992, αποφάσισε την κατάργηση της παλιάς δομής. Με βάση τη νέα δομή συγκροτούνται πολυεθνικές, ευέλικτες δυνάμεις ταχείας επέμβασης και καταργούνται οι επιμέρους εθνικές περιοχές επιχειρησιακής ευθύνης, με τη δημιουργία ενός «εύκαμπτου» οργανωτικού σχήματος όπου όλες οι εθνικές περιοχές επιχειρησιακής ευθύνης μεταβιβάζονται στο ΝΑΤΟ. Δημιουργούνται δύο πτέρυγες, η Βόρεια και η Νότια, με δύο στρατηγεία, ένα σε κάθε πτέρυγα και υποστρατηγεία στην κάθε πτέρυγα. Η οριστικοποίησή της έγινε το 1997. Την κύρια ευθύνη την έχει ο ανώτατος ΝΑΤΟϊκός διοικητής της περιοχής, δηλαδή της πτέρυγας. Στη Νότια Πτέρυγα το στρατηγείο είναι στη Νάπολη και διοικητής είναι Αμερικανός. Στη Νότια πτέρυγα συγκροτήθηκαν τέσσερα υποστρατηγεία, στη Λάρισα, στη Σμύρνη, στη Βερόνα και στη Μαδρίτη, με αντίστοιχους διοικητές υποστρατηγείων. Στα υποστρατηγεία μένουν περιορισμένες αρμοδιότητες, στα πλαίσια πάντα της ενιαίας περιοχής του διοικητή της Νάπολης της Ιταλίας. Ο διοικητής αυτός μπορεί να μεταβιβάζει τον επιχειρησιακό έλεγχο σε αέρα και θάλασσα, κατά περίπτωση, σε Ιταλό, Ελληνα, Τούρκο (σε ό,τι αφορά τον επιχειρησιακό χώρο ανατολικά και δυτικά της Ελλάδας) αξιωματικό. Αυτό σημαίνει ενιαίο επιχειρησιακό χώρο π.χ. στο Αιγαίο, Ελλάδας-Τουρκίας! Δηλαδή συγκυριαρχία σε εθνικό χώρο υπό το ΝΑΤΟ.
Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρονται σε ενημερωτική έκδοση του ΝΑΤΟ ως προς αυτό: «Αμεση προτεραιότητα αποτελεί η υλοποίηση της έννοιας της συνδυασμένης μεικτής δύναμης επιχειρήσεων, η οποία θα επιτρέψει στη Συμμαχία την πραγματοποίηση νέων αποστολών (όπως ειρηνευτικές επιχειρήσεις).
Οι νέες δομές θα είναι ικανές να λειτουργούν τόσο υπό τον έλεγχο του ΝΑΤΟ, όσο και υπό τον έλεγχο της ΔΕΕ και να επιτρέπουν τη συμμετοχή τρίτων χωρών».
Ενδεικτικά ως προς όλα αυτά είναι τα συμπεράσματα του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου περί «δόγματος των χερσαίων δυνάμεων» που έγινε στη Λισσαβόνα από 5 έως 9 Μάη 1998 και στο οποίο έλαβαν μέρος εκπρόσωποι των Γενικών Επιτελείων Στρατού χωρών απ' όλο τον κόσμο και των τεσσάρων διοικήσεων του ΝΑΤΟ. Το αντικείμενο της συνάντησης ήταν η «αναθεώρηση - διαμόρφωση του δόγματος επιχειρήσεων του Στρατού Ξηράς στις χώρες του ΝΑΤΟ, με βάση τις παγκόσμια δημιουργηθείσες συνθήκες και ισορροπίες δυνάμεων, το μελλοντικό επιχειρησιακό περιβάλλον, τις τεχνολογικές εξελίξεις στα οπλικά συστήματα και τις νέες αποστολές στις οποίες φαίνεται ότι θα έχουν ενεργό εμπλοκή χερσαίες στρατιωτικές δυνάμεις (ειρηνευτικές-ανθρωπιστικές αποστολές κλπ.)». Χαρακτηριστική για τους προσανατολισμούς των συμπερασμάτων είναι η ανακοίνωση που εξέδωσε το ΓΕΣ: «Από τις παρουσιάσεις που έγιναν, κοινή διαπίστωση είναι ότι στις μελλοντικές επιχειρήσεις δε θα υπάρχουν σταθερά μέτωπα, οι αντίπαλοι δε θα είναι κράτη, στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι αντίπαλοι θα είναι ομάδες ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά και επιδιώξεις, (σ.σ. αν αυτό δεν φωτογραφίζει την ταξική πάλη τότε τι κάνει;), ενώ θα υπάρξουν περιπτώσεις εμπλοκής του στρατού. Επίσης, βασικό ρόλο θα παίξουν τα νέα οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας και μεγάλης αποτελεσματικότητας (άρματα, πολλαπλοί εκτοξευτές, επιθετικά ελικόπτερα κλπ.), η κυριαρχία στο χώρο της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, οι ελαφρές μονάδες πεζικού εξοπλισμένες με σύγχρονα αντιαρματικά όπλα και οι ευέλικτοι σχηματισμοί επιπέδου ταξιαρχίας».
Η συγκρότηση ευρω-ΝΑΤΟικών πολυεθνικών Δυνάμεων Ταχείας Επέμβασης προωθείται και στα πλαίσια της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ). Στην Υπουργική Σύνοδο της ΔΕΕ, τον περασμένο Μάη στη Ρόδο, πάρθηκε η απόφαση για τη δημιουργία, στα πλαίσια της ΔΕΕ, του στρατιωτικού μηχανισμού που θα «διαχειρίζεται» τις κρίσεις στην Ευρώπη και για τη συγκρότηση στρατιωτικού επιτελείου και στρατιωτικών, πολυεθνικών τμημάτων, σηματοδοτεί την παραπάνω προοπτική. Το μοναδικό ουσιαστικό συμπέρασμα απ' όλα αυτά είναι η παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στη ΝΑΤΟική δικαιοδοσία. Η συμμετοχή της Ελλάδας, τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ δε διαφέρει από την άποψη αυτής της παραχώρησης, αφού οι μηχανισμοί αυτών των ιμπεριαλιστικών μηχανισμών αλληλοδιαπλέκονται για τους ίδιους σκοπούς.

Η εξέλιξη της λυκοσυμμαχίας

Η πορεία μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ σηματοδοτήθηκε με τις αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής της Ουάσιγκτον το 1999, με το «νέο δόγμα», της Πράγας το 2002, με τη διεύρυνση των ορίων του και το δόγμα περί προληπτικού πολέμου, της Κωνσταντινούπολης το 2004, όπου δρομολογήθηκαν λύσεις στα πρακτικά ζητήματα, που αφορούν στην επιχειρησιακή ετοιμότητα της λυκοσυμμαχίας και στην άμεση στρατιωτική εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε εμπόλεμες περιοχές. Ακολούθως, στη Ρίγα της Λετονίας το 2006, μπήκαν σε πορεία υλοποίησης τα θέματα που αφορούν τη μετεξέλιξη του ΝΑΤΟ, τις Δυνάμεις Ταχείας Αντίδρασης (NRF) και την πορεία υλοποίησης των στρατιωτικών δυνατοτήτων που είχαν συμφωνηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της Πράγας.
Στην Κωνσταντινούπολη, αποφασίστηκε το 40% των δυνάμεων κάθε «εθνικού στρατού», να τεθεί στην υπηρεσία του ΝΑΤΟ, ενώ το 8% των δυνάμεων κάθε χώρας θα πρέπει να βρίσκεται σε αποστολές εκτός συνόρων. Αυτό το 8% αντιπροσωπεύουν οι 300.000 στρατιώτες, οι οποίοι σύμφωνα με μεταγενέστερη Υπουργική Οδηγία θα τελούν σε πολεμική ετοιμότητα για ταυτόχρονη διεξαγωγή δύο πολέμων και έξι μικρότερων επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο της μετεξέλιξης του ΝΑΤΟ ορίστηκε και η «νέα δομή διοίκησης», που αποφασίστηκε το 2003. Αυτή έχει περισσότερο χαρακτήρα ενός επιχειρησιακού επιτελείου, όπου ο αρχιστράτηγος είναι Αμερικανός, σηματοδοτώντας και την ηγεμονία των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.
Η αντικειμενική βάση προσδιορισμού της δράσης του ΝΑΤΟ γίνεται κατανοητή από τη σκοπιά των ανταγωνιστών για το εδαφικό μοίρασμα του πλανήτη ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και την ύπαρξη των ιδιαίτερων συμφερόντων των ξεχωριστών ιμπεριαλιστικών κρατών - μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, δηλαδή των Γερμανίας, Γαλλίας, Μεγάλης Βρετανίας. Αυτά τα δεδομένα, σε συνδυασμό με την απαίτηση για ηγεμονία από τις ΗΠΑ, διαμορφώνουν ένα κουβάρι υποθέσεων που, ως προς το στρατηγικό σκοπό, απαιτούν ανάλογη δράση και μηχανισμούς αντιμετώπισής τους. Η υπόθεση «ασφάλεια», όπως ονομάζεται, πρέπει να τοποθετείται και σε πιθανό ανάλογο πεδίο όξυνσης αντιθέσεων μεταξύ ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Αυτό αναδείχτηκε και στα Βαλκάνια, αλλά και στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή (Αφγανιστάν και κυρίως Ιράκ) και συνεχίζεται και σε άλλα σημεία, όπως π.χ. στη Μεσόγειο και στη Βόρεια Αφρική. Στα πλαίσια αυτά προωθούνταν και στρατιωτική συνεργασία μεταξύ ΝΑΤΟ - Ισραήλ, που εντάσσεται στις επιδιώξεις για μετατροπή της Μεσογείου σε «καθ' αυτό ΝΑΤΟική λεκάνη», με το Ισραήλ σε επιτελικό ρόλο, σε συνδυασμό με τη μετατροπή των αραβικών και βορειοαφρικανικών χωρών, σε «κρίκους του ΝΑΤΟικού άρματος». Οπως έγραφε η εφημερίδα «World Tribune» οι ΗΠΑ επέλεξαν χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (Αλγερία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Μαυριτανία, Μαρόκο και Τυνησία), για να τις ενσωματώσουν στο «πρόγραμμα - κλειδί» του ΝΑΤΟ, όπως χαρακτηρίζεται το περίφημο πρόγραμμα «Συνεταιρισμός για την ειρήνη», που άρχισε να υλοποιείται από το 1994. Και όλ' αυτά στα πλαίσια των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για «τον εκδημοκρατισμό της ευρύτερης Μέσης Ανατολής» με τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», που αποφασίστηκε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη το 2004. Και που, αν και συναντάει εμπόδια στην εφαρμογή της, συνδέεται με τις εξελίξεις σε Β. Αφρική και Μέση Ανατολή.
Ο ιμπεριαλισμός γίνεται συνεχώς και πιο επικίνδυνος για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, για τους λαούς σε όλο τον κόσμο. Αυτό είναι αντικειμενικό, γιατί οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις στο έδαφος της καπιταλιστικής ανάπτυξης και υπό την επίδραση της ανισόμετρης ανάπτυξης. Οι μεταβολές στην οικονομική και συνεπώς πολιτική και στρατιωτική ισχύ των καπιταλιστικών κρατών οδηγεί στον ανταγωνισμό για το ξαναμοίρασμα των αγορών.
Αυτό εκδηλώνεται με την επιθετικότητα των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη στάση των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Είναι φανερό ότι η περιοχή της Μέσης Ανατολής και η ευρύτερη περιοχή έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και των αντίστοιχων διεθνικών μονοπωλίων.
Τα σημαντικά ενεργειακά της αποθέματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο ιδιαίτερα, προκαλούν την άμεση παρέμβαση για τον έλεγχό τους.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, γίνεται προσπάθεια να οικοδομηθεί στην περιοχή ένα διακρατικό σύστημα με τη δημιουργία ενός πλαισίου που θα στηρίζεται στη δύναμη των όπλων του ΝΑΤΟ και θα παρέχει προστασία στη διείσδυση των πολυεθνικών στην περιοχή.
Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει τον έλεγχο των διεθνών διαύλων της Μαύρης Θάλασσας, του Αιγαίου, της Διώρυγας του Σουέζ και της Ερυθράς καθώς και των στενών του Κόλπου.
Το τόξο αυτό επεκτείνεται μέχρι τις ανατολικές ακτές της Νοτιοανατολικής Ασίας και αποσκοπεί κύρια στη διασφάλιση της αμερικανο-ΝΑΤΟικής κυριαρχίας. Η κατάσταση αυτή οξύνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και εκδηλώνεται έντονα ως ανταγωνισμός ανάμεσα στα δύο ιμπεριαλιστικά κέντρα, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι ηγετικές δυνάμεις μέσα στην ΕΕ απαιτούν μεγαλύτερο μερίδιο στο μοίρασμα των αγορών και θέλουν να αντιμετωπίζονται ισότιμα από τις ΗΠΑ.
Στην πορεία, νέες δυνάμεις έχουν αναδειχθεί στο προσκήνιο που διεκδικούν κι αυτές ένα νέο δυναμικό ρόλο στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στη νέα διανομή των αγορών.
Τέτοιες δυνάμεις είναι η Ρωσική Ομοσπονδία, η Κίνα, η Ινδία και άλλες που διεκδικούν ηγετικό περιφερειακό ρόλο, όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία κ.ά.
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί για την πρωτοκαθεδρία στη διανομή των αγορών και των σφαιρών επιρροής, κυρίως σήμερα για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και των δρόμων μεταφοράς της ενέργειας.
Οι ανταγωνισμοί εκδηλώνονται άμεσα ή έμμεσα, στα πολεμικά μέτωπα, στις εστίες εθνικιστικών συγκρούσεων, στις συγκρούσεις ανάμεσα σε γειτονικές χώρες. Για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ ιδιαίτερης σημασίας είναι το υγροποιημένο φυσικό αέριο της Β. Αφρικής. Τα τελευταία χρόνια, στην περιοχή της Β. Αφρικής παρατηρείται σαφέστατη αλλαγή του συσχετισμού υπέρ των Κίνας - Ρωσίας, στην εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της (Λιβύη, Τυνησία κ.ά.) κάτι που αποτελεί λόγο ιμπεριαλιστικής επέμβασης του ΝΑΤΟ.
Στον αραβικό κόσμο, από πολλά χρόνια πριν, κυριαρχεί το Παλαιστινιακό πρόβλημα και η επιθετικότητα του Ισραήλ προς όλες τις αραβικές και γειτονικές του χώρες.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Λιβάνου το 2006 και της Λωρίδας της Γάζας στις αρχές του 2009 ενισχύουν την εκτίμηση των κομμουνιστικών κομμάτων για τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του Ισραήλ, το οποίο με τη στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ εφαρμόζει μια μεθοδευμένη πολιτική γενοκτονίας κατά του παλαιστινιακού λαού. Ολ' αυτά εντάσσονται στο πέρασμα των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», εξέλιξη που εκδηλώνεται με τα γεγονότα σε χώρες της Βόρειας Αφρικής και ιδιαίτερα με τον πόλεμο στη Λιβύη.
Οι αναπροσαρμογές που συντελούνται στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια έχουν σχέση και με τη στρατηγική της παγκόσμιας στρατιωτικοπολιτικής επεμβατικής δράσης μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Αλλωστε, ως μοχλός διεξαγωγής πολέμων αξιοποιείται από τις ΗΠΑ. Και σ' αυτήν την κατεύθυνση, με δεδομένη επίσης την επιδίωξη εξάπλωσης των αμερικανικών συμφερόντων στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, επιδιώκεται η διεύρυνσή του προς ανατολάς. Διεύρυνση που ξεκίνησε το 1999.
Πώς αιτιολογούν τις αναπροσαρμογές στο δόγμα και τη δομή της λυκοσυμμαχίας; «Μετά από αυτές τις εξελίξεις (σ.σ. ανατροπή σοσιαλισμού) που ανέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη, οι ανάγκες της Συμμαχίας άλλαξαν ριζικά... Εντάσσει τα πολιτικά και στρατιωτικά στοιχεία πολιτικής ασφάλειας του ΝΑΤΟ σ' ένα λογικό σύνολο και περιλαμβάνει τη συνεργασία με καινούριους εταίρους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ως βασικό στοιχείο της στρατηγικής της Συμμαχίας. Η θεώρηση προβλέπει μειωμένη εξάρτηση από πυρηνικά όπλα και μείζονες αλλαγές στις κοινές στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών μειώσεων στο μέγεθος και την ετοιμότητά τους, βελτιώσεων στην ευκινησία, ελαστικότητα και προσαρμοστικότητά τους, σε διαφορετικές ανάγκες και μεγαλύτερης χρήσης πολυεθνικών σχηματισμών. Ελήφθησαν επίσης μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της στρατιωτικής δομής του ΝΑΤΟ και την προσαρμογή των αμυντικών σχεδίων σύμφωνα με τα νέα δεδομένα... και τις μελλοντικές ανάγκες για την αντιμετώπιση κρίσεων και διαφύλαξη της Ειρήνης»¹¹.
Το ίδιο το ΝΑΤΟ, λοιπόν, δίνει με σαφήνεια τους σκοπούς του. Στην απόφαση της Συνόδου της Ρώμης (Νοέμβρης 1991), με τίτλο «Η Στρατηγική Θεώρηση της Συμμαχίας» αναφέρεται ότι: «Τα συμφέροντα της ασφάλειας της Συμμαχίας μπορούν να επηρεαστούν από άλλους κινδύνους μεγαλύτερου φάσματος, συμπεριλαμβανομένης της διαδόσεως όπλων μαζικής καταστροφής, της διακοπής της ροής ζωτικών πόρων και πράξεων τρομοκρατίας ή δολιοφθοράς....
Στο πλαίσιο της Συμμαχίας υπάρχουν ρυθμίσεις σύμφωνα με το Αρθρο 4 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον (ιδρυτική Συνθήκη του ΝΑΤΟ), για διαβουλεύσεις μεταξύ των Συμμάχων και, όπου επιβάλλεται, για συντονισμό των προσπαθειών τους, συμπεριλαμβανομένης της αντιδράσεώς τους έναντι τέτοιων κινδύνων (άρθρο 13). Δύο συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από την ανάλυση αυτή του στρατηγικού πλαισίου. Το πρώτο είναι ότι το νέο περιβάλλον δε μεταβάλλει το σκοπό των λειτουργιών ασφαλείας της Συμμαχίας, αλλά μάλλον υπογραμμίζει το συνεχιζόμενο κύρος τους. Το δεύτερο, από την άλλη πλευρά, είναι ότι το μεταβληθέν περιβάλλον προσφέρει νέες ευκαιρίες στη Συμμαχία για να εντάξει τη στρατηγική της μέσα σε ένα πλαίσιο ευρείας προσεγγίσεως της ασφάλειας (άρθρο 15)»¹².

Το «νέο» ΝΑΤΟ

Το ίδιο το ΝΑΤΟ πλέον εφαρμόζει στην πράξη το ρόλο του διεθνούς οργανισμού διευθέτησης των παγκόσμιων ζητημάτων. Μάλλον του χρειαζόταν και αυτή η «δοκιμή» μπροστά στην επικύρωση του «νέου δόγματος» και στη διαμόρφωση του ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα, ζητήματα τα οποία λύθηκαν στη Σύνοδο της Πράγας, όπου επίσης το «νέο δόγμα» επεκτάθηκε και σε ανάληψη επιχειρήσεων εντός των κρατών - μελών στο όνομα της «ασφάλειας», δηλαδή της αντιμετώπισης των λαϊκών κινημάτων. Εχθρός είναι ο λαός.
«1.1. Στη Σύνοδο Κορυφής των χωρών του ΝΑΤΟ, στη Λισαβόνα (19-20 Νοεμβρίου 2010), διατυπώθηκε η "νέα στρατηγική αντίληψη" του ιμπεριαλιστικού οργανισμού, 61 χρόνια μετά την ίδρυσή του, το 1949.
Τότε οι ιμπεριαλιστές, με την ίδρυση του ΝΑΤΟ, προσπάθησαν ν' αντιμετωπίσουν τα αποτελέσματα της αλλαγής του συσχετισμού δύναμης, που είχε επέλθει στην Ευρώπη, χάρη στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, τον πρωτοποριακό ρόλο και την ακτινοβολία που εξέπεμπε η Σοβιετική Ενωση, χάρη στη συνεισφορά της σ' αυτήν την τιτάνια προσπάθεια, καθώς και εξαιτίας της εμφάνισης των Λαϊκών Δημοκρατιών στην Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, η δημιουργία και η δομή του ΝΑΤΟ αντανακλούσε και τους συσχετισμούς δύναμης στο εσωτερικό των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπου την "πρωτοκαθεδρία" αναλάμβαναν οι ΗΠΑ, εξαιτίας του αδυνατίσματος των παραδοσιακών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως ήταν η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία.
Σ' αυτό το διάστημα και μέχρι την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, το ΝΑΤΟ αποτέλεσε βασικό πολιτικο-στρατιωτικό "μοχλό" στην αντιπαράθεση των καπιταλιστικών χωρών με την ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης, που απάντησαν στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα με τη συγκρότηση του "Σύμφωνου της Βαρσοβίας".
Το ΝΑΤΟ ήταν ταυτόχρονα το πολυεθνικό στήριγμα των αστικών τάξεων, που συνειδητά επέλεξαν το πλέγμα της εξάρτησης, που επέβαλε το ΝΑΤΟ, με στόχο να εξασφαλίσουν τα "νώτα" τους, δηλαδή να είναι όσο το δυνατόν πιο σίγουρες για τη δυνατότητα συντριπτικού χτυπήματος στην περίπτωση που το λαϊκό κίνημα στη χώρα τους αμφισβητήσει την εξουσία τους.
1.2. Το ΝΑΤΟ, μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, επεξεργάστηκε το «νέο δόγμα» του, με στόχο να επωφεληθεί τα μέγιστα από τη χειροτέρευση του διεθνούς συσχετισμού δύναμης, που δημιουργήθηκε σε βάρος των δυνάμεων του σοσιαλισμού και του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος.
Στόχοι του ήταν από τη μια να δημιουργηθεί ένας νέος ιδεολογικός "εχθρός", πολύ ευρύτερος από τον "κομμουνιστικό κίνδυνο", ώστε σ' αυτόν να μπορεί να στοχοποιηθεί κάθε μαζικό λαϊκό ριζοσπαστικό κίνημα.
Κάτι που επιτεύχθηκε με τη δημιουργία του "εχθρού" της "τρομοκρατίας" και του "εξτρεμισμού". Ταυτόχρονα "εφευρέθηκαν" οι λεγόμενοι "ανθρωπιστικοί πόλεμοι", με πρόσχημα την προστασία μειονοτήτων από την "ανθρωπιστική καταστροφή".
Από την άλλη, το ΝΑΤΟ επιδίωξε να ενσωματώσει μια σειρά χώρες και να δυναμώσει τον επιθετικό του ρόλο στις περιοχές, όπου άλλοτε υπήρχαν τα σοσιαλιστικά κράτη και ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει ενεργειακός πλούτος και δρόμοι μεταφοράς. Αυτό το πέτυχε με τους εξής τρόπους:
α) Την ένταξη στο ΝΑΤΟ 12 χωρών (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Αλβανία, Κροατία). Διαδικασία στην οποία αντιτάχθηκε για τους δικούς της λόγους η Ρωσία, ιδιαίτερα όταν η διαδικασία άγγιξε την Ουκρανία και τη Γεωργία.
β) Τη συγκρότηση του λεγόμενου "Συνεταιρισμού για την Ειρήνη" (1994), στον οποίο εντάχθηκαν 23 χώρες (πρώην σοσιαλιστικές, αλλά και ορισμένες που κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης ΝΑΤΟ - ΕΣΣΔ είχαν αναλάβει το ρόλο των "ουδέτερων"). Ολες αυτές οι χώρες χωρίς να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα ενσωματώνονται στη δράση και στους σχεδιασμούς του ιμπεριαλιστικού οργανισμού.
γ) Με την υπογραφή συμφωνιών με τον ΟΗΕ και τον ΟΑΣΕ, ώστε να διευκολυνθεί η δράση του ΝΑΤΟ και να πάρει αυτή την αναγκαία "νομιμότητα", στα πλαίσια του "διεθνούς δικαίου", το οποίο πλέον έχει "μεταλλαχθεί", και από την αντανάκλαση του συσχετισμού ανάμεσα στο καπιταλιστικό και σοσιαλιστικό σύστημα (όταν υπήρχε η ΕΣΣΔ), σε "δίκαιο" που αντανακλά αποκλειστικά τις επιδιώξεις και τις λυκοσυμμαχίες που δημιουργούνται μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
δ) Με την ωμή ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, όπως εκφράστηκε με τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους κατά της Γιουγκοσλαβίας, την κατοχή χωρών (π.χ. Αφγανιστάν, Ιράκ), τη δημιουργία προτεκτοράτων (Κόσσοβο, Βοσνία), τη δημιουργία νέων στρατιωτικών βάσεων (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κιργισία), την επέκταση της δράσης σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
1.3. Οι παραπάνω εξελίξεις γίνεται προσπάθεια να θεσμοθετηθούν και να διευρυνθούν τώρα και μέσα από τη λεγόμενη "νέα στρατηγική αντίληψή του", που αποφασίστηκε στη Λισσαβόνα. Στη βάση αυτή το ΝΑΤΟ προβλέπεται:

• Να αναλάβει ακόμα πιο επιθετικό ρόλο "υπεράσπισης" των χωρών - μελών έναντι οποιασδήποτε απειλής - επίθεσης. Αφήνοντας, δηλαδή, ακόμη πιο ανοιχτό το ενδεχόμενο επέμβασής του στην πολιτική ζωή μιας χώρας - μέλους, εφόσον απειληθεί η αστική εξουσία σ' αυτήν, αναλαμβάνοντας πολύμορφο ρόλο και την ευθύνη της καταστολής του εργατικού - λαϊκού κινήματος.
• Να ενισχύσει τις εκστρατευτικές δυνατότητες για στρατιωτικές επιχειρήσεις πέραν της ζώνης της συμμαχίας, όπως στο Αφγανιστάν. Δράση που τη βλέπει συντονισμένη με τον ΟΗΕ (με τον οποίο έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας), με τις ανάλογες δυνάμεις που συγκροτεί η ΕΕ, καθώς και με το λεγόμενο "Συνεταιρισμό για την ειρήνη", στον οποίο προσπαθεί να εντάξει όλες τις χώρες που επιδιώκουν τη σύνδεση με το ΝΑΤΟ.
• Να αναπτύξει συνεργασία με άλλους εταίρους εκτός ΝΑΤΟ, για να αντιμετωπίζονται οι νέες απειλές (κυβερνοεπιθέσεις, πειρατεία, διάδοση των βαλλιστικών και πυρηνικών όπλων, "ενεργειακή ασφάλεια").
• Να πρωτοστατήσει στη χορήγηση "βοήθειας" για το σχηματισμό αστυνομίας και στρατού στις χώρες που ήδη έχουν μπει στο στόχαστρο (Ιράκ, Αφγανιστάν, Κόσσοβο), ώστε "η Βορειοατλαντική Συμμαχία να συμβάλει στη διεθνή ασφάλεια".

Εχουμε να κάνουμε με την ωμή ιμπεριαλιστική παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα της κάθε χώρας, που μπορεί ν' αξιοποιηθεί για τη σταθεροποίηση καθεστώτων που κινδυνεύουν από τη μαζική λαϊκή πολιτική πάλη.
1.4. Στο "νέο ΝΑΤΟ" θα γίνει προσπάθεια να γεφυρωθεί η αναπόφευκτη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στο εσωτερικό της "συμμαχίας", που έχει να κάνει με τα διαφορετικά σχέδια των αστικών τάξεων των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ, όπως εκφράζονται π.χ. από τον γαλλο-γερμανικό άξονα, αλλά και άλλες συμμαχίες, όπως η πρόσφατη στρατιωτική συνεργασία Γαλλίας - Βρετανίας και η δημιουργία των στρατιωτικών σωμάτων της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, θα επιδιωχτεί να γεφυρωθούν και οι αντιπαραθέσεις με τη Ρωσία, που είναι μια ανερχόμενη ιμπεριαλιστική δύναμη, που διατηρεί σοβαρό οπλοστάσιο, τεχνογνωσία, πηγές ενέργειας, υποδομές, που σε μεγάλο βαθμό "κληρονόμησε" από την εποχή της ΕΣΣΔ. Η διαδικασία αυτή είναι αντιφατική.
Σ' αυτήν την κατεύθυνση γίνεται προσπάθεια για ενσωμάτωση της Ρωσίας (που συμμετέχει στο ΝΑΤΟικό "Συνεταιρισμό για την ειρήνη" και λειτουργεί σε μόνιμη βάση το "Συμβούλιο Ρωσίας - ΝΑΤΟ") σε ορισμένες πλευρές της δράσης του ΝΑΤΟ, όπως η λεγόμενη "αντιπυραυλική ασπίδα" και η κατοχή του Αφγανιστάν.
1.5. Η αστική τάξη της χώρας (και βεβαίως τα κόμματά της, το ΠΑΣΟΚ, όπως και η ΝΔ) έχει τεράστιες ευθύνες για την εμπλοκή της χώρας μας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια του ΝΑΤΟ, σε διάφορες γωνιές της Γης, καθώς και στη λεγόμενη "αντιπυραυλική ασπίδα", που οι ιμπεριαλιστές ετοιμάζονται να εγκαταστήσουν στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων και στη χώρα μας.
Οι ευθύνες αυτές γίνονται ακόμη μεγαλύτερες αν πάρουμε υπόψη το ρόλο του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας».¹³

Η ολοένα βαθύτερη ενσωμάτωση της Ελλάδας

Η ενσωμάτωση της Ελλάδας στους σχεδιασμούς και την ιμπεριαλιστική στρατηγική για την ευρύτερη περιοχή μας, αποκτούν ολοένα και πιο επικίνδυνες για το λαό διαστάσεις. Διαδοχικά οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, και τώρα η συγκυβέρνηση του «μαύρου μετώπου», διεκδικούν για την ντόπια πλουτοκρατία αναβαθμισμένο ρόλο στο ξεδίπλωμα αυτής της στρατηγικής, καθώς ταυτόχρονα ενισχύονται τόσο σε κρατικό όσο και διακρατικό επίπεδο οι κατασταλτικές δομές, στρατιωτικού και πολιτικού χαρακτήρα, που στοχεύουν τους λαούς και τα δικαιώματά τους.
Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η ανάληψη από την Ελλάδα, από 1η Γενάρη 2012, μέσω του ΝΑΤΟικού Στρατηγείου της Θεσσαλονίκης NDC/GR (πρώην Γ' Σώμα Στρατού), της διοίκησης του χερσαίου τμήματος της ΝΑΤΟικής Δύναμης (Ταχείας) Αντίδρασης NRF (NATO Response Force).
Για τις ανάγκες τής εν λόγω δύναμης και ενόψει νέων πολεμικών επιχειρήσεων μέσα στο 2012, έχουν ήδη προχωρήσει οι διαδικασίες, όπως πρόσφατα αποκάλυψε ο «Ρ», για τη ναύλωση 24 εμπορικών πλοίων, για λογαριασμό του ΝΑΤΟ, με αποστολή τη μεταφορά πολεμικών εφοδίων από τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας σε περιοχή ενδιαφέροντος του ΝΑΤΟ, η οποία, όπως περιγράφεται, «φωτογραφίζει» την ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου, προμηνύοντας εξελίξεις.
Ειδικότερα, όσον αφορά στο ΝΑΤΟικό Στρατηγείο «χαμηλής ετοιμότητας» HQ-NDC/GR, στη Θεσσαλονίκη (πρώην Γ' Σώμα Στρατού), το σχετικό «μνημόνιο κατανόησης» ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και την ανώτατη ΝΑΤΟική διοίκηση για τη λειτουργία του, πέρασε από τη Βουλή το Δεκέμβρη του 2008 με τη συναίνεση ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΛΑ.Ο.Σ. Το βάθος της εμπλοκής αποκαλύπτεται και από το γεγονός ότι η Ελλάδα, με τη συγκεκριμένη συμφωνία περί ίδρυσης και λειτουργίας του ΝΑΤΟικού επιτελείου στη Θεσσαλονίκη, αναλαμβάνει την υποχρέωση να φιλοξενεί στο έδαφός της πυρηνικά, βιολογικά και χημικά όπλα του ΝΑΤΟ, για τις ανάγκες των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, εκθέτοντας τον ελληνικό και τους άλλους λαούς της περιοχής σε ανυπολόγιστους κινδύνους.
Το συγκεκριμένο ΝΑΤΟικό επιτελείο, με την επωνυμία «Επιτελείο του Σώματος Ανάπτυξης του ΝΑΤΟ στην Ελλάδα», έχει την ευθύνη για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής της Βαλκανικής, ενώ προβλέπεται να αναλαμβάνει, κατά περίπτωση, και αποστολές στα διάφορα ιμπεριαλιστικά πολεμικά μέτωπα. Στα πλαίσια αυτά, είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο για χρήση των συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων (πυρηνικά, βιολογικά και χημικά όπλα), η αποθήκευση των οποίων προβλέπεται επί ελληνικού εδάφους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υφυπουργός Εθνικής Αμυνας επί κυβέρνησης της ΝΔ, στη σχετική συζήτηση που έγινε στη Βουλή, υποστήριξε ότι «δε δεσμευόμαστε στη χρήση τους». Δηλαδή, το συζητάμε αλλά... προς το παρόν «δε δεσμευόμαστε».
Σημειωτέον ότι ήταν η πρώτη φορά που ομολογείται επίσημα η αποθήκευση στην Ελλάδα όπλων μαζικής καταστροφής, με ανοιχτό το ενδεχόμενο χρήσης τους! Τα όπλα για τα οποία γίνεται λόγος, δεν είναι τόσο οι διηπειρωτικοί πύραυλοι που φέρουν πυρηνικά, χημικά ή βιολογικά όπλα, όσο τα όπλα «πεδίου μάχης» που φέρουν αυτού του είδους το φορτίο, δηλαδή όπλα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην περιοχή μας. Η απειλή γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, καθώς όλα αυτά τα σχέδια συνδέονται με τη λεγόμενη «αντιπυραυλική ασπίδα» που στήνουν στην Ευρώπη οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ, στην οποία η Ελλάδα έχει δηλώσει συμμετοχή με την προσφορά για ένταξη σε αυτήν των αντιβαλλιστικών - αντιαεροπορικών συστημάτων «Πάτριοτ», όπως έχει διαθέσει και την ελληνική επικράτεια για την ανάπτυξη του συστήματος.
Στα παραπάνω, πρέπει να προστεθεί και η κυνική ομολογία του πρώην υπουργού Εθνικής Αμυνας Ευ. Βενιζέλου, ο οποίος στις 22 Νοέμβρη 2010, κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα, παραδέχτηκε ότι η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στο πυρηνικό πρόγραμμα του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα, όπως ο ίδιος είπε, διαθέτει μοίρες μαχητικών αεροσκαφών που μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικές βόμβες, ενώ για τον ίδιο σκοπό έχει διαθέσει Ελληνες αξιωματικούς που συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης του ΝΑΤΟ. Αφησε, μάλιστα, ανοιχτό το ενδεχόμενο διάθεσης ακόμα πιο σύγχρονων ελληνικών μαχητικών, πιστοποιημένων για τη μεταφορά και τη ρίψη πυρηνικών βομβών.
Οι Δυνάμεις Ταχείας Αντίδρασης είναι η σύγχρονη εκδοχή των ΝΑΤΟικών δυνάμεων κρούσης στο παγκόσμιο πεδίο πολέμων και επεμβάσεων του ιμπεριαλισμού. Πρόκειται για επεμβατικούς μηχανισμούς, κυρίως του ΝΑΤΟ αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που ακολουθεί κατά πόδα.
Προκειμένου να υλοποιήσουν τις αποφάσεις τους, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν δημιουργήσει στρατιωτικές δυνάμεις ταχείας αντίδρασης. Το ΝΑΤΟ την ονομάζει «Δύναμη Αντίδρασης του ΝΑΤΟ» (NATO Response Force - NRF). Η σχετική απόφαση επικυρώθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Πράγας (Νοέμβρης 2002). H EE διαθέτει «Σχηματισμούς Μάχης» (Battle Groups). Παράλληλα με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, σε περιφερειακό - τοπικό επίπεδο συγκροτούνται άλλες δυνάμεις από τις χώρες της κάθε περιοχής, όπως η λεγόμενη βαλκανική ταξιαρχία Southeastern European Brigade (SEEBRIG), που συγκροτήθηκε στα πλαίσια της συνόδου των υπουργών Αμυνας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (South Eastern Defense Ministerial - SEDM).
Η Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ (NRF) είναι το πρόπλασμα ενός ενιαίου ΝΑΤΟικού στρατού, χρησιμοποιεί υψηλής τεχνολογίας συστήματα και συμπεριλαμβάνει χερσαίες μονάδες, αεροπορικές, ναυτικές και ειδικών επιχειρήσεων. Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στις αποστολές και ασκήσεις της NRF από τη συγκρότησή της το 2003, με τη διάθεση κυρίως αερομεταφερόμενων δυνάμεων, αλλά και μέσων της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού. Ηδη σε αυτή διατίθεται από το 2010 ένα ελληνικό αερομεταφερόμενο τάγμα και επιτελείς στο στρατηγείο της Θεσσαλονίκης.
Χαρακτηριστικό δείγμα της δράσης για την οποία προετοιμάζεται η NRF είναι οι ασκήσεις που κατά καιρούς διεξάγονται. Ενδεικτικά να αναφέρουμε: Η άσκηση «Steadfast Juncture 2011» («Κρίσιμη Συγκυρία») που έγινε το διάστημα 1 - 12 Νοέμβρη 2011 στη Λιθουανία, με την ευθύνη του ΝΑΤΟικού Στρατηγείου στο Brunssum της Ολλανδίας, στα ρωσο-λιθουανικά σύνορα, δίπλα στο ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ (ρωσικό έδαφος που περιβάλλεται από τη Λιθουανία και την Πολωνία). Η άσκηση στόχευε ανοιχτά τη Ρωσία και τα συστήματα αντιβαλλιστικής - αντιαεροπορικής άμυνας που έχει εγκαταστήσει στο συγκεκριμένο θύλακα. Στην άσκηση αυτή συμμετείχε και το NATOικό Στρατηγείο της Θεσσαλονίκης (NDC/GR, πρώην Γ' Σώμα Στρατού), ενόψει της ανάληψης για το 2012 της διοίκησης της NRF.
Επίσης στο πλαίσιο της προετοιμασίας του NDC/GR για την ανάληψη της διοίκησης των Χερσαίων Δυνάμεων της Δύναμης (Ταχείας) Αντίδρασης του ΝΑΤΟ για το 2012, διεξήχθη στις αρχές Οκτώβρη 2011 η Τακτική Ασκηση Ανευ Στρατευμάτων (ΤΑΑΣ) «BRILLIANT LEDGER» στην Ασσηρο Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή περίπου 1.000 αξιωματικών και οπλιτών από 18 χώρες. Σκοπός της άσκησης είναι η αξιολόγηση - πιστοποίηση της Επιχειρησιακής Ετοιμότητας του NDC/GR, προκειμένου να αναλάβει τη διοίκηση της NRF-12.
Οι ασκήσεις όμως είναι μόνο το επιχειρησιακό σκέλος της ιμπεριαλιστικής πολεμικής μηχανής του ΝΑΤΟ. Παράλληλα, προχωράνε και οι διεργασίες ενοποίησης και ομογενοποίησης των δομών του ΝΑΤΟ. Ενα νέο εργαλείο στη δολοφονική φαρέτρα της λυκοσυμμαχίας, αποτελεί το «Συντονιστικό Κέντρο Ειδικών Επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ (NSCC)», όπου συμμετέχει και η Ελλάδα. Το σχετικό νομοσχέδιο - «μνημόνιο κατανόησης» με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ επικυρώθηκε τον Αύγουστο του 2011 από τη Βουλή, με τη στήριξη ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑ.Ο.Σ.
Με τη συγκρότηση του Συντονιστικού Κέντρου Ειδικών Επιχειρήσεων, επιχειρείται η καθιέρωση ενός ενιαίου επιχειρησιακού χώρου και αντίστοιχου επιχειρησιακού κέντρου, που θα εδρεύει στις Βρυξέλλες, υπό Αμερικανό διοικητή, το οποίο τίθεται υπεράνω των χωρών - μελών και με ανοιχτό το ενδεχόμενο να αναλαμβάνει αποστολές «ανορθόδοξου πολέμου» και εντός των χωρών - μελών, σε συνεργασία ακόμα και με τις αποκαλούμενες «μη κυβερνητικές οργανώσεις», όταν τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα το απαιτήσουν και χωρίς κάτι τέτοιο να γίνεται δημόσια γνωστό.
«Αποστολή του NSCC είναι κυρίως η υποστήριξη των ειδικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ σε ολόκληρη τη Συμμαχία (σ.σ. και στο εσωτερικό των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ), η παροχή στον Ανώτατο Διοικητή Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης (SACEUR) και τους υπόλοιπους Διοικητές των Συμμαχικών Διοικήσεων Επιχειρήσεων έγκαιρων και αποτελεσματικών συμβουλών για τις Special Operations Force (Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων) προς υποστήριξη του σχεδιασμού και εκτέλεσης των επιχειρήσεων σε καιρό ειρήνης και κρίσεων», σημειώνεται στο Μνημόνιο. Δηλαδή, «ειδικές επιχειρήσεις» και εντός των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εμπέδωση της ιμπεριαλιστικής «τάξης και ασφάλειας», με καταστολή των λαϊκών κινημάτων.
Μάλιστα, ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη δυνατότητα συμμετοχής και μη ΝΑΤΟικών χωρών, καθώς και διεθνών οργανισμών, αλλά και μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), «οι οποίες συμμετέχουν σε δραστηριότητες του ΝΑΤΟ ή σε ΝΑΤΟικές επιχειρήσεις της NSCC».Αυτό σημαίνει συνεργασία με πράκτορες, παρακρατικές δυνάμεις, αλλά και εταιρείες ιδιωτικών μισθοφορικών στρατών «παροχής πολεμικών υπηρεσιών», όπως ήδη γίνεται στον πόλεμο του Ιράκ, όπου ιδιωτικές εταιρείες πολέμου σφάζουν, χωρίς να αναγνωρίζουν κανένα όριο και περιορισμό στη δράση τους.
Το μέγεθος της ελληνικής εμπλοκής αποκαλύπτεται από το γεγονός ότι υπάρχουν και στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις τμήματα με αποστολή τη συμμετοχή και τη διεξαγωγή «ειδικών επιχειρήσεων», όπως αυτές που διεξάγει ο αμερικανικός στρατός. Επαληθεύεται έτσι πως, εντός των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και κυρίως στις Ειδικές Δυνάμεις, έχουν συγκροτηθεί ομάδες «ειδικών επιχειρήσεων» που εκπαιδεύονται και προετοιμάζονται για αποστολές μη συμβατές με την αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων. Μάλιστα, οι δυνάμεις αυτές, με τη δημιουργία του ΝΑΤΟικού «συντονιστικού κέντρου», θα έχουν κοινό αντικείμενο εκπαίδευσης και θα πραγματοποιούν κοινές αποστολές με τις άλλες «συμμαχικές» δυνάμεις.

Στη Σύνοδο του Σικάγου

Στη Σύνοδο των υπουργών Αμυνας των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, στις 3/2/12, συζητήθηκαν επιχειρησιακά ζητήματα, που αφορούν κυρίως στο Αφγανιστάν, αλλά και στην εφαρμογή του νέου στρατηγικού δόγματος του ΝΑΤΟ, με αιχμή τα σχέδια για την «αντιπυραυλική άμυνα». Ο γγ του ΝΑΤΟ Αντερς Φογκ Ράσμουσεν, σε δηλώσεις του, αναφέρθηκε στη θεματολογία της συνόδου, στο Αφγανιστάν, στη λεγόμενη «έξυπνη άμυνα» και τη μεταρρύθμιση της συμμαχίας, θέτοντας σαν ορόσημο για πολιτικές αποφάσεις τη Σύνοδο Κορυφής στο Σικάγο, στις 20 του Μάη.
Για το Αφγανιστάν, εξετάστηκε η πορεία μετάβασης της ευθύνης της «ασφάλειας» από τη ΝΑΤΟική δύναμη ISAF στις τοπικές αρχές, που βάσει των σχεδιασμών θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2014. Το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τον Ράσμουσεν, «θα συνεχίσει το έργο του για τις λεπτομέρειες της μακροπρόθεσμης εταιρικής σχέσης με το Αφγανιστάν».
Ως προς την αποκαλούμενη «έξυπνη άμυνα» (Smart Defence), ο γγ του ΝΑΤΟ είπε ότι το σχήμα αυτό, σε συνθήκες γενικευμένης λιτότητας στα κράτη - μέλη, στόχο έχει να εξασφαλίσει στο έπακρο την αξιοποίηση της ΝΑΤΟικής πολεμικής μηχανής. Εκτός από τη δομή του ΝΑΤΟ, που γίνεται πιο «σφιχτή», διαμορφώνονται και οι μηχανισμοί που θα εξασφαλίζουν ενοποίηση όχι μόνο του ΝΑΤΟικού χώρου, αλλά και των δυνάμεων των χωρών - μελών, ακόμα και με κοινές υποδομές.
Για το σκοπό αυτό, ο Ράσμουσεν ζήτησε από «τα έθνη να επικεντρώσουν τους πόρους στις βασικές προτεραιότητες, εξειδικεύοντας σε συγκεκριμένους ρόλους και στη συνεργασία για πολυεθνικά έργα». Τα θέματα αυτά, κυρίως των «πολυεθνικών έργων», τα παρέπεμψε στη σύνοδο του Σικάγου, όπου θα επιδιωχθεί «πολιτική δέσμευση».
Συνδεδεμένο με το προηγούμενο είναι και το θέμα της μεταρρύθμισης του ΝΑΤΟ. Ο Α. Ράσμουσεν μίλησε για «εξορθολογισμό των φορέων και του ΝΑΤΟ» και «ενοποιημένη στρατιωτική δομή διοίκησης». Τελικός στόχος είναι η «συμμαχία να γίνει πιο ευέλικτη, πιο αποτελεσματική και αποδοτική», πιο ευκίνητη δηλαδή και φονική στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις της. Στο περιθώριο της Συνόδου, διπλωμάτης της λυκοσυμμαχίας ανακοίνωσε ότι το κέντρο διοίκησης της «αντιπυραυλικής ασπίδας» που θα αναπτύξει το ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, θα έχει τη βάση του στο Ράμσταϊν της Γερμανίας.

Είναι ανίκητοι;

Το ΝΑΤΟ υπάρχει και επιτίθεται ακριβώς γιατί στα διάφορα κράτη κυριαρχούν οι κεφαλαιοκράτες, που για τα δικά τους συμφέροντα συγκροτούν τέτοιους οργανισμούς και η καταστροφή τους θα επέλθει με την καταστροφή του ιμπεριαλισμού από τους λαούς και την αντικατάστασή του από το σοσιαλισμό. Πάλη ενάντια στο ΝΑΤΟ σημαίνει πάλη ενάντια στις κυρίαρχες δυνάμεις εξουσίας σε κάθε κράτος, που πρέπει να ανατραπούν και θα ανατραπούν.
Οι ίδιες οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί των «γερακιών» για το μοίρασμα της λείας είναι σαράκι που κατατρώγει τις δικές τους σάρκες. Γι' αυτό και παίρνουν δύναμη μονάχα κυνηγώντας συνεχώς καινούριους στόχους. Ο ιμπεριαλισμός δεν έχει ζωή, αν δεν κατακτά νέα εδάφη, αν, μαζί με το λαό του κράτους που εξουσιάζει, δεν εξουσιάσει και άλλους λαούς. Μόνο κόβοντας έναν - έναν τους ομφάλιους λώρους αυτών που γεννά - και κάθε λαός μπορεί να το κάνει - τους κόβει την ίδια τη ζωή. Αν το λαϊκό μέτωπο, σε κάθε κράτος που συμβάλλει στη διαιώνιση του διεθνούς ιμπεριαλισμού, αντεπιτεθεί σε αυτό το κράτος, τότε η δύναμη των όπλων θα είναι αδύναμη μπρος στους κολασμένους της Γης, που σπάνε τις αλυσίδες τους για να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο.
Αλλά γι' αυτό οι κομμουνιστές έχουν καθήκον ν' αποκαλύψουν στους λαούς πως το «νέο» ΝΑΤΟ δε γίνεται καλύτερο, ούτε «προωθεί την ασφάλεια» στα πέρατα της Γης, όπως ισχυρίζεται η αστική προπαγάνδα.
Εξακολουθεί να έχει τον επικίνδυνο και βρώμικο ρόλο του ως σφαγέας των λαών και πολεμική «μηχανή» των αστών σε βάρος των λαϊκών κινημάτων, της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων.
Σ' αυτές τις συνθήκες, το αίτημα της απεμπλοκής από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια και της αποδέσμευσης της χώρας μας και κάθε χώρας από το ΝΑΤΟ πρέπει να αποκτήσει νέα δυναμική σε σύνδεση με την πάλη για την εργατική τη λαϊκή εξουσία.
ΠΗΓΕΣ:
1. «Καθημερινή» 1/4/1949.
2. Ουίνστον Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδόσεις «Ελληνική Μορφωτική Εστία», τόμος ΣΤ', σελ. 439-440.
3. David Horovitz: «Από τη Γιάλτα στο Βιετνάμ», εκδόσεις «Κάλβος», σελ. 85. Ρεϊμόν Καρτιέ: «Μεταπολεμική Παγκόσμιος Ιστορία»/2, σελ. 17-18 κ.ά.
4. «Το δόγμα Τρούμαν», ελληνική έκδοση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, 1972, σελ. 17.
5. Henry Kissinger: «Διπλωματία», Εκδόσεις «Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνης», σελ. 506.
6. Claude Delmas: «Η Ατλαντική Συμμαχία», Διεύθυνση Στρατιωτικών Εκδόσεων ΓΕΣ, Αθήνα 1965, σελ. 167.
7. Π. Οικονόμου - Γκούρα: «Το Δόγμα Τρούμαν και η αγωνία της Ελλάδος», Αθήνα 1957, σελ. 119.
8. Henry Kissinger: «Διπλωματία», Εκδόσεις «Νέα Σύνορα - Α. Α. Λιβάνη», σελ. 515.
9. «Καθημερινή» 5/4/1949.
10. «Καθημερινή» 1/4/1949.
11. Εγχειρίδιο του ΝΑΤΟ, έκδοση Γραφείου Πληροφοριών και Τύπου, Βρυξέλλες, 1995, σελ. 22-23.
12. Εγχειρίδιο του ΝΑΤΟ, έκδοση Γραφείου Πληροφοριών και Τύπου, Βρυξέλλες, 1995, σελ. 249-251.
13. Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ: «Για τις διεθνείς εξελίξεις στην περιοχή μας και στην ευρύτερη περιοχή και τις θέσεις του ΚΚΕ».

οι φονιαδες του ΙΣΡΑΗΛ συνεχιζουν

Δύο Παλαιστίνιοι έφηβοι νεκροί από πυρά Ισραηλινών στρατιωτών, στη Δυτική Όχθη

• 

Δύο Παλαιστίνιοι έφηβοι εισήλθαν σήμερα το πρωί σε εβραϊκό οικισμό της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης και τραυμάτισαν έναν Ισραηλινό έποικο πριν πέσουν νεκροί από πυρά του ισραηλινού στρατού, σε ένα νέο περιστατικό που προστίθεται στο κύμα εντεινόμενης βίας που διανύει ήδη τον έκτο μήνα.

«Δύο δράστες εισήλθαν στην κοινότητα 'Ελι, νοτίως της Ναμπλούς, και επιτέθηκαν σε έναν άνδρα που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του. Οι στρατιώτες έφθασαν στο σημείο και άνοιξαν πυρ εναντίον των δραστών, τους οποίους σκότωσαν».  Ένας Εβραίος έποικος που προσπάθησε να τους ακινητοποιήσει πριν φθάσουν οι στρατιώτες τραυματίστηκε, διευκρινίζει η ανακοίνωση του στρατού.

Σύμφωνα με το παλαιστινιακό υπουργείου Υγείας, οι δύο 17χρονοι Παλαιστίνιοι κατάγονταν από το παρακείμενο χωριό Καριούτ.

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ: Η κατανομή

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ: 

Η κατανομή

Στο προηγούμενο ένθετο του «Ριζοσπάστη» «Ιστορία», δημοσιεύσαμε από το έργο του Ενγκελς «Αντι-Ντίρινγκ» την κριτική του Ενγκελς στον Ντίρινγκ για την παραγωγή στον καπιταλισμό και στο σοσιαλισμό. Σήμερα δημοσιεύουμε από το ίδιο έργο το κεφάλαιο για την κατανομή, την οποία ο Ντίρινγκ αποσπούσε από την παραγωγή. Εδώ ο Ενγκελς μέσα από την κριτική στον Ντίρινγκ αναλύει εκλαϊκευτικά την κατανομή και στο σοσιαλισμό.

***

Ηδη είδαμε προηγουμένως ότι η οικονομία του Ντίρινγκ κατάληξε στην εξής θέση: Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής είναι πολύ καλός και μπορεί να μείνει, αλλά ο καπιταλιστικός τρόπος κατανομής είναι κακός και πρέπει να εξαφανιστεί. Τώρα, διαπιστώνουμε ότι η «κοινότητα» του κυρίου Ντίρινγκ δεν είναι τίποτα παραπάνω από την πραγματικότητα αυτής της θέσης στη φαντασία. Πράγματι, αποδείχτηκε ότι ο κύριος Ντίρινγκ δεν είχε σχεδόν τίποτα να παρατηρήσει σχετικά με τον τρόπο παραγωγής -καθεαυτό- της καπιταλιστικής κοινωνίας, ότι θέλει να διατηρήσει τον παλαιό καταμερισμό εργασίας σ' όλες τις ουσιώδεις σχέσεις του και, γι' αυτό, δεν ξέρει να πει λέξη σχεδόν για την παραγωγή μέσα στην οικονομική του κομμούνα. Η παραγωγή, ωστόσο, είναι ένας τομέας, που αφορά χειροπιαστά γεγονότα, στον οποίο δηλαδή η «ορθολογική φαντασία» δεν επιτρέπεται παρά να δώσει λίγο χώρο στο φτερούγισμα της ελεύθερης ψυχής της¹, διότι ο κίνδυνος να ρεζιλευτεί παραείναι ορατός. Η κατανομή, αντίθετα, η οποία, κατά τον κύριο Ντίρινγκ, δεν έχει καμιά σχέση με την παραγωγή και που, σύμφωνα μ' αυτό, δεν καθορίζεται από την παραγωγή, αλλά από μια καθαρή πράξη βούλησης - η κατανομή αυτή είναι αυτό που προορίζεται για την «κοινωνική αλχημεία» του.
Στο καθήκον της ίσης παραγωγής, αντιστοιχεί το δικαίωμα ίσης κατανάλωσης, που οργανώνεται στην οικονομική κομμούνα, καθώς και στην εμπορική κομμούνα που περιλαμβάνει ένα μεγαλύτερο αριθμό των τελευταίων. Εδώ «ανταλλάσσεται εργασία... έναντι άλλης εργασίας στη βάση της ίσης εκτίμησης... Απόδοση και ανταπόδοση παρουσιάζουν εδώ την πραγματική ισότητα των μεγεθών εργασίας». Και, μάλιστα, αυτή η «εξίσωση των ανθρώπινων δυνάμεων» ισχύει «ακόμα και αν ξεχωριστά άτομα έχουν αποδώσει λιγότερα ή περισσότερα ή κατά τύχη καθόλου, τίποτα». Διότι μπορούμε να βλέπουμε όλες τις πράξεις σαν παροχές εργασίας, στο βαθμό που απαιτούν χρόνο και δυνάμεις - δηλαδή το να παίζεις κώνους και να πηγαίνεις περίπατο είναι εργασία. Η ανταλλαγή αυτή δεν πραγματοποιείται, όμως, ανάμεσα σε μεμονωμένα άτομα, επειδή το σύνολο είναι ιδιοκτήτης όλων των μέσων παραγωγής, αλλά, αφ' ενός, ανάμεσα σε κάθε οικονομική κομμούνα και τα ξεχωριστά μέλη της και, αφ' ετέρου, ανάμεσα στις ίδιες τις διάφορες οικονομικές και εμπορικές κομμούνες.
«Ιδίως οι ξεχωριστές οικονομικές κομμούνες θα αντικαταστήσουν μέσα στα δικά τους πλαίσια το μικρεμπόριο με ένα ολότελα σχεδιασμένο εμπόριο».
Με τον ίδιο τρόπο, οργανώνεται και το μεγάλων διαστάσεων εμπόριο:
«Το σύστημα της ελεύθερης οικονομικής κοινωνίας... παραμένει γι' αυτό ένας θεσμός μεγάλης ανταλλαγής, οι επιχειρήσεις του οποίου διεξάγονται μέσω των βάσεων που δόθηκαν από τα ευγενή μέταλλα. Το δικό μας σχέδιο ξεχωρίζει -επειδή κατανοεί την αναπόφευκτη αναγκαιότητα αυτής της βασικής ιδιότητας- από όλα εκείνα τα νεφελώματα, που κολλάνε ακόμα στις πιο ορθολογικές μορφές των σοσιαλιστικών αντιλήψεων, που κυκλοφορούν σήμερα».
Η οικονομική κομμούνα, σαν πρώτη που ιδιοποιείται τα κοινωνικά προϊόντα, πρέπει, για χάρη αυτής της ανταλλαγής, να καθορίσει «μια ενιαία τιμή για κάθε κλάδο εμπορευμάτων» σύμφωνα με τα κατά μέσον όρο έξοδα παραγωγής.
«Αυτό που σήμερα σημαίνουν τα λεγόμενα έξοδα της παραγωγής... για την αξία και την τιμή, αυτό θα το αναλάβουν (στην κοινότητα)... οι υπολογισμοί για την ποσότητα εργασίας, που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί.
Οι υπολογισμοί αυτοί, οι οποίοι ανάγονται τελικά, σύμφωνα με την αρχή του ίσου δικαιώματος της κάθε προσωπικότητας, που ισχύει και για την οικονομία, στο να ληφθεί υπόψη ο αριθμός των προσώπων, που συμμετέχουν, θα δώσουν την αναλογία των τιμών, που αντιστοιχεί ταυτόχρονα στις φυσικές συνθήκες της παραγωγής, καθώς και στο κοινωνικό δικαίωμα αξιοποίησης. Η παραγωγή των ευγενών μετάλλων θα παραμείνει, όπως και σήμερα, το κριτήριο για τον καθορισμό της αξίας του χρήματος... Απ' αυτό, αντιλαμβάνεται κανείς ότι, στο αλλαγμένο κοινωνικό σύστημα, πρώτα για τις αξίες και, επομένως, και για τις συνθήκες στις οποίες τα προϊόντα ανταλλάσσονται, δε χάνονται ούτε η βάση για τον καθορισμό ούτε το μέτρο, αλλά για πρώτη φορά κερδίζονται, όπως αρμόζει».
Ετσι, η περίφημη «απόλυτη αξία» έχει επιτέλους πραγματοποιηθεί.
Η κομμούνα, όμως, από την άλλη μεριά, θα πρέπει να δημιουργήσει τη δυνατότητα για το κάθε άτομο ξεχωριστά να αγοράζει απ' αυτήν τα παραχθέντα αγαθά, πληρώνοντας στον καθένα ένα ορισμένο καθημερινό, εβδομαδιαίο ή μηνιαίο ποσό, που πρέπει να είναι ίσο για όλους, σαν αντάλλαγμα για την εργασία τους.
«Γι' αυτό το λόγο, είναι αδιάφορο από την άποψη της κοινότητας να πει κανείς ότι ο μισθός εργασίας θα έπρεπε να εξαφανιστεί ή ότι θα έπρεπε να πάρει την αποκλειστική μορφή των οικονομικών εσόδων».
Οι ίσοι μισθοί και οι ίσες τιμές, όμως, δημιουργούν την «ποσοτική, αν όχι και την ποιοτική ισότητα της κατανάλωσης» και, μ' αυτόν τον τρόπο, έχει οικονομικά πραγματοποιηθεί η «καθολική αρχή της δικαιοσύνης».
Για τον καθορισμό του ύψους αυτού του μελλοντικού μισθού, ο κύριος Ντίρινγκ μάς λέει μονάχα, ότι και εδώ, όπως σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, ανταλλάσσεται «ίση εργασία με ίση εργασία». Γι' αυτό το λόγο, πρέπει να πληρώνεται για εξάωρη εργασία ένα χρηματικό ποσό, στο οποίο ενσωματώνονται επίσης έξι ώρες εργασίας.
Εντούτοις, η «καθολική αρχή της δικαιοσύνης» δεν πρέπει καθόλου να μπερδευτεί με κείνο το χοντροκομμένο εξισωτισμό, που τόσο πολύ ξεσηκώνει τον πολίτη ενάντια σε κάθε κομμουνισμό, ιδίως ενάντια στον πρωτόγονο εργατικό κομμουνισμό.
«Η ισότητα των οικονομικών δικαιωμάτων σαν αρχή δεν αποκλείει να προστεθεί εθελοντικά σε κείνο που απαιτεί η δικαιοσύνη, ακόμα και η εκδήλωση της ιδιαίτερης αναγνώρισης και τιμής... Η κοινωνία τιμά τον εαυτό της αμείβοντας την αύξηση της απόδοσης με μια μέτρια πριμοδότηση για την κατανάλωση».
Και ο κύριος Ντίρινγκ τιμά τον εαυτό του με μια τέτοια συγκινητική έγνοια για τη μέτρια επιπρόσθετη κατανάλωση των μελλοντικών Ντίρινγκ, συγχωνεύοντας την αθωότητα της περιστεράς με την πονηριά του φιδιού.
Ετσι, λοιπόν, ο καπιταλιστικός τρόπος κατανομής έχει οριστικά παραμεριστεί. Διότι «αν υποθέσουμε ότι κάποιος, με την προϋπόθεση μιας τέτοιας κατάστασης, είχε πράγματι ένα περίσσευμα από ιδιωτικά μέσα στη διάθεσή του, τότε δε θα μπορούσε να βρει γι' αυτό το περίσσευμα κανέναν τρόπο καπιταλιστικής αξιοποίησής του. Κανένα άτομο ούτε καμιά ομάδα θα του έπαιρνε αυτό το περίσσευμα για την παραγωγή μ' άλλο τρόπο εκτός από την ανταλλαγή ή την αγορά. Κανείς, όμως, δε θα ερχόταν στην ανάγκη να του πληρώσει τόκους ή κέρδος». Γι' αυτό γίνεται επιτρεπτή «μια κληρονομιά που ανταποκρίνεται στη βασική αρχή της ισότητας». Αυτή είναι αναπόφευκτη, διότι «μια κάποια κληρονομιά θα συνοδεύει πάντα αναγκαστικά το θεσμό της οικογένειας». Και το δικαίωμα κληρονομιάς δε θα «μπορέσει να οδηγήσει σε καμιά συσσώρευση ογκώδους περιουσίας, επειδή εδώ η διαμόρφωση ιδιοκτησίας... δεν μπορεί να έχει ποτέ πια σαν στόχο τη δημιουργία μέσων παραγωγής και καθαρών προσόδων».
Ετσι, η οικονομική κομμούνα είναι, με το καλό, έτοιμη. Ας δούμε τώρα, λοιπόν, πώς λειτουργεί.
Ας δεχτούμε ότι όλες οι υποθέσεις του κυρίου Ντίρινγκ έχουν πραγματοποιηθεί πλήρως. Επομένως, ξεκινάμε από την προϋπόθεση ότι η οικονομική κομμούνα πληρώνει σε κάθε μέλος της για καθημερινή εξάωρη εργασία ένα χρηματικό ποσό, στο οποίο ενσωματώνονται επίσης έξι ώρες εργασίας, ας πούμε δώδεκα μάρκα. Επίσης υποθέτουμε ότι οι τιμές αντιστοιχούν ακριβώς στις αξίες, δηλαδή, κάτω από τις δικές μας προϋποθέσεις, περιλαμβάνουν μόνο το κόστος των πρώτων υλών, τη φθορά των μηχανών, τη χρήση μέσων εργασίας και τον πληρωμένο μισθό εργασίας. Μια οικονομική κομμούνα με εκατό εργαζόμενα μέλη παράγει τότε κάθε μέρα εμπορεύματα αξίας 1.200 μάρκων το χρόνο, με τριακόσιες μέρες εργασίας 360.000 μάρκα δηλαδή, και πληρώνει το ίδιο αυτό το ποσό στα μέλη της, το καθένα των οποίων κάνει ό,τι θέλει με το μερίδιο των 12 μάρκων κάθε μέρα ή των 3.600 μάρκων κάθε χρόνο. Στο τέλος του έτους και στο τέλος εκατό ετών, η κομμούνα δεν είναι πιο πλούσια απ' ό,τι στην αρχή. Στη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, δε θα είναι ούτε μια φορά σε θέση να αποδώσει τη μέτρια επιπρόσθετη πριμοδότηση για την κατανάλωση του κυρίου Ντίρινγκ, αν δε θέλει να πειράξει τον κορμό των μέσων παραγωγής. Ακόμα χειρότερα: Αφού η συσσώρευση αποτελεί κοινωνική ανάγκη και η αποταμίευση του χρήματος είναι μια βολική μορφή συσσώρευσης, η οργάνωση της οικονομικής κομμούνας καλεί τα μέλη της άμεσα στην ιδιωτική συσσώρευση και, μαζί μ' αυτό, και στην ίδια τη δική της καταστροφή. Πώς να αποφευχθεί αυτός ο διφορούμενος χαρακτήρας της οικονομικής κομμούνας; Θα μπορούσε να προσφύγει στην προσφιλή της «φορολόγηση», στην ανατίμηση και στην πώληση της ετήσιας παραγωγής της για 480.000 μάρκα και όχι 360.000. Επειδή, όμως, όλες οι άλλες οικονομικές κομμούνες βρίσκονται στην ίδια θέση, θα έπρεπε, σαν συνέπεια, να κάνουν το ίδιο πράγμα, η καθεμιά σε ανταλλαγή με τις άλλες θα έπρεπε να πληρώνει τόση «φορολόγηση» όση και εισπράττει και, συνεπώς, ο «φόρος» θα επιβάρυνε μόνο τα δικά της μέλη.
'Η μπορεί να ρυθμίζει την υπόθεση σύντομα και απλά πληρώνοντας σε κάθε μέλος για την εξάωρη εργασία του το προϊόν λιγότερων από έξι ωρών εργασίας, ας πούμε τεσσάρων ωρών, δηλαδή μόνο οκτώ μάρκα την ημέρα και όχι δώδεκα, αφήνοντας, όμως, τις τιμές των εμπορευμάτων στο παλαιό τους ύψος. Σ' αυτή την περίπτωση, κάνει άμεσα και ανοιχτά ό,τι έκανε στην προηγούμενη περίπτωση κρυφά και έμμεσα: Σχηματίζει την υπεραξία του Μαρξ με το ετήσιο ποσό των 120.000 μάρκων πληρώνοντας τα μέλη της με εντελώς καπιταλιστικό τρόπο κάτω από την αξία της απόδοσής τους και, επιπλέον, υπολογίζοντας τα προϊόντα, που μπορούν να τα αγοράζουν μόνο σ' αυτήν, στην πλήρη αξία τους. Η οικονομική κομμούνα μπορεί, συνεπώς, μόνο να σχηματίσει ένα εφεδρικό απόθεμα ξεσκεπάζοντας τον εαυτό της σαν το «εξευγενισμένο» σύστημα Truck² πάνω στην πιο πλατιά κομμουνιστική βάση.
Επομένως, ένα από τα δύο πρέπει να γίνει:
'Η η οικονομική κομμούνα ανταλλάσσει «ίση εργασία έναντι ίσης εργασίας» και, τότε, δεν μπορεί η ίδια, αλλά μονάχα οι ιδιώτες να συσσωρεύσουν ένα απόθεμα για τη διατήρηση και την επέκταση της παραγωγής.
'Η σχηματίζει ένα τέτοιο απόθεμα και τότε δεν ανταλλάσσει «ίση εργασία έναντι ίσης εργασίας».
Ετσι έχουν τα πράγματα σ' ό,τι αφορά το περιεχόμενο της ανταλλαγής στην οικονομική κομμούνα. Τι γίνεται, όμως, με τη μορφή; Η ανταλλαγή γίνεται μέσω του μεταλλικού νομίσματος και ο κύριος Ντίρινγκ δε χορταίνει την «εμβέλεια» αυτής της βελτίωσης «από την άποψη της ιστορίας της ανθρωπότητας». Στις σχέσεις, όμως, ανάμεσα στην κομμούνα και τα μέλη της, το χρήμα δεν είναι καθόλου χρήμα, δε λειτουργεί καθόλου σαν χρήμα. Χρησιμεύει σαν καθαρό πιστοποιητικό εργασίας, πιστοποιεί, για να μιλήσουμε με τον Μαρξ, «μόνο το ατομικό μερίδιο του παραγωγού στην κοινή εργασία και την ατομική αξίωσή του στο μέρος του κοινού προϊόντος, που προορίζεται για την κατανάλωση», και σ' αυτή του τη λειτουργία είναι «τόσο λίγο χρήμα όσο είναι και ένα εισιτήριο θεάτρου». Ετσι, μπορεί να αντικατασταθεί με οποιοδήποτε σημάδι θέλει κανείς, όπως το αντικαθιστά ο Βάιτλινγκ (Weitling), π.χ., με ένα «εμπορικό βιβλίο», στο οποίο στη μία σελίδα αναγράφονται οι ώρες εργασίας και στην άλλη οι απολαβές, που εισπράχθηκαν γι' αυτές³. Με λίγα λόγια, στις σχέσεις της οικονομικής κομμούνας με τα μέλη της λειτουργεί απλώς σαν το ωριαίο «χρήμα εργασίας» του Οουεν (Owen), αυτή η «χίμαιρα» δηλαδή, την οποία ο κύριος Ντίρινγκ κοιτάζει σαν άρχοντας αφ' υψηλού και την οποία, ωστόσο, αναγκάζεται να εισαγάγει ο ίδιος στη δική του οικονομία του μέλλοντος. Αν τα μάρκα, που χαρακτηρίζουν το μέτρο του εκπληρωμένου «παραγωγικού χρέους», καθώς και του δικαιώματος στην κατανάλωση, που έχει αποκτηθεί μ' αυτό τον τρόπο, είναι ένα κουρελόχαρτο, μια λογιστική μονάδα ή ένα χρυσό νόμισμα, είναι τελείως αδιάφορο γι' αυτό το σκοπό. Καθόλου, όμως, γι' άλλους σκοπούς, όπως θα γίνει φανερό.
Αν, λοιπόν, το μεταλλικό χρήμα δε λειτουργεί σαν χρήμα ήδη στις σχέσεις της οικονομικής κομμούνας με τα μέλη της, αλλά σαν μεταμφιεσμένη ένδειξη εργασίας, ακόμα λιγότερο μπορεί να λειτουργεί σαν χρήμα στην ανταλλαγή ανάμεσα στις διάφορες οικονομικές κομμούνες. Στις ανταλλαγές αυτές, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του κυρίου Ντίρινγκ, το μεταλλικό χρήμα είναι εντελώς περιττό. Πράγματι, θα αρκούσε η απλή λογιστική, με την οποία διεξάγεται πολύ πιο απλά η ανταλλαγή προϊόντων ίσης εργασίας έναντι προϊόντων ίσης εργασίας, αν έκανε τους υπολογισμούς με το φυσικό μέτρο της εργασίας - το χρόνο, την ώρα εργασίας σαν μονάδα - παρά αν μετέτρεπε πρώτα τις ώρες εργασίας σε χρήμα. Η ανταλλαγή είναι, στην πραγματικότητα, μια καθαρή ανταλλαγή σε είδος. Ολες οι επιπλέον απαιτήσεις αντισταθμίζονται εύκολα και απλά με εντολές συμψηφισμού σε άλλες κομμούνες. Αν, όμως, μια κομμούνα έχει πράγματι έλλειμμα απέναντι σ' άλλες κομμούνες, τότε «όλο το χρυσάφι του κόσμου», όσο κι αν «από τη φύση» του είναι «χρήμα», δεν μπορεί να απαλλάξει την κομμούνα αυτή από τη μοίρα να αναπληρώσει το έλλειμμα αυτό με επιπλέον δική της εργασία, αν δε θέλει να καταλήξει χρεώστρια απέναντι στις άλλες κομμούνες. Αλλωστε, ας έχει ο αναγνώστης συνεχώς στο νου του, ότι εδώ δε φτιάχνουμε καθόλου ένα μελλοντικό κατασκεύασμα. Απλώς αποδεχόμαστε τις προϋποθέσεις του κυρίου Ντίρινγκ και βγάζουμε μόνο τα αναπόφευκτα συμπεράσματα.
Επομένως, ούτε στις ανταλλαγές ανάμεσα στην οικονομική κομμούνα και τα μέλη της ούτε στις ανταλλαγές ανάμεσα στις διάφορες κομμούνες το χρυσάφι, το οποίο «είναι χρήμα από τη φύση του», δεν μπορεί να πραγματοποιήσει αυτή του τη φύση. Παρ' όλα αυτά, ο κύριος Ντίρινγκ τού προδιαγράφει να λειτουργεί σαν χρήμα και στην «κοινότητα». Πρέπει, λοιπόν, να ψάξουμε να βρούμε ένα άλλο πεδίο δράσης γι' αυτή τη χρηματική λειτουργία. Και αυτό το πεδίο δράσης υπάρχει. Ο κύριος Ντίρινγκ καθιστά μεν τον καθένα ικανό για «ποσοτικά ίση κατανάλωση», αλλά δεν μπορεί να εξαναγκάσει κανέναν σ' αυτό. Αντίθετα, περηφανεύεται ότι, στο δικό του κόσμο, ο καθένας μπορεί να κάνει με τα χρήματά του ό,τι θέλει. Συνεπώς, δεν μπορεί να εμποδίσει τους μεν να βάζουν στην άκρη ένα μικρό χρηματικό θησαυρό, ενώ οι δε δεν τα βγάζουν πέρα με το μισθό που τους πληρώνεται. Το κάνει ακόμα αναπόφευκτο, αναγνωρίζοντας ρητά την κοινοκτημοσύνη της οικογένειας στο κληρονομικό δίκαιο, από το οποίο προκύπτει, από κει και πέρα, η υποχρέωση των γονιών να συντηρούν τα παιδιά τους.
Ετσι, όμως, η ποσοτικά ίση κατανάλωση αποκτάει ένα τεράστιο ρήγμα. Ο εργένης ζει ωραία και χαρούμενα με τα οκτώ ή δώδεκά του μάρκα καθημερινά, ενώ ο χήρος με οκτώ ανήλικα παιδιά τα βγάζει πέρα μίζερα μ' ένα τέτοιο ποσό. Από την άλλη μεριά, η κομμούνα, που δέχεται χωρίς άλλο το χρήμα σαν μέσο πληρωμής, αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα αυτό το χρήμα να αποκτηθεί με άλλον τρόπο εκτός από τη δική της εργασία. Δε βρωμάει το χρήμα (pecunia non olet). Δε γνωρίζει από πού προέρχεται. Με αυτό τον τρόπο, όμως, υπάρχουν πια όλες οι προϋποθέσεις, ώστε το μεταλλικό χρήμα, το οποίο μέχρι τώρα έπαιζε μονάχα το ρόλο ενός κουπονιού εργασίας, να αναλάβει τη λειτουργία πραγματικού χρήματος. Υφίστανται η ευκαιρία και το κίνητρο για την αποθησαύριση, αφενός, και για να γίνει κανείς οφειλέτης, αφετέρου. Οποιος βρίσκεται σε ανάγκη δανείζεται από εκείνον που αποθησαυρίζει. Το δανεισμένο χρήμα, το οποίο δέχεται η κομμούνα σαν πληρωμή για μέσα συντήρησης, γίνεται με αυτό τον τρόπο πάλι αυτό που είναι στη σημερινή κοινωνία: Η κοινωνική ενσάρκωση της ανθρώπινης εργασίας, το πραγματικό μέτρο της εργασίας, το γενικό μέσο κυκλοφορίας. Ολοι οι «νόμοι και οι διοικητικοί κανονισμοί» του κόσμου δεν μπορούν να κάνουν τίποτα ενάντια σ' αυτό, όπως δεν μπορούν να ανατρέψουν το ένα και ένα κάνουν δύο ή τη χημική σύνθεση του νερού. Και αφού ο αποθησαυριστής είναι σε θέση να επιβάλει με το ζόρι σ' αυτόν που έχει ανάγκη την πληρωμή τόκων, αποκαθίσταται και η τοκογλυφία μαζί με τη λειτουργία του μεταλλικού χρήματος ως χρήματος. Μέχρι εδώ, εξετάσαμε μόνο τις επιπτώσεις της διατήρησης του μεταλλικού χρήματος μέσα στα πλαίσια της ισχύος της ντιρινγκικής οικονομικής κομμούνας. Ωστόσο, πέρα απ' αυτά τα πλαίσια, ο υπόλοιπος κόσμος, που τον απορρίπτει ο κύριος Ντίρινγκ, συνεχίζει για την ώρα ήσυχα την παλαιά του πορεία. Ο χρυσός και ο άργυρος παραμένουν στην παγκόσμια αγορά, παγκόσμιο χρήμα, γενικό μέσο αγοράς και πληρωμής, η απόλυτα κοινωνική ενσάρκωση του πλούτου. Μαζί μ' αυτή την ιδιότητα του ευγενούς μετάλλου, εμφανίζεται μπροστά στους ατομικούς οικονομικούς κομμουνιστές ένα νέο κίνητρο για αποθησαυρισμό, για εμπλουτισμό, για τοκογλυφία. Είναι το κίνητρο να κινείται ελεύθερα και ανεξάρτητα απέναντι στην κομμούνα και πέρα από τα όριά της και να αξιοποιεί στην παγκόσμια αγορά το συσσωρευμένο ατομικό πλούτο. Οι τοκογλύφοι μεταβάλλουν τον εαυτό τους σε εμπόρους στα μέσα κυκλοφορίας, σε τραπεζίτες, σε κυρίαρχους των μέσων κυκλοφορίας και του παγκόσμιου χρήματος και, μ' αυτό τον τρόπο, σε κυρίαρχους της παραγωγής, δηλαδή και των μέσων παραγωγής, κι ας εμφανίζονται τα μέσα αυτά για χρόνια ακόμα ονομαστικά σαν ιδιοκτησία της οικονομικής και εμπορικής κομμούνας. Ετσι, όμως, οι αποθησαυριστές και τοκογλύφοι, που έγιναν τραπεζίτες, είναι πλέον και οι κύριοι της ίδιας της οικονομικής και εμπορικής κομμούνας. Η «κοινότητα» του κυρίου Ντίρινγκ ξεχωρίζει, πράγματι, πολύ ουσιωδώς από τις «νεφελώδεις αντιλήψεις» των υπόλοιπων σοσιαλιστών. Δεν έχει άλλο στόχο από την επαναφορά της χρηματιστικής αφρόκρεμας, κάτω από τον έλεγχο της οποίας και για το βαλάντιο της οποίας θα σκοτώνεται στη δουλειά, αν, τελικά, συγκροτηθεί και εμπεδωθεί. Η μόνη της σωτηρία θα ήταν οι αποθησαυριστές να προτιμήσουν να το σκάσουν το γρηγορότερο δυνατό από την κομμούνα μέσω του παγκόσμιου χρήματός τους. Με την πλατιά εξαπλωμένη άγνοια που επικρατεί στη Γερμανία σχετικά με τον παλαιότερο σοσιαλισμό, μόνο ένας αθώος νεαρός θα μπορούσε να θέσει το ερώτημα, αν, για παράδειγμα, τα κουπόνια εργασίας του Οουεν (Owen) δε θα μπορούσαν να δώσουν αφορμή σε μια παρόμοια κατάχρηση. Παρόλο που εδώ δεν πρέπει να αναπτύξουμε τη σημασία αυτών των κουπονιών εργασίας, ωστόσο θα πούμε τα εξής πράγματα για να συγκριθεί ο «περιεκτικός σχηματισμός» του Ντίρινγκ με τις «άξεστες, άχρωμες και πενιχρές ιδέες» του Οουεν: Πρώτον, για να γίνει μια παρόμοια κατάχρηση των κουπονιών εργασίας του Οουεν, θα χρειαζόταν η μετατροπή τους σε πραγματικό χρήμα, ενώ ο κύριος Ντίρινγκ βάζει σαν προϋπόθεση πραγματικό χρήμα, αλλά θέλει να του απαγορέψει να λειτουργεί με άλλον τρόπο εκτός από σκέτα κουπόνια εργασίας. Ενώ, στη μία περίπτωση (του Οουεν), θα γινόταν πραγματική κατάχρηση, στην περίπτωση του Ντίρινγκ επιβάλλεται η εγγενής, η ανεξάρτητη από την ανθρώπινη θέληση φύση του χρήματος, επιβάλλει το χρήμα τη χαρακτηριστική δική του σωστή χρήση απέναντι στην κατάχρηση, που θέλει να του επιβάλει ο κύριος Ντίρινγκ λόγω της δικής του άγνοιας σ' ό,τι αφορά τη φύση του χρήματος. Δεύτερον: Για τον Οουεν (Owen), τα κουπόνια εργασίας είναι μόνο μια μεταβατική μορφή προς την πλήρη κοινότητα και ελεύθερη αξιοποίηση των κοινωνικών πόρων και, επιπλέον, το πολύ ένα μέσο για να κάνει τον κομμουνισμό αποδεκτό από το βρετανικό κοινό. Αν, λοιπόν, μια οποιαδήποτε κατάχρηση της κοινωνίας του Οουεν (Owen) θα ασκούσε πίεση προς την κατάργηση των κουπονιών εργασίας, τότε αυτή η κοινωνία κάνει ένα βήμα μπροστά προς το σκοπό της και μπαίνει σε μια πιο τέλεια φάση ανάπτυξής της. Αν, αντιθέτως, η οικονομική κομμούνα του Ντίρινγκ καταργήσει το χρήμα, τότε καταστρέφει μεμιάς την «εμβέλεια από άποψη ανθρώπινης ιστορίας», παραμερίζει την ιδιαίτερη δική της ομορφιά, παύει να είναι μια ντιρινγκική οικονομική κομμούνα και ξεπέφτει στα νεφελώματα, από τα οποία η ορθολογική φαντασία του κυρίου Ντίρινγκ έχει κάνει τόσο σκληρή δουλειά για να τη βγάλει⁴.
Από πού, όμως, πηγάζουν όλες οι πλάνες και συγχύσεις, στις οποίες βολοδέρνει η οικονομική κομμούνα του Ντίρινγκ; Απλώς από τα νεφελώματα, που, μέσα στο κεφάλι του κυρίου Ντίρινγκ, περιβάλλουν τις έννοιες «αξία» και «χρήμα» και που, στο τέλος, τον ωθούν να θέλει να ανακαλύψει την αξία της εργασίας. Επειδή, όμως, ο κύριος Ντίρινγκ δεν έχει καθόλου το μονοπώλιο τέτοιας νεφελώδους κατάστασης για τη Γερμανία, αλλά, αντιθέτως, βρίσκει αναρίθμητους ανταγωνιστές, θέλουμε, «για μια στιγμή, να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας και να ξεμπλέξουμε το κουβάρι», το οποίο ο ίδιος έχει μπερδέψει.
Η μόνη αξία που γνωρίζει η οικονομία, είναι η αξία εμπορεύματος. Τι είναι τα εμπορεύματα; Είναι προϊόντα που παράγονται σε μια κοινωνία λίγο - πολύ μεμονωμένων ατομικών παραγωγών, δηλαδή, πρώτα πρώτα, ατομικά προϊόντα. Τα ατομικά αυτά προϊόντα, όμως, γίνονται εμπορεύματα μόνο από τη στιγμή που παράγονται όχι για την αυτοκατανάλωση, αλλά για την κατανάλωση από άλλους, δηλαδή για την κοινωνική κατανάλωση. Μπαίνουν στην κοινωνική κατανάλωση με την ανταλλαγή. Επομένως, οι ατομικοί παραγωγοί βρίσκονται σε μια κοινωνική συνάρτηση, σχηματίζουν μια κοινωνία. Τα προϊόντα τους, αν και ατομικά προϊόντα του μεμονωμένου ατόμου, είναι, γι' αυτό το λόγο, ταυτόχρονα, αλλά χωρίς πρόθεση και, κατά κάποιον τρόπο, παρά τη θέλησή τους, και κοινωνικά προϊόντα. Σε τι συνίσταται τώρα ο κοινωνικός χαρακτήρας αυτών των ατομικών προϊόντων; Προφανώς, σε δύο ιδιότητες: Πρώτον, στο ότι όλα ικανοποιούν μια κάποια ανθρώπινη ανάγκη, όλα έχουν μια αξία χρήσης όχι μόνο για τον παραγωγό, αλλά και για άλλους. Δεύτερον, στο ότι είναι προϊόντα απλής ανθρώπινης εργασίας, γενικής ανθρώπινης εργασίας, παρόλο που είναι προϊόντα των πιο διαφορετικών ατομικών εργασιών. Στο βαθμό που έχουν μια αξία χρήσης και για άλλους, μπορούν να μπουν στην ανταλλαγή, αλλιώς, είναι αδύνατο. Στο βαθμό που, μέσα σε όλα αυτά, υπάρχει ενσωματωμένη γενική ανθρώπινη εργασία, απλή χρήση ανθρώπινης εργατικής δύναμης, μπορούν να συγκριθούν το ένα με το άλλο στην ανταλλαγή με βάση την ποσότητα αυτής της εργασίας, που έχει ενσωματωθεί σ' αυτά, και να θεωρηθούν ίσα ή άνισα. Σε δύο ίσα ατομικά προϊόντα μπορεί να εμπεριέχεται μια άνιση ποσότητα ατομικής εργασίας, εφόσον οι κοινωνικές συνθήκες παραμένουν ίδιες, αλλά η γενική ανθρώπινη εργασία μέσα στα προϊόντα αυτά παραμένει ίση. Ενας αδέξιος σιδηρουργός μπορεί να φτιάχνει πέντε πέταλα στον ίδιο χρόνο που ένας επιδέξιος σιδηρουργός φτιάχνει δέκα. Η κοινωνία, όμως, δεν αξιολογεί την τυχαία αδεξιότητα του ενός, αλλά αναγνωρίζει σαν γενική ανθρώπινη εργασία μόνο την εργασία της κανονικής, κάθε φορά, επιδεξιότητας του μέσου όρου. Συνεπώς, το ένα από τα πέντε πέταλα του πρώτου σιδηρουργού δεν έχει στην ανταλλαγή περισσότερη αξία από ένα των δέκα πετάλων, που έφτιαξε ο άλλος στον ίδιο χρόνο εργασίας. Η ατομική εργασία εμπεριέχει γενική ανθρώπινη εργασία μόνο στο βαθμό που είναι κοινωνικά αναγκαία.
Λέγοντας, λοιπόν, ότι ένα εμπόρευμα έχει μια συγκεκριμένη αξία εννοώ: 1. Οτι είναι ένα κοινωνικά χρήσιμο προϊόν. 2. Οτι έχει παραχθεί από ένα άτομο για ατομικό λογαριασμό. 3. Οτι, παρόλο που είναι το προϊόν ατομικής εργασίας, εντούτοις είναι, ταυτόχρονα και, κατά κάποιον τρόπο, χωρίς να το ξέρει ή να το θέλει ο παραγωγός, και προϊόν κοινωνικής εργασίας και, μάλιστα, μιας καθοριστικής ποσότητας που έχει διαπιστωθεί μέσω του κοινωνικού δρόμου, με την ανταλλαγή δηλαδή. 4. Οτι δεν εκφράζει αυτή την ποσότητα με την ίδια την εργασία, δηλαδή σε τόσες ώρες εργασίας, αλλά μ' ένα άλλο εμπόρευμα. Οταν λέω, λοιπόν, πως αυτό το ρολόι έχει την ίδια αξία μ' αυτό το κομμάτι ύφασμα και το καθένα απ' αυτά αξίζει πενήντα μάρκα, τότε εννοώ: Στο ρολόι, στο ύφασμα και στο χρήμα εμπεριέχεται η ίδια ποσότητα κοινωνικής εργασίας. Διαπιστώνω, επομένως, ότι ο χρόνος κοινωνικής εργασίας που έχει ενσωματωθεί σ' αυτά, έχει μετρηθεί κοινωνικά και έχει βρεθεί ίσος. Ομως, όχι άμεσα, απόλυτα, όπως μετριέται συνήθως ο χρόνος εργασίας, σε ώρες εργασίας ή σε μέρες κ.λπ., αλλά έμμεσα, μέσω της ανταλλαγής, σχετικά. Γι' αυτό το λόγο, δεν μπορώ να εκφράσω αυτή τη διαπιστωμένη ποσότητα χρόνου εργασίας σε ώρες εργασίας, ο αριθμός των οποίων εξακολουθεί να μου είναι άγνωστος. Κι αυτό μονάχα έμμεσα μπορώ να το κάνω, σχετικά, δηλαδή, μ' ένα άλλο εμπόρευμα, που περιέχει την ίδια ποσότητα κοινωνικού χρόνου εργασίας. Το ρολόι αξίζει όσο και το κομμάτι ύφασμα.
Εφόσον, όμως, η παραγωγή και η ανταλλαγή εμπορευμάτων αναγκάζουν την κοινωνία, η οποία στηρίζεται σ' αυτές, σ' αυτό τον έμμεσο δρόμο, την αναγκάζουν επίσης να κάνει αυτό το δρόμο όσο το δυνατό συντομότερο. Ξεχωρίζουν από το σωρό των εμπορευμάτων ένα βασιλικό εμπόρευμα, στο οποίο μπορεί να εκφράζεται μια και καλή η αξία όλων των άλλων εμπορευμάτων, ένα εμπόρευμα, το οποίο μπορεί να θεωρείται η άμεση ενσάρκωση της κοινωνικής εργασίας και, γι' αυτό, γίνεται άμεσα και άνευ όρων ανταλλάξιμο μ' όλα τα εμπορεύματα: το χρήμα. Το χρήμα ήδη εμπεριέχεται σε εμβρυακή μορφή στην έννοια της αξίας, δεν είναι παρά η αναπτυγμένη αξία. Ομως, αφού η εμπορευματική αξία ανεξαρτητοποιείται απέναντι στα ίδια τα εμπορεύματα, και γίνεται χρήμα, μπαίνει ένας νέος παράγοντας στην κοινωνία που παράγει και ανταλλάσσει εμπορεύματα, ένας παράγοντας με καινούριες κοινωνικές λειτουργίες και επιδράσεις. Προς το παρόν, αρκεί αυτή η διαπίστωση και δε θα σταθούμε περισσότερο σ' αυτή.
Η οικονομία της παραγωγής εμπορευμάτων δεν είναι καθόλου η μόνη επιστήμη, η οποία πρέπει να κινείται με βάση όχι εντελώς γνωστούς παράγοντες. Ούτε στη φυσική ξέρουμε πόσα μεμονωμένα μόρια αερίου ενυπάρχουν σ' ένα δοσμένο όγκο αερίου, αν είναι δοσμένες επίσης η πίεση και η θερμοκρασία. Γνωρίζουμε, όμως, ότι, στο βαθμό που είναι σωστός ο νόμος του Μπόιλ (Boyle), ένας τέτοιος δοσμένος όγκος οποιουδήποτε αερίου εμπεριέχει την ίδια ποσότητα μορίων μ' έναν ίδιο όγκο ενός οποιουδήποτε άλλου αερίου κάτω από την ίδια πίεση και την ίδια θερμοκρασία. Γι' αυτό το λόγο, μπορούμε να συγκρίνουμε, σ' ό,τι αφορά την περιεκτικότητά τους σε μόρια, τους πιο διαφορετικούς όγκους των πιο διαφορετικών αερίων κάτω από τους πιο διαφορετικούς όρους πίεσης και θερμοκρασίας.
Αν δεχτούμε σαν μονάδα 1 λίτρο αερίου με 0 Κελσίου θερμοκρασία και 760 mm (χιλιοστόμετρα) πίεση, μπορούμε να μετρήσουμε μ' αυτή τη μονάδα εκείνη την περιεκτικότητα σε μόρια. Στη χημεία, επίσης, δε γνωρίζουμε ούτε τα απόλυτα ατομικά βάρη των μεμονωμένων στοιχείων. Τα γνωρίζουμε, ωστόσο, σχετικά γνωρίζοντας τις αμοιβαίες σχέσεις τους. Επομένως, όπως η παραγωγή εμπορευμάτων και η οικονομία εμπορευμάτων αποκτούν μια σχετική έκφραση για τις ενσωματωμένες στα επιμέρους εμπορεύματα άγνωστες ποσότητες εργασίας, συγκρίνοντας τα εμπορεύματα αυτά με κριτήριο τη σχετική περιεκτικότητά τους σε εργασία, έτσι και η χημεία αποκτάει μια σχετική έκφραση για το μέγεθος των, άγνωστων σ' αυτήν, ατομικών βαρών, συγκρίνοντας τα μεμονωμένα στοιχεία με κριτήριο το ατομικό τους βάρος και εκφράζοντας το ατομικό βάρος του ενός σε πολλαπλάσια ή σε κλάσματα του άλλου (θειάφι, οξυγόνο, υδρογόνο). Και, όπως η παραγωγή εμπορευμάτων ανεβάζει το χρυσό σε απόλυτο εμπόρευμα, σε γενικό ισοδύναμο των υπόλοιπων εμπορευμάτων, σε μέτρο όλων των αξιών, έτσι και η χημεία ανεβάζει το υδρογόνο σε χημικό νόμισμα, ορίζοντας το ατομικό του βάρος = 1, ανάγοντας τα ατομικά βάρη όλων των υπόλοιπων στοιχείων σε υδρογόνο και εκφράζοντάς τα σε πολλαπλάσια του ατομικού του βάρους.
Εντούτοις, η παραγωγή εμπορευμάτων δεν είναι καθόλου η αποκλειστική μορφή της κοινωνικής παραγωγής. Στην παλαιά ινδική κοινότητα, στη νοτιοσλαβική οικογενειακή κοινότητα, τα προϊόντα δε μεταβάλλονται σε εμπορεύματα. Τα μέλη της κοινότητας είναι άμεσα κοινωνικοποιημένα για την παραγωγή, η εργασία καταμερίζεται ανάλογα με τα έθιμα και τις ανάγκες. Το ίδιο ισχύει για τα προϊόντα, εφόσον πάνε για την κατανάλωση. Η άμεση κοινωνική παραγωγή, όπως και ο άμεσος καταμερισμός αποκλείουν κάθε ανταλλαγή εμπορευμάτων, επομένως και τη μετατροπή των προϊόντων σε εμπορεύματα (τουλάχιστο μέσα στην κοινότητα) και, μαζί μ' αυτή, και τη μετατροπή τους σε αξίες.
Μόλις η κοινωνία γίνει κάτοχος των μέσων παραγωγής και τα χρησιμοποιεί για την παραγωγή κοινωνικοποιώντας τα άμεσα, η εργασία του καθενός, όσο διαφορετικός κι αν είναι ο ιδιαίτερα χρήσιμος χαρακτήρας της, γίνεται ευθύς εξαρχής και άμεσα κοινωνική εργασία. Τότε, η ποσότητα κοινωνικής εργασίας, που είναι ενσωματωμένη σ' ένα προϊόν, δε χρειάζεται να διαπιστωθεί έμμεσα: Η καθημερινή πείρα δείχνει άμεσα πόση απ' αυτή την ποσότητα χρειάζεται κατά μέσον όρο. Η κοινωνία μπορεί απλά να υπολογίζει πόσες ώρες εργασίας είναι ενσωματωμένες σε μια ατμομηχανή, σ' ένα εκατόλιτρο σιταριού της τελευταίας συγκομιδής, σε εκατό τετραγωνικά μέτρα υφάσματος μιας ορισμένης ποιότητας. Επομένως, δεν μπορεί να της περάσει από το μυαλό να εκφράσει τις ποσότητες εργασίας, που βρίσκονται μέσα στα προϊόντα και που τώρα τις γνωρίζει άμεσα και απόλυτα, σ' ένα μέτρο που είναι μόνο σχετικό, ταλαντευόμενο, ανεπαρκές και πρωτύτερα αναπόφευκτο σαν βοηθητικό, σ' ένα τρίτο προϊόν, δηλαδή, και όχι στο φυσικό, επαρκές, απόλυτο μέτρο της, το χρόνο. Ετσι, επίσης, δε θα περνούσε από το μυαλό των χημικών να εκφράσουν τότε τα ατομικά βάρη μέσω του πλαγίου δρόμου του ατόμου του υδρογόνου με τρόπο σχετικό, από τη στιγμή που θα ήταν σε θέση να τα εκφράσουν με τρόπο απόλυτο, στο επαρκές τους μέτρο, δηλαδή στο πραγματικό τους βάρος, σε δισεκατομμυριοστά ή τετρακισεκατομμυριοστά του γραμμαρίου. Επομένως, η κοινωνία, κάτω από τις παραπάνω προϋποθέσεις, δεν αποδίδει αξία στα προϊόντα. Δε θα εκφράσει το απλό γεγονός ότι, για την παραγωγή των εκατό τετραγωνικών μέτρων υφάσματος, χρειάστηκαν, ας πούμε, χίλιες ώρες εργασίας, με τον αλλήθωρο και ανόητο τρόπο, πως αξίζουν χίλιες ώρες εργασίας. Βέβαια, και τότε η κοινωνία θα πρέπει να γνωρίζει, πόση εργασία χρειάζεται το κάθε αντικείμενο χρήσης για να κατασκευαστεί. Θα πρέπει να οργανώσει το πρόγραμμα παραγωγής ανάλογα με τα μέσα παραγωγής και σ' αυτά υπάγονται και οι εργατικές δυνάμεις. Τελικά, η ωφελιμότητα των διαφόρων αντικειμένων χρήσης, ζυγισμένων μεταξύ τους και σε σχέση με τις ποσότητες εργασίας που απαιτούνται για την κατασκευή τους, θα καθορίζει το πλάνο. Οι άνθρωποι τα κανονίζουν όλα πολύ απλά χωρίς να μεσολαβήσει η πολυφημισμένη «αξία».⁵
Η έννοια της αξίας είναι η πιο γενική και, γι' αυτό το λόγο, η πιο περιεκτική έκφραση των οικονομικών όρων της παραγωγής εμπορευμάτων. Γι' αυτό το λόγο, στην έννοια της αξίας εμπεριέχεται το σπέρμα όχι μόνο του χρήματος, αλλά και όλων των άλλων περαιτέρω αναπτυγμένων μορφών της παραγωγής και της ανταλλαγής εμπορευμάτων. Στο γεγονός ότι η αξία αποτελεί την έκφραση της ενσωματωμένης στα ατομικά προϊόντα κοινωνικής εργασίας, ενυπάρχει ήδη η δυνατότητα να ξεχωρίσουμε ανάμεσα στην κοινωνική εργασία και την ενσωματωμένη στο ίδιο προϊόν ατομική εργασία. Επομένως, αν ένας ατομικός παραγωγός εξακολουθεί να παράγει με τον παλαιό τρόπο, ενώ προχωρεί ο κοινωνικός τρόπος παραγωγής, τότε η διαφορά αυτή θα γίνει έντονα αισθητή. Το ίδιο συμβαίνει μόλις το σύνολο των ατομικών κατασκευαστών παραγάγει μια ποσότητα ενός συγκεκριμένου είδους εμπορευμάτων, η οποία ξεπερνάει την κοινωνική ανάγκη. Στο γεγονός ότι η αξία ενός εμπορεύματος μπορεί να εκφραστεί μονάχα σ' ένα άλλο εμπόρευμα και να πραγματώνεται μονάχα στην ανταλλαγή μ' αυτό, ενυπάρχει μια δυνατότητα να μη γίνει καθόλου η ανταλλαγή ή να μη πραγματοποιήσει την ορθή αξία του. Τελικά, όταν μπει το ειδικό εμπόρευμα εργατική δύναμη στην αγορά, καθορίζεται η αξία του, όπως η αξία του κάθε άλλου εμπορεύματος, σύμφωνα με το χρόνο εργασίας, που είναι κοινωνικά αναγκαίος για την παραγωγή του. Γι' αυτό το λόγο, στη μορφή αξίας των προϊόντων ενυπάρχει ήδη σε εμβρυακή μορφή ολόκληρη η καπιταλιστική μορφή παραγωγής, η αντίθεση καπιταλιστών και μισθωτών εργατών, η βιομηχανική εφεδρική στρατιά και οι κρίσεις. Το να θέλει κανείς να καταργήσει την καπιταλιστική μορφή παραγωγής αποκαθιστώντας την «αληθινή αξία», είναι σαν να θέλει να καταργήσει τον καθολικισμό εγκαθιστώντας τον «αληθινό» πάπα ή να θέλει να αποκαταστήσει μια κοινωνία, στην οποία οι παραγωγοί, επιτέλους, είναι οι κυρίαρχοι των προϊόντων τους, με τη συνεπή εφαρμογή μιας οικονομικής κατηγορίας, η οποία εκφράζει πιο ολοκληρωτικά την υποδούλωση των παραγωγών από το ίδιο το προϊόν τους.
Η κοινωνία που παράγει εμπορεύματα έχει αναπτύξει παραπέρα την εγγενή στα εμπορεύματα καθεαυτά μορφή σε μορφή χρήματος, αλλά ήδη βγαίνουν στην επιφάνεια μερικά από τα σπέρματα, τα οποία εξακολουθούν να είναι κρυμμένα μέσα στην αξία. Η επόμενη και πιο ουσιώδης επίπτωση είναι η γενίκευση της εμπορευματικής μορφής. Το χρήμα επιβάλλει την εμπορευματική μορφή ακόμα και στα αντικείμενα τα οποία μέχρι τώρα παράγονταν για άμεση ιδία χρήση και τα σύρει στην ανταλλαγή. Μ' αυτόν τον τρόπο, η εμπορευματική μορφή και το χρήμα διεισδύουν στα εσωτερικά οικονομικά των κοινοτήτων, που κοινωνικοποιήθηκαν άμεσα για την παραγωγή, σπάει τον ένα μετά τον άλλο δεσμό της κοινότητας και διαλύει το σύνολο των κοινοτήτων σ' ένα σωρό από ατομικούς παραγωγούς. Το χρήμα τοποθετεί πρώτα, όπως βλέπουμε στην Ινδία, την ατομική καλλιέργεια στη θέση της κοινής καλλιέργειας του εδάφους. Αργότερα, διαλύει την κοινοκτημοσύνη της καλλιεργήσιμης γης, η οποία βγαίνει στην επιφάνεια στις ανακατανομές που επαναλαμβάνονται περιοδικά και, μάλιστα, μέσω της οριστικής ανακατανομής (π.χ., στις αγροτικές κοινότητες στις όχθες του Μοζέλα, αρχίζει επίσης να εμφανίζεται στις ρωσικές κοινότητες). Τέλος, ωθεί στη διανομή και τις υπόλοιπες κοινές ιδιοκτησίες των δασών και των λιβαδιών. Οποιες κι αν είναι οι άλλες αιτίες που υπάρχουν στην ανάπτυξη της παραγωγής και συμβάλλουν κι εδώ, το χρήμα παραμένει πάντα το ισχυρότερο μέσο για την επενέργειά τους στις κοινότητες. Με την ίδια φυσική αναγκαιότητα, θα έπρεπε το χρήμα, παρ' όλους τους «νόμους και διοικητικούς κανονισμούς», να διαλύσει την ντιρινγκική οικονομική κομμούνα, αν ποτέ θα δημιουργιόταν.
Ηδη είδαμε παραπάνω ότι το να μιλάμε για αξία της εργασίας αποτελεί μια αντίφαση αυτή καθεαυτή. Επειδή η εργασία, κάτω από ορισμένες κοινωνικές συνθήκες, δεν παράγει μονάχα προϊόντα, αλλά και αξία, και επειδή η αξία αυτή μετριέται με την εργασία, δεν μπορεί να έχει μια ιδιαίτερη αξία, όπως δεν μπορεί η βαρύτητα σαν τέτοια να έχει ένα ιδιαίτερο βάρος ή η θερμότητα μια ιδιαίτερη θερμοκρασία. Είναι, όμως, χαρακτηριστική ιδιότητα όλης της κοινωνικής σύγχυσης σχετικά με την «αληθινή αξία» και όσων σπάνε το κεφάλι τους σχετικά μ' αυτή να νομίζουν ότι ο εργάτης στη σημερινή κοινωνία δεν παίρνει την πλήρη «αξία» της εργασίας του και ο σοσιαλισμός τάχα καλείται να διορθώσει το κακό. Πρώτα, πρέπει να βρεθεί τι είναι η αξία της εργασίας κι αυτή τη βρίσκει κανείς προσπαθώντας να μετρήσει την εργασία όχι με το επαρκές μέτρο, το χρόνο, αλλά με το προϊόν της. Ο εργάτης πρέπει να παίρνει τον «πλήρη καρπό της εργασίας του». Οχι μονάχα το προϊόν της εργασίας, αλλά η ίδια η εργασία πρέπει να είναι άμεσα ανταλλάξιμη με κάποιο προϊόν, μια ώρα εργασίας με το προϊόν μιας άλλης ώρας εργασίας. Αυτή η άποψη, όμως, έχει αμέσως μια πολύ «αμφισβητήσιμη» πλευρά. Ολο το προϊόν μοιράζεται. Η πιο σημαντική προοδευτική λειτουργία της κοινωνίας, η συσσώρευση, αφαιρείται από την κοινωνία και τοποθετείται στα χέρια και στην αυθαιρεσία του ατόμου. Τα άτομα ας κάνουν με τους «καρπούς» ό,τι θέλουν, αλλά η κοινωνία παραμένει, στην καλύτερη περίπτωση, όσο πλούσια ή φτωχή ήταν. Επομένως, όλα τα μέσα παραγωγής που συσσωρεύτηκαν στο παρελθόν συγκεντρώθηκαν στα χέρια της κοινωνίας μόνο για να κατακερματιστούν πάλι στα χέρια των ατόμων όλα τα μέσα παραγωγής, που θα συσσωρευτούν στο μέλλον. Ετσι, χαστουκίζοντας τις ίδιες τις προϋποθέσεις μας, φτάσαμε σ' ένα καθαρό παραλογισμό. Η ρευστή εργασία, η ενεργή εργατική δύναμη πρέπει να ανταλλάσσεται με προϊόντα εργασίας. Τότε, γίνεται εμπόρευμα, όπως και το προϊόν, με το οποίο πρέπει να ανταλλάσσεται. Τότε, η αξία αυτής της εργατικής δύναμης δεν καθορίζεται καθόλου με βάση το προϊόν της, αλλά με βάση την ενσωματωμένη σ' αυτή κοινωνική εργασία, δηλαδή το σημερινό νόμο του εργατικού μισθού.
Αυτό, όμως, ακριβώς δεν το θέλουν.
Η ρευστή εργασία, η εργατική δύναμη πρέπει να είναι ανταλλάξιμη με το πλήρες προϊόν της. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι ανταλλάξιμη όχι με την αξία, αλλά με την αξία χρήσης της. Ο νόμος της αξίας πρέπει να ισχύει για όλα τα άλλα εμπορεύματα, αλλά να αρθεί για την εργατική δύναμη. Ακριβώς αυτή η αυτοαναιρούμενη σύγχυση κρύβεται πίσω από την «αξία της εργασίας». Η «ανταλλαγή της εργασίας με εργασία σύμφωνα με την αρχή της ισοτιμίας», στο βαθμό που έχει νόημα, δηλαδή η ανταλλαξιμότητα προϊόντων ίσης κοινωνικής εργασίας μεταξύ τους, δηλαδή ο νόμος της αξίας, αποτελεί ακριβώς το βασικό νόμο της παραγωγής εμπορευμάτων, επομένως και της υψηλότερης μορφής της, της καπιταλιστικής παραγωγής. Επιβάλλεται στη σημερινή κοινωνία με τον ίδιο τρόπο, με τον οποίο μόνο οικονομικοί νόμοι μπορούν να επιβληθούν σε μια κοινωνία ατομικών προϊόντων: Σαν τυφλός νόμος της φύσης, που ενυπάρχει μέσα στα πράγματα και τις συνθήκες, ανεξάρτητα από τη θέληση ή την πράξη των παραγωγών. Ο κύριος Ντίρινγκ, ανεβάζοντας αυτό το νόμο σε βασικό νόμο της οικονομικής του κομμούνας και απαιτώντας από αυτή να τον εφαρμόζει εν πλήρη συνειδήσει, κάνει το βασικό νόμο της υπαρκτής κοινωνίας βασικό νόμο της δικής του κατά φαντασίαν κοινωνίας. Θέλει την υπαρκτή κοινωνία, αλλά χωρίς τα κακώς κείμενα. Πατάει, δηλαδή, εντελώς στο ίδιο έδαφος με τον Προυντόν (Proudhon). Οπως και ο τελευταίος, θέλει να παραμερίσει τα κακώς κείμενα, που έχουν δημιουργηθεί με την εξέλιξη της εμπορευματικής παραγωγής σε καπιταλιστική παραγωγή, επιβάλλοντας σ' αυτά το βασικό νόμο της εμπορευματικής παραγωγής, η ενεργοποίηση του οποίου ίσα ίσα έχει παραγάγει αυτά τα κακώς κείμενα.
Οπως και ο Προυντόν, θέλει να αναιρέσει τις πραγματικές συνέπειες του νόμου της αξίας με φανταστικές. Οσο περήφανα, όμως, κι αν καλπάζει ο σύγχρονός μας Δον Κιχώτης, πάνω στον ευγενικό του Ροσινάντη, δηλαδή την «καθολική αρχή της δικαιοσύνης», με συνοδεία το γενναίο Σάντσο Πάντσα, δηλαδή τον Αβραάμ Ενς (Abraham Enss), στην ιπποτική πορεία του προς την κατάκτηση του κρανίου του Μαμπρίνου, της «αξίας της εργασίας» στη δική του περίπτωση, δηλαδή, φοβούμαστε παρά πολύ ότι δε θα φέρει πίσω τίποτε άλλο εκτός από την παλαιά γνωστή λεκάνη του κουρέα.
Σημειώσεις:
1. Τα λόγια «Φτερούγισμα των ελεύθερων ψυχών τους» στηρίχθηκαν στο ποίημα του Γκέοργκ Χέρβεχ (Georg Herwegh) «Από τα βουνά» (Ποίημα ενός ζωντανού). Οι στίχοι έχουν ως εξής: «...Κάντε χώρο, κύριοι, για το φτερούγισμα μιας ελεύθερης ψυχής».
2. Trucksystem ονομάζουν στην Αγγλία το πολύ γνωστό και στη Γερμανία σύστημα, στο οποίο οι ίδιοι οι εργοστασιάρχες έχουν μαγαζιά και επιβάλλουν στους εργάτες να εφοδιάζονται από εκεί με εμπορεύματα.
3. Το «Εμπορικό Βιβλίο» περιγράφεται στο βιβλίο του Βίλχελμ Βάιτλινγκ (Wilhelm weitling), «Εγγυήσεις αρμονίας και ελευθερίας», Μέρος ΙΙ, Κεφάλαιο 10, Vivis, 1842, σελ. 155 κ.ε. (γερμανική έκδοση). Σύμφωνα με το ουτοπικό σχέδιο του Βάιτλινγκ, ο κάθε ικανός για εργασία άνθρωπος είναι υποχρεωμένος στη μελλοντική κοινωνία να εργάζεται ορισμένες ώρες την ημέρα για να αποκτήσει τα αναγκαία προϊόντα στη ζωή του. Πέρα απ' αυτό, δίδεται σε κάθε εργαζόμενο άνθρωπο η ελευθερία «να κάνει επιπλέον εμπορικές ώρες εκτός του καθορισμένου χρόνου εργασίας» για να «απολαμβάνει το ευχάριστο τούτων ή εκείνων των αγαθών». Οι εμπορικές αυτές ώρες και οι «απολαβές και προϊόντα του ευχάριστου», που έπαιρνε κανείς γι' αυτές, σημειώνονταν, σύμφωνα με το σχέδιο του Βάιτλινγκ, στο Εμπορικό Βιβλίο.
4. Είναι δευτερεύον το ότι ο κύριος Ντίρινγκ δε γνωρίζει καθόλου το ρόλο που παίζουν τα κουπόνια εργασίας στην κομμουνιστική κοινωνία του Οουεν. Τα κουπόνια αυτά τα ξέρει από τον Σαργκάν μόνο στο βαθμό που παρουσιάζονται στα Labour Exchange Bazaars (τα παζάρια ανταλλαγής εργασίας), που είναι προσπάθειες μετάβασης, μέσω της άμεσης ανταλλαγής εργασίας, από την υπαρκτή στην κομμουνιστική κοινωνία.
Ο Ουίλιαμ Λούκας Σάργκαντ (William Lucas Sargant) εξέδωσε το 1860 στο Λονδίνο το βιβλίο «Ο Ρόμπερτ Οουεν» και η κοινωνική του φιλοσοφία.
Οι κυριότερες εργασίες του Ρόμπερτ Οουεν σχετικά με το γάμο και τους κομμουνιστικούς θεσμούς είναι: «Το σύστημα γάμου του νέου ηθικού κόσμου»... (Λιντς, 1838), «Το βιβλίο του νέου ηθικού κόσμου... σε 7 μέρη» (Λονδίνο, 1836-1844) και «Η επανάσταση στο νου και την πράξη της ανθρώπινης φυλής...» (Λονδίνο, 1849).
5. Ηδη το 1844 έχω πει ότι ο συσχετισμός της ωφελιμότητας και της απαιτούμενης εργασίας είναι το μόνο που, σε μια κομμουνιστική κοινωνία, στην απόφαση σχετικά με την παραγωγή, απομένει από την έννοια της αξίας της πολιτικής οικονομίας. (Γερμανογαλλικά Χρονικά, σελ. 95). Οπως βλέπουμε, όμως, η θέση αυτή μπόρεσε να θεμελιωθεί επιστημονικά μόνο με το Κεφάλαιο του Μαρξ. Ο Ενγκελς παραπέμπει εδώ στην έκθεσή του «Σημειώσεις για μια κριτική της εθνικής οικονομίας» (βλ. MEW, τόμ. 1, σελ. 499-524, γερμανική έκδοση), που δημοσιεύτηκε στα Γερμανογαλλικά Χρονικά.Τα Γερμανογαλλικά Χρονικά εκδόθηκαν στο Παρίσι στη γερμανική γλώσσα κάτω από τη σύνταξη των Καρλ Μαρξ και Αρνολντ Ρούγκε. Δημοσιεύτηκε μόνο η πρώτη διπλή έκδοση το Φλεβάρη του 1844. Περιλάμβανε τις εργασίες του Μαρξ «Για το εβραϊκό ζήτημα» και το «Για την κριτική της χεγκελιανής φιλοσοφίας του δικαίου. Εισαγωγή», καθώς επίσης οι εργασίες του Ενγκελς: «Σημειώσεις για μια κριτική της εθνικής οικονομίας» και «Η κατάσταση της Αγγλίας. Παρελθόν και παρόν του Τόμας Κάρλαϊλ» (Thomas Carlyle), Λονδίνο, 1843 (βλ. MEW, τόμ. 1, σελ. 347-377, 370 μέχρι 391, 499-524, 525-549, γερμανική έκδοση). Οι εργασίες αυτές χαρακτηρίζουν το οριστικό πέρασμα των Μαρξ και Ενγκελς στον υλισμό και τον κομμουνισμό. Η κύρια αιτία που σταμάτησε το περιοδικό να κυκλοφορεί ήταν οι θεμελιακές διαφορές γνώμης ανάμεσα στον Μαρξ και τον αστό ριζοσπάστη Ρούγκε.