Γρηγοριάδης Κώστας
|
Νέα επεισόδια στη διαμάχη Ευρωζώνης - ΔΝΤ για τη διαχείριση του χρέους στην Ελλάδα, πρόσθεσε στις αρχές της βδομάδας η συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ στις Βρυξέλλες, με τη συμμετοχή και της Κ. Λαγκάρντ.
Αργά το βράδυ της Δευτέρας ανακοινώθηκε ότι η απόφαση για εκταμίευση της επόμενης δόσης για την Ελλάδα παραπέμπεται στο μεθαυριανό Γιούρογκρουπ, ή σε επόμενη συνεδρίαση, στις 26 Νοέμβρη, επειδή από την πλευρά της Ελλάδας εκκρεμούν ορισμένες «προαπαιτούμενες δράσεις».
Ωστόσο, η κόντρα που ακολούθησε και τα όσα διέρρευσαν από τις διαπραγματεύσεις, φανερώνουν ότι ο πραγματικός λόγος είναι η ασυμφωνία Ευρωζώνης - ΔΝΤ για τον τρόπο με τον οποίο το ελληνικό χρέος θα καταστεί «βιώσιμο» κατά τα πρότυπα του ΔΝΤ και άρα το Ταμείο θα συνεχίσει να συμμετέχει στην αναχρηματοδότησή του μέσω της τρόικας.
Στην πραγματικότητα, η κόντρα για το χρέος κρύβει τη διαφορετική θεώρηση που έχουν οι δυο πλευρές για τη συνταγή διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης, η οποία βαθαίνει και οξύνει τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Αλλά και στο εσωτερικό τους εκφράζονται αντιθέσεις, οι οποίες συνδέονται με τα ιδιαίτερα συμφέροντα των μονοπωλίων σε κάθε χώρα, τη θέση της στην πυραμίδα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, την ένταση με την οποία η κρίση χτυπάει κάθε οικονομία.
Για παράδειγμα, Γαλλία και Γερμανία έχουν διαφορές ως προς τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης στην Ευρωζώνη. Η οικονομία της πρώτης είναι σε δυσκολότερη θέση από τη γερμανική και η αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία που θέλει η Γερμανία, στερεί πόρους για ανάκαμψη από τα γαλλικά μονοπώλια. Συμφωνούν, όμως, ότι για το ελληνικό χρέος θα πρέπει να βρεθεί άλλη λύση από το «κούρεμα», το οποίο ισοδυναμεί με καταστροφή κεφαλαίου και άρα χασούρα για τα μονοπώλιά τους.
Από την πλευρά του, το ΔΝΤ, εκπροσωπώντας στην τρόικα τις ΗΠΑ και άλλες ανερχόμενες καπιταλιστικές οικονομίες, που έχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα προς τη Γερμανία και την Ευρωζώνη, πιέζει για νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους, αυτή τη φορά στα ομόλογα που κατέχει ο λεγόμενος «επίσημος τομέας», δηλαδή τα κράτη - μέλη και η ΕΚΤ.
Ο λόγος που το κάνει είναι για να επωμιστεί η Ευρωζώνη μεγαλύτερο βάρος από την ελεγχόμενη χρεοκοπία των κρατών μελών της και να απαλλαχθούν οι ΗΠΑ και οι άλλοι από τη ζημιά που συνεπάγεται για τα μονοπώλιά τους η επιπλέον χρηματοδότηση ανταγωνιστικών οικονομιών μέσω της τρόικας.
Κούρεμα ή νέα άτοκα δάνεια;
Τη διαμάχη ανάμεσα στα δύο μέρη, συμπληρώνουν οι διαφορετικές εκτιμήσεις για την «ωρίμανση» του ελληνικού χρέους. Το ΔΝΤ θεωρεί ότι με τα σημερινά δεδομένα το ελληνικό χρέος θα φθάσει το 2020 το 150% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΚΤ, το χρέος θα αγγίξει το 140% το 2020, από 189% το 2013 και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2020 το χρέος δε θα ξεπερνά το 140% του ΑΕΠ.
Θέλοντας να μεταθέσει για αργότερα το συμβιβασμό με το ΔΝΤ, η Ευρωζώνη υποστηρίζει ότι το χρέος είναι βιώσιμο, αν ο στόχος για 120% του ΑΕΠ, όπως προβλέπει η συμφωνία για τα δάνεια από την τρόικα, μετατεθεί από το 2020 στο 2022 και αν στο μεταξύ ληφθούν μέτρα όπως η χρηματοδότηση της Ελλάδας για την επαναγορά ομολόγων της, η μείωση των επιτοκίων για τα δάνεια της τρόικας, η παραίτηση των κρατών μελών από τα κέρδη που προσδοκούν από τα ελληνικά ομόλογα και άλλα.
Στον αντίποδα, το ΔΝΤ ισχυρίζεται ότι οι λύσεις που προτείνει η Ευρωζώνη είναι μεσοβέζικες και πως χρειάζεται οριστική διευθέτηση στο ζήτημα, με κούρεμα των ομολόγων που κατέχει ο επίσημος τομέας. Με τους επικρατέστερους υπολογισμούς, για να καταστεί το χρέος βιώσιμο κατά τα πρότυπα του ΔΝΤ, χρειάζεται μια «ελάφρυνση» της τάξης των 80 δισ ευρώ, που αντιστοιχεί σε κούρεμα μεγαλύτερο του 50% των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ και τα κράτη μέλη.
Συνολικά, ο λεγόμενος «επίσημος τομέας» στην Ευρωζώνη, κατέχει σήμερα ελληνικό χρέος ύψους 179,8 δισ. ευρώ, το οποίο κατανέμεται ως εξής: Η ΕΚΤ 41 δισ. ευρώ, οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωζώνης 12 δισ. ευρώ, από διμερή δάνεια της Ελλάδας στο πλαίσιο του πρώτου Μνημονίου 52,9 δισ. ευρώ και από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EFSF), στο πλαίσιο του δεύτερου Μνημονίου, δάνεια ύψους 73,9 δισ. ευρώ. Το ΔΝΤ έχει δανείσει στην Ελλάδα 21,7 δισ. ευρώ.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο «Reuters», εκτιμά ότι το κόστος για τη Γερμανία από ένα ενδεχόμενο νέο κούρεμα, θα ξεπερνούσε τα 17,5 δισ. ευρώ, καθώς μέχρι τώρα έχει χορηγήσει στην Ελλάδα δάνεια και εγγυήσεις ύψους 35,2 δισ. ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς γιατί η Ευρωζώνη αντιδρά σχεδόν ενιαία στην προοπτική να κουρευτεί το ελληνικό χρέος, η βιωσιμότητα του οποίου τίθεται σαν προϋπόθεση για να παραμείνει το ΔΝΤ στην τρόικα και να συνεχίσει να χρηματοδοτεί την ελεγχόμενη χρεοκοπία των κρατών μελών της.
Καθόλου τυχαία, μετά τις ΗΠΑ, που τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ του να κουρευτεί ξανά το ελληνικό χρέος, την ίδια άποψη διατύπωσε την Τετάρτη και ο εκπρόσωπος της Βραζιλίας και άλλων δέκα χωρών στο ΔΝΤ, αποκλείοντας ταυτόχρονα κάθε επιπλέον στήριξη στην Ελλάδα από το ΔΝΤ.
Πού βρίσκεται το πρόβλημα;
Είναι το χρέος το πραγματικό τους πρόβλημα; Η απάντηση είναι πως όχι. Ο βραχνάς τους είναι η βαθιά και συγχρονισμένη καπιταλιστική κρίση και η αδυναμία τους να τη διαχειριστούν με τα εργαλεία του παρελθόντος. Το υψηλό χρέος δυσκολεύει τη διαχείριση, πολύ περισσότερο που το «κούρεμά» του για χώρες όπως η Ελλάδα, ισοδυναμεί με καταστροφή κεφαλαίου, ενάντια στα συμφέροντα που έχουν ανταγωνιστικές οικονομίες.
Εκεί είναι το πρόβλημά τους, αφού ξέρουν πως όσα μέτρα κι αν πάρουν για το χρέος, όσα δισ. κι αν κουρέψουν, τα πράγματα θα παραμένουν ίδια αν δεν πάρει ξανά μπρος η μηχανή της καπιταλιστικής οικονομίας. Αυτός είναι ο λόγος που ορισμένες μερίδες του κεφαλαίου και πολιτικές δυνάμεις ζητάνε να χαλαρώσει η δημοσιονομική πειθαρχία και να διοχετευτούν κεφάλαια στους μονοπωλιακούς ομίλους για να επενδύσουν.
Γι' αυτό, ανεξάρτητα από τη στάση τους απέναντι στο χρέος, όλες οι χώρες μέλη της Ευρωζώνης, αλλά και οι ΗΠΑ, οι άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, προωθούν αντιλαϊκές και αντεργατικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη, με επενδύσεις που θα εξασφαλίζουν αποδοτική για τους επιχειρηματίες αναπαραγωγή του κεφαλαίου.
Είναι χαρακτηριστικά τα όσα διαπιστώνει ο οίκος «Moody's», έχοντας εξετάσει τις περιπτώσεις 31 κρατών που αναδιάρθρωσαν τα χρέη τους. Ο «οίκος» κατέληξε ότι την περίοδο 1997 - 2012, τα ονομαστικά επίπεδα χρέους αυξήθηκαν στις μισές περιπτώσεις ανταλλαγής κρατικού χρέους, ενώ κατά μέσον όρο οι χώρες που διευθέτησαν το χρέος τους εξήλθαν με αναλογία χρέους προς ΑΕΠ μόλις 5% χαμηλότερα από ό,τι πριν την αναδιάρθρωση! Μάλιστα, στο 50% των περιπτώσεων τα επίπεδα του χρέους αυξήθηκαν κατά πολύ.
Οσοι σήμερα μιλάνε για κρίση χρέους και προπαγανδίζουν ότι αν κουρευτεί ή διαγραφεί ένα μέρος του, αυξάνονται οι προϋποθέσεις να ευημερήσει ο λαός, λένε συνειδητά ψέματα. Η διαμάχη για τη διαχείριση του ελληνικού χρέους ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα, έχει να κάνει και με τους ανταγωνισμούς για το ποια μονοπώλια θα πλασαριστούν καλύτερα στην κούρσα για την εκποίηση των υποδομών και της δημόσιας περιουσίας στην Ελλάδα. 'Η για το ποιας χώρας τα στρατηγικά συμφέροντα θα υπηρετηθούν κατά προτεραιότητα από τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας.
Ολα αυτά, πρέπει να προβληματίσουν σοβαρά το λαό, που του γανώνουν το κεφάλι με θεωρίες περί χρέους και διαμάχες ανάμεσα στους «κακούς» Γερμανούς και όλους τους άλλους «φίλους» της Ελλάδας. Οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα θα συναινέσουν στην εξαθλίωσή τους, αν δεχτούν να σηκώσουν ξένες προς τα συμφέροντά τους σημαίες.
Στα αποπροσανατολιστικά διλήμματα «κούρεμα του χρέους ή μείωση των επιτοκίων», «με την ΕΕ ή με τις ΗΠΑ ή τη Ρωσία», «λιτότητα ή ανάπτυξη», «διαχείριση ΝΔ ή διαχείριση ΣΥΡΙΖΑ», η απάντηση από τη σκοπιά του λαϊκού συμφέροντος είναι μία: Πάλη για αποδέσμευση από την ΕΕ με λαϊκή εξουσία και μονομερή διαγραφή του χρέους που έφτιαξε η πλουτοκρατία.
