Εμφύλιος Πόλεμος (Η επόμενη μέρα της πανδημίας)

Κατιούσα

Τις τελευταίες μέρες στις ΗΠΑ έχει ξεκινήσει ένα πρωτόγνωρο κύμα αντιδράσεων μετά την δολοφονία του George Floyd. Οι αντιδράσεις αγγίζουν τα όρια εμφυλίου πολέμου, καθώς η κυβέρνηση Trump απαντά με την κάθοδο στρατού στο δρόμο, με προκλητικές δηλώσεις και υπεράσπιση της φασιστικής και ρατσιστικής πρακτικής των αστυνομικών δυνάμεων της Minneapolis. Λίγο μόλις διάστημα πριν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε ξανααπασχολήσει τον παγκόσμιο τύπο με τις απόψεις του για την πανδημία. Είναι άραγε τα δύο αυτά γεγονότα ασύνδετα;
Πριν απαντηθεί αυτή η ερώτηση, έχει αξία να αποσαφηνιστεί ένα άλλο ερώτημα που πλανάται: Είναι ο πρόεδρος Trump τρελός; Εδώ παρατηρείται μια αντίφαση. Η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη λογική θεωρεί την επιστήμη ένα ουδέτερο πεδίο (και άρα η ερώτηση της πρώτης παραγράφου απαντάται με ναι), όμως την χρησιμοποιεί με ευκολία για να αθωώσει πολιτικές και πρακτικές μέσα από την ψυχιατρικοποίηση τους. Οι ψυχιατρικές παθήσεις και ασθένειες αφορούν καθημερινούς ανθρώπους, με πραγματικά προβλήματα που δυσκολεύουν την ζωή τους, χωρίς να είναι “τρελοί”. Δεν αφορά ηγέτες που προσπαθούν με νύχια, δόντια και “τα πιο άγρια σκυλιά” να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών. Όχι λοιπόν, ο πρόεδρος Trump δεν είναι τρελός, είναι η καθαρή και ωμή έκφραση του καπιταλισμού. Ενός καπιταλισμού στα όριά του. Είναι δηλαδή φασίστας.
Με αυτό τον τρόπο επανέρχεται το αρχικό ερώτημα. Συνδέεται η στάση των ΗΠΑ στη δολοφονία του George Floyd με την στάση τους στην πανδημία; Η απάντηση είναι ναι. Και δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ. Αφορά το σύνολο των δυτικών καπιταλιστικών κρατών. Κρατών που θυσίασαν όποια έννοια κοινωνικού κράτους υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια προς όφελος της οικονομίας. Θυσίασαν τις δημόσιες δομές υγείας, την κοινωνική έρευνα, τις ιατρικές ειδικότητες που είτε δεν απέφεραν κέρδος είτε περιόριζαν το κέρδος των επιχειρήσεων. Και γι’ αυτό το λόγο ήταν τελείως ανέτοιμα για μια κατάσταση υγειονομικής κρίσης όπως η πανδημία του SARS-CoV-2.
Αυτό μπορεί να φαίνεται περίεργο καθώς μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, οι αριστεροί αποδώσαμε στον καπιταλισμό θεϊκές ιδιότητες. Πιστεύουμε ότι διαθέτουν σοβαρούς τεχνοκράτες, πιστεύουμε πως διαθέτουν σχέδιο για τα πάντα, πως δε μπορούν να ηττηθούν ποτέ. Και όλο αυτό αποδεικνύεται συνεχώς την τελευταία δεκαετία ότι είναι μια φούσκα. Οριακά πλέον δεν εμφανίζεται ούτε σε σενάριο ταινιών του Hollywood. Η ανικανότητά τους, η έλλειψη ύπαρξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την κοινωνία απαντά στο γιατί λέει ό,τι λέει ο Trump,  γιατί κινείται όπως κινείται ο Johnson,  γιατί φάσκει και αντιφάσκει η ελληνική κυβέρνηση. Δεν είναι η εξήγηση ότι έχουν κάποιο μεγάλο και μυστικό σχέδιο, αντιθέτως η απάντηση είναι ότι δεν έχουν τίποτα πέρα από μισθοφόρους, με όπλα ή κάμερες.
Με την έναρξη μιας απειλής που είχαν αγνοήσει, οι ηγέτες των κρατών αυτών πανικοβλήθηκαν. Η ορθή για την κοινωνία επιλογή θα ήταν η άμεση ανασυγκρότηση των εθνικών συστημάτων υγείας, με την αύξηση των κλινών ΜΕΘ και ΜΑΦ, τη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων και την πρόσληψη προσωπικού στις δομές υγείας. Ό,τι ακριβώς δηλαδή πρότεινε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, προκαλώντας την αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτόν και τον συντονισμένο χλευασμό των τρολ επιπέδου “ομάδας αλήθειας” στην Ελλάδα. Γιατί όλα αυτά είναι περιττό κόστος για τους καπιταλιστές. Οι οποίοι έβλεπαν να δημιουργείται ένα δίλημμα,  να καταστρέψουν κομμάτι της οικονομίας ή να καταστρέψουν κομμάτι του πληθυσμού. Ο πυρήνας των σκληρών νεοφιλελεύθερων κρατών (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Βραζιλία) επέλεξε το πρώτο. Η Ελλάδα έχοντας μετά από πολλούς αγώνες διατηρήσει ένα δημόσιο σύστημα υγείας, επέλεξε το δεύτερο. Με μια σημαντική υποσημείωση. Η κυβέρνηση θυσίασε κομμάτι μικρών επιχειρήσεων, προστατεύοντας τη λειτουργία των μεγάλων και αρνούμενη να κάνει οποιαδήποτε επένδυση στην υγεία με βάση τις οδηγίες του ΠΟΥ, επιλογή που θα μπορούσε να επιτρέψει την κατά τόπους πιο άμεση επιστροφή στην κανονικότατα.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι όμως πως ακόμη και μετά από την περίοδο αυτή, οι καπιταλιστές δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένοι να αλλάξουν πλεύση. Στην Ελλάδα η αναδιοργάνωση του ΕΣΥ εξαφανίστηκε με την έναρξη της τουριστικής σαιζόν, ενώ δεν υπάρχει καμία εξαγγελία για δημιουργία δομών κοινωνικής ιατρικής και δημόσιας υγείας, ούτε κινήτρων για την επιστροφή επιστημόνων στον τομέα αυτό. Λεφτά υπάρχουν, συγκεκριμένα 30 εκατομμύρια ευρώ για τον εξοπλισμό των δυνάμεων καταστολής με αφορμή τις κωμικοτραγικές καταστάσεις στον Έβρο, την ίδια στιγμή που τα νησιά τα οποία θα υποδεχθούν τους τουρίστες, έχουν διαλυμένες δομές υγείας. Οι γιατροί θα συνεχίσουν να είναι οι πιο χαμηλόμισθοι στην ΕΕ, διαγνωστικά κέντρα συνεχίζουν να μην υπάρχουν, και οι εργαστηριακές ειδικότητες μαζί με τις ειδικότητες με αναφορά στην επιδημιολογία θα συνεχίσουν να μην έχουν ειδικευόμενους. Και όλα αυτά θα κρύβονται πίσω από το προφίλ ενός μόνο ανθρώπου, ο οποίος όταν χρειαστεί θα επανέλθει στα δελτία των 6.
Αν δε σας θυμίζει κάτι, είναι κατά αντιστοιχία ό,τι είχε γίνει την τελευταία περίοδο της Χούντας. Και τότε η καταστολή και η ανεπάρκεια του οικονομικά θατσερικού καθεστώτος είχε κρυφτεί πίσω από τη φιγούρα ενός μετριοπαθούς πολιτικού, του Μαρκεζίνη. Και τότε ένα τμήμα της αριστεράς είχε τρέξει από φόβο αλλά και έλλειψη εμπιστοσύνης στο λαό να κρυφτεί πίσω από αυτόν και να είναι έτοιμο να συνθηκολογήσει για την ομαλή μετάβαση μέσω ελεγχόμενων εκλογών. Οπότε δυστυχώς οι μέρες αυτές είναι μια βελούδινη μετάβαση σε ένα πιο αυταρχικό και σκληρό κράτος. Τον ρόλο των τανκς έχουν αναλάβει τα ΜΜΕ και η προπαγάνδα.
Βέβαια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, έχουν αναλάβει τα κανονικά τανκς. Ήδη από την προηγούμενη περίοδο ο Trump, είχε κατευθύνει τους οπαδούς του στην ένοπλη σύγκρουση για να διατηρηθεί η κανονική λειτουργία της οικονομίας. Σε αυτή την έκρυθμη κατάσταση ήρθε η δολοφονία του George Floyd. Και σε αυτό ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρος. Το  status qvo θα διατηρηθεί με όπλα, στρατό και καταστολή. Το μήνυμα της κήρυξης των antifa, δηλαδή των ανθρώπων που είναι ενάντια στον φασισμό, σε τρομοκρατική οργάνωση, είναι ξεκάθαρο για το ποιους ακριβώς εκφράζει ο πρόεδρος αυτός: τους νοσταλγούς της δουλείας που γοητεύονται από την ιδέα να έχουν απλήρωτους εργάτες σε φυτείες και εργοστάσια, τους οποίους θα μπορούν να σκοτώνουν χωρίς να γίνεται και τόσο θέμα.
Κάτι αντίστοιχο βέβαια είχε συμβεί και στη Μανωλάδα.  Γιατί, τι είναι ο φασίστας αν βγάλει κάποιος τις εθνικιστικές και συντηρητικές κορώνες; Ένας άνθρωπος διψασμένος για εκμετάλλευση και με μίσος για οτιδήποτε τον εμποδίζει. Για αυτό και ντόπιοι εκφραστές του νεοφιλελεύθερου φασισμού στην Ελλάδα έτρεξαν να συμφωνήσουν με τον Trump ότι για τις αναταραχές στις ΗΠΑ ευθύνεται η αριστερά και οι αντιφασίστες. Είναι οι ίδιοι που θεωρούν τις ΗΠΑ μια χώρα τόσο δημοκρατική που έχει το δικαίωμα να εξάγει με στρατό το πολίτευμά της σε άλλες χώρες για να υπερασπιστεί τα… ανθρώπινα δικαιώματα. Τα οποία στην ίδια χώρα καταπατώνται και πνίγονται είτε από το πόδι αστυνομικού, είτε από την πόση χλωρίνης σε αντίδοτο της έλλειψης δημόσιας υγείας.
Όλα αυτά φανερώνουν πως οι ΗΠΑ και οι δυτικές χώρες βρίσκονται σε οριακές καταστάσεις κρίσης. Για τις οποίες έχουν κατασκευάσει ήδη τον ένοχο. Είναι πάντα ο λαός, είναι το ιδεολόγημα της ατομικής ευθύνης. Για όλα φταίει ο κόσμος και προφανώς όχι τα παχυλά αμειβόμενα στελέχη του κρατικού μηχανισμού. Είναι τέτοια η υποτίμησή τους στους πολίτες και στην ανθρώπινη ζωή, που είναι να απορεί κάποιος το για πιο λόγο πολέμησαν αυτοί οι άνθρωποι τη ναζιστική Γερμανία. Μέχρι να θυμηθεί ότι δεν την πολέμησαν αυτοί, αλλά ένα αντίπαλο δέος που με όλα τα κακά και τα στραβά του, είχε καταφέρει να συσπειρώσει τα όνειρα και τις αγωνίες ενός ολόκληρου κόσμου σε κάτι παραπάνω από ακτιβιστικές ενέργειες και χτυπήματα τυφλής οργής.
Βέβαια για  να είμαστε ειλικρινείς ένα μερίδιο ευθύνης το έχει και ο κόσμος. Στο επίπεδο όμως που φοβάται να σηκωθεί και να διεκδικήσει αυτό που του αξίζει. Στο επίπεδο που αφήνει τα αδέρφια του και τον εαυτό του να πεθάνουν. Στο επίπεδο που για το φόβο του να δράσει φταίνε πάντα οι αποτυχίες άλλων που έδρασαν και έκαναν λάθη. Γιατί πάντα μπορεί να βρεις ευθύνες στις αντικειμενικές συνθήκες, στη Σοβιετική Ένωση, στη Βάρκιζα, στο δημοψήφισμα. Μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι τα χρόνια από αυτές τις ήττες πέρασαν αλλά ο πραγματικός υπεύθυνος για την απραξία σου παραμένει ο ίδιος στον πιο κοντινό καθρέφτη. Και τότε θα έρθει ο καθένας και η καθεμία αντιμέτωπος με το πραγματικό και ακόμα πιο τρομακτικό ερώτημα. Και αν τελικά δεν είναι αήττητοι; Και αν τελικά μπορέσουμε να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς αυτούς; Και αν τελικά μπορούμε να νικήσουμε;

Πάνος Χριστοδούλου, Ειδικευμένος Ιατρικής Βιοπαθολογίας/Εργαστηριακής Ιατρικής,  MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης

«Έλληνες Γ.Τ.Π»: Νέο ακροδεξιό μόρφωμα ανακοίνωσε ο Κασιδιάρης

Από atexnos2019 atexnos2019

Στην ανακοίνωση νέου ακροδεξιού σχηματισμού προχώρησε σήμερα ο υπόδικος νεοναζί, πρόσφατα αποχωρήσας από την Χρυσή Αυγή, Ηλίας Κασιδιάρης.
Το νέο κόμμα, με εθνικιστικά και ρατσιστικά χαρακτηριστικά παρόμοια με της ναζιστικής Χρυσής Αυγής, ονομάζεται «Έλληνες Γ.Τ.Π» (Έλληνες Για την Πατρίδα).
Το άλλοτε πρωτοπαλίκαρο του Μιχαλολιάκου αποφάσισε να τραβήξει χωριστή πορεία και πλέον «ρίχνει τα δίχτυα του» στα θολά νερά του εθνικισμού, της πατριδεμπορίας και της μισαλλοδοξίας, ευελπιστώντας να «τσιμπήσει» κάποιο ψίχουλο από δυσαρεστημένους χρυσαυγίτες και ανένταχτα φασιστοειδή.
«ΕΛΛΗΝΕΣ για την πατρίδα είναι το όνομα του νέου μας Κινήματος για την Πατρίδα! Έμβλημά μας ο αιώνιος Έλλην που μάχεται για την ελευθερία! ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ», έγραψε στο λογαριασμό του στο Twitter ο υπόδικος Κασιδιάρης, αναφέροντας ότι το νέο του μόρφωμα θα κάνει… εθνική αντίσταση.
Πολιτικό γέννημα-θρέμμα της ναζιστικής-εγκληματικής Χρυσής Αυγής, ο Κασιδιάρης και το κόμμα του εκφράζουν το χειρότερο είδος φασισμού, την πατριδοκαπηλεία και απευθύνονται στα πιο ταπεινά ένστικτα μερίδας του λαού. Τα «ορφανά» του Χίτλερ και τα τσιράκια των εφοπλιστών και της μεγαλοεργοδοσίας έχουν δείξει το πραγματικό, απεχθές πρόσωπο τους.
Κανένας εργαζόμενος, κανένας νέος δεν πρέπει να «τσιμπήσει» στα δολώματα των εγκληματιών νεοναζί.

Για την καπιταλιστική κρίση

Θεωρία κρίσης ή θεωρία της αξίας;

Eurokinissi

Ζούμε άλλη μια καπιταλιστική κρίση που επιδεινώνει μια ήδη προβληματική κατάσταση. Η απασχόληση και το εισόδημα της συντριπτικής πλειοψηφίας της εργατικής τάξης και του συνολικού πληθυσμού απειλούνται με ακόμη μεγαλύτερες μειώσεις, καθώς στον καπιταλισμό δεν έχουν να κάνουν με την παραγωγή αξιών χρήσης κατάλληλων και απαραίτητων για την κοινωνική αναπαραγωγή, αλλά με τη μίσθωση της εργασιακής δύναμης με κριτήριο την κερδοφορία του κεφαλαίου. Οταν η τελευταία υποφέρει ή απειλείται, το κόστος καλούνται να το πληρώσουν όλοι οι άλλοι εκτός από τους καπιταλιστές. Μόνο που αυτά τα επεισόδια έχουν γίνει τόσο συχνά ώστε να θεωρούνται δικαιολογημένα η «κανονικότητα» του συστήματος, ενός συστήματος ώριμου για ανατροπή.

 

1. Αλλη μια καπιταλιστική κρίση: Από το τέλος της «χρυσής εποχής» της καπιταλιστικής συσσώρευσης (που βασική αιτία της ήταν η ανασυγκρότηση από τα ερείπια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου) γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και έπειτα, το καπιταλιστικό σύστημα στην Ελλάδα αλλά και ολόκληρη η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία αγκομαχάει βαδίζοντας από κρίση σε κρίση, με σύντομα ενδιάμεσα διαλείμματα μέτριας, αναιμικής ανάπτυξης στην καλύτερη περίπτωση. Εχει διαγραφεί καθαρά πλέον μια μακροπρόθεσμη καθοδική τάση στην κερδοφορία του κεφαλαίου και στο ρυθμό ανάπτυξης, υποδηλώνοντας και εκφράζοντας με τον πιο καθαρό τρόπο τον σταδιακά μειούμενο δυναμισμό του καπιταλιστικού συστήματος. Κάθε ανάκαμψη είναι πιο ασθενική από την προηγούμενη, κάθε καθοδικό επεισόδιο είναι πιο οξύ από τα προηγούμενα, αφήνοντας έντονα σημάδια στη λειτουργία και την υγεία του συστήματος που όλο και επιδεινώνεται και κάθε επόμενο ρήγμα είναι όλο και πιο πιθανό να αποβεί μοιραίο, αν συνοδευτεί με την απαραίτητη πολιτική, επαναστατική δράση των υποτελών τάξεων.

 

Στον βαθύτερο πυρήνα του προβλήματος βρίσκεται η σύγχρονη έκφραση της αντίθεσης ανάμεσα στις παρωχημένες καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις και τις παραγωγικές δυνάμεις που μπορούν να αναπτυχθούν στο πλαίσιό τους, δηλαδή η αδυναμία του συστήματος, παρά την όλο και εντεινόμενη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, να αποφύγει το καθεστώς της μειούμενης και χαμηλής κερδοφορίας, την ισχνή ανάπτυξη και τις κρίσεις που εμφανίζονται πλέον όλο και πιο συχνά με την οποιαδήποτε αφορμή (σπάσιμο της χρηματοπιστωτικής «φούσκας», σπάσιμο της «φούσκας» της τιμής των ακινήτων, πανδημία κ.ά.).

 

 Ακριβώς επειδή η θεμελιώδης αιτία της οικονομικής κρίσης και στασιμότητας είναι η χαμηλή κερδοφορία που προκύπτει από την υπερσυσσώρευση κεφαλαίου λόγω της αυξανόμενης οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου, οι ενέσεις ρευστότητας από τις νομισματικές αρχές κατευθύνονται σε χρηματοπιστωτικές τοποθετήσεις βραχυχρόνιας διάρκειας και όχι σε πιο μακροπρόθεσμες διεξόδους συσσώρευσης κεφαλαίου, αύξησης της παραγωγικότητας και της απασχόλησης στην «πραγματική» οικονομία, ενώ παράλληλα τα χαμηλά επιτόκια ωθούν κεφάλαιο και κυβερνήσεις σε όλο και μεγαλύτερα επίπεδα και ποσοστά χρέους, γεγονός που δημιουργεί ένα πρόσθετο εμπόδιο στη συσσώρευση κεφαλαίου. Στην τρέχουσα φάση ο συνδυασμός της χαμηλής κερδοφορίας, του υψηλού χρέους, με την εμπειρία και τον κίνδυνο επέκτασης της πανδημίας που βάζουν μεγάλα εμπόδια στην παραγωγή και καθιστούν την προσδοκώμενη κερδοφορία αρνητική, κάνουν τη διστακτικότητα για οποιαδήποτε νέα επένδυση ακόμη μεγαλύτερη, δημιουργώντας μια κρίση τεράστιων διαστάσεων. Μια κρίση καπιταλιστική όπως και οι προηγούμενες, γιατί πέρα από την άμεση αφορμή της εξελίσσεται ήδη και θα επιδεινωθεί, επειδή η μείωση της παραγωγής υπαγορεύεται από την αρχή της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Με τις τρέχουσες υγειονομικές συνθήκες η κερδοφορία δεν μπορεί να εξασφαλιστεί, άρα σταματάει εντελώς ή επιβραδύνεται η παραγωγή, χωρίς κανένα σχέδιο ικανοποίησης των βασικών αναγκών του πληθυσμού. Η διαφορά της οργάνωσης της παραγωγής με γνώμονα τις ανθρώπινες ανάγκες και της οργάνωσης με γνώμονα το κέρδος δεν μπορεί να γίνει πιο φανερή.

Για την Ελλάδα ειδικότερα, όπου παρά τις διακηρύξεις όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων δέκα ετών η καλύτερη πρόσφατη εμπειρία ήταν αυτή της οικονομικής στασιμότητας, οι επιπτώσεις θα είναι η ακόμη μεγαλύτερη ανεργία, που θα υπερβεί και πάλι το 20%, η μείωση των ήδη δραστικά μειωμένων μισθών, η χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας και του βιοτικού επιπέδου, η αύξηση της απόλυτης φτώχειας με την έννοια της ανεπαρκούς κάλυψης των βασικών αναγκών, η αύξηση του δημόσιου χρέους σε ακόμη πιο απαγορευτικά, μη εξυπηρετήσιμα επίπεδα (από 180% τώρα σε πάνω από 200% του ΑΕΠ) και με δεδομένη τη φοροασυλία της αστικής τάξης η μεγαλύτερη ένταση της «δημοσιονομικής εκμετάλλευσης» της εργατικής τάξης μέχρι την οριστική χρεοκοπία του ελληνικού κράτους, αλλά ουσιαστικά του ελληνικού λαού. Το «ελατήριο» της οικονομικής ανάκαμψης παραμένει καθηλωμένο, ενώ έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια που το σύστημα ξεγελάει τον κόσμο με την υπόσχεση ότι όπου να 'ναι θα εκτιναχθεί, όπως ακούμε και πάλι τώρα για την επόμενη χρονιά.

2. Μαρξιστική Πολιτική Οικονομία: Τι έχει να πει η Μαρξιστική Πολιτική Οικονομία για τα διδάγματα και τα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από τη σημερινή περιπέτεια;

 

Σε κάθε ιστορικό επεισόδιο καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, η θεωρητική και η πολιτική συζήτηση εστιάζουν σε μια σειρά ερωτήματα σχετικά με το αν α) η κρίση πρόκειται για αποτυχία του συνολικού συστήματος ή β) αποτυχία κάποιου τμήματός του ή ακόμη και γ) για ευθύνη/πρωτοβουλία των υποτελών τάξεων με τις γνωστές κατηγορίες για «λαϊκισμό» και «υπέρογκες» απαιτήσεις για αμοιβές ή κρατικές μεταβιβάσεις που προκαλούν δημοσιονομική κρίση. Η πρώτη θεώρηση παραπέμπει πολιτικά σε πλήρη ανατροπή και αντικατάσταση του συστήματος, η δεύτερη σε διόρθωση της ελαττωματικής πλευράς μέσα στο πλαίσιο και τη λογική του συστήματος και η τρίτη σε συμμόρφωση των υποτελών τάξεων στις απαιτήσεις του συστήματος, με πιθανό αντίτιμο και δέλεαρ τη σύναψη μιας νέας κοινωνικής συμφωνίας με το κεφάλαιο ή/και το κράτος, πιο ωφέλιμης γι' αυτές από τις υφιστάμενες συμφωνίες.

Η συζήτηση για την τρέχουσα κρίση, επειδή έχει σαν αφορμή έναν όχι στενά ή αποκλειστικά οικονομικό παράγοντα, ξεφεύγει κάπως από τα συνηθισμένα επιχειρήματα που συνοδεύουν τη μια ή την άλλη θεωρία κρίσης. Ετσι, αντί για τη συνήθη διαμάχη γύρω από το μηχανισμό που δημιούργησε την κάθε κρίση (ο νόμος της πτωτικής τάσης του ποσοστού κέρδους λόγω της αυξανόμενης οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου, η υποκατανάλωση/χαμηλή ζήτηση, η «συμπίεση των κερδών» λόγω της αύξησης του μεριδίου της εργασίας στο καθαρό εισόδημα κ.ά.) και τα αντίστοιχα πολιτικά συμπεράσματα για την τακτική και τη στρατηγική της εργατικής τάξης, η κρίση που απειλεί να μπει τροχοπέδη στην καπιταλιστική αναπαραγωγή προσφέρεται περισσότερο για την εξαγωγή συμπερασμάτων γύρω από τις αντιμαχόμενες θεωρίες της αξίας, που τοποθετούνται σε ένα ακόμη πιο θεμελιακό επίπεδο, καθώς σχετίζονται στενά με τη γενικότερη κοσμοαντίληψη του κάθε θεωρητικού ή σχολής σκέψης.

Πιο συγκεκριμένα, το ρήγμα στην αναπαραγωγή έχει προκύψει από την αδυναμία του κεφαλαίου να φέρει μαζί με λειτουργικό τρόπο εργασία και μέσα παραγωγής για τη διεξαγωγή της παραγωγικής διαδικασίας, παρότι λόγω των σχέσεων παραγωγής/ιδιοκτησίας είναι ο υπεύθυνος οργανωτής των επιμέρους διαδικασιών παραγωγής και παρότι έμμεσα και χωρίς σχέδιο, από τις πρωτοβουλίες του εξαρτάται η ομαλή αναπαραγωγή του ίδιου, καθώς και του συνόλου του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Στη διαδικασία κύκλησης του κεφαλαίου, Χ - Ε (μέσα παραγωγής και εργασιακή δύναμη) .... Π .... Ε' - Χ' = Χ + υ(περαξία) έχει διακοπεί εντελώς ή έχει δυσκολέψει πολύ σε πολλές επιμέρους παραγωγικές διαδικασίες το πρώτο βήμα Χ - Ε, έτσι ώστε να μην είναι δυνατή η αξιοποίηση του κεφαλαίου, δηλαδή η πραγμάτωση της ίδιας της φύσης του, με αποτέλεσμα την αυτοαναίρεση, την καταστροφή του. Η κρίση δεν μπορεί να αποδοθεί αυτήν τη φορά ούτε στην πρωτογενώς χαμηλή ζήτηση, ούτε σε χρηματοπιστωτικά αίτια, αντίθετα, τα γεγονότα δείχνουν καθαρά την πλευρά της παραγωγής και προσφοράς ίσως για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, δίνοντας τη δυνατότητα αποτίμησης των διαφόρων απόψεων γύρω από τη θεωρία της αξίας.

3. Θεωρία της αξίας: Η τελευταία συζητά το ερώτημα ποιος είναι ο δημιουργός του εισοδήματος και του πλούτου που βλέπουμε γύρω μας και ανήκει συνήθως στους λίγους που δεν μπορούμε να δούμε στην καθημερινή μας ζωή. «Ακόμη και ένα παιδί ξέρει ότι κάθε χώρα που θα σταματήσει να εργάζεται, δεν θα πω για ένα χρόνο αλλά για λίγες βδομάδες, θα καταστρεφόταν», λέει ο Μαρξ στο γράμμα στον Κούγκελμαν σε ένα πολυδιαβασμένο εδάφιο στη συζήτηση γύρω από την εργασιακή θεωρία της αξίας. Ποιος είναι ο απολύτως απαραίτητος παράγοντας για την αναπαραγωγή της οικονομίας και της κοινωνίας; Τι ρόλο μπορούν να παίξουν από μόνα τους τα κεφαλαιουχικά αγαθά, το φυσικό κεφάλαιο, όταν δεν μπορεί να κινητοποιηθεί και να χρησιμοποιηθεί η ανθρώπινη εργασία; Δεν είναι ακραία φετιχιστική η κυρίαρχη αντίληψη να θεωρούνται άψυχα αντικείμενα δημιουργοί αξίας, εισοδήματος, πλούτου και βάση/δικαιολογία για τα κέρδη και όλα τα άλλα εισοδήματα από ιδιοκτησία; Ποιος (ποια τάξη) χρειάζεται την άλλη περισσότερο; Μπορεί να υπάρξει κεφάλαιο (ως κοινωνική τάξη) χωρίς την εργασία (τον υποκειμενικό φορέα της, την εργατική τάξη); Η απάντηση είναι ότι υπάρχει εργατική τάξη επειδή υπάρχει κεφάλαιο (ως κοινωνική σχέση) και αστική τάξη και ότι ενώ είναι προφανές και η ανθρωπότητα έχει βιώσει ιστορικά το να υπάρχουν εργάτες - παραγωγοί και όχι καπιταλιστές, το αντίστροφο, κοινωνία μόνο με καπιταλιστές χωρίς εργάτες - παραγωγούς, ακούγεται σαν κακόγουστο αστείο.

 

Στη φάση ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων που διανύουμε εδώ και καιρό, η αναπαραγωγή του συστήματος διεκπεραιώνεται α) κυρίως από την αγορά, β) από την αγορά με την εκτεταμένη παρέμβαση του κράτους - συλλογικού καπιταλιστή και στην πραγματικότητα από συνδυασμούς κράτους - αγοράς με εναλλασσόμενο βάρος στο μερίδιο ευθύνης κάθε θεσμού ανάλογα με την ιστορική συγκυρία. Η αγορά στηρίζεται στο κριτήριο της κερδοφορίας, το ίδιο ισχύει και για το κράτος επειδή υπηρετεί τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του κεφαλαίου, αλλά λειαίνοντας τους εξόφθαλμους ανορθολογισμούς της αγοραίας αναπαραγωγής και φροντίζοντας (από τη γένεση του καπιταλισμού) για την εξασφάλιση των στοιχειωδών προϋποθέσεων της ομαλής λειτουργίας και αναπαραγωγής του τρόπου παραγωγής (κατάλληλο εργατικό δυναμικό, υποδομή), όπου το κίνητρο του κέρδους δεν είναι επαρκώς ισχυρό.
Στις μέρες μας έχει συσσωρευτεί πια αρκετό αποδεικτικό υλικό για να βγει το συμπέρασμα ότι το να αφήνει κανείς την τύχη του στη λειτουργία και τα καπρίτσια της αγοράς ή/και στην ελεημοσύνη των επιδομάτων του αστικού κράτους δεν μπορεί να τον πάει μακριά. Το κρίσιμο σημείο είναι να γίνει κοινή συνείδηση ότι η εργατική τάξη που παράγει τον πλούτο, μπορεί συνειδητά να σχεδιάσει και να οργανώσει την όλη διαδικασία αναπαραγωγής πολύ καλύτερα και πολύ πιο αποτελεσματικά από τον παραλογισμό του συστήματος που μας περιβάλλει. Για πόσο ακόμη μπορούμε να βλέπουμε το ποσοστό ανεργίας να ανεβοκατεβαίνει γύρω από το 20% και μετά την απώλεια 25% του ΑΕΠ να επίκειται άλλη μια διψήφια μείωσή του σε διάστημα ενός χρόνου; Και παρ' όλα αυτά, η δημόσια συζήτηση να μην έχει στραφεί στην αλλαγή υποδείγματος σε ριζικά άλλο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης, αλλά στο πώς θα στηριχτούν για άλλη μια φορά η επιχειρηματικότητα και το κεφάλαιο που μας έφεραν στα τωρινά αδιέξοδα.

4. Ζωή με επιδόματα: Ετσι όμως διαμορφώνεται μια κατάσταση όπου η επιβίωση της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού εξαρτάται από την κρατική «πρόνοια» και το βαθμό στον οποίο το κράτος θα ανταποκριθεί στο ρόλο του ως συλλογικού καπιταλιστή, διασώζοντας μεγάλο ή μικρό μέρος αυτών που μοχθούν, παράγουν και εξασφαλίζουν την αναπαραγωγή του συστήματος. Αυτό επιβάλλεται γιατί η αναπαραγωγή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής χρειάζεται την εργατική τάξη όχι μόνο ως παραγωγούς αλλά και ως καταναλωτές. Εχουμε το κλασικό σενάριο, όπου κάθε καπιταλιστής χρειάζεται πάση θυσία μόνο τους εργάτες του ως παραγωγούς, ενώ το σύστημα τους χρειάζεται και στο σύνολό τους αλλά και ως καταναλωτές. Οταν η αναπαραγωγή της εργατικής τάξης βρίσκεται σε κίνδυνο, τότε το κράτος όπως και στον καθορισμό του εργάσιμου χρόνου παρεμβαίνει τόσο όσο να διασωθεί η «χρυσοτόκος όρνιθα» του συστήματος. Ομως, απασχόληση, υγεία, εκπαίδευση, πολιτισμός, αναψυχή/διακοπές, θέρμανση, κατοικία έχουν γίνει πλέον δυσεύρετα αγαθά, υποδηλώνοντας μια πρωτοφανή μείωση του βιοτικού επιπέδου για την πλειοψηφία του πληθυσμού. Η αβεβαιότητα, που είναι σύμφυτη με την καπιταλιστική οργάνωση της κοινωνίας, επιδεινώνει περισσότερο τις στενά οικονομικές αρνητικές επιπτώσεις.

 

5. Νεοφιλελευθερισμός - «κρατισμός»; Ακόμη παραπέρα, το υποτιθέμενο δίλημμα διατήρησης του νεοφιλελευθερισμού ή διόγκωσης του ρόλου του κράτους με αφορμή την κρίση είναι άστοχο, γιατί και τα «σοσιαλδημοκρατικά συμβόλαια» είναι ανέφικτα εδώ και καιρό λόγω των μέτριων επιδόσεων του συστήματος, αλλά και γιατί επιπλέον ένας λόγος δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ πάνω από 200% σημαίνει ακόμη μικρότερες δυνατότητες για κρατικές δαπάνες και φορολογική αφαίμαξη του πληθυσμού σε έμμεσους φόρους, ασφαλιστικές εισφορές και άμεσους φόρους, καθώς οι φόροι στα κέρδη του κεφαλαίου ακόμη και στις κανονικές περιόδους δεν ξεπερνούσαν το 2,5% του ΑΕΠ. Οπως δεν κατέρρευσε ο νεοφιλελευθερισμός από την κρίση του 2007 και όπως δεν σταμάτησαν να δημιουργούνται «φούσκες» που δεν έχουν καμία σχέση και επαφή με τα δεδομένα της πραγματικής οικονομίας, έτσι και τώρα δεν υπάρχουν οι υλικές συνθήκες για συμφωνίες - συμβόλαια που θα αφήνουν όλες τις κοινωνικές τάξεις ικανοποιημένες. Το εκβιαστικό δίλημμα του κεφαλαίου προς την εργατική τάξη «δουλειά χωρίς καμία προφύλαξη ή καμία δουλειά» είναι ενδεικτικό των προθέσεών του. Επειδή κάθε κρίση συνεπάγεται απώλειες από την πλευρά των αθώων και αδυνάτων, της πλειοψηφίας του πληθυσμού, κάθε κρίση θα την πληρώνει η εργατική τάξη, ιδίως αν δεν την έχει δημιουργήσει η ίδια αμφισβητώντας την κυριαρχία του κεφαλαίου. Γι' αυτό η παρέμβαση πρέπει να είναι ακόμη πιο έντονη και επιτακτική, καθώς στις συνηθισμένες ιδεολογικές αιτιάσεις του αστικού λόγου που προκύπτουν αυτόματα σε κάθε κρίση και καθιστούν υπεύθυνους τους εκμεταλλευόμενους, προστίθενται και επιχειρήματα που αντλούνται από την υγειονομική κρίση. Ο κίνδυνος της εξαθλίωσης είναι ορατός και πρέπει να μετατραπεί σε συνειδητή αντίθεση απέναντι στο σύστημα συνολικά και την απάνθρωπη φύση του, που αποκαλύπτεται όλο και περισσότερο με κάθε νέο κρισιακό επεισόδιο.

 

6. Αν μας διδάσκει κάτι η τρέχουσα κρίση, είναι α) ο κυρίαρχος και αναντικατάστατος ρόλος της εργασίας στην κοινωνική αναπαραγωγή, β) η ανάγκη για ένα επιστημονικό ορθολογικό σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής αναπαραγωγής που θα βάζει σαν αποκλειστική προτεραιότητα τις ανθρώπινες ανάγκες σε κάθε περίπτωση και ιδίως σε έκτακτες, δύσκολες συνθήκες σαν τις σημερινές, γ) ο παραλογισμός από την πλευρά των κυριαρχούμενων τάξεων και της κοινωνικής πλειοψηφίας που συνεπάγεται η παράδοση αυτής της ευθύνης και ρόλου «στις απρόσωπες δυνάμεις της αγοράς», δηλαδή στον καθόλου απρόσωπο κυρίαρχο παράγοντα αυτού του θεσμού, το κεφάλαιο και το κριτήριο της κερδοφορίας του κεφαλαίου, δ) με λίγα λόγια η εργατική τάξη δημιουργεί τις συνθήκες και προϋποθέσεις για την κοινωνική αναπαραγωγή με αντάλλαγμα μια επισφαλή θέση εργασίας και ένα μίζερο βιοτικό επίπεδο, που ακόμη κι αυτά βρίσκονται έρμαια στις διακυμάνσεις ενός ανορθολογικού συστήματος που τη χρειάζεται για να παράγει όσο μπορεί περισσότερο και να καταναλώνει όσο γίνεται λιγότερο. Το επιχείρημα/μειονέκτημα ότι η εργατική τάξη επειδή είναι πολυάριθμη μπορεί να είναι το εύκολο θύμα (όταν είναι διασπασμένη και ανοργάνωτη), να αντικατασταθεί, να σταθεί στα πόδια του στο ότι η κοινωνική πλειοψηφία οφείλει να έχει τον κυρίαρχο και αποκλειστικό λόγο στην οργάνωση της κοινωνίας.

 

Το «χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά» έχει γίνει απολύτως καθαρό. Μένει να συνειδητοποιηθεί από την εργατική τάξη και το «μπορείς χωρίς αφεντικά». Να μετατραπεί η επίθεση του κεφαλαίου σε αμφισβήτηση της πρωτοκαθεδρίας του και σε αντεπίθεση της εργατικής τάξης. Δεν αντέχεται περισσότερη βαρβαρότητα! Σοσιαλισμός τώρα!

Θανάσης ΜΑΝΙΑΤΗΣ

 
Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών

 

 

Ριζοσπάστης  Πέμπτη 4 Ιούνη 2020

 

Ο υπουργός Άμυνας διαχωρίζει τη θέση του από τον Τραμπ στη διαχείριση των διογκούμενων διαδηλώσεων

Από iraklis3

Την αντίδρασή του στην πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ να χρησιμοποιήσει άνδρες του αμερικανικού στρατού (και όχι της Εθνοφρουράς), εξέφρασε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Μαρκ Έσπερ, αναδεικνύοντας έτσι τις αντιθέσεις που έχει προκαλέσει και στο εσωτερικό της κυβέρνησης η στάση του Αμερικανού προέδρου απέναντι στις διογκούμενες διαδηλώσεις. Αντίδρασξη η οποία αντανακλά και τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της αστικής τάξης της χώρας.
«Δεν υποστηρίζω την ενεργοποίηση της Πράξης Εξέγερσης (σ.σ. Insurrection Act)», δήλωσε σήμερα ο Έσπερ, μιλώντας από το Πεντάγωνο. «Η επιλογή να χρησιμοποιηθούν εν ενεργεία στρατιώτες δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί παρά ως έσχατη επιλογή και σε πιο επείγουσες και πιο τραγικές καταστάσεις. Δεν βρισκόμαστε σε αυτού του είδους την κατάσταση σήμερα», σημείωσε ο Έσπερ.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε μια ημέρα μετά τις αποδοκιμασίες που προκάλεσε, μιλώντας για αμερικανικούς δρόμους που έχουν μετατραπεί σε «πεδία μάχης». «Αποτελεί μέρος του στρατιωτικού λεξιλογίου με το οποίο μεγάλωσα. Αυτόν τον όρο χρησιμοποιούμε ως ρουτίνα για να περιγράψουμε μια ζώνη επιχειρήσεων», δήλωσε, σημειώνοντας ότι «δεν πρόκειται για μια έκφραση κατά του πληθυσμού και σίγουρα όχι κατά των Αμερικανών συμπολιτών μας, όπως ορισμένοι υπαινίχθηκαν».
Ο υπουργός Άμυνας χαρακτήρισε ως «φρικτό έγκλημα» τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ και δήλωσε ότι «οι αστυνομικοί που ήταν παρόντες θα πρέπει να κατηγορηθούν για τον φόνο».
Ο Έσπερ και ο επικεφαλής των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων Μαρκ Μάιλι ήταν στο πλευρό του Τραμπ όταν εκείνος πήγε χθες Τρίτη με τα πόδια στην αγγλικανική εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στην πλατεία Λαφαγέτ κοντά στον Λευκό Οίκο, η οποία είχε υποστεί ζημιές την προηγουμένη στο περιθώριο διαδήλωσης.
Ο υπουργός Άμυνας βρισκόταν επίσης στην πρώτη σειρά των κυβερνητικών αξιωματούχων, δίπλα στον Τραμπ, όταν αυτός φωτογραφήθηκε μπροστά από την εκκλησία με τη Βίβλο στο χέρι, λίγα λεπτά μετά τη βίαιη απομάκρυνση με δακρυγόνα και γκλομπ των πολιτών που διαδήλωναν ειρηνικά κοντά στον Λευκό Οίκο. Ο επικεφαλής του Πενταγώνου παραδέχθηκε ότι έσφαλε για τη συγκεκριμένη παρουσία του, δηλώνοντας ότι «Δεν ήξερα πού πάμε».
Και ο στρατηγός Μάιλι, επικεφαλής των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, βιντεοσκοπήθηκε να περπατά με στολή αγγαρείας πίσω από τον Τραμπ. Εικόνες τις οποίες χρησιμοποίησε ο Λευκός Οίκος σε ένα βίντεο με προεκλογικό χαρακτήρα.
Υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Πενταγώνου, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, διαβεβαίωσε από την πλευρά του πως σε ό,τι αφορά την παρουσία του στρατηγού Μάιλι πίσω από τον Αμερικανό πρόεδρο κατά την επίσκεψή του στην εκκλησία, δεν ήταν ηθελημένη. Ο πρόεδρος τους είπε “ ότι επιθυμούσε να δει τα στρατεύματα που είναι ανεπτυγμένα έξω” από τον Λευκό Οίκο, εξήγησε, διαβεβαιώνοντας ότι ούτε ο Έσπερ ούτε ο στρατηγός Μάιλι “ γνώριζαν ότι οι δυνάμεις της τάξης είχαν αποφασίσει να εκκενώσουν” την περιοχή.

Πίσω από τους μύθους...

Πολλές φορές γράφτηκε και ειπώθηκε ότι η Γερμανία αντεπεξήλθε καλά στην πανδημία, συγκριτικά με άλλα ευρωπαϊκά και «δυτικά» κράτη, εξαιτίας του «καλού συστήματος Υγείας», των «πολλών νοσοκομειακών κρεβατιών, ΜΕΘ» κ.λπ. Είναι γεγονός ότι για την ισχυρότερη οικονομία της ΕΕ και της Ευρωζώνης, πέρα από ζήτημα κύρους, ήταν και ζωτικής σημασίας για την αντοχή και την ανταγωνιστικότητά της να βγει από το πρώτο κύμα της πανδημίας με συγκριτικά λίγες απώλειες (σχεδόν 8.700 οι θάνατοι μέχρι την Τετάρτη).
Οσο όμως κι αν προσπαθούν να συντηρήσουν το μύθο γύρω από το γερμανικό σύστημα Υγείας, την ώρα που τα δημόσια συστήματα των πιο προηγμένων καπιταλιστικών κρατών κατέρρευσαν μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου, η αλήθεια είναι ότι την περίοδο έξαρσης της πανδημίας, τα νοσοκομεία στη Γερμανία σταμάτησαν όλες τις υπόλοιπες λειτουργίες, δέχονταν σχεδόν αποκλειστικά ασθενείς με κορονοϊό, επιστρατεύτηκαν εθελοντές, συνταξιούχοι, φοιτητές, για να στελεχωθούν οι χιλιάδες ΜΕΘ που έμεναν κλειστές.
Συγκλονίζουν οι μαρτυρίες ανθρώπων που διαγνώστηκαν με καρκίνο στην έναρξη της πανδημίας και αναβλήθηκε το χειρουργείο τους για δύο μήνες, διάστημα που μπορεί να στοιχίσει τη ζωή σε έναν καρκινοπαθή... Παράλληλα, βγήκαν στην επιφάνεια τα διαχρονικά προβλήματα: Μεγάλη έλλειψη σε προσωπικό, φάρμακα, προστατευτικό εξοπλισμό των υγειονομικών. Νοσοκομεία που λειτουργούν ως επιχειρήσεις και έκλεισαν ή βρέθηκαν στα πρόθυρα κλεισίματος επειδή σταμάτησαν για δύο μήνες να πουλούν υπηρεσίες. Υγειονομικοί απολύονταν ή έβγαιναν σε εκ περιτροπής εργασία, εν μέσω πανδημίας, επειδή τα νοσοκομεία έπρεπε να μειώσουν το κόστος λειτουργίας καθώς δεν είχαν έσοδα από ασθενείς και η κρατική χρηματοδότηση είναι αμελητέα.

* * *

Ενα μέρος της εικόνας του γερμανικού συστήματος Υγείας δίνει και η επιστολή - άρθρο μιας νοσηλεύτριας στο περιοδικό «Der Spiegel» (15/5/2020):
«Είμαι νοσοκόμα για πάνω από 20 χρόνια (...) και εργάζομαι σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας στο Βερολίνο τα τελευταία 7 χρόνια. Διαβάζω συνέχεια ότι η Γερμανία έχει ένα από τα καλύτερα συστήματα Υγείας στον κόσμο. Κυρίως κάνουμε πολλές εγχειρήσεις και πολλές απεικονίσεις (ακτινογραφίες, μαγνητικές κ.λπ.). Το χρηματοδοτικό μας σύστημα έχει σχεδιαστεί γι' αυτό. Τα νοσοκομεία είναι εμπορικές εταιρείες, επομένως πουλούν υπηρεσίες. Μερικές φορές ακόμη και όταν είναι εντελώς περιττό. Οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο το συντομότερο δυνατό: Οσο πιο γρήγορα φύγουν, τόσο περισσότερα χρήματα θα μείνουν στο νοσοκομείο. Τα τμήματα που δεν είναι κερδοφόρα, κλείνουν: Αίθουσες τοκετού και παιδικοί θάλαμοι, ή εξειδικευμένα τμήματα για διαβητικούς.
Ο μεγαλύτερος παράγοντας κόστους είναι φυσικά το προσωπικό. Συνεπώς, οι κενές θέσεις δεν συμπληρώνονται πλέον. Αλλες διαγράφηκαν εντελώς. Ετσι, χρησιμοποιούνται ελλιπώς εκπαιδευμένοι και κακοπληρωμένοι βοηθοί, αντί ειδικευμένων εργαζομένων. Και κάποια στιγμή ένα άτομο καταλήγει να είναι υπεύθυνο για 35 ασθενείς στη νυχτερινή βάρδια. Θυμάμαι κάποια απογεύματα, στην αρχή της επαγγελματικής μου ζωής, όταν είχα χρόνο να παίζω χαρτιά με τους ασθενείς μου. Σήμερα αυτό είναι αδύνατον και αδικαιολόγητο (...)
Στη ΜΕΘ νοσηλεύονται βαριά άρρωστοι, που κινούνται δύσκολα ή καθόλου, δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Οποιος φροντίζει δύο ασθενείς ανά βάρδια είναι πλήρης. Σήμερα φροντίζουμε τουλάχιστον 4 και το μόνο που προλαβαίνουμε, είναι να τους δώσουμε τα φάρμακα. Πρέπει να αποφασίσω ποιον προλαβαίνω να πλύνω και ποιους θα αφήσω. Για καλή νοσηλευτική περίθαλψη ούτε λόγος. Αυτό που χρειάζονται οι ασθενείς δεν είναι πάντα ένα επιπλέον φάρμακο. Μερικές φορές χρειάζεται απλά να τον αγγίξουμε και να του μιλήσουμε. Μια δουλειά που πρέπει να αφιερώσεις χρόνο.
Αν είχαμε ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης με βάση τις ανάγκες, πιστεύω ότι το "κλείδωμα" (σ.σ. για την πανδημία) δεν θα χρειαζόταν να είναι τόσο δραστικό. Επειδή τότε το σύστημα Υγείας δεν θα έφτανε στα όρια της χωρητικότητας με το ετήσιο κύμα γρίπης. Πολλές κλινικές δεν θα χρειαζόταν να φοβούνται για την ύπαρξή τους επειδή οι προσοδοφόρες εγχειρήσεις αναβλήθηκαν. Δεν θα είχε αρθεί το κατώτατο όριο ασφαλείας προσωπικού ούτε θα είχαν επιβληθεί απάνθρωπες 12ωρες βάρδιες στους νοσηλευτές. Επειδή θα υπήρχε επαρκές νοσηλευτικό προσωπικό.
Δεν είναι περίεργο που όλο και περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν το επάγγελμα του νοσηλευτή εδώ και χρόνια. Νοσηλευτική σημαίνει βαριά σωματική εργασία, υψηλό άγχος, κακή αμοιβή (...) Το χειροκρότημα στα μπαλκόνια είναι μια ωραία πινελιά, αλλά επίσης σηματοδοτεί το εξής: "Απλά συνεχίστε. Μη διαμαρτύρεστε. Αποδεχτείτε ότι η ζωή σας κινδυνεύει καθημερινά, επειδή δεν υπάρχουν επαρκή προστατευτικά μέσα και διαγνωστικά τεστ για τους υγειονομικούς σε όλη την επικράτεια". Το χειροκρότημα δεν δημιουργεί καλύτερες συνθήκες εργασίας ούτε ένα σύστημα Υγείας που βασίζεται στις πραγματικές ανάγκες του ασθενούς.
Θα ήταν δυνατή η εφαρμογή ενός συστήματος υγειονομικής περίθαλψης που δεν είναι προσανατολισμένο προς τους αριθμούς των περιστατικών και τα κέρδη. Γιατί πρέπει η υγεία μας να ανατίθεται σε ιδιωτικές εταιρείες; (...) Η καλή υγειονομική περίθαλψη δεν πρέπει να είναι πολυτέλεια, αλλά θεμελιώδες δικαίωμα (...) Οι ασθενείς με ιδιωτική ασφάλιση δεν λαμβάνουν μόνο προτιμησιακή μεταχείριση. Εκτίθενται επίσης συχνά σε περιττές θεραπείες και ιατρικές πράξεις, διότι η αποζημίωσή τους δημιουργεί αντιεπιστημονικά κίνητρα, το κέρδος».

* * *

Αν το «καλύτερο σύστημα Υγείας» που έχει να επιδείξει ο καπιταλισμός σε μια από τις πιο προηγμένες χώρες είναι αυτό, τότε γίνεται αντιληπτό πόσο απρόσιτο είναι το έδαφος για τις λαϊκές ανάγκες στα όρια αυτού του σάπιου συστήματος. Ιδιαίτερα σήμερα, που η επιστήμη και η τεχνολογία κάνουν «άλματα», η βαρβαρότητα δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από μύθους.

Ε. Μ.

Σήμα κινδύνου

Τα κρούσματα κορονοϊού που ανιχνεύθηκαν στην πτήση από το Κατάρ είναι ένα πρώτο δυνατό «σήμα κινδύνου» για τους χειρισμούς της κυβέρνησης σε σχέση με την προστασία της υγείας εργαζομένων και κατοίκων στα νησιά και στις άλλες τουριστικές περιοχές.
Και μπορεί η κυβέρνηση να παρουσιάζει τον εντοπισμό των κρουσμάτων ως στοιχείο «ετοιμότητας» του κρατικού μηχανισμού, έχει ανακοινώσει όμως ότι με τον πολλαπλασιασμό των αφίξεων από τα μέσα Ιούνη και στο όνομα του να μην υπάρχουν εμπόδια στο «άνοιγμα» του Τουρισμού, τα μέτρα πρόληψης θα χαλαρώσουν κι άλλο, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τις δυνατότητες για έγκαιρη ανίχνευση «εισαγόμενων κρουσμάτων», αφού η απόφαση προβλέπει μόνο «δειγματοληπτικούς ελέγχους» σε πτήσεις από το εξωτερικό.
Τελικά, η έγκαιρη πρόληψη επαφίεται στην τύχη και «για να μην αποθαρρύνονται οι τουρίστες», τα «υγειονομικά πρωτόκολλα» ξύνουν τον πάτο του βαρελιού σε ό,τι αφορά τα επίπεδα ασφάλειας.
Επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι το βασικό κριτήριο στη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση, είτε ο ιός είναι σε έξαρση είτε σε ύφεση, δεν είναι η προστασία της υγείας του λαού, αλλά η κερδοφορία και ο περιορισμός των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία.
Με αυτό το κριτήριο πάρθηκαν τα μέτρα καθολικού εγκλεισμού, για να μην καταρρεύσει το υποχρηματοδοτημένο και υποστελεχωμένο σύστημα Υγείας. Με το ίδιο κριτήριο παίρνονται και τα μέτρα «χαλάρωσης», προσαρμόζοντας τα επιστημονικά δεδομένα στην εγκληματική λογική του «κόστους - οφέλους» για τους επιχειρηματικούς ομίλους.
Δεν υπάρχει τρανότερη απόδειξη γι' αυτό από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που πλέον χαρακτηρίζει τον νέο κορονοϊό «απειλή χαμηλού επιπέδου» για τους εργαζόμενους, επιτρέποντας στους εργοδότες να εφαρμόζουν λιγότερο αυστηρά μέτρα ασφαλείας στους χώρους εργασίας!
Ολα αυτά, την ώρα που με την «επανεκκίνηση της οικονομίας» φούντωσαν οι καταγγελίες για ανεπαρκή μέτρα προστασίας σε μεγάλους χώρους εργασίας και πολλαπλασιάστηκαν οι εστίες νέων κρουσμάτων σε μεγάλες εταιρείες, ακόμα και σε χώρες όπου η πανδημία είναι σε ύφεση.
Ετσι και στον Τουρισμό, το κράτος χαλαρώνει κι άλλο τα μέτρα ασφαλείας, για να μη χαλάσει τη «σούπα» στους μεγαλοκαρχαρίες του κλάδου, και από την άλλη δεν σταματά να υπενθυμίζει στο λαό ότι «ο κίνδυνος δεν έχει περάσει», επιμένοντας στην «ατομική ευθύνη».
Τα ελλιπή μέτρα πρόληψης στον εξωτερικό τουρισμό, σε συνδυασμό με τις ακόμα μεγαλύτερες ελλείψεις σε υποδομές Υγείας στα νησιά και στους άλλους προορισμούς, δημιουργούν επικίνδυνο «κοκτέιλ» για τη δημόσια υγεία, επιβεβαιώνοντας ότι προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι η προστασία του «τουριστικού προϊόντος» και όχι του λαού.
Χαρακτηριστική είναι όμως και η στάση του ΣΥΡΙΖΑ, που και εδώ ευθυγραμμίζεται με την κυβερνητική πολιτική, καταθέτοντας προτάσεις - καρμπόν με αυτές του υπουργείου Υγείας. Στοιχισμένος πίσω από τα συμφέροντα των ομίλων του Τουρισμού, όχι μόνο συμφωνεί με τους περιορισμένους - δειγματοληπτικούς και όχι καθολικούς ελέγχους, όχι μόνο συντάσσεται με τις προσλήψεις «επικουρικών» αντί μόνιμων γιατρών, αλλά φτάνει να ζητάει και «κίνητρα εθελοντικής μετακίνησης» υγειονομικού προσωπικού κατά την καλοκαιρινή περίοδο, με «συνδυασμό εργασίας και διακοπών» σε μέρη όπου δεν υπάρχουν ΜΕΘ!
Κανένας εφησυχασμός λοιπόν, ούτε στους νησιώτες ούτε στους εργαζόμενους στον Τουρισμό - Επισιτισμό. Μαζί με τη διεκδίκηση του μεροκάματου, να αναπτυχθεί η πάλη για ουσιαστικά μέτρα προστασίας, για να αναλάβει η κυβέρνηση τις ευθύνες της προκειμένου να πάψουν τα νησιά να είναι αθωράκιστα. Για διορισμούς μόνιμου προσωπικού, άνοιγμα Κέντρων Υγείας και ΜΕΘ, επίταξη ιδιωτικών μονάδων. Για ουσιαστικό προληπτικό έλεγχο, με μαζικά τεστ και θερμομετρήσεις, καθημερινούς ελέγχους σε τουριστικές μονάδες, όπως και στις αφίξεις, με ευθύνη του ΕΟΔΥ.
Οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων στον Επισιτισμό - Τουρισμό που συνεχίζονται, τα συλλαλητήρια στις 11 Ιούνη από Ομοσπονδίες και Σωματεία για την προστασία της υγείας και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, αλλά και η πανυγειονομική απεργία στις 16 Ιούνη, είναι τα επόμενα βήματα κλιμάκωσης του αγώνα απέναντι στην εγκληματική πολιτική κυβέρνησης - κεφαλαίου - αστικών κομμάτων.