Αποδείχτηκε ότι ο νόμος του κέρδους δεν έχει κανένα όριο

Αποδείχτηκε ότι ο νόμος του κέρδους δεν έχει κανένα όριο

Αμεση ήταν η αντίδραση του ΚΚΕ και του ταξικού κινήματος. Ανέδειξαν την ανάγκη να δυναμώσει η οργάνωση ενάντια στην ανάπτυξη που είναι «ποτισμένη» με το αίμα και την εκμετάλλευση των εργατών

Αιμόφυρτοι διακομίστηκαν στα νοσοκομεία οι εργάτες γης

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Η δολοφονική επίθεση σε βάρος 200 μεταναστών εργατών γης που συνοδεύτηκε από εν ψυχρώ καταιγισμό σφαιρών το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης στην Μανωλάδα από τρεις επιστάτες - μπράβους μεγαλοκτηματία - μεγαλέμπορου, επειδή ζήτησαν τα δεδουλευμένα έξι μηνών είχε ως αποτέλεσμα να πέσουν αιμόφυρτοι στο έδαφος περισσότεροι από 35 εργάτες. Ακολούθησε χάος. Εργάτες άρχισαν να τρέχουν προς τα χωράφια για να σωθούν. Οι σφαίρες και τα σκάγια τούς βρήκαν στο κεφάλι, στα μάτια, στο λαιμό, στο στήθος, σε πολλά ζωτικά όργανα.

Η επίθεση στη Μανωλάδα έδειξε μέχρι πού μπορεί να φτάσει η προστασία του κέρδους: αυτή ήταν που «όπλισε» το χέρι όσων πυροβόλησαν τους εργάτες γης. Ηταν μέρος της επίθεσης που δέχεται συνολικά η εργατική τάξη, ολοζώντανη απόδειξη ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως φραγμός για όλους εκείνους που αντιμετωπίζουν τα δικαιώματα και τις ανάγκες των εργατών ως «κόστος» που πρέπει να μειώνεται, με κάθε τρόπο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που τέτοια φαινόμενα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή της Μανωλάδας. Κι ας κάνει η κυβέρνηση, τα αστικά πολιτικά, τα αστικά ΜΜΕ ότι πέφτουν «από τα σύννεφα», πως δε γνωρίζουν τίποτα για το «φόνο». Είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι των μεγαλοκτηματιών της περιοχής που στη διάρκεια απεργίας των μεταναστών εργατών γης τον Απρίλη του 2008, συγκρότησαν αποσπάσματα, εξαπέλυσαν πογκρόμ στις παράγκες, τις κατεδάφισαν, ξυλοφόρτωσαν οικογένειες μεταναστών και δε δίστασαν να χρησιμοποιήσουν μέχρι και όπλα για να γονατίσουν τους εργάτες γης. Λίγες ώρες νωρίτερα, είχαν εξαπολύσει τραμπούκικη επίθεση σε βάρος τριών στελεχών του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ τους οποίους και τραυμάτισαν, επειδή βρέθηκαν στην κεντρική πλατεία της Μανωλάδας για να συμπαρασταθούν στους μετανάστες εργάτες γης.

Πολύμορφη δράση

Τον Ιούνη του 2009μεγαλοαγρότες, με την υποψία και μόνο ότι δύο Μπαγκλαντέζοι εργάτες γης εμπλέκονται στην κλοπή αρνιών από τα κοπάδια τους, τους ξυλοφόρτωσαν, τους έδεσαν πίσω από το μηχανάκι τους και τους διαπόμπευαν στους κεντρικούς δρόμους της Μανωλάδας. Μάλιστα, ένας εκ των επιστατών του αφεντικού που πυροβόλησε σε βάρος των μεταναστών εργατών είναι ο ίδιος που τον περασμένο Αύγουστο του 2012, είχε δέσει στο αγροτικό και έσερνε στους δρόμους της Μανωλάδας έναν Αιγύπτιο μετανάστη επειδή έκανε το «λάθος» να ζητήσει τα δεδουλευμένα του.

* * * * *

Αμεση ήταν η αντίδραση των εργατών στο νέο αυτό εργοδοτικό έγκλημα σε βάρος της τάξης τους.

Το ΚΚΕ, την αμέσως επόμενη μέρα, οργάνωσε κινητοποίηση μέσα στη Μανωλάδα, με συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία και πορεία στους κεντρικούς δρόμους του χωριού. Εκεί διαδήλωσαν με κόκκινες σημαίες εργάτες από διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου, μαζί τους και μετανάστες εργάτες που μαζί με την τάξη τους ύψωσαν το ανάστημά τους μαζί με την τάξη τους στην εργοδοτική τρομοκρατία.

Αγωνιστικές κινητοποιήσεις οργάνωσε το Κόμμα σε κάθε γωνιά όλης της Αττικής, με πικετοφορίες και εξορμήσεις, αλλά και άλλες περιοχές όπως τα Γιάννενα. Αλλωστε, από την ίδια κιόλας μέρα της επίθεσης, ο Νίκος Καραθανασόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης» στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, ζήτησε έκτακτη σύγκληση του Περιφερειακού Συμβουλίου για να συζητηθεί το θέμα. Αντιπροσωπείες του ΚΚΕ επισκέφτηκαν τους τραυματίες εργάτες στα νοσοκομεία όπου είχαν μεταφερθεί. Εγιναν επισκέψεις στα αστυνομικά τμήματα όπου οι τραυματισμένοι μετανάστες είχαν μεταβεί για συμπληρωματικές καταθέσεις, ώστε να μη διανοηθεί κανείς να εκκινήσει τις διαδικασίες απέλασης σε βάρος όσων δεν έχουν νόμιμα έγγραφα στην κατοχή τους. Επιπλέον, κατατέθηκε Επίκαιρη Ερώτηση του Κόμματος στη Βουλή.

Την Πέμπτη, το ΚΚΕ οργάνωσε κινητοποίηση στο κέντρο της Μανωλάδας

Πολύμορφη δράση ανέλαβαν και το ΠΑΜΕκαι τα συνδικάτα, σε όλη τη χώρα, για να ενημερωθεί η εργατική τάξη για την εργοδοτική επίθεση αλλά και να καταδικαστεί πλατιά, να συζητηθούν στους κλάδους οι αληθινές αιτίες που οδήγησαν σε αυτή.

Στην Αθήνα, έγιναν παραστάσεις διαμαρτυρίας σταυπουργεία Προστασίας του Πολίτη καιΕργασίας, με πανό: «Ελληνες και ξένοι εργάτες ενωμένοι - Να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι της δολοφονικής επίθεσης ενάντια στους μετανάστες εργάτες γης στη Μανωλάδα». Αμέσως μετά, έγινε μαζικήσυγκέντρωση στο Σύνταγμα και από εκεί εκατοντάδες εργαζόμενοι προχώρησαν σε πορεία και εξόρμηση στην οδό Ερμού και την Αθηνάς μέχρι την Ομόνοια. Τα συνθήματα δε σταμάτησαν ούτε λεπτό: «Ελληνες και ξένοι εργάτες ενωμένοι», «Χωρίς εσένα γρανάζι δε γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά», κλπ. Ταυτόχρονα, από την ντουντούκα διάβαζαν την ανακοίνωση του ΠΑΜΕ. Αντίστοιχες παρεμβάσεις έγιναν και σε Πειραιά αλλά και Θεσσαλονίκη.

* * *

Η επίθεση στους εργάτες γης ήρθε να αναδείξει ότι για τους καπιταλιστές οι εργάτες δεν έχουν καμιά αξία. Αυτό αναδεικνύουν και οι ίδιες οι συνθήκες μέσα στις οποίες δουλεύουν οι εργάτες γης στη Μανωλάδα. Στα δικά τους κορμιά θησαυρίζουν οι μεγαλοκαλλιεργητές - μεγαλοεξαγωγείς που παρουσιάζονται σαν πρότυπο από τις κυβερνήσεις και τις τοπικές αρχές.

Ο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» από το 2007 είχε αποκαλύψει τι βιώνουν οι εργάτες γης

Οπως έχει αποκαλύψει επανειλημμένα και ο «Ρ» με τα ρεπορτάζ του, οι εργάτες δουλεύουν ακόμα και με την απειλή όπλων, κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, με εξευτελιστικά μεροκάματα που φτάνουν το πολύ τα 25 ευρώ τη μέρα. Ξεκινούν τη δουλειά από τις 6.30 π.μ. έως τις 1.30 μ.μ. και με 3 - 3,5 ευρώ την ώρα από τις 5 το απόγευμα μέχρι το βράδυ.

Χρήματα που τις περισσότερες φορές δεν τα παίρνουν, είτε γιατί τα αφεντικά με το τέλος της καλλιεργητικής χρονιάς και αφού τούς έχουν απλήρωτους τούς καταγγέλλουν στην αστυνομία επειδή δεν έχουν τα απαραίτητα χαρτιά, είτε γιατί όσα λεφτά παίρνουν τα δίνουν στα κυκλώματα των δουλεμπόρων.

Οι συνθήκες εργασίας στα θερμοκήπια της φράουλας μοιάζουν με θάλαμο αερίων. Ιδιαίτερα όταν η εξωτερική θερμοκρασία σκαρφαλώνει και ξεπερνά τους 30 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό του θερμοκηπίου εκτινάσσεται πάνω από 45 βαθμούς. Οι χώροι στους οποίους διαμένουν δεν κάνουν ούτε για να σταβλίζονται ζώα. Στις κατασκευές - θερμοκήπια που καλλιεργούν τις φράουλες στις ίδιες ακριβώς κατασκευές - παράγκες - θερμοκήπια οι μεγαλοπαραγωγοί στοιβάζουν τους μετανάστες -έξω από το χωριό στα βάθη των αγρών- οι οποίες και αποτελούν τα σπίτια τους. Κάθονται και κοιμούνται σε ξύλινες παλέτες με χαρτόνι για σεντόνι και μοναδικό σκέπαστρο μια κουρελού.

Πόσιμο νερό, τουαλέτα, ρεύμα δεν υπάρχουν. Η ατομική τους υγιεινή και το μπάνιο γίνεται από μια σωλήνα γεώτρησης, καταμεσής στο ύπαιθρο, με τα νερά να λιμνάζουν ακριβώς δίπλα όπου μένουν και να λειτουργούν ως φως πάνω στο οποίο συνωστίζονται όλων των ειδών τα έντομα. Από το ίδιο νερό, πίνουν και μαγειρεύουν. Οι περισσότερο τυχεροί, ελάχιστοι στον αριθμό, διαβιούν κατά 20άδες σε εγκαταλειμμένα παλαιά σπίτια και αποθήκες και πληρώνουν μέρος του μεροκάματου.

Νίκος ΤΣΑΚΑΝΙΚΑΣ

    

ΑΣΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΜΕ

Προσπάθησαν να συγκαλύψουν την αλήθεια

Από την πρώτη στιγμή μετά την άγρια επίθεση κατά των μεταναστών εργατών γης στη Μανωλάδα Ηλείας, αστικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, πολιτικά κόμματά του ευρωμονόδρομου και εκπρόσωποί τους, έδωσαν «ρεσιτάλ» παραπληροφόρησης. Στόχος τους να κρύψουν το κύριο: Οτι είναι η αντιλαϊκή πολιτική, που οπλίζει το χέρι δολοφονικών επιθέσεων, που αφήνει αχαλίνωτους τους εργοδότες. Ενώ με τον έναν ή τον άλλο τρόπο απέδωσαν το όλο ζήτημα στη μη εφαρμογή των νόμων για τη «λαθρομετανάστευση».

Η κυβέρνηση, διά του κυβερνητικού εκπροσώπου έκανε λόγο για «πρωτοφανή και επονείδιστη» επίθεση, όταν αντίστοιχα περιστατικά έχουν αποκαλυφθεί πολλές φορές από το 2008 κι έπειτα, χωρίς η κυβέρνηση και οι τοπικές αρχές να πάρουν κανένα μέτρο.

Προκλητικός ήταν ο υπουργός Υγείας, Α. Λυκουρέντζος, ο οποίος όχι μόνο δεν είδε καμιά κυβερνητική ευθύνη για το μακελειό, αλλά και δήλωσε ότι «το ΕΣΥ προσφέρει τις υπηρεσίες του με σεβασμό στην ανθρώπινη ύπαρξη. Μετά το συμβάν 34 υπήκοοι τρίτων χωρών φιλοξενούνται σε μονάδες του ΕΣΥ»... Ούτε λίγο ούτε πολύ, δηλαδή, ότι η κυβέρνηση έκανε χάρη στους μετανάστες επειδή τους περιέθαλψε στα δημόσια νοσοκομεία.

Ο δε υπουργός Εργασίας, Γ. Βρούτσης, δήλωσε - χωρίς αιδώ - πως «καταδικάζω με τον πιο απερίφραστο τρόπο τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, τη βία και την ανθρώπινη εκμετάλλευση». Κι αυτό όταν οι νόμοι και του δικού του υπουργείου όχι μόνο δεν εμποδίζουν αλλά επεκτείνουν την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Η ανάπτυξη που υπηρετεί και η δική του κυβέρνηση οδηγεί σε μια πραγματικότητα όπου: Η ανασφάλιστη εργασία το 2012 έφτασε το 36%. Από τους ανασφάλιστους το 42% είναι αλλοδαποί και το 58% ντόπιοι εργαζόμενοι. Χιλιάδες νέοι με το καθεστώς της πρακτικής άσκησης και με συμβάσεις μαθητείας εργάζονται για 100 - 200 ευρώ το μήνα. Υπάρχουν ολόκληρα προγράμματα «για την καταπολέμηση της ανεργίας» τα οποία δίνουν την... ευκαιρία σε ανέργους 18 έως 26 ετών να απασχολούνται σε δημοτικές υπηρεσίες, κοινωνικές δομές και άλλα, ανασφάλιστοι.

«Δυσάρεστο και ανησυχητικό» γεγονός

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε από τη μεριά του το γεγονός «δυσάρεστο και ανησυχητικό», από το βήμα συνεδρίου μεγαλοεπιχειρηματιών.

Το ΠΑΣΟΚ, από την πλευρά του και με στόχο τον αποπροσανατολισμό, άρχισε τα... μαθήματα αστικού Εργατικού Δικαίου, λέγοντας ότι «η απασχόληση των αλλοδαπών πολιτών που δεν έχουν χαρτιά, εφόσον αποδειχτεί κάτι τέτοιο, γίνεται με ευθύνη των εργοδοτών και δεν αποτελεί άλλοθι, σύμφωνα με το νόμο, για τη μη καταβολή δεδουλευμένων και πολύ περισσότερο για την άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας».

Εμετική ήταν η ανακοίνωση της Χρυσής Αυγής: «Η Χρυσή Αυγή καταδικάζει όσους εντελώς παράνομα δίνουν δουλειά σε λαθρομετανάστες, στερώντας το ψωμί από χιλιάδες ελληνικές οικογένειες (...) Το πολιτικό κατεστημένο που μας οδήγησε στη σημερινή οικτρή κατάσταση, με εκατομμύρια λαθρομετανάστες να πλημμυρίζουν τη χώρα, είναι απολύτως υπεύθυνο για τα γεγονότα της Μανωλάδας (...) Μόνο η Χρυσή Αυγή έχει ξεκάθαρη θέση για το ζήτημα: Αμεση απέλαση όλων των λαθρομεταναστών! Οριστικό τέλος στην παράνομη εργασία των αλλοδαπών!».

Από την πλευρά τους τα αστικά Μέσα Ενημέρωσης, ακολουθώντας την κυβερνητική γραμμή, επιδίωξαν να παρουσιάσουν το γεγονός ως εκτροπή και εξαίρεση, σπεύδοντας να εμφανίσουν ότι η κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα για να τιμωρηθούν όσοι φταίνε. Συγκαλύπτοντας τις ευθύνες των αστικών κυβερνήσεων αλλά και ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η εργοδοτική επιθετικότητα παίρνει τόσο ακραίες μορφές.

    

ΜΕΓΑΛΟΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΜΑΝΩΛΑΔΑΣ

Θεωρούνται «πρότυπο» επιχειρηματικότητας

Το παράδειγμα του «κόκκινου χρυσού της Μανωλάδας και της Βάρδας» παίνευε το Μάρτη του 2011 ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Γ. Παπανδρέου μιλώντας σε ημερίδα με θέμα «Η ελληνική γεωργία καινοτομεί», αναδεικνύοντας ποια είναι τα πρότυπα της «επιχειρηματικότητας» και της «ανάπτυξης» που αναζητούν οι αστικές κυβερνήσεις.

Το ότι (και) ο κλάδος της παραγωγής φράουλας στηρίζεται στην άγρια εκμετάλλευση χιλιάδων εργαζομένων, το βεβαίωσαν άλλωστε και εκπρόσωποι οργανώσεων μεγαλοπαραγωγών της περιοχής. Σε επιστολή τους, με την οποία επιδίωξαν να αποποιηθούν ευθύνες για τα γεγονότα, σημείωναν μεταξύ άλλων ότι: «Ολόκληρη η επιχειρηματική δραστηριότητα της φράουλας, στηρίζεται στην παράνομη μετανάστευση. Χωρίς εργάτες γης δεν μπορεί να βγει η παραγωγή. Οι εργάτες γης που δουλεύουν στις μεγάλες καλλιέργειες εργάζονται 6-6,5 ώρες την ημέρα και παίρνουν μεροκάματο 22-25 ευρώ. Ο ανταγωνισμός του κόστους π.χ. στην Τουρκία, ανέρχεται για τις ίδιες ώρες εργασίας, περίπου στα 6-10 δολάρια»...

Στην Ελλάδα φέτος καλλιεργήθηκαν γύρω στα 12.000 στρέμματα με φράουλα με το μεγαλύτερο ποσοστό τους, άνω του 90% να βρίσκεται συγκεντρωμένο στην Ηλεία και την Αχαΐα. Πρόκειται για ένα προϊόν με ιδιαίτερα δυναμική εξαγωγική παρουσία αφού από το σύνολο της παραγωγής που πέρσι έφτασε περί τους 42.000 τόνους, οι 26.000 τόνοι εξήχθησαν σε χώρες όπως η Ρωσία, η Βουλγαρία και η Ουκρανία, ενώ ανάλογες αναμένεται να είναι και οι φετινές ποσότητες παραγωγής και εξαγωγής.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης με βάση την παραγωγή του 2010, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 20ή θέση παραγωγής φράουλας παγκοσμίως, με τις ΗΠΑ να βρίσκονται στην πρώτη (1,312 εκατ. τόνοι), την Ισπανία στη δεύτερη (514.000 τόνοι) και την Τουρκία στην τρίτη θέση (302.416 τόνοι).

Σύμφωνα με εκτιμήσεις γεωτεχνικών η εγκατάσταση θερμοκηπιακής καλλιέργειας φράουλας φτάνει ακόμη και τα 8.500 ευρώ το στρέμμα την πρώτη χρονιά και στη συνέχεια υπολογίζονται στα 5.500 με 6.000 ευρώ κάθε χρόνο τα έξοδα συντήρησης. Τα ποσά αυτά δείχνουν ότι πρόκειται για μία ιδιαίτερα ακριβή καλλιέργεια, με τέτοιες απαιτήσεις σε κεφάλαια που δεν μπορεί να εξασφαλίσει η συντριπτική πλειοψηφία των φτωχών αγροτών. Το καλλιεργητικό κόστος για έναν παραγωγό βρίσκεται γύρω από το 1 ευρώ για κάθε κιλό προϊόντος, ενώ η μέση τιμή πέρσι έφτασε περίπου το 1,45 ευρώ το κιλό. Πρόκειται δηλαδή για μία πολύ αποδοτική καλλιέργεια, η οποία αφήνει περιθώρια και για υψηλότερα μεροκάματα αλλά και για την απόδοση ασφαλιστικών εισφορών, όσο κι αν οι λίγοι μεγαλοαγρότες της περιοχής υποστηρίζουν το αντίθετο.

Η απριλιανή δικτατορία: Αιτίες και συμπεράσματα

Η απριλιανή δικτατορία: Αιτίες και συμπεράσματα

Η δικτατορία έγινε στο όνομα της αντιμετώπισης του «κομμουνιστικού κινδύνου», παρότι τέτοιος κίνδυνος δεν υπήρχε για την αστική τάξη και τους συμμάχους της. Επιβεβαιώθηκε έτσι και πάλι ότι ο αντικομμουνισμός είναι ο προπομπός γενικότερων αντιλαϊκών εξελίξεων

Το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ήταν η λύση στην οποία κατέφυγε η αστική τάξη της χώρας μας με τη στήριξη των ΗΠΑ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παράγοντες που όξυναν τις ενδοαστικές αντιθέσεις, προκαλώντας αστάθεια και κρίση στην αστική διακυβέρνηση τη δεκαετία του 1960 και ιδιαίτερα στο δεύτερο μισό της.

Το αστικό πολιτικό σύστημα την περίοδο αυτή βρέθηκε μπροστά στην ανάγκη εκσυγχρονισμού του, ανάγκη που προέκυπτε από την ανάπτυξη και σταθεροποίηση του ελληνικού καπιταλισμού και τη συμφωνία σύνδεσής του με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), τον Ιούλιο 1961.

Για την προσαρμογή του αστικού πολιτικού συστήματος στις νέες συνθήκες, αρκετά χρόνια πια μετά από το τέλος του εμφυλίου 1946 - 1949, ήταν αναγκαίος ο περιορισμός του ελέγχου που ασκούσε το παλάτι στα κέντρα της αστικής εξουσίας (στρατός, κυβέρνηση), πράγμα αρκετά δύσκολο. Ο ρόλος του παλατιού στην αντιμετώπιση του ΔΣΕ και του ΚΚΕ, ο ρόλος του ως «σύμβολο κατά του κομμουνισμού», είχε προσδώσει στο παλάτι ισχύ, καθιστώντας το βασικό στοιχείο της αστικής εξουσίας. Αποκτούσε ακόμη προτεραιότητα η διαμόρφωση μιας δεύτερης ισχυρής αστικής πολιτικής δύναμης ικανής, στο πλαίσιο της δικομματικής εναλλαγής, να απορροφά τη φθορά του κυβερνητικού κόμματος, της ΕΡΕ, που είχε συσπειρώσει το σύνολο των λεγόμενων δεξιών κομμάτων. Αυτή η δύναμη ήταν η Ενωση Κέντρου που συγκροτήθηκε το Σεπτέμβρη του 1961.

Ανάμεσα στις αστικές πολιτικές δυνάμεις εκφράστηκαν τότε ανοιχτά αντιθέσεις τόσο στο εσωτερικό τους όσο και μεγάλων τμημάτων τους με το παλάτι. Οι αστοί πολιτικοί ηγέτες (της ΕΡΕ ο Κ. Καραμανλής και της «Ενωσης Κέντρου» ο Γ. Παπανδρέου), επιχείρησαν ορισμένους εκσυγχρονισμούς που τους έφεραν σε σύγκρουση με το παλάτι (σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος από την ΕΡΕ, που αφαιρούσε αρμοδιότητες από τον βασιλιά, παραίτηση κυβέρνησης Καραμανλή (1963) μετά από τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη, αργότερα η αποστασία βουλευτών της ΕΚ και η παραίτηση της κυβέρνησης Παπανδρέου τον Ιούλιο του 1965. Αυτές οι αντιθέσεις μεγάλωναν την αγανάκτηση του λαού που ήταν δύσκολο να αγνοηθεί από τα αστικά κόμματα, ιδιαίτερα από την Ενωση Κέντρου, της οποίας η εκλογική βάση χαρακτηριζόταν από αντιβασιλικά αισθήματα.

Την πιο «πρωτοποριακή» και επομένως συμφέρουσα προοπτική για την αστική τάξη και για να προχωρήσει ο αστικός εκσυγχρονισμός φάνηκε να την εκφράζει το «κέντρο» και κυρίως η «αριστερή» του πλευρά με επικεφαλής τον Α. Παπανδρέου. Ωστόσο, το μεγάλο μέρος των αστικών κομμάτων δεν έκοβε τους δεσμούς του με τα ανάκτορα, συμβιβαζόταν και υποτασσόταν.

Ενας σημαντικός ακόμη παράγοντας που όξυνε περισσότερο την κρίση της αστικής διακυβέρνησης ήταν το Κυπριακό, με την αντίθεση του Κύπριου Προέδρου Μακαρίου στην πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων και σε ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, που πίεζαν για ΝΑΤΟική λύση του Κυπριακού στα πλαίσια της αντιπαράθεσής τους με το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, παίρνοντας το μέρος της Τουρκίας.

Η κρίση της αστικής διακυβέρνησης δύσκολα μπορούσε να ξεπεραστεί με τις εκλογές που είχε προκηρύξει η κυβέρνηση Π. Κανελλόπουλου για τις 28/5/1967.

Κάτω από την επίδραση αυτών των παραγόντων, τμήματα του αστικού πολιτικού κόσμου προσανατολίζονταν στην αναγκαιότητα αναστολής σειράς άρθρων του Συντάγματος, που θα λειτουργούσε ως απάντηση στην κυβερνητική αστάθεια.

Από το Παρίσι, ο αυτοεξόριστος Κ. Καραμανλής αποδέχονταν τη δικτατορία. Στις 10/5/1966, έγραψε προς τον Κων. Τσάτσο: «... Ασπάζομαι ... ανεπιφύλακτα τις σκέψεις σου. Εισηγούμεθα λοιπόν παρεκτροπήν από το πολίτευμα και μιαν προσωρινή δικτατορίαν - ίσως ενός έτους» (Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Β΄ Τόμος 1949 -1968, σελ. 501).

Οι εξελίξεις, επομένως, που είχαν προηγηθεί και ιδιαίτερα των χρόνων 1965 - 1967 (στη διάρκεια των οποίων σχηματίστηκαν πέντε κυβερνήσεις), είχαν στρώσει το δρόμο ώστε το τμήμα της άρχουσας τάξης που είχε δύναμη στο πιο ισχυρό τμήμα του αστικού κράτους, το στρατό, να δώσει μέσω των συνταγματαρχών που εμφανίζονταν ως βασιλικοί τη δικτατορική αστική λύση, προλαβαίνοντας τους στρατηγούς του βασιλιά Κωνσταντίνου. Τα ανάκτορα υποχρεώθηκαν να αναγνωρίσουν την ενέργεια των πραξικοπηματιών.

Η δικτατορία έγινε στο όνομα της αντιμετώπισης του «κομμουνιστικού κινδύνου», παρότι τέτοιος κίνδυνος δεν υπήρχε για την αστική τάξη και τους συμμάχους της. Επιβεβαιώθηκε έτσι και πάλι ότι ο αντικομμουνισμός είναι ο προπομπός γενικότερων αντιλαϊκών εξελίξεων.

Η δικτατορία στηρίχθηκε απ' όλα τα τμήματα του κεφαλαίου, ενώ ήταν και η ίδια υπέρ της σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ. Ηταν χαρακτηριστική η δήλωση του πρωτεργάτη της χούντας Γ. Παπαδόπουλου: «Είναι φυσικόν η επιδίωξίς της να είναι η οικονομική ανάπτυξις της χώρας εντός του πλαισίου της Οικονομικής Κοινότητας εις την οποίαν ανήκομεν» (Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Β΄ Τόμος 1949-1968, σελ. 506).

Είναι παραπλανητικός ο ισχυρισμός ότι η δικτατορία υπήρξε έργο ορισμένων «αφρόνων αξιωματικών» που κατέλυσαν τη Δημοκρατία και παραβίασαν τον όρκο τους.

Η άποψη αυτή στοχεύει τόσο στη συγκάλυψη της ταξικής ουσίας της δικτατορίας όσο και της αστικής ταξικής νομιμότητας που προϋπήρχε και εφάρμοσαν οι δικτάτορες. Η νομιμότητα της εποχής ήταν εκείνη που έθετε εκτός νόμου το ΚΚΕ και κατοχύρωνε όλο το αντικομμουνιστικό νομικό πλαίσιο των «έκτακτων μέτρων» του 1947 με νόμο που ψήφισαν το 1952 όλα τα αστικά κόμματα και τα διατηρούσε επ' αόριστον σε ισχύ. Το δε Σύνταγμα του 1952 νομιμοποιούσε την επιβολή δικτατορίας, δίνοντας το δικαίωμα αυτό στο βασιλιά μετά από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου. Δηλαδή, η συνταγματική εκτροπή της 21/4/1967 αφορούσε το φορέα αναστολής του κοινοβουλευτισμού και όχι αυτή καθαυτή την αναστολή.

Το πραξικόπημα επιβλήθηκε εύκολα, χωρίς να είναι και αναίμακτο. Η επιτυχία των πραξικοπηματιών οφείλεται βεβαίως στη βία που χρησιμοποίησαν, με συλλήψεις, φυλακίσεις, εξορίες ενάντια στους κομμουνιστές και τους λαϊκούς αγωνιστές, κυρίως όμως οφείλεται στο ότι η χούντα δεν βρήκε απέναντί της ένα λαό οργανωμένο και αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του.

Το ΚΚΕ και η ΕΔΑ ακολουθώντας την πολιτική της λεγόμενης «δημοκρατικής συνεργασίας και ομαλότητας» στέρησαν από το λαϊκό κίνημα τον ταξικό προσανατολισμό, την αναγκαία επαγρύπνηση και οργανωτική προετοιμασία για την αντιμετώπιση των επίδοξων δικτατόρων. Το ΚΚΕ δεν αντιμετώπισε με ουσιώδη πρακτικά μέτρα τον αντικομμουνισμό των κρατικών μηχανισμών και των αστικών κομμάτων. Δεν πήρε τα αναγκαία μέτρα για να επιβάλει τη νόμιμη αυτοτελή δράση του ΚΚΕ στην Ελλάδα, κόντρα στην επίσημη απαγόρευση. Αντίθετα, παρέμενε επιπλέον στη λαθεμένη εκτίμηση ότι ήταν σωστή η απόφαση της Ολομέλειας της ΚΕ του 1958 για τη διάλυση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. Ταυτόχρονα, η ΕΔΑ παρέμεινε προσηλωμένη σταθερά στην πολιτική «ουράς» απέναντι στην «Ενωση Κέντρου».

Η απουσία κομματικών οργανώσεων δυσκόλεψε πολύ την πάλη του ΚΚΕ, παρά τον ηρωικό αγώνα χιλιάδων κομμουνιστών και κομμουνιστριών. Μόνο μετά το Φλεβάρη 1968 (12η Ολομέλεια της ΚΕ), οπότε προχώρησε η δημιουργία κομματικών οργανώσεων και ιδρύθηκε η ΚΝΕ, η δράση του Κόμματος μπήκε σε πιο στέρεα βάση.

Η στρατιωτική δικτατορία των χρόνων 1967 - 1974, ανεξάρτητα από τις προθέσεις των δικτατόρων, είχε εξ αντικειμένου αποτέλεσμα να επέλθει ο εκσυγχρονισμός του αστικού πολιτικού συστήματος, το οποίο θωράκισε περισσότερο τη σταθερότητα της κυριαρχίας του κεφαλαίου στην αστική διακυβέρνηση, με τη εναλλαγή των νέων πολιτικών κομμάτων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ.

Η κατάρρευση της δικτατορίας, κάτω από το βάρος της λαϊκής αντίθεσης, που κυρίως εκφράστηκε με τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973, αλλά και κάτω από το βάρος του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Κύπρο, την τουρκική εισβολή και κατοχή που ακολούθησε, υποχρέωσε το λεγόμενο μεταπολιτευτικό αστικό σύστημα να παίρνει αποστάσεις από τον πρωτόγονο αντικομμουνισμό της προηγούμενης περιόδου, που ήταν το σήμα κατατεθέν της χούντας. Στον αντίποδα αυτής της στάσης στάθηκαν, βέβαια, όλα τα εθνικιστικά φασιστικά μορφώματα που κινούνταν μέχρι πρόσφατα περιθωριακά στους κόλπους του αστικού πολιτικού συστήματος.

Σήμερα η σαβούρα της Χρυσής Αυγής (ΧΑ) (όπως και οι άλλες εθνικοσοσιαλιστικές ομάδες), διάδοχος της περιθωριακής ΕΠΕΝ της μεταχουντικής περιόδου, στην επιδίωξή της να εμφανιστεί ως αντισυστημική δύναμη, προβάλλει το θαυμασμό της στους αρχιπραξικοπηματίες Παπαδόπουλο, Παττακό, Ιωαννίδη κ.ά.

Η στάση αυτή της ΧΑ κάθε άλλο παρά αποδεικνύει τον αντισυστημκό της χαρακτήρα. Οι ιδεολογικοί πρόγονοί της, Χίτλερ, Μεταξάς, Ταγματασφαλίτες, Χίτες και Απριλιανοί δικτάτορες, ήταν αστικές δυνάμεις που κατέλαβαν την πολιτική εξουσία είτε μέσω του κοινοβουλίου είτε μέσω του νομικού εποικοδομήματος, χρησιμοποιώντας και το σκληρό πυρήνα του αστικού κράτους που υπηρετούσαν. Είναι γνωστή η διαδρομή του Γ. Παπαδόπουλου ως ανθυπολοχαγού των Ταγμάτων Ασφαλείας. Σήμερα, όταν μιλούν για περιορισμό της πολιτικής ασυδοσίας, στην ουσία εννοούν τη συρρίκνωση των πολιτικών και λαϊκών δικαιωμάτων που κατακτήθηκαν έπειτα από σκληρούς αγώνες. Η Χρυσή Αυγή είναι όπλο του καπιταλισμού.

Βέβαια, η απάντηση της εργατικής τάξης και του λαού, όπως έδειξε και η πείρα της προδικτατορικής περιόδου, δε φτάνει να εξαντλείται απλά στην υπεράσπιση αυτών των δικαιωμάτων. Μια τέτοια περιορισμένη απάντηση συγκαλύπτει ότι η σημερινή εξαθλίωση του λαού σχεδιάζεται και εκτελείται σε συνθήκες αστικής δημοκρατίας, συσκοτίζει τις αιτίες της κρίσης και εγκλωβίζει λαϊκές δυνάμεις στα νέα σενάρια αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος, τμήμα του οποίου είναι και η Χρυσή Αυγή.

Είναι επιτακτική ανάγκη η εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα να διαχωριστούν από τα μονοπώλια, τους ντόπιους υπηρέτες τους και τους διεθνείς συμμάχους τους, να χτίσουν την πλατιά κοινωνική λαϊκή συμμαχία, να συμπορευτούν με ένα ισχυρό ΚΚΕ για την εργατική λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό.