Εικόνες ωμής καταστολής αλά ΗΠΑ και Φλόιντ στην Κατεχάκη

 

Κατιούσα

Οι εικόνες δεν είναι από τις ΗΠΑ αλλά από την απογευματινή κινητοποίηση στην Κατεχάκη, όπου καλούσαν εργατικά σωματεία, μαθητικές επιτροπές και άλλοι μαζικοί φορείς.

Μια διαδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στην καταστολή, για την οποία προφανώς τα ΜΑΤ θεώρησαν ως καλύτερη απάντηση ένα είδος ομοιοθεραπείας. Ξύλο και χημικά σε αυτούς που διαμαρτύρονται για την κρατική βία…

Η αστυνομία δεν επιβάλλει καμία τάξη. Είναι η μεγαλύτερη πηγή ωμής βίας απλώς θέλει για τον εαυτό της το μονοπώλιο. Βαράει στο ψαχνό ακόμα και “προληπτικά” πλέον χωρίς να έχει συμβεί το πραγματικό και νιώθει πως έχει το ακαταλόγιστο απέναντι στον εχθρό λαό και τις πλάτες της καλυμμένες από τους κυβερνώντες.

Η στάση των δυνάμεων καταστολής θυμίζει πλέον την ατάκα του Φιλιππίδη από τους Απαράδεκτους μόνο που τα πράγματα δεν είναι καθόλου αστεία στην πραγματική ζωή

Η αστυνομία του Χρυσοχοΐδη, του Μητσοτάκη αλλά και όλων των κυβερνήσεων διαχρονικά είναι κράτος εν κράτει με μια και μοναδική αποστολή. Να τσακίσει το.λαικο κίνημα και να περιφρουρήσει τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης.

Αλλά ο λαός δεν θα τους κάνει τη χάρη. Εμείς έχουμε την τελευταία λέξη…

Πυρκαγιές σε εργοστάσια ανακύκλωσης: Μια παγκόσμια «πανδημία» που προκαλεί ερωτήματα…

 

Κατιούσα

Την προηγούμενη Κυριακή, 27 Σεπτέμβρη, ένα ακόμα εργοστάσιο ανακύκλωσης έπιασε φωτιά, αυτήν τη φορά στη Νέα Ζωή στον Ασπρόπυργο, εκλύοντας τοξικούς καπνούς, που σε συνδυασμό με τη φωτιά στη χωματερή της Φυλής την ίδια ώρα «έπνιξαν» ολόκληρη τη Δυτική Αττική.

Το περιστατικό αυτό έρχεται να προστεθεί στις 13 ακόμα πυρκαγιές που έχουν σημειωθεί τους τελευταίους 20 μήνες σε Αττική, Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις. Το πλήθος και η συχνότητα τέτοιων πυρκαγιών, όπως και το γεγονός ότι πολλές από αυτές ξέσπασαν βραδινές ώρες, αυξάνουν τα ερωτήματα για τα επιχειρηματικά συμφέροντα και τις σκοπιμότητες που μπορεί να κρύβονται από πίσω.

Πολύ περισσότερο που η έξαρση των πυρκαγιών σε εργοστάσια ανακύκλωσης τα τελευταία χρόνια δεν περιορίζεται στην Ελλάδα. Αν και οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις αντιμετωπίζουν πάντα αυξημένο κίνδυνο για την εκδήλωση πυρκαγιών, λόγω της έλλειψης μέτρων προστασίας και των ανύπαρκτων ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές, τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μια σημαντική αύξηση του αριθμού τους σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το δωδεκάμηνο πριν από τον Ιούλη του 2018, εκτιμάται ότι περίπου το 40% των εγκαταστάσεων απορριμμάτων και ανακύκλωσης αντιμετώπισαν περιστατικά πυρκαγιών. Είναι άραγε τυχαίο; Μια καλύτερη ματιά στη διεθνή αγορά των υλικών που ανακυκλώνονται, βοηθάει να απαντηθεί το ερώτημα…

Το «Εθνικό Ξίφος» της Κίνας

Η έξαρση των πυρκαγιών σε χώρους συγκέντρωσης και επεξεργασίας υλικών προς ανακύκλωση σχετίζεται χρονικά με την αλλαγή πολιτικής στην Κίνα, η κυβέρνηση της οποίας, ανακοινώνοντας την πολιτική «Εθνικό Ξίφος», στις 31 Δεκέμβρη του 2017, σταμάτησε σταδιακά να εισάγει τέτοιο υλικό.

Μέχρι τότε, η Κίνα αποτελούσε το κέντρο της παγκόσμιας αγοράς ανακύκλωσης εισάγοντας σταθερά τεράστιες ποσότητες ανακυκλώσιμων απορριμμάτων από κάθε γωνιά του πλανήτη, αξιοποιώντας τα τόσο ενεργειακά όσο και ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία της. Το 2016, η βιομηχανία της Κίνας εισήγαγε περίπου 7,3 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων, δηλαδή πάνω από το μισό των παγκόσμιων εξαγωγών.

Η αυξανόμενη ζήτηση ανακυκλώσιμων υλικών από την Κίνα τα προηγούμενα χρόνια έδωσε ώθηση στην ανακύκλωση στο δυτικό ημισφαίριο, που αναδείχτηκε σε κερδοφόρα επιχείρηση για μεγάλους ομίλους και στηρίχτηκε πολύμορφα από το κράτος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η «ενθάρρυνση» της ανακύκλωσης και στη χώρα μας, με καθοριστική εμπλοκή των δήμων.

Για να καταλάβει κανείς το μέγεθος της κερδοφορίας που κρύβεται πίσω από τα σκουπίδια, αρκεί να σκεφτεί ότι τα πλοία που μετέφεραν ανά την υφήλιο τεράστιες ποσότητες εμπορευμάτων από την Κίνα, επέστρεφαν στην αφετηρία τους φορτωμένα με υλικά προς ανακύκλωση από τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ!

Ολα αυτά μέχρι το 2018, οπότε οι εισαγωγές πλαστικών της Κίνας μειώθηκαν κατά 99%, ρίχνοντας κατακόρυφα τις τιμές του πλαστικού σκραπ, της χαμηλής ποιότητας χαρτιού, όπως και άλλων υλικών που επεξεργάζονταν και διαχώριζαν τα εργοστάσια ανακύκλωσης, κυρίως από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Βάρεσαν κανόνια…

Ενα χρόνο μετά την εισαγωγή της απαγόρευσης, στις αρχές του 2019, η Ευρωπαϊκή Περιβαλλοντική Υπηρεσία (European Environment Agency – EEA) δήλωσε ότι η ΕΕ εξάγει περίπου 150.000 τόνους πλαστικών απορριμμάτων το μήνα, περίπου τους μισούς σε σύγκριση με το 2015 και το 2016, όταν οι εξαγωγές κατευθύνονταν κυρίως προς την Κίνα και το Χονγκ Κονγκ. Εκτιμούσε μάλιστα πως η απαγόρευση εισαγωγών της Κίνας θα οδηγήσει βραχυπρόθεσμα στην αύξηση της ταφής και καύσης απορριμμάτων καθώς μειώνεται η διεθνής αγορά ανακυκλώσιμων πλαστικών αποβλήτων.

Οι συνέπειες αυτής της στροφής της κινεζικής οικονομίας δεν άργησαν να αποτυπωθούν και στατιστικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Βιομηχανικής Ενωσης «Plastics Europe», το ποσοστό ανακύκλωσης για συλλεχθέντα πλαστικά απόβλητα ήταν μόλις 32,5% σε ολόκληρη την ΕΕ το 2018. Το 24,9% στάλθηκε σε χώρους υγειονομικής ταφής και το 42,6% χρησιμοποιήθηκε για ενεργειακή αξιοποίηση.

Οι εξελίξεις αυτές έφεραν μεγάλη κρίση στον τομέα της ανακύκλωσης, οδηγώντας σε χρεοκοπία μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου σε όλο τον κόσμο. Αν και έγινε προσπάθεια να κατευθυνθούν οι εξαγωγές σε άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως η Μαλαισία και το Βιετνάμ, αλλά και της Ανατολικής Ευρώπης, το μέγεθός τους δεν ήταν τέτοιο που να μπορεί να διατηρήσει τα ίδια ποσοστά κερδοφορίας για τους επιχειρηματίες των απορριμμάτων και της ανακύκλωσης.

Εύφλεκτο υλικό το κέρδος

Η κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με την ελεύθερη πτώση της κερδοφορίας για το κεφάλαιο στην αγορά απορριμμάτων, έχει οδηγήσει σε μια χρόνια συγκέντρωση μεγάλης ποσότητας άχρηστων υλικών, που οι επιχειρήσεις δεν μπορούν ούτε να επεξεργαστούν και πλέον ούτε να πουλήσουν στο εξωτερικό ή στην Ελλάδα. Οι αποθήκες και οι αυλές των επιχειρηματιών της ανακύκλωσης έχουν γεμίσει ασφυκτικά, χωρίς να υπάρχει κάποιος κερδοφόρος τρόπος να τις αδειάσουν…

Είτε πρόκειται επομένως για αποτέλεσμα απαξίωσης και εγκληματικής αμέλειας, είτε για σχεδιασμένη ενέργεια (π.χ. για την είσπραξη κάποιας ασφάλειας, ή για την απαλλαγή από το κόστος αποθήκευσης του υλικού), οι φωτιές στις μονάδες ανακύκλωσης φαίνεται πως δεν είναι και τόσο «αθώες». Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνεται ότι οι μπίζνες με τα σκουπίδια, η εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι αυτό που εκθέτει την υγεία του λαού και την ασφάλεια των εργαζομένων σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο.

Δ. Μ.

Ίδια κατάσταση και στη χώρα μας

Στην Ελλάδα, υπάρχουν εταιρείες που ουσιαστικά έχουν κλείσει, αφήνοντας στις αυλές τους τεράστιες ποσότητες υλικών σε εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες. Αλά και σε εκείνες που συνεχίζουν να λειτουργούν, κυριαρχούν άθλιες συνθήκες, τόσο στα εργασιακά όσο και στην υγεία και την ασφάλεια. Πολλές από αυτές λειτουργούν χωρίς ουσιαστικά κανένα πρωτόκολλο ασφαλείας, με επικίνδυνα υλικά που τοποθετούνται σε ακατάλληλους χώρους κ.ο.κ., με σχεδόν πλήρη απουσία ελέγχων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κατάστασης στα περίφημα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) αποτελεί η έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα μέσα στο καλοκαίρι ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ) για το ΚΔΑΥ στον Ασπρόπυργο, που είχε καεί το 2015. Στην έκθεση αναφέρεται πως η συγκεκριμένη επιχείρηση «είχε πολλαπλάσια παραγωγική δυναμικότητα από την αδειοδοτημένη, ενώ στον ακάλυπτο χώρο της εγκατάστασης και έξωθεν των ορίων της είχε δημιουργηθεί Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων, από τη μακροχρόνια απόθεση αδιάθετων δεματοποιημένων προϊόντων, σύμμεικτων αστικών στερεών και εν δυνάμει επικίνδυνων αποβλήτων».

Η εταιρεία που διαχειριζόταν το συγκεκριμένο ΚΔΑΥ «σύμφωνα με παλαιότερους ελέγχους διενεργούσε παράνομες διασυνοριακές μεταφορές αποβλήτων από την Ελλάδα στη Βουλγαρία». Επίσης, από την εξέταση σημαντικού αριθμού υποθέσεων διαπιστώθηκε ότι οι εν λόγω μονάδες, αν και παρουσιάζονται ως «φιλοπεριβαλλοντικές» και διέθεταν τις προβλεπόμενες άδειες και εγκρίσεις, λειτουργούσαν χωρίς να τηρούν τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, με αποτέλεσμα τη ρύπανση του περιβάλλοντος και την πρόκληση συνεπειών στη δημόσια υγεία.

Οπως συνεχίζει η έκθεση, η μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων «θα μπορούσε να συνδεθεί με την εκδήλωση πυρκαγιάς στις εν λόγω εγκαταστάσεις»…

Περιβαλλοντικές … υποκρισίες

Μια από τις «συνέπειες» της αλλαγής πολιτικής από την Κίνα, ήταν να αυξηθεί η …περιβαλλοντική ευαισθησία των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Στην ΕΕ, για παράδειγμα, ξεκίνησε εδώ και μερικά χρόνια ολόκληρη καμπάνια για να απαγορευτεί η χρήση προϊόντων που φτιάχνονται από πλαστικό και τα οποία εισάγονται κατά κανόνα από την Κίνα. Ο λόγος είναι να μη χαθεί άλλο έδαφος στον μεταξύ τους «εμπορικό πόλεμο», όπως τον αποκαλούν. Αφού τα κινεζικά μονοπώλια σταμάτησαν να αγοράζουν από την Ευρώπη πλαστικό προς ανακύκλωση, η ΕΕ κλείνει την αγορά της στα κινεζικά πλαστικά προϊόντα, πουλώντας στο λαό «φύκια για μεταξωτές κορδέλες» ότι ενδιαφέρεται τάχα για το περιβάλλον! Ενδεικτικό άλλωστε της υποκρισίας τους είναι και το γεγονός ότι προκλητικά «σημαδεύουν» τα καλαμάκια του καφέ και τις μπατονέτες, ως υπεύθυνους για τη ρύπανση των θαλασσών, αλλά δεν λένε κουβέντα για τον «νούμερο 1» ρυπαντή, που είναι το κεφάλαιο.

Για τα ελαφρυντικά που ζητούν οι νεοναζιστές εγκληματίες

 

 

Συνοπτική νομική ανάλυση για τα ελαφρυντικά που οι νεοναζιστές εγκληματίες ζητούν να τους αναγνωρίσει το Τριμελές Εφετείο κακουργημάτων, από τον δικηγόρο Κώστα Παπαδάκη, συνήγορο της πολιτικής αγωγής στη δίκη (υπόθεση αιγύπτιων ψαράδων). Ως γνωστόν, η πολιτική αγωγή δεν έχει λόγο στη δίκη, μετά την ανακοίνωση της απόφασης ως προς την ενοχή των κατηγορούμενων.

Η συνεδρίαση του δικαστηρίου συνεχίζεται και ενδεχομένως και σήμερα να έχουμε την τελική απόφαση επί των ποινών.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΕΛΑΦΡΥΝΤΙΚΑ

Η Χρυσή Αυγή καταδικάστηκε, αλλά η δίκη δεν τελείωσε ακόμα. Η μάχη των ελαφρυντικών μαίνεται και μέχρι στιγμής η προσπάθεια της προέδρου να συμπιέσει τον χρόνο που απαιτείται μέχρι την λήψη της τελικής απόφασης δεν φαίνεται να ευδοκιμεί, αφού η εισαγγελέας πυροδότησε νέο γύρο τοποθετήσεων χθες. Πολύ συνοπτικά αυτά που θα λέγαμε μέσα στο δικαστήριο αν είχαμε τον λόγο για τα ελαφρυντικά:

Ι. Κατ’ αρχήν, το δικαστήριο δεν είναι υποχρεωμένο να χορηγεί ελαφρυντικές περιστάσεις. Η κατάγνωση των ελαφρυντικών υπόκειται στην ελεύθερη κρίση του δικαστηρίου και δεν αποτελεί υποχρέωση να το πράξει. Υποχρέωση του δικαστηρίου είναι να ακολουθεί τους κανόνες δικαστικής επιμέτρησης της ποινής και τα κριτήρια που καθορίζονται στο άρθρο 79 Π.Κ. και τα οποία επιτάσσουν τον καθορισμό ανάλογης και δίκαιης τιμωρίας του εγκλήματος με κριτήρια την βαρύτητά του και τον βαθμό ενοχής του υπαιτίου. Η απόφαση του δικαστηρίου να χορηγήσει ή μη ελαφρυντικά δεν υπόκειται στην αναιρετική κρίση του Αρείου Πάγου, παρά μόνο η πληρότητα της αιτιολογίας της σχετικής απόφασης.

ΙΙ. Ως προς τα κύρια ελαφρυντικά που προτάθηκαν :

1. Το ελαφρυντικό της μη τέλεσης εγκληματικών πράξεων (παλιός Π.Κ. 187 παρ. 6), το οποίο η εισαγγελέας προτείνει να χορηγηθεί αρχικά σε μερικούς και στην συνέχεια σε όλους όσους καταδικάστηκαν για το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης, αλλά χωρίς να τους έχει αποδοθεί άλλη εγκληματική πράξη, είναι ελαφρυντικό, το οποίο παρέχεται σε καταδικασθέντες ως μέλη εγκληματικών οργανώσεων ή διευθυντές, εφόσον οι οργανώσεις οι ίδιες δεν έχουν διαπράξει εγκληματικές πράξεις, όχι στους δράστες του αδικήματος της ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, η οποία έχει διαπράξει αδικήματα (όπως στην προκειμένη περίπτωση η Χρυσή Αυγή), αλλά οι ίδιοι δεν έχουν συμμετάσχει σε αυτά.

Η παραπάνω, προφανώς αντίθετη από αυτά που υποστηρίζουν οι κατηγορούμενοι ερμηνεία, παρέχεται αναμφισβήτητα από την εισηγητική έκθεση του νόμου 2928/2001, με τον οποίο καθιερώθηκε το Π.Κ. 187, σύμφωνα με την οποία αν πάντως η εγκληματική οργάνωση ή συμμορία δεν έχει τελέσει οποιαδήποτε από τα επιδιωκόμενα εγκλήματα η συμμετοχή σε αυτήν είναι δίκαιο να αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη επιείκεια, γι’ αυτό προβλέπεται στην ίδια διάταξη σχετική ελαφρυντική περίσταση.

Την άποψη αυτή υποστηρίζει και ο αείμνηστος Ιωάννης Μανωλεδάκης στο σύγγραμμα του «Ασφάλεια και Ελευθερία», το οποίο οι συνήγοροι υπεράσπισης επικαλέσθηκαν κατ’ επανάληψη στις αγορεύσεις τους, αλλά χθες το ξέχασαν και δυστυχώς η εισαγγελική πρόταση το παρέβλεψε.

2. Οσον αφορά το ελαφρυντικό της μη εύλογης διάρκειας δίκης που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα των κατηγορουμένων: Το ελαφρυντικό αυτό, το οποίο εντελώς άστοχα προστέθηκε στο άρθρο 84 παρ. 3 του νέου Π.Κ. (άστοχα διότι δεν σχετίζεται ούτε με τις συνθήκες τέλεσης της πράξης, ούτε με την προσωπικότητα και τον βαθμό ενοχής του κατηγορουμένου, αλλά με την προσπάθεια του νομοθέτη να πιέζει τους δικαστές να επισπεύδουν για να μην καταδικάζεται η Ελλάδα από το ΕΔΔΑ για καθυστέρηση στις δίκες), δεν ευσταθεί στην συγκεκριμένη δίκη. Η διάρκεια της δίκης υπήρξε εύλογη και καθορίστηκε κατά κύριο λόγο από τον μεγάλο όγκο των δικογραφιών, που κρίθηκε αναγκαίο να συνεκδικασθούν και να συνεξεταστούν, προκειμένου να συναχθούν τα κοινά συνδετικά στοιχεία των επιμέρους εγκληματικών πράξεων, για να αναζητηθεί αν αυτές είναι προϊόν σχεδιασμού και υλοποίησης εγκληματικής οργάνωσης. Ήδη η καταδικαστική απόφαση επιβεβαίωσε την παραπάνω επιλογή και θα ήταν αδύνατο να συναχθεί η παραδοχή αυτή χωρίς την συνεξέταση πολλών υποθέσεων. Λόγοι δικονομικοί, συνεπώς, που υπηρετούν την αρχή της δίκαιης δίκης, επέβαλαν την μεγάλη της διάρκεια, ενώ η κατάτμησή της θα είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ευθύνης στα εκτελεστικά όργανα.

Πέραν αυτού, οι κατηγορούμενοι είναι υπαίτιοι για ένα μέρος της διάρκειας της δίκης, αφού με τις κωλυσιεργίες τους, την απαίτηση ανάγνωσης κοινοβουλευτικών ερωτήσεων επί έξι μήνες και την συχνή απώλεια δικασίμων εξαιτίας κακής συνεννόησης των ιδίων και των συνηγόρων τους για την σειρά απολογιών και αγορεύσεων συνέβαλαν στην διάρκειά της και δεν δικαιούνται το ελαφρυντικό αυτό.

3. Το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου (κατά τον προϊσχύσαντα Ποινικό Κώδικα «έντιμου βίου»): Η παραπάνω διάταξη αναγνωρίζει πράγματι, ότι είναι δυνατό με μόνο το ποινικό μητρώο και χωρίς άλλο αποδεικτικό στοιχείο το δικαστήριο να κρίνει αιτιολογημένα, ότι ο καταδικασμένος πριν την τέλεση της πράξης έζησε σύννομα, δεν υποχρεώνει όμως σε καμία περίπτωση το δικαστήριο να παρέχει το ελαφρυντικό αυτό σε οποιονδήποτε κατηγορούμενο έχει λευκό ποινικό μητρώο. Θυμίζουμε, ότι εκκρεμεί στον Αρειο Πάγο (συζητήθηκε πριν λίγες μέρες και αναμένεται η έκδοση απόφασης) η αναίρεση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου εναντίον της απόφασης του Μ.Ο.Ε. Λαμίας, το οποίο χορήγησε το ελαφρυντικό αυτό στον δολοφόνο του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου αστυνομικό Επαμεινώντα Κορκονέα.

ΙΙΙ. Οσον αφορά τα πολιτικά δικαιώματα των καταδικασθέντων, πράγματι ο νέος Ποινικός Κώδικας κατάργησε τα άρθρα 59, 60 και επ. του Π.Κ., που προέβλεπαν ως παρεπόμενη ποινή την στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων όσων καταδικάζονται για κακουργήματα. Ήταν ένα από τα πολλά δώρα του νέου Π.Κ. στην Χρυσή Αυγή. Ωστόσο, και αν ακόμα δεν είχαν καταργηθεί θα έπρεπε να γίνει αμετάκλητη η απόφαση προκειμένου υλοποιηθεί η αποστέρηση. Η προηγούμενη κυβέρνηση θα μπορούσε ταυτόχρονα με τροποποίηση της αλλαγής στην εκλογική νομοθεσία να ρυθμίσει κατά τρόπο συνταγματικά ανεκτό τον περιορισμό δικαιώματος εκλέγειν (από τον οποίο απορρέει και ο περιορισμός αντίστοιχα του δικαιώματος εκλέγεσθαι) των κατάδικων για κακουργήματα. Μπορεί όμως να γίνει αυτό και τώρα, χωρίς κανένα πρόβλημα συνταγματικότητας και ανάγκη αναδρομικής ισχύος, με αλλαγή της εκλογικής νομοθεσίας.

Αθήνα, 9/10/2020, ώρα 10.00 π.μ.
(λίγο πριν την 455η συνεδρίαση)

Κώστας Παπαδάκης

Πανδημία COVID-19: «Ηθικές» (και ανήθικες) προσεγγίσεις για την προτεραιότητα στο εμβόλιο

 

Κατιούσα

Είναι γνωστή η τακτική των κυβερνήσεων με την προπαραγγελία εμβολίων για την αντιμετώπιση του νέου κορονοϊού, από μία ή περισσότερες εταιρείες, η επιδίωξη ακόμη και της αποκλειστικότητας στη χρήση τους, η επιδίωξη της πρωτιάς στην παρασκευή εμβολίου από μια χώρα ή εταιρεία, η διασπορά βάσιμων ή αβάσιμων αμφιβολιών για το εμβόλιο του αντιπάλου στην αρένα των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Αλλωστε, αν δεν προπαρήγγελλαν οι κυβερνήσεις εμβόλια, είτε αυτά αποδειχτούν αποτελεσματικά είτε όχι, τότε τα φαρμακευτικά μονοπώλια δεν θα έκαναν την απαραίτητη έρευνα για την παρασκευή τους. Γιατί τα φαρμακευτικά μονοπώλια δεν παρασκευάζουν φάρμακα για το καλό των ανθρώπων, αλλά για το κέρδος που βγάζουν από την πώλησή τους. Αυτός είναι ο λόγος που δεν υπάρχουν ακόμη φάρμακα για μια πλειάδα σπάνιων ασθενειών, που αφορούν μικρό αριθμό νοσούντων. Ετσι λειτουργεί το καπιταλιστικό σύστημα, που παρουσιάζεται ως το απαύγασμα του ανθρώπινου πολιτισμού.

Τώρα έχουν αρχίσει συζητήσεις για το πώς θα πρέπει να μοιραστούν τα εμβόλια: Ποιες χώρες να τα πάρουν πρώτες; Θα πρέπει στο μοίρασμα μεταξύ των χωρών να ληφθεί υπόψη η κατά προτεραιότητα κάλυψη των λεγόμενων «απαραίτητων εργαζομένων», των φτωχών, των μειονοτήτων, των νέων ή των ηλικιωμένων; Είναι καλύτερα να δοθεί προτεραιότητα στην ποσότητα των ανθρώπινων ζωών που θα σώσει ένα εμβόλιο, ή στην ποσότητα των ανθρωποετών^* που θα σωθούν;(!)

Ετσι, ο πρώην διευθυντής βιοηθικής στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, Ζέκε Εμάνουελ, προτείνει αφού οι χώρες θέσουν την πανδημία υπό έλεγχο, να κατανεμηθούν τα εμβόλια πρώτα στις χώρες όπου είναι δυνατό να διασωθεί ο μεγαλύτερος αριθμός ανθρωποετών, μετά παίρνοντας υπόψη τις αναπηρίες που μπορεί να παρεμποδίσει το εμβόλιο (αιτία απουσιών από τη δουλειά και μειωμένης απόδοσης των εργαζομένων) και τελικά την κατανομή του, ώστε να περιοριστεί η διάδοση του κορονοϊού. Το πανεπιστήμιο Βάντερμπιλντ, με τη σειρά του, παίρνει υπόψη του τη συνεισφορά και τη δυναμικότητα. Συγκεκριμένα, προτείνει οι χώρες να καταταχθούν με βάση τη δυνατότητά τους να παρέχουν υγειονομικές υπηρεσίες, τη δυνατότητά τους να χορηγήσουν το εμβόλιο και το κατά πόσο συνέβαλαν στη δοκιμή ή την ανάπτυξη θεραπειών και εμβολίων. Αυτές με μικρότερη ικανότητα να παρέχουν υγειονομική φροντίδα χωρίς το εμβόλιο, μεγαλύτερη ικανότητα να το διανείμουν και εφόσον βοήθησαν στη δοκιμή ή ανάπτυξη θεραπειών θα έχουν υψηλότερη βαθμολογία.

Προφανώς η …διάσωση περισσότερων ανθρωποετών καταδικάζει τους ηλικιωμένους και τους έχοντες κάποιες αναπηρίες. Και δεν λείπουν ακόμη και σκέψεις, που προτάσσουν την προστασία του εισοδήματος (τάχα όλων, αλλά στην ουσία των κερδών του κεφαλαίου, αφού οι εργαζόμενοι απολύονται, οι μισθοί τους περικόπτονται ή ζουν με προσωρινά επιδόματα πείνας) έναντι της υγείας! Λείπει από τη συζήτηση ως βάση η ισότητα όλων των ανθρώπων και η διανομή με κριτήριο να σωθούν όσο γίνεται περισσότερες ζωές. Εννοείται ότι λείπει και η πρόταση να διανεμηθούν τα εμβόλια στο κόστος, χωρίς κέρδος για τις εταιρείες.

Το ζήτημα δεν έχει να κάνει μόνο με το εμβόλιο για τον κορονοϊό, όταν υπάρξει. Είναι διάχυτη η ανησυχία των επιστημόνων για το ενδεχόμενο διπλής νόσησης από κορονοϊό και γρίπη. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση, για παράδειγμα, αποφάσισε το εμβόλιο για τη γρίπη να μη χορηγηθεί δωρεάν σε όλον τον πληθυσμό, αλλά μόνο σε όσους με διάφορα κριτήρια ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες ή είναι άνω των 60 ετών. Δηλαδή όσοι είναι 59 χρόνων δεν το χρειάζονται, άρα δεν κινδυνεύουν αν αρρωστήσουν και από γρίπη και από κορονοϊό, αλλά κινδυνεύουν και χρειάζονται το εμβόλιο όσοι είναι ένα χρόνο μεγαλύτεροι! Τελικά, το αστικό κράτος, που παρέχει αφειδώς δισεκατομμύρια σε τράπεζες και επιχειρήσεις, προσπαθώντας να διασώσει και να εξυπηρετήσει την κερδοφορία του καπιταλιστικού συστήματος, δισεκατομμύρια που βγαίνουν από τον ιδρώτα των εργαζομένων και από τον κατατεθειμένο ιδρώτα των συνταξιούχων, αυτό το κράτος κάνει …οικονομία όταν πρόκειται για τον αριθμό των εμβολίων γρίπης που θα παραγγείλει, κάνει …οικονομία όταν πρόκειται να στελεχώσει τις κλίνες ΜΕΘ, που ζητιάνεψε από τους …φιλάνθρωπους κεφαλαιοκράτες, οι οποίοι πάντως έχουν εξασφαλισμένη τη ΜΕΘ σε ιδιωτική κλινική, αν την χρειαστούν.

Γι’ αυτό χρειάζεται ένα εκ θεμελίων διαφορετικό κράτος, που θα υπάρχει και θα λειτουργεί από τους εργαζόμενους για τους εργαζόμενους και θα έχει ως κίνητρο και μέτρο τις ανάγκες των ανθρώπων, όχι του κεφαλαίου. Γι’ αυτό χρειάζεται να γίνει σοσιαλιστική όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά ολόκληρη η υδρόγειος. Σε έναν τέτοιο κόσμο, οι προτεραιότητες για τα εμβόλια, μεταξύ των χωρών ή μέσα σε κάθε χώρα, δεν θα λύνονταν μονομιάς. Ωστόσο, η επίλυση προβλημάτων προσωρινής ανεπάρκειας πόρων θα γινόταν σε εντελώς άλλη βάση, με θεμέλιο την ισότητα όλων των ανθρώπων. Οχι στη βάση τού ποιος έχει φουσκωμένη και ποιος τρύπια τσέπη, όπως γίνεται σήμερα που υπάρχουν πολλές τρύπιες τσέπες, ώστε να υπάρχουν λίγες φουσκωμένες.

^* Ανθρωποέτη = το γινόμενο του αριθμού ανθρώπων επί τα έτη ζωής που θα ζήσουν ακόμη, ή σε άλλες περιπτώσεις θα παρακολουθηθούν ιατρικά κ.ο.κ.

ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ALMA

 

Φωτογράφιση πλανητών που σχηματίζονται μέσα σε δίσκους σκόνης

Πρωτοπλανητικοί δίσκοι σκόνης και αερίων, γύρω από νεαρά άστρα, που «φωτογράφισε» το τηλεσκόπιο ALMA και στους οποίους εντοπίστηκαν πλανήτες

Το 2011, στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, σε υψόμετρο 5.000 μέτρων, ένα μεγάλο σύνθετο τηλεσκόπιο, αποτελούμενο από 66 συγχρονισμένα μεταξύ τους ραδιοτηλεσκόπια, άρχιζε τις παρατηρήσεις του. Η διάταξη αυτή το κάνει ισοδύναμο με ένα μοναδικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 16 χιλιομέτρων! Ετσι μπορεί να δει πιο βαθιά και πιο μακριά μέσα στο Διάστημα την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μήκους κύματος χιλιοστού ή κλάσματος του χιλιοστού (μικροκύματα), αυτή δηλαδή που του επιτρέπει να παρατηρήσει νέφη από σκόνη σε μέγεθος κόκκου άμμου, ή μικρότερο. Ενα από τα πρώτα άστρα, στα οποία στράφηκε, ήταν το AU του αστερισμού του Μικροσκοπίου (AU Mic), ένα άστρο που περιβάλλεται από δίσκο αποτελούμενο από σκόνη και μεγαλύτερα πετρώδη συσσωματωμάτα. Μπορεί η σκόνη και οι πέτρες να μην ακούγονται ως το πιο ενδιαφέρον αντικείμενο παρατήρησης, είναι όμως τα πρωτόλεια υλικά από τα οποία φτιάχνονται οι πλανήτες και το τηλεσκόπιο ALMA έδωσε στους αστρονόμους για πρώτη φορά τη δυνατότητα να μελετήσουν αυτούς τους δίσκους στη λεπτομέρειά τους.

Η σύγχρονη αστρονομία συνήθως γίνεται από απόσταση. Αντί οι αστρονόμοι να περνάνε ξάγρυπνες νύχτες σε απομακρυσμένες τοποθεσίες στην άλλη άκρη του κόσμου, υποβάλλουν μέσω διαδικτύου το σενάριο οδηγιών παρατήρησης και μετά περιμένουν, ορισμένες φορές αρκετούς μήνες, μέχρι να βρεθεί χρόνος για να εκτελεστεί η παρατήρηση αυτόματα από το τηλεσκόπιο και κατόπιν, ώσπου τα δεδομένα από την παρατήρηση να φτάσουν και πάλι ηλεκτρονικά σε αυτούς. Οταν τελικά τα δεδομένα έφτασαν στα χέρια τους, οι ερευνητές είδαν να υπάρχουν δύο φωτεινές κηλίδες γύρω από την κεντρική και πιο φωτεινή, που ήταν το ίδιο το άστρο AU Mic. Οι δύο φωτεινές κηλίδες οριοθετούσαν τα άκρα του δίσκου συντριμμιών που περιβάλλει το άστρο, με τον ίδιο τρόπο που η Ζώνη Κάιπερ περιβάλλει τον Ηλιο. Εκτίμησαν ότι αυτή η ζώνη είναι ό,τι απέμεινε μετά το σχηματισμό πλανητών, γύρω από αυτό το άστρο νάνο τύπου M, που απέχει μόλις 32 έτη φωτός από τη Γη. Αλλοι επιστήμονες ανακάλυψαν αργότερα δύο πλανήτες γύρω από το AU Mic, έναν μεγέθους Δία και έναν μεγέθους Κρόνου, που και οι δύο περιφέρονται αρκετά κοντά του. Το ALMA δίνει μια χωρίς προηγούμενο δυνατότητα στους επιστήμονες να μελετήσουν πώς το υλικό του δίσκου διαμορφώθηκε στο πέρασμα του χρόνου και πώς αλληλεπίδρασε με τους νεοσχηματισμένους πλανήτες.

Αρχή

Τα άστρα σχηματίζονται από τεράστιες περιοχές αερίων και σκόνης, που αποκαλούνται μοριακά νέφη. Η συνήθης πυκνότητα του κενού του Διαστήματος είναι μόλις ένα άτομο ανά κυβικό εκατοστό, αλλά τα πυκνότερα σημεία των μοριακών νεφών μπορούν να φτάσουν 10.000 έως ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη πυκνότητα. Οταν αυτά τα σημεία, οι «πυρήνες», γίνουν αρκετά πυκνά, αρχίζουν να καταρρέουν κάτω από την ίδια τους τη βαρύτητα σχηματίζοντας άστρα. Την ίδια στιγμή, η αρχική περιστροφή του καταρρέοντα πυρήνα, κάτω από την επίδραση της αρχής της διατήρησης της στροφορμής, οδηγεί στο σχηματισμό ενός δίσκου υλικών γύρω από το νεογέννητο άστρο.

Οταν τα άστρα είναι ακόμη πολύ νεαρά (με ηλικία μόλις λίγων εκατομμυρίων ετών), οι δίσκοι γύρω τους είναι σχετικά μεγάλοι σε μέγεθος, αν και έχουν μάζα μόλις το 1% έως 10% της μάζας του άστρου. Για ένα άστρο σαν τον Ηλιο, αυτό αντιστοιχεί σε 100 φορές τη μάζα του Δία. Οι δίσκοι αυτοί ονομάζονται πρωτοπλανητικοί, επειδή μέσα τους σχηματίζονται τα προπλάσματα των πλανητών. Πέτρες και κομμάτια πάγου από τον δίσκο συνενώνονται και φτιάχνουν τους πλανητικούς «σπόρους». Καθώς αυτοί οι σπόροι συγκρούονται και συγκολλούνται μεταξύ τους, μεγαλώνουν όλο και περισσότερο, μέχρι να αποκτήσουν αρκετή βαρύτητα, ώστε να αρχίσουν να ελκύουν περισσότερο υλικό. Τα νεογνά - πρωτοπλανήτες περιφέρονται μέσα στον δίσκο και συνεχίζουν να μαζεύουν υλικό, σχηματίζοντας σ' αυτόν κενούς δακτυλίους, σε ένα είδος πλανητικού ...«Pac Man». Σχεδόν όλα τα άστρα που έχουν ηλικία λίγων εκατομμυρίων ετών περιβάλλονται από δίσκους που πιθανότατα φιλοξενούν νέα πλανητικά συστήματα.

Ωριμότητα

Η φάση του πρωτοπλανητικού δίσκου διαρκεί για αρκετά εκατομμύρια χρόνια. Μετά από αυτό το σημείο, το μεγαλύτερο μέρος των αερίων και της σκόνης που υπήρχαν στον πρωτοπλανητικό δίσκο έχει σαρωθεί. Ο ακριβής τρόπος και η χρονική κλίμακα στην οποία γίνεται αυτή η σάρωση είναι αντικείμενο ενεργής μελέτης, αλλά φαίνεται πως το μεγαλύτερο μέρος του υλικού είτε ταξιδεύει προς το εσωτερικό και απορροφάται από το άστρο, είτε εκτινάσσεται προς τα έξω από τους ισχυρούς αστρικούς ανέμους που αυτό εκπέμπει. Μετά από περίπου 10 εκατομμύρια χρόνια, εκείνο που έχει απομείνει είναι ένα ώριμο άστρο, που περιβάλλεται από ένα πλανητικό σύστημα και ένας δίσκος από το υλικό που απέμεινε, με μάζα πιθανότατα λιγότερη από το 10% της μάζας της Γης. Αν και σε αυτούς τους δίσκους συντριμμιών ίσως απομένει αρκετό υλικό για το σχηματισμό σωμάτων όπως ο Πλούτωνας, μοιάζουν περισσότερο με το «απολίθωμα» που άφησε πίσω του ο σχηματισμός πλανητών που προηγήθηκε. Η δομή αυτών των δίσκων διαμορφώνεται από τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με τους νεοσχηματισμένους πλανήτες και η σύνθεσή τους μας δίνει στοιχεία για το υλικό από το οποίο κατασκευάστηκαν αυτοί οι πλανήτες.

Οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές για τον εντοπισμό εξωπλανητών, που η καθεμιά προσιδιάζει σε συγκεκριμένα μεγέθη πλανητών (συνήθως μεγάλα έως πολύ μεγάλα) και τροχιές τους (συνήθως κοντά στο άστρο). Οι τεχνικές αυτές δεν βοηθούν να σχηματίσουμε συγκριτική εικόνα με το ηλιακό σύστημα, ακριβώς επειδή εξ ορισμού αποκλείουν την ανακάλυψη των μικρότερων και των πιο απομακρυσμένων πλανητών. Η δυνατότητα παρατήρησης των πρωτοπλανητικών δίσκων που μας προσφέρει το ALMA έρχεται να καλύψει αυτό το κενό, λειτουργώντας συμπληρωματικά στις άλλες μεθόδους. Με αυτήν μπορούν να εντοπιστούν πλανήτες σε μέγεθος και σε τροχιά ανάλογη με του Ποσειδώνα. Ο Ποσειδώνας θεωρείται ότι είχε σχηματιστεί πιο κοντά στον Ηλιο και στη συνέχεια ως αποτέλεσμα βαρυτικών αλληλεπιδράσεων με τους αεριώδεις γίγαντες Δία και Κρόνο, μετατοπίστηκε προς τα έξω, σαρώνοντας το υλικό του πρωτοπλανητικού δίσκου που είχε απομείνει, αφήνοντας μόνο τα υλικά της Ζώνης Κάιπερ, που βρίσκεται ακόμη πιο μακριά από τον Ηλιο.

Μέλλον

Το ALMA επιτρέπει επίσης να μάθουμε περισσότερα για τους εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί με άλλες μεθόδους, μελετώντας τους δίσκους μέσα στους οποίους σχηματίστηκαν, όπως στην περίπτωση των τεσσάρων πλανητών του άστρου HR 8799. Ετσι προσδιορίστηκε ότι ο εξώτερος από τους 4 πλανήτες πρέπει να έχει μάζα 6 φορές τη μάζα του Δία. Αν και αυτή η ανακάλυψη δεν φαίνεται σπουδαία, είναι μια πολύ πιο ακριβής εκτίμηση από εκείνη που είχε γίνει με βάση θεωρητικά μοντέλα για την ψύξη των πλανητών στο πέρασμα του χρόνου. Μάλιστα, χρησιμοποιήθηκε και ως ανεξάρτητος έλεγχος της ακρίβειας αυτών των μοντέλων.

Ομως το ALMA είναι μόνο η αρχή. Πλειάδα μεγάλων επίγειων και τροχιακών τηλεσκοπίων πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2020, επιτρέποντας ακόμη και την απευθείας φωτογράφιση μερικών πλανητών, των οποίων την ύπαρξη μπορούμε απλώς να συνάγουμε με βάση τις παρατηρήσεις του ALMA. Ακόμη πιο φιλόδοξα τηλεσκόπια είναι υπό συζήτηση για την επόμενη δεκαετία. Με τη χρήση νέων τεχνολογιών για την ακόμη πιο ευκρινή παρατήρηση μακρινών ουράνιων σωμάτων, η κατανόηση του ηλιακού συστήματος και του σχηματισμού του κυριολεκτικά αλλάζει από μέρα σε μέρα.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»