Οι διακοπές είναι λαϊκό δικαίωμα

Οι διακοπές είναι λαϊκό δικαίωμα 
Όνειρο θερινής νυκτός αποτελούν για ολοένα περισσότερες λαϊκές οικογένειες οι καλοκαιρινές διακοπές. Η εργατική τάξη, χτυπημένη ανελέητα από την πολιτική του ευρωμονόδρομου, δεν μπορεί πια να ξαποστάσει ούτε μερικές μέρες καθώς ανεργία, εξευτελιστικά μεροκάματα, μισθοί πείνας, απλήρωτη εργασία, οι αυξήσεις-«φωτιά», οι έτσι κι αλλιώς υψηλές τιμές, δεν αφήνουν περιθώρια ανάσας.

Φυσικά, στον καπιταλισμό είναι αδύνατον να εξασφαλιστεί και να υπάρχει το δικαίωμα σε φθηνές διακοπές, στην αναψυχή και στην περιήγηση, για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων. 

Η τουριστική ανάπτυξη στον καπιταλισμό συνοδεύεται από τη σχετική και απόλυτη εξαθλίωση, τον αποκλειστικό προσανατολισμό στην ξένη τουριστική κίνηση (για να εξασφαλίσει κερδοφορία), την κατασπατάληση πόρων και περιβαλλοντική καταστροφή, τις κρίσεις και την ανισόμετρη - άναρχη ανάπτυξη. Και όλα αυτά σε συνθήκες που αυξήθηκε η παραγωγικότητα της εργασίας, προόδευσαν τα τεχνικά μέσα και έχουν αναπτυχθεί οι υποδομές.

Ο τουρισμός και οι διακοπές στα πλαίσια του καπιταλισμού είναι εμπόρευμα πολυτελείας, όχι κοινωνικό δικαίωμα. Μόνο στα πλαίσια των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής είναι δυνατό να λυθεί προς όφελος του λαού το ζήτημα της ισόρροπης ανάπτυξης του τουρισμού συνδυασμένα με την ανάπτυξη όλων των παραγωγικών δυνάμεων και με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. 

Μόνο με την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής θα εξασφαλιστούν ο ελεύθερος χρόνος και ο οργανωμένος κοινωνικός τουρισμός, θα εξαλειφθεί η αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής.

Ωστόσο και τώρα, άμεσα, η εργατική τάξη, τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα χρειάζεται να αγωνιστούν ενιαία, ώστε να αναπτυχθούν με ευθύνη του κράτους κοινωνικά προγράμματα τουρισμού για όλους τους εργαζόμενους, να αναπτυχθούν κρατικές δομές και δίκτυα ξενοδοχείων - κατασκηνώσεων - εγκαταστάσεων, αγώνας που θα δένεται με την πάλη για κοινωνικοποίηση όλων των μεγάλων μονάδων ώστε να αξιοποιηθούν για τις λαϊκές ανάγκες.

Και αυτά σε συνδυασμό με την πάλη για ενιαίο αποκλειστικά δημόσιο φορέα στις μεταφορές και συγκοινωνίες, στη ναυσιπλοΐα. Να γίνουν λαϊκή περιουσία λιμάνια, σιδηρόδρομοι και αεροδρόμια, η γη, τα νησιά, τα δάση, οι ιαματικές πηγές και τα λουτρά, οι ορεινοί όγκοι και οι αιγιαλοί, αποκλείοντας οποιαδήποτε επιχειρηματική δράση. 

Να αναπτυχθούν αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν τουριστικές σχολές. Να καταργηθούν τα διόδια. Εδώ εντάσσεται και το μέτωπο ενάντια στο πούλημα νησιών, ιαματικών πηγών, παραλιών και δασών.

Το δικαίωμα στις διακοπές για όλους τους εργαζόμενους προϋποθέτει επίσης την εξασφάλιση (με αγώνα) ολόκληρης της καλοκαιρινής άδειας και του 14ου μισθού. Προγράμματα κοινωνικού τουρισμού στους ανέργους και για όλους τους εργαζόμενους με οποιαδήποτε μορφή απασχόλησης (μερική απασχόληση, συμβάσεις ορισμένου χρόνου κλπ.), τους φτωχούς και μεσαίους αγρότες χωρίς όρους και προϋποθέσεις. 

Δημόσιες δωρεάν παιδικές κατασκηνώσεις για τα παιδιά όλων των εργαζομένων και ανέργων, που θα λειτουργούν όλο το καλοκαίρι. Δημόσιους δωρεάν οργανωμένους χώρους αναψυχής με ειδικό εξοπλισμό, υποδομές και εκπαιδευμένο προσωπικό για τα ΑμεΑ.

Το δικαίωμα στις διακοπές είναι ένας κρίκος για να αναπτύσσονται όροι Λαϊκής Συμμαχίας, να εδραιώνεται ο αντικαπιταλιστικός - αντιμονοπωλιακός προσανατολισμός στο εργατικό - λαϊκό κίνημα κόντρα στον αντιλαϊκό χαρακτήρα του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, που θεωρεί τον τουρισμό σαν βασική οικονομική δραστηριότητα («βαριά βιομηχανία της Ελλάδας» τον αποκαλούν), προπαγανδίζοντας ότι από την ανάπτυξή του τάχα θα ωφεληθεί και ο λαός.

Κατηγορ

Θωρακίζουν το κράτος τους και τα κέρδη τους

Θωρακίζουν το κράτος τους και τα κέρδη τους

Επαναλαμβάνεται διαρκώς από τους κυβερνητικούς ότι «αυτό το κράτος ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κατάρρευση της χώρας και πρέπει να αλλάξει». Δεν λένε ότι αυτό το κράτος είναι των καπιταλιστών, είναι εχθρικό για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα και πρέπει να το τσακίσει ο αγώνας τους.

Με το πρόσφατο πολυνομοσχέδιο νομοθετήθηκε μία ακόμα επιδρομή σε βάρος των εργαζομένων, του λαού. Τα μέτρα που το συνοδεύουν, όπως και τα υπόλοιπα μνημόνια, είναι ενταγμένα στη συνολική στρατηγική του κεφαλαίου για συνολική ανατροπή όσων μπαίνουν εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα.

Ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης, τον οποίο υπηρετεί η κυβέρνηση και τον προβάλλει σαν μονόδρομο, απαιτεί αυτές τις ταξικές, τις εχθρικές για τους εργαζόμενους ρυθμίσεις. Αυτόν το δρόμο υπηρετούν οι απολύσεις σχολικών φυλάκων, δημοτικών και δημοσίων υπαλλήλων, των καθηγητών της τεχνικής εκπαίδευσης που αφήνουν στη μέση της εκπαίδευσης χιλιάδες φτωχόπαιδα. Αυτός ο δρόμος επιβάλλει τη λεγόμενη κινητικότητα, τη διαθεσιμότητα. Αυτός επιβάλλει ένα δημόσιο τομέα που θα είναι πιο αποτελεσματικός για την ικανοποίηση των αναγκών του κεφαλαίου, ένα δημόσιο τομέα με υποταγμένους, φοβισμένους υπαλλήλους, που θα κρέμεται πάνω από το κεφάλι τους η διαθεσιμότητα, η κινητικότητα, η απόλυση. Αυτός ο δρόμος ανάπτυξης επιβάλλει την κατάργηση των προσωρινών διαταγών από τα δικαστήρια για τη συνέχιση της απασχόλησης των εργαζομένων, θωρακίζοντας τις ελαστικές μορφές εργασίας και στο δημόσιο τομέα. Κανείς, δηλαδή, να μη διεκδικεί σταθερή δουλειά. Πάνω απ' όλα, απαιτούν -και η κυβέρνηση νομοθετεί- την κάθετη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης.

***

Μέχρι τώρα, τα εργαλεία που είχαν στα χέρια τους οι βιομήχανοι, οι επιχειρηματίες ήταν η εργοδοτική τρομοκρατία απέναντι στις διεκδικήσεις, η κρατική τρομοκρατία με τη διάθεση του μηχανισμού καταστολής στην υπηρεσία της εργοδοσίας για το χτύπημα της συλλογικής πάλης. Το δόγμα «νόμος και τάξη» είναι διαχρονικό δόγμα για τις κυβερνήσεις. Είναι άπειρα τα παραδείγματα όσων χρησιμοποιούνται για να χτυπήσουν τον αγώνα συλλογικής πάλης, όπως η εξαγορά συνδικαλιστών, η δράση του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού.

Οι θεωρίες του ρεαλιστικού, του εφικτού και άλλα πολλά δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν τη συλλογική πάλη και να δώσουν στην εργοδοσία τέτοια εργαλεία σαν αυτά που δίνει η κυβέρνηση σήμερα. Εφτασε στο σημείο να θωρακίζει με νομοθετική ρύθμιση έναν κατώτατο μισθό πείνας που θα είναι αποτέλεσμα υπουργικής απόφασης.

Λέει ότι θα υπάρχουν διαβουλεύσεις των επιστημονικών ινστιτούτων, της ΓΣΕΕ, της ΓΣΕΒΕΕ, του ΣΕΒ και άλλων παραγόντων της οικονομικής ζωής. Στο τέλος, όμως, θα αποφασίζει ο υπουργός και θα παίρνει υπόψη του την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, την ανεργία και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ετσι θα διαμορφώνεται ο κατώτατος μισθός. Θα παίρνει, δηλαδή, υπόψη του τις ίδιες τις ανάγκες του κεφαλαίου για την κερδοφορία του, για τη διασφάλιση του μέσου ποσοστού κέρδους για την παραπέρα αύξηση του μέσου ποσοστού κέρδους.

***

Τι προβλέπεται για τον κατώτατο μισθό; Προβλέπεται ότι θα ισχύει για όλους όσους δεν έχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Τι σημαίνει αυτό; Είναι γνωστό ότι πολλές κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας δεν έχουν υπογραφεί, η μετενέργειά τους έχει τελειώσει. Λέει η νομοθεσία, η ερμηνεία που κάνει το υπουργείο, ότι ισχύει ο κλαδικός μισθός -αυτός που ήταν- για τους παλιούς εργαζόμενους. Και την ίδια ώρα η κυβέρνηση κάνει διαχειριστή προγράμματος τον Σύνδεσμο Τουριστικών Επιχειρήσεων και τους δίνει δέκα χιλιάδες νέα παιδιά να τα έχουν με τζάμπα εργασία.

Αυτοί λοιπόν οι ξενοδόχοι χρησιμοποιούν τα δέκα χιλιάδες παιδιά - αφού πρώτα έχουν απολύσει τους γονείς τους - με τζάμπα εργασία. Ετσι, λοιπόν, αλλάζουν το προσωπικό και οι συλλογικές συμβάσεις δεν ισχύουν για κανέναν. Και πάνε όλοι -αφού καταργείται η μετενέργεια- στον κατώτατο μισθό, ο οποίος σήμερα είναι 586 ευρώ ή και 511 ευρώ για τους νέους. Αύριο, όμως, οι συνθήκες μπορεί να πουν ότι ο κατώτατος μισθός πρέπει να πάει πιο κάτω. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι ετοιμάζει πρόγραμμα η κυβέρνηση για την ενίσχυση της απασχόλησης, της εργασίας, με 350 ευρώ το μήνα για τους νέους και τις νέες.

Με αυτά τα δεδομένα αν υπάρχει ένας μονόδρομος για την εργατική τάξη, για το λαό συνολικά, αυτός είναι ο δρόμος για την ανατροπή αυτής της πολιτικής και την οικοδόμηση μίας άλλης κοινωνίας, μιας άλλης οικονομίας. Δεν είναι μονόδρομος η εναλλαγή στην κυβέρνηση για να 'ρθει μια άλλη η οποία θα ασκεί την ίδια πολιτική και θα υπηρετεί τα ίδια αφεντικά, τα μονοπώλια δηλαδή, και τους επιχειρηματικούς ομίλους. Δεν υπάρχει περιθώριο για άλλο χρόνο χαμένο.

Η Ρωμαϊκή Επανάσταση του

 Η Ρωμαϊκή Επανάσταση του 

του Neil Faulkner (μτφ. Proletariates)

Μετά από έναν αιώνα νικηφόρων πολέμων - με τελευταίον τον Γ' Καρχηδονιακό - η ισχύς και ο πλούτος της Ρώμης αυξήθηκαν, χωρίς ωστόσο να βελτιωθεί και η οικονομική κατάσταση των ασθενέστερων τάξεων. Αντίθετα, η αύξηση του ager publicus, της δημόσιας κτηματικής περιουσίας, διηύρυνε την ψαλίδα ανάμεσα στους μεγαλοκτηματίες και στους μικροκαλλιεργητές. Οι συγκλητικοί, η αφρόκρεμα της ανώτερης κοινωνικής τάξης που κυβερνούσε τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, μοιράζονταν μεταξύ τους τις μεγάλες εκτάσεις του Δημοσίου με τη δικαιολογία ότι αυτοί είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν δούλους για τις καλλιέργειες προϊόντων που τροφοδοτούσαν τις αγορές. Επιπλέον οι μικροκτηματίες, που επί έναν αιώνα είχαν επανδρώσει τον ρωμαϊκό στρατό, φεύγοντας για τον πόλεμο άφηναν τα χωράφια τους στο έλεος του πλούσιου γείτονα ο οποίος στην αρχή δάνειζε την ακέφαλη οικογένεια και μετά έπαιρνε το κτήμα αφού τα χρέη δεν μπορούσαν να εξοφληθούν. Ετσι, όσοι στρατιώτες γύριζαν στην πατρίδα δεν έβρισκαν ούτε κτήμα ούτε καν σπίτι. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργήθηκαν ολόκληρες στρατιές ακτημόνων πλέον αγροτών που πολιορκούσαν τη Ρώμη. 

Όπως ήταν αναμενόμενο, η Σύγκλητος αντέδρασε αρνητικά στην αγροτική μεταρρύθμιση του Τιβέριου και έπεισε έναν άλλον δήμαρχο, τον Οκτάβιο, να κάνει χρήση του δικαιώματος της αρνησικυρίας κατά την ψήφιση του νόμου. Τότε ο Τιβέριος βρήκε τρόπο ώστε ο Οκτάβιος να εκπέσει του αξιώματός του, οπότε αυτός μπόρεσε να περάσει τον νόμο του (Lex Sempronia Ι). Παρά τη νίκη του ο Τιβέριος κατηγορήθηκε για αυθαιρεσία επειδή, μολονότι υπήρχε η νομική διαδικασία, κανένας δήμαρχος ως τότε δεν είχε την τύχη του Οκτάβιου.

Το μένος των πατρικίων εναντίον του ξέσπασε όταν, με συμμάχους τον αδελφό του Γάιο και τον πεθερό του Αππιο Κλαύδιο, ο Τιβέριος ζήτησε να παραχωρηθεί στους φτωχούς αγρότες το κληροδότημα που είχε αφήσει στον λαό της Ρώμης ο Ατταλος Γ' ώστε να μπορέσουν να αγοράσουν τα απαραίτητα εργαλεία για να καλλιεργήσουν τη γη που τους είχε παραχωρηθεί.

H αντίδραση στην πρόταση του Τιβέριου ήταν τόσο βίαιη που έφθασε ως τη δολοφονία του. H Σύγκλητος κατηγόρησε τον Τιβέριο ότι ήθελε να επιβάλει τυραννίδα και κατά τη διάρκεια μιας λαϊκής συνέλευσης όπου θα μιλούσε (ο Τιβέριος) οι ενοχλημένοι από τις φιλολαϊκές προτάσεις του συγκλητικοί έστειλαν εναντίον του ένα δήθεν εξαγριωμένο πλήθος πολιτών. Ο Τιβέριος δολοφονήθηκε μαζί με άλλους τριακόσιους οπαδούς του και τα πτώματά τους ρίχθηκαν στον Τίβερη.

Μετά τη δολοφονία του Τιβέριου το 133 π.X. ο Γάιος Σεμπρώνιος, λαμπρός ρήτορας και με εξαίρετη μόρφωση και αυτός, παρά τα 21 του χρόνια μπήκε στον πολιτικό στίβο για να συνεχίσει το έργο του αδελφού του. Ως μέλος της τριμελούς επιτροπής για την εφαρμογή του νόμου του Τιβέριου ο Γάιος στάλθηκε ως επιθεωρητής στη Σαρδηνία. Ο στόχος του όμως ήταν να εκλεγεί δήμαρχος.

Τον Δεκέμβριο του 124 π.X. ο Γάιος Γράκχος εξελέγη δήμαρχος και αμέσως έδωσε δείγματα των πολιτικών του ικανοτήτων. Οι σπουδαιότερες μεταρρυθμίσεις του Γάιου Γράκχου ήταν τρεις:

Ο Αγροτικός Νόμος (Lex Sempronia ΙΙ), με τον οποίο βελτίωσε τον νόμο του αδελφού του εντάσσοντας σε αυτόν και δημόσια έργα, κυρίως δρόμους.

Ο Νόμος των Σιτηρών (Lex Frumentaria), με τον οποίο οι πληβείοι μπορούσαν να προμηθεύονται σιτάρι από τις δημόσιες αποθήκες στο μισό της τιμής του εμπορίου.

Ο Δικαστικός Νόμος (Lex Judiciaria), με τον οποίο ο Γάιος αφαίρεσε από τους συγκλητικούς τη δικαστική εξουσία και την έδωσε στους Ιππείς (Equites), τμήμα της τάξης των πατρικίων που δεν ασκούσε την πολιτική από προσωπική επιλογή, άρα παρείχε κάποια εγγύηση αμεροληψίας.

Με αυτούς τους νόμους η ισχύς του Γάιου Γράκχου αυξήθηκε σε τέτοιο βαθμό ώστε η Σύγκλητος έμοιαζε εντελώς αποδυναμωμένη. Ο Γάιος ήταν ο εκλεκτός του λαού και γι' αυτό κανένας δεν τόλμησε να φέρει αντίρρηση όταν αυτός έθεσε υποψηφιότητα για δήμαρχος και τον επόμενο χρόνο.

Στη νέα του θητεία ο Γάιος εφάρμοσε δύο ακόμη σημαντικές μεταρρυθμίσεις: έναν νόμο ο οποίος ρύθμιζε διοικητικά τις νέες αποικίες και έναν άλλον με τον οποίο πρότεινε να αναγνωριστούν ως ρωμαίοι πολίτες όλα τα λατινικά φύλα της ιταλικής χερσονήσου.

Ο δεύτερος νόμος δεν βρήκε καθόλου σύμφωνους τους ρωμαίους πληβείους, οι οποίοι φοβήθηκαν ότι θα έχαναν τα δικά τους προνόμια. Ετσι, όταν τον Δεκέμβριο του 122 π.X. έληξε η θητεία του, ο Γάιος απέτυχε να εκλεγεί για τρίτη φορά δήμαρχος. H Σύγκλητος αποφάσισε να οργανώσει την αντεπίθεσή της. Αφορμή ήταν η αποικία της Καρχηδόνας, την οποία ο Γάιος ήθελε να βοηθήσει να ορθοποδήσει μετά την καταστροφή που είχε υποστεί κατά τον Γ' Καρχηδονιακό πόλεμο. Οι συγκλητικοί φανάτισαν το πλήθος εναντίον αυτού του σχεδίου λέγοντας ότι οι θεοί ήταν αντίθετοι σε μια τέτοια ιδέα. 

Στις αρχές του 121 π.X. ο Γάιος οργάνωσε διαδήλωση υπέρ της αποικίας και ένας οπαδός του σκότωσε κάποιον της φρουράς του φιλοσυγκλητικού δημάρχου Λεύκιου Οπίμιου επειδή είχε ξεστομίσει βρισιές εναντίον των πληβείων. Ο Γάιος κλήθηκε στη Σύγκλητο να λογοδοτήσει για το συμβάν αλλά αυτός προτίμησε να καταλάβει με τους οπαδούς του τον Αβεντίνο λόφο, παραδοσιακό άσυλο των πληβείων. Μολονότι οι πληβείοι πρότειναν να προσπαθήσουν να λύσουν τη διαφορά ειρηνικά, ο Οπίμιος επιτέθηκε εναντίον του Αβεντίνου. Ο Γάιος τραυματίστηκε στο πόδι και ικέτευσε έναν δούλο του να τον σκοτώσει για να μην πέσει στα χέρια των εχθρών του. Το κεφάλι του Γάιου ρίχθηκε στον Τίβερη και τις επόμενες ημέρες σφαγιάστηκαν γύρω στις 3.000 οπαδοί του.

Με τον θάνατο και του δεύτερου Γράκχου και τις εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν τελείωσαν και οι μεταρρυθμίσεις στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία. H αγροτική μεταρρύθμιση έληξε και τυπικά το 119 π.X. με τη διάλυση της τριμελούς επιτροπής. H Σύγκλητος είχε νικήσει τους πληβείους και ξανάγινε παντοδύναμη.

Το αποτέλεσμα ήταν μια διπλή κρίση. Η παρακμή της αγροτιάς αποστράγγισε τη δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού από την οποία εξαρτιόταν η στρατιωτική ισχύς της Δημοκρατίας. Και μια επαρχία γεμάτη με σκλάβους ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα ασφαλείας.

Η νέα οικονομία που βασιζόταν στους σκλάβους είχε το κέντρο της στη Σικελία και τη νότιο Ιταλία. Εκατοντάδες χιλιάδες αιχμάλωτοι πολέμου πουλιόνταν ως σκλάβοι και δούλευαν στα αγροκτήματα της αριστοκρατίας. Οι σκλάβοι εξεγέρθηκαν τρεις φορές – στη Σικελία το 136-134 πΧ, πάλι στη Σικελία το 103-101 πΧ και τελικά σε όλη την Ιταλία το 73-71 πΧ.

Δεν ήταν τυχαίο που η κρίση της Ύστερης Δημοκρατίας άρχισε κατά τη διάρκεια του Πρώτου Σικελιανού Πολέμου των Σκλάβων. Τα άμεσα ενδιαφέροντα του Τιβέριου Γράκχου και της ανανεωτικής πτέρυγας της άρχουσας τάξης ήταν η ανασυγρότηση του στρατού και η εσωτερική ασφάλεια. Οι διαμάχες έλαβαν χώρα στο παρασκήνιο των καιγόμενων χωριών της Σικελίας.

Πολλοί απόστρατοι και κατεστραμμένοι αγρότες κατέφθασαν στη Ρώμη. Η πόλη αναπτυσσόταν με κύριες πηγές τα λάφυρα των πολέμων, τα δημόσια έργα και την αριστοκρατική πατρωνία και κατανάλωση – η οποία απομυζούσε το παραγόμενο από τους πολίτες πλεόνασμα.

Η μεγέθυνση τςη αυτοκρατορίας άλλαξε, επίσης, και τις σχέσεις μεταξύ Ρωμαίων και μη-Ρωμαίων. Τουλάχιστον ένας στους δύο λεγεωνάριους δεν ήταν πλέον Ρωμαίος πολίτης αλλά «Λατίνος» ή «Σύμμαχος» πολίτης. Πολύ γρήγορα, αυτοί που συνεισέφεραν στις μάχες απαίτησαν και ίσα μερίδια στα λάφυρα.

Το προνόμιο διάθεσης των αγαθών έγινε ζήτημα εκρηκτικό. Ο Κοινωνικός Πόλεμος του 91-88 πΧ εξελίχτηκε σε ένας ολοκληρωτικό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Ρωμαίων και Ιταλών που αγωνίζονταν για ίσα πολιτικά δικαιώματα.

Η Ιταλία ήταν γεμάτη με εκρηκτικό υλικό: παρηκμασμένους γερουσιαστές, αξιωματούχους και ευγενείς της επαρχίας. Μικρογαιοκτήμονες κατεστραμμένους από τα δάνεια. Απόστρατους βυθισμένους στη φτώχεια μετά από χρόνια παραμονής στο μέτωπο. Εξαθλιωμένο προλεταριάτο και μη – Ρωμαίους που ενώ ήταν στην υπηρεσία του κράτους ήταν αποκλεισμένοι από την πολιτική.

Η Ρωμαϊκή Επανάσταση είχε την μιαν ιδιαιτερότητα. Καμιά από τις τάξεις των διαμαρτυρόμενων δεν ήταν σε θέση να ηγεμονεύσει το κίνημα. Κανένας δεν μπορούσε να επιβάλλει την αρχηγία του υποσχόμενος ένα λογικό όραμα μέσα σε ένα κόσμο που άλλαζε και μια στρατηγική για την επίτευξή του. Κανένας δεν μπορούσε να προσφέρει μια επαναστατική εναλλακτική λύση. 

Η αριστοκρατική αντιπολίτευση φοβόταν τις λαϊκές μάζες που απειλούσαν την ιδιοκτησία. Οι μικρογαικτήμονες φοβόντουσαν τους ακτήμονες. Οι ελεύθεροι πολίτες στους σκλάβους. Οι Ρωμαίοι τη διάλυση των πολιτειακών τους προνομίων.

Το λαϊκό κίνημα ήταν μια πολυ-ταξική συμμαχία γεμάτη αντιφάσεις. Και ήταν αυτός ο ιδιαίτερος κοινωνικός της χαρακτήρας που έκανε τη Ρωμαϊκή Επανάσταση μια σύνθετη, στρεβλή και μακροχρόνια διεργασία.

Η μεταρρύθμιση μέσω της Γερουσίας ήταν μπλοκαρισμένη. Οι «Λαϊκιστές» ήταν μια μειοψηφία της άρχουσας τάξης, ανίκανη να επιβάλλει μια «επανάσταση από τα πάνω» στους «Αριστοκράτες» η οποίοι ευνοούσαν τη διαχείριση της εξουσίας από τη Γερουσία.

Αλλά απούσης μιας επαναστατικής τάξης που θα μπορούσε να σπάσει το αδιέξοδο, αυτή που αποφασίζει για την εξέλιξη των πραγμάτων είναι η στρατιωτική ισχύς. Έτσι, η Ρωμαϊκή Επανάσταση μεταβλήθηκε σε μια σύγκρουση μεταξύ στρατηγών. Καθώς η πολιτική τάξη αναζητούσε στήριξη από στρατηγούς με κύρος και πλούσιους από τη λαφυραγώγηση των κατακτημένων περιοχών, οι βετεράνοι πολέμαρχοι έγιναν μια σημαντική δύναμη μέσα στην πολιτική πραγματικότητα της Ρώμης. Η Επανάσταση είχε μετασχηματιστεί σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Λαϊκιστών και Αριστοκρατών στρατηγών, μεταξύ του Γάιου Μάριου και του Σύλλα αρχικά και μεταξύ του Ιουλίου Καίσαρα και του Πομπήιου στη συνέχεια. 

Η πιο αποφασισμένη προσωπικότητα ήταν ο Ιούλιος Καίσαρας. Αριστοκράτης πρώτης σειράς, αδίστακτος καριερίστας και αιμοσταγής ιμπεριαλιστής αλλά και απαράμιλλος διοικητής, πολιτικός και μεταρρυθμιστής. Ο Καίσαρας ήταν η προσωποποίηση των αντιφάσεων της Ρωμαϊκής Επανάστασης και ο βασικός της πρωταγωνιστής. 

Ο Καίσαρας ήταν ο θριαμβευτής του Εμφυλίου Πολέμου του 49-45 πΧ, αλλά, όντας ηγέτης ενός λαϊκού κινήματος μάλλον παρά μιας επαναστατικής τάξης, αναγκάστηκε να συμβιβαστεί με την προηγούμενη τάξη πραγμάτων.

Αυτό όμως δεν μπορούσε να γίνει άμεσα. Η άρχουσα τάξη ήταν διαιρεμένη και διχασμένη. Ο Καίσαρας προσπάθησε να υπερβεί τις αντιφάσεις μέσω προσωπικής δικτατορίας. Αυτό προκάλεσε τη δολοφονία του και ένα νέο εμφύλιο πόλεμο.

Η αντιπολίτευση (με ηγέτες το Βρούτο και τον Κάσιο) ηττήθηκε πολύ γρήγορα από τους υποστηρικτές του Καίσαρα (Αντώνιο και Οκταβιανό). Αλλά οι τελευταίοι μοιράζοντας την αυτοκρατορία μεταξύ τους έβαλαν τα θεμέλια ενός καινούργιου εμφυλίου πολέμου.

Νικητής αυτού του εμφυλίου ήταν ο και Οκταβιανός, ο οποίος έγινε Αύγουστος, ο πρώτος ρωμαίος αυτοκράτορας. Επέβαλλε στρατιωτική δικτατορία βασιζόμενος σε «νέους ανθρώπους», ήπιες μεταρρυθμίσεις και ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Η εποχή του είναι η τελευταία φάση του μακροχρόνιου μετασχηματισμού μιας ιταλικής πόλης – κράτους σε μια γραφειοκρατικά διοικούμενη παγκόσμια αυτοκρατορία.

Αλλά ακόμα και η πιο επιτυχημένη από τις αρχαίες αυτοκρατορίες εμπεριείχε τους σπόρους της παρακμής και της τελικής αποσύνθεσης.

Η Κρίση της Ύστερης Αρχαιότητας

 Η Κρίση της Ύστερης Αρχαιότητας

του Neil Faulkner (μτφ. Proletariates)

 

Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν μια επιτυχημένη συγχώνευση υπηκοότητας και ιμπεριαλισμού.

 

Από την υπηκοότητα εξασφάλιζε μια διευρυμένη κοινωνική βάση και αντλούσε έμψυχο υλικό για τη διοίκηση και το στράτευμα. Οι ελίτ των κατακτημένων περιοχών σιγά εκρωμαΐζοταν και αφομοιώνονταν. Γινόντουσαν ρωμαίοι και μοιράζονταν τα προνόμια της αυτοκρατορικής εξουσίας.

Ο ιμπεριαλισμός εξασφάλιζε μια συνεχή ροή λάφυρων, σκλάβων και εδαφών. Έτσι το κράτος ισχυροποιούνταν, η άρχουσα τάξη αύξανε τον πλούτος της, η αφοσίωση των ελίτ των κατακτημένων περιοχών δυνάμωνε και χρηματοδοτούνταν συστήματα πατρωνίας που εξασφάλιζαν την πολιτική προστασία με αντάλλαγμα την εξαγορά ψήφων.

 

 

Αλλά το τίμημα ήταν βαρύ. Η αυτοκρατορία και ο πολιτισμός είναι ακριβά πράγματα. Ενώ κάποιοι κερδίζουν, κάποιοι άλλοι χάνουν. Ο ρωμαϊκός νόμος προστάτευε την ιδιοκτησία, τα προνόμια και την πολιτική ισχύ. Αλλά ο πλούτος του στρατού, των πόλεων και των επαύλεων βασιζόταν σε ένα σύστημα εκμετάλλευσης όπου οι φόροι, τα ενοίκια, η πληρωμή των τόκων και η εργασία προέρχονταν από έναν αγροτικό πληθυσμό.

Η πλειοψηφία των υπηκόων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν αγρότες, εργάτες, δουλοπάροικοι και σκλάβοι. Η αυτοκρατορία και ο πολιτισμός είχαν κτιστεί στις πλάτες τους. Αρχικά η εκμετάλλευση ήταν σχετικά ήπια και, κατά συνέπεια, διατηρήσιμη. Αποσπόταν σημαντικό πλεόνασμα από την εργασία αλλά έμενε και αρκετό για τη σχετικά ανεκτή διαβίωση των αγροτικών οικογενειών (τροφή, πρώτες ύλες για γεωργία και κτηνοτροφία, ανταλλαγή καταναλωτικών αγαθών).

Και αυτό ήταν δυνατό γιατί υπήρχαν άλλοι που πλήρωναν βαρύτερο τίμημα. H αυτοκρατορία βάσιζε την ύπαρξη της στους κατακτητικούς πολέμους. Οι ηττημένοι καταληστεύονταν και πλούταιναν τους νικητές. Τα θύματα του ιμπεριαλισμού σήκωναν το κύριο βάρος του κόστους συντήρησης της κρατικής εξουσίας, του στρατού και των πλουσίων. Όσο η αυτοκρατορία επεκτεινόταν η καταλήστευση των κατακτημένων μετρίαζε την καταλήστευση των εργατικών μαζών της Ρώμης.

Το σύστημα ήταν εγγενώς επεκτατικό. Τροφοδοτούνταν από τη βίαιη ιδιοποίηση των ξένων πλεονασμάτων. Η ζωτικότητα του, κατά συνέπεια, εξαρτιόταν από τη διαθεσιμότητα τέτοιων πλεονασμάτων. Μετά από μια κατάκτηση, η επόμενη ήταν άμεσα αναγκαία ώστε να αποφύγει τη στασιμότητα και την κρίση. 

Αλλά τα ξένα πλεονάσματα δεν ήταν απεριόριστα. Κατά τον 1ο μΧ αιώνα, ο Ρωμαϊκός Στρατιωτικός Ιμπεριαλισμός ήρθε αντιμέτωπος με γεωγραφικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και εμπόδια. Τα όρια και οι δυνατότητες του Ελληνορωμαϊκού πολιτισμού καθορίζονταν από τα όρια και οι δυνατότητες της αγροτικής οικονομίας της Εποχής του Σιδήρου. 

 

Η τεχνολογία της Εποχής του Σιδήρου δημιούργησε μια εκτεταμένη ζώνη αγροτικής οικονομίας που βασίστηκε στο αλέτρι. Εκτεινόταν από τη νότια Βρετανία στη Συρία, από το Ρήνο και το Δούναβη στην οροσειρά του Άτλαντα στη Βόρεια Αφρική. Ήταν μια πλούσια γη, γεμάτη αγρούς, χωριά και σκληρά εργαζόμενους γεωργούς. Τα πλεονάσματα ήταν μεγάλα. Και αυτοί που οργανώθηκαν κατάλληλα ώστε να μπορούν να αποσπούν με τη βία τα πλεονάσματα αυτά, έφτιαξαν στρατούς, πόλεις και παλάτια. 

 

  Πέρα από αυτή τη ζώνη όμως η γη ήταν αφιλόξενη: τα βουνά της βόρειας Βρετανίας, τα δάση της Γερμανίας, οι έρημοι της Αραβίας και της Βορείου Αφρικής. Όταν τα αυτοκρατορικά στρατεύματα προσπάθησαν να εισέλθουν σε αυτά τα εδάφη βρέθηκαν αντιμέτωποι με διάσπαρτους και άτακτους στρατούς που εξαπέλυαν ύπουλους ανταρτοπόλεμους που δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπιστούν. Οι λαοί των αφιλόξενων αυτών εδαφών ήταν τόσο εξαθλιωμένοι που δεν ήταν δυνατό να αποδώσουν πλεονάσματα ακόμα κι αν μπορούσαν να υποταχθούν.

Το 53 πΧ ένα ρωμαϊκό στράτευμα 30000 λεγεωνάριων, 4000 ιππέων και 4000 ελαφρών πεζικάριων κατατροπώθηκε από τους Πάρθους στην μάχη των Καρρών στη Συρία. Οι Πάρθοι διέθεταν 10000 ιππείς, από τους οποίους οι 9000 διέθεταν και τόξο και οι άλλοι 1000 ήταν κατάφρακτοι. Στη μάχη του Τευτοβούργιου Δρυμού, άλλο ένα αυτοκρατορικό στράτευμα 30000 λεγεωνάριων ηττήθηκε από τα γερμανικά φύλα.

Η ήττα στον Τευτοβούργιο Δρυμό είναι μία από τις χειρότερες στην ιστορία του ρωμαϊκού στρατού και οι κωδικοί αριθμοί των τριών λεγεώνων (XVII, XVIII, XIX) δεν ξαναχρησιμοποιήθηκαν ποτέ, σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική των Ρωμαίων να αναδομούν τις ηττημένες λεγεώνες. Ο Σουητόνιος διασώζει ότι η είδηση της πανωλεθρίας συντάραξε το γέροντα αυτοκράτορα Οκταβιανό, σε βαθμό που χτύπαγε το κεφάλι του στους τοίχους του παλατιού και φώναζε «Βάρε, δώσε πίσω τις λεγεώνες μου». Μολονότι στα επόμενα επτά χρόνια οι Ρωμαίοι διεξήγαγαν δύο επιτυχημένες εκστρατείες υπό την ηγεσία του Γερμανικού, η επαρχία της Μεγάλης Γερμανίας διαλύθηκε και τα σχέδια για επέκταση ανατολικά του Ρήνου εγκαταλείφθηκαν. Το 208-211 μΧ έγινε η τελευταία προσπάθεια της Ρώμης να κατακτήσει τη βόρεια Βρετανία. Ηττήθηκε από την αντίσταση των ορεσίβιων λαών της Σκωτίας. «Ας μη γλυτώσει κανείς από τη καταστροφή και το θάνατο» ήταν η διαταγή του αυτοκράτορα Σεπτίμιος Σεβήρου στους άνδρες του. «Να πεθάνουν ακόμη και τα βρέφη στις αγκαλιές των μητέρων τους, αν είναι αρσενικά».

 

Αλλά αυτοί γλύτωσαν. Ο Σεπτίμιος Σεβήρος πέθανε το 211 στο Εβόρακο (σημερινό Γιορκ), το 211μ.Χ. Τάφηκε στη Ρώμη και θεοποιήθηκε. Αλλά η Σκοτία δεν κατακτήθηκε ποτέ. Ο αυτοκρατορικός Λεβιάθαν, παγιδευμένος από την ομίχλη και τα ψιλοβρόχια των ελών και των στενών κοιλάδων κατατροπώθηκε από άτακτες ομάδες άγριων πολεμιστών.

Οι καλές εποχές είχαν περάσει πιά. Η ροή των λαφύρων πολέμων σταμάτησε και η αυτοκρατορία εξαρτιόταν πλέον εξ ολοκλήρου από τους δικούς της, εσωτερικούς πόρους.

Αλλά το κόστος συντήρησης της δεν μειώθηκε. Για τη φύλαξη μιας συνοριακής γραμμής χιλιάδων χιλιομέτρων απαιτούνταν ισχυρός στρατός και ισχυρή οχύρωση. Η εσωτερική σταθερότητα εξαρτιόταν από τα επίπεδα πολυτελούς κατανάλωσης και αυτοκρατορικής πατρωνίας.

Από τον 1ο μΧ αιώνα και μετά και ιδιαίτερα στα τέλη του 2ου μΧ αιώνα, η αυτοκρατορία αντιμετώπισε μια χρόνια οικονομική κρίση. Η αντίδραση του κράτους – αύξηση του αποσπώμενου αγροτικού πλεονάσματος για τη συντήρηση της πολιτικο-στρατιωτικής υποδομής – προκάλεσε ένα αργά εκτυλισσόμενο σπιράλ οικονομικής παρακμής.

Οι αυξημένοι φόροι και η αναγκαστική εργασία και επιστράτευση οδήγησαν τους φτωχότερους αγρότες στην οικονομική καταστροφή. Αυτό μείωσε τον αριθμό των φορολογούμενων, οδήγησε σε πιο έντονη φορολόγηση και οδήγησε και άλλους αγρότες στο περιθώριο. Και ξανά μανά.

Η ύστερη ρωμαϊκή αυτοκρατορία γινόταν ολοένα και πιο μιλιταριστική, ολοένα και πιο απολυταρχική. Στην προσπάθειά της να συντηρήσει τα υπέρογκα έξοδα συντήρησής της, κατέστρεφε την ίδια την κοινωνικο-οικονομική της βάση. Το στρατοκρατικό τέρας έτρωγε πλέον τις ίδιες του τις σάρκες.

Τρεις ήταν οι πολιτικές συνέπειες αυτής της κατάστασης.

Πρώτον, η άρχουσα τάξη διασπάστηκε σε περισσότερες επιμέρους ομάδες, καθεμία από τις οποίες προσπαθούσε να διατηρήσει τον έλεγχο των δικών της πλεονασμάτων και στρατευμάτων. Οι εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ τοπικών στρατών σε διαφορετικά μέρη της αυτοκρατορίας έγιναν ενδημικοί. Δεύτερον, οι εχθρικές επιδρομές έγιναν συχνότερες και επικίνδυνες. Στα ευρωπαϊκά σύνορα οι επιδρομείς ήταν συνασπισμένα βαρβαρικά φύλα και στην Ανατολή, η δυναμική αυτοκρατορία των Σασσανιδών.

 

 

Η στρατιωτική παρακμή της Ρώμης συμβολίζεται σε δυο μάχες. Σε αυτήν της Αδριανούπολης το 378 μΧ όπου ο στρατός της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας συνετρίβηαπό τους Γότθους. Και, 16 χρόνια αργότερα, στη μάχη του ποταμού Φρίγιδου το 378 μΧ, όπου ο κύριος όγκος του αυτοκρατορικού στρατού αποτελούνταν από Γότθους μισθοφόρους. Η οικονομική κρίση όσο και η κρίση σε έμψυχο δυναμικό ήταν τέτοιου βαθμού, που η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εξαρτιόταν από τους βάρβαρους στρατιώτες.





H τρίτη συνέπεια της κρίσης ήταν η εντατικοποίηση της ταξικής πάλης. Οι αγρότες συνθλιμμένοι από τις απαιτήσεις του στρατιωτικο-γραφειοκρατικού συμπλόκου, εξέπεσαν στο επίπεδο του δουλοπάροικου και υφίσταντο ολοένα και μεγαύτερη εκμετάλλευση, βρήκαν τρόπους αντίδρασης.

Πολλοί αγροί εγκαταλείφθηκαν και η ληστεία έγινε ενδημική στην επαρχία. Η αντίσταση προς τους φοροσυλλέκτες, ο συμμοριτισμός αλλά και η ρουφιανιά ήταν εκτεταμένες. Και μερικές φορές, η δυσαρέσκεια οδηγούσε σε εξεγέρσεις και στη δημιουργία αγροτικών κοινοτήτων.

Οι αρχαίοι αριστοκρατικοί συγγραφείς μιλούν για αντάρτες. Προφανώς, υπό την ηγεσία των ανταρτών, ο λαός ζούσε με βάση δημοκρατικούς νόμους, οι χωρικοί έβγαζαν λόγους και οι προτάσεις διακυβέρνησης συζητιόντουσαν κάτω από βελανιδιές και καταγράφονταν σε κόκκαλα. Και κάπως έτσι πορευόντουσαν. Προφανώς, υπό την ηγεσία των ανταρτών «οι Βρετόνοι ήταν σκλάβοι στα δικά τους σπίτια».

Από τις περιγραφές των αριστοκρατικών συγγραφέων γίνεται προφανής μια, θολά κατανοημένη και με σκοτεινό τρόπο δοσμένη, ανατροπή του κοινωνικού στάτους κβο: ένας κόσμος χωρίς άρχοντες, φοροσυλλέκτες και αστυνομία.

Καθώς η αυτοκρατορία έμπαινε στην τελειωτική για αυτήν κρίση, καθώς οι εχθροί της τη νικούσαν παντού και οι άρχοντες έπεφταν σε μια καταιγίδα αλληλοκατηγοριών και σκληρότητας, τα προαιώνια θύματα της έβρισκαν το χώρο και τον τρόπο να αυτο-οργανωθούν, να πάρουν κουράγιο και να αντισταθούν. Οι τρεις κινητήριες μηχανές της Ιστορίας – η πολιτιστική πρόοδος, ο ανταγωνισμός της άρχουσας τάξης και η ταξική πάλη – δούλευαν στο φουλ. Οι καταιγίδες της ύστερης αρχαιότητας δημιουργούσαν ένα καινούργιο κόσμο.

 

Ο «Χειμώνας» της «Αραβικής Ανοιξης»...

Ο «Χειμώνας» της «Αραβικής Ανοιξης»...

Στην Αίγυπτο, η σύγκρουση ανάμεσα στη στηριζόμενη από το στρατό κυβέρνηση και τους υποστηρικτές του ανατραπέντα Προέδρου Μούρσι και τους ισλαμιστές «Αδελφούς Μουσουλμάνους» συνεχίζεται. Στην Τυνησία, η πολιτική κρίση εντείνεται με την αντιπολίτευση να επιμένει στη διάλυση της κυβέρνησης συνεργασίας υπό το ισλαμιστικό κόμμα «Ενάχντα» κατόπιν δολοφονιών στελεχών του αντιπολιτευόμενου συνασπισμού «Λαϊκό Μέτωπο». Εξελίξεις καταγράφονται και σε άλλες περιοχές του αραβικού κόσμου. Διαδικασία που ξεκίνησε το Δεκέμβρη του 2010, για την οποία ιμπεριαλιστές, αστικές πολιτικές δυνάμεις και οπορτουνιστές πανηγύριζαν ονοματίζοντάς την «Αραβική Ανοιξη», «άνοιξη της δημοκρατίας» στην περιοχή, κατακρίνοντας ταυτόχρονα το ΚΚΕ που «μένει μακριά από τα κινήματα και τις εξελίξεις», ενώ το Κόμμα, από την πρώτη στιγμή, περιέγραψε σωστά το χαρακτήρα της, θίγοντας τους πανηγυρίζοντες εκεί που τους πονά, στο τι κίνημα έχει ανάγκη κάθε λαός κι ενάντια σε ποιους. Στην ανάγκη τα λαϊκά στρώματα να μην εμπλέκονται με το ένα ή άλλο σχέδιο διαχείρισης διαφορετικών μερίδων και επιδιώξεων της αστικής τάξης των χωρών τους. Το ΚΚΕ μίλησε εξαρχής καθαρά για τα ιμπεριαλιστικά σχέδια στην περιοχή, που, πατώντας σε υπαρκτά ζητήματα και την καταπίεση του λαού, υποδαυλίζουν αλλαγές καθεστώτων που θα είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στα συμφέροντά τους. Ιδιαίτερα, ενόσω επιδιώκουν άλλες διευθετήσεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, με ανταγωνισμούς για τους δρόμους και τις πηγές Ενέργειας.

****

Σε αντίθεση π.χ. με όσα διατυμπάνιζε 29/1/2011, ο Κ. Ησυχος, μέλος της ΠΓ του ΣΥΝ, υπεύθυνος για την Εξωτερική Πολιτική και Αμυνα: «Η εξέγερση κατά του δικτατορικού καθεστώτος Μουμπάρακ στη χώρα του Νείλου παίρνει παλλαϊκές διαστάσεις (...) Η Αίγυπτος ενδεχόμενα βρίσκεται σε τροχιά απομάκρυνσης από "ξένους προστάτες" (...) Πρόκειται για συγκλονιστικές ιστορικές εξελίξεις που ταράζουν τα θεμέλια των δογμάτων περί "νομοτέλειας μιας παγκοσμιοποιημένης νεοφιλελεύθερης πραγματικότητας" (...) Μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα ξημερώνει στον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη του 21ου αιώνα». Δυόμισι χρόνια μετά, ο λαός της Αιγύπτου ματώνει υπό νέο καθεστώς, όπως έγινε και με τους λαούς σε Λιβύη, Ιράκ, Αφγανιστάν και αλλού, όπου πάτησαν την μπότα τους οι ιμπεριαλιστές με το στρατό τους ή τις μυστικές τους υπηρεσίες.

Και περιώνυμοι αναλυτές συνέβαλαν στον αποπροσανατολισμό. Εγραφε ο Π. Παπακωνσταντίνου στέλεχος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24/07/11: «Μέσα σε μισό χρόνο, διαψεύστηκαν δύο φορές οι εκτιμήσεις της πλειονότητας κυβερνήσεων και αναλυτών της Δύσης για τον αραβικό κόσμο. Σε πρώτο χρόνο, υποτίμησαν τραγικά τη δυναμική των εξεγέρσεων, θεωρώντας (...) ότι οι αραβικές μάζες δεν είναι ικανές να διεκδικήσουν δημοκρατία και ελευθερία και ότι, ακόμη κι αν επαναστατήσουν, απλώς θα αντικαταστήσουν έναν κοσμικό δικτάτορα με ακόμη χειρότερους, ισλαμιστές τυράννους».Χαρακτήριζε την «Αραβική Ανοιξη» ως «γνήσια, λαϊκή εξέγερση» που «προκαλεί κραδασμούς σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο, από το Μαρόκο και την Ιορδανία».Καθησύχαζε δε ότι «Οσο για τον κίνδυνο υπερίσχυσης των φανατικών ισλαμιστών, σε στιλ Ιράν, αποδεικνύεται μέχρι στιγμής υπερβολικός. Στην Αίγυπτο και την Τυνησία, οι οποίες οδεύουν -πλην απροόπτου- για τις πρώτες ελεύθερες εκλογές το φθινόπωρο, τα μετριοπαθή ισλαμικά κόμματα, Αδελφοί Μουσουλμάνοι και Ενάχντα αντίστοιχα, πιθανότατα να αναδειχθούν πρώτη δύναμη (...) αλλά τίποτα δεν δείχνει ότι θα ηγεμονεύσουν. Μάλιστα, η απόρρητη συνδιαλλαγή με τους στρατιωτικούς έχει ως αποτέλεσμα να αποξενώνονται από το πιο ριζοσπαστικό κομμάτι του κινήματος και ιδίως από την πιο φιλελεύθερη νεολαία».

****

Το ΚΚΕ από την αρχή τόνισε ότι η «Αραβική άνοιξη» (που εξελίχθηκε για τους λαούς σε ...χειμώνα) είναι αστικός εκσυγχρονισμός που στήριξαν ιμπεριαλιστές και διεθνικά μονοπώλια, ώστε να γίνει ακόμη πιο ελεύθερη η δράση τους στην εκμετάλλευση του πλούτου πολλών χωρών και η εξασφάλιση των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας. Επί κυβέρνησης Μούρσι, που προέκυψε από την ανατροπή Μουμπάρακ, αλλά και στην τωρινή κυβέρνηση μετά την ανατροπή Μούρσι (κυβερνήσεις όλες που στηρίζονται από ιμπεριαλιστικές δυνάμεις) οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα αντιμετωπίζουν ακριβώς τα ίδια προβλήματα που αντιμετώπιζαν και πριν.

Οι όποιες κόντρες των εγχώριων αστικών δυνάμεων είναι γιατί θέλουν να πάρουν αυτές τη διαχείριση του συστήματος, ώστε να διαιωνίζεται η εκμετάλλευση του εργαζόμενου λαού, το δε φυσικό πλούτο να τον διαπραγματευτούν για τα δικά τους συμφέροντα με τα διεθνικά μονοπώλια. Τα γεγονότα σε Αίγυπτο, Τυνησία και αλλού, και με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ισχυρό επαναστατικό αγωνιστικό κίνημα και Κομμουνιστικό Κόμμα, δείχνουν ότι όσο οι εργάτες, πρώτα και κύρια, και τα άλλα εκμεταλλευόμενα στρώματα μπαίνουν κάτω από τις σημαίες των αστών με όποιον μανδύα (κοσμικό ή θρησκευτικό), όσο δεν έχουν οδηγό την ταξική πάλη, όσο δε συγκρούονται με τους εκμεταλλευτές τους και τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, όσο δεν μπαίνει επί τάπητος η ανάγκη να περάσουν τα μέσα παραγωγής και ο πλούτος στα χέρια αυτών που τον παράγουν, δεν μπορούν να περιμένουν καλύτερες μέρες. Από τις τυφλές συγκρούσεις σε Κάιρο και Τύνιδα οι εργαζόμενοι δεν κερδίζουν τίποτε. Οι αστοί, αντίθετα, κερδίζουν χρόνο, καθυστερώντας τη λαϊκή αφύπνιση.

Πρακτορίστικες συμμαχίες και ανταγωνισμοί

Πρακτορίστικες συμμαχίες και ανταγωνισμοί

Σύμφωνα με αποκαλύψεις μιας βρετανικής και μιας γερμανικής εφημερίδας, η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών GCHQ συνεργάζεται με μεγάλες εταιρείες τηλεπικοινωνιών και λαμβάνει μυστική χρηματοδότηση από την αμερικανική NSA, προφανώς για να ανταλλάσσουν τεχνογνωσία και πληροφορίες που αντλούν από τις εκτεταμένες παρακολουθήσεις στα τηλέφωνα και το διαδίκτυο. Οι δύο εφημερίδες επικαλούνται έγγραφα που βρήκαν το δρόμο προς τη δημοσιότητα μέσω του Εντουαρντ Σνόουντεν, του πρώην πράκτορα της NSA που πρόσφατα πήρε άσυλο στη Ρωσία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται ο «Guardian», η βρετανική GCHQ έχει λάβει χρηματοδότηση ύψους 100 εκατ. λιρών (περίπου 114 εκατ. ευρώ), η οποία πρέπει να μείνει «άκρως απόρρητη», τα τελευταία τρία χρόνια από τη NSA. Από την πλευρά της, η γερμανική «Sueddeutsche Zeitung» αναφέρει ότι η βρετανική υπηρεσία συνεργάζεται με επτά κορυφαίες εταιρείες τηλεπικοινωνιών για την παρακολούθηση των διαδικτυακών επικοινωνιών. Οσον αφορά στην αμερικανική χρηματοδότηση, ο «Guardian» αναφέρει ότι η αμερικανική πλευρά περιμένει «αντάλλαγμα» για τη στήριξη στους Βρετανούς και ότι στα έγγραφα αναφέρεται πως η NSA «έχει ακόμη αρκετά σημεία στα οποία πιστεύει ότι η GCHQ δίνει το ελάχιστο του προσδοκώμενου». Από τα έγγραφα προκύπτει ακόμα ότι η GCHQ έχει δαπανήσει μεγάλα ποσά για να αναπτύξει μέσα ώστε να μπορεί να έχει πρόσβαση «σε κάθε τηλέφωνο οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή», ενώ οι πληροφορίες που συλλέγει έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Η «Sueddeutsche Zeitung» προσθέτει στα παραπάνω ότι η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών συνεργάζεται με επτά κορυφαίες εταιρείες του κλάδου (ανάμεσα στις οποίες και η «Verizon», η οποία αναφερόταν στις πρώτες αποκαλύψεις για τη NSA), οι οποίες διαχειρίζονται τα ηλεκτρονικά δίκτυα που αποτελούν τη «σπονδυλική στήλη του Διαδικτύου». Το όνομα του προγράμματος που εκπονεί η GCHQ είναι «Κυριαρχώντας στο Διαδίκτυο». Είναι φανερό ότι οι παρακολουθήσεις στο διαδίκτυο και τις τηλεπικοινωνίες από τις μυστικές υπηρεσίες δεν είναι μια «παρέκκλιση» από τα θεσμικά τους καθήκοντα, αλλά μια από τις βασικές τους αποστολές. Πάνω εκεί αναπτύσσονται συμμαχίες και ανταγωνισμοί, όπως δείχνει και η υπόθεση με τον Σνόουντεν, ο οποίος συνεχίζει να διοχετεύει πληροφορίες που πλήττουν τις αμερικανο-βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, προκαλώντας ερωτηματικά για τις διασυνδέσεις και τα πραγματικά τους κίνητρα, στον πόλεμο που μαίνεται ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και τα συμφέροντα που το καθένα προσπαθεί να υπηρετήσει.

Η κοροϊδία με το ΦΠΑ

Η κοροϊδία με το ΦΠΑ

Σε «πιλοτική εφαρμογή» βρίσκεται από την Πέμπτη 1 Αυγούστου η «μείωση» του ΦΠΑ (13% από 23%) που αφορά αποκλειστικά και μόνο στον κλάδο της εστίασης, δηλαδή στην κατανάλωση έτοιμου φαγητού εκτός σπιτιού, όπως σε εστιατόρια, ταβέρνες κ.ά. Το μέτρο εξωραΐζεται από την κυβέρνηση, από τα αστικά επιτελεία και ΜΜΕ ως «αναπτυξιακό» για τον τουρισμό και άλλους κλάδους. Αμετάβλητος στα ίδια εξουθενωτικά επίπεδα παραμένει και σήμερα ο ΦΠΑ πάνω σε όλα τα εμπορεύματα που πωλούνται στα κάθε είδους καταστήματα τροφίμων, όπως επίσης και ο ΦΠΑ στα εμπορεύματα που πωλούνται στα κάθε είδους καταστήματα λιανικής. Η «μαγική εικόνα» που επιχειρούν να εμφανίσουν έρχεται σε πλήρη ρήξη με την πραγματικότητα που βιώνει ο λαός, σε αγεφύρωτη αντίθεση με τα αλλεπάλληλα μέτρα φοροεξαχρείωσης, με τις μειώσεις μισθών και συντάξεων, με τα μέτρα που πάρθηκαν στα τελευταία χρόνια, γονατίζοντας το βιωτικό επίπεδο και τη λαϊκή κατανάλωση. Πρόκειται για απροκάλυπτο εμπαιγμό, για λογική που θα ζήλευε και ο «Χότζας».

Ο ΦΠΑ που ισχύει στην γκάμα των εμπορευμάτων μαζικής κατανάλωσης (τρόφιμα, τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, νερού, φάρμακα κ.ά.) από 9% που ήταν μέχρι και το 2009 απογειώθηκε σταδιακά κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 13%. Ο ΦΠΑ που επιβαρύνει τα άλλα εμπορεύματα λαϊκής κατανάλωσης από 19% διαμορφώνεται σήμερα στο 23% με αύξηση επίσης κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες. Η φοροεξαχρείωση που συντελέστηκε στα τελευταία χρόνια μέσω των ειδικών φόρων κατανάλωσης είχε συνέχεια με το πετρέλαιο θέρμανσης των λαϊκών νοικοκυριών, μέτρο που θα παραμείνει σε ισχύ και φέτος και στα επόμενα χρόνια. Σε αστρονομικά ύψη απογειώθηκε η φοροληστεία που συνδέεται με το εισόδημα μισθωτών, συνταξιούχων, αυτοαπασχολούμενων, φτωχών αγροτών. Τα μέτρα που ήδη νομοθετήθηκαν, όπως η κατάργηση του γενικού αφορολόγητου ορίου και του αφορολόγητου ορίου για τα προστατευόμενα παιδιά των λαϊκών νοικοκυριών, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών, τα «αντικειμενικά κριτήρια», τα χαράτσια της λεγόμενης «αλληλεγγύης», του επιτηδεύματος για τους αυτοαπασχολούμενους, επίσης παραμένουν σε ισχύ και για τα επόμενα χρόνια, στο πλαίσιο της «δημοσιονομικής προσαρμογής». Επίσης, διατηρούνται και επεκτείνονται τα χαράτσια στη λαϊκή κατοικία και τη μικρή περιουσία, όπως και κάθε μέτρο που πάρθηκε στα προηγούμενα χρόνια.

Η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση προβάλλεται και ως μέτρο τόνωσης του τουρισμού, μέσω της οποίας, σύμφωνα με την κυβερνητική προπαγάνδα και επιχειρηματολογία, θα τονωθεί η «απασχόληση». Πρόκειται για «λογική» που επίσης βρίσκεται σε οριστικό διαζύγιο με την πραγματικότητα των λαϊκών στρωμάτων. Οι καλοκαιρινές διακοπές, αποτελούν δύσκολη επιχείρηση ακόμη και άπιαστο όνειρο για τα λαϊκά νοικοκυριά. Και βέβαια ο φταίχτης δεν είναι (μόνο) ο ΦΠΑ στην εστίαση αλλά ολόκληρη η γκάμα της πολιτικής που κλιμακώνεται σε όφελος του κεφαλαίου. Κυβέρνηση και ιμπεριαλιστικοί Οργανισμοί (ΕΕ - ΔΝΤ) μετά και τα πολύμηνα μεταξύ τους παζάρια εξάντλησαν τη... «γαλαντομία» τους στο ΦΠΑ της εστίασης και ταυτόχρονα ανεβάζουν στα σκαριά μπαράζ από νέα αντιλαϊκά μέτρα. Αυτή είναι η πολιτική που έχουν ανάγκη τα μονοπώλια, πολιτική χωρίς την οποία δε θα ήταν σε θέση να κάνουν ούτε βήμα. Για το λαό υπάρχει ο άλλος δρόμος ανάπτυξης, χωρίς τα μονοπώλια, τα παράσιτα τους καπιταλιστές...