Η απόδραση των Βούρλων - 10. Το τελευταίο βήμα

Καθώς μπαίνει ο Ιούλιος, το λαγούμι περνάει στην απέναντι πλευρά τής οδού Δογάνη και πέφτει πάνω σε μια σωλήνα ύδρευσης. Αναγκαστικά, οι κρατούμενοι σκάβουν μια παράκαμψη, μια γούβα, κάτω από την σωλήνα για να υπερκεράσουν το εμπόδιο. Το κακό δεν είναι ότι αυτή η γούβα γέμιζε κάθε τόσο με λασπόνερα, επειδή η σωλήνα κάπου παρουσιάζε μια μικρή διαρροή. Είναι ότι η σωλήνα κάπου συναντιόταν με έναν υπόνομο και η βρόμα έκανε την κατάσταση στο λαγούμι τελείως αφόρητη.

Για να μπορούν να ανασαίνουν, οι σκαφτιάδες χρησιμοποιούσαν κολώνια. Αλλά και οι από πάνω χρησιμοποιούσαν κολώνια για να ραντίζουν το κελλί, μιας και η βρόμα έβγαινε από το λαγούμι και πλημμύριζε τον χώρο. Κι απόμειναν οι φύλακες να παρακολουθούν με απορία τους κομμουνιστές να μεταμορφώνονται σε παρφουμαρισμένους δανδήδες και τους επισκέπτες τους να τους φέρνουν σωρό τα μουκαλάκια με τις κολώνιες.

Εθνικός Κήρυξ, 19/7/1955: "Τα σύνορα προς τας χώρας του παραπετάσματος ελέγχονται αυστηρώς..."

Παρά την δυσοσμία, το λαγούμι προχωράει ώσπου πέφτει πάνω σε τσιμέντο. Ο Μυριανθόπουλος πανηγυρίζει γιατί καταλαβαίνει πως έφτασαν στην γωνιακή κολώνα του εργοστασίου. Άλλος ένας στόχος επετεύχθη. Τώρα πρέπει να συνεχίσουν το σκάψιμο κάθετα προς τα πάνω. Δυο μέρες σκάψιμο ακόμη και το λαγούμι φτάνει σε τοίχο. Προφανώς είναι ο τοίχος των λουτρών. Τώρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή, μιας και όλοι ξέρουν πως κάτω από τα λουτρά υπάρχει βόθρος. Λίγο ακόμη... κι άλλο λίγο...

Το ύψος του τοίχου μετριέται και ξαναμετριέται πριν ανοιχτεί οποιαδήποτε τρύπα. Ένα άνοιγμα κάτω από την επιφάνεια των λυμάτων θα ήταν καταστροφικό. Ευτυχώς, όλα πήγαν καλά. Η τρύπα στον τοίχο ανοίγεται ενάμισυ μέτρο ψηλότερα από τα νερά. Ένα μέτρο πιο πάνω βρίσκεται το ταβάνι του βόθρου, παναπεί το πάτωμα των λουτρών. Λίγο ακόμη...

Ώρα για στάση. Δεν χρειάζονται βιασύνες. Για να φύγουν 27 άτομα από τούτη την ποντικότρυπα, θα χρειαστούν ώρες. Κι όταν έχεις μπροστά σου τόσο μεγάλο βόθρο, που μπορεί να σου λύσει το πρόβλημα εναπόθεσης των μπάζων, πρέπει να τον εκμεταλλευτείς. Έτσι, αρχίζει η επιχείρηση καθαρισμού και διεύρυνσης του λαγουμιού. Άλλες δυο μέρες δουλειάς και το στενόχωρο λαγούμι μεταμορφώνεται σε άνετη στοά, όπου κάποιος μπορεί να κινηθεί γοναστιστός και όχι έρπην. Σε όλο το μήκος της στοάς απλώνονται καλώδια και γλομπάκια που την φωταγωγούν. Εννοείται πως όλα τα μπάζα καταλήγουν πλέον στον βόθρο.

Με οδηγό το ταβάνι του βόθρου, που δείχνει το ακριβές σημείο εξόδου, το σκάψιμο συνεχίζεται ώσπου φτάνει η μεγάλη στιγμή για την οποία τόσοι άνθρωποι δούλεψαν επί τέσσερις μήνες. Μια μικρή τρύπα, ίσα να χωράει ένα ανθρώπινο δάχτυλο, στέλνει για πρώτη φορά στο λαγούμι φως από τον έξω κόσμο. Μια ματιά απ' αυτή την τρύπα πιστοποιεί ότι πράγματι βρίσκεται ελάχιστα πάνω από το δάπεδο. Ακριβώς απέναντι φαίνεται η πόρτα των λουτρών. Το μόνο που απομένει για να ολοκληρωθεί ο δρόμος προς την ελευθερία, είναι να βγουν μερικές πέτρες από τον τοίχο.

Νέα στάση. Είπαμε, δεν χρειάζονται βιασύνες. Είναι Τετάρτη, αργά το απόγευμα και κανείς δεν ξέρει ούτε ποια ώρα θα φύγει ο τελευταίος εργαζόμενος από το εργοστάσιο ούτε ποια ώρα θα έρθει ο πρώτος τής επόμενης βάρδιας. Άλλωστε, πρέπει πρώτα να ενημερωθούν όλοι οι υποψήφιοι δραπέτες και να οργανωθούν. Έπειτα, η απόδραση δεν μπορεί να γίνει νύχτα, αφού τις νύχτες οι πόρτες των κελλιών είναι κλειδωμένες. Πώς θα μαζευτούν καμμιά τριανταριά νοματαίοι στο κελλί 13; Η απόδραση πρέπει να γίνει κάποια ώρα που τα κελλιά θα είναι ανοιχτά και, ταυτόχρονα, στο εργοστάσιο απέναντι δεν θα υπάρχει ψυχή σίγουρα. Υπομονή, λοιπόν, ως την Κυριακή το απόγευμα.

Οι ώρες της αναμονής είναι δύσκολες αλλά και ουσιαστικές. Πρέπει να ρυθμιστούν και οι τελευταίες λεπτομέρειες, ακόμα κι αυτές που φαίνονται χωρίς σημασία. Όσοι γνωρίζουν για την απόδραση και βόηθησαν στο άνοιγμα του λαγουμιού, θα φύγουν. Όλοι εκτός από τον Θόδωρο Βασιλόπουλο, ο οποίος δεν χρειάζεται να δραπετεύσει, αφού εγκρίνεται η υπό όρους αποφυλάκισή του λόγω ανήκεστης βλάβης στην υγεία του. Επίσης, δεν θα δραπετεύσει ο Γιώργος Κουτρούκης, ο οποίος έχει την ατυχία να αποφασιστεί ξαφνικά η μεταφορά του σε άλλη φυλακή. Απ' όσους γνώριζαν, ήταν γνωστό από πριν ότι θα μείνουν πίσω δυο, οι οποίοι δεν έχουν πού να κρυφτούν. Η αρχική απόφαση ήταν σαφής: θα δραπετεύσουν μόνον όσοι έχουν γνωστούς κάπου στην Αττική, οι οποίοι μπορούν να τους κρύψουν προσωρινά.

Το Βήμα, 19/7/1955: "Μια νέα εντυπωσιακή ενέργεια του ΚΚΕ"

Κυριακή, 17 Ιουλίου. Η ώρα πλησιάζει. Στις μιάμιση θα αρχίσει η έξοδος. Οι υποψήφιοι δραπέτες ετοιμάζονται. Με τα μαντήλια τους φτιάχνουν αυτοσχέδια σκουφάκια, για να μη γεμίσουν τα μαλλιά τους χώματα. Βάζουν στις τσέπες τους μερικές κάλτσες για να τις φορέσουν πάνω από τα παπούτσια, για να μη σκονιστούν. Τέλος, φορούν τα καλά τους ρούχα κάτω από τις πιτζάμες της φυλακής. Για να μη φαίνονται τα ρούχα, υποχρεώνονται να κουμπωθούν μέχρι τον λαιμό. Ευτυχώς, κανένας από τους φύλακες δεν παραξενεύεται βλέποντας τόσους ανθρώπους κουμπωμένους ως επάνω με τέτοια ζέστη.

Στο κελλί 6 ο Σωτηρόπουλος έχει ένα μικρό πρόβλημα. Είναι ο μόνος που θα δραπετεύσει και οι άλλοι τέσσερις συγκρατούμενοί του τον κοιτάζουν παραξενεμένοι να ντύνεται και αρχίζουν τις ερωτήσεις όταν τον βλέπουν να φοράει τις πιτζάμες πάνω από τα ρούχα. Προφασίζεται ότι ντύνεται γιατί περιμένει επισκεπτήριο και βάζει τις πιτζάμες γιατί δεν θέλει να σκονιστεί και να τον δει το "πρόσωπο" με λερωμένα ρούχα. Η αποχαύνωση της καλοκαιριάτικης ζέστης καταλαγιάζει κάθε επί πλέον απορία των μη μυημένων.

Στις μιάμιση ακριβώς, ο Χατζηπέτρος μπαίνει στο κελλί 13. Δεν ξαναβγαίνει. Η έξοδος έχει αρχίσει...

“Έχει δίκιο” ο Αμβρόσιος: καλύτερα φασίστας παρά αντάρτης

Σφυροδρέπανος

Κάποτε ο Ρήγας Φεραίος έγραφε “καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή”. Αλλά οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους κι οι ιστορικές φράσεις, που προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.
Ο γνωστός και μη εξαιρετέος Αμβρόσιος οργάνωσε στο Αίγιο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία. Εκεί είπε μεταξύ άλλων πως προτιμά να τον αποκαλούν φασίστα, χουντικό, εθνικιστή, ακροδεξιό, χρυσαυγίτη, που είναι έννοιες που έχουν σχέση με την πατρίδα, παρά κατσαπλιά, αντάρτη, συμμορίτη, προδότη.
Εντάξει, δεν πέφτει κανείς από τα σύννεφα με το ποιόν του Αμβρόσιου, αλλά οι -τόσο ανοιχτές- ομολογίες έχουν πάντα το ενδιαφέρον τους. Πρώτη φορά (ακροδεξιά) στα χρονικά της Μεταπολίτευσης συνδέει τους φασίστες με την πατρίδα ένα δημόσιο πρόσωπο. Κι ας συγχέει μετά, στο δικό του αφήγημα, την κυβέρνηση της “πρώτης φοράς αριστερά” με τους αντάρτες που πολέμησαν στα βουνά.
Μπορει να μας ξενίζει κάπως η ευθύτητα του φασίστα, αλλά έχει απόλυτο δίκιο από την πλευρά του, αν το σκεφτούμε καλά. Καλύτερα φασίστας, κολαούζος της εξουσίας, με ισχυρούς συμμάχους, διαχρονικούς προστάτες, κυβερνήσεις που εγγυώνται τη διαιώνιση της άτυπης θεοκρατίας, πως τα αμύθητα κέρδη της επίσημης Εκκλησίας θα αυγατίζουν και θα παραμένουν αφορολόγητα, πως οι καπιταλιστικές μπίζνες θα συμβαδίζουν με τον πνευματικό μεσαίωνα.
Χίλιες φορές τέτοιος φασίστας, παρά να τρέχεις για τις ιδέες σου στα βουνά με τους αντάρτες, που απειλούν να βάλουν τέλος σε όλα αυτά, στον κόσμο της εκμετάλλευσης και όσους τον καθαγιάζουν, παραπέμποντας την ελπίδα στη μετά θάνατον ζωή, για να διασφαλίζουν τη δική τους επίγεια ζωή χαρισάμενη στην υγειά των κορόιδων.

Το ταντάλιο, το iPhone, η Amazon, "πίσω" από την "οθόνη" Σας

 

Προειδοποίηση: Πάρε το ηρεμιστικό Σου και κάτσε να διαβάσεις, να μάθεις πως λειτουργεί την σήμερον ημέρα ο Καπιταλισμός 

Το iPhone και οι κατσίκες της Amazon

Του ΚΩΣΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΑΚΗ (ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ)

«Σε αυτόν τον αγώνα (σ.σ. της ζωής) ο πιο δυνατός, ο πιο ικανός κερδίζει, ενώ ο λιγότερο ικανός ο αδύναμος χάνει. Αυτό που βοηθάει τον άνθρωπο να ζήσει ή να συντηρηθεί ενάντια στον κόσμο των ζώων δεν είναι οι αρχές της ανθρωπιάς αλλά ο σκληρός αγώνας».

Φιλελεύθερες απόψεις από 

τον Αδόλφο Χίτλερ

(Laurence Rees The Nazis: A Warning from History Εκδόσεις BBC Books)

Είναι γνωστό ότι στο φασιστικό Γερμανικό στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς, αλλά και σε όλα τα άλλα στρατόπεδα τα οποία μηχανοργάνωσε η αμερικανική πολυεθνική ΙΒΜ, οι ιθύνοντες είχαν αναρτήσει μια μεγάλη επιγραφή που έγραφε: 

«Η δουλειά απελευθερώνει». Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι οι Γερμανοί δεν το έγραψαν με χλευαστική διάθεση, αντίθετα ήταν το δόγμα τους, η σχεδόν θεολογική θεωρία τους, με ή χωρίς φασισμό.

Μόνο στην εταιρεία I.G. Farben, η οποία είχε εργοστάσιο εντός του στρατοπέδου Άουσβιτς, «δούλεψαν» 85.000 κρατούμενοι και από αυτούς οι 25.000 άφησαν την τελευταία τους πνοή υπέρ του αναπτυξιακού στόχου της εταιρείας. 

Αν αναλογιστούμε την μεταπολεμική πορεία της I.G. Farben, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι η «θυσία» αυτή δεν πήγε χαμένη… (CARTELS: I.G. Farben Comeback http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,888761,00.html)

Άλλωστε, η οικονομική διανόηση της Γερμανίας θεωρούσε τέτοιου είδους θυσίες οικονομικά δικαιολογημένες. 

Οι οικονομικοί σχεδιαστές της φασιστικής Γερμανικής Ευρώπης εξέταζαν κάθε χώρα, κάθε περιοχή ξεχωριστά, διατύπωναν μια θεωρία «βέλτιστου πληθυσμιακού μεγέθους» και ανάλογα με τον πληθυσμό των κατοίκων αποφαίνονταν κατά πόσο θα μπορούσε να προσφέρει οικονομικό όφελος ή ζημία. 

«Για παράδειγμα ο οικονομολόγος και τραπεζίτης Helmut Meinhold, επικεφαλής του φασιστικού «Ινστιτούτου Εργατικής Ανάπτυξης» το 1941, υπολόγισε ότι στην Πολωνία υπήρχε ένα εργατικό πλεόνασμα 5,83 εκατομμυρίων Πολωνών συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των γέρων, που η ύπαρξή τους, σύμφωνα με τον εξαίσιο οικονομολόγο Meinhold, συνεπαγόταν «πραγματική διάβρωση κεφαλαίου» και χαρακτήρισε αυτούς τους ανθρώπους ως Ballastexistenzen, δηλαδή περιττές υπάρξεις». (Laurence Rees: Άουσβιτς Εκδόσεις Πατάκη διάβασε και http://dip21.bundestag.de/dip21/btd/10/057/1005798.pdf).

Μετά τον πόλεμο, ο φασίστας Helmut Meinhold, αφού πρώτα ξεπλύθηκε στην αντικομμουνιστική κολυμβήθρα, έκανε λαμπρή καριέρα στην Γερμανική Ένωση Εργοδοτών Βιομηχανίας Σιδήρου και Χάλυβα. (Διάβασε: Sucht nach der Quadratur des Zirkels http://www.zeit.de/1969/26/sucht-nach-der-quadratur-des-zirkels )

Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως τους ικανούς προς εργασία κρατούμενους των φασιστικών Γερμανικών στρατοπέδων τους διαχειριζόταν, τους τιμολογούσε και τους πουλούσε στους βιομηχάνους η εταιρεία που είχαν συστήσει τα SS με την ονομασία:

 SS-Wirtschafts- und Verwaltungshauptamt , για συντομία: SS-WVHA. Από την SS-WVHA αγόρασαν σκλάβους, εκτός από την I.G. Farben, οι εταιρείες αεροσκαφών Heinkel, Junkers και Messerschmitt, ο όμιλος Friedrich Krupp AG(η σημερινή ThyssenKrupp AG), η αυτοκινητοβιομηχανία BMW, η εταιρεία τσιμέντου Goleszow, η εταιρεία ηλεκτρομηχανολογίας Siemens-Schuckertwerkeκ.α.

Χαρακτηριστικά η I.G. Farben, η δημιουργός του αεριού Zyklon B με το οποίο θανατώνονταν οι περιττοί για την οικονομία άνθρωποι, είχε συμφωνήσει να καταβάλει στην εταιρεία WVHA των SS ημερομίσθιο 3 μάρκων στον ικανό προς εργασία αλλά ανειδίκευτο εργάτη και 4 μάρκων για τον ειδικευμένο εργάτη. 

Γενικά, η «ελαστικότητα» των ικανών προς εργασία, εγκλείστων, μόνο από το στρατόπεδο του Άουσβιτς συνεισέφερε στην Γερμανική οικονομία καθαρό κέρδος ύψους 30 εκατομμυρίων μάρκων.(Auschwitz 1940-1945 Central Issues in the History of the Camp Τόμος I).

Ειρήσθω εν παρόδω, η οικονομική αυτοκρατορία των SS αριθμούσε 500 θυγατρικές που ειδικεύονταν σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, όπως την εκμετάλλευση του μεταλλικού νερού Apollinaris, το οποίο σήμερα ανήκει στην coca cola, την παραγωγή πορσελάνης Porzellan Manufaktur Allach, την προμήθεια και την κατασκευή οικοδομικών υλικών DEST κ.α.

Καμιά εβδομηνταριά χρόνια μετά, το έγκλημα παραμένει έγκλημα…

Όπως έγραψε ο γκουρού του νεοφιλελευθερισμού Ludwig Heinrich von Mises: 

«Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο φασισμός έχει ήδη καταξιωθεί στην ιστορία ως ο σωτήρας του ευρωπαϊκού πολιτισμού (…) διότι κατάφερε να διασώσει την ατομική ιδιοκτησία και το δικαίωμα στην ανταλλαγή»!Συμφωνώ! 

Ο φασισμός, λοιπόν, είναι η επικράτηση συγκεκριμένων επιθετικών παραγωγικών σχέσεων που εξασφαλίζουν την ταξική, ολοκληρωτική και βίαιη εξουσία των φορέων της αγοράς και του καπιταλισμού.

Άλλωστε, η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία μόνο φραστικά τιμάει την ελευθερία του ατόμου, ενώ ουσιαστικά στο ανταγωνιστικό κοινωνικό περιβάλλον ανταμείβει τους νικητές, τους «άριστους», δηλαδή τους ισχυρότερους, ενώ τιμωρεί του ηττημένους, τους «ανάξιους», δηλαδή τους ανίσχυρους και καταρρακώνει καθημερινά την ανθρωπιά.  

Σε κάθε περίπτωση, οι «ανάξιοι», οι κοινωνικά ηττημένοι, αφού στάθηκαν ανίκανοι να νικήσουν πρέπει να παραμερίσουν, για να ζήσουν στο νεοφιλελεύθερο παράδεισο οι ισχυροί. Και ως γνωστόν, στον ηττημένο του κοινωνικού ανταγωνισμού δεν αξίζει ούτε καν η συμπόνια…

«Το κράτος, σύμφωνα με αυτήν την φιλοσοφία, δεν μπορεί να μειώνει τις ανισότητες με την βία, κόβοντας τα πόδια μερικών πολιτών. 

Αυτό που μπορεί να κάνει, είναι αυτό που έκανε η κα. Θάτσερ: να αφήσει το πεδίο ελεύθερο για τον καθένα μας να κερδίσει το ψωμί του σε έναν δίκαιο αγώνα, χωρίς εμπόδια. […]

(σ.σ: ο καθένας όχι όλοι) Μπορεί και να μην δουλέψει, μπορεί να στοχάζεται για την φύση του κόσμου σε ένα παγκάκι σε ένα πάρκο. Είναι στο χέρι του να διαλέξει τι θα κάνει» (Σωτήρη Γεωργανά: Τo κληροδότημα της Θάτσερ http://e-rooster.gr/04/2006/245 Βλέπε και: Κώστας Λουλουδάκης: Άσπρα Μαντίλια στην Plaza de Mayo Εκδόσεις ΚΨΜ)

Άλλες επιλογές εκτός του «στοχασμού σε ένα παγκάκι», του άχρηστου, του ηττημένου από τον «δίκαιο αγώνα» εναντίον των συνανθρώπων του, απαγορεύονται!

Μεθερμηνευόμενον, σημαίνει πως αυτό που απομένει για τους πολλούς σε μια κοινωνία που τα πάντα μπορούν να πουληθούν και να αγοραστούν είναι η βαναυσότητα της οργανωσιακής καπιταλιστικής βίας: 

απόλυτη ανέχεια, καθολική στέρηση, δυστυχία του κόσμου, καθημερινή σκλαβιά και αποκτήνωση, γενικά, εκποίηση της ζωής στην οικονομία και την αγορά. Άλλωστε, δεν υπάρχει φθηνότερο εμπόρευμα στον κόσμο, από τα εργατικά χέρια!

Ένα παράδειγμα της βαναυσότητας του φασισμού της αγοράς αποτελεί η Foxconn Technology Group, η εταιρεία που παράγει το «μουράτο» τηλέφωνο iPhone, μα και διάφορες συσκευές κατά παραγγελία για τις εταιρείες MotorolaBlackBerry, Nintendo, Sharp, Microsoft, Apple, Intel και Samsung.

Πριν ασχοληθούμε όμως με την Foxconn, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως το όποιο προϊόν τους που φτάνει στα χέρια σας είναι άνευ αξίας αν συγκριθεί με την πραγματική παραγωγή του: την υπεραξία που παράγει το επωνύμιο τους, το brand τους!

 Όπως επισημαίνει ο Πίτερ Σβάιτσερ, πρόεδρος του διαφημιστικού κολοσσού J. Walter Thompson: «Η διαφορά ανάμεσα στα προϊόντα και τα επωνύμια είναι ουσιαστική. Το προϊόν είναι κάτι που κατασκευάζεται στο εργοστάσιο. Αντίθετα το επωνύμιο είναι κάτι που αγοράζεται από τον πελάτη» (Peter Schweitzer People Buy Products Not Brands και «No logo» Naomi Klein Εκδόσεις Λιβάνη)

Δηλαδή, εσύ, στην ουσία αποκτάς, με θρησκευτική λατρεία, την εταιρική κουλτούρα του brand και όχι ένα απτό προϊόν. Το προϊόν παράγεται από εργολήπτες αλλού, μακριά από την βιτρίνα του δυτικού κόσμου. Σε περιοχές όπου η ζωή του εργάτη μπορεί να εκποιείται στο βωμό του κέρδους και του ανταγωνισμού. Σε περιοχές που δεν ξέρεις καν που βρίσκονται στο χάρτη, που δεν βλέπεις, και στην τελική ίσως και να μην σε νοιάζει κιόλας. Εσύ ένα επώνυμο smartphone θέλεις να αγοράσεις χωρίς να σε απασχολούν οι εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στην παραγωγή, έστω και αν αυτές ομοιάζουν με αυτές των στρατοπέδων συγκέντρωσης της φασιστικής Γερμανίας.

Ο εργοληπτικός κολοσσός Foxconn διαθέτει 12 εργοστάσια-κάτεργα σε εννέα περιοχές της Κίνας. 

Διαθέτει όμως εργοστάσια και στην Ινδία, την Μαλαισία ακόμα και στο Μεξικό. Πρόσφατα, στις 26 Ιουλίου 2017, ανακοινώθηκε ότι η Foxconn θα κατασκευάσει εργοστάσιο παραγωγής επίπεδης οθόνης στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ. Για την επένδυση αυτή χρηματοδοτήθηκε από το αμερικανικό δημόσιο με 3 δισεκατομμύρια δολάρια!(Reuters: Wisconsin governor defends $3 billion deal for Foxconn plant https://www.reuters.com/article/us-foxconn-wisconsin-incentives/wisconsin-governor-defends-3-billion-deal-for-foxconn-plant-idUSKBN1AC39I)

Στην μισθοδοσία της Foxconn υπάγονται 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι και οι περισσότεροι διαμένουν στα στρατόπεδα εργασίας της, τα επονομαζόμενα Foxconn City. Περιμετρικά των στρατοπέδων υπάρχουν φυλάκια και φρουροί ασφαλείας σε κάθε ένα από τα σημεία εισόδου-εξόδου. 

Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να εξέλθουν χωρίς άδεια και χωρίς να δείξουν την ειδική ταυτότητά τους. Όσοι προμηθευτές εισέρχονται στα στρατόπεδα είναι υποχρεωμένοι να υπόκεινται σε σαρώσεις των δακτυλικών αποτυπωμάτων τους.(Τheguardian: Life and death in Apple’s forbidden city https://www.theguardian.com/technology/2017/jun/18/foxconn-life-death-forbidden-city-longhua-suicide-apple-iphone-brian-merchant-one-device-extract)

Οι εργάτες μένουν σε μικρά δωμάτια, όπου στοιβάζονται 8-10 άτομα μαζί, δουλεύουν 12, ακόμα και 16 ώρες την ημέρα, για έξι μέρες την εβδομάδα και με αναγκαστικές μη πληρωμένες υπερωρίες. 

Όλα αυτά χωρίς διακοπές, χωρίς ασφάλεια χωρίς σύνταξη, χωρίς τίποτα και με ένα μισθό πείνας…

Είναι όμως ελεύθεροι αν δεν θέλουν να δουλέψουν, να στοχάζονται «για την φύση του κόσμου σε ένα παγκάκι σε ένα πάρκο». 

Άλλες επιλογές σύμφωνα με τον φιλελεύθερο καθηγητή Σωτήρη Γεωργανά απαγορεύονται, εκτός από μια: την αυτοκτονία. Από το 2010 έως σήμερα 26 εργάτες έχουν αυτοκτονήσει λόγω των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας. Μάλιστα πάνω από 150 εργάτες απείλησαν να αυτοκτονήσουν ομαδικά σε ένδειξη διαμαρτυρίας. (Τelegraph: ‘Mass suicide’ protest at Apple manufacturer Foxconn factory http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/9006988/Mass-suicide-protest-at-Apple-manufacturer-Foxconn-factory.html)

Ο πρόεδρος της Foxconn, Terry Gou, αηδιασμένος προφανώς από τις απαιτήσεις των εργατών, ανακοίνωσε πως θα θέσει σε λειτουργία την πρώτη πλήρως αυτοματοποιημένη μονάδα παραγωγής μέσα στα επόμενα χρόνια. Θα το κάνει αυτό: «Επειδή οι άνθρωποι είναι ζώα, η διαχείριση ενός εκατομμυρίου ζώων μου προκαλεί πονοκέφαλο».

Ο πρόεδρος της Foxconn, Terry Gou, αηδιασμένος προφανώς από τις απαιτήσεις των εργατών, ανακοίνωσε πως θα θέσει σε λειτουργία την πρώτη πλήρως αυτοματοποιημένη μονάδα παραγωγής μέσα στα επόμενα χρόνια. Θα το κάνει αυτό: «Επειδή οι άνθρωποι είναι ζώα, η διαχείριση ενός εκατομμυρίου ζώων μου προκαλεί πονοκέφαλο». (New York Times: Skilled Work, Without the Worker http://www.nytimes.com/2012/08/19/business/new-wave-of-adept-robots-is-changing-global-industry.html )

Όπως έχω γράψει άλλοτε, η πραγματικότητα, το μυστικό, αν προτιμάτε, του καπιταλισμού είναι ότι ουδέποτε οργανώθηκε γύρω από καμία ελευθερία. Η επιβολή του στηρίχτηκε στην μαζική υποδούλωση ανθρώπων και εδαφών και ορθοπόδησε με νόμους που επέβαλαν ποικίλες μορφές δουλοπαροικίας και δουλείας. Επίσημα, δηλαδή, στο νομικό του οπλοστάσιο και στα νομικά έγγραφα της καπιταλιστικής παράδοσης, η υποδούλωση και οι δουλοπαροικίες δεν θεωρήθηκαν ως κάτι μεμπτό, αντίθετα εξυμνήθηκαν ως «πολιτιστική προσφορά» σε αμόρφωτους και κατώτερους ανθρώπους και οι δούλοι χαρακτηρίστηκαν «ως επί σύμβαση εργάτες».

Όμως, η δουλεία δεν εξαλείφθηκε και η πολιτιστική προσφορά του καπιταλισμού στην ανθρωπότητα συνεχίζεται ως τις μέρες μας. 

Ας ανοίξουμε, λοιπόν, μια πόρτα στην κόλαση:

 Το ταντάλιο αποτελεί το νέκταρ και την αμβροσία της βιομηχανικής παραγωγής, γιατί χρησιμοποιείται στην κατασκευή των smartphone, ηλεκτρονικών υπολογιστών, πολύπλοκων γκάτζετ, συσκευών οικιακής διασκέδασης όπως το Nintendo , στα μικροτσίπ, στα ηλεκτρονικά κυκλώματα και στις μπαταρίες. 

Είναι εκείνο το ορυκτό που μας επιτρέπει να επικοινωνούμε, να κρατάμε για πάντα τις ευτυχισμένες μας στιγμές με τις ψηφιακές κάμερες, να στήνουμε blogs και να εκμεταλλευόμαστε όλα τα σύγχρονα μέσα που μας προσφέρει το διαδίκτυο, μα και να παρακολουθούμε από τους δέκτες μας την ΑΕΚ, τον ΠΑΟ, τον ΟΣΦΠ, τη σύγχρονη παραλλαγή δηλαδή του «άρτος και θέαμα».

Το 80% των κοιτασμάτων αυτού του ορυκτού βρίσκονται στο Κονγκό.



Βέβαια, η αξία αυτού του ορυκτού έχει μια διαφορετική σημασία για τον Κονγκολέζο, ο οποίος σφάζει το διπλανό του για λίγα γραμμάρια ορυκτού Τανταλίτη για να τα πουλήσει μετά σε μια πολιτισμένη ευρωπαϊκή εταιρεία, που έχει σε πρώτο πλάνο την κοινωνική ευαισθησία, για να μπορέσει ο ελεύθερος Ευρωπαίος πολίτης, να απολαύσει το κινητό τηλέφωνο, την plasma τηλεόραση και προπαντός τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο οποίος θα του επιτρέψει κιόλας να κατακρίνει, διαδικτυακά, την πρακτική αυτή.

«Στο Ανατολικό Κονγκό άνθρωποι δολοφονούνται για χάρη “αναβαθμίσεων” όλο και μικρότερης χρησιμότητας στα δικά μας smartphones», γράφει σε ρεπορτάζ του ο βραβευμένος δημοσιογράφος της βρετανικής εφημερίδας «Guardian», Τζορτζ Μόνμπιοτ. Καθημερινές σκηνές ντροπής εκτυλίσσονται στα εκατοντάδες παράνομα ορυχεία του αχανούς Ανατολικού Κονγκό: μικρά παιδιά «δουλεύουν» μέσα σε επικίνδυνες στοές για 12-14 συνεχόμενες ώρες. 

Με αξίνες και φτυάρια βγάζουν και κατόπιν κοσκινίζουν το χώμα με τα γεμάτα κάλους χέρια τους. Αν αρνηθούν να εργαστούν ή προσπαθήσουν να διαφύγουν και πιαστούν, τότε ακολουθούν μαστιγώματα, βιασμοί, ακόμη και αποκεφαλισμοί «για παραδειγματισμό». (Τheguardian : Children of the Congo who risk their lives to supply our mobile phones https://www.theguardian.com/sustainable-business/blog/congo-child-labour-mobile-minerals)

Ενώ ο Kristof Nicholas αναφέρει: «Ποτέ δεν αντίκρισα πιο βάρβαρο πόλεμο από αυτόν του Κονγκό. Όσα είδα με στοιχειώνουν.

Ενώ ο Kristof Nicholas αναφέρει: «Ποτέ δεν αντίκρισα πιο βάρβαρο πόλεμο από αυτόν του Κονγκό. Όσα είδα με στοιχειώνουν.

Εκεί είδα γυναίκες ακρωτηριασμένες, παιδιά που εξαναγκάστηκαν να φάνε τη σάρκα των γονιών τους, κορίτσια που βιάστηκαν σε βαθμό που να καταστραφούν τα εσωτερικά γεννητικά τους όργανα. 

Οι πολέμαρχοι χρηματοδοτούν εν μέρει τη δράση τους πουλώντας σε ξένες εταιρείες ορυκτά που περιέχουν ταντάλιο, βολφράμιο, κασσίτερο και χρυσό. Για παράδειγμα, το ταντάλιο από το Κονγκό χρησιμοποιείται για την κατασκευή πυκνωτών που μπαίνουν σε τηλέφωνα, υπολογιστές και παιχνιδομηχανές». (Το Βήμα: Τα ματωμένα μεταλλεύματα των γκάτζετ http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=340820)

Τον καιρό της μισθωτής εργασίας επινοήθηκαν σύγχρονα εργαλεία επιβολής των νόμων της αγοράς, που στην ουσία τους, εκτός του ότι περιγράφουν ξεκάθαρα την συνάφεια μεταξύ της δουλείας και της μισθωτής εργασίας, εντυπωσιάζουν λόγω του εύρους των αναφορών τους στις ταξικές και φασιστικές δομές της καπιταλιστικής κοινωνίας.

Λόγου χάρη, ο κολοσσός ηλεκτρονικού εμπορίου «Amazon» έβαλε κατσίκες να βόσκουν γύρω από μια αποθήκη. 

Τον καιρό της μισθωτής εργασίας επινοήθηκαν σύγχρονα εργαλεία επιβολής των νόμων της αγοράς, που στην ουσία τους, εκτός του ότι περιγράφουν ξεκάθαρα την συνάφεια μεταξύ της δουλείας και της μισθωτής εργασίας, εντυπωσιάζουν λόγω του εύρους των αναφορών τους στις ταξικές και φασιστικές δομές της καπιταλιστικής κοινωνίας.

Λόγου χάρη, ο κολοσσός ηλεκτρονικού εμπορίου «Amazon» έβαλε κατσίκες να βόσκουν γύρω από μια αποθήκη. 

Η επιχείρηση τις μάρκαρε με την ίδια κάρτα που υποχρεώνει να φοράνε οι εργαζόμενοι στον λαιμό τους και με ακριβώς τα ίδια στοιχεία: όνομα, φωτογραφία, γραμμωτό κώδικα! Οι εργάτες, που στην γλώσσα της «Amazon» αποκαλούνται “hands”, έπρεπε να έχουν υπόδειγμα την υπακοή των κατσικών…

Στην Γερμανία η «Amazon», που απασχολεί ενοικιαζόμενους εργαζόμενους από όλες τις χώρες της Ευρώπης, κυρίως από την εταιρεία προμήθειας δουλοπάροικων Trenkwalder, αφού πρώτα επιδοτήθηκε με δημόσιο χρήμα πάνω από 7 εκατομμύρια ευρώ, κατασκεύασε οκτώ εργοστάσια συσκευασίας προϊόντων, τα οποία προστατεύονται από μια σειρά αγκαθωτά συρματοπλέγματα. 

Σε πολλά σημεία των εργοστασίων δεν υπάρχει ούτε ένα παράθυρο, ούτε και κλιματιστικό κάνοντας τις συνθήκες εργασίας τρομακτικές ,ενώ όλοι οι εργάτες, καθώς θεωρούνται ενδεχόμενοι κλέφτες, υπόκεινται σε σχολαστικούς ελέγχους που επιβλέπονται από φρουρούς : περνούν από ανιχνευτές μετάλλου πριν από το σχόλασμα ή το διάλειμμά τους! (Μonde-diplomatique: Η Amazon πίσω από την οθόνη http://archives.monde-diplomatique.gr/spip.php?article484) Τους φρουρούς των εργατών η «Amazon» τους προμηθεύεται ή τους προμηθευόταν από την εταιρεία H.E.S.S. Security, η οποία στην ουσία είναι μια νεοφασιστική Γερμανική οργάνωση. (Dailymail: Fury over Amazon’s ‘neo-Nazi, black-clad’ German security staff who ‘intimidate foreign workers’ Read more: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2279076/Fury-Amazons-neo-Nazi-black-clad-German-security-staff-intimidate-foreign-workers.html#ixzz51nlRFiyc)

Οι κάμερες παρακολουθούν κάθε κίνηση των εργατών που εργάζονται από 55 έως 60 ώρες την εβδομάδα και αντιμετωπίζουν κυρώσεις αν δεν πιάσουν τους στόχους, ακόμη και ο χρόνος για την τουαλέτα προσμετράται, και αν είναι μεγαλύτερος από τον επιτρεπτό υπάρχουν επιπλήξεις. (Μirror: Timed toilet breaks, impossible targets and workers falling asleep on feet: Brutal life working in Amazon warehouse (http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/timed-toilet-breaks-impossible-targets-11587888)

Γενικά, οι εργαζόμενοι της πολυεθνικής, πολλοί από τους οποίους απασχολούνται ως ενοικιαζόμενοι, δουλεύουν ασταμάτητα, με ελάχιστα δικαιώματα και πενιχρούς μισθούς, χωρίς Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Μάλιστα τους υποχρεώνουν να υπογράφουν «χαρτιά εχεμύθειας», τα οποία τούς απαγορεύουν αυστηρά να εκφράζονται και να μιλάνε σχετικά με τη δουλειά τους, στην οικογένειά τους, στους φίλους τους ή σε δημοσιογράφους. 

Αυτές οι μέθοδοι έβαλαν το χέρι τους, ώστε ο ιδρυτής της «Amazon» Τζέφρι Πρέστον Μπέζος να εκτοξευθεί στη 19η θέση των δισεκατομμυριούχων του πλανήτη. Να σημειώσουμε ότι ο ιδρυτής και πρόεδρος της εταιρείας «Amazon», τον Αύγουστο του 2013, αγόρασε 250 εκατομμύρια ευρώ την εφημερίδα Washington Post.



Αποτελεί νομοτέλεια το γεγονός πως το οικονομικό και πολιτικό σύστημα κυριαρχείται από τις κεφαλαιοκρατικές σχέσεις παραγωγής και διανομής πλούτου. Επομένως, οι συνθήκες ζωής που βιώνουν οι εργαζόμενοι εξαρτώνται από τις ανάγκες συσσώρευσης κεφαλαίου και από τις στρατηγικές που εκπονούν οι εκπρόσωποί του. Την ένταση και την έκταση αυτών των στρατηγικών των κατόχων κεφαλαίων, θα τις πραγματώσει το πολιτικό προσωπικό, το οποίο γνωρίζει πολύ καλά πως ο καπιταλισμός και ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι υπόθεση ιδεολογικών αρχών, αλλά συμφερόντων.

Εντάξει!

Πέρασε η ώρα διαβάζοντας ένα κείμενο που ίσως οδηγεί τον αναγνώστη στην οργή, την απόγνωση, ακόμα και στην, γιατί όχι, αδιαφορία. Άλλωστε, ο ιστός και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εκτιμηθεί υπερβολικά. Είναι το άσυλο όσων διστάζουν να αντιμετωπίσουν την πραγματική ζωή. Την ζωή που γεννά την αισιοδοξία, την αλληλεγγύη και τη δύναμη των ανθρώπων όταν μαζί αντιστέκονται.

Εμπρός λοιπόν…

Εθνικισμός και κοσμοπολιτισμός

Με αφορμή το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης για το "Μακεδονικό",  όπου μια τεράστια μάζα ανθρώπων με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά και
συμφέροντα βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, χωρίς να μπορεί να δει τι ακριβώς έκανε εκεί, μαζί με φασίστες, παπαδαριό άλλων εποχών, στρατιωτικούς και γραφικούς αλλά και διάφορους επώνυμους και ανώνυμους εκπροσώπους κομμάτων και συμφερόντων, που βέβαια εκτελούσαν διατεταγμένη

υπηρεσία, αναδημοσιεύουμε ένα παλιότερο άρθρο του Ριζοσπάστη που βοηθάει στην κατανόηση της κατάστασης.

Γιατί βέβαια "εθνικισμός" δεν είναι η αγάπη για την πατρίδα, αλλά η υποδάυλιση του μίσους για τους άλλους λαούς και εθνότητες.



Εθνικισμός και κοσμοπολιτισμός

Εφτασε το αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα ανάμεσα στις Εθνικές ομάδες Αλβανίας και Ελλάδας να γίνει αφορμή για την εκδήλωση φαινομένων τόσο ακραίου εθνικισμού, που οδήγησε μέχρι και σε φόνο. Δεν πρόκειται μέσα απ' αυτό το άρθρο, να σταθούμε σ' αυτό καθεαυτό το συγκεκριμένο επεισόδιο. Αλλωστε, αλλού είναι το πρόβλημα: Στις αιτίες που διαμορφώνουν συνειδήσεις εθνικιστικές - ρατσιστικές και στους σκοπούς που αυτές υπηρετούν. Αυτός ο παροξυσμός εθνικισμού, ο οποίος με σκαμπανεβάσματα, καθόλη τη διάρκεια της 10ετίας του '90, εμφανίστηκε και συνεχίζει σαν αφορμή, που όξυνε τις αντιθέσεις ανάμεσα σε λαούς που συμβίωναν για πάνω από μισόν αιώνα στα Βαλκάνια, που οδήγησε σε πολέμους και σε διαμελισμούς κρατών, που συνεχίζει να υποθάλπει το φανατισμό και το μίσος διαιωνίζοντας την πολιτική του «διαίρει και βασίλευε», ήταν, τελικά, και είναι αποτέλεσμα επεμβάσεων ιμπεριαλιστικών κρατών μετά την αντεπανάσταση. Και οι εμφανιζόμενες τάσεις εθνικής ανεξαρτησίας, που επίσης από μιαν ορισμένη πλευρά της ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας, και όχι μόνο, χαρακτηριζόταν αυτοί οι πόλεμοι, που οδήγησαν σε διαμελισμούς, ως εθνικοαπελευθερωτικοί, ήταν επίσης αποτέλεσμα ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Για παράδειγμα, είναι γνωστό πλέον πως ο στρατός της Κροατίας, που πολεμούσε δήθεν για την ανεξαρτησία της από τη Σερβία, στην τότε ενιαία Γιουγκοσλαβία, ήταν μισθοφορικός, οργανωμένος από τη Γερμανία. Το παράδειγμα αρκεί, για να γίνει κατανοητό πως πίσω από την έξαρση του εθνικισμού βρίσκεται το κεφάλαιο, η αστική τάξη, στην εποχή του ιμπεριαλισμού, εποχή της πιο ακραίας αντίδρασης.



Βεβαίως, εύλογο και το ερώτημα, πώς σε μια περίοδο, που η προπαγάνδα της άρχουσας τάξης, όλων των επιτελείων της, επιδιώκει να διαμορφώσει συνειδήσεις ανοχής ή και στήριξης, υπεράσπισης της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης - παρουσιάζοντάς την ως ουδέτερη και αταξική διαδικασία, έξω και πάνω από τις υπάρχουσες σχέσεις παραγωγής, δηλαδή την καπιταλιστική ιδιοκτησία - που προβάλλει τον κοσμοπολιτισμό ως ιδεολογία της (είμαστε όλοι πολίτες αυτού του κόσμου, ή του λεγόμενου πλανητικού χωριού), μπορεί να υποδαυλίζει και να οξύνει τον εθνικισμό. Εδώ έφτασαν, να προπαγανδίζουν ότι πέφτουν τα σύνορα ανάμεσα στα κράτη, ιδιαίτερα στα κράτη - μέλη περιφερειακών καπιταλιστικών ενώσεων, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση, που οι ελευθερίες κίνησης (κεφαλαίου, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και προσώπων) αποτελούν θεμέλιο της πολιτικής τους. Πώς υποδαυλίζουν τον εθνικισμό;

Και όμως, αρκεί να δούμε προσεκτικά την προπαγάνδα περί εθνικών στόχων, εθνικών ιδεών, που γίνονται πράξη από τις κυβερνήσεις (η ΟΝΕ, π.χ., ήταν ένας τέτοιος στόχος, η συμμετοχή στο λεγόμενο σκληρό πυρήνα είναι άλλος ένας, η πραγματοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων, επίσης, ήταν εθνικός στόχος), για να αντιληφθούμε πως ο εθνικισμός με τον κοσμοπολιτισμό είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Αλλά για να συνειδητοποιηθεί χρειάζεται η ταξική προσέγγιση των φαινομένων, των στόχων που θέτει η κυρίαρχη πολιτική, για να γίνει κατανοητό πώς ένας εθνικός στόχος (π.χ., η ισχυροποίηση της Ελλάδας, η συμμετοχή της στο σκληρό πυρήνα της ΕΕ), συνδυάζει τον εθνικισμό του κεφαλαίου, (ισχυροποίησή του) με τον κοσμοπολιτισμό του, (συμμετοχή στην καπιταλιστική διεθνοποίηση). Που στον καπιταλισμό σημαίνει και εξαγωγή του σε νέες αγορές (π.χ., για την Ελλάδα στα Βαλκάνια), άρα εκμετάλλευση και άλλων λαών. Σημαίνει, επίσης, φτηνούς εργάτες, άρα μετανάστες, γεγονός που οδηγεί και στην κοσμοπολίτικη και στην εθνικιστική προπαγάνδα, ή την καλλιέργειά της στο εσωτερικό πλέον μιας χώρας, γιατί, ως τακτική του «διαίρει και βασίλευε» της εργατικής τάξης ανάλογα με την εθνική της καταγωγή, την κάνει πιο ευάλωτη διασπώντας την, μειώνει τις αντιστάσεις της στην ένταση της εκμετάλλευσης.


Ας δούμε, λοιπόν, τι είναι εθνικισμός, τι κοσμοπολιτισμός και γιατί αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος της αστικής πολιτικής και ιδεολογίας.



Εθνικισμός είναι ιδεολογία της αστικής τάξης, που αποσκοπεί να διεγείρει το μίσος των λαών ενάντια σε άλλους λαούς και να στεριώσει στη συνείδησή τους την αντίληψη της κυριαρχίας ενός κράτους πάνω σ' ένα άλλο. Ο εθνικισμός καλλιεργείται από τα καπιταλιστικά κράτη, γιατί στη φύση της ατομικής ιδιοκτησίας και του κεφαλαίου βρίσκεται η ανάγκη της διαίρεσης των ανθρώπων, που δίνει την ευκαιρία πιο εύκολης επιβολής της καταπίεσης και εκμετάλλευσης. (Ενα μέσον και μάλιστα ισχυρό είναι η εθνική καταγωγή). Η αστική τάξη διαδίδει τον εθνικισμό, για να σπείρει τη διχόνοια ανάμεσα στους εργαζόμενους των διαφόρων εθνών. Για να τους εμποδίσει να χειραφετηθούν και να ενωθούν σε κοινό μέτωπο ενάντιά της. Για να αποσπάσει την προσοχή τους από την ταξική πάλη για την ανατροπή του κεφαλαίου. Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, η αστική τάξη χρησιμοποιεί τον εθνικισμό για την προετοιμασία των ιμπεριαλιστικών πολέμων και για να δικαιολογήσει την υποδούλωση άλλων λαών. Επίσης, χρησιμοποιεί τον εθνικισμό και στο εσωτερικό ενός κράτους, όταν το αστικό κράτος είναι πολυεθνικό, ή όταν υπάρχει μεγάλο τμήμα μεταναστών, με δεδομένο το αντικειμενικό γεγονός, σύμφυτο του καπιταλισμού, της ανεργίας, της φτώχειας, της εξαθλίωσης.

Ο εθνικισμός μπορεί και διαδίδεται ή επιδρά σε συνειδήσεις ανώριμες πολιτικά, ταξικά, επειδή ακριβώς υπάρχει το έδαφος ανάπτυξής του από την εποχή των αστικών επαναστάσεων και τη δημιουργία καπιταλιστικών κρατών. Είναι η εποχή περάσματος από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Η ανερχόμενη αστική τάξη, προοδευτική τότε, είχε την ανάγκη, προκειμένου να δημιουργήσει το δικό της κράτος, να προσδώσει εθνικό χαρακτήρα, προβάλλοντας το εθνοτικό στοιχείο ως κυρίαρχο, προκειμένου να προωθήσει τις δικές της καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, ενάντια στις αντιδραστικές τότε φεουδαρχικές. Μπορούσε έτσι να τραβήξει μαζί της όλα τα τότε καταπιεζόμενα από τη φεουδαρχία κοινωνικά λαϊκά στρώματα με αιχμή το εθνικό στοιχείο. Ετσι συγκροτήθηκε το έθνος - κράτος. Για παράδειγμα, η επανάσταση του 1821, ενώ ήταν αστική ως προς το κοινωνικό της περιεχόμενο, έμεινε στην ιστορία ως εθνικοαπελευθερωτική.

Η συγκρότηση του έθνους - κράτους δε σήμαινε ούτε τότε καθαρότητα εθνική, με την έννοια της εθνικής ρίζας, της φυλής κλπ. Βεβαίως, το σημερινό θέμα μας δεν είναι η ιστορική έρευνα για τη διαμόρφωση του έθνους - κράτους. Αν κάνουμε αυτές τις αναφορές, είναι ακριβώς επειδή η «καθαρότητα» του έθνους χρησιμοποιήθηκε από την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα, για να υποδαυλίζει τον εθνικισμό και να κάνει πολέμους, φτάνοντας κάποτε να αναγάγει την έννοια του έθνους στην «καθαρότητά» του, όπως επίσης και να δικαιολογεί τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους (π.χ., Βαλκάνια) με τη δημιουργία «καθαρών» εθνικών κρατών. Χρησιμοποιεί, δε, ανάλογη προπαγάνδα για τους ίδιους σκοπούς της διαιώνισης του καπιταλισμού, δημιουργώντας και οξύνοντας αντιθέσεις και ανταγωνισμούς ανάμεσα στην εργατική τάξη με βάση την εθνική καταγωγή. Μια ματιά στο «περιούσιο», κατά τη ρήση της Μ. Ολμπράιτ, αμερικάνικο έθνος φτάνει για να γίνει αντιληπτό ότι οι Αμερικάνοι σαν έθνος υπάρχουν στις ΗΠΑ, αλλά αυτό το έθνος απαρτίζεται από Αγγλους, Ιρλανδούς, Αφρικανούς, Λατινοαμερικάνους, Κινέζους κ.ά. Βεβαίως, η άρχουσα τάξη των ΗΠΑ δε διστάζει να καλλιεργεί τον εθνικισμό («περιούσιο» έθνος οι Αμερικάνοι), για να υποτάσσει τον αμερικάνικο λαό στους ιμπεριαλιστικούς πολεμικούς της σκοπούς.


Ο Ι. Β. Στάλιν, στο σπουδαίο άρθρο του «Ο μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα», αναφέρει τα εξής: «Τι είναι έθνος; Εθνος είναι πριν απ' όλα μια κοινότητα, μια καθορισμένη κοινότητα ανθρώπων. Η κοινότητα αυτή δεν είναι ούτε από μια ράτσα ούτε από μια φυλή. Το σημερινό ιταλικό έθνος σχηματίστηκε από Ρωμαίους, Γερμανούς, Ετρούσκους, Ελληνες, Αραβες κλπ. Το γαλλικό έθνος αποτελέστηκε από Γαλάτες, Ρωμαίους, Βρετανούς, Γερμανούς κλπ. Το ίδιο πρέπει να ειπωθεί για τους Αγγλους, τους Γερμανούς και τους άλλους, που διαμορφώθηκαν σε έθνη από ανθρώπους διαφορετικής ράτσας και φυλής.



Το έθνος, λοιπόν, δεν είναι μια κοινότητα από μια ράτσα και από μια φυλή, μα μια ιστορικά διαμορφωμένη κοινότητα ανθρώπων».

Ετσι, ο εθνικισμός καλλιεργείται, με την έννοια της «καθαρότητας» που πρέπει να «σωθεί» και που κινδυνεύει από προσμείξεις (π.χ., Αλβανοί μετανάστες), για να χρησιμοποιηθεί, όταν αυτό εξυπηρετεί σε μια δοσμένη στιγμή την κυρίαρχη τάξη. Οταν χρειάζεται φτηνούς εργάτες και μπορεί να τους βρίσκει, π.χ., στους Αλβανούς (μέχρι και νεκροί στο Ολυμπιακό χωριό υπήρξαν), να καλλιεργεί την έχθρα ανάμεσα στους Ελληνες εργάτες και τους μετανάστες που τους παίρνουν τις δουλιές, δικαιολογώντας έτσι την ανεργία και τη φτώχεια. Ετσι, αποπροσανατολίζει από το γεγονός ότι αυτά είναι αποτέλεσμα των αντιφάσεων του καπιταλισμού που πρέπει να καταργηθεί, της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, και της πολιτικής που υπηρετεί το κεφάλαιο. Ετσι, διασπούν το κοινό μέτωπο Ελλήνων και ξένων εργατών κατά της εκμετάλλευσης.


Ο κοσμοπολιτισμός, η άλλη όψη του νομίσματος, είναι μέρος της αντιδραστικής αστικής αντίληψης, που διαδίδεται από τους ιδεολόγους του ιμπεριαλισμού και αποτελεί ένα όπλο στα χέρια του κεφαλαίου, στην προσπάθειά τους να υποτάσσουν την εργατική τάξη της χώρας τους στους δικούς τους εκμεταλλευτικούς σκοπούς (η συμμετοχή στην ΕΕ είναι ωφέλιμη για τους ανθρώπους του μόχθου μας, αφού γίνονται Ευρωπαίοι πολίτες, ή πολίτες του κόσμου), αλλά και να υποδουλώνουν άλλους λαούς, στο όνομα της επιβολής των αξιών της καπιταλιστικής ελευθερίας, δηλαδή της ελευθερίας στην εκμετάλλευση. Είναι, επομένως, ένα ιδεολογικό όπλο για την πολιτική και οικονομική υποδούλωση των λαών.



Υπάρχει, βεβαίως, ένα ερώτημα, πώς συνδυάζονται κοσμοπολιτισμός και εθνικισμός. Αλλά ένα παράδειγμα μπορεί να το κάνει κατανοητό. Οι Αμερικανοί, λένε οι κυβερνήσεις τους, είναι το έθνος που μπορεί και πρέπει να επιβάλει τις δικές του αξίες παγκόσμια. Γι' αυτό και χρειάζεται να δρα ο αμερικανικός λαός ενάντια σε άλλους λαούς. Εδώ καλλιεργείται και ο εθνικισμός και ο κοσμοπολιτισμός. Τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας, λένε τα κόμματα της άρχουσας τάξης, απαιτούν συμμετοχή στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Ακόμη και αν αυτό απαιτεί εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ,(κοσμοπολίτικη λογική), ή και αντιπαράθεση με άλλους λαούς (π.χ., τα εθνικιστικά συλλαλητήρια το 1992 για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, προκειμένου να ενταχτεί στην υπηρεσία της Δύσης, με μοχλό την Ελλάδα). Εδώ, η άρχουσα τάξη όξυνε τον εθνικισμό, προκειμένου να πετύχει εξαγωγή κεφαλαίων στη γειτονική χώρα και σε άλλες Βαλκανικές χώρες. Οπως και έγινε σ' ένα βαθμό, αφού σήμερα όχι μόνον ελληνικές καπιταλιστικές επιχειρήσεις, αλλά και ελληνικός στρατός υπάρχει στα Βαλκάνια, ως στρατός κατοχής.

Οι εργάτες δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν, ενώ τους ενώνουν τα πάντα. Και αυτή είναι η βάση της εξάλειψης του εθνικισμού και του κοσμοπολιτισμού. Σαν απάντηση αντιτάσσουν τον προλεταριακό διεθνισμό, την κοινή ταξική τους πάλη, ανεξαρτήτως εθνικότητας, για την οριστική απαλλαγή τους από τα δεσμά της εκμετάλλευσης.

Σ. Κ.

Λαθροχειρία

Τη λαθροχειρία επιστράτευσε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στο «Εθνος της Κυριακής», προκειμένου να επενδύσει την πολιτική της κυβέρνησης στα Βαλκάνια με «προοδευτικό» μανδύα και να τραβήξει ψεύτικες διαχωριστικές γραμμές με όσους από εθνικιστικές θέσεις στρώνουν εξίσου «βούτυρο στο ψωμί» των ευρωατλαντικών σχεδίων. Τι ισχυρίστηκε; Οτι «η Αριστερά στο σύνολό της - δηλαδή τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ ή παλιότερα ο Συνασπισμός, όσο και το ΚΚΕ - παιχνίδια με τα λεγόμενα εθνικά θέματα δεν έπαιζε ποτέ. Αλλοι είναι αυτοί που κάνουν τους υπερπατριώτες ή τους εθνικόφρονες, αλλά την κρίσιμη στιγμή ξεπούλησαν το εθνικό συμφέρον». Πάει πολύ να τσουβαλιάζεις τη σταθερή και κρυστάλλινη θέση που είχε και έχει το ΚΚΕ για το θέμα, με αφετηρία τα συμφέροντα των λαών της περιοχής, με αυτή του ΣΥΡΙΖΑ και του προκατόχου του, Συνασπισμού, που το 1992 φιγουράριζε στα εθνικιστικά συλλαλητήρια με τα γνωστά «όλοι πλην Λακεδαιμονίων», ενώ σήμερα αναδεικνύεται σε ευρωΝΑΤΟικό σημαιοφόρο, με πυξίδα και στις δυο περιπτώσεις το πώς θα υπηρετηθούν πιο αποτελεσματικά τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Αλλά όταν πρόκειται για τα βρώμικα σχέδια της αστικής τάξης, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει ότι δεν διστάζει πουθενά...

Στο ίδιο στρατόπεδο

Πολλή κουβέντα γίνεται από την Κυριακή γύρω από το συλλαλητήριο που οργάνωσαν διάφορες «ομάδες» και φορείς της Βόρειας Ελλάδας, από κοινού με φορείς της ομογένειας, εργοδοτικές ενώσεις, θρησκευτικές οργανώσεις, ακροδεξιά μορφώματα, φορείς της Τοπικής Διοίκησης και άλλους, με αίτημα να μην αναγνωριστεί η ΠΓΔΜ με όνομα που θα περιλαμβάνει τον όρο «Μακεδονία».
Στην πραγματικότητα, τόσο το συλλαλητήριο όσο και η αντιπαράθεση που ακολούθησε, αποσιωπούν συνειδητά και αποκρύπτουν την ουσία, που είναι οι επικίνδυνοι σχεδιασμοί των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή.
Δεν είναι τυχαίο, αφού και οι δύο πλευρές, είτε στέκονται στην πλευρά του εθνικισμού είτε του κοσμοπολιτισμού, «συστεγάζονται» κάτω από την κοινή ομπρέλα των ευρωατλαντικών σχεδίων στην περιοχή και της συμμετοχής της αστικής τάξης της Ελλάδας σε αυτά.
Είναι τσεκαρισμένο άλλωστε ότι ο κοσμοπολιτισμός της αστικής τάξης είναι η άλλη όψη του εθνικισμού και ότι αλείφουν εξίσου «βούτυρο στο ψωμί» των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, πάντα σε βάρος των λαών και με απαραίτητο συμπλήρωμα τον αντικομμουνισμό, που οξύνεται με αφορμή και την ΠΓΔΜ.
Χαρακτηριστική εδώ είναι η αντιπαράθεση κυβέρνησης - ΝΔ με αφορμή το συλλαλητήριο, και με βασικό ερώτημα, όπως επαναλαμβάνουν, το «ποιος είναι πιο ικανός και υπεύθυνος ώστε να υπηρετήσει το εθνικό συμφέρον», όπως βαφτίζονται τα συμφέροντα και οι στόχοι της αστικής τάξης για αναβάθμιση της θέσης της στην περιοχή.
Τόσο η ΝΔ, που με την παρουσία των βουλευτών της και τις δηλώσεις του προέδρου της προσπαθεί να ψαρέψει στα θολά νερά του εθνικισμού, «ξεπλένοντας» έτσι φασιστικές και αντιδραστικές δυνάμεις όπως η Χρυσή Αυγή, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, που αξιοποιεί τη στάση της ΝΔ για να προσδώσει «προοδευτικό» περιεχόμενο στην πολιτική της κυβέρνησης στα Βαλκάνια και επιδίδεται σε ένα ακόμα ρεσιτάλ υποκρισίας, κάνοντας ότι δεν είδε τον κυβερνητικό του εταίρο να πρωτοστατεί στο συλλαλητήριο ή «ξεχνώντας» το πώς συμπορεύτηκε στο παρελθόν με τέτοιες αντιδραστικές δυνάμεις, αυτούς ακριβώς τους στόχους της αστικής τάξης υπηρετούν.
Καθόλου τυχαία, πάνω σε αυτό το «κοινό έδαφος», πολλοί από τους διοργανωτές και τους ομιλητές, αλλά και δυνάμεις που συμμετείχαν, όπως οι κυβερνητικοί ΑΝΕΛ, παρουσίασαν το συλλαλητήριο ως «διαπραγματευτικό χαρτί» και «μοχλό πίεσης» στα χέρια της κυβέρνησης, που με τους κατάλληλους χειρισμούς μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε η αστική τάξη να διεκδικήσει περισσότερα ανταλλάγματα στα πλαίσια των ευρωατλαντικών σχεδιασμών.
Ούτε βέβαια διαφεύγει της προσοχής ότι διάφορες εθνικιστικές δυνάμεις και στρατιωτικοί, όπως ένας εκ των βασικών ομιλητών της συγκέντρωσης, έχουν υπηρετήσει από κρίσιμα πόστα τους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς στην περιοχή, που ανάμεσα στα άλλα δημιούργησαν το πρόβλημα, διαλύοντας τη Γιουγκοσλαβία.
Ταυτόχρονα, δεν περνά απαρατήρητο ότι η αντιπαράθεση αυτή εντάσσεται στις ευρύτερες διεργασίες για το ανακάτεμα της «σούπας» του αστικού πολιτικού συστήματος συνολικά, γι' αυτό και ορισμένοι έσπευσαν να πανηγυρίσουν ότι μια «νέα δεξιά» γεννιέται.
Ο «κουρνιαχτός» της ονοματολογίας επιβεβαιώνεται έτσι ως «πολυεργαλείο» στα χέρια των ευρωατλαντικών και άλλων σχεδιασμών, που υπηρετούν από κοινού και με μοιρασμένους ρόλους οι αστικές πολιτικές δυνάμεις. Ο λαός μας έχει πείρα που πρέπει να αξιοποιήσει, ώστε να βρεθεί απέναντι σ' αυτούς τους σχεδιασμούς, και όχι κάτω από ξένες σημαίες.

Πίσω από το παραβάν της ονοματολογίας

Ολοένα και περισσότερο η συζήτηση για την ΠΓΔΜ αναδεικνύει τις οικονομικές και γεωπολιτικές προεκτάσεις των διευθετήσεων που προωθούν ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ στη Βαλκανική. Αυτό είναι, άλλωστε, το υπόβαθρο των ανταγωνισμών με άλλα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη, που διεκδικούν χώρο, αγορές και διαύλους για τα δικά τους μονοπώλια. Βασικός στόχος της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» των Βαλκανίων είναι να αφαιρέσει πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά ερείσματα από τη Ρωσία, που έχει μεγάλα συμφέροντα και διατηρεί ιστορικά στενές σχέσεις με κράτη της Βαλκανικής. Από το κάδρο δεν θα μπορούσε να λείπει και η Κίνα, που χαράσσει μέσα από τα Βαλκάνια ένα κρίσιμο τμήμα του «νέου δρόμου του μεταξιού» προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Διαθέτει μάλιστα τεράστια κεφάλαια στην υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού, με εξαγορές επιχειρήσεων, επενδύσεις σε υποδομές, συμμετοχή σε χρηματοδότηση μεγάλων έργων κ.ά. Μικρότεροι, αλλά όχι αμελητέοι παίχτες, είναι η Τουρκία και ορισμένες χώρες του Κόλπου, που αξιοποιούν το μουσουλμανικό στοιχείο στα κράτη της Βαλκανικής για να κατοχυρώσουν οικονομικά και άλλα συμφέροντα στην περιοχή.

***

Ενα από τα βασικά πεδία αντιπαράθεσης με τη Ρωσία είναι τα ζητήματα της Ενέργειας και το σχέδιο απεξάρτησης της ευρωπαϊκής οικονομίας από το ρωσικό αέριο, που μέχρι σήμερα καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της ΕΕ. Στο σχέδιο αυτό συντάσσονται ΗΠΑ και ΕΕ, όχι χωρίς αντιθέσεις, καθώς ισχυρές οικονομίες, όπως η Γερμανία, διαπραγματεύονται και αυτοτελώς με τη Ρωσία, με βάση τα συμφέροντά τους. Απ' αυτήν τη σκοπιά, η Βαλκανική αποτελεί κρίσιμο έδαφος, καθώς προβλέπεται να αποτελέσει δίαυλο για τη μεταφορά Ενέργειας από «εναλλακτικές» πηγές στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Για τις ΗΠΑ, το ενδεχόμενο να εξάγουν σχιστολιθικό αέριο και πετρέλαιο στην Ευρώπη, κάνει ακόμα πιο επιτακτικό αυτόν τον σχεδιασμό, στον οποίο εντάσσεται και η Ελλάδα, ως κόμβος αγωγών από το Αζερμπαϊτζάν και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και ως πύλη εισόδου για το αμερικανικό αέριο, σε περίπτωση που γι' αυτόν το σκοπό επιλεγεί η Αλεξανδρούπολη. Ηδη, ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών, με κάθετες διασυνδέσεις προς άλλες χώρες των Βαλκανίων, κατασκευάζεται στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ αντίστοιχα σχέδια υπάρχουν για τις μεταφορές, με διασύνδεση σύγχρονων οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων, που θα απλώνονται μέχρι τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.

***

Για την «ασφάλεια» αυτών των επενδύσεων και την προώθηση των γενικότερων συμφερόντων τους στην περιοχή, οι ΗΠΑ αναβαθμίζουν και τη στρατιωτική συνεργασία με την Ελλάδα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι σχέσεις των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ με την Τουρκία βρίσκονται σε παρατεταμένη κρίση. Με αυτά τα κριτήρια, η ελληνική αστική τάξη αντιλαμβάνεται ως «ευκαιρία» την τωρινή συγκυρία και η κυβέρνηση φιλοδοξεί να γίνει σημαιοφόρος των αμερικανο-ΝΑΤΟικών σχεδίων στην περιοχή, προκειμένου να αναβαθμιστεί η Ελλάδα σε ενεργειακό και διαμετακομιστικό κόμβο. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι να προχωρήσει και με δική της συμβολή η «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Βαλκανίων, που περνάει μέσα και από την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Βέβαια, η ΠΓΔΜ και άλλες χώρες των Βαλκανίων συνεργάζονται εδώ και δεκαετίες στενά με το ΝΑΤΟ, όπως και με την ΕΕ. Η πλήρης ένταξή τους, όμως, στους δύο ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς σημαίνει βαθύτερη ενσωμάτωση και, επομένως, μεγαλύτερη δέσμευση στα σχέδια και στις επιδιώξεις τους, ενώ, αντίστροφα, περιορίζονται ακόμα περισσότερο οι δυνατότητες της Ρωσίας να παρεμβαίνει για να επηρεάζει στρατηγικές επιλογές της αστικής τάξης αυτών των χωρών. Είναι αυτονόητο ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να αποποιηθεί τα συμφέροντά της στην περιοχή και αυτό σημαίνει ένταση του ανταγωνισμού. Η αντίδρασή της για την ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ και τώρα οι ανακοινώσεις του ΥΠΕΞ της για τις εξελίξεις στα Σκόπια είναι ενδεικτικές.

***

Αλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αντιπαράθεση με επίκεντρο τη Σερβία, που δέχεται μεγάλες πιέσεις να αναβαθμίσει τις σχέσεις της με ΝΑΤΟ και ΕΕ, ενώ η Ρωσία αξιοποιεί την επιρροή της για να ενθαρρύνει αντίρροπες κινήσεις στη χώρα αυτή. Είναι αυτονόητο ότι η «περικύκλωση» της Σερβίας από σημερινά και μελλοντικά κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ (Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Κροατία, Μαυροβούνιο είναι ήδη, Βοσνία - Ερζεγοβίνη και ΠΓΔΜ βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης) αυξάνει την πίεση σε ό,τι αφορά τον προσανατολισμό της και τις σχέσεις που αναπτύσσει με τη Ρωσία. Ολα τα παραπάνω δίνουν το πραγματικό περιεχόμενο όρων όπως η «θωράκιση της σταθερότητας και της ασφάλειας» στην περιοχή των Βαλκανίων, που προβάλλεται από τα μονοπώλια ως προϋπόθεση για επενδύσεις, μέσα από την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» της περιοχής. Μόλις πριν από λίγες μέρες, ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ δήλωνε ότι «όλες οι χώρες της περιοχής επενδύουν τις μεγαλύτερες προσπάθειες να επιταχύνουμε την ευρωατλαντική μας ολοκλήρωση, να ενισχύσουμε την περιφερειακή συνεργασία, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών, των επιχειρηματιών να επενδύσουν στις χώρες της περιοχής». Ενώ και η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι η ένταξη όλων των χωρών της Βαλκανικής στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ είναι μια «οικονομική και γεωπολιτική πρόκληση». Μέσα απ' αυτό το πρίσμα χρειάζεται να βλέπει ο λαός τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, πίσω από το παραβάν της ονοματολογίας για την ΠΓΔΜ και να ανεβάσει την ετοιμότητά του απέναντι στις επικίνδυνες εξελίξεις.