Το ημερολόγιο του 2017

 Το ημερολόγιο του 2017

Εντάξει, είναι μια τρομερή ιδέα, τόσο πρωτότυπη, που δεν την έχει σκεφτεί κανείς άλλος: ένα ημερολόγιο, αφιερωμένο στο 17' του νου και της καρδιάς μας, του αιώνα των επαναστάσεων στον οποίο "ανήκομεν" -όπως έγραψε για τον εαυτό της η Έρη Ρίτσου- αλλά αυτό δε σημαίνει πως θα γίνουμε οι δούλοι του 21ου αιώνα.

Στην πραγματικότητα, η ιδέα δεν είναι καθόλου πρωτότυπη, μέχρι κι η Αυγή κυκλοφόρησε τις προάλλες με ένα τέτοιο, οκτώ χρόνια μετά το ημερολόγιο που 'χε βγάλει για το Δεκέμβρη και τη... γενιά του Τσέρνομπιλ, που αντέχει στα χημικά. Θα μπορούσαμε να το πούμε δύο τετραετίες πριν, αφού έτσι μετράνε πια οι Συριζαίοι το χρόνο, με κυβερνητικές θητείες, αν και δε μοιάζει πολύ πιθανό να εξαντλήσουν τη δική τους τετραετία. Κι είναι κρίμα, γιατί θα μπορούσαν να γιορτάσουν το 18' πχ, ως κυβέρνηση, τα εκατό χρόνια από τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ, που έχει γίνει καραμέλα στα χείλη τους ως δικαιολογία για τα δικά τους. Αλλά το πραγματικά πρωτότυπο θα ήταν να κάνουν πχ εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια της Οχτωβριανής, όπως είχαν κάνει δέκα χρόνια πριν για τα 90χρονα. Κι αν ήταν μια φορά προκλητικό τότε -σα να τιμάνε την επέτειο της Οχτωβριανής οι μενσεβίκοι- βάλτα κάτω να δεις πόσες φορές παραπάνω θα είναι τώρα.

Είναι τόσο "πρωτότυπη" λοιπόν η σύνδεση με το 17' που καταλήγει σχεδόν καταθλιπτική, σαν τυπική ευχή, που δε θα γίνει πράξη, όχι φέτος τουλάχιστον, με τέτοιους αρνητικούς συσχετισμούς. Αλλά δεν πρέπει να μας παίρνει από κάτω, γιατί το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν την αυγή και τους κανονιοβολισμούς του Αβρόρα, που λίγα πράγματα τους προμήνυαν το 1914, στην αρχή του Α' Π.Π.

Κι αν εμείς προσμένουμε φέτος μια επανάληψη του 1917, όχι ως φάρσα ή τραγωδία, αλλά πιο πολύ για να παίρνουμε θάρρος και να συνεχίζουμε, φαντάσου στο τέλος της χρονιάς κάποιους υπονόμους του διαδικτύου να προσμένουν για το 18' την επανίδρυση του κόμματος, εκατό χρόνια μετά από το ιδρυτικό συνέδριο στον Πειραιά.

Θα μπορούσε επίσης να βγει εκ των υστέρων ένα ημερολόγιο για το 16' και τους διάσημους που άφησαν τα εγκόσμια κατά τη διάρκειά του, ένας (τουλάχιστον) κάθε μήνα. Αλλά αντί για αυτό, που είναι μακάβριο και χωρίς νόημα, ας δούμε τι θα μπορούσε να έχει ένα ημερολόγιο του 17', μήνα προς μήνα.

Ιανουάριος

Είναι κρίμα που δεν υπάρχει κάποια φωτογραφία που να δείχνει το Βλαδίμηρο μαζί με τη Ρόζα. Αλλά ο Γενάρης είναι αφιερωμένος στη μνήμη τους, την επέτειο θανάτου του πρώτου και την επέτειο της δολοφονίας της δεύτερης από τους γερμανούς σοσιαλδημοκράτες, που πρόδωσαν την υπόθεση της εργατικής τάξης.

Φεβρουάριος

Ο κουτσοφλέβαρος θα μπορούσε να είναι αφιερωμένος στην πτώση του τσάρου (με το παλιό), αλλά αυτές τις μέρες συμπίπτουν, κατά σατανική σύμπτωση, διάφορα συνέδρια και διαδικασίες, που δεν πέρασαν στην ιστορία, για καλό λόγο. Από το 20ό Συνέδριο (του ΚΚΣΕ), την 7η Ολομέλεια του ΚΚΕ που διαγράφει το Ζαχαριάδη, το πρώτο συνέδριο της Περεστρόικα (που έγινε επίτηδες στα 30 χρόνια από το 20ό Συνέδριο, για να τονίσει την ιστορική συνέχεια) και το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ το 91'. Όπου γιορτάζουμε όμως το ιστορικό 57-53 της Αλέκας ενάντια στο Δραγασάκη.

Μάρτιος

Ο σύντροφος με το μουστάκι. Δε χρειάζονται περσότερα.

Απρίλιος

Είναι οι θέσεις του Απρίλη. Το συνέδριο του Απρίλη. Το Τσέρνομπιλ κι η γενιά του. Η φύση ξυπνάει, ο κόσμος όχι, αλλά η γη θα γίνει πράσινη από το χορτάρι κι αμέσως μετά κόκκινη είτε από ζωή είτε από θάνατο.

Μάιος

Ο κόκκινος Μάης, η Πρωτομαγιά, τα γενέθλια του Μαρξ, μα πάνω από όλα η αντιφασιστική νίκη των λαών και η κόκκινη σημαία στο Ράιχσταγκ, να στοιχειώνει τη συλλογική, ιστορική μνήμη της αστικής τάξης.

Ιούνιος

Θα μπορούσε να είναι πολλά, όπως τα γενέθλια του Τσε. Αλλά βασικά είναι τα 30 χρόνια από το Τιρινίνι και τις δηλώσεις του Γκομέλσκι για τη Μαυριτανία. Έπος, από κάθε άποψη. Ακόμα και της μασκότ που στοιχειώνει τις παιδικές μου μνήμες.

Ιούλιος

Ο Ιούλιος βασικά ξεκινά με το διήμερο της ΚΝΕ. Πού θα είναι φέτος άραγε; Μπορεί να ξεπεράσει τον πήχη που έβαλε το τελευταίο διήμερο στο Βίτσι και τις συγκλονιστικές περιγραφές των σφων για το σύννεφο της ομίχλης που κατέβαινε, θαρρείς περπατώντας, από το βουνό για να τους καταπιεί;

Αύγουστος

Τον Αύγουστο είναι η επέτειος θανάτου του Ένγκελς. Κι ο Αύγουστος σημαίνει παραδοσιακά θάλασσα κι ελαφριά αναγνώσματα στην παραλία. Πχ, όπως το Αντι-Ντίρινγκ.

Σεπτέμβριος

Φεστιβάλ ΚΝΕ. Εδώ είναι το ταξίδι.

Οκτώβριος

Η επέτειος από την εκτέλεση του Τσε. Μα πάνω από όλα η Οχτβριανή -που έγινε Νοέμβριο- και άλλαξε τον κόσμο.

Νοέμβριος

Είναι και το Πολυτεχνείο, και το τείχος του Βερολίνου. Αλλά βασικά είναι ο Φιντέλ και η πρώτη επέτειος από το θάνατό του.

Δεκέμβριος

Τα όπλα που διάλεξε το ΕΑΜ από τις αλυσίδες. Και βασικά η σημαία που μένει πάντα ψηλά και κρατάει ζωντανή την ελπίδα.

Είναι κι αυτή μια ελληνική γωνιά

 Είναι κι αυτή μια ελληνική γωνιά

Θυμήθηκα το στίχο που λέει: και φέτος η πρωτοχρονιά στη φυλακή με βρίσκει. Και τον συνέδεσα με το απομνημονευτικό αφήγημα του Γιώργη Καζάκου για τον Άη Στράτη, που διάβασα αυτές τις μέρες. Ένα συγκλονιστικό χρονικό του μεγάλου αγώνα των εξόριστων ενάντια στην πείνα και την απόφαση των κατοχικών αρχών, να τους περιορίσουν σε ένα θάλαμο, και να τους αφήσουν εκεί να πεθάνουν, ένας-ένας, εκτός κι αν υπογράψουν δήλωση.

Παρακάτω ακολουθούν τρία χαρακτηριστικά αποσπάσματα. Το πρώτο είναι γενικό και δε χρειάζεται εισαγωγικές διευκρινίσεις. Το δεύτερο περιγράφει μια συγκλονιστική σκηνή από την πρώτη έξοδο των "ζωντανών νεκρών" του κεντρικού θαλάμου, για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν λίγα ξύλα, και να μαγειρεύουν το κουρκούτι τους (δεν περίσσευαν καν για θέρμανση). Ενώ το τρίτο είναι από τα πρώτα "αθώα" χρόνια στο νησί της εξορίας.

Η επιλογή ήταν δύσκολη κι έτσι άφησα έξω κάποια άλλα ενδιαφέροντα αποσπάσματα, πχ τα σχόλια του Καζάκου για τους αρχειομαρξιστές, το διπλό μέτωπο της Ομάδας ενάντια στους πολιτικούς της αντιπάλους και τις κρατικές αρχές, και μια απόδραση (;) των πρώτων (ο Καζάκος θεωρεί πως ήταν ενέργεια των αρχών, που γλίτωσαν τους δικούς τους ανθρώπους) που χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για τη χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των εξόριστων που παρέμεναν στο νησί.

Καθώς κι ένα άλλο περιστατικό, με τον αυθόρμητο φόβο που είχαν αναπτύξει τα μικρά παιδιά για τους παπάδες, αφού τους είχαν συνδέσει με το θανατικό και τη δίψα τους να πάρουν τα χρήματα για την ταφή -οπότε πάντα για κακό έρχονταν.

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε εδώ μια ανάρτηση της ofisofi, για τον Άη Στράτη και το αποτύπωμά του στη συγγραφή βιβλίων, μαρτυριών, κτλ.

Χωροφύλακες των κουίσλιγκς, καθάρματα του χωριού, καλόγεροι του Αγίου Όρους, Γερμανοί του Γ' Ράιχ -όλοι- είχαν πέσει πάνω μας σαν τα όρνια για να μας φάνε. Για να πούμε όμως και του στραβού το δίκιο, οι φρίτσιδες "δε νοιάζονταν" δα και τόσο για μας. Αφού έφαγαν και ήπιαν εκείνη τη μέρα στο νησί μας (και έδωσαν τη... συγκατάθεσή τους να πεθάνουμε κλεισμένοι σε τούτο το θάλαμο), περίμεναν τώρα οι άνθρωποι να πιούνε τον καφέ τους στη... Μόσχα. Στη Μόσχα βέβαια. Εμάς θα κοιτάνε; Εκεί κρινόταν η τύχη τους. Σάμπως όχι και η δική μας; Και είναι ψέματα ότι όσο κρατούσε η Μόσχα κρατούσαμε κι εμείς; Είναι αλήθεια ότι δεν μπόρεσαν όλοι να αντέξουν σε τούτο το φοβερό πάλεμα με το χάρο. Δώδεκα σύντροφοι πέθαναν ως τότε από την πείνα και πολύ περισσότεροι ήταν εκείνοι που εγκατέλειψαν το χαράκωμα του αγώνα και έφυγαν για τα σπίτια τους. Μα η Ομάδα δεν παραδινόταν, όπως ανέμεναν οι βασανιστές της! Η Μόσχα βλέπεις, κρατούσε! Οπότε κρατούσε και ο θάλαμος!

Κανείς πια δεν περνούσε το κατώφλι της αστυνομίας. Οι θάνατοι αραίωσαν και πήγαιναν κι αυτοί να σταματήσουν. Γιατί δεν κυβερνούσε το σώμα την ψυχή, μα αντίστροφα, η ψυχή το σώμα. Μπορεί τούτο να αντίκειται στον υλισμό. Μπορεί... Μα έτσι ήταν τότε στον Άη Στράτη: Η ιδέα "καθόριζε" την ύλη! Κι αν τούτο δεν μπορούν να το καταλάβουν οι καθηγητές της φιλοσοφίας μας μια φορά, ο Βουδικλάρης δεν μπορούσε να το καταλάβει ένα εκατομμύριο φορές. Γι' αυτό κι ανησυχούσε.

* * *

Ύστερα από μερικές μέρες, επαναλήφθηκαν οι "εξορμήσεις" για χόρτα, με μικρότερες ομάδες από τους πιο γερούς συντρόφους και με καλύτερα αποτελέσματα. Η χαράδρα του μοναστηριού αποδείχτηκε ευφορότερη.

Χρειάστηκε να γίνει μία ακόμα έξοδος για τα ξύλα. Επικεφαλής της ομάδας των ξυλάδων εκείνη τη μέρα τοποθέτησαν εμένα. Πήραμε λοιπόν σχοινιά, τσεκούρια και πριόνια και ξεκινήσαμε για τα καλύβια. Κάπου εκεί, κείτονταν κάτι δικές μας βαλανιδιές που τις είχαμε κόψει από παλιά. Ο δρόμος ήταν μακρύς και λασπωμένος. Είχε εκείνες τις μέρες χτυπήσει ο νοτιάς και έλιωναν τα χιόνια. Η πορεία γινόταν δύσκολη και βασανιστική. Συχνά είχαμε ανάγκη από στάσεις για ξεκούραση, πράγμα που ο Κουτλάκης, ο φύλακάς μας, απαγόρευε αυστηρά. Ούτε και κάποιο χορταράκι άφηνε ο παλιάνθρωπος να κόψουμε και να μασήσουμε. Σταματήσαμε μόλις στο τέρμα της πορείας μας, στην κομμένη βαλανιδιά. Καθίσαμε να ξαποστάσουμε λίγο. Λίγο, γιατί τόσο είπε ο Κουτλάκης, ο οποίος, στο διάστημα που εμείς ετοιμάζαμε τα ξύλα, έπινε το γάλα του στα καλύβια. Μακριά από τα μάτια του φύλακα, μπορέσαμε να βάλουμε στο στόμα και κανένα χορταράκι που βρήκαμε κάτω από τη βαλανιδιά.

Κατατεμαχίσαμε το δέντρο πήρε ο καθένας από ένα ξύλο και ξεκινήσαμε πίσω για... το σπίτι. Στο δρόμο άρχισαν να λυγάνε τα πόδια μας από την εξάντληση και το φορτίο. Ζήτησα από το φύλακα να επιτρέψει μια μικρή στάση. Ο Κουτλάκης, που την είχε πατώσει γερά στα καλύβια των χωρικών και πέρα από το όπλο του δεν έφερε κανένα άλλο βάρος, απαγόρευε αυστηρά κάθε τέτοια "πολυτέλεια". Ούρλιαζε μάλιστα συνεχώς, γιατί βαδίζαμε αργά και καθυστερούσαμε. Είπαμε: Ο καθένας έβλεπε τις εξόδους αυτές από τη δική του σκοπιά. Εμείς σα μέσο για να κρατηθούμε στη ζωή. Η Αντίδραση σα μέσο για την επίσπευση της εξόντωσής μας.

Ώσπου δύο, μην αντέχοντας άλλο, σωριάστηκαν κατάκοποι στη γη. Τότε καθίσαμε όλοι, παρά τα ουρλιαχτά του βασανιστή. Μερικοί μάλιστα σύρθηκαν έξω από τη "γραμμή" και επιχείρησαν να βοσκήσουν κανένα χορταράκι. Ο φύλακας όρμησε σα λυσσασμένο σκυλί καταπάνω τους. Οι άλλοι συμμορφώνονταν στις φωνές του και επανέρχονταν στις θέσεις. Πρόλαβε όμως τον Αδάμο και τον πάτησε δυνατά στο κεφάλι, καθώς τούτος ήταν ξαπλωμένος και προσπαθούσε να κόψει ένα χοντρό γαϊδουράγκαθο. Το αίμα κύλησε από τη μύτη του.

Και τότε έγινε εκείνο το απρόσμενο, κάτι που εξέπληξε όλους τους παρόντες. Ο καταματωμένος εξόριστος, λες και φύλαγε τις δυνάμεις του για μια τέτοια στιγμή, σηκώθηκε απότομα στα πόδια, τράβηξε αστραπιαία το τσεκούρι του από τη μέση και χίμηξε κατά του βασανιστή να τον καταξεσκίσει. Τα μάτια του έβγαζαν σπίθες. Τίποτα δεν μπορούσε να τον συγκρατήσει. Θεέ μου! Πού την βρήκε αυτήν τη δύναμη; Και καθώς το τσεκούρι του βρήκε στο κενό, σωριάστηκε στη γη με όλη τη φόρα που είχε πάρει. Κανείς δεν πίστευε πως τούτος ο σκελετωμένος άνθρωπος θα σηκωνόταν ξανά, ύστερα από τούτο το δυνατό πέσιμο. Ένας ασυγκράτητος λυγμός έκανε να τρεμοπαίζει όλο του το κορμί. Ο αγωνιστής δεν μπορούσε να δεχτεί τέτοιες προσβολές. Και τώρα κατεχόταν ολόκληρος από τους λυγμούς, γιατί δεν τον άκουγαν πια οι δυνάμεις του να συγυρίσει τούτο το αισχρό υποκείμενο.

Ο άνθρωπος του Βουδικλάρη, που παρά τρίχα να έχανε το κεφάλι του, σήκωσε το όπλο να πυροβολήσει. Βρέθηκα εκείνη τη στιγμή στο πλάι και άρπαξα το χέρι του.
-Σταμάτα δολοφόνε!
Έτρεξαν και μερικοί άλλοι και αφοπλίσαμε το φύλακά μας, ενώ άλλοι βοηθούσαν τον Αδάμο να σηκωθεί.

Ο φόνος και η παραπέρα επιπλοκή της κατάστασης αποφεύχθηκαν. Μόνο ο Κουτλάκης έβαλε τώρα τις κλάψες. Καλά γλίτωσε το κεφάλι του από την τσεκουριά του εξόριστου. Θα γλίτωνε όμως το ψωμί του από τη μανία του προϊσταμένου του;
Ήταν αξιοθρήνητος. Του δώσαμε το όπλο πίσω και του είπαμε να πάει στο σπίτι του και να κάτσει στ' "αβγά" του. Έφυγε ευχαριστημένος.
Κι εμείς, ανήμποροι, μα περήφανοι, πήραμε τα ξύλα και με αργό, πιο σταθερό τώρα βήμα ξεκινήσαμε για το δικό μας σπίτι.

Κατά το βραδάκι, φτάσαμε στο κεντρικό μας θάλαμο νικητές. Νικητές όχι μόνο στη "μάχη των ξύλων", αλλά και στη μάχη με τον εχθρό, στη δυναμική σύγκρουση μαζί του. Διηγηθήκαμε το επεισόδιο και μια ευδιαθεσία κυριάρχησε απ' άκρη σ' άκρη στην αίθουσα. Και έπιασε τόπο τούτη η ευδιαθεσία όσο για κάμποσα καζάνια κουρκούτι με χόρτα.

* * *

Να και μια συγκεκριμένη περίπτωση τέτοιας προσπάθειας των χαφιέδων, αλλά και αντιμετώπισής της από την πλευρά της Οργάνωσής μας, έτσι περίπου όπως μα τη διηγήθηκε τότε ακόμα ο σύντροφος που πήρε μέρος στο "παιχνίδι" για το ξεσκέπασμα του πράκτορα της Ασφάλειας. Μια μέρα λοιπόν και μια ορισμένη ώρα, το Γραφείο της Ομάδας βάζει ένα σύντροφο να κάνει το δυσαρεστημένο, και, βρίζοντας Χριστούς και Παναγίες, να κατευθυνθεί προς την αστυνομία του χωριού.
-Ακούς εκεί, κομμουνιστές, στελέχη, σκατά...

Και, χωρίς καθόλου να σταθεί, συνέχισε το δρόμο του στον ίδιο τόνο. Και να σου ο "φιλαράκος", ένας από τους "τρεις", έπεσε στην γκάφα. Ξεκόβει από τους άλλους και παίρνει την ακρογιαλιά. Αντικρίζει το "δυσαρεστημένο" εκεί προς τη Γωνιά του Λένιν. Τον πλησίασε. Και ο δικός μας άρχισε να "καταφέρεται" και πάλι ενάντια στα στελέχη της Ομάδας.
-Τους άτιμους! Αυτοί τρώνε και πίνουν κι εμείς τυραννιόμαστε στα χωράφια τους! Θα πάω στην αστυνομία να κάνω δήλωση.

Ο πράκτορας της Ασφάλειας, που ήταν ένας νεολαίος από την Καλαμάτα, στέλεχος της φασιστικής οργάνωσης ΕΟΝ, τα άκουγε όλα αυτά και έτριβε τα χέρια του.
-Φτάνει! Μη χαλάς την καρδιά σου. Πάμε μια βόλτα προς τα κάτω... Και βέβαια τρώνε και πίνουν, συνέχισε τώρα ο πράκτορας.

Και απ' ό,τι έχω ακούσει, ενισχύονται και με χρήματα. Πολλά ακόμα δεν ξέρεις. Αλλά τι περιμένεις από δαύτους, όταν οι τρανοί από την Κέρκυρα μας καταπρόδωσαν; Γι' αυτό αγαπητέ μου, ο καθένας πρέπει να δέσει και λίγο το γάιδαρό του, που λένε στο χωριό μου. Και να σου πω, πατριώτη, όσοι έφυγαν έξω ζούνε μπέικα. Και μην τους ακούς, τι τσουπανάνε αυτοί εδώ. Όσο για την αστυνομία που θέλεις να πας, δεν είναι και τόσο εύκολο. Θα σε δούνε. Το βλέπεις εκείνο το ψηλό σπίτι απέναντι; Το νοίκιασαν τελευταία ακριβώς για να παρακολουθούν τις κινήσεις της αστυνομίας και τις δικές μας. Αλλά... το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι (και βγάζει από την τσέπη του ένα έντυπο χαρτί, μαζί και ένα στιλό). Να, βάλε εδώ την υπογραφή σου και αμέσως έγινε η δουλειά, χωρίς να παρουσιαστείς στην αστυνομία και χωρίς να σε αντιληφθεί κανείς. Έχω εγώ τον τρόπο μου να το στείλω. Μόλις φτάσει το χαρτί εκεί, θα σε καλέσει η αστυνομία να παρουσιαστείς μαζί με το Γραμματέα για να σου ανακοινώσει ότι, ύστερα από ενέργειες των δικών σου, το υπουργείο Εσωτερικών σε αφήνει ελεύθερο. Με τον τρόπο αυτό που είναι ο ασφαλέστερος, έχουν φύγει πολλοί, όπως ο Χορσούλης, ο Παπανικολάου, ο γεωπόνος, ο ταχυδρομικός από τη Θεσσαλονίκη κ.ά.

Ο δικός μας πήρε το χαρτί, αλλά αρνήθηκε να το ξαναδώσει στο χαφιέ. Είπε πως θα το υπογράψει και θα το πάει ο ίδιος στην αστυνομία και πως δε φοβάται κανένα κερατά. Και χώρισαν. Το "παιχνίδι" είχε τελειώσει. Λίγο αργότερα, ένας άλλος εξόριστος είδε το χαφιέ της Ασφάλειας να συναντιέται με τον Αυγουστίνο, άνθρωπο του Μουστάκα.

Το βράδυ της ίδιας μέρας, συγκλήθηκε στον κεντρικό θάλαμο του στρατοπέδου έκτακτη γενική συγκέντρωση της Ομάδας για "σοβαρές ανακοινώσεις". Ο Γραμματέας ανέβηκε στο βήμα, μίλησε για την περίπτωση του χαφιέ και έβγαλε το έντυπο χαρτί από την τσέπη του. Στη συνέχεια, ανέβηκε στο βήμα ο "δυσαρεστημένος" και διηγήθηκε με λεπτομέρειες ό,τι συνέβηκε αυτήν τη μέρα ανάμεσα σε αυτόν και το χαφιέ. Έπειτα, ο Γραμματέας κάλεσε και το χαφιέ, που βρέθηκε στην αίθουσα χωρίς να υποψιαστεί το θέμα της συγκέντρωσης, να απολογηθεί. Αυτός όχι μόνο αρνήθηκε, αλλά ουρλιάζοντας επιχείρησε να πηδήσει έξω από το παράθυρο. Κάμποσα κοκαλιάρικα, αλλά στιβαρά χέρια τον κάθισαν στο "σκαμνί". Στην τσέπη του βρέθηκε ένα ολόκληρο μάτσο από έντυπες δηλώσεις. Στην αίθουσα δημιουργήθηκε πανδαιμόνιο. Οι εξόριστοι είχαν ξεσηκωθεί να λιντσάρουν το χαφιέ. Οι υπεύθυνοι της Ομάδας ιδροκόπησαν να αποκαταστήσουν την τάξη.

Έτσι, ένας χαφιές της Ασφάλειας ξεκαθαρίστηκε από τις γραμμές μας και πέρασε ανοιχτά στην υπηρεσία της αστυνομίας.

Η επιβράδυνση, η υπερσυσσώρευση και οι προβλέψεις

Η επιβράδυνση, η υπερσυσσώρευση και οι προβλέψεις

Ο «Ριζοσπάστης» εγκαινιάζει σήμερα αρθρογραφία που συμβάλλει στην κατανόηση πλευρών των Θέσεων της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο. Το άρθρο που ακολουθεί είναι βασισμένο και περιέχει αποσπάσματα κειμένου του Τμ. Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ που δημοσιεύεται στην ΚΟΜΕΠ τ. 6/2016.

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο του Κόμματος αναφέρονται μια σειρά βασικά χαρακτηριστικά των οικονομικών εξελίξεων. Στο παρόν άρθρο στεκόμαστε σε δύο από αυτά.

-- Στην «επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας την τελευταία τριετία, χωρίς κανένα ιμπεριαλιστικό κέντρο να προβλέπεται να λειτουργήσει ως ατμομηχανή για την αύξηση του ρυθμού ανάπτυξής της. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι ορισμένα ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΕΕ, Ιαπωνία) δεν έχουν ουσιαστικά ξεπεράσει τα προ κρίσης επίπεδα του 2008».
-- Στο «μεγάλο μέγεθος της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και την αδυναμία ελεγχόμενης απαξίωσής του (π.χ. στη μορφή του υπερβολικού κρατικού χρέους) με ικανοποιητικό τρόπο από τις αστικές κυβερνήσεις σε όλα τα ιμπεριαλιστικά κέντρα».

Η επιβράδυνση

Βρισκόμαστε σε μια περίοδο επιβράδυνσης της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας, που δεν έχει ακόμα επανέλθει στα επίπεδα ανάπτυξης που είχε προ της κρίσης του 2008. Μάλιστα, ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται την τελευταία τριετία. Οι εκτιμήσεις των διεθνών οργανισμών για το 2016 κάνουν λόγο για ένα ρυθμό ανάπτυξης του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος¹ που κυμαίνεται κοντά στο 3% ετησίως (ΔΝΤ 3,1%, Παγκόσμια Τράπεζα 2,4%), ελαττωμένος σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια (3,2% το 2015 και 3,4% το 2014). Ο ρυθμός ανάπτυξης του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος μειώνεται σταθερά.
Οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης αφορούν γενικά όλα τα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Στις ΗΠΑ, η επιβράδυνση της ανάπτυξης εκτιμάται ως ιδιαίτερα έντονη (πρόβλεψη του ΔΝΤ για 1,6% ρυθμό ανάπτυξης για το 2016), ενώ αντίθετα οι πρόσφατες εκτιμήσεις σε σχέση με τις προηγούμενες για την Ευρωζώνη, αν και ελαφρώς μεγαλύτερες σε σχέση με το 2016, είναι επίσης χαμηλές (εκτίμηση του ΔΝΤ για ρυθμό ανάπτυξης 1,7% το 2016). Η Ιαπωνία εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση ουσιαστικής στασιμότητας (0,5% για το 2016 προβλέπει το ΔΝΤ). Ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας είναι σημαντικά μεγαλύτερος, όμως μειωμένος σε σχέση με τους ρυθμούς ανάπτυξης προηγούμενων ετών. Θεωρείται ότι η επιβράδυνση άλλων καπιταλιστικών οικονομιών επηρεάζει και την Κίνα (το ΔΝΤ προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 6,5% για το 2016).
Αποτυπώνεται επιβράδυνση της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας, ενώ είναι και σχετικά χαμηλός ο ρυθμός αύξησης του διεθνούς εμπορίου την τελευταία διετία. Το 2016 ο ρυθμός αύξησης εκτιμάται πως θα περιοριστείστο 2,3%, ενώ το 2015 κατέγραψε ρυθμό αύξησης 2,6%.
Οι προβλέψεις για το ρυθμό ανάπτυξης του 2017 είναι θετικότερες σε σχέση με φέτος. Ειδικότερα, το ΔΝΤ προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας στο 3,4% για το 2017, ενώ για τις επιμέρους οικονομίες προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 1,8% για τις ΗΠΑ, 2,2% για την Ευρωζώνη, 0,6% για την Ιαπωνία. Προβλέπει επίσης μικρή υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της Κίνας στο 6,3%, αλλά και αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης των αναδυόμενων και αναπτυσσόμενων οικονομιών στο 4,6% από 4,3% για το 2016. Εκτιμάται ότι η Ρωσία θα καταγράψει ρυθμό ανάπτυξης 1,1% το 2017, έναντι συρρίκνωσης -0,8% που διαμορφώθηκε το 2016.
Γενικότερα, οι πρόσφατες προβλέψεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών (ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, ΕΕ) για τη διεθνή καπιταλιστική οικονομία κινούνται μεταξύ στασιμότητας και αναιμικής αύξησης του ρυθμού ανάπτυξης. Βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι κανένα ιμπεριαλιστικό κέντρο δεν προβλέπεται να λειτουργήσει στο άμεσο μέλλον ως ατμομηχανή για την αύξηση του ρυθμού καπιταλιστικής ανάπτυξης στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα.
Γενικά, το σύνολο των οικονομικών κέντρων εμφανίζεται να έχει ξεπεράσει τυπικά τη διεθνή συγχρονισμένη κρίση του 2008 - 2009 και να έχει περάσει σε φάση ανάπτυξης, αν και τόσο στο επίπεδο μεταβολής του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ)² όσο και στο επίπεδο άλλων σημαντικών δεικτών τα κέντρα εμφανίζουν σημαντικές ανισομετρίες. Με την Κίνα να έχει αυξήσει το ΑΕΠ της κατά 76%, τις ΗΠΑ να έχουν σημειώσει αύξηση το ΑΕΠ κατά 10% και Ευρωζώνη και Ιαπωνία να βρίσκονται στα προ κρίσης επίπεδα.

Η μεγάλη υπερσυσσώρευση κεφαλαίου³

Στον καπιταλισμό, η ανάγκη καταστροφής ενός τμήματος του κεφαλαίου στη φάση της κρίσης είναι νομοτελειακή προϋπόθεση για την ανάκαμψη. Ωστόσο, το γεγονός πως το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο αποτελείται από ένα μεγάλο πλήθος ξεχωριστά, επιμέρους κεφάλαια, που βρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ τους, καθώς και σε ξεχωριστά αστικά κράτη που τελικά εκφράζουν το γενικό συμφέρον των δικών τους «εγχώριων» κεφαλαίων, εμποδίζει την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης για την απαξίωση του κεφαλαίου. Η δυσκολία στο να προχωρήσει μια σημαντική απαξίωσή του ουσιαστικά καθυστερεί την έξοδο του καπιταλισμού στη φάση μιας δυναμικής ανάκαμψης.
Βασικό λοιπόν χαρακτηριστικό που διακατέχει την παγκόσμια οικονομία είναι το μεγάλο μέγεθος του υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου και η αδυναμία ελεγχόμενης απαξίωσής⁴ του με ικανοποιητικό τρόπο σε όλα τα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Από αυτήν την άποψη, χαρακτηριστική πλευρά είναι πως μεγάλοι αμερικανικοί όμιλοι διαθέτουν τεράστια αποθέματα μετρητών, τα οποία δεν επενδύουν παραγωγικά. Μόνο οι εταιρείες του δείκτη S&P500(χωρίς τους χρηματοπιστωτικούς ομίλους) έχουν περίπου 1,5 τρισ. δολάρια σε μετρητά.
Συγχρόνως, διογκώνεται, σε παγκόσμια κλίμακα, το πρόβλημα του υψηλού χρέους, ιδιωτικού και κρατικού, και της αδυναμίας αποκλιμάκωσής του. Το κρατικό χρέος, στη φάση της κρίσης, αυξήθηκε περίπου κατά 40% στις αναπτυγμένες οικονομίες, παράλληλα με μια ελάχιστη μείωση του ιδιωτικού χρέους, που επικεντρώνεται κυρίως στο χρέος των νοικοκυριών.
Τα στοιχεία αντανακλούν μια διαδικασία μετατροπής του ιδιωτικού χρέους σε κρατικό, σε όλα τα κέντρα. Ετσι, υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και τράπεζες «διασώθηκαν» απ' τα καπιταλιστικά κράτη, διαδικασία που συνοδεύτηκε με μεγάλη αύξηση του κρατικού δανεισμού.
Η διαδικασία αυτή στην πραγματικότητα καθυστερεί χρονικά την απαξίωση τόσο του επενδυμένου όσο και του τοκοφόρου κεφαλαίου, στην οποία σπρώχνει αντικειμενικά η εκδήλωση της κρίσης. Η προστασία του τοκοφόρου κεφαλαίου είναι προφανής (τα δάνεια μετακυλίονται στο κράτος μέσα απ' τις τράπεζες). Ωστόσο, η ίδια διαδικασία προστατεύει ως ένα βαθμό και το επενδυμένο κεφάλαιο σε παραγωγικές επιχειρήσεις. Αφού η κρατικοποίηση των «κόκκινων χρεών» εμποδίζει το μηχανισμό τελικής καταγραφής της απαξίωσής του, που μέσω της πίεσης των δανειστών οδηγεί σε χρεοκοπία, λύση της επιχείρησης και πώλησή της.
Χαρακτηριστικά αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας μπορούμε να εντοπίσουμε στις ΗΠΑ. Η μείωση της παραγωγής σε μεταποίηση και βιομηχανία δεν έγινε με ουσιαστική απαξίωση ενός τμήματος του παραγωγικού δυναμικού, αλλά, αντίθετα, προέκυψε από μείωση της αξιοποίησής του. Το παράδειγμα της διάσωσης της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας απ' την κυβέρνηση Ομπάμα είναι χαρακτηριστικό, όπως επίσης και η διάσωση του τραπεζικού τομέα στις ΗΠΑ αρχικά και σε ορισμένες χώρες της ΕΕ στη συνέχεια.
Η μεγάλη έκταση του υπερυσσωρευμένου κεφαλαίου με τη μορφή υπερβολικού χρέους έχει σημάνει συναγερμό στα αστικά επιτελεία. Μια σειρά από αναλύσεις και εκθέσεις, απ' το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, αλλά και πολλές αναλύσεις μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών και επενδυτικών οίκων, επιμένουν στο πρόβλημα του υψηλού κρατικού χρέους, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου.

Οι προβλέψεις

Οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών κάνουν λόγο για μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, επισημαίνονται μια σειρά από κινδύνους που μπορεί, κατά τους αναλυτές, να μεταστρέψουν την κατάσταση. Ενας απ' τους κινδύνους που καταγράφεται απ' το ΔΝΤ ως κύριος είναι η σταδιακή ανάδυση τάσεων προστατευτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο και πιο ειδικά στις σχέσεις ΕΕ - Μ. Βρετανίας λόγω Brexit, και κυρίως μετά την επικράτηση του Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Εκτός οτι οι θέσεις αυτές είχαν προπαγανδιστικό χαρακτήρα από τη σκοπιά της στήριξης Κλίντον στην προεκλογική εκστρατεί πρέπει να σημειώσουμε οτι η ανάδυση προστατευτικών τάσεων είναι μια υπαρκτή πραγματικότητα. Αυτό που συσκοτίζει η αστική προπαγάνδα είναι η σχέση αιτίου - αιτιατού. Ετσι, οι τάσεις προστατευτισμού αναπτύσσονται ως απάντηση ενός τμήματος του κεφαλαίου στην καπιταλιστική κρίση και γενικότερα στην επιδείνωση των όρων ανταγωνιστικότητάς του, που την αποδίδει στο ελεύθερο εμπόριο. Ωστόσο, η εμφάνιση φαινόμενων προστατευτισμού θα επιδράσει αρνητικά στην ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, που ήδη κινείται με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία διατρέχεται απ' την εξής αντίφαση: Η ενδογενής τάση για επέκταση, για εξαγωγή όχι μόνο εμπορευμάτων, αλλά και επενδυτικού κεφαλαίου (με τη μορφή άμεσων, αλλά και έμμεσων επενδύσεων) κάνει την κρίση παγκόσμια, αλλά τα διαφορετικά συμφέροντα εμποδίζουν την απαξίωση ενιαία και αυθόρμητα, μέσω της αγοράς.
Οι λεγόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι επίσης αναφέρονται ως ιδιαίτεροι κίνδυνοι, ειδικά για την ΕΕ. Πίσω απ' τις γραμμές κρύβεται, και στις αστικές αναλύσεις, το αυξανόμενο ενδεχόμενο ενός γενικευμένου πολέμου, αλλά, σε κάθε περίπτωση, γεωπολιτικές αναταραχές που μπορεί να οδηγήσουν σε έξαρση των προσφυγικών ροών εμφανίζονται ως ιδιαίτερος κίνδυνος. Ταυτόχρονα, μια όξυνση των αντιθέσεων ΝΑΤΟ - BRICS μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της ΕΕ.
Οι οικονομικές αναδιατάξεις στην Κίνα εμφανίζονται επίσης ως πιθανό προβληματικό στοιχείο για την οικονομία, κυρίως της ΕΕ και των ΗΠΑ. Ειδικότερα, η στροφή της Κίνας προς μια πιο εσωστρεφή οικονομία περιορίζει τις επενδύσεις σε μηχανολογικά πάγια, που αποτέλεσαν την τελευταία περίοδο την αιχμή του δόρατος των γερμανικών εξαγωγών.
Τέλος, υπαρκτή είναι και η αβεβαιότητα λόγω μιας πιθανής αύξησης της τιμής του πετρελαίου ή λόγω αύξησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ - δολαρίου, που θα επιδράσουν αρνητικά στους όρους ανταγωνιστικότητας και στις εξαγωγές των ευρωπαϊκών ομίλων.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν (ΠΑΠ): Είναι το σύνολο των αξιών που παράγονται στο πλαίσιο της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας στο διάστημα ενός χρόνου.
2. Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ): Είναι το σύνολο των αξιών που παράγονται εντός του πλαισίου μιας χώρας στο διάστημα ενός χρόνου.
3. Συσσώρευση κεφαλαίου: Στη διευρυμένη καπιταλιστική παραγωγή κάθε καινούργιος κύκλος της παραγωγής γίνεται σε μεγαλύτερη κλίμακα από το προηγούμενο. Ετσι, ένα μέρος της υπεραξίας που δημιουργήθηκε στον προηγούμενο κύκλο, προστίθεται στο παλιό κεφάλαιο και μετατρέπεται και αυτή σε κεφάλαιο. Αυτή η διαδικασία είναι η συσσώρευση κεφαλαίου, δηλαδή η αύξησή του με τη μετατροπή της υπεραξίας σε κεφάλαιο. Οταν λέμε για υπερσυσσώρευση κεφαλαίου αναφερόμαστε σε συσσωρευμένο κεφάλαιο τέτοιου μεγέθους που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί με το μέγιστο ποσοστό κέρδους. Γι' αυτό η υπερσυσσώρευση οδηγεί στην κρίση.
4. Απαξίωση κεφαλαίου: Είναι ουσιαστικά η «απάντηση» στην υπερσυσσώρευση κεφαλαίου. Απαξίωση κεφαλαίου συντελείται την περίοδο των κρίσεων, το συσσωρευμένο κεφάλαιο χάνει την αξία που είχε προηγουμένως. Είτε αφορά κεφάλαιο που είναι συσσωρευμένο με τη μορφή εμπορευμάτων είτε με τη μορφή χρήματος είτε με τη μορφή μέσων παραγωγής. Η διαδικασία αυτή είναι υποχρεωτική για να μπορέσει η καπιταλιστική παραγωγή να περάσει σε φάση ανάκαμψης, αφού με την απαξίωση δίνεται η δυνατότητα πιο «κερδοφόρας» αξιοποίησης του συσσωρευμένου κεφαλαίου.

Με αισιοδοξία και εφόδιο την επαναστατική στρατηγική του ΚΚΕ υποδεχόμαστε το 2017

Με αισιοδοξία και εφόδιο την επαναστατική στρατηγική του ΚΚΕ υποδεχόμαστε το 2017

Ο καινούργιος χρόνος που ξεκινάει αύριο, παραλαμβάνει ανοιχτά όλα τα μεγάλα μέτωπα από τη χρονιά που φεύγει. Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Σ' ένα σύστημα σάπιο μέχρι το μεδούλι, όπως είναι ο καπιταλισμός στο σημερινό, ιμπεριαλιστικό του στάδιο, όπου τα πάντα αλέθονται στην κρεατομηχανή του κέρδους, τίποτα δεν μπορεί να αλλάζει προς το καλύτερο για το λαό, αλλά και τίποτα δεν μένει σε ακινησία.
Οι ανταγωνισμοί και οι αντιθέσεις που οξύνονται, η φτώχεια των πολλών που συσσωρεύεται από τη μια και ο πλούτος των λίγων που μεγαλώνει από την άλλη, η αδύναμη ανάκαμψη και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, η πάλη των επιχειρηματικών ομίλων για τα μερίδια στη διεθνή αγορά σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι εστίες που τροφοδοτούν εντάσεις, πυροδοτούν πολέμους, αυξάνουν τους κινδύνους για μια πιο γενικευμένη ιμπεριαλιστική σύρραξη με στρατιωτικά μέσα. Η ευρύτερη περιοχή μας είναι το ζωντανό παράδειγμα. Και είναι βέβαιο ότι παρά τους πρόσκαιρους συμβιβασμούς και τις αναδιατάξεις στα αντίπαλα στρατόπεδα, η ένταση θα κορυφώνεται αντί να εκτονωθεί.
«Η ιμπεριαλιστική "ειρήνη" ετοιμάζει τους νέους ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Αλλωστε, "ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα", ιδιαίτερα σε συνθήκες βαθιάς κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και σημαντικών αλλαγών στο συσχετισμό των δυνάμεων του διεθνούς ιμπεριαλιστικού συστήματος, όπου το ξαναμοίρασμα των αγορών σπανίως γίνεται αναίμακτα, με βάση την πείρα όλου του 20ού αιώνα», γράφουν χαρακτηριστικά οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο του Κόμματος.
Γι' αυτό χρειάζεται να δυναμώνει καθημερινά το μέτωπο ενάντια στη συμμετοχή της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, στις ξένες βάσεις, στην αλλαγή και επαναχάραξη των συνόρων, που μεθοδεύεται από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Νέες δυνάμεις να κερδίζονται στην πάλη για τον απεγκλωβισμό της Ελλάδας από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις και τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, που είναι η αιτία των πολέμων.

Το Κυπριακό σε πρώτο πλάνο

Ενα από τα θέματα που θα μας απασχολήσουν από τις πρώτες κιόλας μέρες του 2017 είναι το Κυπριακό, καθόλου ασύνδετο με όσα γράφαμε πιο πάνω. Στο παρασκήνιο και στο προσκήνιο εξελίσσεται εδώ και μήνες ένα μεγάλο παζάρι για την επίτευξη συμβιβασμού, στη βάση ενός νέου διχοτομικού σχεδίου, τύπου «Ανάν», που απέρριψαν οι Ελληνοκύπριοι στο δημοψήφισμα του 2004. Από τότε κύλησε πολύ νερό στ' αυλάκι...
Το νέο σχέδιο έρχεται αμπαλαρισμένο με πρόσθετους εκβιασμούς και τελεσίγραφα, με κοιτάσματα φυσικού αερίου και αγωγούς, με τις απέναντι όχθες της Κύπρου να φλέγονται, σε όλο το τόξο από την Ουκρανία μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, τα Βαλκάνια, την Αν. Μεσόγειο και τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Ερχεται με τη συνοδεία αεροπλανοφόρων και κάθε είδους πολεμικών σκαφών και αεροπλάνων, απ' όλες τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που συνωστίζονται στις θάλασσες περιμετρικά του νησιού, σε απόσταση βολής το ένα από το άλλο, αλλά με τις κάννες στραμμένες προσώρας στη Συρία.
Μέσα σ' ένα τέτοιο περιβάλλον συγκρούσεων, ρευστότητας και αβεβαιότητας, που επιτείνεται από το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέες αναδιατάξεις στην περιοχή όταν σε 20 μέρες από σήμερα αναλάβει η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ, μεθοδεύεται η λύση του Κυπριακού, με τη δαμόκλειο σπάθη της «τελευταίας ευκαιρίας» να επικρέμαται πάνω από το κεφάλι του κυπριακού λαού.
Γράφουν οι Θέσεις της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο: «Στο πλαίσιο των ανταγωνισμών των αστικών τάξεων της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Κύπρου, καθώς και του αρνητικού ρόλου που έπαιξαν και παίζουν διαχρονικά έως σήμερα για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος οι ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, αναπτύσσονται αρνητικοί σχεδιασμοί για τους λαούς (...) Οι νέες διεργασίες οδηγούν στην οριστικοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου, ουσιαστικά στη συγκρότηση δύο ξεχωριστών κρατικών οντοτήτων που μόνο τυπικά και συγκυριακά θα συγκροτούν Ομοσπονδία».
Σ' αυτή τη βάση, η μόνη στάση που υπερασπίζει τα πραγματικά συμφέροντα του λαού στην Κύπρο, είναι η συμβολή στο δυνάμωμα της πάλης ενάντια σε κάθε προσπάθεια επιβολής μιας λύσης που θα διαιωνίζει τη διχοτόμηση και δεν θα δίνει βιώσιμη και φερέγγυα λύση για το σύνολο του κυπριακού λαού, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, Αρμένιους, Λατίνους, Μαρωνίτες. Αυτή η πάλη δεν μπορεί παρά να κατευθύνεται στο στόχο για μια Κύπρο ενιαία, ανεξάρτητη, με μία και μόνη κυριαρχία, μία ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα, χωρίς ξένες βάσεις και στρατεύματα, χωρίς ξένους εγγυητές και προστάτες.

Ιδιοι «παίκτες», συγκρουόμενα συμφέροντα

Απαριθμώντας τους βασικούς «παίκτες» που συμμετέχουν στη διευθέτηση του Κυπριακού, δεν είναι δύσκολο να δει κανείς ότι είναι οι ίδιοι που ανταγωνίζονται ή συμπράττουν στις πολεμικές συγκρούσεις στη Συρία και στο Ιράκ. Ταυτόχρονα, πολλοί από αυτούς κατέχουν ρόλο πρωταγωνιστή και κινούν τα κεντρικότερα νήματα που συνδέουν τη διαπραγμάτευση για την οικονομία και το κρατικό χρέος της Ελλάδας με τους ευρύτερους ανταγωνισμούς και τις εξελίξεις στην περιοχή.
Ευρωζώνη και ΔΝΤ, στην πραγματικότητα Γερμανία και ΗΠΑ, συγκρούονται με αφορμή το ελληνικό ζήτημα για θέματα που ξεπερνούν κατά πολύ το ένα ή το άλλο ποσοστό στους στόχους του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ύψος των ομαδικών απολύσεων, ακόμα και τους όρους παραμονής μιας μικρής οικονομίας όπως η Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Το πραγματικό διακύβευμα είναι η αδύναμη ανάπτυξη σε συνθήκες επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, που δυσκολεύεται ακόμη πιο πολύ λόγω του μεγάλου χρέους που έχουν οι σημαντικότερες οικονομίες της Ευρωζώνης και της ΕΕ, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, που βλέπουν τη Γερμανία να ξεμακραίνει στο μεταξύ τους ανταγωνισμό.
Γι' αυτό μεγαλώνει η αντιπαράθεση και στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, αλλά και οι ενδοαστικές αντιθέσεις σε κάθε κράτος χωριστά, πυροδοτώντας διεργασίες και ανακατατάξεις, με σωρευτική επίδραση στο πολιτικό σύστημα και ενίσχυση των φυγόκεντρων αστικών δυνάμεων, σίγουρα όμως χωρίς κανένα όφελος για το λαό.
«(...) Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν μπορούν ωστόσο να πετύχουν την άμβλυνση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, η οποία αποτυπώνεται στη διεύρυνση της ψαλίδας ανάμεσα στα κράτη που σημειώνουν σταθερά εμπορικά πλεονάσματα (Γερμανία, Ολλανδία κ.λπ.) και την πλειοψηφία των κρατών που σημειώνουν αντίστοιχα ελλείμματα», αναφέρουν οι Θέσεις της ΚΕ, και σε άλλο σημείο γράφουν:
«Την περίοδο που διανύουμε ισχυροποιείται προσωρινά το αστικό ρεύμα του εθνικισμού και του προστατευτισμού στην οικονομία τόσο στις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία όσο και σε ισχυρά κράτη της Ευρωζώνης όπως η Γαλλία και η Ιταλία (...) για να αμυνθούν στην επιδείνωση των όρων ανταγωνιστικότητας πρώτα απ' όλα του βιομηχανικού κεφαλαίου τους, ιδιαίτερα σε συνθήκες επιβράδυνσης της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομίας».
Ο αστικός εθνικισμός και ο κοσμοπολιτισμός του κεφαλαίου αποτελούν τις δύο όψεις της ιδεολογίας της αστικής τάξης, από την οποία πρέπει να διαχωριστούν οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Τα πραγματικά τους συμφέροντα καμία σχέση δεν έχουν με την υπεράσπιση των σχεδίων του ενός ή του άλλου ιμπεριαλιστικού πόλου, της κερδοφορίας του ενός ή του άλλου μονοπωλιακού ομίλου.

Προχωράμε με συναίσθηση της μεγάλης ευθύνης

Η χρονιά που ξεκινάει ξεχωρίζει για δύο ιδιαίτερους λόγους. Ο πρώτος είναι ότι φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την Οχτωβριανή Επανάσταση, το 1917, που σηματοδοτεί την πρώτη ιστορικά απόπειρα της εργατικής τάξης να αποτινάξει τα δεσμά της και να οικοδομήσει τον σοσιαλισμό. Ο δεύτερος είναι ότι από τις 30 Μάρτη μέχρι τις 2 Απρίλη θα γίνει το 20ό Συνέδριο του ΚΚΕ.
Ηδη, μετά τη δημοσιοποίηση των Θέσεων της ΚΕ και την πλατιά διάδοσή τους με τον «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη» πριν από δυο βδομάδες, έχει ξεκινήσει η προετοιμασία και συζήτηση για το Συνέδριο στο Κόμμα και την ΚΝΕ. Παράλληλα, σχεδιάζεται η οργανωμένη συζήτηση πάνω στις Θέσεις με οπαδούς και φίλους, ενώ όπως ανακοινώθηκε, άμεσα ξεκινάει ο προσυνεδριακός διάλογος από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη» και την ΚΟΜΕΠ.
Οπως σημειώνεται στον πρόλογο των Θέσεων, «βασικός στόχος των Θέσεων της ΚΕ για το 20ό Συνέδριο και της εσωκομματικής συζήτησης που θα ξεκινήσει μετά τη δημοσίευσή τους, όπως και των τελικών αποφάσεων του Συνεδρίου, είναι το ολόπλευρο ιδεολογικό - πολιτικό - οργανωτικό ατσάλωμα του Κόμματος και της Νεολαίας του ως κόμματος της επαναστατικής ανατροπής. Αυτό το ατσάλωμα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να φέρουμε σε πέρας τα σύνθετα καθήκοντα της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, της πάλης κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου, της οικοδόμησης της κοινωνικής συμμαχίας σε αντικαπιταλιστική, αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση με στόχο την εργατική εξουσία.
Από αυτό το ατσάλωμα του Κόμματος εξαρτάται και η ικανότητά του να προετοιμάζει για τα παραπάνω καθήκοντα και εργατικές - λαϊκές μάζες μέσα από την ανάπτυξη του εργατικού - λαϊκού κινήματος και την προώθηση της συμμαχίας των λαϊκών στρωμάτων σε κατεύθυνση ρήξης και ανατροπής με το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο σε συνθήκες που όλα είτε μοιάζουν ακίνητα είτε κινούνται με αργούς ρυθμούς προς το στόχο της εργατικής - λαϊκής αντεπίθεσης είτε ακόμα και πισωγυρίζουν».
Με επαναστατική αισιοδοξία και εμπιστοσύνη στη δύναμη της εργατικής τάξης, εξοπλισμένοι με το Πρόγραμμα που ψήφισε το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ και τα διδάγματα από την 100χρονη σχεδόν Ιστορία του Κόμματος, με στέρεους και βαθιούς δεσμούς με τους εργαζόμενους και το λαό, προχωράμε μπροστά. Βαδίζουμε στη νέα χρονιά με συναίσθηση της ευθύνης που έχουμε να δουλεύουμε κάτω απ' όλες τις συνθήκες για την υλοποίηση της επαναστατικής στρατηγικής του ΚΚΕ. Καλή αγωνιστική χρονιά!