χαρακτήρα που προωθούν τα
μονοπώλια, προσαρμόζεται και ο κλάδος του επισιτισμού παγκοσμίως. Κλάδος
στον οποίο κυριαρχούν κολοσσοί με αμύθητα κέρδη στις πλάτες των
εργαζομένων και μάλιστα με μοντέρνες... «φιλοπεριβαλλοντικές μεθόδους».
Από τους εργάτες γης της γειτονικής Ρουμανίας και Πολωνίας, που έρχονται
στη Γερμανία ως εποχιακοί εργάτες για ένα άθλιο μεροκάματο, από τους
εργαζόμενους στις μεγάλες μονοπωλιακές μονάδες παραγωγής και συσκευασίας
τροφίμων, που οι εργασιακές συνθήκες συνεχώς χειροτερεύουν και
επικρατούν νέες μορφές εκμετάλλευσης, τις μεγάλες αλυσίδες τουρισμού και
εστιατορίων, έως τους διανομείς των παραγγελιών.
Στο πλαίσιο
αυτό, στον κλάδο ξεφύτρωσαν και νέες, «πρωτοποριακές» επιχειρήσεις -
κάποιες από αυτές ως «start up» - που διευρύνονται μέρα με τη μέρα και
απασχολούν όλο και περισσότερους εργαζόμενους στις δυτικοευρωπαϊκές
πρωτεύουσες (χαρακτηριστικά μόνο στο Βερολίνο στις επιχειρήσεις αυτές
εργάζονται πάνω από 500 εργαζόμενοι), με κέρδη που μέσα στην πανδημία
ξεπερνούν τα 2,4 δισ. ευρώ: Οι επιχειρήσεις των διανομέων των
παραγγελιών με ποδήλατα...
* * *
Τέτοιες επιχειρήσεις έχουν αναλάβει
το κομμάτι από την παραγγελία μέχρι και την παράδοση του φαγητού από
εστιατόριο της αρεσκείας του πελάτη. Ο πελάτης πρέπει μόνο να
παραγγείλει μέσα από μια συγκεκριμένη ιντερνετική πλατφόρμα από όποιο
εστιατόριο θέλει και η εταιρεία αναλαμβάνει να το παραλάβει και να το
φέρει ζεστό στο σπίτι του. Ετσι απαλλάσσεται και το εστιατόριο από τα
«επιπλέον» έξοδα της διατήρησης προσωπικού για την υπηρεσία διανομής,
που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι ασύμφορη (π.χ. ώρες μη αιχμής
παραγγελιών). Οι διανομείς δεν πληρώνονται άμεσα από τα εστιατόρια
(π.χ. τα «McDonalds», «Pizza Hut» κ.λπ.) τα οποία συνεργάζονται με αυτές
τις εταιρείες παράδοσης. Αντ' αυτού, ένα ποσοστό του κόστους της
παραγγελίας κρατείται και κατατίθεται στην εταιρεία παράδοσης και από
εκεί κάποια ψίχουλα δίνονται για τον διανομέα, ο οποίος δεν έχει σχέση
μισθωτής εργασίας με την επιχείρηση, αλλά δουλεύει ως
«αυτοαπασχολούμενος».
Μάλιστα, στην αρχή της εμφάνισης αυτών των
επιχειρήσεων, ο τρόπος με το οποίο θα έφτανε η παραγγελία στον πελάτη -
αν δηλαδή θα είναι με πατίνι, με αμάξι ή με μηχανάκι - ήταν παντελώς
αδιάφορο. Το κύριο είναι να είναι ευχαριστημένος ο πελάτης και να
πληρώσει... Πολύ γρήγορα το «εισόδημα» που έμενε τελικά στον διανομέα,
δεν επέτρεπε και κάτι άλλο από ένα ποδήλατο, αυτό το οποίο εδραιώθηκε
τελικά ως το κύριο μέσο μεταφοράς της παραγγελίας, γεγονός το οποίο τώρα
οι εταιρείες πουλάνε ως φιλοπεριβαλλοντική μόδα.
* * *
Οι εργασιακές συνθήκες των διανομέων
σε αυτές τις επιχειρήσεις αγγίζουν αυτές της εξαθλίωσης. Μέρα νύχτα με
ένα ποδήλατο, χωρίς παροχή κράνους ή κατάλληλου ρουχισμού, που θα
εξασφάλιζε επιπλέον προστασία, οι εργαζόμενοι διανομείς καλούνται να
παραδώσουν αδιάκοπα παραγγελίες, κυριολεκτικά βρέξει χιονίσει. Με
δεδομένο ότι οι εργαζόμενοι αυτοί αντιμετωπίζονται de facto ως ελεύθεροι
επαγγελματίες, που πληρώνονται με το κομμάτι, η αμοιβή τους κυμαίνεται
ανάλογα με τις παραγγελίες που θα παραδώσουν. Αρα, πολλαπλό το κέρδος
της επιχείρησης και ταυτόχρονα απαλλαγή από εισφορές υγειονομικής
περίθαλψης και ασφάλισης.
Αξιοποιώντας ταυτόχρονα τα συμβόλαια
«μίνι τζομπ» και «δουλειάς με το κομμάτι», το λεγόμενο «μισθολογικό
κόστος» περιορίζεται σε έναν υποκατώτατο μισθό περίπου 400 ευρώ (για τη
Γερμανία λιγότερο κι από ψίχουλα!), καμία εμπλοκή της εργοδοσίας σε
περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή αβαρίας του ποδηλάτου, κανένα κόστος
για συντήρηση του μεταφορικού μέσου. Αν λοιπόν έχει την τύχη ο διανομέας
και παραδώσει πολλές παραγγελίες σε μια μέρα, μπορεί το μεροκάματο να
φτάσει και τα 9 ευρώ την ώρα, ποσό το οποίο μπορεί να αυξηθεί ανάλογα
και με την κίνηση των πουρμπουάρ.
Σε αντίθετη φυσικά περίπτωση, ο
διανομέας μπορεί να μην βγάλει ούτε τα ίδια του τα έξοδα, τα οποία
μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις ταυτίζονται με τα βασικά έξοδα σίτισής
του. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι στον κλάδο δουλεύουν κατά
99% μετανάστες που δεν γνωρίζουν τη γλώσσα και που δεν έχουν καμία
ελπίδα να βρούνε δουλειά με καλύτερες εργασιακές συνθήκες. Οποιος έχει
δει την ταινία «Δυστυχώς απουσιάζατε», του Κ. Λόουτς, που παρουσιάζει το
ανάλογο παράδειγμα με ταχυμεταφορείς στη Μ. Βρετανία, αντιλαμβάνεται
πλήρως το καθεστώς εργασίας...
***
Τις περασμένες βδομάδες, που το θερμόμετρο
κυμαινόταν σταθερά από -5 έως -15 βαθμούς Κελσίου, οι εργαζόμενοι αυτών
των επιχειρήσεων αγανακτισμένοι βγήκαν σε κεντρική πλατεία του
Βερολίνου καταγγέλλοντας τις εργασιακές συνθήκες και τα άθλια
μεροκάματα, απαιτώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, έκτακτο επίδομα για
τους μήνες του χειμώνα και λόγω της αυξημένης επικινδυνότητας
ατυχήματος. Μάλιστα, οι εργαζόμενοι φοβούμενοι ότι μπορεί να χάσουν τη
δουλειά τους, όπως συνέβη σε παλιότερη διαμαρτυρία συναδέλφων τους,
αναγκάστηκαν κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας να κρύψουν τα πρόσωπά
τους!
Δυστυχώς όμως και αυτήν τη φορά γίνεται φανερή, και μάλιστα
με τον πιο επώδυνο τρόπο, η έλλειψη ταξικής γραμμής και προσανατολισμού
στο κίνημα. Μία έλλειψη που δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αυταπατών! Ο
υπεύθυνος Τύπου του συνδικάτου, στο οποίο οι διανομείς είναι
οργανωμένοι, δήλωσε δύο μέρες μετά την κινητοποίηση: «Είναι μια ωραία
δουλειά... στην οποία μπορείς να διαλέξεις αν θα πας την παραγγελία ή
όχι, μπορείς να διαλέξεις τις ώρες που θα δουλεύεις...», θέλοντας να
πείσει ότι είναι επιλογή των διανομέων να δουλεύουν εκεί...
Και το
θράσος δεν έχει σταματημό: «Σε αυτήν τη δουλειά φέρνεις καλό φαγητό
στον κόσμο, ενώ ουσιαστικά κάθεσαι σε μια σέλα ποδηλάτου και αθλείσαι».
Και συνέχισε προκαλώντας ότι «η μεταφορά και η συσκευασία των
παραγγελιών είναι φιλικές προς το περιβάλλον»... Με βάση τα παραπάνω,
δεν μας ξαφνιάζει και το αίτημα που υιοθετήθηκε από τους διαδηλωτές, το
οποίο καλούσε τον κόσμο να σταματήσει να παραγγέλνει έτσι ώστε να
ζημιωθεί η εταιρεία και να καλυτερέψουν οι εργασιακές συνθήκες των
εργαζομένων...
Με τέτοιους συνδικαλιστές τύφλα να έχουν οι εργοδότες...
Αννα ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ