Ηλ. Σταμέλος: «Θα είμαστε στην πρώτη γραμμή της πάλης»

Ηλ. Σταμέλος: «Θα είμαστε στην πρώτη γραμμή της πάλης» 

Δείτε εδώ το βίντεο με τη δήλωση του Ηλ. Σταμέλου

Τις ευχαριστίες του προς το λαό της Καισαριανής εξέφρασε ο νέος δήμαρχος Ηλίας Σταμέλος σε δηλώσεις του από το εκλογικό κέντρο της «Λαϊκής Συσπείρωσης».

Υποσχέθηκε ότι η «Λαϊκή Συσπείρωση» θα συνεχίσει να είναι στο πλάι του λαού και θα συνεχίσει τις ηρωικές παραδόσεις του Μανωλίδη, του Μακρή και του Κατημερτζή.

«Θα συνεχίσουμε με ακόμα περισσότερη επιμονή, αυτό που προέχει σήμερα είναι να παλέψουμε μαζί για τα καυτά προβλήματα των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, των ανέργων, των νέων. Θα είμαστε στο δρόμο, στην πρώτη γραμμή της πάλης, και μαζί μπορούμε να πετύχουμε», τόνισε χαρακτηριστικά, ενώ ο κόσμος ξεσπούσε σε χειροκροτήματα. 

Κομμουνιστή δήμαρχο ανέδειξε ο ιστορικός Δήμος της Καισαριανής

Κομμουνιστή δήμαρχο ανέδειξε ο ιστορικός Δήμος της Καισαριανής

Στη «Λαϊκή Συσπείρωση» ο Δήμος Καισαριανής, μετά τις επαναληπτικές εκλογές που έγιναν σήμερα. Η Καισαριανή είναι ένας επιπλέον δήμος που έρχεται να προστεθεί στους τέσσερις δήμους που έχουν ήδη αναδείξει δημοτική αρχή τη «Λαϊκή Συσπείρωση».

Ο Ηλίας Σταμέλος είναι ο τέταρτος κομμουνιστής δήμαρχος σε αυτήν την ιστορική συνοικία της Αθήνας και το αποτέλεσμα στέλνει μήνυμα αντίστασης στις λογικές της υποταγής στην αντιλαϊκή πολιτική της συγκυβέρνησης, του κεφαλαίου και της ΕΕ. 

Από νωρίς το απόγευμα στο εκλογικό κέντρο της «Λαϊκής Συσπείρωσης» ήταν συγκεντρωμένοι φίλοι και οπαδοί, αναμένοντας τα αποτελέσματα. 

Στην ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων οι συγκεντρωμένοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα, πανηγυρισμούς και συνθήματα. (Δείτε ΕΔΩ βίντεο).

Χρονολογικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944

Χρονολογικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Γιώργης Σιάντος μιλά σε μαζική συγκέντρωση του Κόμματος στην Αθήνα για τα 26χρονα του ΚΚΕ

Η πολιτική κρίση στους κόλπους της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της. Η ελληνική αστική τάξη –σε συνεργασία με τον βρετανικό ιμπεριαλισμό- «πατώντας» στις έως τότε ταλαντεύσεις και υποχωρήσεις του λαϊκού κινήματος, επεδίωκε ένα ακόμη αποφασιστικό πλήγμα: τον αφοπλισμό του.[1]
Το βράδυ της 30^ης Νοέμβρη ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, παρακάμπτοντας τους υπουργούς του ΕΑΜ και τις ξεκάθαρα διατυπωμένες ενστάσεις τους, έδωσε στον Τύπο απόφαση, με την οποία όριζε την 1^η Δεκέμβρη ως ημέρα παράδοσης του οπλισμού της Εθνικής Πολιτοφυλακής[2] και ανάληψης της «τήρησης της τάξης» από τα υπό σύσταση Τάγματα Εθνοφυλακής (που επανδρώνονταν αθρόα από πρώην ταγματασφαλίτες, κ.α. τέτοια στοιχεία). Όσοι δεν συμμορφώνονταν απειλούνταν με διώξεις «ως παραβάται του Νόμου.» Το ίδιο βράδυ, ο Γ. Σιάντος απέστειλε τηλεγράφημα στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ (που στο μεταξύ βρισκόταν σε προπαρασκευή αποστράτευσης) προειδοποιώντας πως «η κατάσταση είναι κρίσιμη και πρέπει να βρισκόμαστε σε επιφυλακή.»[3]

***

[1] Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Γ. Παπανδρέου στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 30 Νοέμβρη 1944 (δίχως τους υπουργούς του ΕΑΜ): «Ουδέποτε υπήρξαμεν βέβαιοι δια τον ειρηνικόν αφοπλισμόν του ΕΛΑΣ. Εν τούτοις…αφού μας παρέδωσαν την Ελλάδα τον Οκτώβριον οπότε ήσαν κύριοι, θα πρέπει να είναι ηλίθιοι δια να επιχειρήσουν την στάσιν τον Δεκέμβριον.» Στο Σπύρος Α. Κωτσάκης, Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα, σελ.41, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1986.
[2] Σώμα που αντικατέστησε τη Χωροφυλακή στις απελευθερωθείσες από τον ΕΛΑΣ περιοχές.
[3] Στέφανος Σαράφης, Ο ΕΛΑΣ, τομ.Α, σελ.536, εκδ. Σύγχρονο Βιβλίο, Αθήνα, 1964.
Πηγή: «Δεκέμβρης του ’44: Κρίσιμη ταξική σύγκρουση», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2014 – Αναστάσης Γκίκας, «Το χρονικό του Δεκέμβρη 1944″

About these ads

Για την απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού

 Για την απεργία πείνας του Νίκου Ρωμανού

Για την ουσία της υπόθεσης του απεργού πείνας νίκου ρωμανού και τα όσα αυτονόητα ζητάει, έχουν προλάβει και τα έχουν πει, πολύ καλύτερα απ’ ό,τι θα τα έγραφα εγώ, άλλοι κόκκινοι ιστογράφοι (δες εδώ κι εδώ). Δε θα είχα λοιπόν τίποτα ουσιαστικό να προσθέσω για την εκδικητική στάση των μηχανισμών του αστικού κράτους, τα πολλαπλά και συνεχιζόμενα εγκλήματά τους που ξεκινάνε από το 08’ και τη δολοφονία του αλέξη γρηγορόπουλου, για τη στυγνή επιβεβαίωση του ταξικού χαρακτήρα του λεγόμενου «κράτους δικαίου», κτλ. Συνεπώς, από τη δική μου πλευρά θα ήθελα να σταθώ λίγο στις όποιες επιφυλάξεις τυχόν μπορεί να προβάλει κάποιος σφος αναγνώστης σχετικά με την υπόθεση, επαναδιατυπώνοντας κάποιες που έχω υπόψη μου και προσθέτοντας μερικές ακόμα, για να τις πιάσουμε συνολικά.

-Ο ρωμανός είναι αναρχικός των βορείων προαστίων.

Επιχείρημα που στην προκείμενη θυμίζει την αθλιότητα που αναπαραγόταν ευρύτατα στο διαδίκτυο κι εκτός αυτού, για την κομμουνίστρια της εκάλης κανέλλη, όταν της επιτέθηκε χυδαία ο κασιδιάρης και φραστικά, λίγους μήνες αργότερα, ο εξίσου χρυσαυγίτης στύλιος.

-Δεν πρόκειται για αγωνιστή του κινήματος, αλλά για επίδοξο ληστή τραπεζών.

Το οποίο συνεπάγεται όμως πως ο ρωμανός δεν καταδικάστηκε για τρομοκρατική δράση, αλλά με βάση το κοινό ποινικό δίκαιο. Κάτι που καθιστά ακόμα πιο προκλητική κι αδικαιολόγητη την απαγόρευση που του επιβλήθηκε.

-Πολλές καμπάνιες αλληλεγγύης των αναρχικών «λευτεριά στον τάδε ή στο δείνα» καταλήγουν σχεδόν να αυτοτρολλάρονται και να αυτοαναιρούνται, απομακρύνοντας με τον τρόπο τους τον κόσμο, αντί να τον ενημερώνουν και να φωτίζουν κάθε περίπτωση: ποια είναι τα δεδομένα, ο στόχος, τα αιτήματα, κτλ.

Αυτό δε μας απαλλάσσει ωστόσο από την ευθύνη να μαθαίνουμε τι ισχύει και να παίρνουμε θέση σε αντίστοιχες περιπτώσεις.

-Ναι αλλά το κίνημα αλληλεγγύης γύρω από το πρόσωπό του προσπαθεί να προσδώσει πολιτικά-κινηματικά χαρακτηριστικά εκεί που δεν υπάρχουν. Χώρια το αντικομματικό μίσος που ξερνάνε στις πορείες τους, όταν συναντάν τα γραφεία του κκε, πχ στην εγνατία, στο κέντρο της θεσσαλονίκης –όπως θα γνωρίζουν από πρώτο χέρι όσοι έχουν ζήσει στη λδ του βορρά. Κι είναι ζήτημα τι θα γίνει αν κοπεί το νήμα της ζωής του ρωμανού και μάλιστα τόσο κοντά στην επέτειο της 6^ης δεκέμβρη και της δολοφονίας του γρηγορόπουλου από τον κορκονέα.

Θα μου πεις, είναι τόσο ηλίθια τα κρατικά, αστικά επιτελεία κι η κυβέρνηση, για να αφήσουν σε αυτή τη συγκυρία ένα φυλακισμένο να πεθάνει στα χέρια τους; Δεν μπαίνει ζήτημα για την ηλιθιότητά τους όμως –κι αν έμπαινε, δεν ξέρω πολλούς που θα αμφέβαλλαν γι’ αυτήν, χωρίς προφανώς η βλακεία τους να αποτελεί ελαφρυντικό στοιχείο. Το τελευταίο διάστημα εξάλλου έχουν αποδείξει πολλές φορές πως η τακτική τους είναι να τραβάν το σκοινί, για να δούνε αν/πόσο τους παίρνει, οπότε είναι πολύ πιθανό να κοπεί κάποτε και να τους μείνει στα χέρια.

Σε όλα αυτά κι όσα άλλα μπορεί να προσθέσει κανείς ως επιφυλάξεις για το ρωμανό και τον πολιτικό χώρο στον οποίο τοποθετείται ιδεολογικά, η μόνη απάντηση είναι: ναι, ίσως, αλλά: δεν είναι αυτό το ζήτημα. Δεν είναι αυτό το διακύβευμα που κρίνεται, το επίδικο (για να πιάσουμε όλα τα κινηματικά ιδιόλεκτα), δεν είναι η ουσία του πράγματος. Η ουσία είναι να μην πεθάνει ο ρωμανός και να ικανοποιηθούν, έστω την ύστατη στιγμή, τα αυτονόητα και απόλυτα δίκαια –ακόμα και με τα μέτρα της δικής τους ταξικής δικαιοσύνης- αιτήματά του.

Γιατί μπορεί να ενδιαφέρει τους κομμουνιστές αυτή η υπόθεση;

Πέρα από το προφανές που αναλύσαμε ως εδώ για την κατάφορη αδικία εις βάρος του απεργού πείνας, υπάρχει κι ένας ακόμα πολύ σοβαρός λόγος. Ότι αυτά μπορεί να τα βρούμε μπροστά μας στο άμεσο, προσεχές μέλλον, οπότε θα λειτουργήσουν ως προηγούμενο που άνοιξε δρόμους. Όπως ακριβώς η (κατα)δίκη ατόμων που κατηγορούνταν για συμμετοχή στη 17ν (η οποία δεν αποδείχτηκε ποτέ), κατ’ ουσίαν με βάση τα φρονήματα και τη δράση τους ήταν η πρώτη «πειραματική» εφαρμογή του εκτρωματικού τρομονόμου. Η καταγγελία των παραπάνω και του ευρύτερου κρατικού σχεδιασμού δε σηματοδοτεί προφανώς καμία ταύτιση-συμμαχία-υπεράσπιση συνολικά της 17ν και του ρόλου της.

Θα σημειώσω παρενθετικά πως μία από τις βασικές κατευθύνσεις της λαϊκής συμμαχίας που βάζει στη δουλειά του το κόμμα, είναι πως απευθυνόμαστε σε όλους τους εργαζόμενους, με βάση την ταξική τους θέση, ανεξάρτητα από το τι ψήφιζαν τα προηγούμενα χρόνια. Επικρατεί δηλ το ταξικό κριτήριο κι όχι ο γεωγραφικός σχεδιασμός δεξιοί-αριστεροί, που στενεύει και περιορίζει τη βάση αυτού του καλέσματος. Δεν ισχυρίζομαι πως σε αυτή την περίπτωση υπάρχει αντίστοιχη, ταξική σκοπιά ή ότι άπτεται άμεσα της  συγκρότησης της λαϊκής συμμαχίας –αν και αφορά συνολικά το μέτωπο υπεράσπισης των δημοκρατικών ελευθεριών. Ωστόσο, τηρουμένων των αναλογιών, αυτό που πρέπει να μας απασχολεί είναι η ουσία της υπόθεσης, ανεξάρτητα από την ιδεολογική-πολιτική τοποθέτηση του ατόμου που εμπλέκεται (αντιεξουσιαστής, κτλ). Κλείνει η παρένθεση.

Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα;

Κάποιοι μιλάνε εκ του πονηρού για τείχος σιωπής από την πλευρά του κουκουέ, επιχειρώντας ενδεχομένως να αντλήσουν πολιτική υπεραξία από αυτό το θέμα εις βάρος του κόμματος. Και μόνο η αναφορά του χτεσινού ρίζου θα αρκούσε για να καταρρίψει καταρχάς την αβάσιμη κατηγορία. Παράλληλα είναι σκόπιμο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, να βγάλει άμεσα το κόμμα μια ανακοίνωση σχετικά με το ζήτημα και την ανάλγητη, εκδικητική στάση του αστικού κράτους. Αλλά η έμπρακτη αλληλεγγύη δεν περιορίζεται σε αυτές τις πρωτοβουλίες.

Αυτό το αγκάθι πάντως δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο κάποιων «κακόψυχων σταλινικών», όπως θα ήθελαν να το ερμηνεύσουν και να το γενικεύσουν κάποιοι, αλλά πτυχή μιας συνολικής παθογένειας, που συναντάται στον ένα ή τον άλλο βαθμό σε όλους τους χώρους. Και βασίζεται στη λογική πως η αλληλεγγύη μας σταματά στα όρια της δικής μας οργάνωσης ή έστω του ευρύτερου, σύμμαχου χώρου και έξω από αυτά αποκτά στην καλύτερη συμβολικό χαρακτήρα –εάν υπάρχει. Υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν από την ανάποδη τις επιλεκτικές ευαισθησίες κάποιων αλληλέγγυων (από την απουσία τους στα αγροτοδικεία και τις δίκες των κομμουνιστών που εμπόδισαν στον πόλεμο της γιουγκοσλαβίας τη διέλευση των νατοϊκών στρατευμάτων, μέχρι άλλες πιο πρόσφατες περιπτώσεις). Όπως αντίστοιχα κι αρκετά παραδείγματα εκατέρωθεν που ξεπερνάνε το παραπάνω στερεότυπο –αναφέρω ενδεικτικά ως πιο κοντινό σε μένα τη δίκη του ναρίτη πατέρα μου, που διαδήλωνε το 99’, στον πρώτο διαγωνισμό του ασεπ.

Αυτά δεν τα επικαλούμαι για να συμψηφίσω ή να δικαιολογήσω οτιδήποτε, αλλά για να καταδείξω μια γενική κατάσταση και την επιτακτική ανάγκη να αλλάξει ριζικά. Οι κομμουνιστές δεν έχουν τίποτα να περιμένουν ή να κερδίσουν ως αντάλλαγμα από τη δική τους στάση. Ούτε πιο συμπαθείς θα γίνουν σε συγκεκριμένους χώρους με παράδοση ετεροπροσδιορισμού, ούτε θα εξαργυρώσουν με εκλογικά ψηφαλάκια τη στάση τους, για να γίνουν αριστερή κυβέρνηση. Οφείλουν όμως να πάρουν θέση, ακριβώς γιατί είναι κομμουνιστές και νιώθουν σύντροφό τους (όχι με τη στενή οργανωτική έννοια, αλλά με την ευρύτερη σημασία της λέξης) και συμπαραστέκονται αμέριστα σε όποιον τρέμει από αδικία ή την υφίσταται.

Αρες μαρες......οπορτουνιστων

 ΣΥΡΙΖΑ: Ακαδημαϊκό το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του αιτήματος διαγραφής του χρέους (Πριν, 30 Νοεμβρίου 2014)

Νέο πλήγμα, με ακαδημαϊκό επίχρισμα αυτή τη φορά, δέχθηκε το αίτημα διαγραφής του δημόσιου χρέους από την οικονομική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή τα στελέχη που, θεωρητικώς, όφειλαν αυτή την περίοδο να τεκμηριώνουν και να διαδίδουν την ψηφισμένη από το συνέδριο του κόμματος θέση για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, έτσι, ώστε η υλοποίησή της με την άνοδο του κόμματος στην εξουσία να γίνει με τις μικρότερες δυνατές αναταράξεις και, το σημαντικότερο, να πεισθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι εργαζόμενοι για την ανάγκη να παλέψουν γι’ αυτό τον στόχο… Η πραγματικότητα ωστόσο έρχεται να επιβεβαιώσει τα χειρότερα σενάρια.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗΣ
Η ηγετική ομάδα της Κουμουνδούρου έχει εδώ και καιρό εγκαταλείψει το στόχο της διαγραφής του χρέους, ως ένα απτό δείγμα «στροφής στην υπευθυνότητα» και «ενηλικίωσης» της, ώστε να πείσει τα κέντρα εξουσίας εντός κι εκτός Ελλάδας να της δώσουν το πολυπόθητο χρίσμα. Προς επίρρωση η επαναφορά ως λύσης για το πρόβλημα του δημόσιου χρέους μιας παραλλαγής του σχεδίου PADRE σε άρθρο που δημοσιεύεται στο περιοδικό Θέσεις (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2014), με συγγραφείς τους Δ. Σωτηρόπουλο, Γ. Μηλιό και Σ. Λαπατσιώρα. Να θυμίσουμε πως το σχέδιο PADRE, αρκτικόλεξο του τίτλου Πολιτικά Αποδεκτό Σχέδιο Αναδιάρθρωσης του Χρέους στην Ευρωζώνη, δημοσιεύθηκε πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2014 και στον εγχώριο δημόσιο διάλογο εισήχθη για πρώτη φορά από τον Φ. Σαχινίδη που το πρότεινε σε συνέδριο της Ά. Διαμαντοπούλου και στη συνέχεια από τον Γ. Δραγασάκη που το υποστήριξε ως μια ρεαλιστική εναλλακτική με συνέντευξή του τον Σεπτέμβριο. Δεν θα περιληφθεί επομένως και στο απάνθισμα της ριζοσπαστικής σκέψης που ανέδειξε η κρίση… (Εδώ, πρόσφατη κριτική μου στο σχέδιο PADRE)
Η συντηρητική («πολιτικά αποδεκτή» είπαμε…) κατεύθυνση στην οποία διερευνούν λύσεις για το ζήτημα του χρέους τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποτυπώνεται από την εισαγωγή κιόλας του κειμένου. Χαρακτηριστικά, αναφέρουν ότι υπάρχουν τρεις επιλογές για το ζήτημα του χρέους, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνεται η διαγραφή κι ας είναι το παράδειγμα της Αργεντινής, της Ρωσίας, του Ισημερινού και της Ισλανδίας, πλέον σημεία αναφοράς στη διεθνή συζήτηση. Ούτε καν ως λάθος επιλογή δεν την αναφέρουν οι Θέσεις. Μηλιός και λοιποί επομένως αποκλείουν εξ αρχής από την διερεύνησή τους μια επιλογή που αποτελεί, θεωρητικά, την επίσημη επιλογή του κόμματος τους και το πιο ριζοσπαστικό αίτημα που έχει διατυπωθεί παγκοσμίως και στην Ελλάδα. Μάλιστα, στιγματίζουν και ακυρώνουν την ριζοσπαστική λύση διαγραφής του χρέους, χωρίς καν να την αναφέρουν, ταυτίζοντάς την με την έξοδο από το ευρώ και περιγράφοντάς την ως «λογιστική λύση». Στη συνέχεια της εισαγωγής, μέσω κοινότοπων διαπιστώσεων για τις κρίσεις χρέους και ανέξοδων βερμπαλισμών για την «ανάγκη κινητοποίησης της εργασίας» (με αίτημα άραγε την εφαρμογή του σχεδίου PADRE, χέρι-χέρι με τον Σαχινίδη;) που μπορούν να αποτελέσουν και τέλεια άλλοθι των εν εξελίξει υποχωρήσεων, δεν λείπουν και κινδυνολογίες, ξεσηκωμένες από το πιο συντηρητικό οπλοστάσιο. Για παράδειγμα: «μια δραστική μεταβολή στην παρούσα αξία των χρεογράφων όχι μόνο δεν μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα του χρέους, αλλά είναι ικανή να υποκινήσει ένα νέο διεθνές χρηματοπιστωτικό επεισόδιο. Ένα σημαντικό κούρεμα των κρατικών χρεογράφων θα αφήσει εξαιρετικά εκτεθειμένο τον τραπεζικό τομέα (ανάγκη κεφαλαιοποίησης τραπεζών) και τα ασφαλιστικά ταμεία και θα αναγκάσει το κράτος σε σημαντικές οικονομικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα αναιρέσουν το αρχικό κούρεμα και ενδεχομένως θα οδηγήσουν κρίση αξιοπιστίας και άρα σε επιτήρηση»… Καταστροφικό επομένως το κούρεμα των ομολόγων σύμφωνα με τον Γ. Μηλιό και τους συνεργάτες του, οι οποίοι ακόμη κι αν μεταφέρουν χάριν διαλόγου τη σχετική συζήτηση, χωρίς δηλαδή να την ενστερνίζονται, αρνούνται να μεταφέρουν την εμπειρία άλλων χωρών στις οποίες το κούρεμα των ομολόγων πυροδότησε την ανάπτυξη της οικονομίας, όπως η Αργεντινή ή ο Ισημερινός, προς διάψευση των παραπάνω ισχυρισμών. Να τονιστεί πως η μαγική λέξη της διαγραφής απουσίαζε κι από την παρουσίαση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ που έκαναν Μηλιός – Σταθάκης στους εκπροσώπους επενδυτικών κεφαλαίων στο Λονδίνο…

Στην ΕΚΤ που ευθύνεται για την κρίση χρέους στην Ελλάδα και την υπόλοιπη ευρω-περιφέρεια εναποθέτουν τις ελπίδες επίλυσης της κρίσης χρέους

Στο εναλλακτικό σενάριο που προτείνουν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ακυρώνοντας το αίτημα διαγραφής του χρέους, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποκτά ολόκληρο το χρέος και των 18 χωρών της ευρωζώνης που υπερβαίνει το 50% του ΑΕΠ της κάθε χώρας και το μετατρέπει σε ομόλογα μηδενικού επιτοκίου. Οι χώρες δεσμεύονται να επαναγοράσουν το χρέος όταν θα έχει μειωθεί στο 20% του ΑΕΠ. Η ουσιώδης ποιοτική μεταβολή που θα έχει συμβεί στο ενδιάμεσο (κι αυτή είναι η βασική ιδέα της εναλλακτικής τους πρότασης) βασίζεται στον τοκισμό του χρέους που αποκτά η ΕΚΤ με επιτόκιο μικρότερο από την μακροχρόνια μεγέθυνση. Συνθήκη που επιτρέπει να ελπίζουμε ότι το χρέος θα συρρικνώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ, οπότε σε αυτό το διάστημα η ανάπτυξη του προϊόντος θα επιτρέψει την ευκολότερη αποπληρωμή του χρέους στο μέλλον. Η συγκεκριμένη πρόταση είναι μια επιπλέον παραλλαγή του σχεδίου PADRE. Η διαφορά έγκειται στο ότι ενώ οι αρχιτέκτονες του PADRE προτείνουν η ΕΚΤ να αποκτήσει του 50% του χρέους των κρατών μελών της Ευρωζώνης σε συνάρτηση με το μερίδιο τους στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΚΤ, ο Μηλιός κ.α. προτείνουν να αποκτήσει το χρέος που υπερβαίνει το 50% του ΑΕΠ. Κατά συνέπεια επαναφέρουν την πρόταση που επί της ουσίας υποστήριξε ο Φ. Σαχινίδης, τίποτε πιο ριζοσπαστικό… Αναπαράγουν δηλαδή μια συντηρητική πρόταση κι ας έχουν επικρίνει πολλές φορές την Αριστερά στο άρθρο τους επειδή δεν ξεφεύγει από το «κυρίαρχο πλαίσιο ανάλυσης». Η πρόταση των Μηλιού – Σωτηρόπουλου – Λαπατσιώρα δεν είναι μόνο δεξιάς καταβολής, από τη στιγμή που την προτείνει κι ο φυσικός αυτουργός του PSI και οικονομικός δολοφόνος Σαχινίδης, είναι επιπλέον και μια πρόταση τεχνοκρατική, που διέπεται ωστόσο από πλήθος αντιφάσεων, στο τεχνικό της μέρος. Όπως για παράδειγμα το κόστος που θα επέλθει για την ΕΚΤ (λόγω του ότι θα δανείζεται από τον ιδιωτικό τομέα με επιτόκιο, 3,5%, σημαντικά υψηλότερο από το προεξοφλητικό επιτόκιο του χρέους των χωρών, 1%) και το οποίο αγγίζει τα 1,36 τρισ. ευρώ! Για ποιο λόγο να αναλάβει η ΕΚΤ αυτό το εξωφρενικό κόστος, το οποίο θα τινάξει στον αέρα τον ισολογισμό της που τον Ιούλιο του 2007 ήταν μόλις 1,2 τρισ. ευρώ; Πολύ περισσότερο αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι «σκοπός τους δεν ήταν ποτέ το χρέος», όπως εύστοχα γράφουν στο άρθρο τους οι τρεις ακαδημαϊκοί, για να ακυρώσουν όμως οι ίδιοι στη συνέχεια αυτή τη σωστή διαπίστωση, εξαντλώντας όλη τους την προβληματική στην μείωση του χρέους, με τεχνικούς, δηλαδή λογιστικούς όρους και με την συγκατάθεση των πιστωτών, στους οποίους ανήκει η ΕΚΤ! Η αντιμετώπιση δε της ΕΚΤ ως δυνητικού συμμάχου ή ουδέτερου παράγοντα στην προσπάθεια μείωσης του χρέους, η παράβλεψη δηλαδή του αυτοτελούς της ρόλου στην επιβολή της λιτότητας χρησιμοποιώντας τα νομισματικά εργαλεία που διαθέτει όπως αποδεδειγμένα συνέβη την τελευταία τετραετία, είναι η αποκορύφωση της απολίτικης και λογιστικής ανάλυσης.
Οι συγγραφείς ξεχνούν μια μικρή …λεπτομέρεια επίσης: ότι το 74,2% του ελληνικού χρέους είναι μη ομολογιακό και το 68,4% οφείλεται στην Τρόικα. Η ίδια σύνθεση παρατηρείται σε μικρότερο βαθμό και στις άλλες χώρες που δανειοδοτήθηκαν από τον Μηχανισμό (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος). Πώς θα αναλάβει η ΕΚΤ το χρέος του ΔΝΤ; Το τεχνικό αυτό «προβληματάκι» εμφανίζεται από τη στιγμή που οι συγγραφείς επιμένουν να αναζητούν μια συμμετρική, «ευρωπαϊκή λύση», υποτιμώντας την δομική διαφορά του χρέους της περιφέρειας με αυτό των χωρών του πυρήνα της ευρωζώνης. Έτσι, θέλοντας να διαφυλάξουν τον πυρήνα της αυθαίρετης, ευρωλάγνας ανάλυσής τους, αναζητούν ομοιόμορφες λύσεις και φτάνουν να παραγνωρίζουν θεμελιώδη δεδομένα.
Το σημαντικότερο ωστόσο δεν είναι ο καθαγιασμός της ΕΚΤ κι η υποτίμηση του ρόλου της. Το σημαντικότερο είναι ότι τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ προτείνουν τελικά να πληρώσουμε το δημόσιο χρέος. Απλώς αυτό να το πράξει η επόμενη γενιά. Έτσι αναγνωρίζουν το χρέος και υποκύπτουν στους πιστωτές, αναπαράγοντας την γραμμή υποτέλειας της αστικής τάξης και των κυβερνήσεων Παπανδρέου – Παπαδήμου – Σαμαρά. Η μόνη διαφορά είναι στο περιτύλιγμα: Εν προκειμένω έχουμε ένα διεθνιστικό, κοσμοπολίτικο για την ακρίβεια, περιτύλιγμα, που όσο ομνύει στα συμφέροντα του κόσμου της εργασίας, τόσο τα ακρωτηριάζει αναγνωρίζοντας ως απώτατο όριο κάθε κριτικής την ευρωζώνη και την ΕΕ.
Οι κραυγαλέες αντιφάσεις της πρότασης των Θέσεων, που υπονομεύουν ακόμη και την τεχνική της συνοχή και πειστικότητα, είναι αποτέλεσμα ενός πλαισίου ανάλυσης και αντιμετώπισης που παραπέμπει την αναγκαία σύγκρουση για την διαγραφή του χρέους στις ελληνικές καλένδες. Ενός πλαισίου που καταδικάζει την λιτότητα χωρίς όμως να απορρίπτει την εφαρμογή των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, χωρίς να τους αναφέρει καν, για να μην αναγκαστεί να αποκαλύψει και να επικρίνει το ρόλο της ΕΕ.
Ωστόσο, ακόμη κι αν παραβλέψουμε όλα αυτά και υιοθετήσουμε την πρόταση των Σαχινίδη – Μηλιού ως εναλλακτική λύση, υπάρχει ένα καταλυτικό ερώτημα. Στην …εξαιρετική, την …απίθανη εκείνη περίπτωση που η ΕΚΤ, αψηφώντας το πραγματικό της συμφέρον όπως πιστεύουν οι συγγραφείς, αρνηθεί να επιβαρυνθεί με 1,36 τρισ. ευρώ, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ θα προχωρήσει στην μονομερή διαγραφή του χρέους; Θα αρνηθεί τη λύση που μονομερώς θα επιβάλλουν οι πιστωτές; Όσο δεν απαντιέται αυτό το ερώτημα, πληθαίνουν οι λόγοι για να πιστεύουμε ότι αυτή η ακατάσχετη προτασιολογία αποσκοπεί στο να περάσει ο χρόνος μέχρι να έρθουν τα τετελεσμένα από τη μεριά της Γερμανίας, οπότε η προσαρμογή στην πραγματικότητα θα εμφανιστεί ως επιβεβλημένη…

Απο: Λεωνίδας Βατικιώτης μέσω περγάδι

Τη μέρα που έκαναν πέρα το φόβο και ξήλωναν τα πεζοδρόμια

 Τη μέρα που έκαναν πέρα το φόβο και ξήλωναν τα πεζοδρόμια

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΤΗΝ 1η ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΤΟΥ 1960

1-12-1960. Από τη μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση των οικοδόμων μπροστά στο ΕΚΑ

"Από τις 8 το πρωί οι απεργοί οικοδόμοι συρρέουν από όλους τους δρόμους προς το Εργατικό Κέντρο Αθηνών. Μέσα σε λίγη ώρα ολόκληρη η περιοχή από την πλατεία Κουμουνδούρου μέχρι την οδόν Ζήνωνος έχει κατακλυσθεί από απεργούς. Μια πραγματική ανθρωποθάλασσα που πάλλεται από ενθουσιασμό για την απόλυτη επιτυχία της απεργίας. Από τα μεγάφωνα του Εργατικού Κέντρου ανακοινώνεται ότι σ' ολόκληρη την Ελλάδα η απεργία εσημείωσε τεράστια επιτυχία και ότι σε όλα τα Εργατικά Κέντρα της χώρας πραγματοποιούνται την ίδια στιγμή μεγαλειώδεις πανοικοδομικές συγκεντρώσεις. Για την απεργία στην Αθήνα γίνεται γνωστό ότι όλα τα γιαπιά έχουν νεκρωθεί και ότι αστυνομικές δυνάμεις απεστάλησαν σ' όλες τις μεγάλες οικοδομές. Αγανάκτηση προκάλεσε στους συγκεντρωμένους η είδησις ότι η αστυνομία το πρωί διενήργησε συλλήψεις απεργών οι οποίοι κρατούνται σε διάφορα αστυνομικά τμήματα...»

***

1η Δεκέμβρη 1960. Είναι η μεγάλη απεργία των οικοδόμων που πέρασε στην Ιστορία σαν η μέρα που οι οικοδόμοι ξήλωσαν τα πεζοδρόμια!

Είναι η εποχή που η τότε κυβέρνηση Παπανδρέου επικαλούμενη «νοικοκύρεμα των ασφαλιστικών ταμείων» αυξάνει με το νόμο 4104/60τα ένσημα για την κατώτερη σύνταξη από τα 2.050 στα 4.050. Για τους οικοδόμους αυτό σήμαινε ότι θα έβγαιναν στη σύνταξη στα 65, αν κατόρθωναν να μαζέψουν τα ένσημα. Καθώς η οργή στα γιαπιά βράζει, οι εργατοπατέρες της εποχής προσπαθούν να ησυχάσουν τα πνεύματα μιλώντας για διάλογο με την κυβέρνηση. Τα ταξικά σωματεία των οικοδόμων συγκροτούν τη Συντονιστική Επιτροπή που αφήνει στην άκρη την διοίκηση της Ομοσπονδίας και αρχίζουν έναν παρατεταμένο απεργιακό αγώνα, κορυφαία στιγμή του οποίου είναι η απεργία της 1ης Δεκέμβρη του 1960.

Γενική Συνέλευση μπετατζήδων το 1960. Χαρακτηριστικά τα συνθήματα στα πανό για σύνταξη στα 60 και 7ωρη δουλειά

Παραθέτουμε αποσπάσματα από το χρονικό της απεργίας, όπως καταγράφεται στο βιβλίο του Αναστάση Γκίκα «Από την πείρα του κινήματος των οικοδόμων στην Ελλάδα», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».

Κείνη τη μέρα η αστυνομία βρίσκονταν από το πρωί σε πρωτοφανή κινητοποίηση. Σ' όλους τους δρόμους γύρω από το Εργατικό Κέντρο έχουν εγκατασταθεί μεγάλες ομάδες αστυφυλάκων εν στολή. Ομάδες επίσης αστυνομικών έχουν λάβει θέσεις μέχρι την Ομόνοια, ενώ αστυνομικά αυτοκίνητα πλήρη ανδρών σταθμεύουν σε διάφορα σημεία της περιοχής. Γενικά η συγκέντρωσις, πριν ακόμη αρχίσουν οι ομιλίες, ήταν ασφυκτικά πολιορκημένη από ζώνες αστυνομικών...

«Κατέβηκα στο ΕΚΑ κι οι Οικοδόμοι είχαν κιόλας γεμίσει τους γύρω δρόμους. Μέσα στα σωματεία πατείς με - πατώ σε. Αλλοι γράφονταν σαν καινούργια μέλη κι άλλοι πλήρωναν συνδρομές. Τα μεγάφωνα είχαν στηθεί στους γύρω δρόμους. Το μικρόφωνο βρισκόταν στο πρώτο πάτωμα του κτιρίου. Ο Λυκιαρδόπουλος (σ.σ. ο εργατοπατέρας πρόεδρος της τότε Ομοσπονδίας Οικοδόμων) βρισκόταν εκεί και κουβέντιαζε με στελέχη του ΕΚΑ... Γύρω - γύρω, τριγύριζαν αξιωματούχοι της Συνδικαλιστικής Ασφάλειας, με τους κατώτερούς τους. Ανήσυχοι όλοι αυτοί οι κύριοι, για τις χιλιάδες των Οικοδόμων που έρχονταν σαν ποτάμια απ' όλους τους δρόμους... Ο Λυκιαρδόπουλος θα μιλούσε από μέρους της Ομοσπονδίας, πρώτος. Μόλις πήρε το μικρόφωνο στο χέρι και φάνηκε στο παράθυρο, ακούστηκαν λίγα χειροκροτήματα. Οταν άρχισε να μιλάει περί υπουργού, περί υποσχέσεων αρμοδίων υπηρεσιών και "περί καλής θελήσεως", για τους σκληρούς αγώνες της Ομοσπονδίας, άρχισαν από κάτω να τον γιουχαΐζουν. Του φώναζαν "έμπα μέσα προδότη", "φύγε εργατοπατέρα", "να βγει η Συντονιστική να μας μιλήσει". Κρύος ιδρώτας τους έκοψε όλους.» (θυμάται ο Δ. Πατρέλης).

Μετά τις ομιλίες αντιπροσωπεία ξεκίνησε να πάει στο υπουργείο Εργασίας για να καταθέσει τα αιτήματα. «Την στιγμή ακριβώς αυτή οι αστυνομικοί που βρίσκονται στην οδό Κολωνού και Αγησιλάου βγάζουν ως εκ συνθήματος τα κλομπς και εφορμούν εναντίον της συγκεντρώσεως κτυπώντας ανηλεώς τους απεργούς. Επακολουθούν σκηνές πρωτοφανούς αγριότητος. Οι απεργοί πέφτουν αναίσθητοι από τα κτυπήματα των κλομπς, ποδοπατούνται από τους αστυνομικούς, ενώ άλλων απεργών τους στρίβουν τα χέρια, τους ακινητοποιούν και τους χτυπούν στο πρόσωπο, στο στομάχι, στην κοιλιά. Οι απεργοί υποχωρούν προς το κτίριο του Εργατικού Κέντρου, ενώ χάμω στον δρόμο σφαδάζουν τραυματίαι οικοδόμοι καταματωμένοι, με σπασμένα κεφάλια και σχισμένα πρόσωπα.

Η επίθεση και η αντεπίθεση

Η εντελώς απρόκλητη αυτή επίθεσις των αστυνομικών εναντίον ενός πλήθους που διαδήλωνε ειρηνικά την αγανάκτησή του για τον εμπαιγμό που υφίσταται, προκαλεί φοβερή οργή. Γυναίκες που από τα παράθυρα των γύρω σπιτιών παρακολουθούν τις σκηνές φωνάζουν: "Χειρότερα από τους Γερμανούς"! Ενώ η επίθεσις των αστυνομικών συνεχίζεται εναντίον των εργατών που κουβαλούν στους ώμους τους τραυματισμένους συναδέλφους τους, η μάζα των απεργών ανασυντάσσεται μπροστά στο Εργατικό Κέντρο και όταν οι αστυνομικοί επιτίθενται εκ νέου για να τους διαλύσουν οι οικοδόμοι αμύνονται απεγνωσμένα και προσπαθούν με τα σώματά των να συγκρατήσουν την επίθεση. Τα κτυπήματα με τα κλομπς δεν σταματούν ούτε στιγμή. Αστυνομικά αυτοκίνητα σφυρίζοντας δαιμονισμένα φθάνουν στον τόπο των επεισοδίων και αδειάζουν συνεχώς αστυνομικούς. Στην οδόν Πειραιώς, στο ύψος της πλατείας Ωδείου, καταφθάνουν μεγάλα στρατιωτικά αυτοκίνητα γεμάτα στρατό. Οι στρατιώτες κατέρχονται και προχωρούν με τα όπλα προταγμένα και σε σχηματισμό μάχης...

Σε μια στιγμή ακούγονται πυροβολισμοί από την πλευρά της οδού Πειραιώς και η κραυγή των υποχωρούντων απεργών "μας σκοτώνουν", "ρίχνουν στο ψαχνό". Η αγανάκτησις φθάνει στο αποκορύφωμά της. Οι οικοδόμοι αρπάζουν τα ξύλα που βρίσκουν μέσα σε μια αποθήκη της οδού Αγησίλαου, ξηλώνουν τις πλάκες των πεζοδρομίων και ετοιμάζονται να αμυνθούν ενεργητικά υπερασπιζόμενοι τη ζωή τους... Οι αστυνομικοί επιχειρούν νέα, βιαιότερη επίθεση. Αυτή την φορά οι δυνάμεις των αστυνομικών αποκρούονται από τους οικοδόμους. Πέφτουν οι πρώτες πέτρες και οι αστυνομικοί οπισθοχωρούν προσπαθώντας να καλυφθούν στις παρόδους της οδού Αγησιλάου η οποία καταλαμβάνεται και πάλι από τους απεργούς. Σε λίγο όμως και ενώ στο μεταξύ έχουν καταφθάσει ενισχύσεις η αστυνομία εκ νέου εφορμά.

Οι απεργοί καλυπτόμενοι πίσω από τα αυτοκίνητα Ι.Χ. που βρίσκονται στην οδό Αγησιλάου ρίχνουν πέτρες και τούβλα κατά των επιτιθέμενων. Οι αστυνομικοί φθάνουν μέχρι τα αυτοκίνητα αλλά είναι αδύνατον να προχωρήσουν. Τώρα αρπάζουν και αυτοί από χάμω πέτρες και τις ρίχνουν κατά των απεργών. Ενας φοβερός πετροπόλεμος αρχίζει. Ισχυρή αστυνομική δύναμις επιτίθεται από την οδό Βούλγαρη και κόβει τους απεργούς σε δύο τμήματα. Νέα μεγάλη μάχη αρχίζει. Οι αστυνομικοί απωθούν τους οικοδόμους κάτω από το Εργατικό Κέντρο. Στο μεταξύ από την πλευρά της οδού Κολοκυνθούς εκδηλώνεται άλλη επίθεσις των αστυνομικών οι οποίοι φορούν κράνη και αντιασφυξιογόνες προσωπίδες. Ενας αστυνόμος βγάζει το περίστροφό του και πυροβολεί. Ενας νέος εργάτης πέφτει αιμόφυρτος. Η επίθεσις των αστυνομικών συνεχίζεται και στις δύο πλευρές. Βροχή από πέτρες εξαπολύεται και από τις δύο πλευρές. Μεταξύ των απεργών και των αστυνομικών έχει τώρα δημιουργηθεί μια "νεκρή ζώνη". Στην οδό Κεραμικού αστυφύλακες σπάζουν και αυτοί πλάκες των πεζοδρομίων και εφοδιάζουν τους συναδέλφους τους.

Σε μια στιγμή πλάι στα αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα ξεπηδά μια λουρίδα φωτιάς. "Δακρυγόνα'!... Η φωτιά από τα δακρυγόνα μεταδίδεται στη βενζίνη που έχει χυθεί από ένα αναποδογυρισμένο αυτοκίνητο το οποίο αναφλέγεται.

Οι υποχωρούντες απεργοί επιδιώκουν να φθάσουν στο κτίριο του ΕΚΑ. Στη "μάχη" που εξακολουθεί οι αστυνομικοί τρέπονται εις φυγήν αφήνοντας την οδό Αγησιλάου ελεύθερη. Ο δρόμος παρουσιάζει ένα άγριο θέαμα καθώς είναι καλυμμένος από πέτρες, φέιγ - βολάν, από αίματα και από καπέλα αστυφυλάκων και αστυνόμων που τα εγκατέλειψαν κατά την φυγήν των. Το πανδαιμόνιο που κάνουν οι σειρήνες των αστυνομικών αυτοκινήτων, των πυροσβεστικών αντλιών και των ασθενοφόρων αυτοκινήτων που αρχίζουν να καταφθάνουν, οι κραυγές διαμαρτυρίας των απεργών, οι οιμωγές των τραυματισμένων δημιουργούν μια εφιαλτική ατμόσφαιρα».

Ψάχνανε και τότε υποκινητές

Στο κτίριο του ΕΚΑ καταφτάνει ο Ρακιτζής, αστυνομικός διευθυντής Αθηνών που δίνει «λόγο τιμής» ότι δεν θα γίνουν συλλήψεις. Μόλις, όμως, άρχισαν να βγαίνουν οι διαδηλωτές άρχισαν και οι συλλήψεις. Ο απολογισμός της κατασταλτικής μανίας του αστικού κράτους: 173 συλλήψεις και 66 τραυματίες (3 από σφαίρες).

Σε ένα κρεσέντο αντικομμουνισμού το σύνολο του αστικού πολιτικού κόσμου, μαζί τους και οι εργατοπατέρες, ρίχνουν την ευθύνη για τα γεγονότα στους κομμουνιστές. Ο υπουργός Εργασίας Α. Δημητράτος μιλά για απεργούς «οι οποίοι κατευθύνονται από γνωστά κομμουνιστικά στοιχεία» και απειλεί πως «δεν θα ανεχθεί "έκνομους ενέργειας" και "κομμουνιστικήν δράσιν" στα συνδικάτα». Την επομένη 2 Δεκέμβρη, 45.000 οικοδόμοι δίνουν απάντηση με νέα απεργία και διαδήλωση που χτυπιέται επίσης από τον στρατό και την αστυνομία. Στο πλευρό τους τάχθηκαν με ψηφίσματα και απεργίες αλληλεγγύης δεκάδες οργανώσεις: Τυπογράφοι, Μηχανουργοί, Υποδερματεργάτες και Λογιστές της Αθήνας, οι εργαζόμενοι στο Φωταέριο και την Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών - Πειραιώς, οι Οδηγοί και Εισπράκτορες Λεωφορείων, οι Λογιστές, Μηχανουργοί, Νοσηλευτές, Αρτεργάτες και Υαλουργοί του Πειραιά, κ.ά.

Η σημασία της απεργίας, όχι μόνο για τους οικοδόμους, αλλά και για την εργατική τάξη της χώρας μας συνολικότερα, ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. «Ο πρώτος ιστορικός σταθμός για την ανάπτυξη του συνδικαλιστικού και του δημοκρατικού κινήματος στη χώρα μας», αναφέρει στη μαρτυρία του ο παλαίμαχος οικοδόμος Β. Κατσαρός, «είναι το 1960, όταν οι οικοδόμοι πλέον ξέσπασαν, έβγαλαν τελείως κάθε φόβο από πάνω τους και έφτασαν στο σημείο πλέον να κάνουνε ολόκληρη, όχι μόνο την ελληνική κοινή γνώμη, αλλά και την παγκόσμια κοινή γνώμη, να κοιτάει στο πρόσωπό τους μπροστά σ' αυτήν την τεράστια κίνηση που κάνανε». «Ηττήθησαν για πρώτη φορά οι δυνάμεις του κράτους από το εγχώριο προλεταριάτο», σημειώνει από τη μεριά του ο Θ. Σταυρόπουλος (συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη των οικοδόμων). «Ηταν μεγίστης σημασίας αυτό το γεγονός. Διότι πριν τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 1960 όλα τα "'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά", από την άποψη της πολιτικής τρομοκρατίας». «Οι οικοδόμοι», έγραφε ο «Νέος Κόσμος», «έσπασαν τη φοβία που επικρατούσε και έγιναν το αγωνιστικό παράδειγμα για όλους τους άλλους κλάδους, αναδείχθηκαν στην πρωτοπορία των κλαδικών αγώνων».

(Αναδημοσίευση απο τον σημερνό "Ριζοσπάστη"και αφιερωμένο στην μνήμη του πατέρα μου ."ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ")

Μεταρρυθμίσεις και καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις

Μεταρρυθμίσεις και καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις

Σε πρόσφατο άρθρο του στην «Αυγή» ο Γιάννης Δραγασάκης - που αποτελεί αποσπάσματα ομιλίας του στο Levy Institute - ανέλαβε να αποκαταστήσει την έννοια της «μεταρρύθμισης» που τόσο «έχει φθαρεί από τη νεοφιλελεύθερη και μνημονιακή χρήση της» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.

Ο Γ. Δραγασάκης θέτοντας το ερώτημα: «Ποια μεταρρύθμιση με ποιο σκοπό» προσπαθεί να αποδείξει ότι η πολιτική των μνημονίων μέχρι σήμερα δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει τις «παθογένειες» της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, δεν προχώρησε σε βαθιές «ριζοσπαστικές τομές» που θα είχαν ως αποτέλεσμα «την αλλαγή προτύπου», αλλά υιοθέτησε «αναποτελεσματικές περιοριστικές πολιτικές» με «μειώσεις μισθών και κοινωνικών δαπανών».
Σε αντίθεση με όλα αυτά, σύμφωνα με το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα του μιλάει «για αληθινές μεταρρυθμίσεις. Και εννοούμε ριζοσπαστικές τομές που έχει ανάγκη η κοινωνία. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις θα αρχίσουν με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και θα είναι καταιγιστικές. Και θα στοχεύουν στην καταπολέμηση της διαφθοράς, των ανισοτήτων, στο μετασχηματισμό του κράτους, στη φορολογική δικαιοσύνη και στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας, στη βάση ενός νέου παραγωγικού και κοινωνικού υποδείγματος».
Επίσης, σημείωσε και κάτι ακόμα, ότι ένας επιπλέον λόγος «αποτυχίας των - σ.σ. μέχρι σήμερα - μεταρρυθμίσεων ήταν η λανθασμένη ιεράρχησή τους καθώς και ότι επιβλήθηκαν απ' έξω και από τα πάνω». Για να έρθει να διαβεβαιώσει κάθε «ενδιαφερόμενο» ότι: «Ακόμη και οι μεταρρυθμίσεις με φιλολαϊκό περιεχόμενο πρέπει να είναι προϊόν διαλόγου και ευρύτερων συναινέσεων, η δε υλοποίησή τους πρέπει να γίνει με τρόπο που να εμπνέει και να εμπλέκει τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους».

Αναβίωση του Μπερνστάιν;

Είναι σαφές ότι όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμα που αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο αποτελούν την ανταπόκριση του ΣΥΡΙΖΑ στα καλέσματα για προώθηση των μεταρρυθμίσεων, τα οποία απευθύνουν αστικά επιτελεία, εκπρόσωποι του κεφαλαίου και των αστικών ΜΜΕ προς το σύνολο του αστικού πολιτικού συστήματος: «Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να προχωρήσουν, πρέπει να ολοκληρωθούν».
Η αλήθεια είναι ότι για ιστορικούς λόγους και κυρίως λόγω της μακρόχρονης κυριαρχίας της σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και των εκσυγχρονιστικών αστικών φιλελεύθερων ρευμάτων η έννοια της μεταρρύθμισης έχει θετικά φορτισμένη έννοια, συνδέεται με αλλαγή προς κάτι το καλύτερο. Στο «ιστορικό υποσυνείδητο» του εργατικού κινήματος συνδέεται με την περίοδο διεκδικήσεων και κατακτήσεων της εργατικής τάξης απέναντι στο κεφάλαιο και την εξουσία του. Είναι όμως έτσι;
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Στην πολεμική της Ρόζας Λούξεμπουργκ στον Εντουαρντ Μπερνστάιν στο έργο της «Κοινωνική Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση» αναδεικνύεται ακριβώς αυτό το ζήτημα ότι δηλαδή η μεταρρύθμιση στο έδαφος του καπιταλισμού δεν μπορεί να σημαίνει τίποτα άλλο παρά αναγκαίες προσπάθειες του καπιταλισμού με στόχο τη διαιώνιση της εξουσίας και επιβίωσής του, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την όξυνση των αντιφάσεών του, να αποφύγει για όσο το δυνατό γίνεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τις περιόδους οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας που μπορεί να οδηγήσουν στην ανατροπή του. Σημαίνει μεταρρυθμίσεις που όχι μόνο δεν αλλάζουν τη φύση του συστήματος, όχι μόνο δεν αποτελούν «θραύσματα» του σοσιαλισμού στις συνθήκες του καπιταλισμού - άλλωστε τέτοια δεν μπορούν να υπάρξουν - όπως υποστήριζαν διάφοροι ρεφορμιστές ηγέτες, αλλά το αντίθετο, αποτελούν «φάρμακο» για τον καπιταλισμό. Φάρμακο, βεβαίως, που μόνο προσωρινά μπορεί να δώσει διέξοδο στις αντιφάσεις του συστήματος, το οποίο τις αναπαράγει σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα. Ετσι, λοιπόν, η Ρ. Λούξεμπουργκ, παρά τις όποιες θεωρητικές ανεπάρκειες στο έργο της, απέδειξε ότι η γραμμή για εφαρμογή του σοσιαλισμού μέσω μεταρρυθμίσεων είναι αδιέξοδη για το εργατικό κίνημα, γιατί στην πραγματικότητα κάνει το εργατικό κίνημα οπαδό του αστικού ρεφορμισμού, στήριγμα στην προσπάθεια του συστήματος για την ανανέωσή του.
Βεβαίως, ο Γ. Δραγασάκης και ο ΣΥΡΙΖΑ του 2014 δεν είναι καν Μπερνστάιν, δεν μιλούν καν για σοσιαλισμό μέσω μεταρρυθμίσεων, αντιγράφουν όμως τον πυρήνα της λογικής του Μπερνστάιν: Ο καπιταλισμός είναι αιώνιος, το ζήτημα είναι πώς μπορούμε να τον κάνουμε καλύτερο και βιώσιμο, πώς θα αμβλύνουμε τις αντιφάσεις του, πώς το εργατικό κίνημα θα γίνει στήριγμα των αστικών εκσυγχρονισμών, εξασφαλίζοντας μια προσωρινή άμβλυνση των ανισοτήτων και τη συναίνεση των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων.

Οι μεταρρυθμίσεις στον καπιταλισμό

Στον πυρήνα αυτού που ονομάζουμε «καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις» και που η αστική πολιτική και προπαγάνδα αναφέρουν ως μεταρρυθμίσεις είναι ακριβώς πώς θα παρθούν μέτρα ώστε ο καπιταλισμός σε κάθε χώρα να αντιμετωπίζει προβλήματα συσσώρευσης κεφαλαίου, δυνατότητες διατήρησης υψηλής κερδοφορίας, να αντεπεξέλθει στις συνθήκες του διεθνούς ανταγωνισμού. Ολα αυτά: Ιδιωτικοποιήσεις - απελευθερώσεις αγορών, περικοπές σε «κοινωνικές δαπάνες» του κράτους των περιφερειών και των δήμων, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, κινητικότητα, κατάργηση προστατευτισμών, εκσυγχρονισμός του αστικού κράτους κ.λπ. αυτές τις επιδιώξεις υπηρετούν.
Και στο παρελθόν οι διάφορες εναλλαγές στην αστική πολιτική διαχείριση συνοδεύονταν από τέτοιου είδους αναδιαρθρώσεις - μεταρρυθμίσεις. Ηδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, η αστική πολιτική προωθεί μια σειρά παρεμβάσεις στην οικονομία που έχουν σαν στόχο την ενίσχυση της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Μετά το Α' Παγκόσμιο Πόλεμο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε ο λεγόμενος ορθολογισμός της παραγωγής με αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας στη βιομηχανία (εφαρμογή του λεγόμενου συστήματος Τέιλορ - Φορντ) στη Γερμανία και σε άλλα καπιταλιστικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης. Κατά αναλογία, θα πρέπει να δούμε και τις κρατικοποιήσεις που συντελέστηκαν για τις ανάγκες τις καπιταλιστικής ανασυγκρότησης την περίοδο μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οπως ανάλογες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να δούμε και στο επίπεδο του εποικοδομήματος, με απαραίτητους αστικούς εκσυγχρονισμούς (π.χ. γενικό εκλογικό δικαίωμα, κατάργηση ή υποβάθμιση του ρόλου της βασιλείας κ.λπ.).
Βεβαίως, μια σειρά αστικές μεταρρυθμίσεις και αστικοί εκσυγχρονισμοί τόσο στην οικονομία όσο και στο εποικοδόμημα συνδέθηκαν με διεκδικήσεις της εργατικής τάξης, με την πορεία του εργατικού κινήματος, την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, το διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, συνδέθηκαν με σχετική -και όπως αποδείχθηκε προσωρινή -βελτίωση της θέσης της εργατικής τάξης. Θα μπορούσαμε σχηματικά να θέσουμε δύο περιόδους που ορισμένες αστικές μεταρρυθμίσεις επηρέασαν θετικά τη ζωή των εργαζομένων. Η πρώτη αφορά την περίοδο που ακόμα ο καπιταλισμός «πάλευε» στην οικονομία και το πολιτικό εποικοδόμημα, με κατάλοιπα των φεουδαρχικών σχέσεων, ενώ ακόμα δεν είχε διαμορφωθεί «εργατικό δίκαιο», δεν είχαν κατοχυρωθεί ορισμένα εργατικά δικαιώματα (π.χ. οκτάωρο) κ.λπ. Η δεύτερη αφορά την περίοδο μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στις συνθήκες της καπιταλιστικής ανοικοδόμησης, όταν ήταν αναγκαία μια «προστασία» της εργατικής δύναμης που περιλάμβανε την διαμόρφωση όλων αυτών που ονομάστηκαν «κράτος πρόνοιας» (δημόσιο σύστημα Υγείας - Πρόνοιας, δημόσια δωρεάν Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες κ.ά.). Σε κάθε καπιταλιστικό κράτος, βεβαίως, τέτοιου είδους εκσυγχρονισμοί και μεταρρυθμίσεις υλοποιήθηκαν με διαφορετικούς ρυθμούς και με διαφορετικές χρονικές αποστάσεις και όχι βεβαίως πανομοιότυπα. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι τέτοιες βελτιώσεις προσωρινές και σχετικές, που δεν αλλάζουν τη γενική τάση στον καπιταλισμό για ένταση της εκμετάλλευσης, αξιοποιήθηκαν με σκοπό τη χειραγώγηση των εργατικών στρωμάτων, τη διάσπαση της εργατικής τάξης με το ξεχώρισμα ενός στρώματος «εργατικής αριστοκρατίας», που ταύτισε τα συμφέροντά της με την τύχη του καπιταλισμού και αποτέλεσε το βασικό φορέα του οπορτουνισμού και του ρεφορμισμού στο εργατικό κίνημα.

Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις

Σήμερα, βεβαίως, οι συνθήκες είναι αρκετά διαφορετικές. Κατ' αρχήν, δε βρισκόμαστε στον ανώριμο αδύναμο καπιταλισμό που πάλευε με την φεουδαρχία, αλλά στον καπιταλισμό που κυριαρχούν οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, στο υπερώριμο ιμπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξής του. Επίσης, δε βρισκόμαστε στην περίοδο της εκτεταμένης μεταπολεμικής ανασυγκρότησης με αυξημένους ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά σε μια περίοδο που συσσωρεύονται σοβαρά προβλήματα στην καπιταλιστική οικονομία. Υφεση, στασιμότητα ή επιβράδυνση χαρακτηρίζουν τη μεγάλη πλειοψηφία των καπιταλιστικών κρατών. Τέλος, έχει αλλάξει δραματικά ο συσχετισμός δυνάμεων εις βάρος της εργατικής τάξης μετά την αντεπανάσταση του 1989 - 1991 και την υποχώρηση (ιδεολογική - πολιτική και οργανωτική) του κομμουνιστικού κινήματος. Στις σημερινές, λοιπόν, συνθήκες οι απαιτήσεις για μεταρρυθμίσεις που διατυπώνονται από την πλευρά του κεφαλαίου αφορούν αντιδραστικές, αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις στο σύνολό τους, μια τάση που χαρακτηρίζει το σύγχρονο καπιταλισμό ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Σε μια περίοδο μελλοντικής ανάκαμψης αυτές οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις δε θα αμφισβητηθούν. Με ορισμένες περιορισμένες παροχές και ψίχουλα θα προσπαθήσουν να ξεγελάσουν και να εφησυχάσουν τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Πάντα, βεβαίως, θα υπάρχει και η πιο περιορισμένη ή πιο εκτεταμένη προσπάθεια εξαγοράς ορισμένων εργατικών δυνάμεων, η εργατική αριστοκρατία πάντα θα αναπαράγεται.
Το ερώτημα, λοιπόν, που πρέπει να απασχολήσει τους εργαζόμενους δεν είναι ποια μεταρρύθμιση για ποιο σκοπό, αφού είναι δεδομένος ο αντιδραστικός σκοπός και ο χαρακτήρας των αστικών μεταρρυθμίσεων που σαρώνουν εργατικά - λαϊκά δικαιώματα. Αλλωστε, γι' αυτό και ο Γ. Δραγασάκης επαναλαμβάνει τα γνωστά αστικά εκσυγχρονιστικά στερεότυπα για «αναδιοργάνωση του κράτους, καταπολέμηση της διαφθοράς και της πελατοκρατείας», «αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης», «αλλαγή παραγωγικού προτύπου», «νέο δίκαιο φορολογικό σύστημα», μαζί με τις φούσκες περί «κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας», με τις οποίες θα ασχοληθούμε σε άλλο άρθρο. Την πλειοψηφία των διακηρύξεων του Δραγασάκη την έχουν διατυπώσει πολύ πριν από αυτόν φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί και δεν υπάρχει καμιά αστική πτέρυγα που να μπορεί να τα αμφισβητήσει.
Το ζήτημα για το λαό και τους εργαζόμενους είναι ακριβώς σε αντίθετη κατεύθυνση: Πώς με τη δράση τους, τον αγώνα, την πάλη τους θα βάλουν εμπόδια στην προώθηση αυτών των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων, των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, που, ανεξάρτητα από τον τρόπο υλοποίησής τους, θα βρίσκονται στην ατζέντα κάθε αστικής κυβέρνησης, κάθε διακυβέρνησης, στο πλαίσιο της αστικής εξουσίας και του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης. Οσο θα δυναμώνει ένα εργατικό κίνημα, μια λαϊκή συμμαχία με αντικαπιταλιστικό - αντιμονοπωλιακό προσανατολισμό, που θα αμφισβητεί τη σημερινή εξουσία του κεφαλαίου, θα συνδέεται με την προοπτική της πάλης για την ανατροπή του σημερινού σάπιου καπιταλιστικού συστήματος, για την εργατική - λαϊκή εξουσία τόσο θα είναι δυνατόν η εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα να αποσπούν ορισμένες βελτιώσεις, να εμποδίζουν την αντιλαϊκή επίθεση, να παίρνουν μια ανάσα.
Εχει, λοιπόν, σημασία οι εργαζόμενοι να δώσουν προσοχή στην έμφαση που δίνει ο Γ. Δραγασάκης στην επίτευξη κοινωνικής συναίνεσης στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Αυτό είναι που πλασάρει ο ΣΥΡΙΖΑ προς το κεφάλαιο: Την ικανότητά του να προωθεί την ίδια αντιλαϊκή κατεύθυνση, εξασφαλίζοντας όμως τη συναίνεση, την αποδοχή και τη στήριξη των λαϊκών στρωμάτων με την ψεύτικη ελπίδα ότι οι αστικές μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμοί θα οδηγήσουν στη βελτίωση της ζωής τους.

ΕΥΡΩΖΩΝΗ Κακά μαντάτα με τη στασιμότητα της οικονομίας...

ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Κακά μαντάτα με τη στασιμότητα της οικονομίας...

...και οι λαοί πιο βαθιά σε συμπληγάδες

Από την τελευταία συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ, στις 6/11/2014. Συνεδριάζουν εν μέσω ανταγωνισμών αλλά η στασιμότητα της οικονομίας της Ευρωζώνης δε λέει να ξεπεραστεί

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΕ

Από τις αρχές του Νοέμβρη όλες οι εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία, εκτός από την Ιαπωνία, τρίτη σε μέγεθος καπιταλιστική οικονομία, που οδηγείται σε στασιμότητα με κίνδυνο ύφεσης - αυτό εκτιμά και η κυβέρνηση της Ιαπωνίας γι' αυτό οδηγείται σε εκλογές - λένε ότι και η καπιταλιστική οικονομία της Ευρωζώνης μπορεί να οδηγηθεί σε ύφεση (τώρα μιλούν για στασιμότητα).

Στασιμότητα εκτιμούν οι διεθνείς οργανισμοί

Οι εκτιμήσεις αυτές επανήλθαν με την έκθεση του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια οικονομία που είδε το φως της δημοσιότητας στις 25/11/2014. Ετσι, ο ΟΟΣΑ κάνει προβλέψεις προς το χειρότερο για την ανάπτυξη της οικονομίας της Ευρωζώνης σε 0,8% του ΑΕΠ το 2014 (από 1,2% που εκτιμούσε το Μάη), σε 1,2% το 2015 (από 1,7%) και σε 1,7% το 2016. Βεβαίως, την ίδια με την τωρινή εκτίμηση έδωσε και με την έκθεσή του στις 6 Νοέμβρη 2014.
Τότε, μάλιστα, ο πρόεδρός του, Α. Γκουρία, έκανε έκκληση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ανταποκριθεί στη δέσμευσή της να πράξει ό,τι είναι απαραίτητο για την αναζωογόνηση της οικονομίας της Ευρωζώνης, προχωρώντας σε αγορές ομολόγων και άλλων στοιχείων ενεργητικού για τη μεγιστοποίηση της παρεχόμενης ρευστότητας, διαφορετικά οι επιδόσεις των 18 κρατών - μελών της Ευρωζώνης θα είναι πολύ πιο ασθενείς ακόμη από τις αναθεωρημένες, χαμηλότερες προβλέψεις του ΟΟΣΑ για τη διετία 2014-15 συγκριτικά μ' αυτές του Μάη. Είπε επίσης ότι υπάρχουν καπιταλιστικές οικονομίες στην περιφέρεια της Ευρωζώνης που ανακάμπτουν αργά αργά, αλλά η εξασθένηση των οικονομιών στη Γερμανία, στη Γαλλία και την Ιταλία έχει αντισταθμίσει αυτή την ανάκαμψη.
Το ΔΝΤ επίσης προέβλεπε τον Οκτώβρη ότι ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρωζώνη θα φθάσει το 0,8% το 2014 και το 1,3% το 2015.
Βεβαίως, την ίδια εκτίμηση κάνει και η Κομισιόν. «Οι φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ισχνή οικονομική ανάπτυξη για το υπόλοιπο του έτους τόσο στην ΕΕ συνολικά όσο και στην Ευρωζώνη. Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 1,3% στην ΕΕ και στο 0,8% στην Ευρωζώνη για ολόκληρο το 2014. Η οικονομική ανάκαμψη, που άρχισε το δεύτερο τρίμηνο του 2013, παραμένει ασταθής και η οικονομική δυναμική σε πολλά κράτη - μέλη εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής» (Δελτίο Τύπου της Κομισιόν, 4 Νοέμβρη 2014).
Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι «είναι απίθανο να σηματοδοτηθεί η απαρχή της ανάκαμψης στην Ευρωζώνη». Μιλά για ανάγκη χαλάρωσης της σκληρής λιτότητας στην περιφέρεια της Ευρωζώνης για να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, ενώ καλεί τις χώρες του πυρήνα σε περισσότερες επενδύσεις.
Σχετικά με την πολιτική διαχείρισης την οποία προβάλλει ως αναγκαία ο ΟΟΣΑ για την αντιμετώπιση της στασιμότητας, την παρεμπόδιση στην επιστροφή στην ύφεση και το τράβηγμα προς τα μπρος στην καπιταλιστική ανάκαμψη, έχει τη σημασία της η εκτίμηση του «Εκόνομιστ»: «Η Ευρωζώνη αντιμετωπίζει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα απ' όσο προδίδουν οι αριθμοί. Η Ιταλία βρίσκεται σε ύφεση τα τελευταία δύο χρόνια. Η γαλλική οικονομία είναι στάσιμη εδώ και μήνες. Τώρα που η Γερμανία αντιμετωπίζει προβλήματα, έχει αυξηθεί πολύ η πιθανότητα εμφάνισης αποπληθωρισμού (σ.σ. σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν τον Οκτώβρη από το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας, ο ρυθμός ανάκαμψης του ΑΕΠ αναμένεται για το 2014 σε 1,2% - από 1,8% σύμφωνα με προηγούμενη εκτίμηση - και για το 2015 σε 1,3% - από 2%, σύμφωνα με προηγούμενη εκτίμηση. Οι παραγγελίες στις γερμανικές επιχειρήσεις μειώθηκαν, η εγχώρια ζήτηση υποχώρησε 2% ενώ η βιομηχανική παραγωγή της Γερμανίας μειώθηκε 4% τον Αύγουστο, η μεγαλύτερη από το Γενάρη του 2009. Το 2014, έως τώρα, υπάρχει πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στη Γερμανία 2,8%). Παρά την επιδείνωση της κατάστασης οι Γερμανοί πολιτικοί εξακολουθούν πεισματικά να είναι αντίθετοι στην υιοθέτηση των μέτρων τόνωσης που χρειάζεται η Ευρωζώνη. Ακόμη και καθώς πέφτει η ίδια τους η οικονομία, είναι αποφασισμένοι να πετύχουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Θέλουν η Γαλλία να μειώσει το έλλειμμά της και ενδιαφέρονται ελάχιστα για ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων. Η γερμανική αντίθεση αποτελεί και τον λόγο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχωράει τόσο αργά με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, που έχει στόχο να ενισχύσει τον πληθωρισμό» («Καθημερινή» 25/11/2014). Και αυτή η εικόνα δείχνει οξύτατους ανταγωνισμούς εντός Ευρωζώνης.
Να θυμίσουμε εδώ ότι Γαλλία και Ιταλία κατέθεσαν κρατικούς προϋπολογισμούς σύμφωνα με τους οποίους αναβάλλουν τη μείωση των ελλειμμάτων τους με βάση το Σύμφωνο Σταθερότητας έως το 2017. Ο ΟΟΣΑ συμφωνεί μ' αυτό λέγοντας ότι εφαρμόζουν την ενδεικνυόμενη πολιτική για να ενισχύσουν την ανάπτυξη.

Αντιπαράθεση δύο αστικών μειγμάτων

Στις μέχρι τώρα εκτιμήσεις των διεθνών καπιταλιστικών οργανισμών που ασχολούνται με την οικονομία παρατηρούμε ότι εκτυλίσσεται μια αντιπαράθεση γύρω από την πολιτική διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομίας ώστε να δυναμώσει, να ανακάμψει από την κρίση και να αποκτήσει μεγάλους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Για την Ευρωζώνη αυτό δεν είναι καινούργιο. Είναι η αντιπαράθεση γύρω από την αυστηρή δημοσιονομική πολιτική για την αντιμετώπιση των μεγάλων ελλειμμάτων και των μεγάλων κρατικών χρεών με την πολιτική χαλάρωσης ώστε να δυναμώσει η ζήτηση και να γίνουν επενδύσεις. Τώρα τελευταία αυτή η πολιτική εκφράζεται από τη Γερμανία με την επιμονή για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς (μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Β. Σόιμπλε, προτείνει η Κομισιόν να βάζει βέτο, άρα να μην εγκρίνει μη ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, τέτοιους έχουν καταθέσει Γαλλία, Ιταλία), με την άρνησή της για μεγαλύτερη ρευστότητα στην αγορά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Από την άλλη Γαλλία - Ιταλία αναζητούν χαλάρωση θέτοντας ως πρώτη προτεραιότητα την εξεύρεση κρατικών κεφαλαίων για δημόσιες επενδύσεις και ενίσχυση των ιδιωτικών καπιταλιστικών επενδύσεων. Για παράδειγμα, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών αναζητά 80 δισ. ευρώ για επενδύσεις, η Γερμανία θα δώσει 10 δισ. ευρώ σε τρία χρόνια, όταν έκθεση του οικονομικού ινστιτούτου DIW της Γερμανίας αναφέρει ότι πρέπει να κλείσει η τεράστια τρύπα των επενδύσεων, η οποία υπολογίζεται ανάμεσα στα 50 και τα 80 δισ. ευρώ, ζητώντας επενδύσεις από το κράτος.
Αυτή η αντιπαράθεση είναι στην Ελλάδα γνωστή, αφού αποτελεί την κόντρα ανάμεσα στην κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η αλληλοδιαπλοκή

Τι πρέπει να επισημάνουμε; Οτι πρόκειται για διαπάλη ανάμεσα σε δύο αστικές συνταγές για το ποια είναι πιο αποτελεσματική για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας της Ευρωζώνης από την κρίση. Αυτό κάνει ο ΟΟΣΑ, και το ΔΝΤ, κόντρα στη Γερμανία.
Γιατί τέτοιο ενδιαφέρον; Το δίνει παραστατικά με δυο αράδες η έκθεση του ΟΟΣΑ: «Προειδοποιεί πως τα προβλήματα της ζώνης του ενιαίου νομίσματος είναι τεράστια απειλή για την παγκόσμια οικονομία... στην ήδη ζοφερή εικόνα της παγκόσμιας οικονομίας». Γιατί όμως επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας; Επειδή η καπιταλιστική διεθνοποίηση είναι τόσο βαθιά που η διαπλοκή και αλληλεξάρτηση των καπιταλιστικών οικονομιών διαφορετικών κρατών επηρεάζουν σήμερα πολλαπλά η μία την άλλη. Αρα η στασιμότητα στην Ευρωζώνη επηρεάζει αρνητικά άλλες καπιταλιστικές οικονομίες. Αυτό εξηγεί και τις τεράστιες κόντρες για το μείγμα διαχείρισης, π.χ., ΗΠΑ - Γερμανίας ή και εντός Ευρωζώνης. Που βεβαίως εκφράζει τους οξύτατους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς για το ποιου κράτους τα μονοπώλια θα βγουν ισχυρότερα από την κρίση, ενώ εκφράζει και ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς ακόμη και εντός των ίδιων των κρατών λόγω διαφορετικών συμφερόντων των διαφορετικών τμημάτων του κεφαλαίου και των σχέσεών τους με διαφορετικούς έξωθεν των κρατών συμμάχους.
Υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα. Η Ιαπωνία προώθησε «νεοκεϋνσιανή» πολιτική αλλά ξαναπέφτει σε στασιμότητα με κίνδυνο ύφεσης. Επομένως δεν εξασφαλίζει σίγουρα την καπιταλιστική ανάκαμψη το μείγμα πολιτικής διαχείρισης. Βεβαίως, τα δύο αστικά μείγματα δεν χωρίζονται μεταξύ τους με «σινικά τείχη» αλλά αλληλοδιαπλέκονται. Για παράδειγμα, δημοσιονομικά μέτρα, μαζί βεβαίως με αναδιαρθρώσεις, πήραν και η ιαπωνική κυβέρνηση αλλά και αυτές των Γαλλίας, Ιταλίας, εστιασμένα, με διαφορετικές αναλογίες βεβαίως, και στις περικοπές από τον κρατικό προϋπολογισμό χρημάτων που κάλυπταν κάποιες λαϊκές ανάγκες, αλλά και με φορολογικά μέτρα.
Θα πει κάποιος: «Οι ΗΠΑ ακολούθησαν επεκτατική πολιτική και η οικονομία τους πέρασε σε ανάκαμψη». Αλλά οι ρυθμοί της δε δίνουν σιγουριά δυναμικής. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ανάπτυξη 2,2% το 2014 και κοντά στο 3% το 2015. Για να γίνει κατανοητό θα το δώσουμε με ένα παράδειγμα από το παρελθόν: Στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» (5.1.2001) αναφερόταν για την οικονομία των ΗΠΑ: «Το γεγονός ότι το τρίτο τρίμηνο του 2000 έδινε ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 2,4%, ενώ το 1999 είχε κλείσει με ένα ασιατικό (προ της κρίσης εννοείται) 8,3%, έκανε πολλούς οικονομολόγους να μειώσουν αισθητά τις προβλέψεις τους για το 2001 της αμερικάνικης οικονομίας. Η National Association of Business Economic μιλάει για 3,4%. Η Blue Chip Economic Indicators αναφέρει 3,1%, ο Stepfen Roach της Morgan Stanley Dean Witter στοιχηματίζει σε 2,5%». Αλλο λοιπόν 8,3% και άλλο 3%. Ηταν τότε με την κρίση της λεγόμενης «νέας οικονομίας» (ψηφιακή τεχνολογία - πληροφορική), την κρίση του χάλυβα, τη μεγάλη βουτιά του δείκτη του χρηματιστηρίου Νάζντακ. Εδώ η Κίνα αναπτύσσεται με ρυθμούς 7,3% αν και με επιβράδυνση.
Ταυτόχρονα και στις ΗΠΑ η φτώχεια και η εξαθλίωση συνεχίζουν να υπάρχουν και τώρα, όπως και στις συνθήκες κρίσης, ενώ η ανεργία αντιμετωπίζεται με επέκταση της ευελιξίας στην εργασία.

Γυρίστε την πλάτη σε κάθε αστικό μείγμα

Απ' όλα τα παραπάνω, για τους λαούς, βγαίνει το συμπέρασμα ότι ούτε η επεκτατική ούτε η περιοριστική πολιτική διαχείρησης αποτελούν τη δική τους ελπίδα, αλλά εκφράζουν δύο διαφορετικές αστικές, άρα αντιλαϊκές, πολιτικές διαχείρισης.
Η καπιταλιστική οικονομία δεν μπορεί να ξεπερνά οριστικά τις οικονομικές κρίσεις, με καμιά πολιτική διαχείρισης, ενώ υπάρχουν χρονικές περίοδοι που παρά τα διάφορα μείγματα διαχείρισης υπάρχει μακροχρόνια στασιμότητα. Είκοσι χρόνια η οικονομία της Ιαπωνίας ήταν μεταξύ ύφεσης και στασιμότητας. Το αποτέλεσμα είναι να βαθαίνουν τα αντιλαϊκά μέτρα μονιμοποιώντας τις συμπληγάδες που τσακίζουν τους εργαζόμενους.
Διέξοδος από την κρίση σε όφελος της εργατικής τάξης, των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, μόνο με την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και την εργατική - λαϊκή εξουσία για την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής μπορεί να υπάρξει. Ετσι μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για μια κοινωνία χωρίς καπιταλιστική εκμετάλευση, μια νέα σοσιαλιστική κοινωνία απαλαγμένη από κρίσεις, που κριτήριο της ανάπτυξης θα είναι η ικανοποίηση των σύγχρονων εργατικών - λαϊκών αναγκών.

ΗΠΑ Βαθιά ταξική και όχι μόνο «ρατσιστική» η αστυνομική βαρβαρότητα

ΗΠΑ

Βαθιά ταξική και όχι μόνο «ρατσιστική» η αστυνομική βαρβαρότητα

Δεκάδες χιλιάδες Αμερικανοί, από κάθε φυλετική κοινότητα, διαδήλωσαν πριν από λίγες μέρες σε πολλές μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ διαμαρτυρόμενοι για την προκλητική αθώωση του λευκού αστυνομικού που σκότωσε τον 18χρονο Αφροαμερικανό Μάικλ Μπράουν τον περασμένο Αύγουστο

Από τις διαδηλώσεις κατοίκων του Φέργκιουσον την περασμένη Τρίτη

Το «καζάνι» των οξυμένων κοινωνικών, οικονομικών και ταξικών ανισοτήτων στις ΗΠΑ «κόχλαζε» για άλλη μία φορά, μέσα στην περασμένη βδομάδα, με αφορμή την προκλητική απαλλαγή του λευκού αστυνομικού Ντάρεν Γουίλσον για την εν ψυχρώ δολοφονία του 18χρονου άοπλου Αφροαμερικανού, απόφοιτου λυκείου, Μάικλ Μπράουν στις αρχές του περασμένου Αυγούστου στο Φέργκιουσον του Μιζούρι. Η αθωωτική απόφαση του λεγόμενου «Μεγάλου Δικαστηρίου Ενόρκων» στο Μιζούρι άναψε, όπως αναμενόταν, νέες «φωτιές» σε μεγάλο μέρος του αμερικανικού λαού, που όσο περνούν τα χρόνια νιώθει αγριότερα την κρατική και αστυνομική βία αλλά και την καταπίεση της αστικής τάξης σε κάθε επίπεδο ζωής: Στα σχολεία, που υποβαθμίζονται λόγω έλλειψης επιδοτήσεων ιδιαίτερα στις εργατικές συνοικίες και στις φτωχές αγροτικές κοινότητες. Στην ανώτατη εκπαίδευση, που κατακτιέται κυρίως με πολυετή (δυσβάσταχτα για τα φτωχά λαϊκά νοικοκυριά) τραπεζικά δάνεια. Στην Υγεία, που έχει παραδοθεί εδώ και δεκαετίες στους «γύπες» των φαρμακευτικών μονοπωλίων και της βιομηχανίας «ιατρικών κέντρων». Στην υποθηκευμένη εργασία, που έχει καταρρακωθεί από την ημιαπασχόληση, τους μισούς μισθούς, τα πετσοκομμένα επιδόματα και εργατικά δικαιώματα.
Δεν ήταν έτσι περίεργο που πλήθη πολλών δεκάδων χιλιάδων Αμερικανών κάθε ηλικίας και φυλετικής καταγωγής συμμετείχαν την περασμένη βδομάδα σε μαζικές κινητοποιήσεις και πορείες διαμαρτυρίας, που πραγματοποιήθηκαν όχι μόνο στο Μιζούρι αλλά και στα αστικά κέντρα της Ν. Υόρκης, του Σικάγο, του Λος Αντζελες, του Σιάτλ, του Οκλαντ και της Ουάσιγκτον. Η ατιμώρητη αστυνομική βία, με τις ευλογίες ενός βαθιά ταξικού αστικού δικαστικού συστήματος, δεν ήταν δυνατόν να απασχολήσει μόνο τους Αφροαμερικανούς αλλά και τους Αμερικανούς από άλλες φυλετικές κοινότητες (λευκοί, Ισπανόφωνοι, Ασιάτες), που νιώθουν πως βρίσκονται στο στόχαστρο των κρατικών αρχών καταστολής. Διόλου «τυχαία», τα αυξανόμενα θύματα αστυνομικής βίας δεν είναι μόνο Αφροαμερικανοί, ούτε μόνο Ισπανόφωνοι, ούτε μόνο Ασιάτες, ούτε μόνο λευκοί. Προέρχονται από την εργατική τάξη και τα ασθενέστερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα, αφού σχεδόν κανένα από τα θύματα αστυνομικής βίας «δεν έτυχε» να είναι αστός και να χάσει τη ζωή του από τα αστυνομικά πυρά στα πολυτελή προάστια των πλουσίων της Καλιφόρνια, της Ν. Υόρκης, της Ουάσιγκτον...

Η στρατιωτικού τύπου εκπαίδευση και αμφίεση των αστυνομικών στην Ατλάντα «βγάζει μάτι»...

Είναι συνεπώς πιο «εύκολο», αν όχι πιο «ανώδυνο», να ερμηνεύει κανείς την υπόθεση του αδικοχαμένου νεαρού Μάικλ Μπράουν ως μία «κλασική» περίπτωση ρατσιστικής αστυνομικής βίας, ιδιαίτερα μετά την πιο πρόσφατη, κραυγαλέα, εν ψυχρώ δολοφονία του 12χρονου Αφροαμερικανού μαθητή Ταμίρ Ράις στο Κλίβελαντ του Οχάιο το προπερασμένο Σάββατο από λευκό αστυνομικό ενώ έπαιζε με ψεύτικο αεροβόλο στο πάρκο της πόλης. Εντούτοις, αυτές οι περιπτώσεις δεν είναι «μόνο ή κυρίως» κρούσματα ρατσιστικής βίας αλλά βαθιά ταξικής.

Θύματα βίας ανεξαρτήτως φυλετικής καταγωγής

Η ανάλυση δεδομένων από τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών, που καταγράφουν στατιστικά στοιχεία για όλες τις ανθρωποκτονίες στις ΗΠΑ, αναδεικνύουν ότι από το 1999 ως το 2011 σκοτώθηκαν πάνω από 5.000 Αμερικανοί πολίτες, ανεξαρτήτως φυλετικής καταγωγής, στη διάρκεια αστυνομικών επιχειρήσεων. Το νούμερο αυτό είναι μεγαλύτερο (σε απόλυτους αριθμούς) και από εκείνο των Αμερικανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν από το 2003 ως το 2011 στο Ιράκ.
Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, από αυτούς τους περίπου 5.000, οι 3.596 ήταν λευκοί Αμερικανοί και οι 1.465 Αφροαμερικανοί. Ο κοινός «παρονομαστής» και στις δύο περιπτώσεις ήταν ταξικός, καθώς τα θύματα αστυνομικής βίας προέρχονταν, ως επί το πλείστον, από υποβαθμισμένες φτωχογειτονιές και εργατικές συνοικίες.
Η Αμερικανίδα καθηγήτρια εγκληματολογίας Κάντις Μακόι στο Κολέγιο Ποινικής Δικαιοσύνης Τζον Τζέι στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Ν. Υόρκης διαπίστωσε σε πρόσφατες έρευνές της ότι η αστυνομική βία έχει περισσότερο ταξικό παρά φυλετικό χαρακτήρα. Η ίδια παρατηρεί ότι οι βίαιες αστυνομικές επιχειρήσεις είναι συχνότερες όταν σχετίζονται με κατηγορίες ή κρούσματα ποινικών κακουργημάτων, τα οποία συχνά θεωρούνται πως έχουν άμεση συνάρτηση με τη φτώχεια, την ανεργία και παράγοντες που οξύνουν την υψηλή εγκληματικότητα και που παρατηρούνται σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές ανεξαρτήτως φυλετικής σύνθεσης του πληθυσμού.

Στο «θερμοκήπιο» της φτώχειας και της εκμετάλλευσης

Στις αρχές του τρέχοντος έτους, η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Απογραφής των ΗΠΑ (US Census Bureau) ανακοίνωσε πως ένας στους τρεις Αμερικανούς (περίπου 100.000.000 άνθρωποι) «έπεσαν» κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο επισήμως ορίζεται για ένα άτομο στα 11.500 δολάρια και για τετραμελή οικογένεια στα 23.000 δολάρια ετήσια.
Σύμφωνα με αυτήν την έρευνα, το 31,6% των Αμερικανών «περιέπεσε σε κατάσταση φτώχειας για τουλάχιστον δύο μήνες» κατά τη διετία 2009 - 2011, δηλαδή κατά 4,5% περισσότεροι από ό,τι την περίοδο από το 2005 έως το 2007. Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, οι Αμερικανοί περιήλθαν σε κατάσταση ένδειας για τουλάχιστον 6,6 μήνες, από 5,7 μήνες κατά μέσο όρο την προηγούμενη περίοδο.
Η «ακτινογραφία» της φτώχειας, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απογραφής στις ΗΠΑ, δείχνουν πως αυτή δεν πλήττει μόνο τους Αφροαμερικανούς αλλά και τους Ισπανόφωνους, τους ηλικιωμένους (λευκούς και μαύρους) άνω των 65 ετών, τις ανύπαντρες μητέρες και τα παιδιά. Κατά συνέπεια, η ρατσιστική αστυνομική βαρβαρότητα είναι μόλις η κορυφή του παγόβουνου βαθιών οικονομικών και ταξικών ανισοτήτων που φέρνει στον αμερικανικό λαό το, κατά τα άλλα, «προοδευτικό μείγμα» διαχείρισης της κρίσης της κυβέρνησης Ομπάμα. Μείγμα διαχείρισης που βρίσκει και στη χώρα μας επίδοξους μιμητές μεταξύ άλλων και από τον ΣΥΡΙΖΑ, που τη σερβίρουν ως την τάχα «εναλλακτική» απάντηση «στο νεοφιλελευθερισμό και την πολιτική λιτότητας στην ΕΕ».
Ομως το ζήτημα είναι ότι τα λαϊκά στρώματα που παράγουν τον κοινωνικό πλούτο υποφέρουν, γιατί αυτόν τον καρπώνονται τα μονοπώλια. Αυτή είναι και η αιτία των δεινών τους στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο. Το καπιταλιστικό σύστημα είναι συνεπώς η πηγή του προβλήματος και γι' αυτό αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με μία «άλλου τύπου» διαχείριση.
Αυτή είναι η «καρδιά» του προβλήματος και προφανώς δεν είναι δυνατόν να λυθεί ποτέ δίχως οργανωμένο λαϊκό κίνημα και επαναστατική πρωτοπορία, Κομμουνιστικό Κόμμα, που θα προσανατολίζει ταξικά το κίνημα. Γι' αυτό, εν απουσία οργανωμένου λαϊκού κινήματος, οι εκδηλώσεις οργής στις ΗΠΑ και οπουδήποτε αλλού μέλλει να ξεφουσκώνουν μέχρι την επόμενη αφορμή λαϊκής αγανάκτησης ή να χειραγωγούνται σε ενδοαστικές αντιθέσεις.

Δ. ΟΡΦ.

Η Μεγάλη Κυρία της επιστήμης

Η Μεγάλη Κυρία της επιστήμης

Η Μαρία Κιουρί

«Παίρνω τον ήλιο και τον εκσφενδονίζω...»
Το δεκεμβριάτικο φως ρίχνει τις χλομές του ακτίνες στο μεγάλο αμφιθέατρο. Τα νεανικά κεφάλια σκυμμένα αντιγράφουν τις εξισώσεις που χαράζει στον πίνακα το χέρι του δασκάλου.
Στα πρώτα έδρανα ένα κορίτσι χαμογελά εκστατικά. Τη μεγάλη καμπύλη του μετώπου της, στεφανώνουν ατίθασες ξανθές μπούκλες. Πώς είναι δυνατόν να θεωρεί κανείς την επιστήμη στεγνή; Τι να της πουν ορισμένα «μυθιστορήματα» μπροστά σε αυτά τα φαινόμενα που συνδέονται μεταξύ τους με νόμους;
Η Μαρία Σκλοντόφσκι γεννήθηκε στις 7 Νοέμβρη 1867 στη Βαρσοβία. Ο πατέρας της ήταν καθηγητής Φυσικής και Μαθηματικών σε ένα Λύκειο Θηλέων και η μητέρα της διηύθυνε ένα από τα καλύτερα οικοτροφεία της πόλης.
Ξεχώρισε από μικρή για τις επιδόσεις της στη Φυσική και τα Μαθηματικά, όμως το 1876 και το 1878, η δυστυχία χτύπησε την οικογένειά της, καθώς πέθαναν η αδελφή της Σοφία και η μητέρα της Μαρία.

Κόντρα σε όλα τα εμπόδια

Η 16χρονη Μαρία, μετά το Λύκειο, ρίχτηκε στη βιοπάλη ως γκουβερνάντα και δασκάλα παιδιών των «καλών οικογενειών».
Η μεγαλύτερη αδελφή της, Μπρόνια, έχει αναλάβει τις δουλειές του σπιτιού, όμως μέσα της σιγόκαιγε ο καημός να σπουδάσει Ιατρική στο Παρίσι, γιατί δεν επιτρεπόταν στις κοπέλες να φοιτήσουν στο Πανεπιστήμιο στην Πολωνία.
Η Μαρία χωρίς να διστάσει δούλεψε επί 8 χρόνια σε διάφορες περιοχές της Βαρσοβίας, προκειμένου να βοηθήσει την αδελφή της να σπουδάσει.
Αποφασίζει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην επιστήμη με την πεποίθηση ότι, μέσω αυτής, διαλύονται τα σκοτάδια της αμάθειας.
Παρακολούθησε στη Βαρσοβία το Κινητό Πανεπιστήμιο, μια σειρά δηλαδή παράνομων μαθημάτων ανατομίας, φυσικής, ιστορίας και κοινωνιολογίας από εθελοντές δασκάλους.
Θέλει να μελετήσει Φυσική και Χημεία, ενώ παράλληλα δωρίζει τις γνώσεις της, παραδίδοντας μαθήματα στις εργάτριες μιας βιοτεχνίας ρούχων.
Το 1891 εγκαθίσταται στο Παρίσι στο σπίτι της μεγαλύτερης αδελφής της, για να παρακολουθήσει μαθήματα στη σχολή Θετικών Επιστημών της Σορβόνης.
Αδυνατώντας να μελετήσει, λόγω της συνεχούς κίνησης στο ιατρείο της αδελφής της και του συζύγου της, αποφασίζει να μείνει μόνη της, διάβαζε συνεχώς και μόνο οι λιποθυμίες από την κόπωση της υπενθύμιζαν ότι έπρεπε που και που να τρώει.
Το 1893 κατέκτησε την πρώτη θέση στις εξετάσεις για το πτυχίο των Φυσικών Επιστημών και το 1894 τη δεύτερη θέση για το πτυχίο των Μαθηματικών.
Επιστρέφοντας στη Βαρσοβία, της δόθηκε μια υποτροφία 600 ρουβλίων που προοριζόταν για άξιους φοιτητές. Λίγα χρόνια αργότερα, μετρώντας όπως πάντα, δεκάρα - δεκάρα, από την πρώτη της αμοιβή για μια μελέτη, επέστρεψε 600 ρούβλια στον γραμματέα του ιδρύματος, που έμεινε άναυδος από τη χειρονομία της.

Συνάντηση με τον Πιερ

Το 1894, η Εταιρεία Προώθησης της Εθνικής Βιομηχανίας είχε αναθέσει στη Μαρία μια μελέτη και είχε ανάγκη από ένα εργαστήριο, στην ανεύρεση του οποίου την βοήθησε ο Πολωνός καθηγητής Κοβάλσκι που την έφερε σε επαφή με έναν λαμπρό επιστήμονα, τον Πέτρο Κιουρί, ο οποίος ένιωσε αμέσως έλξη για τη νεαρή συνάδελφό του.
Παντρεύτηκαν χωρίς νυφικό, βέρες γαμήλια δεξίωση και βέβαια χωρίς θρησκευτικό μυστήριο. Το γαμήλιο δώρο τους ήταν δύο αστραφτερά ποδήλατα, με τα οποία πραγματοποίησαν ούτε λίγο ούτε πολύ το γύρο της Γαλλίας!
Στις 12 Σεπτέμβρη 1897 απέκτησαν την κόρη τους Ειρήνη, ενώ η Μαρία απέκτησε και την άδεια διδασκαλίας στη Μέση Εκπαίδευση.
Προετοιμαζόμενη για το διδακτορικό της, ενδιαφέρθηκε για τις εργασίες του Γάλλου φυσικού Ανρί Μπεκερέλ, ο οποίος είχε παρατηρήσει ότι τα άλατα ενός σπάνιου μετάλλου, του ουρανίου, χωρίς προηγούμενη επίδραση του φωτός, εξέπεμπαν, αυτόματα, κάποιες άγνωστου είδους ακτίνες και το αίνιγμα ήταν η προέλευσή τους.
Η Μαρία βρήκε το θέμα της: Μελέτη των ακτίνων του ουρανίου, το οποίο εγκαταλείπει προσωρινά και μελετά όλα τα γνωστά σώματα. Οι ενώσεις ενός άλλου στοιχείου, του θορίου, εκπέμπουν επίσης αυτόματα ακτίνες όμοιες με εκείνες του ουρανίου.
Μελετώντας δείγματα ορυκτών αποκλείει βαθμιαία εκείνα που δεν περιέχουν ουράνιο και θόριο, όμως εκείνα που τα περιέχουν εκπέμπουν πολύ πιο ισχυρή ακτινοβολία από όση «κανονικά» θα αναμενόταν αν περιείχαν μόνο ουράνιο.
Διατυπώνει μια τολμηρή υπόθεση: Τα ορυκτά κρύβουν σίγουρα ένα νέο υλικό που ακτινοβολεί, ένα νέο χημικό στοιχείο!
Ο Πιέρ εγκαταλείπει τις δικές του έρευνες, ενώνοντας τις προσπάθειές του με τις δικές της το Μάη του 1898.

Μελετώντας τη ραδιενέργεια σε μια παράγκα

Αναζητούν την ιδιαίτερα ενεργή ουσία σε ένα ορυκτό του ουρανίου, τον πισσουρανίτη, διαχωρίζοντας με χημική ανάλυση τα συστατικά του στοιχεία και μετρώντας τη ραδιενέργεια του καθενός.
Τελικά, εντοπίζουν τη ραδιενέργεια σε δύο κυρίως χημικά στοιχεία του πισσουρανίτη. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν δύο διαφορετικά καινούργια στοιχεία.
Τον Ιούλη του 1898 ήταν σε θέση να ανακοινώσουν την ανακάλυψη και των δύο, πρώτα εκείνου που ονομάστηκε πολώνιο προς τιμή της πατρίδας της Μαρίας και μετά του ραδίου, από το οποίο πήρε το όνομά της η ραδιενέργεια (ενέργεια που εκπέμπεται από το ράδιο).
Προσπαθώντας να παρασκευάσουν σε καθαρή μορφή τα δύο στοιχεία, οι Κιουρί δούλεψαν τέσσερα ολόκληρα χρόνια σε μια παράγκα, καθώς το επίσημο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης δεν τους παραχωρούσε εργαστήριο, ούτε τους επιδοτούσε.
Ο πισσουρανίτης ήταν πανάκριβος. Τον κατεργάζονταν τα μεταλλεία του Γιοάχιμσταλ στη Βοημία. Οι Κιουρί σκέφθηκαν ότι αφού το πολώνιο και το ράδιο βρίσκονται στο ορυκτό, θα βρίσκονται και στα κατάλοιπά του και έτσι ζήτησαν από αυστριακούς συναδέλφους τους να μεσολαβήσουν στα μεταλλεία της Βοημίας. Οι Κιουρί θα πλήρωναν τα κατάλοιπα από τις πενιχρές τους οικονομίες.
Στάθηκαν τυχεροί, αφού το εργοστάσιο στη Βοημία αποφάσισε να διαθέσει δωρεάν έναν τόνο κατάλοιπα σε αυτούς τους δύο ...παράφρονες που έλεγαν ότι τα χρειάζονται.
Στα 1902, μετά από υπεράνθρωπες προσπάθειες σε συνθήκες απίστευτης στέρησης, φτώχειας και δουλειάς, η Μαρία Κιουρί πέτυχε να παρασκευάσει ένα δέκατο του γραμμαρίου καθαρό ράδιο και ένα εικοστό καθαρό πολώνιο.

Δεν του συγχώρησαν την αθεΐα

Ο Πιέρ Κιουρί ανακηρύχθηκε καθηγητής στη Σορβόνη το 1904, όμως εργαστήριο δεν του παραχώρησαν ποτέ. Του είχαν προτείνει το 1900 έδρα στη Γενεύη, που αν γινόταν δεκτή θα έλυνε το βιοποριστικό τους πρόβλημα, όμως θα έπρεπε να εγκαταλείψουν τις έρευνες. Οι Κιουρί αρνήθηκαν. Η Μαρία διορίστηκε καθηγήτρια Φυσικής στη Σχολή Θηλέων των Σεβρών.
Η σπατάλη δυνάμεων για να μπορέσουν να επιβιώσουν ήταν πολύ μεγάλη. Το 1902 η Μαρία συγκλονίζεται από το θάνατο του πατέρα της, ενώ το 1903, χρονιά που γεννιέται η κόρη τους Εύα, ο Πιέρ Κιουρί δίνει διάλεξη στη Γενεύη για το ράδιο με τη Μαρία να εξομολογείται στον Πιέρ ότι στην αφόρητα βαρετή δεξίωση που ακολούθησε, εκείνη κοιτάζοντας τα κοσμήματα των «υψηλών κυριών» σκεφτόταν πόσα εργαστήρια θα μπορούσαν να φτιαχτούν με αυτά!
Στις 10 Δεκέμβρη 1903, η Ακαδημία Επιστημών της Στοκχόλμης ανακοίνωσε ότι το βραβείο Νόμπελ Φυσικής απονέμεται κατά το ήμισυ στον Ανρί Μπεκερέλ και κατά το ήμισυ στο ζεύγος Κιουρί, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν στην τελετή.
Ενδεικτικό του ήθους τους είναι το γεγονός ότι δεν κατοχύρωσαν τις μεθόδους τους για την απομόνωση των στοιχείων, επειδή θεωρούσαν ότι δε συμβάδιζε με το επιστημονικό πνεύμα, καθώς η επιστήμη είναι κοινωνική κατάκτηση και η «κατοχύρωση» (πατέντα) εμποδίζει τη συνέχιση της επιστημονικής έρευνας από τους επόμενους.
Η σημασία της πράξης αυτής είναι ακόμα μεγαλύτερη, διότι οι Κιουρί ανακάλυψαν πως η ακτινοβολία του ραδίου κατέστρεφε τους καρκινικούς όγκους.
Αντικειμενικά, η ανακάλυψη των δύο χημικών στοιχείων, σε μια εποχή εντονότατης φιλοσοφικής πολεμικής μεταξύ ιδεαλιστικών ρευμάτων και του υλισμού, επιβεβαίωσε, όπως εξάλλου και το σύνολο των επιστημονικών ανακαλύψεων, τη θεμελιακή αντίληψη της υλιστικής φιλοσοφίας πως η ύλη είναι αντικειμενική πραγματικότητα, που υπάρχει ανεξάρτητα, έξω από την συνείδησή μας και πως το ζήτημα της επιστήμης έγκειται στο να αντικαθρεφτίζει όλο και πληρέστερα την αντικειμενική πραγματικότητα.
Ανακαλύπτοντας κάτι που «δε γνωρίζαμε χτες», αλλά όμως υπήρχε (αυτό σημαίνει «έξω από τη συνείδησή μας»), η Μαρία Κιουρί δικαίωσε τη θέση της υλιστικής φιλοσοφίας, πως οι γνώσεις μας βεβαίως και είναι σχετικές, αλλά αυτό δεν σημαίνει άρνηση της αντικειμενικής αλήθειας, παρά μόνο τον ιστορικά εξαρτημένο χαρακτήρα που έχουν τα όρια προσέγγισης των γνώσεών μας σε αυτήν την αντικειμενική αλήθεια.

Πρώτη γυναίκα καθηγητής πανεπιστημίου

Στις 19 Απρίλη 1906, η ζωή της Μαρίας Κιουρί άδειασε απότομα, καθώς ο Πιέρ σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα.
Στις 13 Μάη αποφασίστηκε η έδρα του Πιέρ Κιουρί να δοθεί στην Μαρία. Γινόταν η πρώτη γυναίκα στη Γαλλία που της δινόταν έδρα πανεπιστημίου, ενώ ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που έδωσε διάλεξη στη Σορβόνη.
Πριν ξεκινήσει για τη διάλεξη στους φοιτητές, κοίταξε τις σημειώσεις του Πιέρ και ξεκίνησε το μάθημα με την ίδια ακριβώς φράση που εκείνος είχε κλείσει την προηγούμενη παράδοση.
Το Δεκέμβρη του 1911 η Μαρία Κιουρί τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας.
Υπεβλήθη σε εγχείρηση, καθώς τα νεφρά της ήταν σε φρικτή κατάσταση, ενώ στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου «όργωσε» τη Γαλλία, με το πρώτο «ακτινολογικό όχημα» δικής της έμπνευσης, σώζοντας χιλιάδες τραυματίες.
Υπολογίζεται ότι η ίδια, με τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει από τα δύο βραβεία Νόμπελ, έστησε περίπου 250 ακτινολογικούς θαλάμους στα πολεμικά μέτωπα.
Το 1922 εξελέγη μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Πνευματικής Συνεργασίας, της Κοινωνίας των Εθνών ενώ το 1932 εγκαινίασε το Ινστιτούτο Ραδίου στη Βαρσοβία.
Το 1944, το Πολωνικό Πανεπιστήμιο ονομάστηκε προς τιμήν της: Μαρία Σκλοντόφσκι - Κιουρί.
Η επιστημονική κοινότητα, σε ένδειξη σεβασμού προς το πρόσωπό της έδωσε το όνομά της σε μονάδα μέτρησης της ραδιενέργειας (το κιουρί ή Ci) και στο υπερουράνιο τεχνητό χημικό στοιχείο κιούριο (Cm), με ατομικό αριθμό 96.
Τον τελευταίο καιρό, οι γιατροί ανακάλυπταν αφύσικα συμπτώματα στο αίμα της. Ο καθηγητής Ρεγκό σημείωσε. «Η κυρία Κιουρί μπορεί να καταμετρηθεί ανάμεσα στα μακροπρόθεσμα θύματα των ραδιενεργών σωμάτων, που ανακάλυψαν ο σύζυγός της και η ίδια».
Στις 4 Ιούλη 1934 ενταφιάστηκε δίπλα στον άντρα της στο κοιμητήριο του Σο, παρουσία μόνο των στενών συνεργατών της. Τα αδέλφια της έριξαν στον τάφο της μια χούφτα χώμα πολωνικής γης.
Το 1995, τα οστά της μεταφέρθηκαν στο Πάνθεον, στο μαυσωλείο στο οποίο βρίσκονται θαμμένοι οι «μεγάλοι άνδρες» της Γαλλίας.
Ενα χρόνο μετά το θάνατό της, ένας πελώριος τόμος προστέθηκε στα επιστημονικά συγγράμματα της βιβλιοθήκης του Ινστιτούτου Ραδίου. Ηταν το σύγγραμμα με την καινούργια γνώση που πρόσφερε στην ανθρωπότητα προτού φύγει για πάντα.
Στο γκρίζο εξώφυλλο, το όνομα του συγγραφέα: «Κυρία Πιέρ Κιουρί - Καθηγήτρια στη Σορβόνη - Βραβείο Νόμπελ Φυσικής, Βραβείο Νόμπελ Χημείας». Από κάτω μονολεκτικός ο φοβερός τίτλος: «Ραδιενέργεια».

Γιώργος Μηλιώνης