Παιδιά – σκλάβοι: Αυτός είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε!

  

Από herko 

Γράφει ο Νίκος Μόττας //
υποψήφιος Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας

«Τα παιδιά θέλουν παπούτσια/ τα παιδιά θέλουν ψωμί/ θέλουνε και φάρμακα/ δούλεψε και συ/ Γέλα κλαίγε κι όλο λέγε/ το παιδί: ζωή./ Τίποτ’ άλλο, Ζωή./ Ζύμωνε στη σκάφη/ πρώτο σου ζυμάρι, πρώτο σου ψωμί/ ένα καλυβάκι μια μικρούλα αυλή/για το παιδί./ Ζύμωνε το χώμα/ με το δάκρυ δάκρυ/ φτιάξε ένα χωμάτινο πουλί/ να πετάει τη νύχτα/ και να κελαηδεί/ για το παιδί./ Τούτη είναι η ζωή μας/ τούτο το μεγάλο, τίποτ’ άλλο/ γέλα κλάψε, πες ό,τι θες/ Το παιδί ζωή: ζωή/ τίποτ’ άλλο.»!  – Γιάννης Ρίτσος, Για το παιδί.
Ο Ντόρσεν είναι οκτώ ετών. Κανονικά θα έπρεπε να παίζει με τους φίλους του, να πηγαίνει σχολείο, να ζει ανέμελα όπως κάθε παιδί της ηλικίας του. Ωστόσο, ο Ντόρσεν ζει μια διαφορετική ζωή: ξυπόλητος και πεινασμένος εργάζεται 12 ώρες την ημέρα σε ορυχείο εξόρυξης κοβαλτίου στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ο Ντόρσεν δεν είναι μόνος του σε αυτό το κάτεργο της παιδικής εργασίας.
Παιδιά ακόμη και 4 ετών, όπως η μικρή Μόνικα, δεν ξέρουν τι σημαίνει παιχνίδι. Ενδεχομένως να μην προλάβουν ποτέ να μάθουν. Βουτηγμένα στις λάσπες, υπό αντίξοες και επικίνδυνες συνθήκες, με τα γυμνά τους χέρια συλλέγουν πέτρες που περιέχουν κοβάλτιο- την αναγκαία πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες ιόντων λυθίου και αποτελεί απαραίτητο υλικό για την κατασκευή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, όπως τα smartphones.
Πρόσφατο ρεπορτάζ του βρετανικού δικτύου Sky News στο Κονγκό επιβεβαίωσε την ύπαρξη χιλιάδων ανεπίσημων ορυχείων όπου άνδρες, γυναίκες και παιδιά εργάζονται για την εξόρυξη κοβαλτίου σε συνθήκες σκλαβιάς. Πρόκειται για σύγχρονα κάτεργα όπου μικροί και μεγάλοι σκλάβοι- με την κυριολεκτική έννοια του όρου- εργάζονται κάτω από άκρως επικίνδυνες συνθήκες προκειμένου να συλλεχθεί η απαραίτητη ποσότητα κοβαλτίου που χρειάζονται οι πολυεθνικές για να κατασκευάσουν τα περιζήτητα gadgets υψηλής τεχνολογίας.

Μπροστά στην κερδοφορία και τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, οι καπιταλιστές δεν έχουν κανένα ενδοιασμό να θυσιάσουν ανθρώπινες ζωές. Ακόμη και μικρών παιδιών. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Sky News «κανένας απ’ τους «εργαζόμενους» στα ορυχεία δεν φορούσε γάντια ή μάσκες, παρόλο που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι η έκθεση σε κοβάλτιο μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια προβλήματα υγείας». Σχετικές έρευνες της UNICEF και της Διεθνούς Αμνηστίας για την παιδική εργασία στα κάτεργα του κοβαλτίου δείχνουν ότι κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες παιδιά εργάζονται  σε συνθήκες γαλέρας για περισσότερες από 12 ώρες καθημερινά, προκειμένου να κερδίσουν ένα υποτυπώδες «χαρτζιλίκι» (1-2 δολάρια). Όπως αναφέρουν στοιχεία της UNICEF, το 2014 ο αριθμός των παιδιών που εργάζονταν σε ορυχεία της Λαϊκ. Δημοκρατίας του Κονγκό ανέρχονταν σε περίπου 40.000.

• Περίπου 170 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5 έως 17 ετών εργάζονται με τρόπο που παρεμποδίζουν την εκπαίδευση τους και τη χαρά της παιδικής ηλικίας (Στοιχεία:Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO)

• Περισσότερα από 85 εκατομμύρια παιδιά το 2012 απασχολούνταν σε εργασίες επικίνδυνες για την σωματική και ψυχική τους υγεία.

• 73 εκατομμύρια από τα εργαζόμενα παιδιά είναι κάτω των 10 ετών και κάθε χρόνο υπολογίζεται πως περίπου 22.000 από αυτά σκοτώνονται σε εργατικά ατυχήματα.

• Την ώρα που εκατοντάδες χιλιάδες μικρά παιδιά χάνουν τα νιάτα τους (και πολλές φορές τις ζωές τους) στα λασπωμένα ορυχεία κοβαλτίου, τα μονοπώλια των σύγχρονων τεχνολογιών θυσαυρίζουν. Χαρακτηριστική η περίπτωση του πολυεθνικού κολοσσού Apple, ο οποίος μόνο κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2016 σημείωσε κέρδη 17.8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Samsung της οποίας τα καθαρά κέρδη το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους άγγιξαν τα 6.1 δις. δολάρια.

• Στις 20 Νοέμβρη 1989 η Γεν. Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε ομόφωνα την Σύμβαση για τα δικαιώματα του Παιδιού, σύμφωνα με την οποία όλα τα παιδιά γενιούνται με βασικές ελευθερίες και δικαιώματα. Την Συνθήκη έχουν επικυρώσει 193 χώρες με μοναδικές εξαιρέσεις τις ΗΠΑ και την Σομαλία οι οποίες, αν και έχουν υπογράψει την Σύμβαση, δεν τις έχουν δώσει νομική ισχύ. Σε μια σειρά πολιτείες των ΗΠΑ παιδιά 7 έως 17 ετών εργάζονται σε καπνοχώραφα.

• Στον καπιταλιστικό… «παράδεισο» των ΗΠΑ, παιδιά ηλικίας 7 και 8 ετών εργάζονται έως και 16 ώρες ημερησίως σε καπνοχώραφα για λογαριασμό μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων όπως η Phillip Morris, British American Tobacco, Imperial Tobacco Group, Lorrilard κλπ. Σχετική έρευνα οργανισμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2013 έδειξε ότι τα 3/4 των παιδιών που απασχολούνται σε τέτοιου είδους εργασίες έφεραν συμπτώματα επιδείνωσης της υγείας τους. Το νομικό πλαίσιο στις ΗΠΑ δεν απαγορεύει την παιδική εργασία, επεκτείνοντας έτσι την εργασιακή εκμετάλλευση και σε ανήλικους τους οποίους μεγάλες εταιρείες απασχολούν ως φτηνό εργατικό δυναμικό προς όφελος της κερδοφορίας τους.

• Στην Ελλάδα η παιδική εργασία δεν είναι άγνωστη. Σύμφωνα με στοιχεία του 2014, οι ανήλικοι που εργάζονται υπολογίζονται σε 100.000 με 150.000, με την πλειοψηφία εξ’ αυτών να εργάζονται παρανόμως. Όλα αυτά την ώρα που περίπου 450.000 παιδιά στην Ελλάδα ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ενώ 40.000 παιδιά ετησίως εγκαταλείπουν το σχολείο, πριν την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, προκειμένου να βγουν στο μεροκάματο.

Από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό προέρχεται περισσότερο από το 50% των ποσοτήτων κοβαλτίου που χρησιμοποιείται σε συσκευές υψηλής τεχνολογίας παγκοσμίως. Πρόκειται για μια αλυσίδα που ξεκινά στα κάτεργα της παιδικής εργασίας και καταλήγει στη βιτρίνα των πολυκαταστημάτων. Είναι η αλυσίδα της καπιταλιστικής κερδοφορίας μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων που προμηθεύονται κοβάλτιο όπως, μεταξύ άλλων, οι Apple, Daimler, Dell, HP, Huawei, Lenovo, LG, Microsoft, Samsung, Sony, Vodafone, Volkswagen κλπ. Στο βωμό του υπερκέρδους τέτοιων μονοπωλίων θυσιάζεται η παιδική αθωότητα εκατοντάδων χιλιάδων «Ντόρσεν», από το Κονγκό και την Τυνησία μέχρι την Ινδία και την Ταϊβάν.

Η βάρβαρη αυτή πτυχή του καπιταλιστικού τρόπου ανάπτυξης έρχεται να μας υπενθυμίσει πόσο επίκαιρος και αναγκαίος είναι ο σοσιαλισμός. Μας υπενθυμίζει ότι, παρά τις όποιες αδυναμίες του, το σοσιαλιστικό σύστημα που γνωρίσαμε τον 20ο αιώνα εξασφάλιζε σε κάθε παιδί, από τη γέννηση του ακόμα, όλα όσα ήταν απαραίτητα για την σωστή ανάπτυξη του: από τους κρατικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς μέχρι τη δημόσια υποχρεωτική εκπαίδευση και τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών υγείας, πολιτισμού, αθλητισμού, διακοπών, υπό την ευθύνη του σοσιαλιστικού κράτους.
Μας υπενθυμίζει, τέλος, ότι μόνο με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, με την ανατροπή του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήματος, είναι δυνατό να μπει ένα οριστικό τέλος στην παιδική εργασία και σκλαβιά. Για να μπορούν παιδιά όπως ο Ντόρσεν να ζουν στην αθωότητα, την ανεμελιά και το παιχνίδι, όπως ακριβώς ορίζει η ηλικία τους- και όχι ως σύγχρονοι σκλάβοι.

Teleperformance: 'Ενα σύγχρονο εργασιακό κάτεργο

Μιλήσαμε με τον εργαζόμενο Κ.Δ της εταιρίας Teleperformance, για τις συνθήκες που επικρατούν στη συγκεκριμένη εταιρεία.

Ερ. Ποιο είναι το αντικείμενο της Teleperformance σαν εταιρεία;

Η Τ. είναι μια γαλλική πολυεθνική που αναλαμβάνει εργολαβικά την παροχή υπηρεσιών τηλεφωνικών κέντρων σε πολλές άλλες εταιρείες-πελάτες, όπως τράπεζες, εταιρείες τηλεπικοινωνιών (Wind, Vodafone κλπ), εταιρείες υπολογιστών κα. Όχι μόνο για λογαριασμό ελληνικών εταιρειών αλλά και ξένων καθώς έχει και πολλά ξενόφωνα τμήματα.

Ερ. Πόσοι εργαζόμενοι δουλεύουν στην Τ και κάτω από ποιες συνθήκες;

Συνολικά στην εταιρεία δουλεύουν περίπου 2.000 εργαζόμενοι. Σχεδόν όλοι εργάζονται με συμβάσεις διάρκειας από έναν ως οκτώ μήνες. Όμως η Τ. έχει φτιάξει 2-3 υπεργολαβικές εταιρίες «φαντάσματα» (πχ η ISS και η Ράμσταντ) και αυτές οι εταιρείες εμφανίζονται σαν οι επίσημοι εργοδότες και όχι η Τ.
Έτσι αυτοί οι 2χιλ. εργαζόμενοι αλλάζουν συνεχώς εργοδότη καθώς όταν η μια εταιρεία «φάντασμα» τους απολύει η άλλη τους προσλαμβάνει κοκ. 

Ερ. Που αποσκοπεί αυτού του είδους η λειτουργία;

Με αυτό τον τρόπο  ποτέ κανένας εργαζόμενος δεν καταφέρνει να συμπληρώσει το απαραίτητο χρονικό διάστημα για να διεκδικήσει σύμβαση αορίστου χρόνου. Γιατί πολύ απλά όλοι αλλάζουν συνέχεια εργοδότη. Για αυτή την καλοστημένη κομπίνα η Τ., δια μέσω των θυγατρικών της, παίρνει και επιδοτήσεις από τον ΟΑΕΔ γιατί εμφανίζει τις εικονικές προσλήψεις σαν προσλήψεις ανέργων! Επίσης η εργοδοσία δεν πληρώνει αποζημίωση όταν απολύει κάποιον εργαζόμενο γιατί αυτό γίνεται μέσω της λήξης της σύμβασης. Με τον διαρκή φόβο της μη ανανέωσης της σύμβασης η εταιρεία προσπαθεί οι εργαζόμενοι να κρατάνε σκυμμένο το κεφάλι.  Φυσικά με αυτό τον τρόπο η Τ. κρατά διαιρεμένους τους εργαζόμενους και αποτρέπει τη συνδικαλιστική τους οργάνωση αφού κανένας εργαζόμενος δεν έχει σταθερό εργοδότη. Δεν είναι υπερβολή να ονομάσουμε την εταιρεία «εργασιακό κάτεργο».

Ερ. Ποια είναι η στάση της εργοδοσίας το τελευταίο διάστημα;

Στο τμήμα που δουλεύω την τελευταία περίοδο πολλές συμβάσεις δεν ανανεώθηκαν, είχαμε δηλαδή έμμεσες απολύσεις, ενώ πολλοί εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να δουλεύουν λιγότερες ώρες, από 8ωρα τους έκαναν 4ωρα. Αντίστοιχες κινήσεις γίνονται από την εργοδοσία και σε άλλα τμήματα.

Ερ. Την προηγούμενη περίοδο οι εργαζόμενοι στην Wind, τη Vodafone και άλλες τηλεπικοινωνιακές εταιρείες με τις οποίες έχει σχέση η Teleperformance προχώρησαν σε απεργίες. Πως είδαν αυτές τις κινητοποιήσεις οι συνάδελφοί σου;

Οι πιο πολλοί εργαζόμενοι είδανε θετικά τις κινητοποιήσεις των συναδέλφων στις εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Όμως το κτίριο είναι αχανές και υπάρχουν αρκετοί που μπορεί να μην κατάλαβαν καν τι έγινε. Είναι σημαντικό ότι γίνονται περιφρουρήσεις στις απεργίες. Για παράδειγμα στην τελευταία απεργία στην Wind έγινε περιφρούρηση και στην Τ. ώστε να μην δουλέψει το τμήμα εκείνο που εξυπηρετεί τη Wind. Αυτό ήταν θετικό και είχε αποτέλεσμα. Όμως η εργοδοσία προσπαθεί να σπάει τις απεργίες φέρνοντας τους εργαζόμενους από τα χαράματα στο κτίριο. Πολλές φορές για να παρακάμψει η εργοδοσία την περιφρούρηση φέρνει συναδέλφους από τις 6 το πρωί ενώ η δουλειά τους ξεκινά στις 9.

Ερ. Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουν οι εργαζόμενοι στην Teleperformance από εδώ και μπρος;

Είναι φανερό ότι ο καθένας μας μόνος του δεν μπορεί ούτε να διασφαλίσει τη θέση του και το μισθό του, ούτε να αντιμετωπίσει τις διάφορες ορέξεις τις εργοδοσίας, ούτε πολύ περισσότερο να διεκδικήσει κάτι καλύτερο. Χρειάζεται να οργανωθούμε. Οι εργαζόμενοι στη Vodafone, την Wind και τις άλλες εταιρείες, για τις οποίες ουσιαστικά δουλεύουμε και εμείς, έχουν δώσει σημαντικούς αγώνες μέσα από τα σωματεία τους. Νομίζω ότι χρειάζεται να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους.

---

Η Coca-Cola ΑξιοποΙΕΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ σε ΧΩΡΑΦΙΑ ΖΑΧΑΡΟΚΑΛΑΜΟΥ ΤΟΥ Ελ ΣαλβαδΟρ

    ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - Η Coca-Cola και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις επωφελούνται έμμεσα από τη χρήση παιδικής εργασίας σε χωράφια ζαχαροκάλαμου στο Ελ Σαλβαδόρ, σύμφωνα με μια νέα αναφορά που δημοσιεύθηκε από την Human Rights Watch (HRW), η οποία ζητάει από την εταιρεία να αναλάβει περισσότερες ευθύνες για να εξασφαλίσει ότι οι εν λόγω καταχρήσεις θα σταματήσουν.
    Από 5.000 έως 30.000 παιδιά του Σαλβαδόρ, μερικά από την ηλικία των οκτώ ετών, εργάζονται σε φυτείες ζαχαροκάλαμου στο Ελ Σαλβαδόρ, όπου οι τραυματισμοί, ιδιαίτερα βαθιά κοψήματα, είναι κοινά, σύμφωνα με την έκθεση. Σύμφωνα με νόμο του Σαλβαδόρ, δεκαοχτώ είναι το ελάχιστο όριο ηλικίας για επικίνδυνες εργασίες και 14 για τα περισσότερα άλλα είδη. Όμως, οι σχετικές διατάξεις δεν εφαρμόσθηκαν επειδή τα παιδιά προσλαμβάνονται ως «βοηθοί», αντί για υπαλλήλους που θα τους παρήχαν σε ορισμένες προστασίες.Ο νόμος δεν καταστρατηγείται μόνο με αυτόν τον τρόπο, αλλά τα παιδιά που τραυματίζονταιστα χωράφια συχνά πρέπει να πληρώσουν για τη δική τους ιατρική περίθαλψη, παρά μια διάταξη του κώδικα εργασίας που καθιστά τους εργοδότες υπεύθυνους για την ιατρική περίθαλψη τραυματισμών που προκύπτουν κατά την εργασία.
    "Η παιδική εργασία είναι ανεξέλεγκτη στις φυτείες ζαχαροκάλαμου του Ελ Σαλβαδόρ», δήλωσε ο Michael Bochenek του τμήματος Δικαιωμάτων των παιδιών της HRW. "Οι εταιρείες που αγοράζουν ή χρησιμοποιούν ζάχαρη από το Σαλβαντόρ θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν το γεγονός αυτό και να αναλάβουν την ευθύνη γι 'αυτό. "
    Η αναφόρα 139-σελίδων , η οποία βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 32 παιδιά και νέους μεταξύ των ηλικιών 12 και 22, καθώς και με τους γονείς, τους δασκάλους, ακτιβιστές, ακαδημαϊκούς, δικηγόρους, κυβερνητικούς αξιωματούχους, και εκπροσώπους του Συλλόγος Ζάχαρης του Σαλβαδόρ, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στο Ελ Σαλβαδόρ, είναι η ενδέκατη σε σειρά σχετικά με την παιδική εργασία και η τέταρτη που αφορά την παιδική εργασία στο Ελ Σαλβαδόρ.
    Η κοπή ζαχαροκάλαμου είναι κοπιαστική και επικίνδυνη εργασία για πολλούς λόγους. Τα πιο κοινά εργαλεία είναι μαχαίρια και αιχμηρές συσκευές, και τόσο η μονοτονία της εργασίας όσο και το γεγονός ότι συνήθως διεξάγεται κάτω από το άμεσο ηλιακό φως δημιουργεί συχνά ατυχήματα, ακόμη και μεταξύ των έμπειρων εργαζομένων.
    Επιπλέον, επειδή συχνά το ζαχαροκάλαμο καίγεται πριν να κοπεί για να καθαριστεί από τα φύλλα, οι εργαζόμενοι κινδυνεύουν να εισπνεύσουν καπνό και μερικές φορές υποφέρουν από εγκαύματα τα πόδια τους.
    Όπως ένας πρώην επιθεωρητής εργασίας της HRW είπε, "Το ζαχαροκάλαμο έχει τους περισσότερους κινδύνους. Είναι αναμφισβήτητα η πιο επικίνδυνη γεωργική εγρασία ».
    Αν όχι τόσο επικίνδυνη, η φύτευση ζαχαροκάλαμου, η οποία είναι συχνά εκτελείται από κορίτσια, είναι επίσης δύσκολη και κουραστική αφού οι καλλιεργητές πρέπει να συμβαδίσουν με τα τρακτέρ που κάνουν σειρές για το ζαχαροκάλαμο, επίσης στον καυτό ήλιο.
    Επιπλέον, τα παιδιά που εργάζονται στις φυτείες ζαχαροκάλαμου, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, συχνά απαιτείται να χάσουν τους πρώτους μήνες από το σχολείο κάθε χρόνο, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά συχνά εγκαταλείπουν το σχολείο εντελώς.
    Η παραγωγή ζάχαρης έχει αυξηθεί σημαντικά στο Ελ Σαλβαδόρ από το 1950 και το 1971 υπερέβη την παραγωγή βασικών σπόρων. Από τη δεκαετία του 1990, η ζάχαρη, η οποία παράγεαι κυρίως από κρατικές φυτείες, είχε γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη εξαγόμενη καλλιέργεια του Ελ Σαλβαδόρ, μετά τον καφέ. Ξεκινώντας το 1995, το μεγαλύτερο μέρος των φυτειών ιδιωτικοποιήθηκαν.
    Η Coca-Cola δεν κατέχει καμία από αυτές τις φυτείες ούτε αγοράζει το ζαχαροκάλαμο απευθείας από αυτές. Αντιθέτως, αγοράζει τη ζάχαρη η οποία αλάθεται στο μεγαλύτερο εργοστάσιο ζάχαρης του Ελ Σαλβαντόρ, το Central Izalco.
    Οι κατευθυντήριες αρχές της Coca-Cola προβλέπουν ότι οι άμεσοι προμηθευτές της " Δεν θα χρησιμοποιούν παιδική εργασία, όπως ορίζεται από την τοπική νομοθεσία, "αλλά, σύμφωνα με αλληλογραφία μεταξύ της HRW και της εταιρεία, η Coca-Cola έχει εφαρμόσει τη απαίτηση της αυτή μόνο για το Izalco, ακόμα κι αν η έρευνα της HRW διαπίστωσε ότι Izalco αγοράζει ζαχαροκάλαμο από τουλάχιστον τέσσερις φυτείες που χρησιμοποιούν παιδική εργασία κατά παράβαση του νόμου.
    "Αυτό σημαίνει ότι ο προμηθευτής μύλος της Coca-Cola μπορεί να συμμορφωθεί με τις κατευθυντήριες αρχές της Coca-Cola, ακόμη κι αν γνωρίζει ότι η ζάχαρη συλλέγεται εν μέρει από εργαζόμενα παιδιά, "κατέληξε η HRW.
    "Αν η Coca-Cola είναι σοβαρή για την αποφυγή της συνενοχής όσον αφορά τη χρήση παιδικής εργασίας », δήλωσε ο Bochenek,« η εταιρεία θα πρέπει να αναγνωρίσει την ευθύνη της για να εξασφαλίσει ότι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτείνενται πέραν των άμεσων προμηθευτών. "
    Για να γίνει αυτό, η Coca-Cola και οι άλλες επιχειρήσεις που αγοράζουν ζάχαρη από το Σαλβαδόρ θα πρέπει επίσης να απαιτήσουν από τους προμηθευτές τους να ενσωματωθούν τα διεθνή πρότυπα για την παιδική εργασία στις συμβάσεις τους με τις φυτείες και να υιοθετήσουν αποτελεσματικά συστήματα παρακολούθησης για την επαλήθευση της συμμόρφωσης, σύμφωνα με την HRW.
    Η αναφορά της σηματοδοτεί την τελευταία σε έναν αυξανόμενο αριθμό προσπαθειών μη-κυβερνητικών οργανώσεων να πιέσει τις πολυεθνικές εταιρείες να να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες για τις συνθήκες εργασίας, σύμφωνα με τις οποίες τα προϊόντα τους, ή τα
συστατικά των προϊόντων τους, παράγονται.
    Κάτω από την πίεση των ΜΚΟ, για παράδειγμα, οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές σοκολάτας συμφώνησαν να λάβουν μέρος σε ένα πρόγραμμα για την παρακολούθηση των φυτειών κακάο της Δυτικής Αφρικής για να διασφαλιστεί η συμμόρφωσή τους με τα διεθνή
πρότυπα παιδικής εργασίας.
    Αρχικά, οι κατασκευαστές σοκολάτας επέμειναν ότι δεν έφεραν καμία ευθύνη για τις καταχρηστικές πρακτικές, επειδή αγόρασαν φασόλια από τους εμπορομεσίτες και όχι από τους ίδιους τους γεωργούς, αλλά άλλαξαν τη θέση τους όταν οι ΜΚΟ, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, αύξησαν την πίεση.

Πηγή: http://www.organicconsumers.org/corp/coke061304.cfm

Σοκολατα με γευση παιδικης εργασιας

    Στην Ακτή Ελεφαντοστού παράγεται το 43% της παγκόσμιας παραγωγής κόκκων κακάο. Πρόσφατα η Διεθνής Ένωση Εργασίας αποκάλυψε τη χρήση παιδικής εργασίας στα αγροκτήματα παραγωγής κακάο στην Ακτή του Ελεφαντοστού, τα οποία συνεργάζονται με τη Nestle, έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους τροφίμων στον κόσμο. Κατήγγειλε επίσης την παιδική κακοποίηση στα αγροκτήματα αυτά. Aρκετά παιδιά κρατούνται παρά την θέλησή τους, ενώ τα εξαναγκάζουν να εργαστούν. Υπάρχουν περιστατικά κακοποίησης, όπου τα ξυλοκοπούν όταν δεν δουλεύουν αρκετά σκληρά ή τα εκμεταλλεύονται σεξουαλικά. Κακοποιήσεις που έρχονται να προστεθούν στις ήδη σκληρές και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας.
    Κατά τη διάρκεια της εργασίας, παιδιά από 4 έως 17 χρονών, χρησιμοποιούν μεγάλα μαχαίρια για να ξεφλουδίζουν τους κορμούς των δέντρων, κουβαλούν σακιά 30 κιλών, ενώ εκτίθενται σε επικίνδυνα χημικά χωρίς καμία προστασία. Αναφέρονται ακόμα φαινόμενα υποσιτισμού. Η απάντηση της Νεστλέ δια στόματος του εκτελεστικού της αντιπροέδρου, Χοσέ Λόπεζ, ήταν η εξής: «Η χρήση της παιδικής εργασίας στην αλυσίδα εφοδιασμού του κακάο, έρχεται σε αντίθεση με ό,τι πρεσβεύουμε. Όπως αναφέρει και η έκθεση της FLA, καθίσταται σαφές ότι καμία εταιρεία προμήθειας κακάο από την Ακτή του Ελεφαντοστού δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα συμβεί το φαινόμενο της παιδικής εργασίας, αλλά αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι η αντιμετώπισή της αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την εταιρεία μας.»
    Αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι τόσο η Νεστλέ όσο και άλλες τέσσερις, σύμφωνα με το CNN, εταιρίες αρνούνται να λογοδοτήσουν για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των παιδιών στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Το ζήτημα τις παιδικής εργασίας στις αλυσίδες αυτές είναι γνωστό στη Νεστλέ για περισσότερο από δέκα χρόνια. Το 2001 υπέγραψε μαζί με άλλες εταιρίες το πρωτόκολλο Harkin-Engel, το οποίο τις δέσμευε για την απαλλαγή από τις χειρότερες μορφές παιδικής εργασίας στη βιομηχανία. Μόνο πενιχρές προσπάθειες έγιναν από τις εμπλεκόμενες εταιρείες, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα μόνο κατά 5% βελτίωση τα τελευταία δέκα χρόνια, σύμφωνα με σχετική έκθεση. Περίπου 600.000 παιδιά εργάζονται στα αγροκτήματα κακάο στην Ακτή του Ελεφαντοστού σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών. Οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις που προμηθεύουν τους κατασκευαστές κακάο είναι διάσπαρτες σε απομακρυσμένες περιοχές της Ακτής του Ελεφαντοστού, καθιστώντας δύσκολη την παρακολούθηση των συνθηκών εργασίας σε αυτές. Οι περισσότερες οργανώσεις που προσπαθούν να σταματήσουν την παιδική εργασία, τις περισσότερες φορές το μόνο που καταφέρνουν είναι να αυξήσουν τους μισθούς των παιδιών ασκώντας πιέσεις στις εταιρίες που αγοράζουν το κακάο να το αγοράζουν ακριβότερα από τους παραγωγούς.

Η φτώχεια οδηγείστην παιδική δουλεία

    Οι λόγοι που οδηγούν τα παιδιά να εργάζονται στις φάρμες παραγωγής κακάο είναι η φτώχεια και η ανέχεια της οικογένειας. Αρκετές φορές οι ίδιες οικογένειες δίνουν ή πωλούν τα παιδιά τους στους παραγωγούς για να εργαστούν, με την προοπτική να βοηθούν οικονομικά την οικογένεια. Το φαινόμενο της παιδικής εργασίας εκεί συνδέεται και με το δουλεμπόριο. Τα παιδιά ορισμένες φορές δεν επιστρέφουν ποτέ στην οικογένειά τους, ενώ συνήθως η αμοιβή για την εργασία τους είναι εξαιρετικά χαμηλή (λιγότερο από 1 δολάριο για 10 ώρες εργασίας) ή ανύπαρκτη. Στο σχετικό ντοκιμαντέρ «Η Μαύρη Πλευρά της Σοκολάτας», ο Δανός δημοσιογράφος Μίκυ Μιστράτι κινηματογράφησε το τράφικινγκ παιδιών από το Μαλί ως την Ακτή του Ελεφαντοστού και την κατάσταση μέσα στα αγροκτήματα. Το κόστος αγοράς ενός παιδιού από την Μπουρκίνα Φάσο ξεκινά στα 230 ευρώ. Η κατάσταση είναι γνωστή τόσο στις τοπικές κοινωνίες, σε οργανώσεις για τα δικαιώματα των παιδιών όσο και στις εταιρίες, οι οποίες προμηθεύονται κακάο από τις φάρμες παραγωγής. Το ερώτημα είναι γιατί οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών συναινούν στις πρακτικές αυτές της εκμετάλλευσης και του ανθρώπινου εμπορίου και πόσο επικερδές είναι για τις εταιρίες κολοσσούς η αγορά σε ελάχιστο κόστος του κακάο που παράχθηκε με μηδενικό κόστος για τους παραγωγούς;
    Τα αίτια της παιδικής εργασίας και της καταπάτησης των δικαιωμάτων ήταν και είναι η φτώχεια, η κοινωνική αδικία και η εκμετάλλευση για το κέρδος. Στην εποχή μας δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για την φτώχεια πουθενά. Εφόσον ο έλεγχος του παγκόσμιου εμπορίου ασκείται από πολύ μικρό αριθμό ιδιωτικών μονοπωλίων, φαινόμενα όπως της παιδικής εργασίας θα βρίσκουν μόνο πρόσκαιρες και συγκυριακές λύσεις. Μπορεί ορισμένοι να μιλούν για δικαιοσύνη και να αναλαμβάνουν δράση αλλά όσο αυτή η δράση είναι περιορισμένη και αφορά λίγους και ευαισθητοποιημένους και όσο η πλειοψηφία θα αγνοεί ή θα κλείνει τα μάτια, κάποιο παιδί θα ξυπνάει και θα κοιμάται δούλος. Δούλος της Νεστλέ, της Kit Kat και των smarties.


Πηγή: http://www.itabloid.gr/σοκολάτα-με-γεύση-παιδικής-εργασίας/

Από τα σύγχρονα κάτεργα… στη ντουλάπα μας!

Τις προάλλες κάνοντας μια βόλτα στην Ερμού την περίοδο των εκπτώσεων εντυπωσιάστηκα από τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές σε κάποια μεγάλα καταστήματα ρούχων πολυεθνικών εταιριών. Ανταγωνίζονταν τις τιμές των πολυάριθμων κινέζικων καταστημάτων ρούχων που έχουν ξεφυτρώσει παντού, των οποίων τα ρούχα γνωρίζουμε υπό ποιες συνθήκες κατασκευάζονται. Αναρωτιόμουν σε τι συνθήκες παράγονται αυτά τα ρούχα ώστε να έχουν περιθώριο για τέτοιες εκπτώσεις . Έχουν ακουστεί διάφορα για ράψιμο ρούχων σε πλοία μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Ωστόσο, δεν έχω καταφέρει να βρω μια επίσημη καταγγελία γι’ αυτό πέρα από φήμες. Πάνω λοιπόν που το σκεφτόμουν, έπεσα πάνω στην παρακάτω είδηση.

Zara Βραζιλίας, καθεστώς σύγχρονης δουλείας

Στις 16 Αυγούστου 2011, έπειτα από καταγγελία σωματείων στην τηλεοπτική εκπομπή Liga ξεκίνησαν έρευνες για τις συνθήκες εργασίας σε σύγχρονα κάτεργα που παράγουν ρούχα για λογαριασμό της εταιρίας Zara στη Βραζιλία. Στις 17 Αυγούστου,  η Υπηρεσία Περιφερειακής Εποπτείας Εργασίας και Απασχόλησης του Σάο Πάολο  έκλεισε μια βιοτεχνία που προμήθευε ρούχα την εταιρία Zara, όπου οι εργαζόμενοι εργάζονταν υπό συνθήκες σύγχρονης δουλείας. Οι  15 εργαζόμενοι είχαν εισαχθεί παρανόμως στη Βραζιλία από τη Βολιβία και το Περού και ήταν κλειδωμένοι σε μικρά διαμερίσματα ενώ έραβαν ρούχα για 12-18 ώρες την ημέρα 6-7 μέρες την εβδομάδα. Δε μπορούσαν να βγουν από τα διαμερίσματα χωρίς τη συγκατάθεση του επόπτη και δεν είχαν ζεστό νερό για μπάνιο ούτε αρκετό φαγητό. Οι Βολιβιανοί πληρώνονταν περίπου 1.14 δολλάρια για κάθε ρούχο που έραβαν, ενώ η λιανική τιμή στα καταστήματα της Βραζιλίας για το ίδιο ρούχο ήταν περίπου 126 δολάρια (76 ευρώ). Από τα χρήματα που κέρδιζαν πληρωνόταν το ενοίκιο αλλά και το κόστος της μεταφοράς τους από τη Βολιβία στη Βραζιλία. Πολλοί εργάζονταν για 3-4 μήνες μέχρι να ξεπληρώσουν τους δουλέμπορους.

Οι έρευνες συνεχίστηκαν και συνολικά βρέθηκαν 4 βιοτεχνίες με ανάλογες συνθήκες που έραβαν ρούχα για λογαριασμό της Zara.  Ο μισθός των εργαζομένων στα σύγχρονα αυτά κάτεργα κυμαινόταν από 156 έως και 290 μηνιαίως όταν ο κατώτατος μισθός στη Βραζιλία είναι 344 δολλάρια. Ανάμεσα στους εργαζόμενους βρέθηκε και κορίτσι ηλικίας 14 χρονών! Οι έρευνες συνεχίζονται, ενώ η εταιρία Zara ήδη βαρύνεται με 52 κατηγορίες για παραβάσεις και έχει τεθεί υπό έρευνα από το Υπουργείο Εργασίας της Βραζιλίας.

Η εταιρία Zara, που ανήκει στον όμιλο  Inditex , τον μεγαλύτερο όμιλο λιανικής πώλησης ρούχων παγκοσμίως, συνεργάζεται με την εταιρία AHA που είναι υπεύθυνη για τις εταιρίες υπεργολαβίας που συνεργάζονται με την εταιρία Zara. Η Inditex δήλωσε ότι οι κατηγορίες αποτελούν σοβαρή παραβίαση του κώδικα  της εταιρίας για τους εξωτερικούς προμηθευτές κι έτσι ρίχνει την ευθύνη στην AHA.

Ο Ineke Zeldenrust της Εκστρατείας για «Καθαρά Ρούχα» στο Άμστερνταμ, δήλωσε ότι τέτοιες υπεργολαβίες είναι συνηθισμένες στη βιομηχανία. «Είναι ευθύνη της Zara να γνωρίζει ποιος φτιάχνει τα ρούχα της», δήλωσε. «Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας που έχουν υπογράψει, είναι υπεύθυνη για οποιονδήποτε εμπλέκεται στην αλυσίδα προμηθειών. Η επιτήρηση είναι δική της ευθύνη.»

Νωρίτερα φέτος, εκατοντάδες εργαζόμενοι λιποθύμισαν σε εργοστάσια υφασμάτων στην Καμπότζη εξαιτίας της υπερβολικής ζέστης, των υπερωριών και της έκθεσής τους σε χημικά, θέτοντας μεγάλες εταιρίες λιανικής πώλησης όπως τις H&M, Marks & Spencer και την Inditex στο προσκήνιο και τους προμηθευτές τους υπό έρευνα.

Τον Ιούλιο, 300 εργαζόμενοι της Ισπανικής εταιρίας Zara διεξήγαγαν πορεία στη Μαδρίτη, διαμαρτυρόμενοι ότι το 80% του κυρίως γυναικείου προσωπικού εργάζονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (μικρής διάρκειας).

Πηγές:
1. http://www.guardian.co.uk/world/2011/aug/18/zara-brazil-sweatshop-accusation
2. http://uk.reuters.com/article/2011/08/17/zara-brazil-idUKN1E77G18N20110817
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Zara_%28retailer%29
4. http://www.cleanclothes.org/urgent-actions/cambodia-wages

shortlink: http://wp.me/p1pa1c-bVX

Επικίνδυνες εξελίξεις με επίκεντρο την ΠΓΔΜ και τον αλβανικό εθνικισμό

Επικίνδυνες εξελίξεις με επίκεντρο την ΠΓΔΜ και τον αλβανικό εθνικισμό

Εισβολή και συγκρούσεις στο Κοινοβούλιο από οπαδούς του Δημοκρατικού Κόμματος όταν Σοσιαλδημοκράτες και αλβανικά κόμματα προχώρησαν στην εκλογή πρόεδρου της Βουλής

Copyright 2017 The Associated

Από τα σοβαρά επεισόδια της 27ης Απρίλη στο Κοινοβούλιο των Σκοπίων...

Η κλιμάκωση των ενδοαστικών αντιπαραθέσεων σε Σκόπια, Τίρανα και Πρίστινα κάνει, ξανά, ορατό τον κίνδυνο γενικής αποσταθεροποίησης στα Δυτικά Βαλκάνια βάζοντας στο κάδρο ακόμη και σενάρια ανάφλεξης πολεμικών συγκρούσεων. Με «όχημα» την έξαρση του αλβανικού εθνικισμού και βαθύτερες αιτίες τον ανταγωνισμό των μονοπωλιακών ομίλων για ξαναμοίρασμα των αγορών, τον έλεγχο πηγών και οδών μεταφοράς Ενέργειας.

Δυναμώνουν τα «τύμπανα του πολέμου»

Στα Σκόπια, η κόντρα ανάμεσα στον Πρόεδρο της ΠΓΔΜ, Γκιόργκι Ιβάνοφ, και στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης (SDSM), Ζόραν Ζάεφ, που έχει την υποστήριξη των τριών αλβανικών κοινοβουλευτικών κομμάτων, κλιμακώθηκε επικίνδυνα την Πέμπτη το βράδυ, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές. Ηδη από τις προηγούμενες μέρες από ΜΜΕ γινόταν λόγος ακόμη και για πραξικόπημα.
Σοβαρά επεισόδια σημειώθηκαν εντός και εκτός της Βουλής λίγο αφότου ο πρόεδρός της, Τράικο Βελγιανόσκι, κήρυξε ολοκλήρωση της συνεδρίασης. Οι βουλευτές του κόμματος SDSM, του Ζ. Ζάεφ, προχώρησαν, με τη βοήθεια των αλβανικών κομμάτων, στη διά βοής εκλογή νέου προέδρου της Βουλής, του Ταλάτ Τζαφέρι, από το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα, DUI, προκαλώντας τη δριμεία αντίδραση των βουλευτών του κεντροδεξιού κόμματος VMRO-DPMNE (Δημοκρατικό Κόμμα για τη Μακεδονική Ενότητα), του Νίκολα Γκρούεφσκι, υπηρεσιακού πρωθυπουργού, που απέρριψαν την εκλογή Τζαφέρι. Ακολούθησαν η εισβολή εκατοντάδων υποστηρικτών του VMRO-DPMNE, πανδαιμόνιο και οι συγκρούσεις υποστηρικτών και βουλευτών αμφοτέρων των πλευρών, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό αρκετών βουλευτών, αστυνομικών κ.ά. Ανάμεσά τους και ο ηγέτης του SDSM, Ζόραν Ζάεφ, που χτυπήθηκε στο πρόσωπο πιθανώς από οπαδούς του VMRO-DPMNE, ενώ υπήρχαν πληροφορίες και για έναν σοβαρά τραυματισμένο βουλευτή αλβανικού κόμματος. Λίγο μετά τις 10 μ.μ. και με επέμβαση της αστυνομίας εκκενώθηκε το Κοινοβούλιο και απομακρύνθηκε το πλήθος.
Θυμίζουμε ότι στις εκλογές που έγιναν στη χώρα στις 11/12/16, το Δημοκρατικό Κόμμα πήρε 51 έδρες από τις 120, η Σοσιαλδημοκρατική Ενωση του Ζάεφ ήρθε δεύτερη με 49, αλλά με τη συνεργασία των 3 κομμάτων του αλβανικού πληθυσμού συγκεντρώνει 67 έδρες και σχετική πλειοψηφία. Ωστόσο ο Πρόεδρος, Γκιόργκι Ιβάνοφ (προερχόμενος από το Δημοκρατικό Κόμμα), παρά τις πιέσεις ΗΠΑ και ΕΕ, αρνείται να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Λίγες μέρες πριν, εφημερίδες των Σκοπίων ανέφεραν ότι ο Ιβάνοφ σε συνεργασία με τον Γκρούεφσκι μπορεί να κηρύξουν τη χώρα σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και να προχωρήσουν σε πραξικόπημα, για να αποτρέψουν τα σχέδια του Ζάεφ για προώθηση της λεγόμενης «αλβανικής πλατφόρμας» (δηλαδή, θέσπιση της αλβανικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας σε όλη τη χώρα, συμμετοχή των Αλβανών στις διαπραγματεύσεις για ένταξη της χώρας σε ΝΑΤΟ - ΕΕ, επίλυση της διένεξης με την Ελλάδα κ.ά.).
Σε ανακοίνωσή του, μετά τα γεγονότα της Πέμπτης, το VMRO προειδοποίησε ότι «θα χρησιμοποιήσει όλες τις δημοκρατικές μεθόδους για να εμποδίσει τα σκοτεινά και αντεθνικά σενάρια από την εγκληματική ηγεσία του SDSM». Κατέληξε ότι «δεν θα σταθούμε άπρακτοι ενώ καταστρατηγούνται και ποδοπατιούνται το Σύνταγμα και οι νόμοι»... Πάντως, αργά το βράδυ, ο Πρόεδρος της χώρας, Γκιόργκι Ιβάνοφ, σε διάγγελμά του απηύθυνε «κάλεσμα για ηρεμία και επιστροφή στη σταθερότητα», αλλά ταυτόχρονα σημείωσε ότι η απόφαση στο Κοινοβούλιο «παραβίασε το Σύνταγμα» και κάλεσε τους αρχηγούς των κομμάτων, που έχουν εκπροσώπηση στη Βουλή, στο γραφείο του την Παρασκευή, με στόχο «να επιλύσουμε την κατάσταση μέσω διαλόγου γιατί κανένας εξωτερικός παράγοντας δεν θα έρθει να λύσει τα προβλήματά μας».
Νωρίτερα, η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ο επίτροπος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, καταδίκασαν τις επιθέσεις στο Κοινοβούλιο και τις πράξεις βίας. Χαιρέτισαν όμως ως «θετική την εκλογή του Τζαφέρι στην προεδρία του Κοινοβουλίου» και κάλεσαν σε πολιτικό διάλογο, ενώ δήλωσαν ότι «η ΕΕ είναι έτοιμη να δουλέψει με το Κοινοβούλιο για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα ωθήσουν τη χώρα στο ευρωπαϊκό μονοπάτι». Την εκλογή του Αλβανού προέδρου αναγνώρισε επίσης η αμερικανική πρεσβεία στα Σκόπια.

Σχέδια «Μεγάλης Αλβανίας»

Στην Αλβανία, ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός, Εντι Ράμα, βάζει φωτιά στο φιτίλι της έντασης αναθερμαίνοντας τα σενάρια περί «Μεγάλης Αλβανίας» αφού προέβλεψε «μικρή ένωση με το Κοσσυφοπέδιο» εάν δεν ενταχθούν οι δύο χώρες στην ΕΕ. Οι δηλώσεις του προκάλεσαν ανησυχία στον επίτροπο της ΕΕ Γιοχάνες Χαν, ο οποίος τις χαρακτήρισε «απαράδεκτες». Αυτά δύο μήνες πριν από τις κοινοβουλευτικές εκλογές, στις 18 Ιούνη, και ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι στα «κάγκελα» απαιτώντας την παραίτηση του Ράμα και σχεδιάζουν πράξεις πολιτικής ανυπακοής...
Στο Κοσσυφοπέδιο, οι κόντρες αντιπολίτευσης και πρωθυπουργού, Ισα Μουστάφα, συνεχίζονται, με ισχυρή την πιθανότητα πρόωρων εκλογών (λόγω αντιδράσεων της αντιπολίτευσης στην έγκριση της συμφωνίας οριοθέτησης συνόρων με το Μαυροβούνιο). Παράλληλα, «ξαναζεσταίνονται» σενάρια για την επανεμφάνιση Αλβανών αυτονομιστών και πληροφορίες για είσοδο 3.000 ένοπλων Αλβανών στην ΠΓΔΜ.
Επιπλέον, η απόφαση γαλλικού δικαστηρίου, στις 27 Απρίλη, για μη απέλαση του Κοσσοβάρου πρώην πρωθυπουργού (και διοικητή του ΟΥΤΣΕΚΑ) Ράμους Χαραντινάι στη Σερβία, όπου κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου, χαροποίησε την Πρίστινα. Ομως, την ίδια ώρα προκάλεσε οργή στη Σερβία, που ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Παρίσι. Ενα 24ωρο νωρίτερα, ο αλβανόφωνος δήμαρχος του Μπουγιάνοβατς (νότια Σερβία, όπου υπάρχει αλβανική μειονότητα) δήλωσε πως αναγνωρίζει ως «αφεντικό» τον Αλβανό πρωθυπουργό «γιατί κατά το αλβανικό Σύνταγμα είναι ηγέτης όλων των Αλβανών». Παράλληλα, οι σερβικές εφημερίδες είδαν ορατό έναν «ολοκληρωτικό πόλεμο» στα Βαλκάνια και «δάχτυλο Αγκυρας» στην έξαρση της έντασης, εκτιμώντας ότι «ο (Τούρκος Πρόεδρος) Ερντογάν ετοιμάζει τον Ράμα και τον Θάτσι για πόλεμο».

Εξελίξεις στο φόντο μεγαλύτερων ανταγωνισμών

Μέσα σε αυτό το σύνθετο σκηνικό, εντός Μάη προωθείται η ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ παρά τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και της Ρωσίας, που επιχειρεί να αξιοποιήσει τις ιστορικά καλές σχέσεις για τα συμφέροντα της αστικής της τάξης. Επίσης, την Πέμπτη το βράδυ έγινε γνωστό ότι στην Κροατία έπεσε η κυβέρνηση συνασπισμού της Δημοκρατικής Ενότητας μετά την αποχώρηση του μικρότερου εταίρου, του κόμματος «Μοστ».
Είναι φανερό ότι οι εξελίξεις αυτές διαδραματίζονται σε περίοδο γενικότερης όξυνσης της ενδοϊμπεριαλιστικής κόντρας ΝΑΤΟ, ΕΕ και Ρωσίας, πιθανής επαναδιαπραγμάτευσης των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ και του ανταγωνισμού με την Κίνα, των σχεδίων για τους εμπορικούς «δρόμους του μεταξιού».
Συνεχίζεται παράλληλα η διαπάλη για τους αγωγούς Ενέργειας. Πέρσι ξεκίνησε η κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ προκειμένου να μεταφέρει τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη φυσικό αέριο από την Κασπία. Ο συγκεκριμένος αγωγός σχεδιάζεται να διασυνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου Ανατολίας (TANAP) στα ελληνοτουρκικά σύνορα, θα διέρχεται από τη Βόρεια Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική Θάλασσα προτού καταλήξει στις ακτές της Νότιας Ιταλίας, όπου θα συνδεθεί στο ιταλικό δίκτυο φυσικού αερίου. Σχέδια γίνονται και για τον υποθαλάσσιο αγωγό «East Med» που θα εξάγει φυσικό αέριο από χώρες της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Από το παζλ δεν λείπουν τα σενάρια του λεγόμενου «Τουρκικού Αγωγού» για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη ή τα σχέδια των ΗΠΑ για τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Ολα αυτά επιβεβαιώνουν ότι και πάλι τα Βαλκάνια είναι «καζάνι που βράζει» επικίνδυνα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΚΑΣΣΙΝΙ»

Αποκαλύπτεται η ανεξερεύνητη περιοχή μεταξύ Κρόνου και δακτυλίων

Λεπτομέρειες των νεφών του Κρόνου που δεν είδε ανθρώπινο μάτι ποτέ πριν (οι φωτογραφίες είναι ανεπεξέργαστες, όπως ακριβώς τις έστειλε το «Κασσίνι» στις 26 Απρίλη)

Σε επικοινωνία με τη Γη βρίσκεται και πάλι από την Πέμπτη 27 Απρίλη, το σκάφος της αποστολής «Κασσίνι» στον Κρόνο, μετά την επιτυχή βουτιά του στον στενό χώρο ανάμεσα στον γίγαντα πλανήτη και τους δακτυλίους του. Πρόκειται για την πρώτη φορά που μια διαστημοσυσκευή πλησιάζει τόσο πολύ τον Κρόνο και οι φωτογραφίες που έχει ήδη αρχίσει να στέλνει αποκαλύπτουν άγνωστες έως τώρα λεπτομέρειες των νεφών του αεριώδους πλανήτη, αλλά και των χαρακτηριστικών αυτής της περιοχής του εγγύς στον Κρόνο Διαστήματος.
Το «Κασσίνι» πέρασε μόλις 3.000 χιλιόμετρα πάνω από τα ανώτερα νέφη και μόλις 300 χιλιόμετρα μακριά από τον πιο εσωτερικό ορατό δακτύλιο. Το κενό μεταξύ Κρόνου και δακτυλίων έχει πλάτος μόλις 2.000 χιλιομέτρων και το «Κασσίνι» το διέσχισε τρέχοντας με ταχύτητα 124.000 χλμ. την ώρα! Οποιοδήποτε μικρό σωματίδιο συναντούσε θα το χτυπούσε σαν σφαίρα, προκαλώντας πιθανώς καταστροφική βλάβη.
Αν και οι υπεύθυνοι της αποστολής, με βάση τη γνώση που υπάρχει για τη σύνθεση των δακτυλίων και των κενών που έχουν ανάμεσά τους ήταν βέβαιοι ότι το «Κασσίνι» θα καταφέρει να περάσει αλώβητο από την περιοχή μεταξύ Κρόνου και δακτυλίου, παρ' όλ' αυτά πήραν ειδικά μέτρα για την πρώτη βουτιά. Εστρεψαν τη μεγάλη κεραία του σκάφους, που έχει μορφή μεγάλου δορυφορικού «πιάτου» διαμέτρου 4 μέτρων, έτσι που να λειτουργήσει σαν ασπίδα που θα το προστάτευε από τυχόν μεγάλα σωματίδια που θα συναντούσε. Αυτό, φυσικά, είχε ως αποτέλεσμα να χαθεί η επικοινωνία με τη Γη επί περίπου 20 ώρες. Οταν το σκάφος αυτόματα έστρεψε την κεραία του και πάλι προς τη Γη, έστειλε σήμα που έφτασε λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 26ης προς 27η Απρίλη. Στη συνέχεια, το Δίκτυο Βαθέος Διαστήματος της NASA, δηλαδή το σύστημα ραδιοτηλεσκοπίων που λαμβάνει τα ασθενή σήματα των μακρινών αποστολών στράφηκε με ακρίβεια προς τη νέα θέση του «Κασσίνι» και μερικές ώρες αργότερα είχε αρχίσει εκ νέου η ροή πληροφοριών και φωτογραφιών προς τη Γη. Το επόμενο πέρασμα του σκάφους στο χώρο μεταξύ Κρόνου και δακτυλίων έχει προγραμματιστεί για τις 2 Μάη.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του «Κασσίνι» σε τροχιά ανάμεσα στον Κρόνο και τους δακτυλίους του

Η αποστολή «Κασσίνι - Χόιγκενς» είναι συνεργασία της NASA, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της Ιταλικής Διαστημικής Υπηρεσίας, που εκτοξεύτηκε το 1997 και έφτασε στον Κρόνο το 2004. Η άκατος «Χόιγκενς» προσεδαφίστηκε στον μεγάλο δορυφόρο Τιτάνα του Κρόνου. Μετά το τελευταίο κοντινό πέρασμα του «Κασσίνι» από τον Τιτάνα, η διαστημοσυσκευή μπήκε στην τελευταία φάση της αποστολής της στην οποία θα πραγματοποιήσει 22 κοντινά περάσματα πάνω από τα νέφη του Κρόνου, μέχρι τελικά να καταπέσει σκοπίμως στον πλανήτη, έτσι ώστε να αποφευχθεί τυχόν τυχαία μόλυνση κάποιου δορυφόρου του με οργανικά υλικά γήινης προέλευσης.

Ισα ίσα διακρίνεται η Γη σαν φωτεινή τελεία μέσα από τους δακτυλίους του Κρόνου (στο κέντρο της φωτογραφίας)

Με αφορμή τις πολιτιστικές δραστηριότητες της Documenta 14

Με αφορμή τις πολιτιστικές δραστηριότητες της Documenta 14

Ιδιαίτερη συζήτηση γίνεται το τελευταίο διάστημα, ειδικά στο χώρο των εικαστικών, γύρω από την έκθεση Documenta 14, που εγκαινιάστηκε στις 8 Απρίλη και θα διαρκέσει μέχρι τις 16 Ιούλη στην Αθήνα.

Τι είναι η Documenta

Η πρώτη κιόλας διοργάνωσή της το 1955, στο Κάσελ της Γερμανίας - παρά ορισμένα θετικά στοιχεία όπως η δυνατότητα που έδωσε να προβληθούν αισθητικές τάσεις και ρεύματα του μοντερνισμού, έκανε ξεκάθαρο το αντικομμουνιστικό στίγμα της, αφού αξιοποιήθηκε από την αστική τάξη για να αντιπαρατεθεί σε όλα τα επίπεδα στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο εισαγωγικό κείμενο της πρώτης Documenta (Ντοκουμέντα), κυριαρχούσε το ζήτημα της διαίρεσης της Γερμανίας, κάνοντας καθαρή με αυτόν τον τρόπο την πολιτική τοποθέτηση «υπέρ μίας κρατικής οντότητας, ενάντια στο καταπιεστικό κράτος της ΓΛΔ που εμπόδιζε την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών της και καταπίεζε τις δημοκρατικές ελευθερίες τους».
Μετά την πρώτη διοργάνωση, η γερμανική αστική τάξη επένδυσε στην Ντοκουμέντα, επιδιώκοντας την ενσωμάτωση των όποιων πρωτοποριακών στοιχείων της και καθιερώνοντάς την σαν διεθνή θεσμό, που πραγματοποιείται κάθε 5 χρόνια. Οσο κι αν προβάλλεται σαν μη εμπορική διοργάνωση, είναι απόλυτα προσδεμένη στην αγορά της Τέχνης. Είναι χαρακτηριστική η δημιουργία του Οργανισμού - Εταιρίας Ντοκουμέντα, λίγα χρόνια αργότερα, ως προϋπόθεση για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης από το κράτος με τη μορφή εταίρων, καθώς και διάφορους επιχειρηματικούς ομίλους, ενώ τα θεάματά της συνήθως είναι οικονομικά δυσπρόσιτα για το πλατύ κοινό. Στο πλαίσιο της Ντοκουμέντα, μάλιστα, έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία «πολιτιστικού τουρισμού» που απαρτίζεται από αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχειακά συγκροτήματα και έχει σαν στόχο να προσελκύσει τουρίστες, καλλιτέχνες και κοινό στις πόλεις που πραγματοποιείται η Ντοκουμέντα.
Φέτος, για πρώτη φορά δεν πραγματοποιείται μόνο στην πόλη του Κάσελ, αλλά και στην Αθήνα. Στη διοργάνωση συμμετέχουν 160 καλλιτέχνες (15 Ελληνες), επιχορηγήθηκε με 70.000.000 ευρώ, από το γερμανικό υπουργείο Πολιτισμού, το Ομοσπονδιακό Γερμανικό Ιδρυμα Πολιτισμού και από το υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, τελεί υπό την αιγίδα του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού και έχει επίσημους χορηγούς την VOLKSWAGEN και την τράπεζα Finanzgruppe.

Ριζοσπαστισμός κομμένος και ραμμένος στα μέτρα του συστήματος

Η δραστηριότητα της Ντοκουμέντα, μέσω μιας καλά οργανωμένης και πολυδάπανης διαφήμισης απευθύνεται πλατιά, κυρίως όμως σε διανοούμενους και καλλιτέχνες, ειδικά της νεότερης ηλικίας, επιδιώκοντας να περιβάλει με το κύρος της τα όσα κατεστημένα και βαθιά συντηρητικά πλασάρονται σήμερα ως πρωτοπορία της Τέχνης στις καλλιτεχνικές σχολές. Παρά την προσπάθεια να παρουσιαστεί σαν «αριστερή» - «προοδευτική» πρωτοβουλία, το αντιδραστικό ιδεολογικό περιεχόμενό της σκιαγραφείται από τις δηλώσεις του καλλιτεχνικού διευθυντή, Α. Σίμτζικ, ο οποίος, αφού στη συνέντευξή του, μίλησε για τις «ευκαιρίες» που δημιούργησε η καπιταλιστική οικονομική κρίση στην Ελλάδα (δεν είναι τυχαίοι οι μισθοί πείνας που δίνουν στους ενοικιαζόμενους εργαζόμενους της Ντοκουμέντα), κάλεσε κοινό και κριτικούς «να εγκαταλείψουμε τις προκαταλήψεις και να βυθιστούμε στο σκοτάδι της μη γνώσης», ώστε να προσεγγίσουμε τις δράσεις της Ντοκουμέντα.
Ακολουθώντας τις τάσεις της σύγχρονης Τέχνης να καταπιάνεται με κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και πτυχές της Ιστορίας, η έκθεση προβάλλει έναν δήθεν ριζοσπαστικό, αντισυστημικό, αντικαπιταλιστικό λόγο, ακριβώς για να συγκαλύψει ότι επιχειρεί να προσανατολίσει - γενικά και παρά τις όποιες καλές εξαιρέσεις - σε λύσεις διαχείρισης του συστήματος, αναπαράγοντας στο μεγαλύτερο μέρος της την κυρίαρχη αστική ιδεολογία και τις κάλπικες αξίες της. Σύμφωνα πάντα με τις δηλώσεις Σίμτζικ, στόχος είναι η αξιοποίηση της Ντοκουμέντα, ώστε «να αλλάξει τα πράγματα εκ των έσω». Με χορηγό, δηλαδή, το κράτος και μια σειρά από επιχειρηματικούς ομίλους, η Ντοκουμέντα έρχεται να πουλήσει ριζοσπαστισμό, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του συστήματος.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα

Πατώντας στις έννοιες της «ελευθερίας», της «δημοκρατίας», της «διαφορετικότητας» και της μη ύπαρξης αντικειμενικής γνώσης μέσα από ένα μεταμοντέρνο συνονθύλευμα γίνεται προσπάθεια να αλλοιωθεί, να παραχαραχτεί η Ιστορία και ο ρόλος της εργατικής τάξης στην εξέλιξή της.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δράση «Βουλή των Σωμάτων», στο Κέντρο Τεχνών (πρώην ΕΑΤ - ΕΣΑ), όπου μέσα από συζητήσεις γύρω από ιδεολογικές, πολιτικές, φιλοσοφικές, κοινωνικές έννοιες, έως και performance, όπου πρώην πορνοστάρ ερωτοτροπούν με φυτά σε γλάστρες, προβάλλεται το ιδεολόγημα πως «το queer (δηλαδή το απροσδιόριστο, κοινωνικό φύλο) και οι εργάτες της πορνό βιομηχανίας αποτελούν το νέο προλεταριάτο». Η Ρόζα Λούξεμπουργκ συνυπάρχει στην έκθεση με τον Χίτλερ και την Εύα Μπράουν. Οι δύο τελευταίοι παρουσιάζονται ως τραγικές ψυχωσικές προσωπικότητες, σε μια προσπάθεια να αποδοθεί το φαινόμενο του φασισμού στη διαταραχή ορισμένων ατόμων και όχι στο καπιταλιστικό σύστημα που τον γεννά και τον τρέφει γιατί τον χρειάζεται.
Στην πραγματικότητα, είναι μια έκθεση πολύ λίγο «εικαστική» και ελάχιστα «ντοκουμέντο»...αφού πρόκειται για ...πλίνθους και κεράμους ατάκτως ερριμμένους, όπου ένα πλήθος εκθεμάτων που δεν ανήκουν στις εικαστικές τέχνες, παντελώς αδιάφορα - όπως παλιά παπούτσια, χάρτες αρχαιολογικών ανασκαφών, κουζίνα ενός αγροτόσπιτου με αρωματικά φυτά κ.λπ. - επινοήσεις παρωχημένες στη μορφή και κυρίως άτεχνες, συνευρίσκονται δίπλα σε λιγοστές ενδιαφέρουσες εικαστικές προσεγγίσεις, προκαλώντας πλήρη διανοητική σύγχυση και ψυχική εξουθένωση στον επισκέπτη. Παράλληλα, πορνό φιλμάκια παρουσιάζονται ως τέχνη, ενώ συνολικότερα στην έκθεση παρουσιάζονται πολλά βίντεο που δηλώνουν «εικαστικά», παρότι στην ουσία είναι κακής ποιότητας κινηματογράφος. Καθόλου παράξενο, αφού το όλο εγχείρημα διαπνέεται από τη μεταμοντέρνα αντίληψη πως έργο τέχνης είναι κάθε τι που εμπεριέχει άποψη και ας μην περιλαμβάνει ίχνος γνώσης, μουσική είναι κάθε ήχος, θέατρο κάθε σύμβαση, ακόμη κι αν κάποιος πάει στο θέατρο χωρίς να υπάρχει παράσταση!
Και για όλη αυτήν την παρακμιακή κατάσταση 47 δημόσιοι χώροι στην Αθήνα - οι περισσότεροι απόλυτα απαραίτητοι για την προβολή της σχεδόν ανύπαρκτης στην Ντοκουμέντα εγχώριας καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά και για τη στοιχειώδη εκπαιδευτική λειτουργία των καλλιτεχνικών σχολών - όπως η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Ωδείο Αθηνών, πλατείες, κ.λπ. παραχωρήθηκαν με σύμφωνη γνώμη του υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Αθήνας στον Οργανισμό - Εταιρία Ντοκουμέντα για ιδεολογική, αλλά και οικονομική εκμετάλλευση. Παρότι σε κάποιους χώρους η είσοδος είναι ελεύθερη, για την πρόσβαση στα εκθέματα απαιτείται γενικά αντίτιμο της τάξης των 8, 22, 38 έως και 100 ευρώ.

Στο επίκεντρο της διαπάλης ο ρόλος της Τέχνης και του καλλιτεχνικού έργου ως φορέων ιδεών

Η συμφωνία της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ στη διοργάνωση της Ντοκουμέντα αποκαλύπτει ότι η πολιτική που ασκείται για την Τέχνη και τον Πολιτισμό συνδέεται με όλες τις εξελίξεις και τους βασικούς στόχους της αστικής τάξης που είναι το άνοιγμα νέων πεδίων κερδοφορίας, η σύνδεση της πολιτιστικής παραγωγής με άλλους κλάδους στρατηγικής σημασίας, όπως ο τουρισμός και προπαντός η ενίσχυση του ιδεολογικοπολιτικού - αισθητικού οπλοστασίου της αστικής τάξης για τη διαιώνιση της εξουσίας της. Η ανάμειξη της δημοτικής αρχής της Αθήνας, σε ρόλο συνδιοργανωτή, αποδεικνύει, επίσης, ότι η κεντροαριστερά της δημαρχίας Καμίνη με τη σοσιαλδημοκρατία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ συντονίζονται και ταυτίζονται στην υλοποίηση των αστικών ταξικών συμφερόντων και «αξιών» και στα ζητήματα του Πολιτισμού.
Με αφορμή την Documenta 14, στο επίκεντρο της διαπάλης μπαίνει ακόμη μια φορά ο ρόλος της Τέχνης και του καλλιτεχνικού έργου ως φορέων ιδεών. Αποδεικνύεται ότι στον 21ο αιώνα ο καπιταλισμός μέσα στη σήψη του προσπαθεί να εξουδετερώσει όχι μόνο την προοδευτική, ριζοσπαστική τέχνη, αλλά και την ίδια την Τέχνη, ως ένα από τα πιο σύνθετα και ανώτερα δημιουργήματα του ανθρώπου, επιβεβαιώνοντας τον Μαρξ, που δύο αιώνες πριν είχε επισημάνει την εχθρότητα γενικά του καπιταλιστικού κοινωνικού συστήματος απέναντί της.
Μπροστά σ' αυτήν την πραγματικότητα, οι καλλιτέχνες - δημιουργοί χρειάζεται πιο αποφασιστικά να αντιταχθούν με έργο φρέσκο, ζωντανό κι αληθινό. Και τέτοια είναι μόνο τα έργα που υπηρετούν το προχώρημα της ζωής ακουμπώντας τη συνείδηση, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα εκείνων που μπορούν να το πραγματοποιήσουν, της εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεσμένων στρωμάτων.

Γρηγόρης ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
Τελειόφοιτος του Τμήματος Θεωρίας & Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών