ΗΠΑ-Οι 50 εταιρίες που εκμεταλλεύονται την εργασία των κρατουμένων

Η αμερικανική δουλεία υποτίθεται πως καταργήθηκε το 1865, αλλά ένα παραθυράκι της 13ης Τροπολογίας  επιτρέπει να συνεχιστεί «ως τιμωρία για εγκλήματα» και στον 21ο αιώνα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εταιρείες έχουν ασκήσει πιέσεις για έναν όλο και ευρύτερο ορισμό του «εγκλήματος» τα τελευταία 150 χρόνια. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν περισσότεροι (κυρίως σκουρόχρωμοι) άνθρωποι που εκτελούν υποχρεωτική, ουσιαστικά απλήρωτη, σκληρή εργασία στην Αμερική σήμερα, από όσοι υπήρχαν το 1830.
Με το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού των φυλακών, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τον μεγαλύτερο πληθυσμό φυλακισμένων στον κόσμο. Καμία άλλη κοινωνία στην ιστορία δεν έχει φυλακίσει περισσότερους πολίτες της. Υπάρχουν περισσότεροι από μισό εκατομμύριο κρατούμενοι στις Η.Π.Α. παρά στην Κίνα, η οποία έχει πενταπλάσιο πληθυσμό. Περίπου 1 στους 100 ενήλικες στην Αμερική φυλακίστηκαν το 2014. Από έναν ενήλικα πληθυσμό 245 εκατομμυρίων το έτος αυτό, υπήρχαν 2,4 εκατομμύρια άνθρωποι στη φυλακή ή σε κάποιου είδους κέντρο κράτησης.
Η συντριπτική πλειονότητα – το 86% – των κρατουμένων κρατείται για μη βίαια εγκλήματα χωρίς θύματα, πολλά από τα οποία σχετίζονται με ναρκωτικά.

Οι μεγάλες εταιρίες βγάζουν πολλά δολάρια από την εργασία των κρατουμένων. Μερικές από αυτές είναι:

Whole Foods
Πώς άραγε η Whole Foods αντέχει με τόσο χαμηλές τιμές στα προϊόντα της ; Ο καφές, η σοκολάτα και οι μπανάνες της Whole Foods μπορεί να είναι «δίκαιο εμπόριο», αλλά η εταιρεία έχει συμψηφίσει τους «υψηλούς μισθούς» που καταβάλλονται στους παραγωγούς του τρίτου κόσμου με όχι τόσο «δίκαιες» αμοιβές εδώ στην Αμερική.
Η εταιρεία, φημισμένη για το σύστημα αξιολόγησης της καλής διαβίωσης των ζώων, προφανώς δεν ανησυχεί τόσο για την ευημερία των ανθρώπινων «ζώων» που εργάζονται γι’ αυτήν στις φυλακές του Κολοράντο.
Πόσοι γνωρίζουν ότι η τιλάπια των 12 δολαρίων το κιλό που αγοράζουν από «αμερικανικές οικογενειακές επιχειρήσεις» καλλιεργείται από κρατούμενους στο Κολοράντο που πληρώνονται μόλις 74 σεντς την ημέρα; Και αυτό το φανταστικό κατσικίσιο τυρί; Τις κατσίκες φροντίζουν και αρμέγουν οι ίδιοι οι κρατούμενοι.

McDonalds
Το πιο επιτυχημένο franchise γρήγορου φαγητού στον κόσμο αγοράζει μια πληθώρα προϊόντων που κατασκευάζονται σε φυλακές, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών μαχαιροπίρουνων, των δοχείων και των στολών. Οι τρόφιμοι που ράβουν τις στολές για τη McDonalds βγάζουν λιγότερα χρήματα την ώρα ακόμα και από τους υπαλλήλους που τις φορούν.

Wal-Mart
Παρόλο που η πολιτική της εταιρείας δηλώνει σαφώς ότι «η Wal-Mart δεν δέχεται την καταναγκαστική εργασία ούτε την εργασία από φυλακές», ουσιαστικά κάθε αντικείμενο στο κατάστημά της έχει αγοραστεί από εργοστάσια που εκμεταλεύονται τη δουλειά κρατουμένων. Η Wal-Mart προμηθεύεται τα προϊόντα της από φάρμες φυλακών όπου οι κρατούμενοι εργάτες συχνά εργάζονται πολλές ώρες στη ζέστη χωρίς επαρκή τροφή ή νερό.

Victoria’s Secret
Κρατούμενες στη Νότια Καρολίνα ράβουν εσώρουχα και καθημερινή ένδυση για την ακριβή εταιρεία εσωρούχων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, δύο κρατούμενες οδηγήθηκαν στην απομόνωση επειδή αποκάλυψαν σε δημοσιογράφους ότι είχαν προσληφθεί για να αντικαθηστούν τις ετικέτες «Made in Honduras» με τις ετικέτες «Made in USA».

AT & T
 Το 1993, η τηλεφωνική εταιρεία «προσέλαβε» χιλιάδες τηλεφωνητές – όλοι μέλη συνδικάτων – προκειμένου να αυξήσει τα κέρδη της. Παρόλο που η εταιρική πολιτική της AT & T σχετικά με το εργατικό δυναμικό των φυλακών παρουσιάζεται σαν αυτή της Wal-Mart, έχει συστηματικά χρησιμοποιήσει κρατούμενους για να εργαστούν στα τηλεφωνικά τους κέντρα από το ’93, πηρώνοντάς τους με 2 δολάρια ημερησίως.

Διευρύνεται η φτώχεια στη μητρόπολη του καπιταλισμού

Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι οι σύγχρονες λαϊκές ανάγκες είναι ασύμβατες με την ανάπτυξη για το κεφάλαιο

Μεγαλώνει η στρατιά αστέγων - φτωχών εργαζομένων στις ΗΠΑ

«Οι ΗΠΑ είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου και γη της ευκαιρίας. Είναι η χώρα με το 25% των δισεκατομμυριούχων παγκοσμίως, που διαθέτει ταυτόχρονα πάνω από 40.000.000 φτωχούς. Μετατρέπεται γρήγορα σε πρωταθλητή της ανισότητας (...) Οι Αμερικανοί που γεννιούνται σε φτωχές οικογένειες είναι πιο πιθανό από οποτεδήποτε άλλοτε στη σύγχρονη Ιστορία της χώρας να παραμείνουν βυθισμένοι στην ανέχεια μέχρι το τέλος της ζωής τους».
Οι διαπιστώσεις αυτές περιέχονται σε έκθεση του ΟΗΕ για την «ακραία φτώχεια» στις ΗΠΑ και είναι ενδεικτικές για τις κοινωνικές αντιθέσεις που οξύνονται στην πρώτη ιμπεριαλιστική δύναμη, όπου οι «ευκαιρίες» για το κεφάλαιο μεταφράζονται σε ένταση της εκμετάλλευσης για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, όπως και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο.

Δυσκολία να καλυφθούν ακόμα και στοιχειώδεις ανάγκες

Τα στοιχεία που αξιοποιεί η έκθεση προέρχονται από τα στατιστικά δεδομένα που συγκεντρώνουν οι ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ κάθε χρόνο, από την εποχή του Προέδρου Λίντον Τζόνσον (1963 - 1969). Σταχυολογούμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία που δόθηκαν για το 2017:

• Πάνω από 41 εκατ. Αμερικανοί (περίπου το 13% του πληθυσμού, ανάμεσά τους εκατομμύρια βρέφη και παιδιά) ζουν στη φτώχεια και την ανέχεια, δίχως την παραμικρή ελπίδα βελτίωσης της ζωής τους τα επόμενα χρόνια.
• Από αυτούς, 18,8 εκατ. ζουν σε συνθήκες «ακραίας φτώχειας». Δηλαδή, δεν έχουν ούτε ένα δολάριο τη μέρα για ένα καρβέλι ψωμί!
• Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση, οι φτωχοί λευκοί Αμερικανοί είναι κατά 8 εκατ. περισσότεροι από τους Αφροαμερικανούς.
• Το προσδόκιμο ζωής των λευκών Αμερικανών ηλικίας μεταξύ 45 - 54 ετών μειώθηκε κατά 2% μεταξύ 1978 και 1998. Εκτοτε υπολογίζεται πως πέφτει κατά περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα το χρόνο. Τα επίπεδα θνησιμότητας των Αφροαμερικανών είναι διπλάσια από αυτά των Ταϊλανδών συνομηλίκων τους.
• Το εισόδημα ενηλίκων στις ΗΠΑ για το 50% των χαμηλόμισθων είναι στάσιμο από τη δεκαετία του 1980! Αντίθετα, τα εισοδήματα του 1% των πολύ πλούσιων πολλαπλασιάζονται διαρκώς.
• Η αυξανόμενη εισοδηματική ανισότητα και η έξαρση της φτώχειας πλήττουν ένα στα πέντε παιδιά.
• Η τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας εκτιμά ότι τα βρέφη που γεννιούνται σήμερα στην Κίνα θα ζήσουν μεγαλύτερης διάρκειας και πιο υγιή ζωή από τα συνομήλικά τους που γεννιούνται σήμερα στις ΗΠΑ.
• Στο παγκόσμιο προσδόκιμο υγιούς ζωής οι ΗΠΑ βρίσκονται στην 40ή θέση.
• Η παιδική θνησιμότητα στις ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των 20 πλουσιότερων χωρών του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ).
• Επίσης, οι ΗΠΑ έχουν τα υψηλότερα επίπεδα (21%) παιδικής φτώχειας στον λεγόμενο «ανεπτυγμένο» κόσμο, τα υψηλότερα επίπεδα παχυσαρκίας, εισοδηματικής ανισότητας και ποσοστά φυλακισμένων.
• Το 40% των Αμερικανών σε μικρομεσαία νοικοκυριά δεν μπορεί να αντιμετωπίσει «ξαφνικά» έξοδα (π.χ. για λόγους υγείας κ.λπ.) 400 δολαρίων.
• Οι πρόσφατες φοροαπαλλαγές για τα λαϊκά στρώματα, τις οποίες ψήφισε το Κογκρέσο, είναι ψίχουλα μπροστά στις τεράστιες φοροελαφρύνσεις πολλών δισ. που δόθηκαν το ίδιο διάστημα για τους πάμπλουτους Αμερικανούς, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 1% του πληθυσμού.
• Πολλαπλασιάζονται οι εργαζόμενοι φτωχοί που αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα βασικά για την επιβίωσή τους, με τους μισθούς πείνας, ακόμα και σε περιπτώσεις πλήρους απασχόλησης, π.χ. σε αλυσίδες λιανικών πωλήσεων εμπορίου, σε εστιατόρια πρόχειρου φαγητού κ.α. Τα επίσημα (πλην συντηρητικά...) στοιχεία του 2014 υπολογίζουν πως οι φτωχοί εργαζόμενοι είναι στατιστικά πάνω από το 6,3% του εργατικού δυναμικού. Από αυτούς το 11,4% είναι Αφροαμερικανοί ή Λατίνοι, το 5,5% λευκοί, το 4,3% Ασιάτες.

Εξαρτημένοι από τους μηχανισμούς διαχείρισης της φτώχειας

Βέβαια, τα πραγματικά δεδομένα είναι πολύ χειρότερα αν μέτρο σύγκρισης αποτελέσουν οι σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων (ιδιαίτερα όταν μιλάμε για μια προηγμένη καπιταλιστική δύναμη όπως η Αμερική) και όχι τα υποτιμημένα κριτήρια που θέτει το αστικό κράτος στη στατιστική καταγραφή της φτώχειας.
Συνέπεια όλων όσα περιγράφονται πιο πάνω, αλλά και των μηχανισμών διαχείρισης της φτώχειας που αξιοποιεί το κράτος στις ΗΠΑ, είναι να αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που απευθύνονται σε «τράπεζες τροφίμων» για να επιβιώσουν. Ενδεικτικά, τα φτωχά λαϊκά νοικοκυριά που πήραν βοήθεια σε τρόφιμα αυξήθηκαν από το 19,6% το 1989 στο 31,8% το 2015.
Σήμερα υπολογίζεται ότι πάνω από 46 εκατ. Αμερικανοί εξαρτώνται από τις «τράπεζες τροφίμων», στις οποίες η ζήτηση έχει ανέβει κατά 30% από τα επίπεδα του 2007.
Παρά την ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας και την «αύξηση της απασχόλησης», οι δουλειές που δημιουργούνται στη χώρα είναι κατά βάση χωρίς ασφάλεια, χωρίς επιδόματα, χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη, χωρίς περίθαλψη, με ωρομίσθια και αποδοχές που δεν μπορούν να καλύψουν ούτε στοιχειώδεις ανάγκες.
Την ίδια ώρα, η διαχείριση της φτώχειας από το κράτος εξελίσσεται σε έναν ακόμα μηχανισμό έμμεσης χρηματοδότησης μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αλυσίδα λιανικής «Walmart», τον μεγαλύτερο εργοδότη στις ΗΠΑ, η οποία «επιδοτείται» με 2,6 δισ. δολάρια, που δίνονται στους χαμηλόμισθους ως κουπόνια για την αγορά τροφίμων...
Η κατάσταση αυτή, βέβαια, δεν είναι τωρινή. Διαχρονικά οι κυβερνήσεις στις ΗΠΑ, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, παίρνουν μέτρα για την ενίσχυση των πολυεθνικών ομίλων, που βαθαίνουν την εκμετάλλευση για τους εργαζόμενους, αυξάνουν τη σχετική και απόλυτη φτώχεια, οδηγούν σε κατάρρευση τα κρατικά συστήματα Υγείας και επιφυλάσσουν υποτυπώδη «στήριξη» των φτωχών, με μηχανισμούς ανακύκλωσης της φτώχειας.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το τελευταίο, είναι χαρακτηριστικό το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στις 21 Ιούνη στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, το οποίο περιορίζει ακόμη περισσότερο την πρόσβαση των Αμερικανών στις υπηρεσίες Πρόνοιας, ακόμα και στα κουπόνια σίτισης.
Σύντομα, οι Αμερικανοί από 18 έως 59 ετών θα μπορούν να πάρουν κουπόνια σίτισης μόνον εφόσον έχουν τουλάχιστον μία δουλειά ημιαπασχόλησης ή έχουν εγγραφεί σε σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης για 20 ώρες τη βδομάδα. Οπως αποδεικνύεται, ακόμα και η πρόσβαση στα συσσίτια της φτώχειας θα γίνεται με... κριτήρια και όρους!

Οι «εργαζόμενοι φτωχοί»

Η Μοντίν Φολ είναι μία 56χρονη Αφροαμερικανίδα με δύο ανήλικα παιδιά. Ολη της τη ζωή την πέρασε κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Πότε τετράωρα, πότε εξάωρα, η ζωή περνούσε μεροδούλι - μεροφάι. Μετά από μία μικρή περιπέτεια της υγείας της, έμεινε άστεγη στα 56. Αν και εξακολουθεί να έχει δύο δουλειές, μία ως καθαρίστρια και μία ως εργάτρια στο κέτερινγκ μονάδας εστίασης, μετά βίας καταφέρνει να εξασφαλίσει τα προς το ζην για αυτήν και τα παιδιά της.
Για μόνιμη στέγη, ούτε συζήτηση! Ζει περιστασιακά ως «φιλοξενούμενη» μαζί με τα δύο παιδιά σε «κοινωνικούς ξενώνες». Αλλες φορές κοιμούνται σε καταφύγια αστέγων ή στο δρόμο. Οι πενιχρές αμοιβές δεν εξασφαλίζουν τα χρήματα για εγγύηση ενοικίου. Είναι τόσο λίγα που αποκλείουν κάθε πιθανότητα αποταμίευσης. «Παλεύεις μέρα με τη μέρα να επιβιώσεις», δηλώνει με πικρό χαμόγελο σε δημοσιογραφικό δίκτυο.
Η περίπτωση της συγκεκριμένης εργάτριας δεν είναι σπάνια. Παρόμοιο αγώνα για επιβίωση απέναντι στη φτώχεια και την ανέχεια δίνουν σήμερα πάνω από 41 εκατ. Αμερικανοί. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς (19 εκατ.) ζουν σε ακόμη χειρότερη κατάσταση. Δεν έχουν το παραμικρό εισόδημα ή φυτοζωούν, με πενιχρά «επιδόματα» ή τρόφιμα από τις τοπικές αρχές ή κοινωνικές οργανώσεις.
Οι «εργαζόμενοι φτωχοί» στις ΗΠΑ (working poor) ζουν μεροδούλι - μεροφάι. Εάν προσβληθούν από μία σοβαρή ασθένεια ή το σπίτι τους υποστεί σημαντικές υλικές ζημιές από φυσική καταστροφή, τότε βρίσκονται σύντομα στους πέντε δρόμους.
Είναι χαρακτηριστικά τα όσα λέει ο επικεφαλής της ΜΚΟ «Safehouse Outreach», με έδρα την Τζόρτζια, από τις πολλές που βρίσκουν εύφορο έδαφος να δραστηριοποιηθούν στη διαχείριση της φτώχειας: «Τουλάχιστον το 40% των 4.000 ατόμων που σερβίρουμε είναι εργαζόμενοι. Εχουν δύο και τρεις δουλειές. Εχουν παιδιά και προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα. Αλλοι φιλοξενούνται σε κάποιον συγγενή ή φίλο. Αλλοι σε εγκαταλελειμμένα κτίρια. Αλλοι στα αυτοκίνητά τους. Αλλοι σε ξενώνες. Πάνε εκεί, έρχονται, τρώνε. Δουλεύουν και ξανά από την αρχή...».
Την ίδια ώρα, τα επίσημα στοιχεία καταγράφουν μείωση της ανεργίας, αλλά και αύξηση του αριθμού των υποαπασχολούμενων.

Μια απάντηση στο άρθρο του Ν. Μαραντζίδη στην «Καθημερινή»

«Πολεμώντας την άγνοια για τις παγκόσμιες εξελίξεις»

Υπάρχουν δύο τρόποι να δει κανείς τα πράγματα και να εκτιμήσει τη σημερινή πραγματικότητα:

• Ο ένας είναι να συγκρίνει πάντα με το παρελθόν, όσο πιο μακρινό το παρελθόν τόσο καλύτερα μάλιστα, γιατί η διαφορά γίνεται ακόμα πιο τρανταχτή, ακόμα πιο ευφάνταστη.
• Ο άλλος τρόπος είναι να συγκρίνει με τις δυνατότητες του σήμερα… Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν, γίνονται πιο περίπλοκα.

Ο Νίκος Μαραντζίδης

Αφορμή για αυτές τις σκέψεις είναι άρθρο του Νίκου Μαραντζίδη στην «Καθημερινή», το οποίο φιλοδοξεί να αποδείξει ότι για τη σημερινή πραγματικότητα υπάρχει άγνοια στοιχείων, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να γίνει κατανοητό ότι ο κόσμος μας αλλάζει διαρκώς προς το καλύτερο,

«Ό,τι σήμερα είναι ο καλύτερος που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα»,

έτσι υπάρχουν λανθασμένες εντυπώσεις και μάλιστα σε κατοίκους του «δυτικού» καπιταλιστικού κόσμου.

Πώς τεκμηριώνει τη θέση του ο συντάκτης του άρθρου, που πιστεύει ότι έτσι γκρεμίζει την κριτική στο σύστημα από τους «αντικαπιταλιστές», που την ομαδοποιεί μάλιστα με την «κριτική της λαϊκιστικής ακροδεξιάς»;

Συγκρίνει τη σημερινή κατάσταση σε μια σειρά από τομείς (π.χ. προσδόκιμο ζωής, ποσοστό κοριτσιών που αποφοιτά από το δημοτικό στις φτωχές χώρες του πλανήτη, ποσοστό πρόσβασης σε ηλεκτρικό κ.λπ.) με αυτή του 1900!

Εμείς θα προτείναμε στον συντάκτη να μη συγκρίνει με το 1900, αλλά ακόμα παλιότερα, με το 1800, γιατί όχι το 1000 ή ακόμα και την προϊστορία…

Τότε το επιχείρημά του θα γίνει ακόμα πιο ισχυρό, ακόμα πιο συντριπτικό.

Κοιτώντας προς τα πίσω… ή προς το μέλλον;

Η ουσία είναι η εξής: Η ανθρώπινη κοινωνία αναπτύσσεται από χαμηλότερες βαθμίδες κοινωνικής οργάνωσης σε ανώτερες.

Μοχλός αυτής της ανάπτυξης είναι η ανάπτυξη της παραγωγής όχι μόνο ποσοτικά, αλλά κυρίως ποιοτικά, δηλαδή αλλάζοντας ριζικά τα μέσα, τα «εργαλεία» και τις κοινωνικές σχέσεις με τις οποίες οι άνθρωποι παράγουν τον πλούτο.

Αλλάζοντας ριζικά το ποιοι τελικά απολαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του, αλλάζοντας το κίνητρο της παραγωγής.

Έτσι περάσαμε από τη δουλοκτησία στη φεουδαρχία και από εκεί στον καπιταλισμό.

Το πρόβλημα που έχει ο συντάκτης του άρθρου και άλλοι ομοϊδεάτες του είναι ότι η Ιστορία για αυτούς σταματάει κάπου εδώ…

Αυτή η κίνηση ανακόπτεται ή φτάνει στην ολοκλήρωσή της στο καπιταλιστικό σύστημα, μετά από αυτό δεν έχει τίποτα, παρά «ουτοπίες», «δικτατορίες», ανεφάρμοστα κοινωνικά πειράματα που οδηγούν στην καταστροφή…

Το γιατί δεν δικαιούται η ανθρωπότητα να αντικαταστήσει τον καπιταλισμό με μια ανώτερη κοινωνία θα πρέπει να το αποδώσουμε μάλλον στις ιδεολογικές εμμονές, αγκυλώσεις τους, την τυφλή πίστη τους στο σημερινό σύστημα και βεβαίως στην επιλογή να ταυτιστούν με αυτά τα συμφέροντα που πάση θυσία θέλουν να αποκλείσουν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.

Έτσι λοιπόν ο καπιταλισμός είναι το σύστημα που όλο βελτιώνεται και διορθώνεται… Γίνεται όλο και καλύτερο, άρα δεν χρειάζεται να αντικατασταθεί από κάτι άλλο…

Τι είναι αυτό που δεν βλέπουν, δεν θέλουν να δουν ή κρύβουν συνειδητά; Τι είναι αυτό που δεν λέγεται;

Ό,τι όλα τα μεγάλα βήματα στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας δεν μπόρεσαν να λύσουν το γεγονός πως σε όλες τις βαθμίδες της κοινωνικής εξέλιξης ο πλούτος έβγαινε από τη δουλειά της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας,

ενώ τα κέρδη αυτής της δουλειάς απολάμβανε μια μικρή μερίδα ιδιοκτητών, άλλοτε δούλων, άλλοτε γης, άλλοτε εργοστασίων.

Σε όλη αυτήν την πορεία η ανισότητα βαθαίνει, μεγαλώνει, και η ψαλίδα δεν κλείνει, η απόσταση που χωρίζει τον σημερινό καπιταλιστή με τον σημερινό μισθωτό εργάτη είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το παρελθόν και αυτό γιατί σήμερα ο πλούτος που παράγεται είναι πολύ μεγαλύτερος.

Είναι αποτέλεσμα μιας μεγάλης κλίμακας κοινωνικής εργασίας, που απαιτεί τη συνεργασία χιλιάδων, αν όχι εκατομμυρίων ανθρώπων σε διάφορες γωνιές του πλανήτη, με αποτέλεσμα η ατομική (ή μάλλον σήμερα η μετοχική) ιδιοκτησία επί του αποτελέσματος της παραγωγής να βασίζεται μόνο στην ιδιοκτησία επί των μέσων παραγωγής, των εργοστασίων, των μηχανών, των επιχειρήσεων.

Μια ιδιοκτησία που όμως στην πραγματικότητα είναι «ιδιοποίηση» αποτελεσμάτων κοινωνικής εργασίας προηγούμενης περιόδου.

Η ατομική ή μετοχική καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής δηλαδή κατοχυρώνεται ως το δικαίωμα μιας κοινωνικής μειοψηφίας να «κλέβει» τη δουλειά της κοινωνικής πλειοψηφίας, δικαίωμα προστατευόμενο από την εξουσία της.

Πολύ περισσότερο που οι σημερινοί καπιταλιστές μέτοχοι επιχειρηματικών ομίλων, οι πραγματικοί ιδιοκτήτες τους, είναι παντελώς «άχρηστοι» για την παραγωγή.

Οι περισσότεροι δεν ξέρουν τι έχουν, δεν έχουν κανέναν ρόλο στην παραγωγική διαδικασία ή αν έχουν το κάνουν για χόμπι, δεν ενδιαφέρονται πού είναι οι επιχειρήσεις τους, σε ποιους κλάδους, τι παράγουν, πόσοι δουλεύουν σε αυτές.

[…] Το μεγάλο «δημιούργημα» του καπιταλισμού είναι ό,τι έχει διαμορφώσει τις προϋποθέσεις και τους όρους, τη δυνατότητα για να υπάρξει παραγωγή χωρίς εκμεταλλευτικές σχέσεις.[…]

Οι κοινωνικές ανισότητες, η ανεργία, το πρόβλημα των οικονομικών κρίσεων, οι κίνδυνοι των ιμπεριαλιστικών πολέμων θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν, η μείωση του εργάσιμου χρόνου και η αύξηση του «ελεύθερου χρόνου»

και μια σειρά από άλλα δικαιώματα, ανάγκες και εν δυνάμει επιτεύγματα, θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα μόνο εφόσον έπαυε σκοπός της παραγωγής να είναι το καπιταλιστικό κέρδος, έπαυε η εκμετάλλευση της εργασίας των πολλών για τα κέρδη των λίγων.

Αλλωστε υπάρχει η πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα και των επιτευγμάτων και κατακτήσεων των εργαζομένων σε σχέση με τον καπιταλισμό, παρ’ όλα τα λάθη και τα προβλήματα.

Η στατιστική που χρησιμοποιεί ο ίδιος ο συντάκτης είναι αποκαλυπτική.

Βεβαίως πρόκειται για στατιστική με αστική μεθοδολογία, που δεν μπορεί να δώσει το σύνολο της πραγματικότητας, αποκρύπτει πλευρές της πολύ καθοριστικές.

Για παράδειγμα, αυτή η στατιστική δεν καταγράφει τη σχετική εξαθλίωση που φανερώνει και το βάθος της εκμετάλλευσης…

Δηλαδή το γεγονός ότι ενώ ο πλούτος αυξάνεται με μεγάλους ρυθμούς και συσσωρεύεται σε όλο και λιγότερα χέρια, την ίδια στιγμή οι μεγάλες μάζες της λαϊκής – εργατικής πλειοψηφίας απολαμβάνουν αναλογικά μικρότερο μέρος του, ακόμα και όταν ζουν σχετικά καλύτερα απ’ ό,τι οι πρόγονοί τους.

Αλλά και με όρους απόλυτης εξαθλίωσης, δηλαδή με πτώση του βιοτικού επιπέδου σε σχέση με το παρελθόν, η επιχειρηματολογία του άρθρου έχει πρόβλημα σύμφωνα με τη στατιστική που αξιοποιεί ο ίδιος ο συντάκτης.

Πώς ορίζεται, αλήθεια, το ποιος ζει κάτω από το όριο της φτώχειας;

Το «όριο της φτώχειας» είναι πολύ σχετικό, αλλάζει από χώρα σε χώρα, από περιοχή σε περιοχή, ενώ βεβαίως είναι μεγάλη συζήτηση τα κριτήρια που υιοθετούνται.

Έτσι μπορεί να μειώνεται σχετικά (όχι απόλυτα) η ακραία φτώχεια όπως την ξέραμε παλιά, να μην έχεις να φας ψωμί, παπούτσια και ρούχα να φορέσεις.

• Τι όμως θα πρέπει να πούμε για τα φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας, για όλους αυτούς που έχουν ρεύμα για λίγες ώρες τη μέρα;
• Για τους ανθρώπους με πολύ περιορισμένο εισόδημα, που έχουν ένα πολύ «φτωχό» ποιοτικά διαιτολόγιο ή που προμηθεύονται δωρεάν ή ψωνίζουν ληγμένα τρόφιμα σε ειδικά ράφια των σούπερ μάρκετ…
• Γιατί δεν μας λέει ποιο ποσοστό αγγίζει, σε κράτη όχι της Αφρικής αλλά στη Μ. Βρετανία, στη Γαλλία, ακόμα και στη Γερμανία, στις ΗΠΑ;

Είναι, αλήθεια, στη σημερινή εποχή με την «έκρηξη της γνώσης», να χειροκροτάει κανείς που το 40% των κοριτσιών των φτωχών χωρών (δηλαδή δεκάδες εκατομμύρια) δεν τελειώνουν το δημοτικό;

Δεν μας λέει ακόμα για το γεγονός ότι σε κράτη όπως στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες το πέρασμα στον καπιταλισμό οδήγησε σε πτώση του προσδόκιμου ζωής.

Γιατί δεν αναφέρεται στο γεγονός ότι ασθένειες που υποτίθεται ότι είχε αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα πριν από δεκαετίες ξαναπαίρνουν χαρακτηριστικά επιδημιών, επειδή αυξάνεται το κομμάτι του πληθυσμού που δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στο οικονομικό βάρος των εμβολιασμών;

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι επιδημίες ιλαράς στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες.

Δεν μας λέει, τι δείχνουν οι καταστροφές π.χ. στο Μάτι, στη γέφυρα της Γένοβας, στη Ν. Ορλεάνη ή πέρυσι στο Χιούστον;

Ό,τι δηλαδή το κέρδος μπαίνει εμπόδιο στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, παρόλο που υπάρχουν οι επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες…

Αλήθεια, σήμερα που μιλάμε για την πιο γενικευμένη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, γιατί δεν μειώνεται ο εργάσιμος χρόνος, αντίθετα αυξάνεται με διάφορους τρόπους ή γίνεται κομματάκια, κάνοντας επίσης κομματάκια και όποια δικαιώματα προκύπτουν για τους εργαζόμενους και γενικότερα τη ζωή τους;

Γιατί δεν ρωτάει τους εργαζόμενους στον Επισιτισμό και τον Τουρισμό που δουλεύουν 9ωρα και 10ωρα, αλλά αμείβονται 4ωρα;

Γιατί δεν ρωτάει τους εργαζόμενους που βιώνουν τη διευθέτηση χρόνου εργασίας και τα ελαστικά ωράρια που δεν μπορούν να ρυθμίσουν τη ζωή τους, ο χρόνος εργασίας και ο ελεύθερος χρόνος τους διαχέονται ο ένας μέσα στον άλλο, έτσι ώστε 24 ώρες το 24ωρο να είναι στη διάθεση του αφεντικού;

Και αυτά δεν αφορούν τις συνθήκες οικονομικής κρίσης, αλλά τις συνθήκες της ανάπτυξης των μεγάλων ρυθμών κερδοφορίας…

[…] Οτιδήποτε κέρδισε στην ιστορική εξέλιξη η μεγάλη εργατική – λαϊκή πλειοψηφία, ήρθε ως αποτέλεσμα πάλης, σύγκρουσης συμφερόντων των πολλών με τους λίγους, ως αποτέλεσμα δηλαδή ταξικής πάλης (έννοια που ξορκίζουν ο συντάκτης και οι ομοϊδεάτες του…).

Η συγκυρία του αρνητικού συσχετισμού δύναμης για τους λαούς που προέκυψε μετά το 1989-1991 με την ανατροπή της ΕΣΣΔ, καθώς κι οι δυσκολίες στην καπιταλιστική ανάπτυξη, έφεραν και μεγάλα πισωγυρίσματα σε τομείς, που είχαν κατοχυρώσει δικαιώματα και κατακτήσεις.

Θυμίζοντας έτσι ότι όσο υπάρχει εκμετάλλευση, τίποτα δεν είναι κατοχυρωμένο και ότι τα πάντα είναι ζήτημα συσχετισμών.

Αλήθεια, δουλεύουν σήμερα οι νεότεροι εργαζόμενοι με πολύ χειρότερους όρους από αυτούς που δούλευαν οι πατεράδες τους, ναι ή όχι;

Αλλά όχι μόνο στις εργασιακές σχέσεις συνολικά στο επίπεδο διαβίωσης, δεν υπάρχει υποχώρηση σε μια σειρά τομείς;

Για παράδειγμα, υπάρχει συρρίκνωση ή όχι του δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας, Πρόνοιας, αντί να διευρύνεται;

Η αγωνία του συντάκτη είναι προφανής. Στοχεύει στον πυρήνα.

Δηλαδή στο γεγονός ότι όλο και περισσότερο αντικειμενικά οι σημερινές δυνατότητες που διαμορφώνονται από την ανάπτυξη της παραγωγής, την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, αντιφάσκουν στην πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι και λαϊκά στρώματα.

Αυτό επιδιώκει να συσκοτίσει… Ετσι «χρυσώνει το χάπι»… Λέει:

«Κοιτάχτε στο παρελθόν πώς είμαστε; Σήμερα δεν είμαστε καλύτερα;».

Το ζήτημα όμως είναι ότι οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να έχουν το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν, αλλά προς το μέλλον, και στο μέλλον αυτή η αντίφαση θα γίνεται ακόμα πιο βαθιά, πιο ουσιαστική και σε ορισμένες φάσεις πολύ κραυγαλέα.

Το ζήτημα είναι να μη συμβιβαστούν με αυτή, με τη λογική

«Πάλι καλά, για σκέψου οι παλιότερες γενιές πώς ζούσαν»,

πολύ περισσότερο που ούτε αυτό ισχύει, ακριβώς, επειδή στον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο οι νέες γενιές τείνουν να ζουν με χειρότερους όρους από τις παλιότερες σε μια σειρά από τομείς της ζωής…

Αυτό που πρέπει να κάνουν είναι με τη δράση τους να «λύσουν» αυτήν την αντίφαση, ανατρέποντας το σύστημα της εκμετάλλευσης και της αδικίας και ανοίγοντας το δρόμο για τη νέα κοινωνία, τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό.

Είναι ο δρόμος που καλεί το λαό το ΚΚΕ, με την πολιτική του και με το Πρόγραμμά του…

Άλμπερτ Σπέερ – Απολίτικος τεχνοκράτης ή πρωταγωνιστής του Γ’ Ράιχ;

Κατιούσα

Ο Άλμπερτ Σπέερ αποτελεί μια από τις πιο προβεβλημένες μορφές της ναζιστικής ηγεσίας, καθώς χάρη στη συγκριτικά επιεική αντιμετώπισή του από το δικαστήριο της Νυρεμβέργης αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην εδραίωση της υστεροφημίας του. Σε αυτό συνέβαλαν τα απομνημονεύματά του, που δημοσιεύτηκαν το 1969 κι έγιναν από τα μεγαλύτερα μπεστ-σέλερ της ΟΔΓ. Εκει αυτοπαρουσιάζεται ως ένας απολίτικος τεχνοκράτης, που “παρασύρθηκε” από τη “χαρισματική προσωπικότητα” του Φύρερ.
Μια ανασκόπηση της πορείας του αποδεικνύει πόσο έωλες είναι αυτές οι προσπάθεις δικαιολόγησης των πράξεών του. Ο Σπέερ δεν ήταν απλώς εκτελεστικό όργανο του Χίτλερ, αλλά ενεργός συνδιαμορφωτής της ναζιστικής πολιτικής, όχι μόνο ως βασικός αρχιτέκτονας του καθεστώτος, αλλά και ως υπεύθυνος της πολεμικής βιομηχανίας για ένα μεγάλο μέρος του πολέμου.
Γεννήθηκε στο Μανχάιμ της Γερμανίας στις 19 Μάρτη 1905 και ακολούθησε τα χνάρια του πατέρα του σπουδάζοντας αρχιτεκτονική σε μια σειρά πολυτεχνικών σχολών. Το 1928 διορίζεται επιστημονικός συνεργάτης πανεπιστημίου, ενώ δυο χρόνια μετά ακούει για πρώτη φορά ομιλία του Αδόλφου Χίτλερ. Ενθουσιάζεται τόσο που μέσα σε ένα χρόνο μπαίνει τόσο στο ναζιστικό κόμμα, όσο και στα τάγματα εφόδου. Αναλαμβάνει σύντομα έργα για λογαριασμού του κόμματος, ενώ μετά την άνοδο των ναζί στην εξουσία το 1933 αναδεικνύεται σε έναν από τους στενότερους συνεργάτες του φύρερ. Μετά το θάνατο του αγαπημένου αρχιτέκτονα του Χίτλερ Πάουλ Λούντβιχ Τρόοστ, γίνεται ο σημαντικότερος αρχιτέκτονας του Ράιχ. Μεταξύ άλλων ανέλαβε την ανακαίνιση του υπουργείου προπαγάνδας και της καγκελαρίας, όπως και το φωτισμό των κομματικών συνεδρίων των ναζί στη Νυρεμβέργη.
Ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια που του ανατέθηκαν ήταν η μετατροπή του Βερολίνου σε “Πρωτεύουσα Γερμάνια του Γ’ Ράιχ”, για την οποία σχεδίασε μακέτες με πομπώδη νεοκλασικιστικά κτίρια, υπό την προσωπική επίβλεψη του Χίτλερ, ο οποίος ήταν διατεθειμένος να διαθέσει αμύθητα ποσά για την υλοποίηση του. Ο πόλεμος και η ήττα της Γερμανίας έθαψαν τα σχέδια αυτά κάτω από τα ερείπια.
Με το ξέσπασμα του πολέμου ασχολείται κυρίως με αμυντικά έργα, ενώ το 1942 μετά το θάνατο του υπουργού εξοπλισμών Φριτς Τοντ σε αεροπορικό δυστύχημα, πήρε τη θέση του, αποκτώντας τον έλεγχο του συνόλου της πολεμικής βιομηχανίας. Είναι υπέυθυνος για τη μαζική χρήση καταναγκαστικής εργασίας από ξένους εργάτες και κρατούμενους των στρατοπέδων συγκέντρωσης, η οποία επέτρεψε στην αμυντική βιομηχανία να λειτουργήσει απρόσκοπτα σχετικά ως το 1944.
Τον ίδιο χρόνο αρρωσταίνει βαριά, ενώ το όνομά του εμπλέκεται στην απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ στις 20 Ιούλη 1944, με τον ίδιο να κατορθώνει να αποσείσει τις υποψίες για επαφές με τον κύκλο του Στάουφενμπεργκ, που είχε αναλάβει την εκτέλεση της απόπειρας. Ο ισχυρισμός του ίδιου του Σπέερ αργότερα στη δίκη του πως επιχείρησε να δηλητηριάσει το Χίτλερ δεν τεκμηριώνεται ωστόσο. Έδειξε όμως ενδιαφέρον για την κατά το δυνατόν ανεμπόδιστη συνέχεια της καπιταλιστικής οικονομίας στη μεταπολεμική Γερμανία, αγνοώντας διαταγές για την εφαρμογή πολιτικής καμένης γης κατά τη συμμαχική προέλαση, κάτι που του αναγνωρίστηκε ως ελαφρυντικό στη δίκη του. Συνελήφθη στις 23 Μάη 1945 και στη δίκη της Νυρεμβέργης ήταν από τους λίγους που ομολόγησε την ενοχή του για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, αν και αποδεδειγμένα είπε ψέμματα πως αγνοούσε τις προθέσεις των ναζί για την εξόντωση των Εβραίων. Καταδικάστηκε μετά από έντονες διαφωνίες των δικαστών σε 20 χρόνια φυλάκισης, ποινή την οποία εξέτισε πλήρως, καθώς οι ποικίλες απόπειρες απονομής χάριτος από την οικογένειά του αλλά και αστούς πολιτικούς προσέκρουσαν σε σθεναρή σοβιετική αντίσταση. Μετά την απελευθέρωσή του συνέγραψε σειρά έργων που είναι χρήσιμες πηγές για την ιστορία του Γ’ Ράιχ, εφόσον φυσικά απομονωθούν τα πραγματικά στοιχεία από το πλήθος αποσιωπήσεων, ωραιοποιήσεων και στρεβλώσεων που εξυπηρετούν τους ιδιοτελής στόχους του συγγραφέα τους. Ο Σπέερ έφυγε στη διάρκεια επίσκεψής του στο Λονδίνο σαν σήμερα το 1981 μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Κοιτώντας προς τα πίσω... ή προς το μέλλον;

Οι κοινωνικές ανισότητες, η ανεργία θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν μόνο εφόσον έπαυε σκοπός της παραγωγής να είναι το καπιταλιστικό κέρδος

Υπάρχουν δύο τρόποι να δει κανείς τα πράγματα και να εκτιμήσει τη σημερινή πραγματικότητα. Η μία είναι να συγκρίνει πάντα με το παρελθόν, όσο πιο μακρινό το παρελθόν τόσο καλύτερα μάλιστα, γιατί η διαφορά γίνεται ακόμα πιο τρανταχτή, ακόμα πιο ευφάνταστη. Ο άλλος τρόπος είναι να συγκρίνει με τις δυνατότητες του σήμερα... Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν, γίνονται πιο περίπλοκα.

Αφορμή για αυτές τις σκέψεις είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες σε ημερήσια εφημερίδα (Ν. Μαρατζίδης στην «Καθημερινή»), το οποίο φιλοδοξεί να αποδείξει ότι για τη σημερινή πραγματικότητα υπάρχει άγνοια στοιχείων, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να γίνει κατανοητό ότι ο κόσμος μας αλλάζει διαρκώς προς το καλύτερο, «ότι σήμερα είναι ο καλύτερος που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα», έτσι υπάρχουν λανθασμένες εντυπώσεις και μάλιστα σε κατοίκους του αναπτυγμένου («δυτικού») καπιταλιστικού κόσμου. Πώς τεκμηριώνει τη θέση του ο συντάκτης του άρθρου, που πιστεύει ότι έτσι γκρεμίζει την κριτική στο σύστημα από τους «αντικαπιταλιστές», που την ομαδοποιεί μάλιστα με την «κριτική της λαϊκιστικής ακροδεξιάς»; Συγκρίνει τη σημερινή κατάσταση σε μια σειρά από τομείς (π.χ. προσδόκιμο ζωής, ποσοστό κοριτσιών που αποφοιτά από το δημοτικό στις φτωχές χώρες του πλανήτη, ποσοστό πρόσβασης σε ηλεκτρικό κ.λπ.) με αυτή του 1900...
Εμείς θα προτείναμε στον συντάκτη να μη συγκρίνει με το 1900, αλλά ακόμα παλιότερα, με το 1800, γιατί όχι το 1000 ή ακόμα και την προϊστορία... Τότε το επιχείρημά του θα γίνει ακόμα πιο ισχυρό, ακόμα πιο συντριπτικό.
Η ουσία είναι η εξής: Η ανθρώπινη κοινωνία αναπτύσσεται από χαμηλότερες βαθμίδες κοινωνικής οργάνωσης σε ανώτερες. Μοχλός αυτής της ανάπτυξης είναι η ανάπτυξη της παραγωγής όχι μόνο ποσοτικά, αλλά κυρίως ποιοτικά, δηλαδή αλλάζοντας ριζικά τα μέσα, τα «εργαλεία» και τις κοινωνικές σχέσεις με τις οποίες οι άνθρωποι παράγουν τον πλούτο. Αλλάζοντας ριζικά το ποιοι τελικά απολαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του, αλλάζοντας το κίνητρο της παραγωγής. Ετσι περάσαμε από τη δουλοκτησία στη φεουδαρχία και από εκεί στον καπιταλισμό. Το πρόβλημα που έχει ο συντάκτης του άρθρου και άλλοι ομοϊδεάτες του είναι ότι η Ιστορία για αυτούς σταματάει κάπου εδώ... Αυτή η κίνηση ανακόπτεται ή φτάνει στην ολοκλήρωσή της στο καπιταλιστικό σύστημα, μετά από αυτό δεν έχει τίποτα, παρά «ουτοπίες», «δικτατορίες», ανεφάρμοστα κοινωνικά πειράματα που οδηγούν στην καταστροφή... Το γιατί δεν δικαιούται η ανθρωπότητα να αντικαταστήσει τον καπιταλισμό με μια ανώτερη κοινωνία θα πρέπει να το αποδώσουμε μάλλον στις ιδεολογικές εμμονές, αγκυλώσεις τους, την τυφλή πίστη τους στο σημερινό σύστημα και βεβαίως στην επιλογή να ταυτιστούν με αυτά τα συμφέροντα που πάση θυσία θέλουν να αποκλείσουν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο. Ετσι λοιπόν ο καπιταλισμός είναι το σύστημα που όλο βελτιώνεται και διορθώνεται... Γίνεται όλο και καλύτερο, άρα δεν χρειάζεται να αντικατασταθεί από κάτι άλλο...

Τι είναι αυτό που δεν βλέπουν, δεν θέλουν να δουν ή κρύβουν συνειδητά; Τι είναι αυτό που δεν λέγεται; Οτι όλα τα μεγάλα βήματα στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας δεν μπόρεσαν να λύσουν το γεγονός πως σε όλες τις βαθμίδες της κοινωνικής εξέλιξης ο πλούτος έβγαινε από τη δουλειά της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας, ενώ τα κέρδη αυτής της δουλειάς απολάμβανε μια μικρή μερίδα ιδιοκτητών, άλλοτε δούλων, άλλοτε γης, άλλοτε εργοστασίων. Σε όλη αυτήν την πορεία η ανισότητα βαθαίνει, μεγαλώνει, και η ψαλίδα δεν κλείνει, η απόσταση που χωρίζει τον σημερινό καπιταλιστή με τον σημερινό μισθωτό εργάτη είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το παρελθόν και αυτό γιατί σήμερα ο πλούτος που παράγεται είναι πολύ μεγαλύτερος. Είναι αποτέλεσμα μιας μεγάλης κλίμακας κοινωνικής εργασίας, που απαιτεί τη συνεργασία χιλιάδων, αν όχι εκατομμυρίων ανθρώπων σε διάφορες γωνιές του πλανήτη, με αποτέλεσμα η ατομική (ή μάλλον σήμερα η μετοχική) ιδιοκτησία επί του αποτελέσματος της παραγωγής να βασίζεται μόνο στην ιδιοκτησία επί των μέσων παραγωγής, των εργοστασίων, των μηχανών, των επιχειρήσεων. Μια ιδιοκτησία που όμως στην πραγματικότητα είναι «ιδιοποίηση» αποτελεσμάτων κοινωνικής επίσης εργασίας προηγούμενης περιόδου. Η ατομική ή μετοχική καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής δηλαδή κατοχυρώνεται ως το δικαίωμα μιας κοινωνικής μειοψηφίας να «κλέβει» τη δουλειά της κοινωνικής πλειοψηφίας, δικαίωμα προστατευόμενο από την εξουσία της. Πολύ περισσότερο που οι σημερινοί καπιταλιστές μέτοχοι επιχειρηματικών ομίλων, οι πραγματικοί ιδιοκτήτες τους, είναι παντελώς «άχρηστοι» για την παραγωγή. Οι περισσότεροι δεν ξέρουν τι έχουν, δεν έχουν κανέναν ρόλο στην παραγωγική διαδικασία ή αν έχουν το κάνουν για χόμπι, δεν ενδιαφέρονται πού είναι οι επιχειρήσεις τους, σε ποιους κλάδους, τι παράγουν, πόσοι δουλεύουν σε αυτές. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό που ήταν ιστορικά αναγκαίο, δηλαδή να περάσει η ανθρωπότητα από τη βαθμίδα των εκμεταλλευτικών κοινωνιών, σήμερα έχει πάψει να είναι, και αυτό είναι το μεγάλο «δημιούργημα» του καπιταλισμού. Δηλαδή, ότι έχει διαμορφώσει τις προϋποθέσεις και τους όρους, τη δυνατότητα για να υπάρξει παραγωγή χωρίς εκμεταλλευτικές σχέσεις. Για την ακρίβεια, είναι ζήτημα ζωτικό για να μπορέσει η ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει κρίσιμα και οξυμένα προβλήματα, παλιά και νέα που αναπαράγονται ή δημιουργούνται από το ίδιο το σύστημα. Οι κοινωνικές ανισότητες, η ανεργία, το πρόβλημα των οικονομικών κρίσεων, οι κίνδυνοι των ιμπεριαλιστικών πολέμων θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν, η μείωση του εργάσιμου χρόνου και η αύξηση του «ελεύθερου χρόνου» και μια σειρά από άλλα δικαιώματα, ανάγκες και εν δυνάμει επιτεύγματα, θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα μόνο εφόσον έπαυε σκοπός της παραγωγής να είναι το καπιταλιστικό κέρδος, έπαυε η εκμετάλλευση της εργασίας των πολλών για τα κέρδη των λίγων. Αλλωστε υπάρχει η πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα και των επιτευγμάτων και κατακτήσεων των εργαζομένων σε σχέση με τον καπιταλισμό, παρ' όλα τα λάθη και τα προβλήματα.

Η στατιστική που χρησιμοποιεί ο ίδιος ο συντάκτης είναι αποκαλυπτική. Βεβαίως πρόκειται για στατιστική με αστική μεθοδολογία, που δεν μπορεί να δώσει το σύνολο της πραγματικότητας, αποκρύπτει πλευρές της πολύ καθοριστικές. Για παράδειγμα, αυτή η στατιστική δεν καταγράφει τη σχετική εξαθλίωση που φανερώνει και το βάθος της εκμετάλλευσης... Δηλαδή το γεγονός ότι ενώ ο πλούτος αυξάνεται με μεγάλους ρυθμούς και συσσωρεύεται σε όλο και λιγότερα χέρια, την ίδια στιγμή οι μεγάλες μάζες της λαϊκής - εργατικής πλειοψηφίας απολαμβάνουν αναλογικά μικρότερο μέρος του, ακόμα και όταν ζουν σχετικά καλύτερα απ' ό,τι οι πρόγονοί τους.

Αλλά και με όρους απόλυτης εξαθλίωσης, δηλαδή με πτώση του βιοτικού επιπέδου σε σχέση με το παρελθόν, η επιχειρηματολογία του άρθρου έχει πρόβλημα σύμφωνα με τη στατιστική που αξιοποιεί ο ίδιος ο συντάκτης.
Πώς ορίζεται, αλήθεια, το ποιος ζει κάτω από το όριο της φτώχειας; Το «όριο της φτώχειας» είναι πολύ σχετικό, αλλάζει από χώρα σε χώρα, από περιοχή σε περιοχή, ενώ βεβαίως είναι μεγάλη συζήτηση τα κριτήρια που υιοθετούνται. Ετσι μπορεί να μειώνεται σχετικά (όχι απόλυτα) η ακραία φτώχεια όπως την ξέραμε παλιά, να μην έχεις να φας ψωμί, παπούτσια και ρούχα να φορέσεις. Τι όμως θα πρέπει να πούμε για τα φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας, για όλους αυτούς που έχουν ρεύμα για λίγες ώρες τη μέρα; Για τους ανθρώπους με πολύ περιορισμένο εισόδημα, που έχουν ένα πολύ «φτωχό» ποιοτικά διαιτολόγιο ή που προμηθεύονται δωρεάν ή ψωνίζουν ληγμένα τρόφιμα σε ειδικά ράφια των σούπερ μάρκετ... Γιατί δεν μας λέει ποιο ποσοστό αγγίζει, σε κράτη όχι της Αφρικής αλλά στη Μ. Βρετανία, στη Γαλλία, ακόμα και στη Γερμανία, στις ΗΠΑ;
Είναι, αλήθεια, στη σημερινή εποχή με την «έκρηξη της γνώσης», να χειροκροτάει κανείς που το 40% των κοριτσιών των φτωχών χωρών (δηλαδή δεκάδες εκατομμύρια) δεν τελειώνουν το δημοτικό;
Δεν μας λέει ακόμα για το γεγονός ότι σε κράτη όπως στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες το πέρασμα στον καπιταλισμό οδήγησε σε πτώση του προσδόκιμου ζωής.
Γιατί, επίσης, δεν αναφέρεται στο γεγονός ότι ασθένειες που υποτίθεται ότι είχε αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα πριν από δεκαετίες ξαναπαίρνουν χαρακτηριστικά επιδημιών, ακριβώς γιατί αυξάνεται το κομμάτι του πληθυσμού που δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στο οικονομικό βάρος των εμβολιασμών; Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι επιδημίες ιλαράς στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες.
Δεν μας λέει, τι φανερώνουν φαινόμενα καταστροφικά όπως αυτά στο Μάτι, στη γέφυρα της Γένοβας, στη Ν. Ορλεάνη πριν από μερικά χρόνια, στον πύργο - πολυκατοικία στο Λονδίνο; Οτι δηλαδή το κέρδος μπαίνει εμπόδιο στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, παρόλο που υπάρχουν οι επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες...
Αλήθεια, σήμερα που μιλάμε για την πιο γενικευμένη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης, γιατί δεν μειώνεται ο εργάσιμος χρόνος, αντίθετα αυξάνεται με διάφορους τρόπους ή γίνεται κομματάκια, κάνοντας επίσης κομματάκια και όποια δικαιώματα προκύπτουν για τους εργαζόμενους και γενικότερα τη ζωή τους; Γιατί δεν ρωτάει τους εργαζόμενους στον Επισιτισμό και τον Τουρισμό που δουλεύουν 9ωρα και 10ωρα, αλλά αμείβονται 4ωρα; Γιατί δεν ρωτάει τους εργαζόμενους που βιώνουν τη διευθέτηση χρόνου εργασίας και τα ελαστικά ωράρια που δεν μπορούν να ρυθμίσουν τη ζωή τους, ο χρόνος εργασίας και ο ελεύθερος χρόνος τους διαχέονται ο ένας μέσα στον άλλο, έτσι ώστε 24ωρες το 24ωρο να είναι στη διάθεση του αφεντικού; Και αυτά δεν αφορούν τις συνθήκες οικονομικής κρίσης, αλλά τις συνθήκες της ανάπτυξης των μεγάλων ρυθμών κερδοφορίας...

Οχι μόνο, λοιπόν, ο καπιταλισμός δεν γίνεται όλο και καλύτερος για τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία, αλλά επειδή οτιδήποτε κέρδισε στην ιστορική εξέλιξη ο εργαζόμενος άνθρωπος, η μεγάλη εργατική - λαϊκή πλειοψηφία, ήρθε ως αποτέλεσμα πάλης, σύγκρουσης συμφερόντων των πολλών με τους λίγους, ως αποτέλεσμα δηλαδή ταξικής πάλης (έννοια που ξορκίζουν ο συντάκτης και οι ομοϊδεάτες του...), η συγκυρία του αρνητικού συσχετισμού δύναμης για τους λαούς που προέκυψε μετά το 1989-1991, δηλαδή με την ανατροπή της ΕΣΣΔ, καθώς και οι δυσκολίες στην καπιταλιστική ανάπτυξη, έφεραν και μεγάλα πισωγυρίσματα σε τομείς που θεωρήθηκαν, λανθασμένα μάλιστα από τους ίδιους τους εργαζόμενους, ότι είχαν κατοχυρώσει δικαιώματα και κατακτήσεις. Θυμίζοντας έτσι ότι όσο υπάρχει εκμετάλλευση, τίποτα δεν είναι κατοχυρωμένο και ότι τα πάντα είναι ζήτημα συσχετισμών. Αλήθεια, δουλεύουν σήμερα οι νεότεροι εργαζόμενοι με πολύ χειρότερους όρους από αυτούς που δούλευαν οι πατεράδες τους, ναι ή όχι; Αλλά όχι μόνο στις εργασιακές σχέσεις συνολικά στο επίπεδο διαβίωσης, δεν υπάρχει υποχώρηση σε μια σειρά τομείς; Για παράδειγμα, υπάρχει συρρίκνωση ή όχι του δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας, Πρόνοιας, αντί να διευρύνεται;

Η αγωνία του συντάκτη είναι προφανής. Στοχεύει στον πυρήνα. Δηλαδή στο γεγονός ότι όλο και περισσότερο αντικειμενικά οι σημερινές δυνατότητες που διαμορφώνονται από την ανάπτυξη της παραγωγής, την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, αντιφάσκουν στην πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι, ευρύτερα εργατικά και λαϊκά στρώματα. Αυτό επιδιώκει να συσκοτίσει... Ετσι «χρυσώνει το χάπι»... Λέει: «Κοιτάχτε στο παρελθόν πώς είμαστε; Σήμερα δεν είμαστε καλύτερα;». Το ζήτημα όμως είναι ότι οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να έχουν το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν, αλλά προς το μέλλον, και στο μέλλον αυτή η αντίφαση θα γίνεται ακόμα πιο βαθιά, πιο ουσιαστική και σε ορισμένες φάσεις πολύ κραυγαλέα. Το ζήτημα είναι να μη συμβιβαστούν με αυτή, με τη λογική «πάλι καλά, για σκέψου οι παλιότερες γενιές πώς ζούσαν», πολύ περισσότερο που ούτε αυτό ισχύει, ακριβώς, επειδή στον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο οι νέες γενιές τείνουν να ζουν με χειρότερους όρους από τις παλιότερες σε μια σειρά από τομείς της ζωής... Αυτό που πρέπει να κάνουν είναι με τη δράση τους να «λύσουν» αυτήν την αντίφαση, ανατρέποντας το σύστημα της εκμετάλλευσης και της αδικίας και ανοίγοντας το δρόμο για τη νέα κοινωνία, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Είναι ο δρόμος που καλεί το λαό και τους εργαζόμενους το ΚΚΕ, με την πολιτική του και το Πρόγραμμά του...

Η διέξοδος για το λαό βρίσκεται στην πάλη του και την ενίσχυση του ΚΚΕ

Βδομάδα κορύφωσης της προετοιμασίας των συλλαλητηρίων του ΠΑΜΕ στη ΔΕΘ στις 8 Σεπτέμβρη, αλλά και στην Αθήνα στις 13 του ίδιου μήνα, είναι η ερχόμενη. Τα Σωματεία, οι Ομοσπονδίες και τα Εργατικά Κέντρα που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ, με την καθημερινή τους δράση αλλά και με τα συλλαλητήρια, θα δώσουν απάντηση στην κοροϊδία της κυβέρνησης περί «τέλους των μνημονίων» και «επόμενης μέρας» που δήθεν ξημερώνει με την πιστή εφαρμογή όλων των βάρβαρων αντεργατικών νόμων.
Μπροστά σε αυτές τις κινητοποιήσεις, αλλά και στην ανάγκη κλιμάκωσης της σύγκρουσης με κυβέρνηση και εργοδοσία, οι κομμουνιστές, οι φίλοι και οπαδοί του Κόμματος θα δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, για να αναπτυχθεί η αγωνιστική διεκδίκηση, για να σπάσει το κλίμα αναμονής.

Ενταση της εργατικής - λαϊκής πάλης

Για να διεκδικήσει η εργατική τάξη την υπογραφή κλαδικών ΣΣΕ, με αυξήσεις σε μισθούς και σύγχρονα δικαιώματα, κόντρα στον εμπαιγμό της κυβέρνησης γύρω από τις συμβάσεις. Απέναντι στη ζοφερή κατάσταση που έχουν να αντιμετωπίσουν τα λαϊκά νοικοκυριά, με το άνοιγμα των σχολείων και των σχολών, με τον αποκλεισμό χιλιάδων παιδιών από τους παιδικούς σταθμούς, που θα κληθούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη, να προταχτούν οι διεκδικήσεις για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Παιδεία.
Αντίστοιχα και με την κατάσταση στην Υγεία, στην Πρόνοια, στην Κοινωνική Ασφάλιση, σε όλα τα μέτωπα το εργατικό κίνημα να βάλει μπροστά τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Απέναντι στην όξυνση όλων των λαϊκών προβλημάτων, στην υποβάθμιση της προστασίας της ζωής του λαού από φυσικά και «αφύσικα» φαινόμενα, οι εργαζόμενοι μέσα από τα σωματεία και τους φορείς τους να διεκδικήσουν άμεσα μέτρα προστασίας και ανακούφισης των πληγέντων (πλημμυροπαθών, πυρόπληκτων κ.λπ.). Για να ενταθεί η πάλη ενάντια στη φορομπηξία, στις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς λαϊκών νοικοκυριών.
Κόντρα στην εμπλοκή της χώρας στους επικίνδυνους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, που κλιμακώνεται ενόψει της ΔΕΘ (αφού οι ΗΠΑ είναι «τιμώμενη χώρα» της έκθεσης), να ενταθεί ακόμα περισσότερο η αντιιμπεριαλιστική - αντιπολεμική πάλη, η σύγκρουση με αυτούς τους σχεδιασμούς.
Απέναντι στην επιχείρηση «ανακαίνισης» του αστικού πολιτικού συστήματος και το ανακάτεμα της κυβερνητικής «τράπουλας» με την ένταξη στελεχών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, γνωστών για την προσήλωσή τους στην αντιλαϊκή πολιτική, οι εργαζόμενοι να απορρίψουν τα ψευτοδιλήμματα και τον κάλπικο διπολισμό.

Με ισχυρό το ΚΚΕ στις μάχες που έρχονται

Και επειδή ο επόμενος χρόνος περιλαμβάνει κρίσιμες μάχες, όπως τις εκλογικές αναμετρήσεις (δημοτικές - περιφερειακές, ευρωεκλογές, βουλευτικές), έχει ιδιαίτερη σημασία μέσα στην καθημερινή πάλη η συζήτηση με τα εργατικά - λαϊκά στρώματα να εστιάσει στους όρους εκείνους που μπορούν να κάνουν ακόμα πιο δυνατή αυτήν την πάλη.
Να φτάσει δηλαδή σε χιλιάδες εργαζόμενους, λαϊκούς ανθρώπους και στα παιδιά τους το κάλεσμα συστράτευσης με το ΚΚΕ, καθώς αυτή είναι η μόνη απάντηση στο «κάτι πρέπει να γίνει» που όλο και περισσότερο ακούγεται στους τόπους δουλειάς. Η ενίσχυση του ΚΚΕ είναι η μοναδική απάντηση στη λογική του «μικρότερου κακού» που προσπαθούν όλα τα αστικά κόμματα μέσα από τη λασπομαχία τους και τη γενικευμένη τους αναξιοπιστία να καθιερώσουν στη συνείδηση των εργαζομένων. Είναι απάντηση στις νέες παγίδες εγκλωβισμού που επιχειρεί να στήσει το αστικό πολιτικό σύστημα, η κυβέρνηση με τα «προοδευτικά μέτωπα», η ΝΔ με τα «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» μέτωπα κ.ο.κ.
Γιατί η συσπείρωση νέων δυνάμεων με το Κόμμα μπορεί να δώσει μεγαλύτερη ώθηση στην προσπάθεια ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, στην οικοδόμηση της Κοινωνικής Συμμαχίας, στις βασικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για το λαό.
Γιατί δυνάμεις του ΚΚΕ στο κίνημα είναι εκείνες που δίνουν κάθε μέρα τη μάχη μαζί με πρωτοπόρους αγωνιστές εργατοϋπαλλήλους για να ζωντανέψουν τα συνδικάτα, για να πάρουν οι εργαζόμενοι στα χέρια τους την οργάνωση της πάλης τους, να ξεμπερδεύουν με τους συνδικαλιστές των εργοδοτών και των κάθε λογής κυβερνήσεων που έχουν κάτσει στο σβέρκο των εργαζομένων, καλώντας τους να έχουν μειωμένες απαιτήσεις.
Σε αυτήν τη συζήτηση πρέπει να αναδειχθεί η πείρα που έχει συγκεντρωθεί στα χρόνια της κρίσης, της σφοδρής επίθεσης από τις κυβερνήσεις όλων των αποχρώσεων στα εργατικά - λαϊκά στρώματα. Γιατί αποδείχθηκε στην πράξη ότι όποιος κι αν είναι στην κυβέρνηση, σημασία για τους εργαζόμενους έχει το πώς θα οργανώνεται η πάλη τους. Το αν θα έχουν ενισχυμένη εκείνη τη δύναμη, που έγκαιρα αποκαλύπτει τους αντεργατικούς σχεδιασμούς, που μπαίνει στην πρώτη γραμμή για την υπεράσπιση του δίκιου της λαϊκής πλειοψηφίας, αλλά που παλεύει για διέξοδο από τη σημερινή κατάσταση, που παλεύει για να έρθει η εργατική τάξη, ο λαός στην εξουσία, που συγκρούεται με τη στρατηγική που υπηρετεί τα κέρδη των μονοπωλίων τσακίζοντας το λαό. Γι' αυτό άλλωστε η ισχυροποίηση του ΚΚΕ είναι όρος για πιο αποτελεσματική διεκδίκηση, για πάλη των εργαζομένων από καλύτερες θέσεις, για να εμποδιστούν μέτρα, να δυσκολευτεί το έργο οποιασδήποτε κυβέρνησης, για να υπάρξουν επιτυχίες και νίκες στο κίνημα.

Ολοι στη μάχη

Η δράση του ΚΚΕ μέσα στα χρόνια της κρίσης είναι πολύτιμη παρακαταθήκη, καθώς ήταν το μόνο Κόμμα που στάθηκε δίπλα στον εργάτη, που ούτε στιγμή δεν έβαλε στο ζύγι τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα με την καπιταλιστική κερδοφορία, που κάλεσε τους εργαζόμενους να μη δεχτούν ούτε μια θυσία στο όνομα της διάσωσης των κερδών του κεφαλαίου. Ηταν και είναι το μόνο Κόμμα που μπορεί να κοιτάει στα μάτια τον εργάτη, τον απολυμένο, τον άνεργο, τον απλήρωτο εργαζόμενο, τον φτωχό αυτοαπασχολούμενο. Το ΚΚΕ σε αυτόν το δρόμο συνεχίζει και τώρα που η οικονομία ανακάμπτει, καλώντας τους εργαζόμενους να υψώσουν τη σημαία των σύγχρονων αναγκών τους, να παλέψουν για ανάκτηση των απωλειών που είχαν, να μην υποτάξουν τη ζωή τους στις αντοχές και τους ρυθμούς της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Μόνο το ΚΚΕ καταθέτει στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα την πραγματική διέξοδο από το φαύλο κύκλο της καπιταλιστικής ανάπτυξης και κρίσης, γιατί είναι το Κόμμα που βλέπει τη λύση στην κοινωνική ανατροπή, στην κατάκτηση της εργατικής εξουσίας και όχι στη διαχείριση του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος και του κράτους του.
Δουλεύουμε λοιπόν σταθερά, αποφασιστικά και αποτελεσματικά, διεισδύοντας σε ευρύτερες εργατικές - λαϊκές μάζες, αξιοποιώντας σταθμούς στη δράση μας. Δίνουμε τη μάχη για να έχει επιτυχία το Φεστιβάλ 100 χρόνια ΚΚΕ - 50 χρόνια ΚΝΕ, όπως και η κορύφωση των εκδηλώσεων για τα 100χρονα του Κόμματος τους επόμενους μήνες. Πολλά θα κριθούν από την κινητοποίηση δυνάμεων, τη στράτευσή τους στα διάφορα μέτωπα του κινήματος και στην ανάπτυξη της πολιτικής παρέμβασης. Μέλη, φίλοι, οπαδοί του Κόμματος, εργαζόμενοι που βρεθήκαμε μαζί σε αγώνες το προηγούμενο διάστημα, άνθρωποι του μεροκάματου που τα τελευταία χρόνια δοκίμασαν την απογοήτευση από τις κυβερνητικές εναλλαγές και τώρα ανακάμπτουν στο πλάι μας. Να σηματοδοτήσουν αυτές οι εκδηλώσεις τη συστράτευση νέων δυνάμεων με το Κόμμα μας, από περισσότερους εργασιακούς χώρους. Να μεγαλώσει η εμπιστοσύνη στο δίκιο και τη δύναμη της εργατικής τάξης, του λαού, με έμπνευση από την ηρωική του Ιστορία.