Ο «λαϊκισμός», η «αντισυστημικότητα» και οι ισχυρές ταλαντώσεις του πολιτικού συστήματος

Πέτρος Σκυθιώτης

Τα τελευταία χρόνια, από την κρίση και έπειτα, αυτό που σταδιακά, μεθοδικά, με διάρκεια και προοπτική στο μέλλον αναδεικνύεται ως βασικός ανταγωνιστικός πόλος του πολιτικού συστήματος είναι τα λεγόμενα «αντισυστημικά», «λαϊκιστικά» κόμματα ή οι αντίστοιχοι πολιτικοί εκπρόσωποι «αντισυστημικών», «λαϊκιστικών» απόψεων. Από την άλλη, ο έτερος «συστημικός» πόλος στο λίγο πολύ δικομματικό παιχνίδι πολιτικών συμμαχιών διαμορφώνεται ως η ένωση των πρώην ανταγωνιστών του δικομματικού συστήματος, δηλαδή μια ένωση των «νηφάλιων» φωνών της Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς.

Θεωρώντας πως η βασική στρατηγική του πολιτικού συστήματος είναι η αναπαραγωγή, η διαιώνιση του καπιταλισμού και η μη δυνατότητα αμφισβήτησής του, είναι προφανές πως οι δύο καινούριοι πόλοι συγκροτούνται στη βάση και στις παραδοχές του ίδιου οικονομικού συστήματος· εξυπηρετώντας και εκφράζοντας, όμως, σημαντικές δευτερεύουσες στρατηγικές επιδιώξεις, χωρίς την αναγνώριση των οποίων δεν μπορεί να εξηγηθεί αυτή η μετάβαση στο νέο σκηνικό του πολιτικού συστήματος. Οι ισχυρές ταλαντώσεις, δηλαδή, που συμβαίνουν στην οικονομική βάση αντικειμενικά μεταφράζονται και μετασχηματίζονται σε αντίστοιχες ισχυρές ταλαντώσεις που συμβαίνουν στο πολιτικό πεδίο εκφράζοντας αλλά και με σκοπό να διαχειριστούν τις προηγούμενες· και αυτές οι ταλαντώσεις έχουν ως παράγωγο αυτόν το νέο πολιτικό πόλο, τον «λαϊκιστικό», τον «αντισυστημικό», τον «ακραίο».

Σε παγκόσμια κλίμακα, στο νέο πόλο συμβατικά μπορούν να συμπεριληφθούν το «Κίνημα Πέντε Αστέρων» του Γκρίλλο στην Ιταλία, το «AfD» στη Γερμανία, το «Εθνικό Μέτωπο» της Λε Πεν στη Γαλλία, το PVV «Κόμμα για την Ελευθερία» του Βίλντερς στην Ολλανδία, αντίστοιχα κόμματα στις χώρες του Βίσεγκραντ και της Σκανδιναβίας, οι πολιτικές δυνάμεις στη Βρετανία που τέθηκαν επικεφαλής της επιλογής του Brexit (Φάρατζ), ο Τραμπ στις ΗΠΑ κ.λπ. Η συνεκτική αδρή γραμμή που ενώνει όλους αυτούς τους σχηματισμούς, κατά τους «νηφάλιους» αντιπάλους τους, είναι ο «λαϊκισμός» και η «αντισυστημικότητα» που φέρνουν αυτοί ως πρακτική και επιλογή στο πολιτικό σκηνικό. Κάνω εδώ μια προσπάθεια να εξηγήσω την σημασία, το υπέδαφος και τη λειτουργία αυτών των εννοιών σε σχέση με τη φύση αυτού του νέου πολιτικού πόλου και τη θέση του στις γενικότερες οικονομικές – πολιτικές μεταβάσεις των τελευταίων ετών.

Αρχικά, ο νέος αυτός πολιτικός πόλος προκύπτει από την επενέργεια της βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης στο σώμα των κοινωνιών, κρίση στην οικονομική βάση που επιφέρει αντίστοιχες παρενέργειες στη διαχείριση του πολιτικού συστήματος και της συναίνεσης. Πλέον ο διαχωρισμός Κεντροδεξιάς – Κεντροαριστεράς δεν μπορεί να εγκολπώσει όλες τις βασικές λειτουργίες που πρέπει να εξυπηρετεί ένα σταθερό και «αξιοπρεπές» αστικό πολιτικό σύστημα. Δεν μπορεί, δηλαδή, να κρατά μια λίγο ως πολύ κοινή πολιτική ατζέντα στη βάση ανώδυνων τριτεύοντων θεμάτων, δεν μπορεί να κάνει ελαφρές υποχωρήσεις μπρος στη δυναμική του εργατικού κινήματος, δεν μπορεί να διαμορφώνει εύκολα κυβερνητικές συμμαχίες που θα υπακούουν σ’ αυτό το δίπολο, δεν μπορεί ο εκάστοτε κυβερνητικός σχηματισμός να πέφτει σχετικά ατσαλάκωτος και με μικρές εκλογικές απώλειες. Δεν μπορεί, σε τελική ανάλυση, όταν όλα γύρω αλλάζουν να πασχίζει το πολιτικό σύστημα να τα ενσωματώσει με εργαλεία του αλλαγμένου παρελθόντος που αντιστοιχούν σε φάση καπιταλιστικής ανάπτυξης .

Σ’ αυτή την περίπτωση, η επίτευξη συναίνεσης θα αποτύγχανε, αφού ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού θα έμενε εκτός της πολιτικής εκπροσώπησης. Για το αστικό πολιτικό σύστημα, αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη ανεπιθύμητο, σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, σε κάποιο βαθμό αυτό επιδιώκεται. Πρόκειται για το «απολιτίκ» φαινόμενο, οι βασικές συνέπειες του οποίου οδηγούν στην πολιτική απάθεια μη συμμετοχής, στην ανώδυνη συλλήβδην απαξίωση της πολιτικής ως «μη χρήσιμης» ή ως «μη ηθικής» και στην πλαστή εξύψωση της αποκλειστικής ατομικής γνώμης που δεν συντάσσεται με καμία άλλη και συνεπώς δεν αποκτά την υλική δύναμη να διεκδικήσει με αξιώσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, δεν υπάρχει καν κάποιο αντικείμενο διεκδίκησης· απλά μια προσπάθεια επιβίωσης μέσω ατομικών στρατηγικών που δεν περνάνε μέσα από κάποια συλλογικότητα, αφού «τα δεδομένα είναι αυτά» και «η πολιτική είναι για άλλους».

Η πολυδιάσπαση αυτή, στη βάση του «απολιτίκ», είναι επιθυμητή από το πολιτικό σύστημα όταν γίνεται με μικρή δοσολογία και όταν δεν υπάρχουν φλέγοντα οικονομικά – κοινωνικά ζητήματα που κάνουν την κοινωνία να βράζει. Τότε, το πολιτικό σύστημα εμφανίζει εύρυθμη λειτουργία, πετυχαίνει υψηλή πολιτική συναίνεση στους συμμετέχοντες, διατηρεί αρκετό πληθυσμό – και κυρίως της νεολαίας – εκτός δυνατότητας αμφισβήτησης μέσω της μη συμμετοχής, ενώ αναδύεται και ο λόγος περί «μεταδημοκρατίας», περί «τέλους των ιδεολογιών» ως επιστέγασμα σε όλη αυτή την προοπτική απρόσκοπτης λειτουργίας χωρίς τις πολιτικές συγκρούσεις του παρελθόντος.

Όταν, αντίθετα, η δοσολογία του «απολιτίκ» ξεφεύγει και τείνει να συμπεριλάβει ευρύτερες απογοητευμένες ή «αγανακτισμένες» μάζες του πληθυσμού και συνεπώς μη διαχειρίσιμες, όταν η κοινωνία δέχεται συντονισμένη επίθεση χωρίς απάντηση απ’ τη μεριά της και όταν η όποια πολιτική απάντηση είναι εξ ορισμού εκτός πολιτικού διαλόγου από τους υπάρχοντες πολιτικούς σχηματισμούς στη βάση του «There Is No Alternative (TINA)», τότε ακριβώς προκύπτει η ανάγκη για την ενσωμάτωσή τους ξανά στο πολιτικό σύστημα μέσω του «νέου». Και το «νέο» έρχεται να επιτελέσει αυτή ακριβώς τη λειτουργία: να δώσει μια νέα απάντηση και να ενσωματώσει μ’ αυτήν τον πληθυσμό της κοινωνίας, να κατασκευάσει πάλι συν τω χρόνω έναν δικομματισμό – διπολισμό που θα προσφέρει αστικές εναλλακτικές επιλογές σε πλευρές των προβλημάτων της κοινωνίας. Απ’ αυτές τις λειτουργίες προκύπτει και το «λαϊκιστικό» και «αντισυστημικό» του πράγματος.

«Λαϊκιστικό» γιατί α) οι προοπτικές των νέων πολιτικών σχηματισμών είναι να αποτελέσουν βασικό πολιτικό πόλο, να ενσωματώσουν δηλαδή μεγάλο μέρος του πληθυσμού κάτω από τα πολιτικά τους συνθήματα, β) γιατί στην προσπάθειά τους αυτή συνδέουν την κοινή αναφορά τους στο «λαό» με αντιφατικά μεταξύ τους πράγματα ακόμα και για τα όρια της αστικής ιδεολογίας και γ) γιατί αν και αναδυόμενοι από διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές μήτρες συντάσσονται σε συγκεκριμένα αστικά διλήμματα από την ίδια πλευρά και εμφανίζονται, έτσι, να αποτελούν κοινό πολιτικό πόλο. Γι’ αυτό, άλλωστε, η «νηφάλια» Κεντροαριστερά ή/και Κεντροδεξιά κάνει λόγο για Αριστερό ή Δεξιό «λαϊκισμό» συνενώνοντάς τους σε έναν, κάτι που της είναι χρήσιμο: από τη μία επισημαίνει ότι κάθε επιλογή ενάντια στο «TINA» που υπερασπίζεται η ίδια είναι μη επιτρεπτή και μη εφικτή («νηφάλιος» αυταρχισμός – μονόδρομος), ενώ από την άλλη υποδεικνύει τον πολιτικό αντίπαλο που «πρέπει», κατ’ αυτήν, «να εκφράζει πλέον τον λαό» και συμβάλλει, έτσι, απ’ τη μεριά της στη συγκρότηση του νέου, ευνοϊκού γι’ αυτήν, πόλου και στη διαμόρφωση του νέου πολιτικού σκηνικού (ορισμός νέων διλημμάτων – έκφρασή τους από νέους πολιτικούς αντιπάλους).

«Αντισυστημικό» γιατί α) η έκφραση του κόσμου σε περίοδο κρίσης «ανοίγει» σε ευρύτερο φάσμα, οξύνεται περισσότερο και το πολιτικό πεδίο πρέπει τώρα να συμπεριλαμβάνει, έστω και λεκτικά, σε μια ευρύτερη βεντάλια όλες τις πιθανές εκφάνσεις αστικών πολιτικών επιλογών και εργαλείων, ακόμα και εν δυνάμει εκτός κοινοβουλευτικού πολιτικού συστήματος (έμμεση υποβολή ιδέας επιλογής αντικοινοβουλευτικής οδού), β) γιατί μ’ αυτόν τον χαρακτηρισμό τα όρια των πολιτικών επιλογών στο σύνολό τους έχουν αναφορά στο πολιτικό και όχι στο οικονομικό σύστημα· άρα το «TINA» εδώ ενώ δείχνει να αίρεται στη βάση δημιουργίας εναλλακτικής επιλογής, στην ουσία δημιουργώντας την καταλαμβάνει πλέον ολόκληρο το πεδίο: και «συστημικών» και «αντισυστημικών» πολιτικών επιλογών (γενικευμένη απόλυτη πολιτική ενσωμάτωση), γ) γιατί μ’ αυτόν τον χαρακτηρισμό συντηρείται η ιδέα του «νηφάλιου Κέντρου» μέσω του ετεροπροσδιορισμού, αφού η «αντισυστημικότητα» ταυτίζεται από τη μία με την έκφραση του λαού και από την άλλη με μεγαλύτερη ένταση εθνικισμού, ρατσισμού, αντικομμουνισμού (συναίνεση και ανταγωνισμός σε αντιδραστική μετατόπιση πολιτικής ατζέντας) και δ) με την «αντισυστημικότητα» ως έννοια παρέχεται η δυνατότητα να ταυτίζονται οι δυνάμεις που μιλούν ενάντια στο οικονομικό σύστημα με τις δυνάμεις που συγκροτούν το νέο πόλο και που φέρονται να αμφισβητούν είτε μόνο το πολιτικό σύστημα, είτε μόνο την παρούσα φάση και πρόσωπα του πολιτικού συστήματος, όπως παρέχεται εξίσου η ίδια δυνατότητα όταν π.χ. γίνεται λόγος γενικά για «ευρωσκεπτικισμό» (θεωρία δύο άκρων και αντικομμουνισμός).

Κοινές βάσεις και των δύο εννοιολογήσεων, «λαϊκισμού» και «αντισυστημικότητας» αποτελούν είτε διαχρονικές αξίες με αυξομειούμενη κατά περιόδους ένταση π.χ. αντικομμουνισμός, είτε παλιές αξίες που τίθενται πάλι λόγω της οικονομίας στο προσκήνιο με μεγαλύτερη ένταση π.χ. εθνικισμός, φασισμός, ρατσισμός και ξενοφοβία, είτε νέες / παλιές απολίτικες αξίες που σχετίζονται με την ιδέα ότι το κράτος λειτουργεί ως επιχείρηση και άρα, η αναμέτρηση των πολιτικών δυνάμεων και προσώπων πρέπει να γίνεται στη βάση του ποιος είναι ο καλύτερος μάνατζερ, ποιος είναι ο καλύτερος διαχειριστής εσόδων – εξόδων, ποιος μπορεί να «εμπνεύσει» τους εργαζόμενους κ.λπ.

Στο ίδιο υπέδαφος βρίσκονται ιδεολογήματα που αντιμετωπίζουν την οικονομία και την πολιτική ως κάτι το άμεσο και στατικό και άρα προτείνουν λύσεις «άμεσες» με σκοπό να αποκαταστήσουν τον στατικό χαρακτήρα τους. Να αντιμετωπίσουν τις «εξωγενείς», δηλαδή, μικροαλλαγές που γίνονται και επηρεάζουν αρνητικά ένα κατά τα άλλα φυσικοποιημένο άρτιο σύστημα, μια φυσιολογική τάξη πραγμάτων. Τέτοιες π.χ. είναι η εναλλαγή πολιτικών προσώπων με υποτίθεται ικανότερα πολιτικά πρόσωπα, η εναλλαγή κυβερνήσεων με σκάνδαλα με άλλες υποτίθεται καθαρότερες, η στοχοποίηση των μεταναστών και προσφύγων ως αποδιοπομπαίων τράγων για την ανεργία, η άρση της παγκοσμιοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας στη βάση της εθνικής «καθαρότητας», το θέμα αποκλειστικά του νομίσματος ως βάση του οικονομικού προστατευτισμού, οι αποσχιστικές τάσεις περιοχών που νιώθουν οικονομικά ισχυρές κ.λπ. Η υπόδειξη πολιτικών λύσεων, δηλαδή, που εκφράζονται σε διαφορετικό κάθε φορά μείγμα από τις «νέες», «λαϊκιστικές», «αντισυστημικές» δυνάμεις με διακηρυγμένο σκοπό όχι το με προοπτική παρόν και μέλλον των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, αλλά την αποκατάσταση ενός εξευγενισμένου στη συλλογική μνήμη παρελθόντος.

Αξιοποιούνται, έτσι, οι αντικειμενικές οικονομικές ανάγκες που ανέδειξε η κρίση, για να προσαρμοστούν και να αντιπαρατεθούν στον κατεστημένο αστισμό ως εναλλακτικός ή/και επιθετικότερος αστισμός, για να κατευθυνθούν μέσω μιας ιδεολογίας που δηλώνει ανώνυμη σ’ ένα παρελθόν που δεν υπήρξε ή αν υπήρξε είχε ως μέλλον το τραγικό σήμερα. Παρακάμπτονται και ακυρώνονται, έτσι, οι δυνατότητες που αναδεικνύονται σε περίοδο κρίσης ο υποκειμενικός παράγοντας να συνειδητοποιήσει τις σημερινές του ανάγκες και δυνατότητες, να αναπτύξει ταξική συνείδηση στη βάση των δικών του συμφερόντων και να επιδιώξει να οικοδομήσει το δικό του μέλλον. 

Η ΕΣΣΔ ως “Αυτοκρατορία του Κακού”. Ένα ψυχροπολεμικό ρεσιτάλ από τον πρόεδρο Ρέιγκαν

.

Κατιούσα

Σαν σήμερα εκφωνήθηκε το 1983 η διαβόητη ομιλία του Ρόναλντ Ρέηγκαν στην Εθνική Ένωση Ευαγγελιστών στο Ορλάντο της Φλόριντα, όπου χαρακτήριζε τη Σοβιετική Ένωση “Αυτοκρατορία του κακού”, έκφραση που όχι μόνο χαρακτηρίζει την ψυχροπολεμική πολιτική του Αμερικανού προέδρου, αλλά με διάφορες παραλλαγές χρησιμοποιήθηκε κι από διαδόχους του ως σήμερα, ιδίως από τον Τζωρτζ Μπους το νεότερο, κάθε φορά που ήθελαν να στιγματίσουν χώρες που για τον οποιονδήποτε λόγο θεωρούνταν εχθρικές προς τα αμερικανικά συμφέροντα. Η ομιλία γράφτηκε από τον Άντονυ Ρ. Ντόλαν, ωστόσο η συγκεκριμένη φράση ενδεχομένως να προήλθε από έναν πάστορα και σύμβουλο του Ρέηγκαν, τον Χαλ Λίντσεϋ. Μπροστά σε ένα κοινό αποτελούμενο από πάστορες, ο Ρέιγκαν ζήτησε την παρέμβαση της Ευαγγελικής Εκκκλησίας κατά της δημιουργίας μιας αποπυρηνικοποιημένης ζώνης στη Δυτική Ευρώπη.

Η ομιλία αυτή δε διεξήχθη σε μια τυχαία χρονική συγκυρία, αλλά σε μια περίοδο που ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός βρισκόταν στο στόχαστρο διεθνώς. Συγκεκριμένα, ήδη από τις αρχές του 1983 εξελισσόταν ένα παγκόσμιο φιλειρηνικό κίνημα, με αφορμή την σχεδιαζόμενη εγκατάσταση των πυραύλων Pershing II στην Ευρώπη, που θα έδινε τη δυνατότητα για ένα καταιγιστικό πλήγμα κατά της ΕΣΣΔ, σε 4 ως 6 λεπτά, όπως τουλάχιστον εκτιμούσε η KGB, χρόνος που δε θα άφηνε περιθώρια αμυντικής ανταπάντησης στη χώρα. Η ομιλία ερχόταν  ως κλιμάκωση της πολιτικής που είχε εγκαινιάσει με την ανάληψη των προεδρικών του καθηκόντων ο Ρέηγκαν, όταν τερμάτισε τις συνομιλίες περί αφοπλισμού, ενώ είχαν προηγηθεί μόλις οι εκλογές στην ΟΔΓ δυο μέρες νωρίτερα, χώρα στην οποία επίσης σχεδιαζόταν η εγκατάσταση του αμερικανικού πυραυλικού συστήματος. Η συνέχεια της ομιλίας στην οποία καλούσε σε διεθνή “Σταυροφορία” κατά του κομμουνισμού υπήρξε η αναγγελία, στις 23 Μάρτη 1983, του προγράμματος του “Πολέμου των άστρων”, όπως έγινε γνωστό, βάσει του οποίο θα δημιουργούνταν ένα πρόγραμμα-ασπίδα στο διάστημα κατά των σοβιετικών διηπειρωτικών πυραύλων. Επιπλέον, η κυβέρνηση Ρέιγκαν προμήθευε με όπλα κάθε κίνημα κατά σοσιαλιστικών και προοδευτικών κυβερνήσεων ανά τον κόμσο, όπως στη Νικαράγουα, την Ανγκόλα και το Αφγανιστάν, ενώ δε δίστασε μες στο 1983 να εισβάλει στο κρατίδιο της Γρανάδας στην Καραϊβική, για την ανατροπή της φιλοκουβανικής κυβέρνησης του στρατηγού Χάνστον Όστιν.

Το κοινό στο οποίο απευθυνόταν ο αμερικανός πρόεδρος επίσης δεν ήταν τυχαίο, καθώς ήδη από τη δεκαετία του ’70 οι Ευαγγελιστές στις ΗΠΑ είχαν κατορθώσει να κινητοποιήσουν μέσω διαφόρων διαύλων το στρατόπεδο των χριστιανών φονταμενταλιστών. Αυτοχαρακτηρίζονταν ως “Στρατιώτες του Θεού” ή “Στρατός των ηθικών ακτιβιστών” και προέτρεπαν τους πιστούς να αφιερωθούν στον αγώνα κατά κομμουνιστών, αθέων, ομοφυλόφιλων, μοιχών, εγκληματιών και ιερόδουλων. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η οργάνωση Moral Majority που ιδρύθηκε από τον τηλε-ευαγγελιστήΤζέρυ Φάλγουελ και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εκλογή του Ρέηγκαν, καλώντας στην ιδρυτική της διακήρυξη να εκριζωθούν οι “ακάθαρτοι”. Το βιβλίο του Χαλ Λίντσεϋ, που όπως είδαμε ανήκε στο στενό κύκλο του Ρέιγκαν, “Ο εκλιπών πλανήτης γη”, γνώρισε από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 ως το 1990 91 εκδόσεις, πουλώντας 28 εκατομμύρια αντίτυπα.

Μετά την ομιλία, η Γερμανική εφημερίδα “Φρανκφούρτερ Ρούντσαου” ανέφερε δηλώσεις του Τόμας Ντάιν, επικεφαλής μιας επιτροπής Αμερικανοϊσραηλινής φιλίας, ότι ο Ρέιγκαν θεωρούσε πολύ πιθανό ότι ο κόσμος βάσει της Αποκάλυψης του Ιωάννη πλησίαζε στον Αρμαγεδδώνα και τη Μέρα της Κρίσεως. Η μανιχαϊκή ομιλία του Αμερικανού προέδρου προκάλεσε θυμηθία, ενώ το φιλειρηνικό κίνημα εξακολουθούσε να παραμένει δημοφιλές κι εντός ΗΠΑ, όπου μάλιστα η Εθνική Σύνοδος Καθολικών Επισκόπων τάχθηκε κατά της τοποθέτησης πυραύλων στην Ευρώπη και υπέρ του παγώματος του αμερικανικού πυρηνικού προγράμματος.

Ο τότε επικεφαλής της ΕΣΣΔ, ο βαριά άρρωστος Γιούρι Αντρόποφ,θορυβήθηκε βαθιά από την ομιλία, υπολογίζοντας σε μια αιφνιδιαστική επίθεση των ΗΠΑ, που θα καθιστούσε το Ρέηγκαν, όπως ο ίδιος υπονόησε στην ομιλία του, “αρχιστράτηγο του Γ’ παγκοσμίου πολέμου”. Το σοβιετικό πρακτορείο ΤΑΣΣ ανέφερ πως η έκφραση “αυτοκρατορία του κακού” έδειχνε πως ο αμερικανός πρόεδρος μπορούσε να σκέφτεται μόνο “με όρους σύγκρουσης, κι ενός φιλοπόλεμου, παρανοϊκού αντικομμουνισμού.”

Στην προπαγανδιστική εκστρατεία του Ρέηγκαν εντάσσεται και η προβολή της ταινίας “The day after” στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC το Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς, με θέμα μια φανταστική πυρηνική επίθεση στην πόλη του Κάνσας, την οποία παρακολούθησαν 100 εκατομμύρια τηλεθεατές. Δυο μέρες μετά εγκρίθηκε εν μέσω σφοδρών διαμαρτυριών από τη γερμανική βουλή με ψήφους 286 υπέρ έναντι 226 κατά η εγκατάσταση των πυραύλων Pershing II στην ΟΔΓ. Την επομένη η ΕΣΣΔ διέκοψε τις συζητήσεις για τον έλεγχο των εξοπλισμών στη Γενεύη. Ως τις 30 Δεκέμβρη οι πρώτοι πύραυλοι είχαν εγκατασταθεί σε δυτικογερμανικό έδαφος.

Καμία ειρήνη χωρίς δικαιοσύνη

Κατιούσα

Τις τελευταίες μέρες, οι οπαδοί του ΠΑΟΚ κατεβαίνουν μαζικά στο δρόμο -όπως και οι οπαδοί των άλλων ομάδων της πόλης στο πρόσφατο παρελθόν. Αποκλείουν συμβολικά το αεροδρόμιο, το σιδηροδρομικό σταθμό, μπουκάρουν στα γραφεία της κρατικής τηλεόρασης για να διαμαρτυρηθούν. Χτες πραγματοποίησαν συγκέντρωση στην Καμάρα και πορεία, όπου στην κεφαλή ήταν ένα πανό με το σύνθημα: “καμία ειρήνη, χωρίς δικαιοσύνη”, που ήταν το βασικό σύνθημα της παλαιστινιακής ιντιφάντα ενάντια στην κατοχή από το κράτος του Ισραήλ.
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιου είδους κατοχή, αλλά με… ποδοσφαιρικό “ζυγό” και το ζύγι της αθλητικής δικαιοσύνης που θεωρούν πως αδικεί την ομάδα τους. Το δίκαιο που διεκδικούν δεν είναι το δικό τους, το δίκιο του αγώνα (πολλά σου στέρησε) ή (νόμος είναι) το δίκιο του εργάτη, που μέρα με τη μέρα χάνει το μπόι, τις κατακτήσεις του και νομίζει ότι θα τα βρει στο γήπεδο, να ρεφάρει με αθλητικές νίκες για τις σφαλιάρες που τρώει στη ζωή. Αλλά το συμφέρον της ομαδάρας και βασικά του προέδρου που κάνει κουμάντο.
Το ερώτημα μπορεί να φανεί ξύλινο, αλλά προκύπτει αυτομάτως. Είναι ζήτημα αν κάποιος από αυτούς είχε κατέβει ποτέ στο δρόμο να διεκδικήσει το δικό του δίκιο σε κάποια αντίστοιχη κινητοποίηση, απεργία, συλλαλητήριο κτλ. Το πολύ-πολύ να είχαν κατέβει κάποιοι στο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία, χωρίς να αλλάζουν δραματικά οι όροι και το γενικό κλίμα.
Το πρόβλημα όμως δεν είναι ότι ο κόσμος κατεβαίνει στο δρόμο. Ή μάλλον δε θα ήταν πρόβλημα, αν ο κόσμος ήταν εκεί κάθε μέρα και δε λειτουργούσαν αποπροσανατολιστικά όλα αυτά. Το ζήτημα είναι γιατί ο οπαδός -και όχι μόνο- δέχεται την ταξική ειρήνη και κάθεται στα αυγά του, ενώ βιώνει καθημερινά την κοινωνική αδικία. Γιατί παραμένει κατά κανόνα αμέτοχος στον ακήρυκτο ταξικό πόλεμο, ενώ δεν υπάρχει καμία κοινωνική δικαιοσύνη.
Κι αυτό το ερώτημα δεν απευθύνεται ασφαλώς στους οπαδούς κάποιας συγκεκριμένης ομάδας ή τους οπαδούς γενικά, αλλά σε όλους και τον καθένα μας ξεχωριστά.

Γούντυ Γκάθρυ: Αυτή η γη είναι η γη σου

Στις 14 Ιουλίου 1912, σε μια πολίχνη τριών χιλιάδων κατοίκων τής Οκλαχόμας, το Όκεμαχ, γεννιέται ένας από τους σημαντικώτερους τραγουδοποιούς στην ιστορία των ΗΠΑ, ο Γούντροου Ουίλσον Γκάθρυ (Woodrow Wilson Guthrie). Ο νεαρός Γούντυ μεγαλώνει σε μια υπερσυντηρητική και μάλλον ρατσιστική οικογένεια (ο πατέρας του ήταν υποστηρικτής της Κου-Κλουξ-Κλαν) αλλά οι συνθήκες τής ζωής θα τον κάνουν να αλλάξει μυαλά πολύ νωρίς.

Στις αρχές τής δεκαετίας του '30, σχεδόν πριν προλάβουν να συνειδητοποιήσουν την καταστροφή από το μεγάλο κραχ, οι ΗΠΑ δέχονται ένα ακόμη μεγάλο πλήγμα, καθώς μια μακρά μεγάλη ξηρασία καταστρέφει την αγροτική παραγωγή στις μέσες και μεσοδυτικές περιοχές. Ο λιμός που ενσκήπτει, αναγκάζει εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκων να μεταναστεύσουν προς τις δυτικές πολιτείες. Ο νιόπαντρος Γούντυ αφήνει πίσω την γυναίκα του και φεύγει για την νότια Καλιφόρνια, σε αναζήτηση μεροκάματου. Η εξαθλίωση και η φτώχεια που συναντά, τον συγκλονίζουν. Τα τραγούδια που σκαρώνει με την κιθάρα του, θα έχουν πάντα το ίδιο σημείο αναφοράς: την εργατιά.

Για καλή του τύχη, κάποια από αυτά τα τραγούδια τα ακούει ο Εντ Ρόμπιν, ένας δημοσιογράφος κάποιου τοπικού ραδιοφωνικού σταθμού, ο οποίος εξασφαλίζει στον Γκάθρυ την δυνατότητα να τα παίξει στον σταθμό. Κατά την διάρκεια της συνεργασίας τους, ο Ρόμπιν μυεί τον νεαρό στις ιδέες του κομμουνισμού. Ο Γκάθρυ ενθουσιάζεται και το 1936 γίνεται μέλος τού κομμουνιστικού κόμματος. "Το καλύτερο πράγμα που έκανα το 1936, ήταν το ότι υπέγραψα στο κομμουνιστικό κόμμα", θα πει ο ίδιος πολλά χρόνια αργότερα. Το πόσο ενεργό και δραστήριο μέλος ήταν πιστοποιείται και από το γεγονός ότι στην "People's World", την εφημερίδα του κόμματος, κρατούσε την στήλη "Daily Worker", στην οποία δημοσίευσε 174 άρθρα του. Εκείνη την εποχή υιοθέτησε και το σήμα κατατεθέν του: στις κιθάρες με τις οποίες έπαιζε, υπήρχε πάντοτε η επιγραφή "this machine kills fascists (αυτό το μηχάνημα σκοτώνει φασίστες)".

Το 1940, με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο σε εξέλιξη, στα ραδιόφωνα των ΗΠΑ κυριαρχεί το τραγούδι "God bless America", του Ίρβινγκ Μπέρλιν. Ο Γκάθρυ εκνευρίζεται τόσο πολύ από τον γλυκανάλατο πατριωτισμό αυτού του τραγουδιού, ώστε στις 23 Φεβρουαρίου 1940 σκαρώνει μια μουσική "απάντηση" με τον τίτλο ελαφρώς αλλαγμένο σε "God blessed America". Αρχικά, κάθε στροφή κλείνει με τον στίχο "God blessed America for me" αλλά εξακολουθεί να τον εκνευρίζει, οπότε τον αλλάζει σε "This land was made for you and me (αυτή η γη φτιάχτηκε για σένα και για μένα)". Μοιραία, το τραγούδι αλλάζει τίτλο και γίνεται προσωρινά "This land" και λίγο αργότερα "This land is your land".

Όταν ο Γκάθρυ ολοκληρώνει την σύνθεση, έχει πια ξεχαρμανιάσει και ο εκνευρισμός του έχει περάσει, οπότε πετάει το τραγούδι σε ένα συρτάρι και το ξεχνάει. Θα περάσουν τέσσερα ολόκληρα χρόνια πριν μπει σε στούντιο για να το ηχογραφήσει και ένας ακόμη χρόνος για να κυκλοφορήσει ο δίσκος. Το άλμπουμ είχε χειρόγραφη εικονογράφηση, περιλάμβανε ένα φύλλο χαρτί με τους στίχους δακτυλογραφημένους και πουλιόταν στην εξευτελιστική τιμή των 25 σεντς. Σύντομα, το "This land is your land" έγινε γνωστό σε κάθε γωνιά των ΗΠΑ και αγαπήθηκε τόσο πολύ από την εργατιά και την φτωχολογιά ώστε ακόμη και σήμερα θεωρείται ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος τής χώρας:

This land is your land, this land is my land.    
From California to the New York Island,
from the Redwood Forest to the Gulf Stream waters,
this land was made for you and me.

As I was walking that ribbon of highway,
I saw above me that endless skyway.
I saw below me that golden valley.
This land was made for you and me.

I roamed and I rambled and I followed my footsteps
to the sparkling sands of her diamond deserts,
while all around me a voice was sounding
this land was made for you and me.

When the sun came shining and I was strolling
and the wheat fields waving and the dust clouds rolling,
a voice was chanting as the fog was lifting,
this land was made for you and me.

There was a big high wall there that tried to stop me;
sign was painted, it said "Private Property".
But on the back side it didn't say nothing.
This land was made for you and me.

In the squares of the city, in the shadow of a steeple,
by the relief office, I'd seen my people.
As they stood there hungry, I stood there asking:
Is this land made for you and me?

Nobody living can ever stop me,
as I go walking that freedom highway.
Nobody living can ever make me turn back.
This land was made for you and me.

Ενώ οι τέσσερις πρώτες στροφές δείχνουν ανώδυνες (ήλιος, ουρανός, κοιλάδες, σιτοχώραφα κλπ), οι τρεις τελευταίες πέρασαν από χίλια κύματα. Κόπηκαν, ράφτηκαν, ξανακόπηκαν, λογοκρίθηκαν, τροποποιήθηκαν... Στις αμέτρητες εκτελέσεις, διασκευές και επανεκδόσεις τού τραγουδιού από πολλούς καλλιτέχνες πότε συμπεριλαμβάνονταν και πότε όχι (*). Πολύ λογικό, αφού στις ΗΠΑ τέτοιοι στίχοι δεν είναι καθόλου εύκολοι:

Υπήρχε ένας μεγάλος ψηλός τοίχος εκεί, που προσπάθησε να με σταματήσει,
μια ζωγραφισμένη πινακίδα που έλεγε "Ιδιωτική Περιοχή".
Αλλά στην πίσω πλευρά της δεν έλεγε τίποτε.
Αυτή η γη φτιάχτηκε για σένα και για μένα.

Στις πλατείες της πόλης, στην σκιά ενός καμπαναριού,
δίπλα στο γραφείο τής πρόνοιας, είχα δει τον λαό μου.
Καθώς στέκονταν εκεί πεινασμένοι, στάθηκα κι εγώ να ρωτήσω:
Είναι αυτή η γη φτιαγμένη για σένα και για μένα;

Κανένας ζωντανός δεν μπορεί ποτέ να με σταματήσει,
καθώς βαδίζω εκείνη την λεωφόρο της ελευθερίας.
Κανένας ζωντανός δεν μπορεί ποτέ να με κάνει να γυρίσω πίσω.
Αυτή η γη φτιάχτηκε για σένα και για μένα.

Κι αν στις ΗΠΑ το τραγούδι λογοκρίθηκε για να συμπεριληφθεί στα σχολικά βιβλία, σε πολλές χώρες του κόσμου έγινε δεκτό με ενθουσιασμό και προσαρμόστηκε ανάλογα: Αγγλία, Ιρλανδία, Ουαλία, Καναδάς, Αυστραλία, Μεξικό, Βέλγιο, Σουηδία, Τουρκία... Στην Ελλάδα δεν χρειάστηκε να το υιοθετήσουμε, αφού την εποχή που το κυκλοφορούσε ο Γκάθρυ, ο Ρίτσος έγραφε τα ίδια στην "Ρωμηοσύνη" του: αυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας...

Woody Guthrie live σε βαγόνι τού νεοϋρκέζικου μετρό

Ο Γούντυ Γκάθρυ και το "This land is your land" έχουν εμπνεύσει αναρίθμητους τραγουδοποιούς. Δεν είναι τυχαίο ότι το δεύτερο τραγούδι που έγραψε ο Μπομπ Ντύλαν είναι το "Song to Woody" ούτε ότι ο Μπρους Σπρίνγκστην μιλάει για "ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια που έχουν γραφτεί ποτέ". Παράλληλα, όμως, οι λογοκριμένες εκδόσεις του έχουν παρερμηνευτεί τόσο ώστε το κομμάτι να παρουσιάζεται ως... πατριωτικό. Αν αυτό σας φαίνεται απίστευτο, μάλλον θα αλλάξετε γνώμη όταν μάθετε ότι το έχουν χρησιμοποιήσει ο... Ρόναλντ Ρέηγκαν (στην προεκλογική του εκστρατεία), η... Εθνική Ένωση Υποστηρικτών Οπλοκατοχής και η... Κου-Κλουξ-Κλαν!

----------------------------------------------------
(*) Ακόμη και στον επίσημο ιστότοπο για τον Γούντυ Γκάθρυ, στους στίχους τού τραγουδιού η πινακίδα δεν γράφει "Private Property" (Ιδιωτική Περιοχή) αλλά "No Trespassing" (Απαγορεύεται η διέλευση). Πρόκειται για μια κάθε άλλο παρά αθώα παρέμβαση, η οποία αλλοιώνει σαφώς το μήνυμα του δημιουργού κατά της ιδιοκτησίας.

Κωνσταντίνος Καραμανλής: Ο… “εθνάρχης” του έθνους των καταπιεστών

Σφυροδρέπανος

Ο Κ. Καραμανλής, που γεννήθηκε σαν σήμερα το 1907, στην Πρώτη Σερρών (που ήταν ακόμα τότε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ονόματι Κιουπ-Κιόι), ήταν ένας από τους σημαντικότερους αστούς πολιτικούς ηγέτες του περασμένου αιώνα και βαφτίστηκε “εθνάρχης” από τους οπαδούς του και διάφορους αστούς δημοσιολόγους -της Δεξιάς και όχι μόνο. Μόνο που ο όρος χρειάζεται κάποιες διευκρινίσεις, όπως θα φανεί από τα παρακάτω σημεία.

-Ο Καραμανλής συνδέθηκε όσο λίγοι με την έννοια της εξουσίας, σε κάθε βαθμίδα της. Έγινε βουλευτής πριν συμπληρώσει τα 30 του, υπουργός προτού γίνει 40 χρονών -σε διάφορα κυβερνητικά σχήματα εν μέσω εμφυλίου πολέμου- και πρωθυπουργός στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, προτού κλείσει 50 χρόνια ζωής. Διετέλεσε πρωθυπουργός σε δύο διαφορετικές περιόδους -πριν και μετά τη χούντα- συνολικά για 14 χρόνια, περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο πολιτικό, και θήτευσε για άλλα δέκα χρόνια, σε δύο περιόδους και πάλι, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Συνολικά δηλαδή 25 χρόνια σε ανώτατα αξιώματα, χώρια τα χρόνια που θήτευσε ως βουλευτής και υπουργός…
-Μολονότι βαφτίστηκε εθνάρχης, έλειπε από όλες τις σημαντικές μάχες, περιπέτειες κι αντιστασιακές στιγμές του λαού μας. Δεν πολέμησε τη δεκαετία του 40′, εξαιτίας της βαρηκοΐας του, και δεν πήρε μέρος στην αντίσταση, ενώ την περίοδο της χούντας βρισκόταν στο εξωτερικό και απείχε από κάθε αντιστασιακή, αντιδικτατορική δράση, περιμένοντας να τον προσκαλέσουν ως σωτήρα και “από μηχανής θεό” για να σώσει τη χώρα από το αδιέξοδο.
-Κατά τη διάρκεια της κατοχής απείχε γενικά από την πολιτική, αλλά συμμετείχε στην ομάδα πολιτικού προβληματισμού -sic- με την επωνυμία “Σοσιαλιστική Ένωση” (καμία σχέση με τη μετέπειτα “σοσιαλμανία” του). Αυτό που παραβλέπουν, όμως, οι επίσημοι βιογράφοι του είναι οι υποψίες για σύνδεσή του με το ναζί αξιωματικό Μέρτεν, που ήταν υπεύθυνος για την εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη και είχε επιβεβαιωμένες επαφές με άτομα από το περιβάλλον Καραμανλή, και συγκεκριμένα τον Δημήτρη Μακρή. Και προπαντός η ύποπτη συγκάλυψη που παρείχε αφειδώς η κυβέρνησή του, μιάμιση δεκαετία αργότερα, παραδίδοντας το συλληφθέντα και καταδικασθέντα Μέρτεν -που είχε επιστρέψει στον τόπο του εγκλήματος- στις γερμανικές αρχές, όπου ήταν εξασφαλισμένη η ατιμωρησία του -κάτι που ίσχυε για πάμπολλα στελέχη του ναζιστικού καθεστώτος, που βρήκαν άσυλο, και συχνά μια θέση στον κρατικό μηχανισμό, στη Δυτική Γερμανία. Η συγκάλυψη των εγκλημάτων Μέρτεν γινόταν κατόπιν συμφωνίας με τις δυτικογερμανικές αρχές για την ευνοϊκή συμπεριφορά προς εκείνον, με αντάλλαγμα τη σύναψη δανείου ύψους 200 εκατομμυρίων μάρκων το 1958.
-Είναι ίσως ο βασικός πολιτικός υπεύθυνος-εμπνευστής για το “μοντέλο ανάπτυξης” της αντιπαροχής, με το εύκολο κέρδος για τους εργολάβους, και το τερατούργημα των άχαρων τσιμεντουπόλεων που λουζόμαστε ως και σήμερα. Ως υπουργός στον τομέα των δημόσιων έργων και πρωθυπουργός αργότερα, είχε ανάμιξη σε διάφορες υποθέσεις σκανδαλώδους πριμοδότησης εργολάβων, ιδιωτικών επιχειρήσεων, αποικιοκρατικών συμβάσεων (ΔΕΗ, Πεσινέ κτλ) που απασχόλησαν και το ελληνικό κοινοβούλιο.

-Το διάστημα της υποτιθέμενης “σοσιαλμανίας” του, τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, που οι ανάγκες της καπιταλιστικής ανάπτυξης και οι απαιτήσεις της συγκυρίας υπαγόρευαν κάποιες κινήσεις κρατικοποιήσεων, ήταν αυτό κατά το οποίο ο Υπουργός Εργασίας του, ο διαβόητος Λάσκαρης, διακήρυξε πομπωδώς την κατάργηση της πάλης των τάξεων… Τότε δρομολογήθηκε και η σύνδεση της Ελλάδας με την ΕΟΚ -που ήταν στόχος του Καραμανλή ήδη πριν από τη χούντα- η οποία είχε καταστροφικές συνέπειες για τα λαϊκά στρώματα και ασφαλώς δεν έχει καμία σχέση με τις… Ενωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης!
-Το 74′ ήρθε στα πράγματα με το σύνθημα του Μίκη “Καραμανλής ή Τανκς”, που ως πόλοι, πάντως, δεν πήγαιναν απαραίτητα αντιπαραθετικά. Ο Καραμανλής κρατούσε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τους Συνταγματάρχες και βασικά με το ενδεχόμενο της φιλελευθεροποίησης της χούντας ή κάποιας άλλης “ομαλής εξέλιξης” που θα του επέτρεπε να επιστρέψει, καβάλα στο άλογο. Σαν “αντάλλαγμα”, ο Καραμανλής διασφάλισε μια σχετική επιείκεια για τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος ,αλλά και την ατιμωρησία πολλών βασικών στελεχών και πρωτοπαλίκαρων της χούντας. Εξάλλου, κατά την κρίση του, όλα οφείλονταν σε μερικούς… “άφρονες αξιωματικούς”.
-Τη δεκαετία του 60′ αναρωτιόταν ρητορικά “ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο”, απηυδισμένος από τις συνεχείς παρεμβάσεις του παλατιού στο κυβερνητικό έργο. Δεν είχε δείξει, ωστόσο, την παραμικρή ενόχληση το 55′, όταν ήταν ο εκλεκτός του βασιλικού ζεύγους για τη διαδοχή του Παπάγου, παρακάμπτοντας την “επετηρίδα” και τους δύο αντιπροέδρους του Συναγερμού (Στεφανόπουλος, Κανελλόπουλος) που έμοιαζαν επικρατέστεροι (“Η χώρα ένιωσε σαν να είχε πιει σαμπάνια”, δήλωνε αργότερα, πάντα κοντά στις συνήθειες του λαού, η βασίλισσα Φρίκη). Παρεμπιπτόντως, ο Καραμανλής μιμήθηκε πιστά το παράδειγμα του Στρατάρχη και δε δίστασε να δημιουργήσει δύο φορές “από το μηδέν” καινούρια προσωποπαγή κόμματα της Δεξιάς, με την ΕΡΕ και τη Νέα Δημοκρατία, συμβάλλοντας εν μέρει και σε έναν κάποιο εκσυγχρονισμό του αστικού πολιτικού συστήματος.
-Είχε το παράπονο πως η Αριστερά δεν του αναγνώρισε ότι επί κυβερνήσεών του απελευθερώθηκαν περισσότεροι πολιτικοί κρατούμενοι, με τα μέτρα επιείκειας, από ό,τι επί Ένωσης Κέντρου. Ωστόσο, αρνούνταν κατηγορηματικά να αναγνωρίσει το ΚΚΕ που είχε τεθεί εκτός νόμου, να καταργήσει τα ξερονήσια, τους τόπους εξορίας και το σκληρό μετεμφυλιακό νομικό πλαίσιο. Και δεν έβαλε ποτέ ουσιαστικούς φραγμούς στη δράση του παρακράτους, κάτι που εν μέρει του γύρισε μπούμερανγκ, μετά τη στυγερή δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, που σηματοδότησε το τέλος της κυβέρνησής του και της πρώτης οκταετίας του. Η νομιμοποίηση του ΚΚΕ στα χρόνια της μεταπολίτευσης έγινε κατά βάση de facto κι από την ίδια τη δυναμική των εξελίξεων, συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί δικό του επίτευγμα-πρωτοβουλία, όπως συχνά του πιστώνεται από τους υποστηρικτές του.

-Μπορεί να θεωρήθηκαν ιστορικά τα αναφιλητά του μπροστά στις κάμερες, κατά τη διάρκεια δηλώσεών του στο αεροδρόμιο, για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, την περίοδο των εθνικιστικών συλλαλητηρίων, αποσιωπάται βολικά όμως πως η δική του κυβέρνηση είχε υπογράψει συμφωνίες με τον Τίτο -που τότε θεωρούνταν σύμμαχος του δυτικού κόσμου- στις οποίες αναγνωριζόταν η ομόσπονδη δημοκρατία με το όνομα “Μακεδονία”.
-Θεωρήθηκε ως ο Έλληνας Ντε Γκολ, γιατί υποτίθεται πως έδειξε κάποιο πνεύμα ανεξαρτησίας απέναντι στις ΗΠΑ, με τη σταθερή φιλο-ευρωπαϊκή του στάση και την προσωρινή αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, μετά τα γεγονότα της Κύπρου και τη διχοτόμηση του νησιού. Πρέσβευε, ωστόσο, σταθερά το δόγμα του “ανήκομεν εις τη Δύση”, υπέγραψε πειθήνια τις συμφωνίες για το Κυπριακό και αργότερα φυσικά τη συμφωνία της σύνδεσης με την ΕΟΚ -που με τη σειρά της συνδεόταν στενά με το ΝΑΤΟ και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.
-Κέρδισε μετά θάνατον τα εύσημα του Τσίπρα για τις δημοκρατικές του ευαισθησίες, ενώ άλλα αναθεωρητικά στελέχη (του λεγόμενου ΚΚΕ εσ.) διέκριναν δύο διαφορετικά πρόσωπα στον Καραμανλή, πριν και μετά τη χούντα. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να λησμονούμε πως το 56′ αναδείχτηκε πρωθυπουργός, χάρη στο καλπονοθευτικό, πλειοψηφικό σύστημα, μολονότι η ΕΡΕ είχε συγκεντρώσει λιγότερες ψήφους από τον αντίπαλο συνασπισμό -με τη συμμετοχή των κομμουνιστών. Το 58′ έκοψε και έραψε στα μέτρα του νέο εκλογικό νόμο που πετσόκοβε ψήφους κι έδρες από το τρίτο κόμμα -που αναμενόταν να είναι η ΕΔΑ- αλλά αυτό γύρισε τελικά εις βάρος της Ένωσης Κέντρου -που συναίνεσε στο νόμο αυτό. Το 61′ τέλος είχαμε την εφαρμογή του σχεδίου “Περικλής” -όπου είχε ενεργό ρόλο κι ο μετέπειτα δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος, κατόπιν επιλογής του Καραμανλή, τοποθετώντας τον σε ειδική συμβουλευτική επιτροπή της ΚΥΠ- με την εκτεταμένη βία και νοθεία (όπου ψήφισαν και τα δέντρα σε κάποιες περιοχές) και το κλίμα τρομοκρατίας εναντίον της ΕΔΑ πρωτίστως, αλλά και της Ένωσης Κέντρου, δευτερευόντως.
Τα παραπάνω αποτελούν απλώς έναν ενδεικτικό κατάλογο -με κίνδυνο να παραλείπουμε κάτι σημαντικό. Είναι όμως αρκετά για να αποδείξουν πως αν ο Καραμανλής βαφτίστηκε εθνάρχης, είναι γιατί πρόσφερε τις πολύτιμες υπηρεσίες του στην άρχουσα τάξη της χώρας μας -και όχι μόνο- και ηγήθηκε του έθνους των καταπιεστών…

Προς Τα ορφανά του Γκέμπελς:

«Τι θα κάνουν οι κομμουνιστές στον πόλεμο; – του Νίκου Μπογιόπουλου

Τις τελευταίες μέρες ένα τάγμα εφόδου από ναζιστόμουτρα, φασιστόμουτρα και ακροδεξιόμουτρα εμφανίζονται σε ιστοσελίδες, φέισμπουκ, τουίτερ και κουρδισμένα στον τόνο του γκεμπελισμού, με τις ίδιες λέξεις και με το ίδιο τζημερογλοιώδες ύφος, αφού πρώτα παραποιήσουν, πλαστογραφήσουν, αποσιωπήσουν ή διαστρεβλώσουν μια σειρά θέσεις του ΚΚΕ, παπαγαλίζουν με αφορμή τις προκλήσεις της Τουρκίας το εξής… ερώτημα:

«Τι θα κάνουν οι κομμουνιστές στον πόλεμο;»…

Παρατήρηση: Όλα αυτά τα ναζιστοειδή που ρωτούν «τι θα κάνουν οι κομμουνιστές στον πόλεμο;» λατρεύουν το ΝΑΤΟ. 

Το ΝΑΤΟ είναι αυτό στο οποίο συμμετέχει και η «σύμμαχος» Τουρκία – και εντός ολίγου και η ΠΓΔΜ. 

Μιλάμε για το ΝΑΤΟ που κάνει πλάτες στην Τουρκία, τηρεί «ίσες αποστάσεις» όταν εμβολίζονται ελληνικά πλοία, παρακολουθεί 45 χρόνια την κατοχή της Κύπρου και στο οποίο η άρχουσα τάξη – που εκτρέφει τα ναζιστοειδή – έχει εμπλέξει την Ελλάδα εδώ και 65 χρόνια.

Επεξήγηση: Παρότι συνιστά ιστορική φάρσα τα ορφανά του Γκέμπελς, του Τσολάκογλου, του Τσιρωνίκου, του ταγματαλήτη Παπαδόγγονα και των χουντικών προδοτών της Κύπρου να θέτουν τέτοια ερωτήματα στην Ελλάδα, και μάλιστα προς τους Ελληνες κομμουνιστές, 

είμαστε στην ευχάριστη θέση να τους απαντήσουμε καθότι η απάντηση είναι και διδακτική για τους νεώτερους και διασκεδαστική για τους παλιότερους.

Απάντηση: Τα ναζιστόμουτρα ας φέρουν τα ματάκια τους στις σχισμές από τις κουκούλες των δοσίλογων προγόνων τους που φοράνε και – με όσα γράμματα ξέρουν – ας διαβάσουν. 

Οι κομμουνιστές, αν γίνει πόλεμος και αφού προηγουμένως θα έχουν κάνει ό,τι περνάει από το χέρι τους για να τον αποτρέψουν, 

θα «υποδεχτούν» τον εισβολέα όπως ακριβώς περιγράφει ο όρκος αριστερά. 

Ο όρκος του αντάρτη του ΕΛΑΣ. 

Κι όσο βέβαιο είναι αυτό – μάρτυς μας η Ιστορία – άλλο τόσο βέβαιο είναι 

σε τι πιστεύουν, σε τι ορκίζονται (δεξιά κοίτα ούγκανε) και τι θα κάνουν οι ιδεολογικοί και πολιτικοί απόγονοι των ορκισμένων ταγματαλητών του Χίτλερ.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

Oι αστικοφυλλάδες της Σουηδίας για την -Nadezjda Krupskaja.

 

   Panos Alepliotis

Nadezjda Krupskaja. «Δεν είναι σίγουρο ότι παντρεύτηκε από αγάπη τον Λένιν η επειδή ήθελε να συνεχίσει την πολιτική της καριέρα» γράφουν οι Σουηδικές φυλλάδες! «Δεν της φερόταν καλά» λένε. Αυτή όμως εκεί! Τον παντρεύτηκε και τον ακολούθησε στην εξορία στην Σιβηρία από το 1896 μέχρι το 1901 να κάνει πολιτική καριέρα στους πάγους.... 

Πήγε μαζί του στην Γερμανία μετά την απελευθέρωση τους. Ήταν δίπλα του γραμματέας της ΚΕ. «Άκουγε με προσοχή όταν του διηγήθηκα ότι στην Ελβετία το αστικό σχολείο μεταβάλει σε δούλους τους μαθητές». Γύρισε μαζί του το 1905 στην Ρωσία αλλά ξαναέφυγαν μετά την αποτυχία της προσπάθειας γιά επανάσταση. Και αφού έγινε η Οκτωβριανή επανάσταση επέμενε πάλι δίπλα του. 

Ασχολήθηκε με την εκπαίδευση μαζί με τον Καλίνιν. Ίδρυσε την Κομσομόλ και τους Πιονιέρους. Έμεινε δίπλα του όταν έπαθε τα τρία εγκεφαλικά απο το 22 μέχρι τον θανατό του το 24. Το 24 εκλέχθηκε στο ΠΓ. Εκλέχθηκε στο ανώτατο Σοβιέτ το 1931. Έγινε υφυπουργός παιδείας απο το 29 μέχρι το θανατό της το 1939. Έδωσε μεγάλη βάση στην ίδρυση της παιδικής βιβλιοθήκης και στο Πολυτεχνικό σχολείο. Έγραψε την βιογραφία του Λένιν. « Το να χτίσεις σοσιαλισμό δεν σημαίνει μόνο να οικοδομήσουμε τεράστια εργοστάσια και αλευρόμυλους. Αυτό είναι βεβαίως απαραίτητο, αλλά όχι αρκετό για να χτίσεις τον σοσιαλισμό. Οι άνθρωποι πρέπει να μεγαλώσουν στο μυαλό και την καρδιά. 

Και με βάση αυτή την ατομική αλλαγή στήν ζωή μας διαμορφώνεται ένα νέο είδος ισχυρού συλλογικού σοσιαλισμού, στον οποίο το «Εγώ» και το «εμείς» θα ενωθούν σε ένα αδιάσπαστο σύνολο. Μια τέτοια συλλογική μπορεί να αναπτυχθεί μόνο με βάση τη βαθιά ιδεολογική αλληλεγγύη και μια εξίσου βαθιά συναισθηματική προσέγγιση και αμοιβαία κατανόηση». Γράμμα στον Μαξίμ Γκόρκι το 1932. 

"Η αλληλεγγύη μεταξύ γυναίκας και άντρα εργαζόμενου είναι, κοινή γραμμή, κοινούς στόχους, κοινός δρόμος για να πετύχουμε τους στόχους. Αυτή είναι η λύση στο «γυναικείο» ζήτημα στο πλαίσιο της εργατικής τάξης". μας λέει στην εικόνα.

Μοιρασιά

«Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι πόροι του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του νησιού, όπως και όλοι οι πόροι του, θα πρέπει να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης. Αποθαρρύνουμε κάθε ενέργεια ή ρητορική που αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή». Αυτό δήλωσε χτες το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, σχολιάζοντας τις εξελίξεις στην Ανατ. Μεσόγειο, όπου η αμερικανική «Exxon» αναμένεται να ξεκινήσει ερευνητικές γεωτρήσεις, σε ένα από τα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ. Είναι φανερό ότι η δήλωση αυτή απέχει πολύ από το κλίμα που προσπαθούν να καλλιεργήσουν τα αστικά επιτελεία στην Ελλάδα, σχετικά με την ενίσχυση του αμερικανικού στόλου στην περιοχή, ως ένδειξη στήριξης στην Κυπριακή Δημοκρατία και κατ' επέκταση ως προειδοποίηση στην Τουρκία για τις διεκδικήσεις της σε Ανατ. Μεσόγειο και Αιγαίο. Η απάντηση των ΗΠΑ στην έξαρση της τουρκικής επιθετικότητας είναι «βρείτε τα», για να προχωρήσουν τα ενεργειακά σχέδια των ΗΠΑ στην περιοχή και μάλιστα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο συνδιαχείρισης του ορυκτού πλούτου της Κύπρου (και του Αιγαίου;) ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, στη βάση των διχοτομικών σχεδίων που έχουν επεξεργαστεί κατά καιρούς οι διάφοροι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί. Αποδεικνύεται δηλαδή ότι τα πανηγύρια για τη στάση των ΗΠΑ δεν εξωραΐζουν μόνο το βρώμικο ρόλο τους στην περιοχή, αλλά καλλιεργούν και εφησυχασμό στο λαό, μπροστά σε ραγδαίες και επικίνδυνες εξελίξεις.

Προκλητική στάση

Η προκλητική στάση της κυβέρνησης, που δεν φέρνει για συζήτηση στη Βουλή την πρόταση νόμου για τις Συλλογικές Συμβάσεις, την οποία υπογράφουν περισσότερες από 530 συνδικαλιστικές οργανώσεις, επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητά της να κάνει με κάθε τρόπο «πλάτες» στη μεγαλοεργοδοσία, να συνεχίσει να ενισχύει ακατάπαυστα το αντεργατικό οπλοστάσιο και στην περιβόητη «μεταμνημονιακή» περίοδο.
Την ίδια ώρα που τάζει στους εργαζόμενους «προσεκτική και σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού», «επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των Συλλογικών Συμβάσεων», κρατάει θαμμένη στα συρτάρια της από τον Οκτώβρη του 2016 την πρόταση νόμου των συνδικάτων, η οποία προβλέπει κατάργηση όλων των αντεργατικών νόμων που ψηφίστηκαν με τα τρία μνημόνια, επαναφορά της υποχρεωτικότητας των Συλλογικών Συμβάσεων και της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης για τους εργαζόμενους, αποκατάσταση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ για όλους, κατάργηση της απαράδεκτης διάκρισης σε βάρος των νέων κάτω των 25 ετών κ.λπ.
Είναι φανερό ότι τα αιτήματα αυτά των εργαζομένων δεν χωράνε στη «δίκαιη ανάπτυξη» της κυβέρνησης ούτε στην «εθνική αναπτυξιακή στρατηγική» και τις «κοινές δηλώσεις» που υπογράφουν παρέα οι ενώσεις του κεφαλαίου και ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός.
Η καπιταλιστική ανάκαμψη, η στήριξη της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων, όχι μόνο δεν φέρνουν καμία «επιστροφή στην κανονικότητα» για τους εργαζόμενους, καμία ανάκτηση απωλειών και δικαιωμάτων, αλλά προϋποθέτουν και νέα κλιμάκωση της αντεργατικής επίθεσης και της καταστολής. Γι' αυτό, στο «παρά πέντε» της περιβόητης «εξόδου από τα μνημόνια», η κυβέρνηση κλιμακώνει την επίθεση για λογαριασμό του κεφαλαίου.
Για παράδειγμα, νομοθέτησε το νέο χτύπημα στο απεργιακό δικαίωμα και την ποινικοποίηση των κινητοποιήσεων για την προστασία της λαϊκής κατοικίας, στέλνει τα ΜΑΤ να χτυπήσουν εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις, όπως έκανε πρόσφατα στο υπουργείο Παιδείας και στις διαμαρτυρίες ενάντια στους πλειστηριασμούς, ετοιμάζει την «κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας», ως εργαλείο μονιμοποίησης και παραπέρα ενίσχυσης όλου του αντεργατικού νομικού πλαισίου που θεσμοθέτησαν η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Σε ένα τέτοιο έδαφος, τα αστικά δικαστήρια μοιράζουν καταδίκες ενάντια σε εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις. Χαρακτηριστική η ποινή φυλάκισης που επιβλήθηκε πριν από λίγες μέρες σε πέντε πρώην εργαζόμενους - απεργούς της «Χαλυβουργίας Ελλάδος», όπως και το νέο «αγροτοδικείο» που στήνεται την ερχόμενη Δευτέρα στη Λάρισα, για κινητοποιήσεις το χειμώνα του 2016... Παράλληλα, η κυβέρνηση προσπαθεί να καμουφλάρει την αντιλαϊκή της πολιτική, να «αναβαπτίσει» τους «κοινωνικούς διαλόγους».
Την ίδια ώρα που η «πολυάσχολη» υπουργός Εργασίας «κωλύεται» επί 4 μήνες (!) να απαντήσει σε Επίκαιρες Ερωτήσεις του ΚΚΕ που αφορούν απλήρωτους εργαζόμενους, εργαζόμενους που βρίσκονται «στον αέρα» ή δούλευαν επί μήνες σε χώρο εργασίας γεμάτο αμίαντο, έχει άφθονο χρόνο να αναπαράγει το παραμύθι της «δίκαιης ανάπτυξης» σε συνεντεύξεις και πάνελ, να κάνει συναντήσεις με τους «κοινωνικούς εταίρους», με τον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό, που συνδράμει σταθερά την επιχείρηση «μαντρώματος» των εργαζομένων πίσω από την πολιτική που τους τσακίζει.
Απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο μέσα από την ενίσχυση της πάλης των εργαζομένων. Η πείρα από τη δουλειά με την πρόταση νόμου για τις Συλλογικές Συμβάσεις που «θάβει» η κυβέρνηση είναι πολύτιμη: Η στήριξή της από εκατοντάδες συνδικαλιστικές οργανώσεις ήταν αποτέλεσμα μιας καλά σχεδιασμένης δουλειάς, με πλατύ άνοιγμα στους εργαζόμενους και σε κάθε τίμιο συνδικαλιστή, με Γενικές Συνελεύσεις, συσκέψεις και πολύμορφες πρωτοβουλίες.
Η πείρα αυτή είναι οδηγός και σήμερα, στην προσπάθεια των ταξικών συνδικάτων να εκφραστεί μια τέτοια και ακόμα μεγαλύτερη συσπείρωση, στο κρίσιμο μέτωπο των Συλλογικών Συμβάσεων, για αυξήσεις στους μισθούς και βελτίωση των συνθηκών δουλειάς. Τα συλλαλητήρια του ΠΑΜΕ στις 20 Μάρτη, οι κλαδικές απεργίες σε Οικοδόμους και Τρόφιμα - Ποτά, οι αγωνιστικές παρεμβάσεις σε μια σειρά κλάδους, μπορούν να συμβάλουν στην άνοδο της ενημέρωσης και της κινητοποίησης των εργαζομένων, στη συγκέντρωση δυνάμεων για την εργατική - λαϊκή αντεπίθεση.

Ούτε αφελείς, ούτε αγράμματοι..

.

Ορισμένοι, τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τα μεγάλα συλλαλητήρια του ΚΚΕ για τις εξελίξεις στην περιοχή, για το ρόλο των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς που κλιμακώνονται στη γειτονιά μας, «θυμήθηκαν» να ασχοληθούν με το ΚΚΕ και «ανακάλυψαν» δήθεν τι θα κάνει το ΚΚΕ σε περίπτωση πολέμου. Πρωτεργάτες - επιθεωρητές Κλουζό ανέλαβαν διάφορα φασιστοειδή, στελέχη, τρολ και βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Προσφάτως και η εφημερίδα «Δημοκρατία», που διακρίνεται άλλωστε για την «αντικειμενική» της ενημέρωση... πότε «λιβανίζει» την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, πότε τη Χρυσή Αυγή, πότε τους Αμερικανούς... Τυχαίο; Δε νομίζουμε... Μάλιστα, σε ένα από τα πιο πρόσφατα φύλλα της, στη μισή σελίδα συκοφαντούσε το ΚΚΕ και στην άλλη μισή έπλεκε το εγκώμιο στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, που είναι οι «πραγματικοί φίλοι» της Ελλάδας. Ούτε πληρωμένη καταχώριση της πρεσβείας να ήταν αυτός ο συνδυασμός... Βέβαια, ήρθαν δεύτεροι... Τους έχει προλάβει ο γνωστός γραφικός θρασύδειλος φασίστας, Θ. Τζήμερος, ο οποίος προ πολλού έχει «διαφημίσει» το Πρόγραμμα του ΚΚΕ...

***

Ολοι αυτοί, ούτε αφελείς είναι, ούτε αγράμματοι. Ξέρουν πολύ καλά να διαβάζουν και αντιλαμβάνονται τι εννοεί το Πρόγραμμα του ΚΚΕ, όταν λέει πως «...σε περίπτωση ιμπεριαλιστικής πολεμικής εμπλοκής της Ελλάδας, είτε σε αμυντικό είτε σε επιθετικό πόλεμο, το Κόμμα πρέπει να ηγηθεί της αυτοτελούς οργάνωσης της εργατικής - λαϊκής πάλης με όλες τις μορφές, ώστε να οδηγήσει σε ολοκληρωτική ήττα της αστικής τάξης, εγχώριας και ξένης ως εισβολέα, έμπρακτα να συνδεθεί με την κατάκτηση της εξουσίας». Το ΚΚΕ θέτει μπροστά στην εργατική τάξη και το λαό το καθήκον να χαράξουν τη δική τους πάλη, για να υπερασπίσουν τα σύνορα, τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας, αλλά και για να βγει ο λαός νικητής απέναντι στην καπιταλιστική εξουσία της εκμετάλλευσης και των πολέμων.
Επίσης, μπορούν να διαβάσουν ότι στις ομιλίες του, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, τονίζει: «Οι κομμουνιστές, όπως πάντα στην ηρωική 100χρονη Ιστορία μας, θα πρωτοστατήσουμε στον αγώνα για την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, για να συντριβεί ο όποιος ξένος εισβολέας εάν τολμήσει και επιτεθεί στην Ελλάδα». Δεν έχει καμία σχέση αυτή η πάλη με την εναπόθεση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, που «νίπτουν τας χείρας τους». Δεν έχει καμία σχέση, επίσης, με την υπεράσπιση των σχεδίων του ενός ή άλλου ιμπεριαλιστικού πόλου, της κερδοφορίας του ενός ή του άλλου μονοπωλιακού ομίλου, που θέλουν τους λαούς να θυσιάζονται για την κερδοφορία τους.

***

Αρα, λοιπόν, το πρόβλημά τους είναι άλλο κι όχι αν το ΚΚΕ θα υπερασπίσει την εδαφική κυριαρχία και το λαό αυτής της χώρας, τη ζωή και την περιουσία του. Αλλωστε, αυτοί που μιλάνε για «υπεράσπιση των συνόρων», δεν λένε ότι τα συμφέροντα της αστικής τάξης που υπερασπίζονται ως «πατρίδα», δεν διστάζουν να εναλλάσσουν τον αλυτρωτισμό και την πατριδοκαπηλία με την παραχώρηση εδαφών, όταν αυτό συμφέρει. Οταν αυτό βοηθάει τα επιχειρηματικά σχέδια του κεφαλαίου ή το χτύπημα του βασικού εσωτερικού του εχθρού, του οργανωμένου εργατικού - λαϊκού κινήματος, όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά.
Το πρόβλημά τους είναι, λοιπόν, ότι το ΚΚΕ καλεί το λαό και τη νεολαία να αγωνιστούν ενάντια στους επικίνδυνους σχεδιασμούς της κυβέρνησης, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, της ίδιας της αστικής τάξης. Αυτός είναι ο πόνος τους! Εκτός, όμως, από τα προφανή υπάρχει και η Ιστορία, που είναι μία και πεισματάρικη! Γιατί αυτοί μπορεί - υποκριτικά - να αναρωτιούνται τι θα κάνει το ΚΚΕ στον πόλεμο, ο λαός όμως ξέρει τι έκαναν οι πολιτικοί πρόγονοι όλων αυτών στον πόλεμο:

• Οι πολιτικοί πρόγονοι όλων αυτών ήταν που παρέδωσαν τους φυλακισμένους Ακροναυπλιώτες στους ναζί κατακτητές.
• Οι πολιτικοί πρόγονοι όλων αυτών ήταν που την περίοδο της επίθεσης Ιταλών και Γερμανών εναντίον της Ελλάδας ή συνεργάστηκαν με τους κατακτητές, ή την «κοπάνησαν»...
• Οι πολιτικοί πρόγονοι όλων αυτών ήταν που στην Κατοχή δρούσαν σε ανοιχτή συνεργασία με τους Γερμανούς ενάντια στους Ελληνες αγωνιστές, ήταν πρωταγωνιστές σε εγκλήματα και ολοκαυτώματα σε βάρος του λαού.
• Οι πολιτικοί πρόγονοι όλων αυτών ήταν που στη χούντα είχαν καθοριστική ευθύνη, στρώνοντας το έδαφος στην εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974 και την κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού κ.ο.κ.

Ας αφήσουν, λοιπόν, τα σάπια...